Intelektuwalisasyon

ng Filipino

Aralin 7
 Gawain
Panoorin ang sumusunod na video tungkol sa mga
proseso sa isang paglilitis:

https://www.youtube.com/watch?v=594boNrA2p0
(Panoorin ang bandang 00:12:00 – 00:15:00)
 Mga Tanong
1. Paano mo naintindihan ang proseso?
2. Paano kung hindi nakakaintindi ng Ingles ang mga
nasasangkot, paano ito makaaapekto sa kanilang
akses sa katarungan?
3. Bakit mahalagang mapatibay ang paggamit ng
Filipino sa larang ng hustisya? Sa iba pang larang?
4. Totoo bang para lang sa ordinaryong
komunikasyon (hal., tsismisan, pakikipag-usap sa
kasambahay, daryber o tindera, atbp.) ang
paggamit ng Filipino? Bakit o bakit hindi?
Naniniwala ka ba sa pormulang
ito? Bakit?

wika=talino
Tampok na Babasahin:
“Intelektwalismo at
Wika” ni Renato
Constantino
Pangkatang gawain:
• Maghanap ng kapareha upang sagutin
ang sumusunod na tanong batay sa
artikulo ni Constantino. Maghandang
ibahagi sa klase ang mga sagot.
1.Paano naapektuhan ng kolonyal na kasaysayan
ang pagbabasa ng mga Pilipino?
2. Ano ang ebidensya na walang tradisyong
intelektuwal ang mga Pilipino?
3.Paano nasabing bigo ang sistema ng
edukasyon sa paglikha ng mga intelektuwal?
4. Ano ang mga kakayahan ng isang “tunay na
intelektuwal”?
5. Ano-ano ang mga katangian ng mga
miseducators ng lipunan? Bakit sila nagkaganito?
6.Ano ang epekto ng wika bilang instrumento ng
pag-iisip sa paggamit ng wikang dayuhan?
 TATLONG KLASIPIKASYON
NG DOMEYN PANGWIKA
1. Larangang Pangwika na Nagkokontrol
(Controlling Domains of Language)
• May katiyakan at wastong gamit ng mga salita.
• Estandardisado at intelektwalisado ang wika.
• Nagdidikta, pasalita man o pasulat.
• Kadalasang ginagamit sa mga matataas na antas ng
karunugan gaya ng simbahan, batas, media, paaralan,
pamahalaan, industriya, negosyo, komersyo at iba pa.
 TATLONG KLASIPIKASYON
NG DOMEYN PANGWIKA

2. Nagkokontrol nang Bahagya na Larangang Pangwika

(Semi-controlling Domains of Language)
• Pinahihintulutan ang pakikibahagi ng tao sa iba’t ibang gawain
subalit hindi kinakailangan na maging dalubhasa ang isang tao
sa paggamit ng wika.
• Hindi masyadong istrikto sa paggamit ng wika.
• Relihiyon at entertainment ang mga halimbawa nito.
 TATLONG KLASIPIKASYON
NG DOMEYN PANGWIKA

3. Di-Nagkokontrol na mga Larangan ng Wika

(Non-controlling Domains of Language)
 Pasalita lamang na kadalasang makikita sa tahanan
at sa lingua franca ng isang bansa.
 May kalayaan ang ispiker kaugnay sa gamit ng wika.
Mga Katangian ng
Intelektuwalisadong Wika
 Ang wika ay intelektuwalisado kung ito ay nasusulat
(Sibayan, 1999).
 Hindi sapat ang pasalitang paraan para masabing
intelektuwalisado ang isang wika. Kinakailangang ang
wika ay nakapagpapalimbag ng iba’t ibang balon ng
karunungan (libro, ensaklopidya at iba pa) na magagamit
ng tao tungo sa paglago ng kanyang kaalaman
• Sa kaso ng Filipino, ang pag-iintelektwalays dito
ay nararapat ipokus sa mga lawak na
kumokontrol na wika o controlling domains of
language, mga lawak na ayon sa kanya ay
nagdidikta ng wikang inaasam at pinapaboran
ng mga taong gumagamit ng wikang iyan.
• Halimbawa nito ay ang gamit ng wika sa mahahalagang
larangan tulad sa edukasyon, pamahalaan, batas,
hukuman, agham at teknolohiya, negosyo, pangkalakalan,
industriya, mga propesyon na may bahaging larangan (sub
domains) tulad ng medisina at abogasya, mass media at
literatura.
APAT NA HAKBANG SA
INTELEKTUWALISASYON NG WIKA

1.Seleksyon - yugto ng pagpili ng wikang

papaunlarin upang maging intelektuwalisado.

Halimbawa: Bahasa Sur sa Indonesia

Bahasa Melayu sa Malaysia
APAT NA HAKBANG SA
INTELEKTUWALISASYON NG WIKA

2. Estandardisasyon - pagkakaroon ng kaisahan sa

likod ng linggwistikong pagkakaiba-iba ng mga
wika.
Estandardisado ang wika kung tiyak ang
paggamit nito ayon sa tiyak na disiplina batay sa
mga limbag na teknikal na mga teksto gaya ng mga
aklat, diksyonaryo,tesauro at iba pa.
APAT NA HAKBANG SA
INTELEKTUWALISASYON NG WIKA
• 3.Diseminasyon - ang wikang estandardisado ay
laganap na ginagamit at nauunawaan lalo na para sa
mga tiyak na larangan ng karunungan.
APAT NA HAKBANG SA
INTELEKTUWALISASYON NG WIKA
4.Kultibasyon
Ito ang proseso ng paglinang sa wikang
estandardisado. Kung saan sa higit na paggamit ng
wika napagyayaman ang iba't ibang mga
pagpapakahulugan ng mga tiyak na termino at salita
na siyang daan para sa elaborasyon ng kahulugan ng
mga rejister ng isang intelektuwalisadong wika.
PARA KANINO ANG
INTELEKTUWALISASYON?
• Isa itong kondisyon o kalagayan na naipapakita na
o nabibigyang pagkakataon ang wika na umunlad at
magamit sa iba’t ibang domeyn o mapaggagamitan
nito, hindi lang sa pang-araw-araw na
komunikasyon. Kung gayon, hindi lang dapat na
makinabang dito ang mga nasa mga unibersidad
kundi pati ang karaniwang mamamayan (P.
Constantino).
Repleksiyon:

Matapos mong malaman na mahalagang

magkaroon ng intelektuwal na tradisyon
ang bansa at mayroon ding konsepto ng
intelektuwalisasyon sa wika, pumili ng
isang hayop o halaman na maaaring
maging simbolo ng iyong sagot sa mga
sumusunod na tanong.
• Bakit kailangang magamit ang wikang
Filipino sa pag-unawa ng aking larangan?

• Paano ako makatutulong sa

intelektuwalisasyon ng Filipino sa aking
larangan?