Τεχνολογικό

Πανεπιστήμιο
Κύπρου

CIV 503: Οδοποιία

1η Εργασία :

«Σχεδιασμός Εύκαμπτου Οδοστρώματος

κατά AASHTO»

Δαουλάρη Γεωργία
ΑΚ 343879

Τμήμα :

Πολιτικών
Μηχανικών

Οκτώβριος 2020
Δήλωση Αποποίησης Ευθυνών

Η έκθεση και μελέτη του θέματος παραθέτει μόνο τις προσωπικές απόψεις, θέσεις και
συμπεράσματα της συγγραφέως και σε καμία περίπτωση οι θέσεις, παρατηρήσεις και
συμπεράσματα που περιέχονται στην έκθεση ή αναπτύχθηκαν στην προφορική
παρουσίαση της υιοθετούνται ή ελέγχονται από τον καθηγητή, το Τμήμα ή το
Πανεπιστήμιο γενικότερα.
 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Πίνακας Περιεχομένων
1. Εισαγωγή – Βασικές έννοιες .................................................................................................................... 3

1.1. Οδόστρωμα γενικά .............................................................................................................................. 3

1.2. Εύκαμπτα οδοστρώματα .................................................................................................................. 3

2. Διαστασιολόγηση εύκαμπτων οδοστρωμάτων κατά AASHTO .............................................. 4

2.1. Μεταβλητές σχεδιασμού ................................................................................................................... 4

2.1.1. Περίοδος ανάλυσης .................................................................................................................. 4

2.1.2. Κυκλοφορικός φόρτος.............................................................................................................. 5

2.1.3. Αξιοπιστία ....................................................................................................................................... 6

2.2. Κριτήρια απόδοσης .............................................................................................................................. 6

2.2.1. Εξυπηρετηκότητα........................................................................................................................ 6

2.3. Ιδιότητες υλικών ................................................................................................................................... 7

2.3.1. Δομικός αριθμός (SNi) .............................................................................................................. 7

3. Παράδειγμα σχεδιασμού οδοστρώματος κατά AASHTO (Περίπτωση Α) ........................... 7

3.1. Παράμετροι του προβλήματος ...................................................................................................... 7

3.1.1. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN1 ............................................................................... 9

3.1.2. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN2 ............................................................................ 11

3.1.3. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN3 ............................................................................ 13

3.2. Αποτελέσματα ..................................................................................................................................... 14

4. Παράδειγμα σχεδιασμού οδοστρώματος κατά AASHTO (Περίπτωση Β) ........................ 15

4.1. Παράμετροι του προβλήματος ................................................................................................... 15

4.1.1. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN1 ............................................................................ 15

4.1.2. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN2 ............................................................................ 16

4.1.3. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN3 ............................................................................ 18

4.2. Αποτελέσματα ..................................................................................................................................... 19

5. Συμπεράσματα............................................................................................................................................... 20

6. Βιβλιογραφικές Αναφορές....................................................................................................................... 21

CIV 503 : Οδοποιία -2-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

1. Εισαγωγή – Βασικές έννοιες

Μέσω της παρούσας μελέτης αποσκοπείται η προσέγγιση του θέματος της

διαστασιολόγησης των οδοστρωμάτων των οδών. Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται να
αναλυθεί η μεθοδολογία που ακολουθείται για το σχεδιασμό ενός εύκαμπτου
οδοστρώματος με βάση τον οδηγό διαστασιολόγησης οδοστρωμάτων AASHTO (“AASHTO
Guide for Design of Pavement Structures, 1993”)

1.1. Οδόστρωμα γενικά

Ο όρος οδόστρωμα, χρησιμοποιείται για να περιγράψει το τμήμα της οδού, το οποίο

προορίζεται για την κυκλοφορία των οχημάτων. Υπάρχουν τρεις βασικές κατηγορίες
οδοστρωμάτων. Τα εύκαμπτα, τα δύσκαμπτα και τα σύνθετα (ή ημιάκαμπτα)
οδοστρώματα. [1] Η επιλογή του τύπου του οδοστρώματος, που πρόκειται να εφαρμοστεί,
εξαρτάται από μια σειρά από παράγοντες, όπως είναι ο κυκλοφοριακός φόρτος, η
σύνθεσή του, το αρχικό κόστος κατασκευής, το κόστος συντήρησης, καθώς επίσης και η
δυνατότητα εξεύρεσης των απαιτούμενων υλικών. [2]

Ο σκοπός της κατασκευής ενός οδοστρώματος είναι η μεταφορά των φορτίων της
κυκλοφορίας στο έδαφος, έτσι ώστε να αποτρέπονται κατά το δυνατόν μόνιμες
παραμορφώσεις/ρηγματώσεις. [3] Πέρα από την ανάληψη των επιβαλλομένων φορτίων,
ώστε να προσφέρει άνεση και ασφάλεια στα οχήματα, που το χρησιμοποιούν, θα πρέπει
επίσης να σχεδιάζεται με τέτοιο τρόπο, ώστε να μην υφίσταται ευκολά φθορά. Θα πρέπει
για παράδειγμα, να είναι ανθεκτικό ως προς τις επίδρασες του περιβάλλοντος (βροχή,
ηλιακή ακτινοβολία κλπ.).

1.2. Εύκαμπτα οδοστρώματα

Ένα εύκαμπτο οδόστρωμα τυπικά αποτελείται από την επιφανειακή στρώση (asphalt
concrete), τη βάση (base) και την υπόβαση (subbase/granular base), οι οποίες
υποστηρίζονται από συμπυκνωμένο έδαφος έδρασης (subgrade). [1] Η μεταφορά των
φορτίων στο έδαφος, επιτυγχάνεται μέσω των παραπάνω επιμέρους στρώσεων. Το
ολικό πάχος ενός εύκαμπτου οδοστρώματος, πρέπει να εξασφαλίζει ότι οι δυνάμεις οι
οποίες μεταβιβάζονται σε διαρκώς μεγαλύτερη επιφάνεια, θα μειωθούν σε τέτοιο βαθμό,
ώστε να είναι ανεκτές από το έδαφος έδρασης. [4]

CIV 503 : Οδοποιία -3-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Εικόνα 1.1 : Τυπική τομή εύκαμπτου οδοστρώματος [1]

2. Διαστασιολόγηση εύκαμπτων οδοστρωμάτων κατά AASHTO

Ο οδηγός διαστασιολόγησης οδοστρωμάτων AASHTO, προέκυψε ως αποτέλεσμα ενός

πειράματος μεγάλης κλίμακας, το οποίο διεξήχθη περί τα τέλη της δεκαετίας του 1950
στην Ottawa Illinois των ΗΠΑ. Περιλαμβάνει μια σειρά από νομογραφήματα, με την
βοήθεια των οποίων δύναται να υπολογιστεί το πάχος των επιμέρους στρώσεων ενός
οδοστρώματος (ημιαναλυτική μέθοδος διαστασιολόγησης). Το πάχος των στρώσεων του
οδοστρώματος, εξαρτάται από παράγοντες, όπως είναι η φέρουσα ικανότητα του
υπεδάφους, ο αναμενόμενος κυκλοφοριακός φόρτος και το είδος της οδού στην οποία
πρόκειται να εφαρμοστεί (πχ. αυτοκινητόδρομος, κύρια αρτηρία, μικρή τοπική οδός κλπ.).
Η φέρουσα ικανότητα του εδάφους εκφράζεται συναρτήσει του Καλιφορνικού Δείκτη
Φέρουσας Ικανότητας (CBR), ενώ ο κυκλοφοριακός φόρτος βάσει των Ισοδύναμων
Τυπικών Αξόνων (ΙΤΑ).

2.1. Μεταβλητές σχεδιασμού

2.1.1. Περίοδος ανάλυσης

Η περίοδος ανάλυσης αναφέρεται στο διάστημα το οποίο καλείται να καλύψει ο

σχεδιασμός του οδοστρώματος (design life). Στο διάστημα αυτό περιλαμβάνονται και
τυχόν συντηρήσεις που μπορεί να απαιτηθούν. Παλιότερα τα οδοστρώματα
σχεδιάζονταν και αναλύοντας για μια περίοδο είκοσι (20) ετών, συνήθως. Πλέον
προτείνεται ο σχεδιασμός να γίνεται για διαφορετικές περιόδους ανάλυσης, ανάλογα με
το είδος της οδού (Πίνακας 2.1). [5]

CIV 503 : Οδοποιία -4-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Κατηγορία Οδού Περίοδος ανάλυσης (έτη)

Αστικοί δρόμοι με υψηλό ΙΤΑ 30-50
Υπεραστικές αρτηρίες υψηλού ΙΤΑ 20-50
Ασφαλτωμένοι οδοί μικρού ΙΤΑ 15-25
Μη ασφαλτωμένοι οδοί μικρού ΙΤΑ 10-20
Πίνακας 2.1 : Προτεινόμενες περίοδοι ανάλυσης [5]

2.1.2. Κυκλοφορικός φόρτος

Ο κυκλοφοριακός φόρτος εκφράζεται συναρτήσει του αριθμού των ισοδύναμων τυπικών

αξόνων (ΙΤΑ) και πρέπει να υπολογίζεται για το σύνολο της διάρκειας της κατασκευής
του οδοστρώματος. Αναφέρεται στη λωρίδα μελέτης ανά κατεύθυνση κυκλοφορίας και
μπορεί να υπολογιστεί από την ακόλουθη σχέση : [5]

(1.1)
Όπου,
: ποσοστό κατανομής αξόνων ανά κατεύθυνση
: ποσοστό κατανομής αξόνων ανά λωρίδα μελέτης
: συνολικός αριθμός ΙΤΑ για όλη τη χρονική διάρκεια της ανάλυσης και στις δύο
κατευθύνσεις

Ο συντελεστής DD γενικώς λαμβάνεται 0.5 (50%) για τις περισσότερες οδούς. Παρόλα
αυτά υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ποσοστό της κυκλοφορίας είναι πιο αυξημένο στη
μια κατεύθυνση από ότι στην άλλη. Η εμπειρία έχει δείξει ότι μπορεί να κυμαίνεται μεταξύ
0.30 και 0.70 ανάλογα με το πια διεύθυνση είναι πιο επιβαρυμένη σε σχέση με την άλλη.
[5]

Ο δείκτης DL μπορεί να λαμβάνεται από τον ακόλουθο πίνακα (Πίνακας 2.2).

Αριθμός λωρίδων ανά κατεύθυνση Ποσοστό αξόνων στη λωρίδα μελέτης (DL)
1 100
2 80-100
3 60-80
4 50-75
Πίνακας 2.2 : Προσδιορισμός δείκτη DL [5]

CIV 503 : Οδοποιία -5-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

2.1.3. Αξιοπιστία

Όσο αυξάνεται ο όγκος της κυκλοφορίας, η δυσκολία αποσυμφόρησής της και οι

απαιτήσεις του κοινού τόσο θα πρέπει να μειώνεται το ρίσκο μη απόδοσης του
οδοστρώματος βάσει των προσδοκιών. Αυτό επιτυγχάνεται επιλέγοντας υψηλότερα
επίπεδα αξιοπιστίας. [5]

Κατηγορία οδού Προτεινόμενα επίπεδα αξιοπιστίας

Αστικές περιοχές Υπεραστικές περιοχές
Αυτοκινητόδρομοι 85-99.9 80-99.9
Κύριες αρτηρίες 80-99 75-95
Δευτερεύουσες αρτηρίες 80-95 75-95
Μικρές τοπικές οδοί 50-80 50-80
Πίνακας 2.3 : Προτεινόμενα επίπεδα αξιοπιστίας ανά κατηγορία οδού [5]

2.2. Κριτήρια απόδοσης

2.2.1. Εξυπηρετηκότητα

Η εξυπηρετικότητα καθορίζεται από την ικανότητα εξυπηρέτησης του είδους των

οχημάτων (ΙΧ, φορτηγά κλπ.), που χρησιμοποιούν το οδόστρωμα. Λαμβάνει τιμές από 0
(απαράδεκτη οδός) μέχρι 5 (άριστη οδός). Εφόσον καθοριστούν ο αρχικός δείκτης
εξυπηρετικότητας (P0) και ο τελικός αντίστοιχος δείκτης (Ρt), θα πρέπει να εφαρμόζεται
η σχέση που ακολουθεί για τον καθορισμό της ολικής αλλαγής του δείκτη
εξυπηρετικότητας. [5]

(1.2)

Όπου,
: ο αρχικός δείκτης εξυπηρετικότατας (~ 4.2)
o τελικός δείκτης εξυπηρετικότητας (~ 2.5)

CIV 503 : Οδοποιία -6-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

2.3. Ιδιότητες υλικών

2.3.1. Δομικός αριθμός (SNi)

Το πάχος κάθε στρώσης μετατρέπεται σε αντίστοιχο δομικό αριθμό . Για την

επίτευξη της εν λόγω μετατροπής γίνεται χρήση δομικών συντελεστών , οποίοι
εξαρτώνται από το υλικό της εκάστοτε στρώσης και εκφράζουν την εμπειρική σχέση
μεταξύ του δομικού αριθμού SN και του πάχους της στρώσης . Για τον υπολογισμό τους
γίνεται χρήση ειδικών νομογραφημάτων. [6]

3. Παράδειγμα σχεδιασμού οδοστρώματος κατά AASHTO

(Περίπτωση Α)

3.1. Παράμετροι του προβλήματος

Ακολούθως συνοψίζονται οι μεταβλητές σχεδιασμού, τα κριτήρια απόδοσης και οι

ιδιότητες των υλικών του υπό μελέτη εύκαμπτου οδοστρώματος.

Είδος οδού : Αυτοκινητόδρομος

Περιοχή : Λευκωσία - Λεμεσός
ΙΤΑ : 10 ∙106
CBR εδάφους έδρασης : 10% (άργιλος)
CBR υλικού υπόβασης : 50% (αμμοχάλικο)
CBR υλικού βάσης : 80% (Θραυστό αμμοχάλικο)
Μέτρο Ελαστικότητας Ασφαλτομίγματος 2700 MPa = 391.6 ∙103 psi
Αρχικός δείκτης εξυπηρετικότητας οδοστρώματος : 4.00
Τελικός δείκτης εξυπηρετικότητας οδοστρώματος : 2.50
Πίνακας 3.1 : Υποθετικά δεδομένα προβλήματος

Για τον προσδιορισμό του πάχους των επιμέρους στρώσεων του οδοστρώματος
υπολογίζονται αρχικά, οι δομικοί αριθμοί , όπως υποδεικνύονται στο σχήμα που
ακολουθεί (Εικόνα 3.1). Για την επίλυση του προβλήματος γίνονται οι παραδοχές που
ακολουθούν. Με βάση τη χρήση της οδού (αυτοκινητόδρομος) επιλέγεται περίοδος

CIV 503 : Οδοποιία -7-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

ανάλυσης 30 έτη (Πίνακας 2.1). Επίπεδο αξιοπιστίας 95% (Πίνακας 2.3). Η τιμή της
τυπικής απόκλισης λαμβάνεται ίση με 0.40.

Εικόνα 3.1 : Σχηματική απεικόνιση επιμέρους στρώσεων οδοστρώματος

Το μέγεθος του συνολικού δομικού αριθμού θα πρέπει αν είναι τουλάχιστον ίσος με :

(2.1)
Όπου,
: οι δομικοί συντελεστές των ασφαλτικών στρώσεων, της βάσης και της
υπόβασης αντίστοιχα
: Το πραγματικό πάχος των των ασφαλτικών στρώσεων, της βάσης και
της υπόβασης αντίστοιχα
: Οι συντελεστές αποστράγγισης της βάσης και της υπόβασης
αντίστοιχα

Για τις επιμέρους στρώσεις ισχύουν τα ακόλουθα :

(2.2)

Οι παράμετροι χωρίς αστερίσκο είναι οι ελάχιστες απαιτούμενες, ενώ ο αστερίσκος

υποδηλώνει τις τιμές που χρησιμοποιούνται στην πραγματικότητα.

CIV 503 : Οδοποιία -8-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

3.1.1. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN1

Για τον υπολογισμό του μέτρου ελαστικότητας της βάσης χρησιμοποιείται το επόμενο
διάγραμμα (Εικόνα 3.2).

Για προκύπτει ότι το μέτρο ελαστικότητας της βάσης είναι ίσο με

.

Επίσης η απώλεια εξυπηρετικότητας υπολογίζεται από τη σχέση (1.2) ως εξής :

Εικόνα 3.2 : Προσδιορισμός συντελεστή a2 βάσης μέσω διαφόρων παραμέτρους αντοχής [5]

Ο δομικός αριθμός προκύπτει με βάση το επίπεδο αξιοπιστίας , την τιμή

της τυπικής απόκλισης , τον αριθμό ισοδύναμων τυπικών αξόνων
, το μέτρο ελαστικότητας βάσης και την απώλεια
εξυπηρετικότητας . Επίσης .

CIV 503 : Οδοποιία -9-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Εικόνα 3.3 : Διάγραμμα σχεδιασμού εύκαμπτων οδοστρωμάτων με βάση μέσες τιμές των μεταβλητών [5]

Από το προηγούμενο διάγραμμα προκύπτει ότι .

Στη συνέχεια υπολογίζεται ο συντελεστής ώστε να προσδιοριστεί το πάχος των

ασφαλτικών στρώσεων μέσω της σχέσης (2.2). Για το συγκεκριμένο υπολογισμό
γίνεται χρήση του διαγράμματος που ακολουθεί (Εικόνα 3.4). Υπενθυμίζεται ότι το μέτρο
ελαστικότητας του ασφαλτομίγματος βάσει των δεδομένων του προβλήματος είναι ίσο
με 2700 MPa = 391.6 ∙103 psi.

Εικόνα 3.4 : Διάγραμμα προσδιορισμού συντελεστή a1 μέσω του μέτρου ελαστικότητας ασφαλτομίγματος [5]

CIV 503 : Οδοποιία -10-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Σύμφωνα με το προηγούμενο διάγραμμα . Επομένως, το πάχος των

ασφαλτικών στρώσεων υπολογίζεται :

Στρογγυλοποιώντας προκύπτει

Άρα ο πραγματικός αριθμός θα είναι :

3.1.2. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN2

Για τον προσδιορισμό του μέτρου ελαστικότητας της υπόβασης χρησιμοποιείται το

επόμενο διάγραμμα. (Εικόνα 3.5)

Εικόνα 3.5 : Διάγραμμα προσδιορισμού συντελεστή a3 μέσω διαφόρων παραμέτρους αντοχής [5]

CIV 503 : Οδοποιία -11-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Βάσει του διαγράμματος για προκύπτει ότι το μέτρο ελαστικότητας της

υπόβασης είναι ίσο με .

Από το ίδιο διάγραμμα προσδιορίζεται και ο δομικός συντελεστής . Συγκεκριμένα,

προκύπτει ότι .

Άρα, για επίπεδο αξιοπιστίας , τιμή της τυπικής απόκλισης ,

αριθμό ισοδύναμων τυπικών αξόνων , μέτρο ελαστικότητας
και την απώλεια εξυπηρετικότητας , μπορεί να
προσδιοριστεί ο δομικός αριθμός , από το αμέσως επόμενο διάγραμμα (Εικόνα 3.6).

Εικόνα 3.6 : Διάγραμμα σχεδιασμού εύκαμπτων οδοστρωμάτων με βάση μέσες τιμές των μεταβλητών [5]

Σύμφωνα με το διάγραμμα . Υπενθυμίζεται επίσης ότι , άρα

Για τον υπολογισμό του πάχους της στρώσης της βάσης σύμφωνα με τη σχέση (2.2)
απαιτείται επιπροσθέτως ο προσδιορισμός του συντελεστή αποστράγγισης . Οι
συντελεστές αποστράγγισης μπορούν να προσδιοριστούν από τον επόμενο
πίνακα (Πίνακας 3.2).

Για το συγκεκριμένο πρόβλημα το ποσοστό του χρόνου έκθεσης του οδοστρώματος σε

επίπεδα υγρασίας που προσεγγίζουν την κατάσταση κορεσμού, με βάση την τοποθεσία
εκτιμάται περίπου 4%. Για ποιότητα αποστράγγισης καλή προς μέτρια λαμβάνεται
.

CIV 503 : Οδοποιία -12-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Ποσοστό χρόνου έκθεσης οδοστρώματος σε επίπεδα

Ποιότητα
υγρασίας που προσεγγίζουν την κατάσταση κορεσμού
αποστράγγισης
Α.Υ.1 <1% 1-5% 5-25% >25%
Άριστη 2 ώρες 1.25-1.20 1.20-1.15 1.15-1.10 1.10
Καλή 1 μέρα 1.20-1.15 1.15-1.10 1.10-1.00 1.00
Μέτρια 1 εβδομάδα 1.15-1.10 1.10-1.00 1.00-0.90 0.90
Κακή 1 μήνας 1.10-1.00 1.00-0.90 0.90-0.80 0.80
Πολύ κακή Καθόλου 1.00-0.90 0.90-0.80 0.80-0.70 0.70
Πίνακας 3.2 : Προτεινόμενες τιμές συντελεστών αποστράγγισης για τους υπολογισμούς πάχους βάσης,
υπόβασης [5]

Συνεπακόλουθα, υπολογίζεται :

Επειδή συνηθίζεται το πάχος της βάσης να μην είναι μικρότερο από 15 cm, επιλέγεται

Με βάση την παραπάνω τιμή υπολογίζεται ο πραγματικός δομικός συντελεστής .

3.1.3. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN3

Για τον προσδιορισμό του δομικού αριθμού υπολογίζεται πρώτα το μέτρο

ελαστικότητας του υπεδάφους. Σύμφωνα με τον οδηγό σχεδιασμού οδοστρωμάτων
AASHTO, αυτό μπορεί να προσδιοριστεί από την εμπειρική σχέση που ακολουθεί :

(2.3)

Για , προκύπτει ότι

Συνεπώς, για επίπεδο αξιοπιστίας , τιμή της τυπικής απόκλισης ,

αριθμό ισοδύναμων τυπικών αξόνων , μέτρο ελαστικότητας
και την απώλεια εξυπηρετικότητας , μπορεί να
προσδιοριστεί ο δομικός αριθμός , από το διάγραμμα που ακολουθεί.

1
Απομάκρυνση ύδατος

CIV 503 : Οδοποιία -13-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Εικόνα 3.7 : Διάγραμμα σχεδιασμού εύκαμπτων οδοστρωμάτων με βάση μέσες τιμές των μεταβλητών [5]

Από το διάγραμμα προκύπτει ότι . Οι συντελεστές και έχουν

προσδιοριστεί σε προηγούμενο βήμα. Συγκεκριμένα, και . Το
πάχος της στρώσης της υπόβασης υπολογίζεται σύμφωνα με τη σχέση (2.2).

Στρογγυλοποιώντας την παραπάνω τιμή, τελικά

Συνεπώς,

3.2. Αποτελέσματα

Στον πίνακα που ακολουθεί συγκεντρώνονται τα αποτελέσματα όπως αυτά

υπολογίστηκαν στα προηγούμενα βήματα.

i Στρώση SNi* hi* (cm)

1 Ασφαλτικές στρώσεις 3.47 21.00
2 Βάση 4.34 15.00
3 Υπόβαση 4.89 10.00
Πίνακας 3.3: Συγκεντρωτικός πίνακας αποτελεσμάτων

CIV 503 : Οδοποιία -14-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

4. Παράδειγμα σχεδιασμού οδοστρώματος κατά AASHTO

(Περίπτωση Β)

4.1. Παράμετροι του προβλήματος

Στην παρούσα ενότητα εξετάζεται και πάλι το θέμα του σχεδιασμού εύκαμπτου
οδοστρώματος, όμως, υπό διαφορετικές συνθήκες, αυτή τη φορά, με σκοπό τη σύγκριση
και κατανόηση της επίδρασης των επιμέρους παραμέτρων στα τελικά υπολογιζόμενα
αποτελέσματα. Στον πίνακα που ακολουθεί, συνοψίζονται οι νέες μεταβλητές
σχεδιασμού, τα κριτήρια απόδοσης καθώς και οι ιδιότητες των υλικών του εύκαμπτου
οδοστρώματος, που πρόκειται να μελετηθεί.

Υπεραστική αρτηρία
Είδος οδού :
υψηλού ΙΤΑ
Περιοχή : Πάτρα - Πύργος
ΙΤΑ : 8 ∙106
CBR εδάφους έδρασης : 5% (άργιλος)
CBR υλικού υπόβασης : 20% (αμμοχάλικο)
CBR υλικού βάσης : 80% (Θραυστό αμμοχάλικο)
Μέτρο Ελαστικότητας Ασφαλτομίγματος 2700 MPa = 391.6 ∙103 psi
Αρχικός δείκτης εξυπηρετικότητας οδοστρώματος : 3.50
Τελικός δείκτης εξυπηρετικότητας οδοστρώματος : 2.50
Πίνακας 4.1 : Υποθετικά δεδομένα προβλήματος

Επιπρόσθετα, γίνονται οι ακόλουθες παραδοχές. Ως περίοδος ανάλυσης επιλέγονται τα

20 έτη (Πίνακας 2.1, υπεραστικές αρτηρίες υψηλού ΙΤΑ). Επίπεδο αξιοπιστίας (R) 90%
(Πίνακας 2.3) και τυπική απόκλιση (s) 0.40.

4.1.1. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN1

Με βάση τα προηγούμενα (βλ. § 3.1.1), το μέτρο ελαστικότητας της βάσης, στην οποία
εδράζονται οι ασφαλτικές στρώσεις, για είναι ίσο με , ενώ ο
δομικός συντελεστής της .

CIV 503 : Οδοποιία -15-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Συνεπώς, για επίπεδο αξιοπιστίας 90%, τυπική απόκλιση 0.40, αριθμό

ισοδύναμων τυπικών αξόνων 8 msa, μέτρο ελαστικότητας βάσης 28000 psi
και απώλεια εξυπηρετικότητας . Βάσει του ακόλουθου
διαγράμματος υπολογίζεται ότι

Εικόνα 4.1 : Διάγραμμα σχεδιασμού εύκαμπτων οδοστρωμάτων με βάση μέσες τιμές των μεταβλητών [5]

Ο συντελεστής εφόσον το μέτρο ελαστικότητας του ασφαλτομίγματος έχει διατηρηθεί

2700 MPa (= 391.6 ∙103 psi) έχει την ίδια τιμή με την πρώτη περίπτωση ( ). Άρα
το πάχος των ασφαλτικών στρώσεων υπολογίζεται :

Στρογγυλοποιώντας προκύπτει

Άρα ο πραγματικός αριθμός θα είναι :

4.1.2. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN2

Εφόσον η βάση εδράζεται στην υπόβαση, υπολογίζεται αρχικά το μέτρο ελαστικότητας

της δεύτερης, από το επόμενο διάγραμμα (Εικόνα 4.2).

CIV 503 : Οδοποιία -16-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Εικόνα 4.2 : Διάγραμμα προσδιορισμού συντελεστή a3 μέσω διαφόρων παραμέτρους αντοχής [5]

Βάσει του διαγράμματος για προκύπτει ότι το μέτρο ελαστικότητας της

υπόβασης είναι ίσο με .

Από το ίδιο διάγραμμα προσδιορίζεται και ο δομικός συντελεστής . Συγκεκριμένα,

προκύπτει ότι .

Άρα, για επίπεδο αξιοπιστίας , τιμή της τυπικής απόκλισης ,

αριθμό ισοδύναμων τυπικών αξόνων , μέτρο ελαστικότητας
και την απώλεια εξυπηρετικότητας , μπορεί να
προσδιοριστεί ο δομικός αριθμός , από το αμέσως επόμενο διάγραμμα (Εικόνα 4.3).
Σύμφωνα με αυτό, προσδιορίζεται ίσος με . Επίσης, λόγω αυξημένης
υγρασίας στην περιοχή (ποσοστό χρόνου έκθεσης >25% σε επίπεδα υγρασίας που
προσεγγίζουν κατάσταση κορεσμού) και καλή ποιότητα αποστράγγισης

CIV 503 : Οδοποιία -17-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Εικόνα 4.3 : Διάγραμμα σχεδιασμού εύκαμπτων οδοστρωμάτων με βάση μέσες τιμές των μεταβλητών [5]

Βάσει των ανωτέρω, υπολογίζεται :

Στρογγυλοποιώντας την παραπάνω τιμή :

Συνεπώς,

4.1.3. Προσδιορισμός δομικού αριθμού SN3

Υπολογίζεται αρχικά, το μέτρο ελαστικότητας της εδαφικής στρώσης πάνω στην οποία
εδράζεται η υπόβαση. Χρησιμοποιείται και πάλι η εμπειρική σχέση (2.3).

Για , προκύπτει ότι .

Συνεπώς, για επίπεδο αξιοπιστίας , τιμή της τυπικής απόκλισης ,

αριθμό ισοδύναμων τυπικών αξόνων , μέτρο ελαστικότητας
και την απώλεια εξυπηρετικότητας , μπορεί να
προσδιοριστεί ο δομικός αριθμός , από το διάγραμμα που ακολουθεί (Εικόνα 4.4).

CIV 503 : Οδοποιία -18-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Εικόνα 4.4 : Διάγραμμα σχεδιασμού εύκαμπτων οδοστρωμάτων με βάση μέσες τιμές των μεταβλητών [5]

Σύμφωνα με το διάγραμμα προκύπτει ότι . Οι συντελεστές και έχουν

προσδιοριστεί σε προηγούμενο βήμα. Συγκεκριμένα, και . Το
πάχος της στρώσης της υπόβασης υπολογίζεται σύμφωνα με τη σχέση :

Μετά από στρογγυλοποίηση :

Συνεπώς,

4.2. Αποτελέσματα

Στον πίνακα που ακολουθεί συγκεντρώνονται τα αποτελέσματα όπως αυτά

υπολογίστηκαν στα προηγούμενα βήματα.

i Στρώση SNi* hi* (cm)

1 Ασφαλτικές στρώσεις 3.31 20.00
2 Βάση 4.63 25.00
3 Υπόβαση 5.74 30.00
Πίνακας 4.2: Συγκεντρωτικός πίνακας αποτελεσμάτων

CIV 503 : Οδοποιία -19-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

5. Συμπεράσματα

Μέσω της παρούσας μελέτης έγινε η διαστασιολόγηση εύκαμπτου οδοστρώματος σε δυο

διαφορετικές περιοχές. Σκοπός ήταν να εξεταστεί η επίδραση που μπορεί να έχουν
ορισμένοι παράγοντες στα πάχη των επιμέρους στρώσεων του οδοστρώματος.

Στην πρώτη περίπτωση το υπό μελέτη οδόστρωμα, αφορούσε σε οδόστρωμα

αυτοκινητοδρόμου, με αυξημένο κυκλοφοριακό φόρτο (ο οποίος εκφράζεται μέσω των
ισοδύναμων τυπικών αξόνων – ΙΤΑ), αλλά καλά, σε γενικές γραμμές, εδαφικά
χαρακτηριστικά από άποψη αντοχής και σχετικά υψηλό επίπεδο εξυπηρέτησης προς τους
χρήστες. Επίσης απαιτήθηκε λόγω της χρήσης της οδού, υψηλό επίπεδο εμπιστοσύνης
(95%).

Στη δεύτερη περίπτωση, το οδόστρωμα αφορούσε σε κύρια αρτηρία με κυκλοφοριακό

φόρτο μειωμένο συγκριτικά με αυτόν της πρώτης περίπτωσης, αλλά τα εδαφικά
χαρακτηριστικά της περιοχής ήταν υποβαθμισμένα ( ) και σχετικά
χαμηλό επίπεδο εξυπηρέτησης των χρηστών. Εδώ η απαίτηση επιπέδου εμπιστοσύνης
μειώθηκε ελαφρώς (90%) καθώς η χρήση της οδού (κύρια αρτηρία), το επιτρέπει.

Η μείωση του κυκλοφοριακού φόρτου, όπως και η χαλάρωση ως προς την απαίτηση
επιπέδου εμπιστοσύνης, στη δεύτερη περίπτωση, θα ανέμενε κανείς ότι θα είχαν σαν
αποτέλεσμα τη μείωση των ελάχιστων απαιτούμενων παχών των επιμέρους εδαφικών
στρώσεων του οδοστρώματος. Απ’ την άλλη η σημαντική υποβάθμιση του υπεδάφους και
του υλικού της υποβάσης του οδοστρώματος, όπως και το μειωμένο επίπεδο
εξυπηρέτησης προς τους χρήστες είναι λογικό να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα.

Πράγματι, στη δεύτερη περίπτωση, λόγω των παραπάνω παραγόντων το πάχος των
ασφαλτοστρώσεων, οι οποίες εδράζονται και στις δύο περιπτώσεις σε βάση με
, μειώθηκε ελαφρώς. Στις άλλες δύο στρώσεις όμως, της βάσης και της
υπόβασης, εδραζόμενες έκαστη σε στρώση πιο φτωχή σε χαρακτηριστικά από άποψη
αντοχής, σε σχέση με τις αντίστοιχες στρώσεις της πρώτης περίπτωσης, αυξήθηκε
σημαντικά το απαιτούμενο πάχος. Το γεγονός αυτό, υποδηλώνει, τη σημαντικότητα της
επίδρασης των εδαφικών ιδιοτήτων, καθώς και των ιδιοτήτων αντοχής των υλικών των
στρώσεων, στο σχεδιασμό ενός οδοστρώματος. Μεγαλύτερη ακόμα, και από
χαρακτηριστικά όπως ο κυκλοφορικός φόρτος και η χρήση της οδού.

CIV 503 : Οδοποιία -20-

 Σχεδιασμός εύκαμπτου οδοστρώματος κατά AASHTO

Στον πίνακα που ακολουθεί συγκεντρώνονται τα αποτελέσματα που αφορούν και στις
δύο περιπτώσεις, ώστε να διευκολυνθεί η σύγκριση.

Περίπτωση Α, R=95%, Περίπτωση B, R=90%,

ITA=10 msa, ΔPSI=1.5 ITA=8 msa, ΔPSI=1.0
i Στρώση CBR (%) SNi* hi* (cm) CBR (%) SNi* hi* (cm)
1 Ασφαλτική - 3.47 21.00 - 3.31 20.00
2 Βάση 80 4.34 15.00 80 4.63 25.00
3 Υπόβαση 50 4.89 10.00 20 5.74 30.00
4 Υπέδαφος 10 - - 5 - -

Πίνακας 5.1 : Συγκεντρωτικός πίνακας υπολογισμών για τις περιπτώσεις Α και Β

6. Βιβλιογραφικές Αναφορές

[1] A. T. Papagiannakis και E. A. Masad, Pavement Design and Materials. John Wiley
& Sons, 2017.
[2] Ο.-Θ. Ντίνης, Από τη χάραξη ως την κατασκευή των οδών, 2η Έκδοση. Εκδόσεις
Ζήτη, 2010.
[3] Ο. Ιωάννου, ‘Σχεδιασμός εύκαμπτων οδοστρωμάτων (Πτυχιακή Εργασία)’. 2018.
[4] Ι. Κοφίτσας, Στοιχεία Οδοποιίας. Εκδοτικός Όμηλος ΙΩΝ, 1997.
[5] A. A. of S. H. and T. Officials και N. C. H. R. Program, AASHTO Guide for Design
of Pavement Structures, 1993. AASHTO, 1993.
[6] Βραχίμης Σάββας, ‘Μέθοδοι διαστασιολόγησης ευκάμπτων και δύσκαμπτων
οδοστρωμάτων (Διδακτικές Σημειώσεις)’. Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, 2010.

CIV 503 : Οδοποιία -21-