Рыгор

Барадулін

Падрыхтаваў
вучань XI “A” класа
Мельнікаў Назар
 Рыгор Іванавіч Барадулін
нарадзіўся 24 лютага 1935 г. на
хутары Верасоўка Ушацкага
раёна Віцебскай вобласці .
Рыгор Барадулін – народны
паэт Беларусі, крытык,
перакладчык, грамадскі
дзеяч. Яго імя шмат што
значыць у сучаснай
беларускай паэзіі. У графе
“прафесія” ён звычайна
ставіць “літаратар”. Нават калі
віратлівыя жыццёвыя
пуцявіны прымусілі б яго быць
інжынерам, фінансістам,
медыкам, ён усё роўна быў бы
паэтам. Гэта яго прызванне,
яго жыццё, яго лёс. Па
спосабу светаўспрымання,
спосабу бачыць з’явы і рэчы
ён – паэт. Гэта яго
сацыяльная, грамадская,
асабістая функцыя, яго
Мaцi ж пaэтa — Кyлiнa Андpэeўнa
— бeлapycкa, aбo, як кaзaў caм
Рыгop Бapaдyлiн, з кapэнныx
кpывiчaнaк. Нaйпepш aд яe
aтpымaў y cпaдчынy пaэт тoнкae
aдчyвaннe poднaгa cлoвa,
дзякyючы ёй pacкpылicя пepaд iм
нeвычэpпныя cкapбы бeлapycкaй
мoвы. Пaзнeй, y дapocлым жыццi
Рыгop Бapaдyлiн нaзывaў cвaю
мaцi "cтыxiйнa вялiкiм фiлoлaгaм",
пpыcвяцiўшы ёй шмaт вepшaў,
пaэмy "Кyлiнa" i нaвaт кнiгy, якyю
нaзвaў "Евaнгeллe aд мaмы".
Вучыўся Р. Барадулін ва
Ушацкай сярэдняй школе. На
ўсё жыццё засталася ў яго
ўдзячная памяць пра
нетрафарэтныя ўрокі
настаўнікаў Ф. Багдановіча,
М. Цуран, К. Баразны. Пазней
прыйшлі настаўнікі
літаратурныя. Перш за ўсё П.
Броўка, П. Панчанка, А.
Вялюгін, Р. Бярозкін. Пасля
заканчэння школы (1954)
паступіў на філалагічны
факультэт БДУ. На адным
курсе з ім вучыліся будучыя
пісьменнікі М. Стральцоў, Г.
Бураўкін, В. Зуёнак, Ю.
Свірка, С. Блатун, М. Гіль.
Сябравалі, сустракаліся на
пасяджэннях літаб'яднання
пры газеце «Чырвоная
змена». Нярэдка збіраліся ў
інтэрнацкім пакоі на
Бабруйскай вуліцы, дзе жыў
Р. Барадулін, каб паслухаць
яго новыя вершы.
Выпускнік Ушацкай сярэдняй школы (1954),
скончыў БДУ імя У. І. Леніна (1959). Працаваў
рэдактарам у перыядычных выданнях: газеце
«Советская Белоруссия», часопісах «Бярозка»,
«Полымя», з 1969 г. — у выдавецтве «Беларусь»,
з 1972 г. — у выдавецтве «Мастацкая літаратура»
(загадчык рэдакцыі выбраных твораў у 1985—
1995 гг.).
Аўтар паэтычных зборнікаў: «Маладзік над
стэпам» (1959), «Рунець, красаваць, налівацца!»
(1961), «Нагбом» (1963), «Неруш» (1966), «Адам і
Ева» (1968) «Вяртанне ў першы снег» (1972),
«Абсяг» (1978), «Вечалле» (1980), «Амплітуда
смеласці» (1983), «Маўчанне перуна» (1986),
«Самота паломніцтва» (1990), «Міласэрнасць
плахі» (1992), «Евангелле ад Мамы» (1995),
«Босая зорка» (2001), «Ксты» (2005; 4-е выд. —
2013), «Рымскі дыпціх» (2006), «Халодная памяць
вады» (2010), «Anіma» (2011), «Вяльмуе Бог
абраннікаў сваіх» (2011) і інш. Выдаў кнігі сатыры
і гумару «Дойны конь» (1965), «Станцыя
кальцавання» (1971), «Прынамсі…» (1977),
«Мудрэц са ступаю» (1988), «Дуліна ад
Барадуліна» (2006) і інш.
ЦІКАВЫЯ ФАКТЫ З ЖЫЦЦЯ
РЫГОРА БАРАДУЛІНА
УМУДРЫЎСЯ НЕ СТАЦЬ ПІЯНЕРАМ

У савецкі час у піянеры не прымалі толькі

самых заўзятых хуліганаў. Астатніх
прысвячалі абавязкова. Усіх, апроч
Барадуліна. Калі ў школе адбывалася
прысвячэнне ў піянеры, ён спецыяльна
збег на гэты час дадому. А пазней
настаўнікі забыліся на тое, што Барадулін
так і не стаў піянерам. У юнацтве, праўда,
быў змушаны ўступіць у камсамол, інакш
не змог бы паступіць у ВНУ. Але падчас
працы неаднаразова адмаўляўся ад
прапановы ўступіць у КПСС.
НАМІНАВАЎСЯ НА НОБЕЛЕЎСКУЮ ПРЭМІЮ

У чэрвені 2005 г. Рыгор выйшаў зборнік духоўнай

лірыкі «Ксты». Кніга перакладзена на англійскую
мову. Арыгінал і пераклад даюцца у адной кнізе
(800 стар.) у люстэркавым варыянце.
У студзені 2006 г. кніга Рыгора Барадуліна «Ксты»
была намінавана на Нобелеўскую прэмію.
Арыгінальная назва кнігі. Слова «КСТЫ» –
шматзначнае. Гэта і хрост (хрышчэнне), і крыжы, і
пальцы, якія складваюцца, каб перажагнацца. Той
жа корань у словах ксціць, кшчоны, хрышчоны,
ахрышчаны. Гэтае слова паходзіць з усходне­
славянскага ХРЕСТЪ, якое потым пераўтварылася
ў КРЕСТ. На Віцебшчыне, Вушаччыне кажуць не
“перажагнайся, а пераксціся, пераксціць”. Гэта
азначае “паблаславіць у дарогу, у войска,
паблаславіць маладажонаў, хворага, нябожчыка…”
ДА СКОНУ БЫЎ АДДАНЫ
БЕЛАРУСІ, ЯЕ КУЛЬТУРЫ,
МОВЕ.

Хавалі Барадуліна ў
вышыванцы (па яго просьбе),
каб на той свет ён адправіўся у
вопратцы сапраўднага
беларуса.