You are on page 1of 14

7/11/2020

CHƯƠNG 8
CHU KỲ PHÁT TRIỂN HỆ
THỐNG THÔNG TIN KẾ TOÁN

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn

Mục tiêu chương


• Hiểu khái niệm chu kỳ phát triển hệ thống

• Hiểu các phương thức phát triển hệ thống

• Hiểu cơ bản nội dung và quy trình của từng giai


đoạn trong phát triển hệ thống

• Hiểu cơ bản các tài liệu, kỹ thuật dùng trong các giai
đoạn phát triển hệ thống

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 2

Nội dung
• Tổng quan về phát triển hệ thống

• Chiến lược phát triển hệ thống

• Phân tích hệ thống

• Thiết kế luận lý hệ thống

• Thiết kế vật lý hệ thống

• Thực hiện và chuyển đổi hệ thống

• Vận hành và bảo trì hệ thống

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 3

1
7/11/2020

Tổng quan về phát triển hệ thống-589


• Các nguyên nhân phát triển hệ thống
• Nhu cầu doanh nghiệp / người dùng thay đổi
• Công nghệ thay đổi
• Cải tiến quy trình kinh doanh trong doanh nghiệp
• Tạo lợi thế cạnh tranh
• Tăng năng suất
• Tích hợp các hệ thống
• Hệ thống lỗi thời cần được thay thế

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 4

Tổng quan về phát triển hệ thống

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 5

Tổng quan về phát triển hệ thống


• Nhân sự tham gia
• Lãnh đạo doanh nghiệp
• Người dùng hệ thống
• Ban chỉ đạo hệ thống thông tin
• Đội ngũ phát triển dự án
• Phân tích viên và lập trình viên
• Đối tượng bên ngoài

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 6

2
7/11/2020

Tổng quan về phát triển hệ thống


• Lập kế hoạch phát triển hệ thống
• Lập kế hoạch phát triển dự án
• Phân tích mối quan hệ lợi ích / chi phí
• Lập tài liệu trình bày yêu cầu của dự án (con người,
phần cứng, phần mềm và tài chính)
• Lập lịch trình các hoạt động cần thiết để phát triển
và vận hành ứng dụng mới

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 7

Tổng quan về phát triển hệ thống


• Lập kế hoạch phát triển hệ thống
• Lập kế hoạch phát triển tổng thể: nhằm trả lời các câu hỏi:
• Các thành phần cấu thành nên hệ thống?

• Làm thế nào phát triển hệ thống?

• Ai sẽ phát triển hệ thống?

• Các nguồn lực cần thiết sẽ được hình thành như thế nào?

• HTTTKT có vị trí đứng đầu ở các dự án nào?

 Dự án nào có mức độ ưu tiên cao nhất sẽ được phát triển trước


tiên

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 8

Tổng quan về phát triển hệ thống


• Đánh giá tính khả thi
• Khả thi về kinh tế
• Khả thi về kỹ thuật công nghệ
• Khả thi về pháp lý
• Khả thi về thời gian phát triển hệ thống
• Khả thi về vận hành

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 9

3
7/11/2020

Chiến lược phát triển hệ thống- 623-631


• Các phương án hình thành HT
• Mua sắm trọn gói
• Tự phát triển
• Thuê ngoài

• Các phương thức cải thiện quá trình phát triển HT


• Quy trình kinh doanh (đọc sách)
• Phát triển theo mẫu thử nghiệm
• Công cụ kỹ thuật phần mềm hỗ trợ máy tính (đọc sách)

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 10

Chiến lược phát triển hệ thống


• Các phương án hình thành HT
Phương án Ưu điểm Khuyết điểm
Mua sắm trọn Tiết kiệm thời gian phát triển hệ thống Phần mềm có thể không đáp ứng
gói Cho phép DN tập trung vào giá trị cốt lõi một số nhu cầu thông tin của DN

Tự phát triển Hệ thống có khả năng đáp ứng tốt nhu cầu Chi phí cao, thời gian phát triển hệ
thông tin của DN thống kéo dài
Quá trình phát triển hệ thống được kiểm Dữ liệu có thể trùng lắp, nguồn lực
soát chặt bởi người dùng hệ thống bị lãng phí
Tài liệu hệ thống không đầy đủ
Thuê ngoài Cho phép DN tập trung vào giá trị cốt lõi Kém linh hoạt, khó điều chỉnh hợp
Tối ưu hóa tài sản DN đồng
Chi phí thấp, thời gian phát triển hệ thống Gia tăng rủi ro mất kiểm soát dữ
ngắn liệu và hệ thống
Sử dụng hệ thống hiệu quả, tránh tình Giảm lợi thế cạnh tranh
trạng quá tải/nhàn rỗi
Tinh gọn bộ máy

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 11

Phân tích hệ thống-600


• Mục tiêu
• Xác định các vấn đề cần giải quyết, đánh giá sơ bộ
tính khả thi của dự án
• Đạt được sự hiểu biết về hệ thống hiện hành
• Đánh giá tính khả thi (nhấn mạnh khả thi về kinh tế)
• Xác định nhu cầu thông tin của người dùng và yêu
cầu của hệ thống mới
• Tài liệu hóa kết quả thu thập được, cung cấp cho nhà
quản lý ra quyết định

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 12

4
7/11/2020

Phân tích hệ thống


• Công cụ, kỹ thuật hỗ trợ phân tích và thiết kế HT
• Phỏng vấn
• Bảng câu hỏi
• Quan sát
• Sơ đồ dòng dữ liệu
• Lưu đồ
• Sơ đồ quan hệ thực thể
• Mô hình dữ liệu REA
•…
Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 13

Phân tích hệ thống


• Quy trình

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 14

Phân tích hệ thống


• Tiến hành điều tra ban đầu
• Xác định vấn đề cần giải quyết và phạm vi của dự án
 Một đề xuất nghiên cứu hệ thống (proposal to
conduct systems analysis) được thiết lập để phê
chuẩn cho dự án và cập nhật bổ sung vào kế hoạch
phát triển tổng thể (master plan) của doanh nghiệp

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 15

5
7/11/2020

Phân tích hệ thống


• Khảo sát hệ thống hiện hành
• Hiểu rõ về HTTTKT hiện hành (hoạt động, chính sách,
thủ tục, dòng dữ liệu, phần cứng, phần mềm, nhân
sự, điểm mạnh/yếu)
• Phát triển tốt mối quan hệ với người dùng hệ thống
• Xác định bản chất của các vấn đề tồn tại đang được
khảo sát
• Thu thập dữ liệu hữu ích tiềm ẩn trong hệ thống
thông qua các công cụ phân tích hệ thống

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 16

Phân tích hệ thống


• Xác định nhu cầu thông tin và yêu cầu của HT
• Mục tiêu của hệ thống

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 17

Phân tích hệ thống


• Xác định nhu cầu thông tin và yêu cầu của HT
• Nội dung yêu cầu của hệ thống

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 18

6
7/11/2020

Phân tích hệ thống


• Xác định nhu cầu thông tin và yêu cầu của HT
• Bốn chiến lược để xác định yêu cầu của hệ thống
• Phỏng vấn người dùng hệ thống
• Phân tích hệ thống bên ngoài
• Kiểm tra hệ thống hiện hành
• Sử dụng phương thức phát triển hệ thống theo mẫu
thử nghiệm

• Lập báo cáo phân tích hệ thống

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 19

Thiết kế hệ thống luận lý

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 20

Thiết kế hệ thống luận lý-651


• Chuẩn bị đặc điểm thiết kế các thành phần
• Đầu ra
• Lưu trữ dữ liệu
• Đầu vào
• Thủ tục và hoạt động xử lý
• Lập báo cáo thiết kế luận lý

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 21

7
7/11/2020

Thiết kế hệ thống vật lý

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 22

Thiết kế hệ thống vật lý


• Thiết kế đầu ra
• Phân loại một số báo cáo đầu ra
• Báo cáo định kỳ
• Báo cáo phân tích cho mục đích đặc biệt
• Báo cáo đối phó tình huống bất thường
• Báo cáo theo yêu cầu

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 23

Thiết kế hệ thống vật lý


• Thiết kế đầu ra
• Nội dung thiết kế
• Việc sử dụng
• Phương án
• Hình thức
• Mẫu in sẵn hay chứng từ luân chuyển
• Truy cập
• Thời điểm kết xuất

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 24

8
7/11/2020

Thiết kế hệ thống vật lý


• Thiết kế tập tin và CSDL

Nội dung Diễn giải


Phương án Lưu trữ dữ liệu trên ổ đĩa cứng, CD, băng ghi âm, hay giấy tờ?

Phương thức xử lý Sử dụng phương thức xử lý thủ công, theo lô, hay theo thời gian
thực?

Kích thước Có bao nhiêu mẫu tin sẽ được lưu trữ trong CSDL, số lượng các
mẫu tin sẽ tăng nhanh như thế nào?

Mức độ hoạt động Bao nhiêu phần trăm mẫu tin sẽ được cập nhật, bổ sung, hoặc xóa
bỏ mỗi năm?

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 25

Thiết kế hệ thống vật lý


• Thiết kế đầu vào
Nội dung Diễn giải

Phương án Nhập dữ liệu sử dụng bàn phím, OCR, MICR, POS, mã vạch,
RFID, EDI, hay bằng giọng nói?

Nguồn Dữ liệu bắt nguồn từ đâu (máy tính, khách hàng, ví trí từ xa,
v.v..), và ảnh hưởng đến việc nhập dữ liệu như thế nào?

Hình thức Hình thức nào (chừng từ gốc hay chứng từ luân chuyển,
màn hình, nguồn dữ liệu tự động) sẽ thu thập dữ liệu một
cách hiệu quả với chi phí và nỗ lực thấp nhất?

Loại dữ liệu Bản chất của dữ liệu là gì?

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 26

Thiết kế hệ thống vật lý


• Thiết kế đầu vào

Nội dung Diễn giải


Khối lượng Bao nhiêu dữ liệu sẽ được nhập?
Nhân sự Khả năng, trách nhiệm, và kiến thức chuyên môn của
người nhập dữ liệu là gì?

Tấn suất Dữ liệu phải được nhập thường xuyên như thế nào?

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 27

9
7/11/2020

Thiết kế hệ thống vật lý


• Thiết kế chương trình
• Xác định nhu cầu của người dùng
• Xây dựng và lập tài liệu kế hoạch phát triển hệ thống
• Viết chương trình
• Kiểm tra chương trình
• Lập tài liệu chương trình
• Huấn luyện người dùng
• Cài đặt hệ thống
• Sử dụng và điều chỉnh hệ thống

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 28

Thiết kế hệ thống vật lý


• Thiết kế thủ tục
• Chuẩn bị đầu vào
• Xử lý giao dịch
• Truy cập dữ liệu
• Truy xuất và cung cấp đầu ra
• Hướng dẫn vận hành hệ thống máy tính
• ….

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 29

Thiết kế hệ thống vật lý


• Thiết kế kiểm soát
• Tính hợp lệ
• Phân quyền
• Tính chính xác
• Tính bảo mật
• Kiểm soát việc đánh số
• Tính sẵn sàng
• Khả năng bảo trì
• Tính toàn vẹn
• Dấu vết kiểm toán

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 30

10
7/11/2020

Thực hiện và chuyển đổi

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 31

Thực hiện và chuyển đổi


• Lập kế hoạch thực hiện
• Các công việc cần thực hiện
• Ngày hoàn thành dự kiến
• Ước tính chi phí
• Phân công cá nhân phụ trách

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 32

Thực hiện và chuyển đổi


• Tuyển dụng, huấn luyện nhân viên
• Đối tượng huấn luyện
• Người trực tiếp sử dụng hệ thống
• Người sử dụng kết quả tạo ra từ hệ thống
• Nhân viên vận hành hệ thống
• Nhân viên quản trị, kiểm soát dữ liệu

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 33

11
7/11/2020

Thực hiện và chuyển đổi


• Hoàn thành tài liệu hệ thống
• Tài liệu phát triển: bao gồm mô tả hệ thống, bản sao
đầu ra, đầu vào, kết cấu cơ sở dữ liệu, lưu đồ, kết
quả kiểm tra và mẫu chấp nhận người dùng hệ
thống, …
• Tài liệu vận hành: bao gồm kế hoạch lịch trình vận
hành, truy cập tập tin và cơ sở dữ liệu, trang thiết bị,
lưu trữ và an ninh, …
• Tài liệu người dùng: bao gồm các thủ tục kiểm soát
thủ công và tài liệu huấn luyện, …

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 34

Thực hiện và chuyển đổi


• Kiểm tra hệ thống
• Kiểm tra module (Walk-through)
• Kiểm tra theo chuỗi (Processing test data)
• Kiểm tra toàn bộ (Acceptance tests)

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 35

Thực hiện và chuyển đổi


• Chuyển đổi dữ liệu
• Chuyển đổi hệ thống

Chuyển đổi
trực tiếp

Vận hành song


song

Chuyển đổi
từng phần

Chuyển đổi thí


điểm

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 36

12
7/11/2020

Vận hành và bảo trì


• Xem xét và đánh giá sau chuyển đổi
• Mục tiêu • Độ chính xác

• Thỏa mãn • Thay đổi

• Lợi ích • Tài liệu

• Lỗi • Thời gian

• Huấn luyện • Tương thích

• Chi phí • Kiểm soát, bảo mật

• Độ tin cậy • Giao tiếp

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 37

Vận hành và bảo trì


• Bảo trì hệ thống
• Cải tiến hệ thống theo kế hoạch
• Cải tiến không theo kế hoạch
• Kiểm soát bảo trì hệ thống

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 38

Thank you!

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 39

13
7/11/2020

Các thuật ngữ


Acceptance tests Kiểm tra toàn bộ
Business process management (BPM) Quản trị quy trình kinh doanh
Computer programmers Lập trình viên
Conceptual design Thiết kế luận lý
Demand report Báo cáo theo yêu cầu
Direct conversion Chuyển đổi trực tiếp
Economic feasibility Khả thi về kinh tế
End-user computing (EUC) Người dùng cuối
Feasibility study Đánh giá tính khả thi
Implementation and conversion Thực hiện và chuyển đổi
Information systems steering committee Ban chỉ đạo hệ thống thông tin
Initial investigation Điều tra ban đầu
Internal rate of return (IRR) Tỷ suất sinh lời nội bộ
Legal feasibility Khả thi về pháp lý

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 40

Các thuật ngữ


Master plan Kế hoạch phát triển tổng thể
Net present value (NPV) Hiện giá thuần
Operational feasibility Khả thi về vận hành
Operations and maintenance Vận hành và bảo trì
Outsourcing Dịch vụ thuê ngoài
Parallel conversion Vận hành song song
Payback period Thời gian hoàn vốn đầu tư
Phase-in conversion Chuyển đổi từng phần
Physical design Thiết kế vật lý
Pilot conversion Chuyển đổi thí điểm
Postimplementation review Xem xét và đánh giá sau chuyển đổi
Processing test data Kiểm tra theo chuỗi
Project development plan Kế hoạch phát triển dự án

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 41

Các thuật ngữ


Proposal to conduct systems analysis Đề xuất nghiên cứu hệ thống
Prototyping Phát triển hệ thống theo mẫu thử nghiệm
Scheduled report Báo cáo định kỳ
Scheduling feasibility Khả thi về thời gian phát triển hệ thống
Special-purpose analysis report Báo cáo phân tích cho mục đích đặc biệt
Systems analysis Phân tích hệ thống
Systems analysts Phân tích viên
Systems development life cycle (SDLC) Chu kỳ phát triển hệ thống
Systems implementation Thực hiện hệ thống
Systems survey Khảo sát hệ thống
Triggered exception report Báo cáo đối phó tình huống bất thường
Technical feasibility Khả thi về kỹ thuật công nghệ
Walk-through Kiểm tra module

Nguyễn Hữu Bình-Khoa Kế toán-Đại học Kinh Tế TP.HCM-huubinh_ais@ueh.edu.vn 42

14

You might also like