MGA ESTRUKTURA NG WIKA SA LIPUNAN

____________________________________________
Aralin 4

PANIMULA

Sinasabing, may maraming mga posibleng relasyon sa pagitan ng

wika at lipunan. Isa na rito ang panlipunang istruktura na maaaring
makaimpluwensiya o kumilala ng lingguwistikong estruktura o pag-uugali. Isang
halimbawa nito ay ang ating bansa na binubuo ng iba-ibang wika na sinasalita dahil
sa anyo nito na pulo-pulo. Sa bawat pulo o lugar ng bansang Filipinas ay may kani-
kanilang wikang ginagamit o sinasalita. Ang mga wikang ito ay may mga barayti na
ginagamit na sumasalamin sa kanilang kinabibilangang rehiyon, sosyal o etnikong
pinagmulan. Isa pa, ang Filipinas na sinakop ng ilang taon ay naging dahilan din
upang makabuo ng wika o makapagpaunlad ng wikang pinaghalo na wika ng mga
mananakop at wikang bernakular. Halimbawa nito ay ang wikang Chabacano ng
Lungsod Zamboanga. Ang nabuong wikang ito ay dala ng impluwensiya ng
dayuhang sumakop sa bansa tulad ng Kastila noong unang panahon.
_________________________________________________________________________________

MGA LAYUNIN

Pagkatapos ng talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang ;

1. Naibibigay ang depinisyon ng mga terminong kaugnay sa estruktura ng wika sa

lipunan : Diyalekto, idyolek, taboo, yufemismo, lingua franca , pidgin, creole at
speech community.
2. Nauunawaan ang panlipunang estruktura ng wika .
3. Naipaliliwanag ang pagkakaiba at pagkakatulad ng bilinggwalismo at
multilinggwalismo .
4. Natatalakay ang mahahalagang gamit ng wika sa lipunan.
5. Napahahalagahan ang wikang Filipino sa lipunan.
 SUBUKIN NATIN !

PANUTO : Magtala ng mga wikang/diyalektong sinasalita ng mga tao sa Lungsod Zamboanga.

Pumili ng mga wikang alam mong isalita o kaya’y wikang ginagamit mo sa mga taong iyong
nakasalamuha. Ipaliwanag kung paano nagkakatulad o kaya’y nagkakaiba ang mga wikang ito.
Isulat sa kahon ang iyong paliwanag.

I – Mga wikang sinasalita sa Lungsod Zamboanga

1.Tagalog 6.Ingles

2.Bisaya 7.

3.Tausug 8.
4.Chavacano
9.

5.Yakan 10.

II – Pagpapaliwanag

PALIWANAG

Ang mga wikang aking ginagamit sa pang araw araw na pakikipag usap ay ang
Tagalog, Ingles, Chavacano at Tausug, nagkatulad ang mga wikang aking
ginagamit sa mga wikang aking itinala ay dahil lumaki ako ditosa Zamboanga at
natutunan ang mga salitang ito sa eskwela at pakikipag usap sa ibang taong may
ibang wikang ginagamit.
 PAG-ISIPAN MO ! (CMO 1 S.2019)

PANUTO : Ibigay ang iyong opinyon sa mga sumusunod na termino ;

Ginagamit ng dalawa o higit pang mga tao na may

Lingua Franca magkaibang pangunahing wika.

Isang natatanging uri ng wika na ginagamit sa isang

Diyalekto rehiyon o lugar.

Speech community
Grupo ng iba’t ibang mga tao na may iba ibang kultura.

Idyolek Bokabularyo ng isang indibidwal at natatanging paraan

ng paggamit ng wika.

Yufemismo Mga alternatibong salita na panghalip sa mga salitang

RUBRIKS
taboo.
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong

Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Napakalinaw at Hindi gaanong Mahirap
1.Sistematiko at malinaw sistematiko ang malinaw at maayos maintindihan ang
paglahad ng ang pagkalahad ng ipinahahayag na
na pagkalahad ng detalye detalye detalye detalye
Angkop ang Hindi gaanong Walang ibinigay na
2.Kaangkupan sa nilalaman ng angkop ang bago at angkop sa
paksa nilalaman ng paksa nilalaman ng paksa
nilalaman ng paksa
Mahusay na Hindi gaanong Hindi mahusay ang
3. Pagsunod sa tuntuning nasunod ang nasunod ang ilang pagsunod sa
tuntuning tuntuning tuntuning
panggramatika panggramatika panggramatika panggramatika
Napakalinis at Maayos subalit Madumi at magulo
4.Kalinisan at kaayusan napakaayos ang hindi gaano malinis ang paraan ng
pagkakasulat ang pagkakasulat pagkakasulat
sa pagsulat

KABUUAN

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong

Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Malinaw na Hindi gaanong Mahirap
1.Malinaw ang pagkalahad ng malinaw ang malinaw ang intindihin ang
pagkalahad ng pagkalahad ng ipinahahayag
detalye. detalye detalye na detalye
Nasunod nang Hindi gaanong Hindi nasunod
3. Nasunod nang wasto ang wasto ang nasunod ang ang panuto
panuto panuti
panuto
Napakalinis at Maayos Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan sa napakaayos subalit hindi magulo ang
ang gaano malinis paraan ng
pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat
pagkakasulat

KABUUAN
 MAGBASA AT MAGNILAY-NILAY

MGA ESTRAKTURA NG WIKA SA LIPUNAN

3.1. PANLIPUNANG ESTRUKTURA NG WIKA

Sinasabing, ang wikang ating sinasalita ay may taglay na lakas at puwersa.

Maihahalintulad ito sa isang malakas na agos ng ilog na dumadaloy kapag ang isang tao ay
nagsasalita na kung ito man ay gagamitin nang tama, ay maaaring tumino sa damdamin,
tumatak sa isipan, makakuha ng atensiyon at makalilikha ng isang puwersa na lalong
magpalakas sa wika. Dahil sa kapangyarihang taglay nito sa larang ng pakikipagtalasatasan ay
nagagawa nating magtanong, magpaliwanag, magbigay ng mga paglalarawan, magpasaya,
magpahayag at iba pa (Gonzalvo, 2016). At dahil din sa wika, natutukoy ang pagkakakilanlan
ng bawat tao sa lipunan na kanyang ginagalawan.

Nabanggit na sa naunang pahina na may maraming mga posibleng relasyon sa pagitan

ng wika at lipunan. Isa na rito ang estruktura ng wika na maaaring makaimpluwensiya sa
linggwistikong estruktura nito. Ang mga nabuong wika sa lipunan na dulot ng pananakop ng
mga dayuhan ay ipinaliliwanag ng mga sumusunod na salik sa ibaba.

3.2. DIYALEKTO

Dayalek ang tawag sa mga wikang nabuo mula sa mga pangunahing wika ng isang
lalawigan na kadalasang sinasalita sa iba’t ibang baying nasasakupan ( Gonzalvo, 2016).
Ito rin ay uri ng pangunahing wika na nababago, nagbabago o nagiging natatangi dahil
ginagamit ito ng mga taong nasa ibang rehiyon o lokasyon. Isang halimbawa nito ay ang
Tagalog na nanganak ng uri o barayti tulad ng Tagalog-Batangas, Tagalog-Cavite, Tagalog-
Maynila at iba pa (Nuncio, et al. 2016).

3.3. IDYOLEK

Taglay ng wikang ito ang pansariling katangian sapagkat persona ang paggamit nito
( Gonzalvo, 2016). Ayon kay Nuncio, et al. (2016), ang idyolek ay ang natatangi at
espisipikong paraan ng pagsasalita ng isang tao. Kadalasan, ating nakikilala o nagiging marka
ito ng pagkakakilanlan ng isang tao. Isang halimbawa nito ay ang paraan ng pagsasalita ni Kris
Aquino.

Bawat indibidwal ay may kaniya-kanyang paraan sa pagsasalita subalit wala sa kanila

ang nagsasalita nang magkatulad na magkatulad. Ang dahilan ng pagkakaiba ay sa edad,
kasarian , kalagayang pisikal, personalidad, lugar na pinanggalingan at marami pang ibang
salik na naging dahilan ng mga paraang ito sa kanilang pagsasalita.
3.4. TABOO

Sa lipunan, may mga salitang tinatawag na taboo . Ito ay mga salitang bawal gamitin o
hindi maaaring gamitin sa isang pormal na usapan sa lipunan. Kung ang gawain ay taboo, ang
paggawa nito ay isa ring taboo kung nakikita ng karamihan. Ipinagbabawal ang paggamit nito
kapag hindi pinahihintulutan ng publiko at ipinagbabawal din ang pag-uusap tungkol dito lalo na
sa mga pormal na usapan at domeyn. Halimbawa nito ay mga salitang puki, puta, utin, makiri at
iba pa (Hufana et al. 2018).

3.5. YUFEMISMO

Ang mga ideya o salitang taboo ang naging isa sa mga dahilan sa pagkakaroon ng mga
salitang yufemismo. Ito ay salita o parirala na panghalili sa salitang taboo o mga salitang hindi
dapat sambitin dahil sa kalaswaan nitong pakinggan sa pandinig ng ninoman. Halimbawa nito ay
sa halip na nagtalik, maaari itong sabihing, nagsiping, sumakabilang buhay sa halip na namatay,
nagsakses sa halip na nagtae, ibaon sa halip na utin, bulaklak sa halip na puki, at iba pa (Gervcio,
et al. 2018).

3.6. SPEECH COMMUNITY

Ang isang lipunan ay binubuo ng marami at iba’t ibang pangkat ng mga tao na may kaniya-
kanyang mga gawi at pag-uugali. May kaugnayan dito ang binanggit nina Zalzmann,Stanlaw at
Adachi (2012) na walang kultura sa isang lipunan na pareho sa lahat ng mga miyembro nito.
Tulad na lamang sa bansang Filipinas na kung saan, ito ay binubuo ng iba’t ibang pangkat ng tao
gaya ng Higaonon, Cebuano, Ilonggo, at iba pang pangkat na mayroon sa ating bansa. Lahat sila
ay mga Pilipino. Mayroon itong komplikadong lipunan na binubuo ng isang malaking bilang ng
mga grupo na tinutukoy ng mga tao mula sa kung saan ay nagmula ang natatanging mga valyu,
mga pamantayan at mga tuntunin para sap ag-uugali. Ito ang tinatawag na sabkultura.
3.7. LINGUA FRANCA, PIDGIN AT CREOLE

a.) Ang Lingua Franca ay ang paghahanap ng komon o wikang alam ng mga taong may
iba’t ibang sinasalitang wika upang magkakaunawaan. Mula sa UNESCO, ito ay wikang
ginagamit ng mga taong may iba-ibang unang wika upang mapadali ang komunikasyon
sa kanilang pagitan. Bagkus, malaking papel ang ginagampanan nito sa Pilipinas dahil
sa multilinggwal na sitwasyong pangwika. Binananggit sa etnologue na may 187 at 183
ang buhay at 4 ang itinuturing na patay na wika.

b.) Pidgin – nabuo ang wikang ito dahil sa pangangailangan ng mga tagapagsalita at wala
itong pormal na anyo ( Gonzalvo, 2016). Dulot ng pagkakaroon ng pangangailangan ng
lingua franca. Bunga ito ng dalawang lipunan na may mga wikang hindi magkakalapit o
unintelligible languages ngunit kailangan ng pakikipag-ugnayan sa isa’t isa dahil sa tiyak
na limitado o natatanging layunin . Ang isang wika ay dumadaan din sa proseso ng
pidginization . Ito ay proseso ng gramatikal at leksikal na reduksyon dulot ng
limitadong ginagampanan ng pidgin (Zalzman, Stanlaw at Adachi 2012).

c.) Creole . Ayon kay Sebba 1997, may mga mahahalagang pagtukoy sa mga katangian ng
isang creole na wika ;

 May katutubong tagapagsalita ito, hindi katulad ng pidgin na walang katutubong nagsasalita.
Mangyayari ito kapag sa isang lipunang nagsasalita ng pidgin ay may ipinanganak na bata at
ito ang kanyang magiging unang wika. Kaya, ang pidgin ay magiging creole.
 Ang Creole ay lagging lumalabas sa isang pidgin.
 Ang proseso kung saan ang isang creole ay nagbabago at isang pidgin na nagkakaroon ng
katutubong nagsasalita ay tinatawag na creolization.
 Ang proseso ng creolization ay dumadaan sa alinmang yugto ng pag-unlad ng isang pidgin na
maaaring gradual na creolization o biglaang creolization.
BILINGGWALISMO AT MULTILINGGWALISMO

Bilinggwalismo - ito ay tumutukoy sa taong nakapagsasalita ng dalawang wika. Kung

pagbabatayan ang pagpapakahulugan ni Bloomfield (1935), hindi lamang sapat ang
makapagsalita sapagkat ang kanyang pananaw dito at ang paggamit ng dalawang wika tulad ng
katutubong wika.

Multilinggwalismo - Ito ay tumutukoy sa higit sa dalawang wikang batid ng isang indibidwal

na gamitin sa anumang uri ng komunikasyon.

GAMIT NG WIKA SA LIPUNAN

Nagbigay si Geoffrey Leech (Essays UK, November 2013) ng limang tungkulin ng

wika sa lipunan ;

1. Nagbibigay-kaalaman

2. Nagpapakilala/ Ekspresib

3. Nagtuturo / Direktib

4. Estetika/ Aesthetic

5. Nag-eengganyo /Phatic

3.10. ANG KAHALAGAHAN NG WIKANG FILIPINO SA LIPUNANG FILIPINO

Ang wikang Filipino ay ginagamit sa pakikipag-interaksyon at pakikipagkomyunikeyt

ng mga mamamayang Filipino. Ayon kay Santos, et al. 2012, may mga tungkuling
ginagampanan ang wikang Filipino ;

1. Binibigkis ng wikang Filipino ang mga Pilipino .

2. Tumutulong ito sa pagpapanatili ng kulturang Pilipino.

3. Sinasalamin ng wikang ito ang kulturang Pilipino.

4. Inaabot nito ang isip at damdamin ng mga Pilipino.

5. Sinisimbolo ng wikang Filipino ang pagka-Pilipino .

 GAWIN NATIN !
GAWAIN 1

PANUTO : Batay sa sariling pag-unawa, ipaliwanag ang mga sumusunod ;

Ang bilinggwalismo ay ang pag salita ng dalawang wika o

Pagkakaiba ng diyalekto lamang habang ang multilingwalismo naman ay
bilinggwalismo at ang kaalaman ng tao na magsalita ng higit pa sa dalwang
multilinggwalismo wika o diyalekto.

Ang wika tungo sa Ang tinutukoy ng pahayag ay ang pag kamit ng

pagtamo ng kapayapaan gamit ng isang wika na kayang gamitin ng
kapayapaan bawat isa satin.

Gamit ng wikang Tinatalakay ng pahayag ang ating sariling paraan ng pag

Filipino sa lipunan gamit sa wikang filipino sa ating lipunan.
 GAWAIN 2

PANUTO : Magbigay ng mga halimbawa ng salitang Taboo sa kolum A

at ang katumbas nito sa salitang yufemismo na nasa kolum B.

KOLUM A KOLUM B

Babaeng bayaran
1. Kalapating mababa ang lipad
Kuripot
2. May bulsa sa balat
Bingi
3. Nagtataingang kawali
Namatay
4. Sumakabilang buhay
Mataba
5. Malusog

GAWAIN 3
PANUTO : Mag-isip ng isang senaryo na gamit ang iba’t ibang estruktura ng wika sa
pamamagitan ng pagbuo ng script.

Isang araw naisipang pumunta ni Juan at Pedro sa Zamboanga City

Pedro: Juan, tignan mo ganda ng babaeng iyon.

Juan: Oo nga, gusto ko ang tabas ng kaniyang mukha.
Pedro: Anong ibig mong sabihin?
Juan: Ibig sabihin ay maganda siya, pwede rin pangit o itsura.

*may biglang dumaan na lalakeng taga ibang lugar na may ibang diyalekto*

Paco: Sabe kamo onde pwede kumpra kumida aki?

Pedro: *natataranta at di alam ang isasagot*
Juan: Diretso lang tu kol, chene ta bende lya

*umalis na ang si paco at nagpasalamat*

Pedro: Marunong ka pala magsalita ng diyalekto nila rito?

Juan: Oo, bumibisita kame rito parati ng aking magulang kaya natuto ako magsalita ng kanilang
diyalekto.
Pedro: napaka rami mo palang sinasalitang wika, dadalawa lang aking alam.
Juan: Isa kang bilinggwal at ako naman ay multilinggwal dahil higit sa dalawang wika ang aking
alam.

*nagpatuloy na sa kanilang pag ikot*

Karagdagang Gawain :

A. Ipaliwanag ang mga sumusunod;

Ang kahalagahan ng wikang Filipino sa lipunang Filipino.

1. Binibigkis ng wikang Filipino ang mga Pilipino.

-Ang mga filipino ay nagkakaisa dahil sa pagkakaunawaan ng bawa’t isa sap ag gamit
ng wikang Filipino.

2. Tumutulong ito sa pagpapanatili ng kulturang Pilipino.

-Tiutukoy ng pahayag na ang wikang Filipino ay ang ating palatandaan na tayo ay

isang Pilipino.

3. Sinasalamin ng wikang ito ang kulturang Pilipino.

-Sinisimbolo ng ating wika ang ating kulturang Pilipino.

4. Inaabot nito ang isip at damdamin ng mga Pilipino.

-Ang ating wika ang nagsisilbing ating linya ng komunikasyon.

5. Sinisimbolo ng wikang Filipino ang pagka-Pilipino.

-Ang wikang Filipino ay ang representasyon ng kulturang Pilipino.

B. Magsaliksik tungkol sa saligang batas na nagpapatupad ng Bilingguwalismo at

Multilingguwalismo sa Sistema ng edukasyon.

Ang aking saloobin sa batas na ito ay isa itong magandang ideya dahil mas lalawak ang
bokubularyo na magagamit ng mga estudyante. Mas mapapadali ang kanilang pakikipag
salimuha sa iba’t ibang tao na may iba ibang diyalekto na sinasalita, mas napapadali ang
paghiwatig ng saloobin ng isang estudyante sa ibang tao.
 RUBRIKS
Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsulat ng komposisyon, talata at sanaysay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong

Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Napakalinaw at Hindi gaanong Mahirap
1.Sistematiko at malinaw sistematiko ang malinaw at maayos maintindihan ang
paglahad ng ang pagkalahad ng ipinahahayag na
na pagkalahad ng detalye detalye detalye detalye
Angkop ang Hindi gaanong Walang ibinigay na
2.Kaangkupan sa nilalaman ng angkop ang bago at angkop sa
paksa nilalaman ng paksa nilalaman ng paksa
nilalaman ng paksa
Mahusay na Hindi gaanong Hindi mahusay ang
3. Pagsunod sa tuntuning nasunod ang nasunod ang ilang pagsunod sa
tuntuning tuntuning tuntuning
panggramatika panggramatika panggramatika panggramatika
Napakalinis at Maayos subalit Madumi at magulo
4.Kalinisan at kaayusan napakaayos ang hindi gaano malinis ang paraan ng
pagkakasulat ang pagkakasulat pagkakasulat
sa pagsulat

KABUUAN

Pamantayan sa pagbibigay ng puntos sa pagsagot ng mga pagsasanay .

Napakahusay Katamtaman Di-gaanong

 Pamantayan (5) (3) Mahusay Marka
(2)
Malinaw na Hindi gaanong Mahirap
1.Malinaw ang pagkalahad ng malinaw ang malinaw ang intindihin ang
pagkalahad ng pagkalahad ng ipinahahayag
detalye. detalye detalye na detalye
Nasunod nang Hindi gaanong Hindi nasunod
3. Nasunod nang wasto ang wasto ang nasunod ang ang panuto
panuto panuti
panuto
Napakalinis at Maayos Madumi at
4.Kalinisan at kaayusan sa napakaayos subalit hindi magulo ang
ang gaano malinis paraan ng
pagsulat pagkakasulat ang pagkakasulat
pagkakasulat

KABUUAN