«ΕΞΩΤΙΚΕΣ» ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΚΕΙΜΕΝΟ
Σας αρέ σουν οι ιστορίες: Ιστορίες «παρά ξενες» και «εξωτικέ ς», αλλά αληθινέ ς και
επίκαιρες. Ιστορίες από τον ωραίο μας κό σμο που κυριολεκτικά στά ζουν αίμα.
Ιστορίες φρικτέ ς που έ χουν σχέ ση με ή θη, παραδό σεις, ιερού ς κανό νες, δηλαδή με
το μέ γα ταμπού της εποχή ς μας: τις πολιτιστικέ ς ταυτό τητες ή πολιτιστικέ ς
ιδιαιτερό τητες. Θα θυμί σω μερικέ ς πρό σφατες τέ τοιες ιστορίες.
ΑΙΓΥΠΤΟΣ: Είκοσι πέ ντε Αιγύ πτιοι, κατηγορού μενοι για «διαστροφή » και
«περιφρό νηση της θρησκείας» - για ομοφυλοφιλία δηλαδή - καταδικά στηκαν σε
βαρύ τατες ποινέ ς. Ένας καθηγητή ς του Πανεπιστημίου του Καϊ ρου, που
κατηγορή θηκε ό τι απαρνή θηκε το Ισλά μ, υποχρεώθηκε να.... διαζευχθεί τη γυναίκα
του (!), διό τι μια καλή μουσουλμά να δεν επιτρέ πεται να είναι παντρεμέ νη με έ ναν
«αποστά τη». Το ζευγά ρι εγκατέ λειψε τη χώρα.
ΝΙΓΗΡΙΑ: Μό λις την τελευταί α στιγμή , χά ρη στη διεθνή κινητοποίηση, γλίτωσε την
εκτέ λεση διά λιθοβολισμού η δυστυχή ς Νιγηριανή , της οποί ας το έ γκλημα είναι ό τι
απέ κτησε παιδί μετά από βιασμό . Στο μεταξύ , ά λλες δύ ο Νιγηριανέ ς κινδυνεύ ουν να
εκτελεστού ν με τον ί διο τρό πο για παρεμφερεί ς λό γους. Έτσι ορίζει η « σαρία» , ο
ισλαμικό ς νό μος, που ισχύ ει στο βό ρειο τμή μα της Νιγηρίας.
ΠΑΚΙΣΤΑΝ: Δύ ο ερωτευμέ νοι νέ οι, εκεί νος δεκαοχτώ και εκείνη μό λις δεκαπέ ντε. Οι
οικογέ νειέ ς τους αρνή θηκαν να δώσουν τη συγκατά θεσή τους για τον γά μο και οι
ερωτευμέ νοι «κλέ φτηκαν». Ασυγχώρητη ανυπακοή . Αποτέ λεσμα: Οι γονείς
έ σφαξαν (!) καθέ νας το δικό του παιδί, αφού παραπλανό ντας τους δύ ο νέ ους, τους
έ πεισαν να επιστρέ ψουν. Σημειώστε ό τι η σφαγή έ γινε μπροστά σε ό λα τα μέ λη της
οικογέ νειας.
Εξευτελισμοί και ταπεινώσεις χωρίς ό ριο. Παντό ς είδους βιασμοί. Φυλακίσεις.
Σφαγιασμοί. Λιθοβολισμοί. Αποκεφαλισμοί και λοιποί ακρωτηριασμοί. Άνθρωποι
ισοπεδωμέ νοι και ανυπερά σπιστοι μπροστά στις «αρχέ ς της φυλή ς» , τις «επιταγέ ς
της εθνό τητας» , τους «ιερού ς κανό νες». Απίστευτα εγκλή ματα στο ό νομα της
πολιτιστική ς ταυτό τητας σε κοινωνίες με ά λλα μέ τρα και σταθμά , π.χ με
πολυγαμίες, με μπού ρκες, με τσαντό ρ καιά λλες παρό μοιες «γραφικό τητες». Σε
κοινωνίες ό που η ελευθερία και η αυτοδιά θεση του ατό μου είναι έ ννοιες
ακατανό ητες. Όπου τα Δικαιώματα του Ανθρώπου είναι περίπου έ ως εντελώς
ανύ παρκτα.

Και φθά σαμε στο σημείο- κλειδί: από τη μια τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, από την
ά λλη οι « πολιτιστικέ ς ταυτό τητες» . Στη Δύ ση , και στην Ελλά δα βέ βαια, ό ταν ασκεί
κριτική κανείς στις ά λλες κουλτού ρες και πολιτισμού ς σε σχέ ση με θέ ματα
ατομικών ελευθεριών και Δικαιωμά των του Ανθρώπου, δέ χεται συχνά έ να αντίλογο
απροσδό κητο που τον ορίζουν στερεό τυπες εκφρά σεις κακοχωνεμέ νης
Ανθρωπολογίας και ξεφτισμέ νου Τριτοκοσμισμού : «αυτό είναι πολιτιστικό ς
ιμπεριαλισμό ς», « ό λοι οι πολιτισμοί είναι ίσοι και έ χουν την ίδια αξί α», « τα
Δικαιώματα του Ανθρώπου είναι επινό ηση της Δύ σης».
Δεν ξέ ρω, βέ βαια, εά ν μπορού με να αξιολογή σουμε τις ά λλες κουλτού ρες. Μπορού με
ό μως να τις κρίνουμε, να απορρίψουμε στοιχεί α τους, να επιλέ ξουμε ενδεχομέ νως
κά ποια ά λλα, ή , τέ λος, να τα καταδικά σουμε. Έτσι, λέ με ό χι στην κουλτού ρα που
κό βει το χέ ρι του κλέ φτη, που ακρωτηριά ζει σεξουαλικά τις γυναίκες, που
αποκεφαλίζει τους ομοφυλό φιλους, που λιθοβολεί τους μοιχού ς, κ.λπ. , κ.λπ.
Τα Δικαιώματα του Ανθρώπου βεβαίως και είναι επινό ηση της Δύ σης.
Δημιουργή θηκαν στη Δύ ση, αλλά έ χουν αξί α και σημασία οικουμενική . Το γεγονό ς
ό τι πρά γματι αλλού δεν τηρού νται ή εφαρμό ζονται επιλεκτικά , σε τί ποτα δε μειώνει
την οικουμενικό τητά τους. Το σίγουρο πά ντως είναι ό τι δεν μπορεί κανεί ς να
επικαλείται τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και ταυτοχρό νως να υπερασπίζεται
ά κριτα πολιτισμού ς και παραδό σεις που τα ποδοπατού ν ή που ού τε καν τα
υποψιά ζονται. Ας μην ξεχνά με επίσης κά τι ακό μη. Τα Δικαιώματα του ανθρώπου
ού τε ή ρθαν ουρανοκατέ βατα ού τε υπή ρχαν από ...καταβολή ς Δύ σης.
Δημιουργή θηκαν σε αντιπαρά θεση με «ή θη» και «νό μους». Θεμελιώθηκαν μέ σα από
σύ γκρουση με την έ ως τό τε δυτική παρά δοση.
Πολλά μπορεί να προσά ψει κανείς στη δυτική παρά δοση και κουλτού ρα.
Είναι ό μως η παρά δοσή που, πά νω απ’ ό λα, τη χαρακτηρίζει η κριτική και η
αμφισβή τηση· μια παρά δοση χειραφέ τησης και ελευθερί ας. Τα Δικαιώματα του
Ανθρώπου αποτελού ν μια από τις πιο σημαντικέ ς δημιουργίες της. Απορίας ά ξιον,
πώς είναι δυνατό ν αυτή ακριβώς η δημιουργί α να θεωρείται από ορισμέ νους
«πολιτιστικό ς ιμπεριαλισμό ς». Μό νο και μό νο, επειδή δημιουργή θηκε στη Δύ ση;
Ίσως.
Τέ τα Παπαδοπού λου (Διασκευασμέ νο κείμενο) , εφημ. Ελευθεροτυπία, 24/01/2002

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Α. Να γρά ψετε την περίληψη του κειμέ νου σε 100 περίπου λέ ξεις.
Β1. Να αναπτύ ξετε σε μια παρά γραφο την ά ποψη της συγγραφέ α: «Τα Δικαιώματα
του Ανθρώπου έ χουν αξία και σημασία οικουμενική ».
(5 μονά δες)
Β2. Στην τελευταία παρά γραφο του κειμέ νου, η συγγραφέ ας υποστηρί ζει ό τι η
εξά πλωση της ιδέ ας των ανθρώπινων δικαιωμά των, δεν αποτελεί κατά κανέ να
τρό πο «πολιτιστικό ιμπεριαλισμό » της Δύ σης. Με ποιο ή ποια επιχειρή ματα
υποστηρίζει την ά ποψή της; (5 μονά δες)
Β3. α) Να διακρίνετε τα μέ ρη του κειμέ νου (πρό λογο, κύ ριο μέ ρος, επί λογο).
β) Το
κύ ριο μέ ρος μπορεί να χωριστεί σε δύ ο επιμέ ρους νοηματικέ ς ενό τητες . Να τις
εντοπίσετε και να εξετά σετε ποιο σκοπό έ χει ο συγγραφέ ας ( π.χ να πληροφορή σει,
να πείσει, να τέ ρψει, να ευαισθητοποιή σει κ.λ.π) σε καθεμιά απ’ αυτέ ς.
(7 μονά δες)
Β4. Χαρακτηριστικό της γλώσσας του κειμέ νου είναι η χρή ση μικρών ελλειπτικών
προτά σεων.
α) Να εντοπίσετε τρεις τέ τοιες προτά σεις.
β) Να εξηγή σετε που
αποσκοπεί η χρή ση τους, λαμβά νοντας υπό ψη το είδος του κειμέ νου, το κοινό στο
οποίο απευθύ νεται και το σκοπό του συγγραφέ α.
(5 μονά δες) Β5. Γρά ψτε τα αντώνυμα των παρακά τω λέ ξεων: επίκαιρες,
συγκατά θεση ,
απροσδό κητο, στερεό τυπες, επιλεκτικά , χειραφέ τησης.
(3 μονά δες)
Γ. Το σχολείο σας διοργανώνει εκδή λωση με θέ μα την εφαρμογή των Ανθρώπινων
Δικαιωμά των στη χώρα μας. Στην ομιλία σας, αφού εξηγή σετε τη σημασία των
ανθρωπίνων δικαιωμά των για μια δημοκρατική κοινωνία, να διατυπώσετε τις
προτά σεις σας αναφορικά με την προστασία των δικαιωμά των του ανθρώπου στις
αναπτυγμέ νες χώρες (600 λέ ξεις)