OSMEÑA COLLEGES

Department of Education
City of Masbate, 5400 Philippines
osmenacolleges@yahoo.com.ph (056) 333-2778
FIL 111
Kontekstwalisadong Komunikasyon sa Akademikong Filipino
PRELIM REVIEWER
S.Y. 2019-2020

 Ayon kay Hutch (1991), ang wika ay malimit na binibigyang kahulugan bilang
Sistema ng mga tunog, arbitrayo na ginagamit sa komunikasyong pantao.
 Ayon kay Bouman (1990) naman ang nagsabing ang wika ay isang paraan ng
komunikasyon sa pagitan ng mga tao, sa isang tiyak na lugar, para sa isang
particular na layunin na ginagamitan ng mga berbal at biswal na signal para
makapagpahayag.
 Si Sturtevant naman ang nagsabing ang wika ay isang Sistema ng mga
arbitraryo, ng simbolo ng mga tunog para sa komunikasyon ng mga tao.
 Ayon kay Webster, ang wika ay kalipunan ng mga salitang ginagamit at
naiintindihan ng isang maituturing na komunidad. Ito ay naririnig at binibigkas
na pananalita na nalilikha sa pamamagitan ng dila at ng kalapakip na mga
sangkap ng pananalita.
 Binigyang kahulugan naman ni Finnocchiaro ang wika bilang Sistema ng
arbitraryo, ng simbolong pasalita na nagbibigay-pahintulot sa mga taong may
kultura, o ng mga taong natutuhan ang ganong kultura na makipagtalastasan o
makipagpalitan ng usapan.
 Ngunit sa lahat ng ito, natatangi ang pagpapakahulugan ng Gleason (1961) sa
wika. Ayon sa kanya, ang wika ay isang masistemang balangkas ng sinasalitang
tunog na pinili at isinaayos sa paraang arbitraryo upang magamit ng mga taong
nabibilang sa isang kultura.
 Samakatuwid, tama si Brown (1980) sa pagsasabing kung pagsasama-samahin
ang kahulugan ng wika sa isang depinisyon, ang wika ay masasabing
sistematiko, set ng simbolong arbitraryo, pasalita, nagaganap sa isang kultura,
pantao at natatamo ng lahat ng tao.
 Ano ang ANIM na Katangian ng Wika?
1. Ang Wika ay Tunog. 4. Ang Wika ay Masistema
2. Ang Wika ay Malikhain 5. Ang Wika ay Nagbabago
3. Ang Wika ay Arbitraryo 6. Ang Wika ay Sinasalita
 Idyolek ang tawag sa kabuuan ng mga katangian sa pagsasalita ng tao. May
iba’t-ibang salik na nakapaloob dito kung bakit ito nagaganap. Ang mga salik na
ito ay ang gulang, kasarian, hilig o interes, at istatus sa lipunan.
 Ang varayti ay itinuturing na higit na mas masaklaw na konsepto kaysa sa
tinatawag na istilo ng prosa o istilo ng wika.
 Dayalek ang varayting ito ay sinasalita ng mga tao sa heograpikong komunidad.
 Sosyolek ang varayting ito ay sinasalita ng mga tao sa lipunan.
 Ano ang pinagkaiba ng dayalekto sa register?
 Ang REGISTER ay varyasyon batay sa gamit samantalang ang
DAYALEKTO ay batay sa taong gumagamit.
 Ang wikang pambansa ay ang wikang pinagtibay ng pambansang pamahalaan
at ginagamit ito sa pamahalaan at pakikipag-ugnayan sa mga mamamayang
kanyang sakop.
 Pambansang Wika Ng Pilipinas Batay Sa Tagalog ang unang pariralang
ginamit sa pagtukoy sa wikang pambansa sa bisa na Kautusang
Tagapagpaganap Blg. 134 na nilagdaan ng Pangulong Manuel L. Quezon noong
Disyembre 30, 1937.
 Pagkaraan ng dalawampung (20) taon na paggamit at pagtuturo ng wikang
pambansa, nilagdaan ni Kalihim Jose E. Romero ng Edukasyon at Kultura ang
Memorandum Pangkagawaran Blg. 7 noong Agosto 13, 1959, na nag-aatas sa
paggamit ng katawagang “Pilipino” sa pagtukoy sa wikang pambansa upang
maikintal sa wikang pambansa ang di mapapawing katangian ng pagkabansa.
 At ang konstitusyon ng 1987 ay nagtadhana na dapat magsagawa ng mga
hakbang ang Batasang Pambansa tungo sa paglinang at pormal na pagpapatibay
ng isang panlahat na wikang pambansa na tatawaging “Filipino” at hangga’t
walang ibang itinatadhana ang batas, ang Ingles at Pilipino ang magiging
wikang opisyal.”
 Ang Pilipino ay tumutukoy sa Wikang Pambansa Batay sa Tagalog na may
bukas na pinto sa pagpasok ng lahat ng mga salita at pariralang maaaring
manggaling sa mga kapatid na katutubong wika sa Pilipinas at sa ibang wikang
banyagang may impluwensiya sa kaugalian at kabuhayang-bansa ng mga
Pilipino;
 Ang Tagalog ay tumutukoy sa wikang katutubong batayan ng Pilipino,
bahaging nabubuo sa Pilipino at ang mga tuntunin at ugaliing pahayag ng
wikang ito ay siyang daan ng paglawak, pag-unlad, pagkalinang, pagyaman at
pagiging pambansa ng Pilipino.
 Ano ang PITONG tungkulin o gamit ng wika ayon kay Halliday?
 PANG-INTERAKSYUNAL PANG-INSTRUMENTAL
 PANREGULATORI PAMPERSONAL
 PANG-IMAHINASYON PANGHEURISTIKO
 PANG-IMPORMATIB
 Komisyoner Wilfrido Villacorta “Ito po ang isang umiiral na wikang
pambansa, at ang nukleo nito ay Pilipino… sapagkat ito ay isa nang malaganap
na umiiral na wika, na Pilipino P. Sinasabi rin natin na may isang wikang
umiiral na pinalawak at pinaunlad na tinatawag na Filipino at ang
pormalisasyon nito ay kailangang isagawa sa sistemang pang-edukasyon at iba
pa, subalit hindi nangangahulugan na dahil hindi pa ito pormalisado ay hindi ito
umiiral. Ito ay isang lingua franca.”
 Komisyoner Ponciano Bennagen “Kailangan nating magkaroon ng isang
midyum ng komunikasyong magbibigkis sa atin at iyon ay ang Filipino, na
binibigyang-kahulugan ng isang pangkat ng mga pantas sa wika at mga
organisasyong pangwika bilang isang lumalawak na bersyon ng Pilipino.”
 Komisyoner Francisco Rodrigo “Itong Filipino ay hindi isang bagong kinatha
o kakathaing lenggwahe. Ito ay batay sa Pilipino. Palalawakin lamang ang
saklaw ng Pilipino. Kaya nga’t ang Pilipino ay batay sa Tagalog, at ang Filipino
ay batay sa Pilipino.”
 Bilang pagsunod sa nasabing kautusang, inatas ng kalihim ng Pagtuturong
Pampubliko ang paglalagda ng kaukulang mga tuntunin at regulasyon. Sa
pamamagitan ng Kautusang Pangkagawaran Blg. 1.s1940 ni Kalihim Jorge
Bocobo, ang wikang pambansa ay ituturo sa mga paaralang sekundarya at
normal.
 Sa bisa ng Batas ng Komonwelt Blg. 570. (Hulyo 7, 1940) ang wikang
pambansa ay ipinahayag bilang wikang opisyal simula Hulyo 4, 1946.
 Ang Surian ng Wikang Pambansa ang pumili ng isang katutubong wika na
ginamit na basehan para sa pagbabalangkas at pagpapatibay ng wikang
pambansang Pilipino.
 Ano ang APAT na pinakamalaganap na wikain sa pilipinas?
 SEBUWANO
 TAGALOG
 ILOKANO
 HILIGAYNON
 Itinuturing na pangalawang wika ang wikang hindi katutubo na ginagamit sa
pakikipagtalastasan. Kapag ang wikang ito ay palasak na ginagamit sa isang
pook, ito’y maituturing na lingua franca ng nasabing pook.
 Wika ang kasangkapan na kanyang ginagamit upang ipahayag ang kanyang
iniisip an nararamdaman – pasulat o pasalita.
 Ponoloji - Pag-aaral ng makabuluhang tunog.
 Ang mga tunog na ito sa lalamunan at bibig ay siyang ginagamit para ihayag
ang anumang sabihin. Ang mga tunog na ito ay tinatawag na fown o speech
sounds na ginagamit sa pagsasalita.
 Tulad ng alinmang wika, ang Filipino ay binubuo ng iba’t-ibang tunog na
nalilikha sa pamamagitan ng pagsasalita. Fonetiks ang tawag sa sangay na ito
ang linggwistiks.
 Ano tatlong salik na kinakailangan para makaprodyus ng tunog?
 Pinanggagalingang Lakas o Enerhiya
 Artikulador
 Resonador
 Kapag nakaangat at hinihila nang palikod ang velum at sa bibig lamang
pwedeng pumasok ang palabas na hangin, mga tunog na oral ang malilikha.
 Kapag nakababa ang velum at pumapasok ang palabas na hangin sa ilong, ang
mga tunog na neysal ang nalilikha, gaya ng mga tunog na [m], [n], [enye], [nga
o n].
 Ano ang APAT na mahalagang sangkap sa pagbigkas ng mga tunog?
 Dila at panga (sa ibaba)
 Ngipin at labi (sa unahan)
 Matigas na ngalangala (sa itaas)
 Malambot na ngalangala (sa likod)
 Ponema ang tawag sa pinakamaliit na makabuluhang tunog ng isang wika.
 20 ang ponema , 15 ang katinig (consonants) 5 ang patinig (vowels)
 Ang mga katinig sa Filipino ay maiaayos ayon sa punto at paraan ng
artikulasyon at kung ang mga ito ay bibigkasin nang may tinig (m.t) o walang
tinig (w.t).
 Ang mga patinig sa Filipino ay maiaayos din sa tsart ayon naman sa kung aling
bahagi ng dila ang gumagana sa pagbigkas ng isang panting – unahan, sentral, o
likod at kung paano ang posisyon ng nasabing bahagi – mataas, nasa gitna o
mababa.
 Ang diptonggo ng Filipino ay AW, IW, IY, EY, AY, OY at UY.
 Ang pares ng salita na magkaiba ng kahulugan ngunit magkatulad sa bigkas na
pusisyonb ay tinatawag na pares-minimal.
 Ano ang Tatlong uri ng Ponemang Suprasegmental?
 Tono
 Haba
 Antala
 Tono ang pagtaas at pagbaba ng tono ng boses ay depende kung gaano kabilis
magbaybreyt ang ating vocal-kord.
 Sinasabing tonal ang isang wika kung nababago ang kahulugan ng isang salita o
pahayag sa sandaling binago ang tono nito.
 Haba ang pagpapahaba ay bahagyang paghinto sa binibigkas na pantig o silabol
ng salita nang hindi naman pinuputol ang paglikha ng tunog sa nasabing pantig.
 Antala sa ating pagsasalita o pakikipag-usap, saglit tayong humihinto o
tumitigil upang bigyang-diin o linaw ang mensaheng nais nating iparating sa
kausap.
 Bigkasin ng tama ang LIMANG Patinig.

Inihanda ni:

Bb. Megan P. Manlapaz

Guro sa FIL 111