WIKA AT KULTURA
(Module 1-3 Notes)
ARALING 1
Aralin 1.2 Pinagmulan Ng Wika
• Egyptian – pinakamatandang lahi
• Wikang Egyptian – pinakamatandang wika
• Haring Thot – manlilikha ng pananalita ng
mga Egyptian
• Fromkin, V. & R. Rodman (1983) – sinasabi
nila na lahat ng kultura ay may kani-
kanilang kuwento ng pinagmulan ng wika,
kung minsay walang kabuluhan at malayo
sa katotohanan ngunit nakawiwili
• Aklat ni Darsna Tyagi – sinasaad na ang
China ay naniniwala na ang Son of Heaven
na si Tien-Zu ang nagbigay ng wika at
kapangyarihan.
• Sa Japan, manlilikha ng wika nila ay si
Amaterasu
• GENESIS STORY/DIVINE THEORY- binigay
ng Diyos sa tao ang wika
• Babylonians – naniniwalang si God Nabu
ang nagbigay sa kanilang wika
• Hindu – naniniwala na ang kakayahan nila
sa wika ay ibinigay ng babaeng Diyos nil ana
si Saravasti na asawa ni Brahma, ang
tagapaglikha
Aralin 1.3 Depinisyon ng Wika
• Edward Sapir 1994 – isang likas at
makataong pamamaraan ng paghahatid ng
mga kaisipan, damdamin at mithiin
• Caroll 1954 – isang Sistema ng mga sagisag
na binubuo at tinatanggap ng lipunan
• Todd 1987 – isang set o kabuuan ng mga
sagisag na ginagamit sa komunikasyon
• Buensuceso – isang arbitraryong Sistema ng
mga tunog o ponema na ginagamit ng tao
sa pakikipagtalastasan
• Tumangan, Sr. et al. 1997 – isang kabuuan
ng mga sagisag na panandang binibigkas na
sa pamamagitan nito ay nagkakaunawaan,
nagkakaisa at nagkakaugnay-ugnay ang
isang pulutong ng mga tao
Aralin 1.4 Iba’t Ibang Teorya sa Wika
• Bow-wow – panggagaya sa mga likas na
tunog gaya ng ngiyaw ng pusa at tilaok ng
manok
• Poo-pooh – galing sa instiktibong
pagbulalas na nagsasaad ng sakit, galak,
galit, tuwa, atbp.
• Ding-dong – kilala rin sa tawag na teoryang
natibisko na may ugnayang misteryo ang
mga tunog at katuturan ng isnag wika at
bagay-bagay sa paligid
• Yum-yum – nagsasaad na ang tao ay
tumutugon sa pamamagitan ng kumpas sa
alinmang bagay na nangangailangan ng
aksyon
• Yo-he-ho – wika ay nagmula sa mga ingay
na nalikha ng mga taong magkatuwang sa
kanilang pagtatrabaho or puwersang pisikal
• Tarara-boom-de-ay – mga tunog mula sa
ritwal ng mga sinaunang tao na naging daan
upang magsalita ang tao
Aralin 1.5 Iba’t Ibang Pananaw sa Wika
• Virgilio Almario – nagsasabing “Kung ano
ang wika mo, iyon ang pagkatao mo.”
• Trudgill 2000 – nagbigay ng dalawang
aspekto ng gawi sa wika n amula sa
panlipunang punto de bista
o Ang tungkulin ng wika sa paghahatid
ng impormasyon tungkol sa
tagapagsalita
o Ang papel na ginagampanan ng wika
sa paghahatid ng impormasyon
tungkol sa tagapagsalita
 ARALIN 2 • Mikro-sosyolinggwistika – emphasis sa
wika bilang may direktang relasyonsa
Aralin 2.1 Pananaw Sa Ugnayan Ng Wika at
lipunan
Lipunan
• Heograpikal na pagkakaiba ng wika ang
• Wika na Sistema ng simbolo magaganap dahil sa lugar o lokasyon ng
o Simbolo ito na may mga element taggamit nito
tulad ng; • Diyalekto – o wikang subordineyt na
o Ponolohiya – isang sistema ng ginagamit sa isang tiyak na lugar o rehiyon
komunikasyon kung saan ang (heograpikal)
tunog o simbolo ay nagtataglay • Sosyal – salik ng baryasyon ng wika
ng mga bagya, kilod, o ideya • Sosyolek – ang konteksto ng pagkakaiba ng
o Morponolohiya gamit ng wika dulot ng sosyal na paktor
o Sintatika (posisyong sosyal o panlipunan ng bawat
o Semantic/ pragmatiks grupo – sosyal)
o Tuntunin gaya ng gramatika
PARAAN O BARAYTI NG PAGGAMIT NG WIKA;
• Wardhaugh - inilarawan niya na ang lipunan
na isang grupo ng mga tao na nagkakasama 2.3 Rehistro ng Wika – kilala rin ito sa tawag na
para saisang tiyak na layunin o mga layunin JARGON
• Bekimon – sariling wika ng mga bayot/bakla
- set ng mga salita o ekspresyon na
Aralin 2.2 Sosyolinggwistika nauunawaan ng mga grupong gumagamit
nito na maaaring hindi nauunawaan ng mga
- malawak na larangan, at maaari itong
taong hindi kasali sa grupo
magamit upang ilarawan ang maraming
iba’t ibang paraan ng pag-aaral ng wika 2.4 Argot – ito ang sekretong wika na ginagamit ng
mga grupong kinabibilangan ng mga tagapagsalita
- matutunghayan ito sa;
nito (cant o cryptolect)
o Paraan ng pagbigkas
Ex.
o Bokabularyong ginamit
Sigue-sigue Commando – gang o grupo
o Istraktura
Budol budol gang – grupo ng tao na
o Atbp.
nangunguha ng pera
- bahagi din ng usaping ito ang pagkakaroon
natin ng pambansang wika (Filipino) at
Balbal – pampublikong mga salita ang mga
opisyal na wika (Ingles)
ito, at hindi sikreto ang kahulugan at
• Coupland at Raworkski (1997) – Ang
“kagalang-galang”
SOSYOLINGGWISTIKA ay pag-aaral ito ng
Ex.
wika sa konteksto ng lipunan nito at ang
Yosi- sigarilyo
pag-aaral ng buhay panlipunan sa
Parak – pulis
pamamagitan ng linggwistika
Tsimay – katulong
• Wardhaugh (2006) – Ang
SOSYOLINGGWISTIKA ay tungkol sa
2.5 Sosyolohiya ng Wika
pagsisiyasat ng mga relasyon sa pagitan ng
- nagmula ito sa larangan ng sosyolingwistika
wika at lipunana na may layuning sa pag-
kaya tinawag din na makro-
unawa sa istraktura ng wika at kung paano
sosyolinggwistika
gumagana ang mga wika sa komunikasyon.
• Baryasyon ng wika – pagkakaiba sa paraan
 - sumasaklaw sa mga paksa na may
kaugnayan sa panlipunang Samahan na pag-
uugali ng wika (social organization of
language behavior) at pag-uugali ng pag-
uusap sa wika at sa mga gumagamit ng wika
-
- sinusubukan dito na matuklasan kung
paano mas madaling maunawaan ang
estrakturang panlipunan sa pamamagitan
ng pag-aaral ng wika (Wardgaugh)
• John Fishman – kilalang proponent ng
sosyolinggwistika dahil sa kaniyang librong
Internation Journal of the Sociology of
Language
• Social organization of language behavior –
sosyal na Samahan ng pag-uugali
• Language attitude – pag-uugali ng pag-
uusap sa wika

Pagkakaiba ng SOSYOLOHIYA NG WIKA sa

SOSYOLINGGWISTIKA
o Sosyolohiya ng wika – tuon ito sa
lipunan at ang relasyon nito sa wika
o Sosyolinggwistika – tungkol naman
sa relasyon ng wika sa lipunan

2.6 Antropolohikong Linggwistika – binibigyan ng

diin ang larang ng linggwistika upang maipaliwanag
ang kultural na konteksto ng wika
Linggwistikang Antropolohiya – nagbibigay ng higit
na emphasis sa larang ng antropolohiya sa
pagbabasa ng wika
2 Alalahanin ng Antropolohiya sa Wika o
Linggwistikong Antropolohiya
(Duranti,2009)
o Upang panatilihin ang pag-aaral ng
wika bilang isang sentral na bahagi
ng disiplina ng antropolohiya
o Upang palawakin ang konsepto ng
wika na lampas sa makitid na interes
sa estrakturang gramatikal

2.7 Etnolinggwistika
- Isang pag-aaral patungkol sa relasyon ng
wika sa komunidad
 ARALIN 3
3.1 Panlipunang Estruktura ng Wika
• Communicative Isolation – ay ang hiwalay
na pag-uusap sa pagitan ng mga pangkat sa
isang particular na lugar o bansa
• Intereference -sagabal sa komunikasyon at
dahilan na rin sa kalakasan ng pagkakaiba sa
dayalekto
• Dialectual Differences – ang pagkakaiba sa
mga dayalekto ay ang pagbabagong wikang
sinasalita ng lipunan
• Punto o accent – ponolohikal o ponetik na
pagbabago sa paraan ng pagbigkas at
katangian ng pagsasalira na siyang
pagkakakilanlan sa taong nagsasalita ng
nasabing dayalekto
3.2 Diyalekto
- Tinatawag din na wikain at ginagamit sa
isang particular na lugar or rehiyon
- Varayti ng wikang nalilikha ng
dimensyong heograpiko
- Unang wikang kinamulatan at ugat ng
komunikasyon sa tahanan, lalawigan at
pamayanan
Note: Ang wika ang mas Malaki kaysa diyalekto.
3.3 Idyolek
- ang bukod tanging wika ng isang
indibidwal maaaring sa tono, mga
salitang ginagamit o estilo ng kaniyang
pagsasalita atbp.
ex.
Kris Aquino, Mike Enriques, at
Manny Pacquiao
3.4 Taboo
- ito ay mga slaitang bawal gamitin o
hindi maaaring gamitin sa isang pormal
na usapan sa lipunan
3.5 Yufemismo
- ito ay salita o parirala na panghalili sa
salitang taboo o mga salitang hindi
masabi dahil malaswa, bastos o masama
ang kahulugan o di-magandang
pakinggan
Ex.
Nagsiping – nagtalik
Sumakabilang buhay – namatay
Nagsakses – nagtae
Ibon – utin
Bulaklak – puki
3.6 Speech Community/Komunidad ng Pagsasalita
- ito ay hango sa wikang Aleman na
Sprachgemeinschaft na
nangangahulugang speaking
community sa wikang Ingles
- ito ay grupo ng mga tao na may iisang
wika na ginagamit at hingi lamang sa
pansamantalang pagsasamahan
sapagkat kolektibo ang lahat ng kanilang
gawi gaya ng paraan ng pagsasalita,
pananamit, pananaw-mundo, atbp.
• Speech markers – mga katangian ng wika
na ginagamit ng isang pangkat upang
makamit ang pagkakilanlan ng grupo, at ang
pagkakaiba ng grupo mula sa iba pang mga
nagsasalita
• Lingua Franca – komon o wikang alam ng
mga taong may iba’t ibang sinasalitang wika
para makaunawaan
• Sinabi sa Etnologue na may 187 at 183 dito
ang buhay at 4 ang itinuring na wala o patay
• Mula sa buhay na wika, 175 ay katutubo at
8 ay hindi katutubo
• Pidgin – bunga ito ng dalawang wika na
hindi magkalapit (unintelligible languages)
ngunit kailangan makipag-ugnayan sa isa’t
isa
Ex. Chavacano
• Pidginization – proseso ng gramatikal at
leksikal na reduksyon dulot ng limitadong
ginagampanan ng pidgin
Katangian ng Pidgin:
1. Hindi unang wika ninuman
2. Limitado ang gamit
3. Limitado ang bokabolaryo
 • Creole – ito ay wika na napaunlad mula sa
pidgin; dumadaan din ito sa proseso na
creolization
- Ito ay isang pidgin na nagiging unang
wika ng isang komunidad ng pagsasalita
o speech community
- Tinatawag ring ugnay na wika o contact
language sapagkat nabuo ito mula sa
dalawa o higit pang wika nang dalawa o
higit pang lipunan
• Creolization – dumadaan sa alinmang yugto
ng pag-unlad ng isang pidgin – maaring
- gradwal na creolization – mangyayari sa
pinahaba/pinalawak na yugto ng pidgin
- biglaang creolization – magaganap bago
lumabas ang matatag na pidgin mula sa
maagang pag-unlad nito
3.8 Bilinggwalismo at Multilinggwalismo
- tumutukoy sa parehong pag-iral,
pakikiharap, at interaksyon ng magkaibang
mga wika
- hindi lamang penomenon na para sa isa o
pangkat ng mga tao
- ito ay isang panlipunang penomenon
• Bilinggwalismo – ito ay tumutukoy sa atong
nakakapagsalita ng dalawang wika
• Multilinggwalismo – ito ay tumutukoy sa
higit sa dalawang wikang batid ng isang
indibidwal na gamitin sa anuman uri ng
komunikasyon
- tinatawag din itong plurilinggwalismo
• Estetika/Aesthetic – ito ay gamit ng
wika para sa kapakanan ng
paggamit/paglikha ng wika o linguistic
artifact mismo ay wala ng iba pa
• Nageenganyo/Phatic – ito ay nagsasabi
ng pagiging bukas o mapagsimula ng
komunikasyon sa kapwa kaya
tinumbasan ito ng nag-eenganyo
3.10 Ang Kahalagahan ng Wikang Filipino sa
Lipunang Pilipino
• Santos, et al 2012 – ginagamit ang Filipino
sa interaksyon ng mga mamamayang
Pilipino sa isa’t isa
Mga Tungkulin ng Wikang Filipino
▪ Binibigkas ng wikang Filipino
ang mga Pilipino
▪ Tumutulong ito sa
paagpananatili ng kulturang
Pilipino
▪ Sinasalamin ng wikang ito
ang kulturang Pilipino
▪ Inaabot nito ang isip at
damdamin ng mga Pilipino
▪ Sinisimbolo ng wikang
Filipino ang pagka-Pilipino
ng mga Filipino

3.9 Gamit ng Wika sa Lipunan

5 Tungkulin ng Wika sa Lipunan
• Nagbibigay-kaalaman/Informational –
nakatuon ito sa mensahe ng bagong
informasyon na ibinabahagi
• Nagpapakilala/Expressive – magagmit
at ginagamit ang wika sa pagpapahayag
ng damdamin at atityud ng nagsasalita
• Nagtuturo/Directive – ito ay layuning
magbigay ng impluwensya sap ag-uugali
o atityud ng iba