KABANATA 3

PAUNANG PAGTATAYA

Panimula
Ang DALUMATFIL ay isang maagwat na kursong nagpapalawak at
nagpapalalim sa kasanayan sa malalim at manuring pagbasa, pagsulat at
pananaliksik sa wikang Filipino sa iba’t ibang larangan, sa konteksto ng
kontemporaryong sitwasyon at mga pangangailangan ng bansa at ng mga
mamayang Pilipino. Sa kabanatang ito ay tatalakayan ang mga sususunod:
Pagsasalin ng Piling Tekstong Makabuluhan sa Dalumat ng/sa Filipino, Sulyap
sa Kasaysayan ng Pagsasalin sa Filipinas ni Virgilio S. Almario, Tungkulin ng
Tagasalin ni Walter Benjamin, Salin ni Michael M. Coroza, Pagsasaling
Siyentipiko at Teknikal: Kalikasan, Mga Teorya, at Metodolohiya Lilia F. Antonio
at Florentino A. Iniego, Jr., Dalumat Pagaaral: Mga Babasahin Hinggil sa Teorya
at Praktika ng Pagsasalin, Hinggil sa Pagsasalin ni John Dryden, Salin ni Virgilio
S. Almario, Hinggil sa Iba’t ibang Pamamaraan ng Pagsasalin ni friedrich
Schieimacher, Salin ni Roberto T. Añonuevo. Sa kabanata na ito ay higit na
mapapaunlad ang kaisipan ng bawat mag-aaral ukol sa kahalagahan ng
pagsasalin hindi lamang sa asignaturang ito gayundin sa iba’t ibang larangan.

Pangalan: ______________________ Puntos: ______

Antas:_________________________ Petsa:________

Panuto: Tukuyin kung Tama o Mali ang mga pahayag. Isulat ang T kung tama at
M kung mali. Isulat ang sagot sa patlang.
___T___1. Odyssey ang pinakamatandang nakaulat na salin sa bersiyong Latin
noong 240 B.C.
______2. Noong ika-14 na siglo Bibliya at akdang panrelihiyon ang unang pokus
ng pagsasalin.
______3. Ang "Meddicationes" ay unang salin sa Tagalog ng mga gawaing
espiritwal o Exercitia spiritualia ni San Ignacio de Loyola.
______4. Ang awit at korido ay naging babasahing popular at aliwan sa
tahanan.
______5. Noong 1879, lumabas ang isang nobena ni Fray Francisco Encina na
isina-Tagalog ni Melchor Fernandez at isina-Bikol ni Ibo Mella.
______6. Ang Doctrina Christiana ang ikalawang aklat sa Filipinas. Ito ay salin
ng mga pangunahing dasal at tuntunin ng simbahang Katoliko na kailangan sa
pagpapalaganap ng Kristiyanismo.
______7. Ang pag-unlad at pagsalimuot ng diwang mapagpalaya mula sa
panahon ng La Solidaridad ang pangunahing lakas sa pagdaloy ng kasaysayan
ng panitikan at kalinangan ng Filipinas hanggang sa kasalukuyan.
______8. Noong ikawalo't ikasiyam na dantaon, ang Espanya naman ang sityo
ng pakikinabang sa dakilang pamana ng kulturang Griyego.
______9. Noong 1940 lumabas na salin ni Dionisio San Agustin ng dakilang Don
Quixote ay batay na sa saling Ingles.
______10. Ang unang nobela sa Ingles, ang "A Child of Sorrow" ni Zoilo Galang
ay isinalin niya mismo bilang Anak Dalita.

MGA MUNGKAHING GAWAIN

Pangalan: ______________________ Puntos: ______
Antas:_________________________ Petsa:________

GAWAIN 1
Panuto: Gamit ang Timeline Graphic Organizer ibuod ang Sulyap sa
Kasaysayan ng Pagsasalin sa Filipinas.
TIMELINE GRAPHIC ORGANIZER
PANGWAKAS NG PAGTATAYA
GAWAIN 2

Pangalan: ______________________ Puntos: ______

Antas:_________________________ Petsa:________
Panuto: Magsaliksik ng isang katutubong akda pagkatapos ay magsagawa ng
pagsasalin ng mga salita mula Ingles patungong Filipino.

PAUNANG PAGTATAYA
Pangalan: ______________________ Puntos: ______
Antas:_________________________ Petsa:________

Panuto: Gamit ang Concept Map alamin natin ang iyong kaalaman hinggil sa
pagsasalin. Magbigay ng mga katangian na sa tingin mo ang tungkulin ng isang
tagasalin.

TUNGKULIN NG
TAGASALIN

MGA MUNGKAHING GAWAIN

GAWAIN 1
Pangalan: ______________________ Puntos: ______
Antas:_________________________ Petsa:________

Panuto: Matapos mabasa ang aralin hinggil sa Tungkulin ng Tagasalin. Bilang

mag-aaral ano ang kailangan mong isaalang-alang upang maging mahusay na
Tagapagsalin. Isulat ang iyong paliwanag sa pamamagitan ng paggawa ng
isang Sanaysay.

PANGWAKAS NG PAGTATAYA
GAWAIN 2

Pangalan: ______________________ Puntos: ______

Antas:_________________________ Petsa:________
Panuto: Pumili ng 5 pangungusap sa sumusunod na sanaysay na sa palagay
mo ay mali ang salin at gawin ang kaukulang pagwawasto.

Ingles
There are several dimensions to the poet’s freedom.
There is, first of all, his freedom to be different.
In this first dimension the poet expresses his freedom by destroying the harmony
of the written and the spoken word.
For the poet, poetry is “the highest form to talk’’ and it is in pursuing this that the
poet destroys the harmony in speech.
The poet speaks poetry and poetry is different from pose.
The highest form of prose is the declarative statement that begins with a subject
and ends with a predicate. And even if this should be the highest form possible
to prose, the poet insists on going even higher. For when the poet speaks
poetry, he speaks with methapors. Metaphor is the highest form of talk because
it goes beyond pointing out things. Or naming things. Or describing things. A
metaphor makes us look beyond the thing itself. It gives new dimensions to the
thing. It makes us look at things differently.

Filipino

Mayroong iba’t ibang dimension sa kalayaan ng makata.

Una sa lahat ay ang kalayaan niyang maiba.
Sa unang dimensyong ito, inihahayag ng makata ang kanyang kalayaan
sa pamamagitan ng pagsira sa harmonya ng pagsulat at ng pagbigkas ng salita.
 Para sa makata, ang poesya ay “ang pinakamataas na anyo ng
pagsasalita” at dahil sa pagmimithi niya nito, sinisira niya ang harmonya ng
pagsasalita. Ang makata ay nagsasalita ng poesya at ang poesya ay naiiba sa
prosa.
Ang pinakamataas na anyo ng prosa ay ang pasalasay na pahayag na
nagsisimula sa simuno at nagtatapos sa panaguri. At kahit na ito ang
pinakamataas na anyong possible sa prosa, iginigiit ng makata na magkaroon ng
higit pa roon. Sapagkat kapag nagsalita ng poesya ang makata, siya ay
gumagamit ng metapora.
Ang metapora ay ang pinakamataas na anyo ng pagsasalita sapagkat
ito’y humihigit pa sa paglalahad ng mga bagay o sa pagbibigay-ngalan at
paglalarawan ng mga bagay. Ipinakikita sa atin ng metapora ang higit pa sa mga
mismong bagay. Nagbibigay ito ng bagong dimension at ibang kahulugan sa
isang bagay.

Mga Maling Salin Pagwawasto

PAUNANG PAGTATAYA

Pangalan: ______________________ Puntos: ______

Antas:_________________________ Petsa:________

Panuto: Basahin ang sumusunod na tanong. Piliin at bilugan ang tamang sagot.

1. Ito ang pagsasalin ng buong teksto, maging napakahabang siyentipikong ulat o

mailing abstrak, ng salita sa salita at walang anumang intensyonal na paglalaktaw.

a. Complete Translation b. Selective Translation c. Condensed Translation d.

Summary Translation

2. Pagsasalin na kung saan posibleng makumpleto ang ng dalawa o higit pang

tagasalin kung teksto sa orihinal na wika ay naisulat sa dalawa o higit pang mga wika.

a. Condensed Translation b. Composite Translation c. Summary Translatio d.

Complete Translation
3. Dito ang tagasalin ay nanghahawakan sa kalayaan, hindi lamang para lumihis sa
mga salita at ibig sabihin, kundi maging para talikdan kapuwa ang mga ito kung makita
niyang hinihingi ng pagkakataon.

Dagdag bawas a. Itanghal ang awtor c. Paraphrase d. Imitasyon

4. Dapat palitawin ng tagasalin ang kaniyang awtor na kaakit-akit hanggang makakaya

niya, hangga’t napapanatili niya ang kaniyang karakter at naitatanghal niya itong hindi
katulad nito.

a. Muling pagbuhay sa luma b. Laban sa literal na salin c. Itanghal ang awtor

d. Metaphase

5. Kailangang isang ganap na paggagap sa wika ng isinasalin niya at sa wikang

pinagsasalinan niya.

a. Paraphrase b. Dalubhasa sa dalawang wika c. Huwarang Tagasalin d.

Dagdag bawas

6. Ang naiibang kagandahan ay nasa kaniyang pagpili ng mga salita.

a. Problema sa modernong wika b. Imitasyon c. Paraphrase d. Dagdag bawas

7. Ayon sa kanya, tinutukoy na teknikal na wika ang “isang varayti ng pangkalahatang

lengguwahe na nagtataglay ng tiyak at partikular na mga katangian ng bokubularyo at
sa higit na limitadong saklaw ng gramatika.”

a. Pinchuck b. Punchuc c. Panchuck d. Penchuck

8. Ayon dito, kinakailangan ang mga sumusunod na katangian upang maging tagasalin
ng mga dokumentong siyentipiko at teknikal:

a. London Institute of Language c. London Institute of Linguistics

b. London Institute of Linguist d. London Institute of Lingua

9. Ayon sa kanya “Lahat ng pagsasalin, sa tingin ko, ay maaaring ipaloob sa tatlong

pangalang sumusunod: metaphrase, paraphrase at imitasyon.”

a. John Dryden b. John Dizon c. John Dewey

d. John Dalton

10. Ito ay sinasabing brainwashing o paghuhugas isipan.

a. Saling hiram b. Saling paimbabaw c. Saling-angkat d. Salingpanggramatik

MGA MUNGKAHING GAWAIN

GAWAIN 1

Pangalan: ______________________ Puntos: ______

Antas:_________________________ Petsa:________

Panuto: Magsaliksik ng mga halimbawa ng teksto na gumamit ng pagsasaling

siyentipiko-teknikal. Sumipi lamang ng isang bahagi nito. Pagkatapos ay magbigay ng
sariling kaisipan hinggil dito.

 Complete Translation
_______________________________________________________
_______________________________________________________
___________________________________________

 Condensed Translation
_______________________________________________________
_______________________________________________________
___________________________________________

 Summary Translation
_______________________________________________________
_______________________________________________________
___________________________________________

 Composite Translation
_______________________________________________________
_______________________________________________________
___________________________________________

PANGWAKAS NG PAGTATAYA

GAWAIN 1

Pangalan: ______________________ Puntos: ______

Antas:_______________________ Petsa:________

Panuto: Mula sa iba’t ibang paraan ng pagpapaunlad ng teknikal na wika, magbigay ng

tatlong halimbawa sa mga sumusunod:
 1. Saling-angkat ______________________ ______________________
______________________

2. Saling-paimbabaw ______________________ ______________________

______________________

3. Saling-panggramatika ______________________ ______________________

______________________

4. Saling-hiram ______________________ ______________________

______________________

5. Salitang-likha ______________________ ______________________

______________________

6. Saling daglat ______________________ ______________________

______________________

7. Salitang-tapat ______________________ ______________________

8. Salitang-taal ______________________ ______________________

______________________

9. Salitang-sanib ______________________ ______________________

_____________________

Gawain 2

Panuto: Sumulat ng isang maikling repleksiyong papel hinggil sa kahalagahan ng

pagsasaling Siyentipiko at Teknikal.

Repleksiyong Papel

PAUNANG PAGTATAYA
Panimulang Pagtataya

Gawain 1

Pangalan: ______________________ Puntos: ______

Antas:_________________________ Petsa:________

Panuto: Tukuyin kung tama o mali ang sumusunod na mga pahayag.

___________1. Ang pagwawalang bahala sa isang bantas, intensyonal o hindi

intensyonal ay maaring magdulot na malaking pagkakamali sa pagsasalin.

___________2. Ang layon ng pagsasalin ay suriin ang lahat ng paraan posibleng

pagpilian at pagkatapos ay gumawa ng pagpapasya.

___________3. Maituturing na hindi mahalaga ang pagsasalin sa araw-araw nating

pamumuhay.

___________4. Dapat maging natural ang dating ng salin upang madaling maunawaan
at makapag-iwan ng kakintalan sa mambabasa.

___________5. Ang pagwawalang bahala sa isang bantas, intensyonal o hindi

intensyonal ay hindi maaring magdulot na malaking pagkakamali sa pagsasalin.

___________6. Ang unang tungkulin ng nagsasalin ay alamin at tukuyin ang

kahulugan ng isang suliranin sa pagsasalin.

___________7. Ang pagsasalin ay dapat gawin ng grupo hindi lamang ng isang tao
upang makuha ang pananaw ng nakararami at hanggat maari ay magtalaga ng ibang
tao na magrerebisa sa mga sinalin.

___________8. Sinabi ni Newmark na ang pagsasalin ay isang bagong disiplina, isang

bagong propesyon, isang lumang pakikihamok na nakatalaga sa iba’t ibang layunin.

___________9. Isa sa mga elemento ng pagsasalin ay Istandardisayon ng mga

katawagan.

___________10. Isang madaling gawain ang pagsasalin.

Gawain 2
Pangalan: ______________________ Puntos: ______

Antas:_________________________ Petsa:________

Panuto: Magtala ng mga salita/impormasyon na naiisp mo kapag narinig/nakita ang

salitang pagsasalin. Punan ang mga bilog na nasa ibaba. Maari mo pa itong dagdagan.
Pagkatapos ay pagugnay-ugnayin ang mga salta/impormasyon na iyong isinulat.

PAGSASALIN

MGA MUNGKAHING GAWAIN

Gawain 1

Pangalan: ______________________ Puntos: ______

Antas:_________________________ Petsa:________

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan

1. Bakit mahalaga na pag-aralan ang mga teorya sa pagsasalin?

________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________.

2. Ano ang kahalagahan ng mga teorya ng pagsasalin sa iyong napiling larang?

________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________

3. Paano mo maipapakita sa ating lipunan ang kahalagahan ng mga teorya ng

pagsasalin? ________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________.

Gawain 2

Pangalan: ______________________ Puntos: ______

Antas:_________________________ Petsa:________

Panuto: Muling basahin ang tulang “Three Wishes” at ang dalawang naging salin, alin
sa dalawang salin ang sa palagay mo ay mas maayos? Ipaliwanag kung bakit. Ibatay
ang talakay sa mga sumusunod:

1. Tugmaan at sukat

2. Pagkamatulain at dulas ng pagpapahayag

3. Bagsak ng mga sensura

4. Nadagdag na diwa

5. Nabawas na diwa
6. Maling diwa

7. Malabong diwa

PANGWAKAS NG PAGTATAYA

Panuto: Magbasa/manood ng mga halimbawa ng mga babasahin o panoorin na may

kaugnayan sa pagsasalin. Maari kang mamili sa mga link na nasa ibaba o magbasa ng
mga aklat na may kinalaman sa pagsasalin. Unawain at magtala ng 10 mahahalagang
punto na iyong natutununan sa binasa o pinanood.

https://yuotu.be/4PhLLo9551Y

https://yuotu.be/h5rQTNAOEbY

Mga mahahalagang impormasyong/ punto na natutunan mula sa binasa/pinanood:

1. ___________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________.

2. ___________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________.

3. ___________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________.

4. ___________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________.

5. ___________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________.

6. ___________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________.

7. ___________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________.
8. ___________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________.

9. ___________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________.
10.___________________________________________________
___________________________________________________
__________________________________________________.

PAUNANG PAGTATAYA page 82

Panuto: Tranfer it! kumuha ng dalawang bote na walang laman. Lagyan mo ng tubig
ang isang bote at pagkatapos ay isalin mo ito sa kabilang bote na walang walang
laman. Matapos mo itong gawin ay sagutin mo ang mga sumusunod na katanungan.

1. Sa tingin mo ba ay naisalin mo ang lahat ng tubig na iyong isinalin mula sa isang

bote patungo sa boteng walang laman? Oo o Hindi, Bakit?
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
__________________________________________

2. Mayroon bang tumapon na tubig habang ito ay iyong isinalin?

________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
__________________________________________
3. Ano ang mga bagay na isinaalang-alang mo habang isinasalin mo ang tubig sa isa
pang boteng walang laman?
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
__________________________________________

4. Sa tingin mo ba ay naging maingat ka sa iyong ginawang pagsasalin? Ipaliwanag

________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
__________________________________________

5. Naging madali ba o mahirap para sa iyo ang ginawa mong pagsasalin? Bakit?
________________________________________________
________________________________________________
________________________________________________
__________________________________________.

MGA MUNGKAHING GAWAIN

Gawain 1

Panuto: Sagutin ang mga sumusunod na katanungan

1. Sa lahat ba ng pagkakataon ay kailangan na literal ang pagsasalin? Ipaliwanag

___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________ ______________.

2. Bakit kailangang dalubhasa ang isang tagasalin sa dalawang wikang kasangkot sa

kaniyang isinasalin? ___________________________________________________
___________________________________________________

___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________ ______________
3. Ano ang mga posibleng mangyari kapag tayo ay nagdagdag at nagbawas sa wikang
ating isinasalin? ___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________ ______________

4. Bakit mahalaga ang ginagampanang papel ng pagsasaling-wika sa lipunan?

___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________ ______________

5. Sa iyong palagay, mayroon bang perpektong pagsasalin? Ipaliwanag

___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________
___________________________________________________ ______________.

Gawain 2

Panuto: Isalin ang mga sumusunod na salita ayon sa pamantayan ng isang tagasalin.

1. John bought a candy for Mary

___________________________________________________

2. He ate a cup of rice

___________________________________________________

3. The farmers harvested rice

___________________________________________________

4. He bought a kilo of rice

___________________________________________________

5. Tell the children to return to their seats.

___________________________________________________
6. His paper was soaked in water.
___________________________________________________

7. Jose watered the plants

___________________________________________________

8. The plants were watered by Jose

___________________________________________________

9. Her heart is as white as snow

___________________________________________________

10.Pedro saw a movie. __________________________________________________

PANGWAKAS NG PAGTATAYA

A. Paghahambing at pagkokontrast ng isang musika mula sa orihinal patungong salin

Panuto: Pakinggan ang kantang “Dance with my father again” ni Luther Vandross at ang
bersiyon nito sa Filipino na “Mahal kita o Aking Ama”ni Lil Coli, matapos mo itong pakinggan ay
suriin ang nilalaman mula orihinal patungong salin at gumawa ng isang paghahambing at
pagkokontrast sa katangian at nilalaman ng nasabing musika sa pamamagitan ng ilustrasyon na
nasa ibaba. Ilagay ito sa Microsoft Word at i-send sa pamamagitan ng iba’t ibang online
platforms na itatalaga ng guro.

Dance with my father again Mahal Kita o Aking Ama

Gawain 2
Panuto: Magsaliksik ng isang katutubong akda o akdang bernakular na wala pang
naisasagawang pagsasalin sa Filipino at tangkain itong isalin. Malayang pumili ng uri ng akda.
Ilagay ito sa Microsoft Word ang akdang iyong napili at ang salin nito. I-send sa pamamagitan ng
iba’t ibang online platforms na itatalaga ng guro. Mga dapat ikonsidera bago isagawa ang
pagsasalin:

1. Humanap at kapanayamin ang orihinal o taal sa wikang isasalin.

2. Alamin ang nilalaman ng orihinal na akda.

3. Magkaroon ng malayang talakayan hinggil sa nilalaman ng orihinal na akda, ano ang nais
ipakahulugan at iba pa.

4. Saka pa lamang sumulat ng sariling bersyon ng salin, sundin ang mga dapat isaalang-alang ng
isang tagasalin.

5. Magsagawa ng pagdalumat salin.

PAUNANG PAGTATAYA

Panuto: Whoggle. Mula sa Google ay magsaliksik ng impormasyon kung sino si Friedrich Schieimacher.
Itala ito sa ibaba.

MGA MUNGKAHING GAWAIN

Panuto: Sumulat ng isang maikling sanaysay ukol sa kahalagahan ng pagsasalin sa ating lipunan. Paano
ito nakatutulong sa pagpapaunlad ng ating kakayahan bilang isang mamamayang Pilipino?
PANGWAKAS NG PAGTATAYA

Panuto: Sumulat ng konseptong papel mula sa Dalumat Pag-aral: Mga babasahin hinggil sa teorya at
praktika ng pagsasalin.  Hinggil sa Iba’t ibang Pamamaraan ng Pagsasalin ni Friedrich Schieimacher,
Salin ni Roberto T. Añonuevo Rubrics Kakayahan: nakasusulat ng isang konseptong papel mula sa mga
dalumat pag-aaral, gumamit ng mga modelo sa pagbuo ng pangungusap tulad ng: sanhi at bunga,
analohiya, proseso at pagkakasunud-sunod sa pagbibigay ng organisasyon ng diskursong pasulat.