Уладзім ́р Вячасла́вавіч Ада́мчык — 

беларускі выдавец. 
 
Адам  Глобус  (сапраўднае  імя  —  Уладзімір  Адамчык)  нарадзіўся  ў 
Дзяржынску,  але  пражыў  там  усяго  адзін  год.  У  1959  годзе  яго 
бацька,  будучы  класік  беларускай  літаратуры  Вячаслаў  Адамчык 
(аўтар  раманаў  "Чужая  бацькаўшчына»,  «Год  нулявы",  "  і  скажа  той, 
хто  народзіцца...",»  Голас  крыві  брата  твайго"),  пераехаў  з  сям'ёй  у 
Мінск.  З  тых  часоў  Валодзя  бываў  у  Дзяржынску  толькі  ў  гасцях  у 
дзядулі Броніка і бабулі Ядзі. 
 
-  Гэта  Мінск  змяніўся,  а  Койданава  (ранейшая  назва  Дзяржынска) 
—  не,  -  распавядаў  TUT.BY  пісьменнік.  - Калі я ў 1968 годзе пераехаў 
на  вуліцы,  якая  сёння  называцца  Прытыцкага,  на  праспекце 
Пушкіна  стаяў  адзін  рады  дамаў,  а  за  імі - поле... Справа ў тым, што 
ўвесь  патэнцыял  Беларусі  сышоў  на  пабудову  Мінска.  Затое 
праўінцыі  застаўся  снабізм.  Мясцовыя  жыхары  ведаюць  адмовы 
на  ўсе  пытанні.  Доктар  тут  больш  крутыя,  чым  прэзідэнт.  Калі  ў 
Мінску  ты  спускаешся  ў  метро  і  пераўтварэшся  ў  звычайнага 
чалавека, то ў маленькім горадзе кожны-персона. 
 
На  былой  вуліцы  Сталіна,  а  цяпер-2-й вуліцы Леніна стаіць дом, дзе 
рос  Уладзімір  Адамчык.  Убачыць  яго  можна  на  адной  з  карцін 
Адама  Глобуса:  ярка-жоўты,  з  чырвонай  дахам  —  дом  як  сімвал 
чалавечага  існавання.  Сёння  тут  жывуць  сваякі  пісьменніка. 
Інтэр'ер  захоўвае  мноства  блізкіх  сэрцу  рэчаў  з  дзяцінства:  ад 
пакрывала з героямі казак да вялікага люстэрка. 
 
Падлеткавыя  гады  Глобуса  прайшлі  ў  самым  цэнтры  Мінска,  у 
знакамітым  пісьменніцкім  доме.  У  розныя  гады  ў  будынку  на 
Карла  Маркса,  36  жылі  такія  пісьменнікі,  як  Янка  Маўр,  Максім 
Лужанін,  Рыгор  Семашкевіч,  Васіль  Вітка,  Іван  Мележ,  Пятро 
Глебка,  Іван  Шамякін,  Іван  Навуменка,  Ян  Скрыган,  Уладзімір 
Караткевіч,  Янка  Брыль,  Вячаслаў  Адамчык,  Ніл  Гілевіч  і  Уладзімір 
Някляеў  (гэта  дарэчы  пра  акружэнне,  у  якім  рос  будучы 
пісьменнік). 
 
Напэўна,  нядзіўна,  што  самая  вядомая  мастацкая  праца  Глобуса, 
створаная  на  стыку  візуальнасці  і  літаратуры,  звязаная  з  адным  з 
яго  суседзяў.  Гаворка  пра  Першы  беларускі  комікс  паводле 
аповесці  Уладзіміра  Караткевіча  "Дзікае  паляванне  караля  Стаха", 
які вытрымаў чатыры выданні (1988, 1991, 2005 і 2013). 
 
Але  Глобус  звярнуўся  да  творчасці  Караткевіча  не  толькі  з  гэтай 
прычыны. Сваім вальналюбным духам і цікавасцю да гісторыі гэты 
пісьменнік  быў  шмат  у  чым  сімвалам  той  беларускай  літаратуры, 
якой  быў  чужы  савецкі  афіцыёз.  На  мяжы  1986-1987  гадоў  было 
створана  Літаратурнае  аб'яднанне  "Тутэйшыя",  якое  якраз  гэтаму 
афіцыёзу  супрацьстаяла.  Фармальным  кіраўніком  аб'яднання  быў 
Алесь  Бяляцкі  (у  будучыні-вядомы  праваабаронца),  але  фактычна 
за  лідарства  змагаліся  харызматычныя  Адам  Глобус  і  Анатоль 
Сыс,  якія  лічыліся  адказнымі  за  прозу  і  паэзію.  "Тутэйшыя" спынілі 
сваё  існаванне  ў  1990  годзе.  Але  з  яго  шэрагаў  выйшла  цэлае 
пакаленне  беларускіх  пісьменнікаў  (ад  празаіка  Андрэя  Федарэнкі 
да драматурга Сяргея Кавалёва). 
 

Скандал з саюзам мастакоў 

 
Зрэшты,  Адам  Глобус  атрымаў  зусім  не  філалагічную,  а  мастацкую 
адукацыю:  ён  выпускнік  Мінскага  мастацкага  вучылішча  (1977)  і 
Беларускага  тэатральна-мастацкага  інстытута  (1983),  працаваў 
мастаком-рэстаўратарам  і  мастаком-афарміцелем.  Але  для  многіх 
беларускіх  мастакоў  яго  творчасць  і  асабліва  асоба-моцны 
раздражняльнік. 
 
Яго  двойчы  не  прымалі  ў  Беларускі  саюз  мастакоў.  Першы 
раз-яшчэ ў 1980-я. 
 
-  Зрабілі  маю  выставу  разам  з  Ігарам  Кашкурэвічам,  Людай 
Русавай,  Сяргеем  Малішэўскім,  на  якую  прыйшлі  мастакі  і  сказалі: 
нам  такое  мастацтва  не  патрэбен,  -  распавядаў  Глобус.  -  Нас  тады 
абвінавачвалі  лёд  не  ў  здрадзе  радзіме,  казалі,  што  мы  разбіраем 
сацыялістычны  рэалізм  і  гэтак  далей.  Там  быў  ідэалагічны 
складнік. 
 
Прайшла  чвэрць  стагоддзя,  і  ў  2010  годзе  ён  зрабіў  другую  спробу. 
Рэкамендацыі  Глобусу  напісалі  Уладзімір  Тоўсцік  (цяпер  народны 
мастак  Беларусі)  і  Уладзімір  кажух. Бюро секцыі жывапісу, а затым 
секцыя жывапісу прагаласавалі за, а вось Рада Саюза — супраць. 
 
Прычынай  такога  рашэння  стала  скандальная  кніга  "СУчаснікі",  у 
якой  яе  аўтар  даў  надзвычай  бесстароннія  ацэнкі  многім 
беларускім пісьменнікам і мастакам. 
 
—  Я  зразу  ўспамінаў  дзясяткі  абражаных  ім  (не  пакрыўджаных,  а 
менавіта  абражаных,  я  падкрэсліваю!) мастакі, якія ўводзяць у наш 
саюз,  уключна  з  ягонымі  настаўнікамі  —  -  каментаваў  тады  гэтую 
сітуацыю  мастак  Рыгор  Сітніца,  адзін  з  кіраўнікоў саюза (цяпер яго 
кіраўнік).  —  Ва  ўсходняй  культуры  ды  настаўніка  ставяцца  як  ды 
святога.  Я  таксама  прывык  ды  такога  падыходу:  калі  быў  малы,  то 
на  вуліцы  перад  вясковымі  настаўнікамі  мы  з  сябрамі  шапкі 
здымалі.  А  калі  я  прачытаў  у  адной  з  газет  за  подпісам  Глобуса 
нешта  гідкае  пра  Гаўрылу  Харытонавіча  Вашчанку,  якога  я  не 
проста  паважаю,  а  лічу  вялікім  мастаком  і  вялікім  грамадзянінам, 
мне  было  гідка.  У  кніжачку  "СУчаснікі"  ён  гэта  не  ўключаў.  Але  я 
шмат  непрыёмнага  чытаў  у  Глобуса  пра  Брыля,  пра  Анатоля 
Бараноўскага-настаўніка,  які  даведаўся  яго  6  гадоў,  і  іншых.  Мяне 
гэта страшэнна абурала. 
 
 
Эратычная праца Адама Глобуса 
Сітніца  распавёў,  што  шануе  карціны  Уладзіміра  Адамчыка,  але 
дадаў,  што  не  падзяляе  прафесію  і  мараль:»Ніколі  не  займаўся 
маралізатарствам  і  сам  далёкая  не  пурытанін,  але  ёсць  межы,  за 
якія  я  сам  не  пераступаю  і  іншым  не  дазволю".  У  выніку  Рада 
Саюза мастакоў прагаласавала супраць. 
 
—  Яны  ўзялі  гэтую  кніжку  і  цэлую  гадзіну  спрабавалі  мне  давясці, 
што  тое,  што  там  напісана,  няпраўда.  Але  гэта  ж  мастакі  твор!  - 
адказаў  Глобус  і  дадаў:  -  Я  пра  іх  пісаў,  і  яны  паказалі,  што  гэта  іх 
вельмі  хвалюе.  Каб  нейкую  кніжку  гадзіну  ўсе  разам  чыталі, 
абмяркоўвалі ... Ну, значыць, я правільна пішу і буду пісаць пра іх. 
 

Курс на Расію 
 
Літаратурны  дэбют  Глобуса  адбыўся  ў  1981-м,  калі  ў  газеце 
"Літаратура  і  мастацтва"  быў  апублікаваны  яго  першы  верш.  У 
1980-я  выйшлі  яго  зборнік  паэзіі  "Парк"  і  зборнік 
апавяданняў»Адзінота  на  стадыене".  Але  з распадам СССР высокія 
ганарары  зніклі.  Каб  годна  зарабляць,  пісьменнік  вырашыў  выйсці 
на расійскі рынак. 
 
У  1990-я  гады  ён  разам  з  братам  Міраславам  Шайбакам  і  групай 
іншых  пісьменнікаў  стаў  пісаць  працягу  знакамітых  фільмаў  і 
серыялаў  (ад  «панесеных  ветрам»  да  «Санта-Барбары»).  А  затым 
яго  "каманда"  стала  аўтарамі  некалькі  сотняў  раманаў,  якія 
выходзілі пад прозвішчам Андрэй Варонін. 
 
Дзеля  аб'ектыўнасці  сам Глобус разглядаў гэтыя кнігі выключна як 
заробак.  Ён  быў  перакананы,  што  "беларускія  пісьменнікі  пішуць 
па-беларуску".  Калі  Святлана  Алексіевіч  атрымала  Нобелеўскую 
прэмію,  Глобус  пракаментаваў,  што  «яна  сама  з  Беларусі, 
грамадзянка  Беларусі,  а  пісьменніца  яна  руская.  Гэта  маё  такое 
стаўленне, і я яго не буду мяняць". 
 
У  1990-я  ў  яго  выйшлі  кнігі  "  Дамавікамерон  "(1994)  і  "  Новы 
дамавікамерон  "(1998),  якія  лічацца  аднымі  з  першых  твораў 
беларускай эратычнай літаратуры. 
Многія  пісьменнікі  хаваюць  ад  усіх  падрабязнасці  сваёй  асабістай 
жыцця.  У  Адама  Глобуса  ўсё  з  дакладнасцю  да  наадварот.  У  кнізе 
"Дом",  якую  сам  пісьменнік  назваў  "раманам-аўтапартрэтам  у 
сямейным  інтэр'еры",  можна  даведацца  многія,  часцяком 
інтымныя,  падрабязнасці  аб  усіх  членах  сям'і  пісьменніка:  ад  яго 
бацькоў да жонкі. 
 
-  Мы  пазнаёміліся  ў  1981 годзе на танцах у тэатральным мастацкім 
інстытуце  ў  Менску.  Да  таго  часу  я  быў  ужо  даволі  вядомым 
мастаком.  Памятаю,  як  Алена  прыйшла  да  мяне  ў  майстэрню, 
пераклала капялюш і нешта яшчэ. Мне гэта вельмі не спадабалася. 
 
"Для  стварэння  сям'і  моцнай  любові  недастаткова.  Сям'я-гэта 
давер,  агульны  эстэтычны  густ,  капітал  і  дзеці»,  —  кажа  Адам 
Глобус. 
 
У  гэтым  годзе  кніга  «Сям'я",  большая  частка  якой-згадвальны 
вышэй  "Дом",  прэтэндуе  на  перамогу  ў літаратурнай прэміі імя Ежы 
Гедройца.  Гэта  далёка  не  першая  спроба Глобуса стаць лаўрэатам. 
Двойчы  яго  кнігі  займалі  трэцяе  месца:  у  2013  годзе  -  "  Сказы 
"(тады  перамог  Уладзімір  Някляеў),  у  2017  —  м  -  "Зваротная 
перспектыва"  (перамогу  святкаваў  Зміцер  Бартосік).  У  2014  -  м  і 
2016-м  Глобус  спыніўся  на  стадыі  лонг-ліста  (за  кнігі  "Казкі  пра 
дарослых" і "Гісторыі пра Менск і яго ваколіцы"). 
 
Хоць  яшчэ  ў  2001  годзе  Глобус  лічыў,  што  літаратурныя  прэміі 
«патрэбныя  пачаткоўцам,  графаманам  з  правінцыі,  уладзе  і 
чынавенству». 
 
—  Тое чынавенства створае ўяўную іерархію літаратуры. Уяўную, бо 
Багдановіч  з  Багушэвічам  і  Гарунам  ніякіх  прэмій  не атрымлівалі, а 
стварылі  новую  беларускую  літаратуру.  За  прыміі  пісьменніку 
павінна  быць  сорамна.  Гэтя  галоўнае  —  сорамна  павінна  быць. 
Мяркую,  Брылю  сорамна  за  Сталінскую  прымію,  як  Быкаву  -  за 
Ленінскую.  Сартру  вось  было  сорамна  за  Нобелеўскую  прымію. 
Мужны  ўчынак.  У  нас  ніхто  ніколі  ад  прэмій  не  адмаўляўся  і  доўгі 
час  не  адмовіцца.  Такія  мы  ўжо  сцыплыя,  беларусы.  Вось  Аркуш 
(пісьменнік  Алесь  Аркуш.  —  Прыма.  TUT.BY)  даў  мне  прымію 
"цагліны".  Зняважлівая,  між  іншым,  прымія.  І  назвалі  зняважлівая. 
А  я  не  адмовіўся.  Сказаў,  што  машына ў мяне зламала, не з'ехаў, не 
атрымаў.  Але  ж  і  не  адмовіўся.  Калі  ты  сапраўдны  літаратар,  ты 
мусіш  рыхтавацца  не  ды  атрымання  Нобеля,  а  так  адмаўлення 
пекла Нобелеўскай прэміі. 
 
Дарэчы,  у  Глобуса  ёсць свая суб'ектыўная прымія- "Залатая літара", 
якую  ён  уручае  за  лепшую  празаічную  кнігу  года.  У  мінулым  годзю 
яе  лаўрэатам  Андрусь  Горват,  сам,  уладар,  "Радзіва  "  Прудок"",  які 
атрымаў пекла пісьменніка 100 еўра. 
 
Але  наш  аповед  пра  юбіляра  завершым ня літаратурнай, а бытавой 
гісторыі.  У  апошнія  гады  пісьменнік  стаў  прытрымлівацца 
здаровага ладу жыцця. 
 
-  Усё  мы  добра  ведаем,  што  вельмі  кепска,  калі  чалавек  выходзіць 
з  сябе,  а  вось  калі  ён  выбягае  з  сябе,гэта  вельмі  добра.  Я  вось 
выбягаю  з  сябе-з  сябе  п'яніцы  я  выбег,  з  сябе  курца,  што  курыў 
доўгі  час  цыгарыты.  Я  выбег  з  сябе  таўстуна,  раблю  гэта  скурную 
вясну,  бо  ўзімку  крышку  набіраю,  а  потым  выбегаю.  І  гэта  вельмі 
класна. 
 
За  катэгарычнасць  і  суб'ектыўнасць,  адсутнасць  паўтонаў  у 
ацэнках,  аповедзе  пра  схаваных  ад  чужых  вачэй,  але  характэрных 
дэталях  літаратара  Адама  Глобуса  не  раз  крытыкавалі-маўляў, 
пісаць  пра  вядомых  людзей  трэба  ці  добра,  ці  нічога!  Але  ён  даўно 
не  ўступае  ў  спрэчкі,  працягваючы  публікаваць  не  заўсёды 
прыемныя,  затое  тонкія  назірання  аб  нашых  сучасніках.  Спачатку 
такія  тэксты  Глобус  выстаўляе  ў  Фэйсбуку,  затым яны складаюцца 
ў  кнігі.  Пісьменнік  кажа:"успамінаў  у  мяне  столькі,  што  іх  хопіць  на 
тры пісьменніцкія жыцці". 
 
У  "рысах"складваецца  і  вобраз  Менска  пачынаючы  з  1960-х. 
"Менск  майго  дзяцінства  трамвайны.  У  самастойныя  падарожжа  я 
ездзіў  на  трамваях,  бо  так  было  танней  за  ўсё.  Паездка  на  трамваі 
каштавала  тры  капейкі,  а  на  аўтобусе  ці  тралейбусе  - чатыры. Адна 
капейка  для  малодшага  школьніка-грошы,  за  якія  можна  было 
набыць  пачак  запалак  або  выпіць  шклянку  газаванай  вады",  -  піша 
Глобус. 
 
З  дзяцінства  ў  пяціпавярхоўцы  на  Чарнышэўскага  літаратару 
запомнілася,  як  жыхароў  іх  дома  аб'ядноўвала  штодзённая  чарга 
да цёмна-шэрага смеццявоза: 
 
"Мы з вёдрамі, поўнымі розных маляўнічых адходаў, выстройваліся 
ў  пярэстую  чаргу.  У  гэтай  чарзе  я  бачыў  лепшых  беларускіх 
пісьменнікаў-Уладзіміра  Караткевіча  і  Міхаіла  Стральцова,  бачыў 
там  празаіка  Пташнікава  і  паэта  з  "узвышшанцаў"  Язэпа  пушчу, 
драматурга  Махнача  і  доктара  Алешкі,  быў  там  і  перакладчык  Хаім 
Мальцінскі,  і  дзіцячы  паэт  Авер'ян  Дзеружынскі,  быў  паэт 
Недведскі  і  паэтка  Еўдакія  Лось,  быў  будучы  фантаст  Падбярэзскі і 
будучы  спявак  з  "Песняроў"  Кашапараў...  заўсёды  хтосьці  з 
суседзяў  спяшаўся  на  працу,  і  мне даводзілася выкідваць не толькі 
сваё,  але  і  чужое  смецце.  Чаканне  смеццявозкі  праходзіла  весела. 
Добра  запомнілася,  што  больш  за  ўсіх  весяліўся  і  весяліў  іншых 
Караткевіч.  Мужчынам  ён  распавядаў  гучным  -  на  ўвесь 
двор-голасам  салёныя  анекдоты.  Жанчынам  казаў  салодкія 
кампліменты.  Дзяцей  спрабаваў  напалохаць  нейкімі  старымі 
школьнымі  страшылкамі  пра  вялізнага  сабаку  з  агністымі 
вачыма..."» 
 
У  ГАЛОЎНЫМ  РАМАНЕ  БАЦЬКІ  ГЛОБУСА-БОЛЬШ 
ЗА 70 ПРАВАК ЦЭНЗУРЫ 
 
У  мастачку  Нінэль  шчаслівую,  успамінае  Глобус  апавяданні 
старэйшага  пакалення,  былі  закаханыя  ледзь  не  ўсе  мужчыны 
багемнага  Мінска  1960-х.  а  яшчэ  з  ёй  звязаны  адзіны  вядомы 
літаратару  выпадак,  калі  спакойна  ставіўся  да  розных 
эксперыментаў  у  мастацтве  народны  паэт  Максім  Танк  публічна 
выказаў незадаволенасць. 
 
"Гэта  быў  яго  партрэт,  напісаны  шчаснай.  На  тым  партрэце Максім 
Танк  стаяў  побач  з  Аркадзем  Куляшовым.  "Навошта  мяне 
намалявалі  побач  з  нябожчыкам? Побач з нябожчыкам я стаяць не 
хачу..."-  сказаў  Танк на адкрыцці выставы. Шчасная, вядома, моцна 
перажывала, лічыла сябе вінаватай". 
 
Максім  Танк  і  Аркадзь  Куляшоў  сябравалі,  але  пасля  смерці 
Куляшова  Танку  не  вельмі  спадабалася  быць  з  ім  на  адным 
малюначку, распавядае Глобус. Фота: Архіў  
Максім  Танк  і  Аркадзь  Куляшоў  сябравалі,  але  пасля  смерці 
Куляшова  Танку  не  вельмі  спадабалася  быць  з  ім  на  адным 
малюначку, распавядае Глобус. Фота: Архіў 
 
У  кнізе  хопіць  гісторый  таго,  як  паміж  творчымі  людзьмі  рваліся 
ніткі  дружбы.  Так,  мастак  Мікалай  Селяшчук  аформіў  нямала  кніг 
Раісы  Баравіковай,  а  яна  прысвячала  яму  вершы.  "Сяброўства  іх 
скончылася  раптоўна.  Яно  перарвалася  падчас  тэлефоннай 
размовы.  Раю  патэлефанавала  Селешчуку,  каб  папрасіць  яго 
зрабіць  вокладку  і  малюнкі  да  новага  зборніку  "Адгукнуся  голасам 
жалейкі".  Ён  спытаў,  ці  плануецца  выданне  ў  палепшанай 
паліграфіі.  Зборнік  быў  запланаваны ў самым сціплым, звычайным 
радавым варыянце. 
 
-  Я  цяпер  толькі  палепшаныя  выданні  ўпрыгожваю.  Калі 
заплануюць  тваю  кнігу  ў  палепшаным  варыянце,  тады  і 
тэлефануй… 
 
Паэтка  Баравікова  больш  ніколі  не  тэлефанавала  графіку 
Селешчуку"» 
 
Пра  Уладзіміра  Мулявіна  Глобус  успамінае,  што  аднойчы апынуўся 
на  адным  вялікім  застолле  з  "песняром«,  дзе  Той  быў  у  сцэнічным 
касцюме»а-ля  шляхетны  беларускі  лад".  А  яшчэ  ўспамінае  пра 
гісторыю  вядомай  песні  "Гары  яно  гарам,  такое  каханне" на вершы 
Адама Глобуса і музыку Яўгена Эльпера. 
 
"Здарыўся  цуд-наша  першая  песня  спадабалася  Мулявіну,  і  ён 
паабяцаў яе выканаць... Прайшоў год. У маладосці адзін год-гэта як 
пяць  у  сталасці,  а  можа,  і  ўсе сем. Жэня Эльпер стаміўся чакаць. Ён 
пайшоў  да  Уладзіміру  Мулявіну  і  забраў  у  «Песняроў»  нашу  песню. 
Праз  пару  тыдняў  яе  запісалі  "сябры".  На  тэлестудыі  нават  знялі 
кліп з той кампазіцыяй. Выкананне атрымалася выдатнае, але ж не 
песняроўскае і ня мулявінскае. Каб можна было вярнуцца ў мінулае 
і  нешта  там  змяніць,  я  вярнуўся  б  і  ўгаварыў  Жэню  Эльпера 
дачакацца  таго  дня,  калі  Уладзімір  Мулявін  заспявае:"у  садзе 
стаяла Зялёная вішня”". 
 
У  раздзеле  "Князь  прозы"  пра  бацьку,  пісьменніка  Вячаслава 
Адамчыка,  Глобус  (яго  сапраўднае  імя  -  Уладзімір  Адамчык.  -  Рэд.) 
піша:  "да  свайго  прызнання  ён  перажыў  шмат  дрэнных  гадоў"  яго 
выключылі  з  універсітэта  за  тое,  што  паслаў  аповяд  у  "Ніву",  які 
выходзіў  у  Польшчы.  Яго  кнігу  апавяданняў  "дзікі  голуб"  не 
выдавалі  сем  гадоў.  Гэтыя  сем  гадоў  тата  быў  пісьменнікам  без 
новых  кніжак.  Кожная  Публікацыя  жорстка  цэнзуравалася.  У 
рамане  "Чужая  бацькаўшчына",  які  друкаваўся  ў  часопісе 
«Полымя»,  рэдактар  Канстанцін  Кірэенка  зрабіў  больш  за 
семдзесят  цэнзурных  выкрэсліванняў.  Раман  выйшаў,  і  тата 
атрымаў прызнанне". 
 
«​КАРАТКЕВІЧ І БРЫЛЬ КРЫЎДЗІЛІСЯ НА ЖАРТЫ Ў СВОЙ БОК» 
 
Шмат  піша  Адам  Глобус  пра  Уладзіміра  Караткевіча.  З  "дзядзькам 
Валодзем"  ён  доўгія  гады  быў  суседам-спачатку  ў  пісьменніцкім 
доме  на  Чарнышэўскага,  потым  -  на  Карла  Маркса,  36.  так, 
літаратар  абвяргае  міф  аб  донжуанстве  Караткевіча  -  у  яго  было 
ўсяго  пяць  любімых  жанчын.  Перш  за  ўсё,  яго  мама  Надзея 
Васільеўна:  "Валодзя  Караткевіч  усё  жыццё  заставаўся  такім  сабе 
маміным  сынам"  -  і  сястра  Наталля.  Пачуццё  было  ў  яго  да 
выкладчыка  гісторыі  мастацтваў  у  Маскоўскім  Літінстытуце  Ніне 
Молевай.  Другая  муза  -  яго  жонка  Валянціна  Браніславаўна:  "яна 
натхняла  пісаць  запатрабаваную  чытачамі  прозу  ў  форме 
вострасюжэтнага дэтэктыва". 
 
А  вось  "  дабрабыт  і  фінансы  Караткевіча  моцна  залежалі  ад  яго 
Маскоўскай  перакладчыцы  і  сяброўкі  Валянціны  Шчадрынай.  Яна 
шмат  паспрыяла  поспеху  Караткевіча  ў  розных  савецкіх  і 
замежных  выдавецтвах.  Кажучы  кіношнай  мовай,  яна  была  яго  " 
прадзюсарам» 
 
Пра  Рыгора  Барадуліна, аднаго з блізкіх сяброў Караткевіча, Глобус 
піша:  "у яго была нейкая малавытлумачальная рэўнасць да ўсіх, хто 
сябраваў  ці  быў  папросту  блізкі  з  Караткевічам".  Па  словах  аўтара 
"рыс",  Барадулін  пра  жонку  Караткевіча  казаў,  што  яе  ледзь  не 
прыставіў  да  пісьменніка  КДБ.  Зрэшты,  Барадулін  заўсёды 
адрозніваўся  рызыкоўнымі  жартамі,  пры  гэтым  "  больш  весяліўся, 
чым  злаваўся,  калі  бачыў  карыкатуры  на  сябе  і  чуў  вострыя  словы 
пра сваю шматаблічную персону». 
 
А  вось  Караткевіч, а яшчэ Ніл Гілевіч і Янка Брыль не любілі жартаў 
у  свой  бок:  "яны  крыўдзіліся,  злаваліся,  а  часам  і  помсцілі 
насмешнікам".  Так,  аднойчы  Уладзімір  Сямёнавіч  жудасна 
пакрыўдзіўся  на  карыкатурыста  Канстанціна  Кукса  за  намаляваны 
шарж-нават  абяцаў  праламаць  мастаку  чэрап:  "ён  бачыў  сябе 
прыгожым  і  дасканалым  рыцарам,  што  моцна  не  супадала  з  яго 
сапраўдным  абліччам.  Карыкатурыст  намаляваў  чалавека,  вельмі 
падобнага на Караткевіча рэальнага, ну і атрымаў пагрозу"» 
 
Пра  апошнія дні Караткевіча Глобус напісаў:"Караткевіч спаліў сябе 
гарэлкай".  Наогул,  каб  пісаць  на  тэму  "Караткевіч  і  алкаголь", 
Глобусу  прыйшлося  памяняць  светапогляд:  "ёсць  рэчы  і  з'явы, 
падзеі  і  ўчынкі,  пра  якія  я не пісаў, бо лічыў гэта амаральным. Так я 
лічыў,  пакуль  не  пачуў  пра  імаральнасць  (у  самых  агульных  рысах, 
прыняцце  ўсяго  і  ўся.  -  Рэд.).  Гэта  мяне  супакоіла  і  дало  дазвол  на 
Апісанне  яркіх  падзей,  звязаных  з  жыццём  Уладзіміра 
Караткевіча...  сказаць,  што  Караткевіч  піў,  -  гэта  палова  горкай 
праўды.  У  апошнія  гады  жыцця  пісьменнік  напіваўся  да 
непрытомнасці,  да страты прытомнасці, да падзенняў... ён падаў на 
кніжную  шафу,  разбіваў  галавой  тоўстае  шкло  і  ляжаў  у 
скрываўленых  аскепках. Жонка, цётка Валя, не магла яго падняць з 
падлогі  і  перацягнуць  на  канапу.  Яна  клікала  мяне  з  братам.  Мы 
перацягвалі  дзядзьку  Валодзю  з  падлогі  на  канапу  і  дапамагалі 
цётцы  Валі  прыбіраць  Шкло  і  кроў...  згадваючы  пра такія эпізоды з 
жыцця  Караткевіча,  я  стараюся  заставацца  імаральным,  і  гэта  ў 
мяне  атрымліваецца  дзякуючы  таму,  што  паміж  падзеямі  і  іх 
апісаннем ляжыць чвэрць стагоддзя»… 
 

Бібліяграфія 
 
Адам Глобус. Імя. Літаратурныя партрэты * "Парк" (паэзія, 1988)  
"Адзінота на стадыёне" (зборнік апавяданняў, 1989)  
"Смерць-мужчына" (1992)  
"Скрыжаванне "(1993)  
"Домовикамерон "(1994)  
"Толькі не гавары маёй маме" (1995)  
"Дзяржынск "(1997)  
"Новы домовикамерон "(1998)  
"Post scriptum "(1999)  
"Тэксты" (зборнік ўсіх папярэдніх кніг, 2000)  
"Браслаўская стыгмата "(2001)  
"Сшыткі" (2003)  
"Дом" (2005)  
"Сучаснікі" (2006)  
"Літары" (2006)  
"Казкі" (2007)  
"Convolutus", (2008)  
"Замак" (2008)  
PLAY.BY (2009)  
Новае неба (2010)  
Зваротная перспектыва (2016)