2.0 Format 2nd Part

Mga Leksikong Hiram sa Wikang Intsik…S.L.
Encallado 1
Kabanata I
INTRODUKSYON
Maraming wika at mga wikain sa Pilipinas. Isa sa mga wikang ito ay ang Tagalog.
Ang Tagalog ay ang pinakagamitin sa Pilipinas. Kung ibabatay sa bilang ng mga
populasyon ang mga gumagamit ng bawat wikain pinakamarami ang Tagalog. Ito ang isa
sa mga dahilan kung bakit ang Tagalog ay itinatanghal noon na pambansang wika at
lengua franca sa Pilipinas.
Mayaman ang Pilipinas sa wika. Masasabing malikhain ang mga Pilipino
pagdating sa pagpapayaman ng wika. Sa sariling wika nakilala ang bawat tao. Wika ang
nagiging sandata upang higit na umunlad ang isang bansa. Sa pamamagitan ng wika ang
bawat isa ay nagkakaunawaan. Ang Pilipinas ay may iba’t ibang dayalekto, ito ay sagisag
lamang na ang Pilipino ay mayaman sa wika. Itinuturing na isa ang Pilipinas sa may
pinakamaraming wika o ginagamit ng mga salita, subalit maraming Pilipino na hindi
alam kung saaan nagmula ang wikang ginagamit. Noon pa man ay marami na ang
sumakop sa bansang Pilipinas at nandayuhan.
Dahil sa dami ng iba’t ibang pangkat ng mga tao na nakisalamuha at nanakop sa
mga Pilipino, hindi naiwasan ng wikang Filipino ang manghiram sa mga wikang Intsik,
Latin, Arabo, Kastila, Ingles, Hapon at marami pang iba.
Binigyang-diin ni Constantino (2003, p.75) na ang pandarayuhan ng mga
imigranteng ito ay nagdulot sa bansa ng tinatawag na “ethnic balance’’, Sa katunayan,
dahil sa mga pandarayuhang ito marami ang naiambag sa ating wika at kultura. Ang
Mga Leksikong Hiram sa Wikang Intsik…S.L.Encallado 2
marami sa mga bansang sumakop sa atin ay nakaimpluwensya sa buhay, kultura, at
gawain ng mga Pilipino gaya ng mga Kastila, Amerikano at Hapon. Hindi lamang mga
mananakop ang nakaimpluwensiya sa mga Pilipino kundi mga dayuhan tulad ng mga
Malay, Indones, Tsina, Arabia at marami pang iba.
Batay kay Foronda (1991 p.180) Marami sa mga salitang Filipino ay hinango sa
iba’t ibang wika, tinatayang isa sa pinakamaraming naiambag ay wikang kastila kung
saan sila ang kauna-unahang sumakop sa ating bansa. Tulad ng Kastila, matagal na
panahon nandayuhan sa Pilipinas ang mga Intsik. Isa ang mga Intsik sa mga nakapag-
ambag sa pag-unlad ng mga Pilipino sa iba’t ibang aspeto gaya ng ekonomiya, politikal,
kultura, pamumuhay at pagsasalita. Walang wikang puro sinasabi sa pangungusap na ito
na ang isang wika ay kailangang ding makahiram sa iba pang wika. Malaki ang naging
impluwensya ng mga mananakop iba’t ibang larangan. Sa larangan ng sa wika, malaki
ang naiambag ng mga dayuhan sa ating mga ninuno at ito naman ay pinagyaman,
iningatan at pinayabong.
Sa pangaraw-araw ng buhay maraming mga salita nae-encounter ang mga Pilipino
ginagamit subalit hindi naman alam ng mga Pilipino na karamihan ng salitang kanilang
sinasalita ay hiram. Maraming Intsik ang naninirahan ngayon sa iba’t ibang lugar sa
Plipinas kung saan sila ay nagging mga mamamayan na ng Pilipinas. Malaki ang
naiambag nila sa wika at lalong lalo na sa produksyon ng kalakal. Natural lang sa isang
bansa ang manghiram sa ibang wika upang mas yumaman at mas makahulugan ang
bawat salita.
Mahalaga ang mga salitang hiram sa wikang Intsik sapagkat malaki ang naiambag
nito sa bokabularyo ng mga Pilipino dahil dito ninanais ng mananaliksik na matukoy ang
mga leksikon ng mga salitang hiram sa Intsik.
Sanligan ng Pag-aaral
Bawat bansa ay may kanya-kanyang wikang pinagkakakilanlan kung saan ito ay
pinagyayaman. Nagkaroon ng iba’t ibang ambag ang bansang sumakop sa Pilipinas hindi
lang pagkain, produkto, kultura, kagamitan at iba pang salitang ginagamit sa pang araw-
araw.
Binaggit sa aklat ni Santiago (2003, p.96) na kapag ang isang lahi ay nahirati o
namihasa sa panghihiram ng mga salita buhat sa wika ng bansang nakakaimpluwensya
rito, nanghihiram ito kahit may mga salitang sa sariling wika na ang salita ang ating
hiniram, hindi na natin tungkulin na ito ay isauli sapagkat ang nasabi ng salita ay
nagagamit din n gating pnaghiraman. Isa pa, ang tunog at baybay ng salitang ating
hiniram ay maari nating baguhin o palitan nang wala tayong pananagutan sa ating
pinaghiraman.
May mga salitang na ating ginagamit na buhat sa pakikipagkalakan at
pandarayuhan. Kaya’t hindi natin maikakaila na may mga salita tayong hiniram buhat sa
ibang bansa lalong-lalo na kung ang isang lugar ay nagkaroon ng dayuhang Intsik tulad
na lang sa bayan ng Mauban, Quezon.
Dahil dito, ang mananaliksik ay magsasagawa ng isang pag-aaral hinggil sa mga
leksikon ng mga salitang hiram sa Intsik.

Mga Layunin
Ang pananaliksik na ito ay hinggil sa mga ang mga leksikon ng mga salitang
hiram sa Intsik. Nilalayong ding sagutin sa pag-aaral ang mga sumusunod na katanungan:
1. Ano-ano ang mga leksikong hiram sa wikang Intsik batay sa pangkat ng:
1.1 kakanin;
1.2 katawagan
1.3 kagawian o kilos;
1.4 bisyo;
1.5 hayop;
1.6 kagamitan; at
1.7 pangkalahatang Katawagan
2. Ano ang paraan ng panghihiram ng mga salitang hiram sa wikang Intsik?
2.1 nanatili ang ispeling
2.2 nagkaroon ng pagbabago sa salita
2.3 mga salitang tinumbasan sa wikang Filipino
2.4 magkatulad ang ispeling subalit magkaiba ang kahulugan
3. Ano ang antas ng kamalayan sa mga salitang hiram sa Intsik ng mga sumusunod:
3.1 mag-aaral sa Mataas na Paaralan at;
3.2 mag-aaral sa Kolehiyo
4. Ano ang persepsyon ng mga tagasagot hinggil sa kamalayan sa mga salitang

hiram sa wikang Intsik?
Kahalagahan ng Pag-aaral
Ang pananaliksik na ito ay mahalaga sapagkat makakatulong ito nang malaki
upang lubos na mapahalagahan at mapa-unlad ang mga salitang hiram sa wikang Intsik.
Sa mga mag-aaral, malalaman nila ang kahalagahan ng panghihiram ng mga salita
sa iba’t ibang wika. Mapapahalagahan ang kahalagahan ng panghihiram na bilang
Filipino hindi lang sapat na alam ng mga mag-aaral kung paano bigkasin ang mga salita
sa pang-araw araw kailangan din na malaman kung ang wikang binibigkas ay hiram o
wikang puro. Sa ganitong kalagayan ang bawat salita na hiniram ay mabibigyan ng
importansya ng bawat mag-aaral.
Sa mga guro sa Filipino, matutukoy nila ang mga kahulugan ng salita at
malalaman kung ang kanilang ginagamit na salita sa pang-araw-araw ay salitang hiram sa
wikang Intsik. Magkakaroon ng pagkakakilalan kung saan nagmula ang salitang
ginagamit. Bilang isang guro sa Filipino hindi lang basta alam na ang salita ay hiram sa
ibang wikain kundi tungkulin rin na malaman ang mga bansang pinanghiraman ng mga
wikain.
Makakatulong din ang pananaliksik na ito sa mga nagpapakadalubhasa sa Filipino
at sa iba pang nagnanais na magpatuloy ng ganitong uri ng pag-aaral hinggil sa iba pang
mga salitang hiram sa ibang wika.
Saklaw at Hangganan ng Pag-aaral
Sumasaklaw ang pananaliksik na ito sa mga piling tagasagot mula sa Mauban,
Quezon.
Ang pag-aaral ay sumasaklaw sa mga salitang hiram sa Intsik na tinipon sa
pamamagitan ng pakikipanayam o sarbey sa ilang Intsik na naninirahan sa Mauban. Ang
talatanungan ay binubuo ng dalawang bahagi kung saan ang unang bahagi ay ang tseklist
ng mga salitang hiram sa wikang Intsik at ang pangalawang bahagi ay ang persepsyon ng
mga mag-aaral hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram sa wikang Intsik. Ang
pananaliksik na ito ay ginamitan ng deskriptibong pamamaraan sa tulong ng talatanungan
bilang instrumento. Ang talatanungan na binubuo ng 200 daang salitang hiram sa Intsik.
Saklaw rin nito ang 150 na tagasagot: 100 mag-aaral sa mataas na paaralan mula sa
Manuel S. Enverga High School of Arts and Trades (MSEMSAT) at 50 mag-aaral sa
kolehiyo mula sa Pambayang Kolehiyo ng Mauban (PKM). Ang tagasagot ay pinili sa
pamamagitan ng ‘’purposive cluster sampling’’.
Kahulugan ng mga Terminolohiya
Para sa ikauunawa ng isinasagawang pag-aaral nag mahalagang terminolohiya ay
nakapaloob sa pananaliksik na ito ay inilahad at binigyan ng kahulugan ng mananaliksik.

Antas ng Kamalayan ito ay pagsukat sa kaalaman ng mga tagasagot batay sa mga
salitang hiram sa wikang Intsik. Sinukat ito sa pamamagitan ng mataas na
kamalayan (50% bahagdan pataas) at mababang kamalayan (mababa sa 49%) at
walang kamalayan (0%).
Barayti ng wikang Filipino sinasaklaw nito ang dimensyong heograpiko kung saan ang
wikang Filipino at nasasabing dayalekto ng mundo ay kumakatawan sa
pagkakaroon ng barayti ng wika.
Dinamiko ito’y katangian ng wika na nagangahulugang nagbabago, umuunlad,
yumayaman at patuloy na ginagamit at pinapalago.
Intsik sila ang mga taong noon ay nangangalakal at sumakop sa Pilipinas subalit sa
pagtagal ng panahon ay naging citizens na sila sa pilipinas.
Leksikal na aytem katumbas ito ng panghihiram ng salita ng ibang wika tulad ng wikang
Intsik.
Nanatili ang Ispeling ito’y paraan ng panghihiram ng salita kung saan ang salitang
hiniram ay hiniram nang buo sa palabaybayan.
Panghihiram ito’y kaugnay ng mga salitang banyaga na walang katumbas sa Filipino.
Maaring dyalektal (mula sa dyalekto at ibang lugar), kultural (mula sa ibang
pangkat etniko kultura) at pulitikal mula sa mananakop na nakaimpluwensya sa
bansa.
Persepsyon pananaw, saloobin o palagay ng mga tao hinggil sa paggamit ng mga
salitang hiram sa wikang Intsik sa katangian ng pagkain, hayop, katawagan,
bisyo, kagamitan atbp.

Kabanata II
PAGBABALIK-ARAL SA MGA LITERATURA
Ang kabanatang ito ay naglalahad ng mga literatura at pag-aaral na magbigay ng
mahalagang impormasyon kaugnay ng isinagawang pananaliksik. Ang mga nalikom na
datos ang nagsilbing batayan ng mananaliksik upang makabuo ng pangkaisipang
balangkas sa isinagawang pag-aaral.
KAHULUGAN NG PANGHIHIRAM
Ang panghihiram ay pagdaragdag ng bokabularyo kung saan habang
nadaragdagan ang ibang wika ay maari din magpalawak ito sa kaisipan. Binanggit nina
Morong at Cruz (2009, p.48) ang salitang hiram ay mga salitang banyaga na
makakatulong sa pagpapalawak ng kaisipan. Maaring dyalektal (mula sa dyalekto at
ibang lugar), kultura (mula sa ibang pangkat etniko kultura) at pulitikal mula sa
mananakop na nakaimpluwensya sa bansa.
Ipinapakita sa pahayag na maraming klase ang panghihiram ng salitang sapagkat
ang isang wika ay maaring manghiram sa banyagang wika, dayalekto at sa mga umusong
salita.
Ayon pa kay Cruz (2010 p.73), Ang borrowing o panghihiram ay paraan din ng
pagpapayaman sa wikang ginagamit. Sa tulong nito ay nadaragdagan ang kaban ng
yaman ng talasalitaan ng wikang Filipino

Sa panghihiram ng wika nadaragdagan ang ating talasalitaan kung saan
nakakatulong ito upang mas mapalawak at mapayaman ang wikang Filipino.
Ayon pa dito na sa panahon ngayon ng teknolohiya at malawakang interaksyon
dumarami na ang salita at katawagang hindi nakakayanang tumbasan ng isang wikang
nagsisimula pa lamang sa proseso ng intelektwalisasyon.
Kaya’t hindi na nakakapagtaka na may mga salita na hinihiram ang wiakang
Filipino ng buong salita sapagkat kung ito ay tutumbasan sa wikang Filipino maari itong
maging mas komplikado sa pang-unawa at lalong hindi maintindihan.
Batay kina Ronda (2008, p.6) na ito ay nagaganap dahil sa suliranin ng
pagtutumbas kung saan walang mahahanap sa kasalukuyang talasalitan na makatatapat o
makatutugon sa wika o salitang isinasalin. Madalas na maganap ang ganito sa mga
salitang pang-agham at salitang teknikal.
DAHILAN NG PANGHIHIRAM
Ang pandarayuhan ng mga Tsino ay nakatulong upang mas umunlad ang
ekonomiya, produkto, wika ng Pilipinas. Sa patuloy na pakikipagkalakalan ng mga Tsino
ay naging residente na ng Pilipinas ang mga Intsik. Ayon kay Foronda (1991, p. 175)
malaki ang naiambag ng mga Tsino sa pag-unlad ng mga Pilipino. Sa kabila ng lahat ng
ito, nananatiling walang kamalayan ang mga Pilipino sa impluwensiyang hatid ng
pakikipag-ugnayan sa Tsina. Nandayuhan ang mga Tsina sa Pilipinas na ang

pangunahing layunin ay ang pakikipagkalakalan, kalaunan ay naging permanenteng
residente na sila sa Pilipinas.
Sa pagdaan ng panahon patuloy na ginagamit ng mga tao ang salitang hiram
subalit sa habang tumatagal ay nanatiling walang kamalayan ang mga tao. Ang pagpasok
ng wikang dayuhan ay may dalawang dahilan: pananakop at pikikipagkalakalan. Bunga
nito, maraming mga salita ang nasimila o nahiram.
Hindi nakakapagtaka kung bakit may mga Tsino na nananinirahan sa Pilipinas ito
ay sa kadahilalan na sa pagdaan ng panahon ay malaki ang naging kontribusyon ng mga
Intsik sa ating kultura.
Maraming bansa ang nakaimpluwensya sa bansang Pilipinas. Isa na nga sa mga
ito ay ang Tsino. Napakaraming produkto ang ipinapasok ng Tsino. Daan-daang mga
salita na mula sa Tsina ang ginagamit sa pangaraw-araw na buhay tulad ng kuya palagi
itong binibigkas subalit hindi alam ng ibang Pilipino na ang salitang kuya ay mula sa
wikang Intsik. Maraming wikain ang Intsik na ginagamit hindi lang noon kundi hanggang
sa ngayon tulad ng kakanin, bagay, kalakal, bisyo at iba pa.
MGA SALITANG HINIRAM SA WIKANG INTSIK
Batay kina Gonzales, Rankin at Quezon (2002, p.189) Ang pagkain ng taho, bitso,
hopiya, suwam, kimlo, lome, batsoy, goto, ukoy, siyopao, pesa at lumpiya ay nagmula sa
mga Intsik. Kinagigiliwan ng mga Pilipino ang pagkain ng mga ito kung kaya’t sinikap
nilang matutuhan ang wastong pagluluto ng mga naturang pagkaing Intsik. Pumasok sa
talasalitaan ng mga Pilipino ang bihon, kintsay, petsay, kutsay, liempo, tokwa, sotanghon,
miswa at toge.
Natural na ang manghiram ng salita o wika sa isang bansa kadalasan itong
nangyayari kapag tayo ay nasasakop ng iisang bansa o di kaya naman ay kapag may
nandarayuhan sa isang bansa. Ayon kay Marquez at Garcia (2011, p.42), mabilis ang mga
pagbabagong nagaganap sa daigdig. Bawat nilikha’y nagtatangkang makaagapay sa
gulong ng pagbabago maging sa larangan ng komunikasyon.
Ayon kay Astorga (2005, mp. 43-44) ang lahat ng wika ay nanghihiram walang
wika sa daigdig ang hindi nanghihiram. Saan mang parte ng mundo ay nagkakaroon ng
ganitong panghihiram ng wika. Maging ang Ingles ay nanghihiram sa ibang wika
sapagkat sa pandarayuhan at pangangalakal ng mga iba’t ibang lahi. Ang kanilang mga
katawagan sa mga produkto ay hinihiram narin ng ibang wika.
Dahil sa pamimihasa sa panghihiram, nakalimutan na natin halos ang sariling atin.
Ito ngayon ang ating naging malaking kaguluhan.
Binaggit nina Galang, Samson, Agapay at Tagala (2009, p. 7) na isa sa kalikasan
ng wika ay ang pagiging buhay nito at dinamiko. Buhay ang wika sapagkat ito ay patuloy
na ginagamit sa anyong pasalita ang wika, hindi maiiwasang makita ang pagkakaiba .
Ang tunog at baybay ng salitang hiniram ay maaring baguhin o palitan nang
walang pananagutan sa pinaghiraman. Kapag nanghihiram ng salita ang Pilipino ay
kadalasan tinutumbasan ang salitang mga hiram. Nanghihiram ang Pilipino ng buong
salita subalit ito ay tinutumbasan sa wikang Filipino kung saan ang itinutumbas ay
katunog ng salitang hiniram.

Binanggit ni Santiago (2003 p.96) na ang bansang pinanghihiraman ng mga salita
ay karaniwang higit na maunlad at makapangyarihan sa bansang nanghihiram. Bihirang
bihirang mangyaring manghiram ang mga Amerikano sa mga Pilipino tulad ng
ginagawang panghihiram sa wika.
Dagdag pa ni Santiago, “walang wikang superior sa ibang wika lahat ng wika ay
pantay-pantay, walang nakakataas sapagkat lahat ng wika ay buhay at nagbabago sa
paglipas ng panahon”.
Sang-ayon kay Semorlan (2001, p.60) nanghiram ang Filipino ng mga salita at iba
pang linggwistikang element sa mga banyagang wika dahil natural lang ang panghihiram
ng wika sa ibang wika. Ginawa ito ng lahat na buhay na wika. Nangyari ito dahil sa
pakikipag-ugnayan ng iba’t ibang wikang nagkakaroon ng impluwensya o naging bahagi
ng kasaysayan ng isang bayan.
Sa bahaging ito ipinakita na kapag ang isang bansa ay sinakop ng isa pang bansa
maari itong magkaroon ng ambag sa kultura, kabuhayan at marami pang iba sa lugar na
sinakop.
Ayon kina Mendoza at Romero (2007, p. 192) ang panghihiram ng wika ay hindi
nangangailangan ng pagsasarili: sa dahilang buhay ang wikang Filipino, mananatiling
patay ang wika kung hindi ito nanghihiram at hindi ginagamit. Ito ay proseso ng pag-
angkin ng salita mula sa ibang katutubo o internasyunal.
Ang panghihiram ay hindi lang basta-basta hinihiram bagama’t ang mga salitang
hiram ginagamit mas magandang malaman kung saan nagmula ang wikang ginagamit at
upang mapahalagahan ang pinagmulan nito.

Ayon kay Bautista (2003, p. 23) ang wika ay isang bagay na lubhang karaniwan at
sapagkat karaniwan nga ito, hindi lubhang pinag-uukulan ng pansin ng lahat ng ga taong
gumagamit nito. Marahil ganito nga ang palagay ng lahat ng tao sapagkat mula pa sa
pagsilang ay taglay na natin ito kaya’t hindi inuusisa ang pinagmulan at kasaysayan.
Noong unang panahon ay laganap ang pagsakop ng isang bansa sa ibang bansa
kung kaya hindi na nakakapagtaka kung ang isang bansa ay magkaroon ng kaunting
pagkakatulad sa isang bansa na sinakop. Sinabi nina Tumangan et al. (2006, p. 90)
walang salitang-buhay gaya ng Filipino ang puro. Dahil sa pagkakaiba-iba sa kultura ng
mga bansa, may mga salitang banyaga na hindi matatagpuan sa salitang Filipino kapag
isinalin. Sa pangyayaring ito, ang tanging magagawa ay manghiram o dili kaya ay
lumikha ng bagong salita.
Binanggit din nina Tumangan na walang masama sa panghihiram ng salita. Hindi
naman kailangan pang isauli ang salita pagkatapos na hiramin. Hindi rin ito nakakahiya.
PANGHIHIRAM BILANG PAGPAPALAWAK NG WIKA
Malaya ang bawat Pilipino na manghiram ng wika sa ibang wikain. Batay kina
Marquez at Garcia (2011, p.42), isang realidad ang pangangailangan ng wikang Filipino
na manghiram sa Ingles, Kastila at iba pangwika para matugunan ang malawakang
pagpasok ng mga bagong kultural na aytem at ang bagong konsepto na dala ng
moderisasyon at teknolohiya. Idagdag pa na ang karaniwang Pilipino ay nagpapalit-wika
at malayang nanghihiram ng mga salita anumang varayti ng wika ang ginagamit, pasalita
man o pasulat.
Sa patuloy na pag-unlad ng bansa patuloy na umuunlad ang wika kung saan sabay
yumayaman ang wika at bansa.
Pangangailangan na ng isang wika ang manghiram sa ibang wika lalo na kapag
nasakop ang isang bansa ng dayuhan kung kaya’t napapahalo na sa bokabularyo ang mga
ibang salitang ginagamit ng mga dayuhan. Hindi natin matututulan ang sinabi ni Bautista
(2003 p.76) na ang mga salitang hiniram natin sa Ingles ay dala ng mga magasin,
pahayagan, tebisyon, radio, propaganda, at anumang komunikasyong internasyunal na
kinasangkutan ng mga Pilipino.Hindi tayo makaiiwas sa panghihiram o paggamit ng
ibang salita, habang patuloy na nakikipag-ugnayan, nakikipagtalastasan at
nakikipagkalakalan sa iba ang bansang Pilipinas. Ayon pa sa kaniya, wala naming
masama sa panghihiram ng mga salita, kung makakatugon sa pangangailangan at pag-
unlad ng ating wika at ng bansa. Lalo pa’t ang panghihiramang wika ay isang wikang
higit ng maunlad na tulad ng Ingles.
PARAAN NG PAGTUTUMBAS
Kadalasan ang salitang hiniram sa ibang wika ay tinutumbasan ng katunog na
salita upang mas madaling bigkasin ang salita. Binaggit nina Anastacio (2012 p.86) na
ang ortograpiya ay tumutukoy sa paraan ng pagbibigay ng simbolo sa wikang pasalita
kapag ito ay isinusulat. Kaya naman ang mga tunog o ponema ng wikang Filipino ay
binigyan ng katumbas na mga letra sa palabaybayan na tinatawag na alpabeto.
Ang pandarayuhan ay malaki ang naging impluwensya sa Pilipinas maging sa
wikang Filipino.Binigyang-diin nina Libunao (2008, p.63) Sinasabi sa kasaysayan na sa

paglipas ng panahon dumating ang iba’t ibang dayuhan tulad ng mga Indones, Malay,
Tsina, Indiya, Arabe, Kastila at marami pang iba, na may dalang iba’t ibang kulturang
pangwika at gawi na nakakaimpluwensya sa mga Pilipino na nagpalubha pa lalo sa
suliranin sa di pagkakaunawaan.
Kalikasan na ng wika ang manghiram kung hindi manghihiram hindi masasabing
maunlad ang isang wika. Inilahad nina Castro (2009, p.170) ang isang wika ay nanatiling
buhay at umuunlad dahil sa panghihiram ng mga salita mula saibang wika. Sa pagdaan ng
panahon, ang mga salitang hiram ay nagiging bahagi na ng bokabularyo ng wikang
humiram. Mahalaga kung gayon na malaman ng mambabasa ang mga paraan ng
panghihiram sa wikang Filipino ng mga salita mula sa ibang wika.
Binigyang-diin pa ni Papa (2000, p.43) na sa pagpasok ng makabagong
kabihasnan, pagbabagong pang-ekonomiya, kaunlarang global at panteknolohiya, sa
ayaw man natin o sa gusto hindi namaiiwasan pa ang manghiram sa mga wikang banyaga
isa sa magandang hiramang pangwika ay walang saulian. Yumayaman ang wikang
nanghihiram subalit hindi naman nababawasan ang wikang hinihiram.
Isa sa pag-aaral na iniugnay ng pananaliksik na ito ay ang pag-aaral ni Obciana
(2012) na may pamagat na “Mga Leksikong Kastila: Kultural na Barayti ng Wikang
Filipino’’. Ipinakita sa pananaliksik na ito ang malaking ambag ng dayuhang wika sa
bansa. Ang pananaliksik na ito ay tumatalakay sa impluwensya ng Kastila sa larangan ng
wika. Ito ay isang kwalitatibong pag-aaral kung saan ito ay isang pagtatalakay sa
impluwensya ng Espanyol sa bansang Pilipinas. Sa kultural, tradisyon, pamumuhay at
higit sa lahat sa barayti ng wikang umiiral sa sa bansa. Ang kinalap na 900 na salita ay
ilan lamang sa libo-libong salitang hiram sa wikang Kastila. Kaugnay nito, ang
mananaliksik ay nakakalap at naglahad ng ilang impormasyon hinggil sa barayti ng wika
bilang pagpapakita ng baryedad sa umiiral pagdating sa wikang Filipino.
Pangkaisipang Balangkas
Batay sa nalikom na mga leksikon ng mga salitang hiram sa wikang Intsik
kaugnay kultural na barayti ng wikang Filipino, nabuo sa isipan ng mananaliksik ang
kahalagahan nito bilang barayti sa pang araw-araw. Batay sa nalikom na impormasyon
hinggil sa panghihiram, nabuo sa isipan ng mananaliksik na hindi maiiwasan ng isang
wika ang hindi manghiram sa iba pang wika. Ang panghihiram ay isang paraan upang
mapayaman at mapaunlad ang wikang Filipino.. Ipinakikita lamang ng mga nabanggit na
datos ay may mahahalagang papel ang panghihiram sa pang araw-araw. Saan mang
panig ng mundo ang bawat bansa ay naghihiram sa ibang wika . Bilang Pilipino
kailangan pangalagaan at pahalagahan ang mga wikang hiram sapagkat malaki ang
naiambag ng hiram na wika kaya naging baryabol sa Filipino. Dumami ang salita ng mga
Filipino buhat na rin sa panghihiram sa ibang wikain.
Mula sa pagbabalik-aral sa mga kaugnay na literatura at pag-aaral ay naniniwala
ang mananaliksik na ang pag-unlad ng mga salitang hiram ay walang katapusan. Patuloy
na gagamitin, lalago at lalaganap ang mga salitang hiram. Ang mga salitang hiram ay
tatak na ang isang bansa ay nasakop at naging sentro ng kalakalan noong nagdaang
panahon at magpahanggang sa ngayon.

Ang resulta ng mga pag-aaral na nabanggit ay nagpapakita lamang na may mga
salitang hiniram ang wikang Filipino sa ibang wika. Hindi natin maikakaila at maiiwasan
ang paggamit ng mga salitang hiram sapagkat ito ay likas nang ginagamit.
Teoryang Akomodasyon
Ang Tsina ang isa sa bansang sumakop sa Pilipinas. Sa panahon ng pananakop ng
mga Intsik, ginamit ang wikang Intsik bilang midyum ng pakikipagkomunkasyon.
Binanggit sa aklat ni Santiago (2003, p. 69) ang linguistic convergence bahagi ng
Teoryang Akomodasyon (Accomadation Theory) ni Howard Giles na nagsasabing ang
tao, sa kanyang pagnanais na makipag-interak sa iba ay maaring gumaya o bumagay sa
pagsasalita ng kausap upang bigyang pakikiisa, pakikilahok, pakikipagpalagayang-loob,
pakikisama o kaya ay pagmamalaki sa pagiging kabilang nito sa grupo.
Dito masasabing bukod sa wikang Filipino na ginamit sa Pilipino, natuto ang mga
Pilipino ng wikang banyaga (Intsik). Ang teoryang Akomodasyon ni Howard Giles ay
may kaugnayan sa pagkatuto ng wika ng isang indibidwal.
Ang pananaliksik na isinagawaay maiiugnay sa linguistic convergence sa
kadahilanang natuto ang Pilipino ng wikang Intsik upang gamitin sa pakikipag-ugnayan
at pakikipagkalakan sa mga Intsik. Sa pakikihalubilo ng mga Pilipino sa mga Intsik ay
natutunan ito ng marami at napahalo sa wikang Filipino sa Pilipinas. Sa
pakikipagkalakalan ng mga Intsik ang mga salita o katawagan na kanilang ginagamit ay
hiniram na rin ng Pilipino kung saan nakatulong ito upang madagdagan ang mga salita sa
wikang Filipino. Dahil sa patuloy na pagkakaroon ng uganayan ng Tsino sa Pilipino
nagkaroon na ang mga Intsik ng kontribusyon sa kultura ng mga Pilipino. Kung saan ito
ay kakambal na ng ating wika

Paradim ng Pananaliksik
Input
Mga Leksikon ng
Salitang Intsik
Proseso
Pagpapangkat-pangkat ng mga
leksikong Intsik
Pagkain
Pagkain
Hayop
Hayop
Tao
Tao
Bagay
Bagay
Kilos
Kilos oo gawi
gawi
Bisyo
Bisyo
Pangkalahatang
Pangkalahatang tawag
tawag
Awtput
Kamalayan sa Leksikong Hiram sa Wikang

Intsik
Persepsyon hinggil sa Kamalayan sa mga

Salitang Hiram sa Intsik
Pigura 1. Input, Proseso at Awtput ng mga salitang hiram sa wikang Intsik.
Ang paradim ng pananaliksik ay ipinapakita ang input, proseso at awtput kung
saan ang input ay mga leksikong intsik, ang proseso ay pag-alam sa mga salitang hiniram
sa Intsik at pagpapangkat-pangkatin ang mga salita ayon sa uri. Ang awtput ay ang
kamalayan at persepsyon ng mga tagasagot sa salitang hiram sa wikang Intsik.

Kabanata III
METODOLOHIYA
Ang kabanatang ito ay tumatalakay sa pamamaraang ginamit sa pananaliksik.
Nakasaad din dito ang instrumentasyon, balidasyon, paraan ng pangangalap ng datos,
mga tagasagot at pamamaraang estadistika na ginamit ng mananaliksik upang mabigyang
interpretasyon ang mga nakalap na datos.
Lugar ng Pananaliksik
Ang pananaliksik na ito ay nakatuon sa bayan ng Mauban, Quezon na
matatagpuan sa baybaying dagat ng Silangang Quezon.
Isasagawa ang pagpapasagot sa Manuel S. Enverga Memorial School of Arts and
Trades (MSEMSAT) para sa mag-aaral sa Sekundarya, at mula naman sa Pambayang
Kolehiyo ng Mauban (PKM) para sa mga mag-aaral sa kolehiyo sa Mauban, Quezon.
Disenyong Sampling at Tagasagot
Pinili ang mga tagasagot sa pamamagitan ng‘’purposive cluster sampling’’ Sa 100
mag-aaral sa mataas na paaralan mula sa Manuel S. Enverga Memorial HighSchool sa
Mauban, Quezon, at 50 mag-aaral sa Pambayang Kolehiyo ng Mauban na
nagpapakadalubhasa sa asignaturang Filipino. Ang mga tagasagot ay may kabuuang 150.

Pamaraan ng Pananaliksik
Ang pananaliksik na ito ay gumamit ng deskriptibong pamamaraang kwalitatibo
at kwantitatibo sa pamamagitan ng talatanungan sa pag-alam ng kamalayan at
persepsyon ng mga tagasagot sa mga salitang hiram sa wikang Intsik
Intsrumentasyon at Balidasyon
Ang mananaliksik ay gumamit ng talatanungan sa pag-aaral na ito. Bago isagawa
ang talatanungan ay nakipanayam o nag-sarbey ang mananaliksik sa ilang Intsik na
naninirahan sa Mauban, Quezon. Hindi naging madali ang makipanayam sa ilang mga
Intsik sapagkat ang iba ay tumatanggi na magpa-interview kung saan isa ito sa suliranin
kung bakit hindi naging madali sa mananaliksik ang pagkalap ng mga salita.
Ang mananaliksik ay humingi ng pahintulot sa iba pang Intsik sa Mauban,
Quezon subalit ilan lang ang naglaan ng kanilang panahon upang makapanayam.
Sa pagbuo ng talatanungan ay tinangkilik ang mananaliksik ng mga Intsik na
naninirahan buhat sa Mauban, Quezon. Sa tulong ng mga Intsik ay nabuo ang
talatanungan. Hindi naging madali ang pagkalap ng mga salita sapagkat may mga
salitang kailangan na isalin muna sa Ingles upang kanilang maintindihan.
Sa ikalawang bahagi ng talatanungan nabuo ang ikalawang bahagi sa
pamamagitan ng pagbabasa ng mga libro at pagtatanong sa maaring maging persepsyon
ng mga mag-aaral batay sa kamalayan sa salitang hiram sa Intsik

Bago aktwal na pasasagutan ng mananaliksik ang ginagawang talatanungan ay
isinangguni muna ito sa tagapayo ng pananaliksik. Para sa pagpapabalidasyon, nagtungo
ang mananaliksik sa tatlong ekspertong mga guro sa Filipino upang i-pabalidate ang
isinagawang talatanungan. Nagkaroon ng pagbabago sa isinagawang talatanungan mula
sa panuto hanggang sa pagsasaayos ng mga pahayag sa ikalawang bahagi may nadagdag
at may inayos sa mga pahayag.
Pagkatapos ng balidasyon ay muling sumangguni ang mananaliksik sa tagapayo
upang ang talatanungan ay isaayos at malaman ng tagapayo ang mga pagbabagong
naganap sa pagpapabalidasyon ng talatanungan bago tumungo sa lugar pananaliksik para
magpasagot. Malaki ang naitulong ng pinagpabalidasyunan upang madagdagan at
maisaayos ang panuto at mga pahayag. Pagkatapos maisaayos ang talatanungan ay
magtutungo ang mananaliksik sa Mauban, Quezon upang pasasagutan ang gagawing
talatanungan sa 100 mag-aaaral ng sekundarya (14-16) at 50 mag-aaral ng kolehiyo (17-
21).
Paraan ng pangangalap ng Datos
Sa pangangalap ng datos, gumawa ang mananaliksik ng mga liham-pahintulot
para sa punungguro ng Manuel S. Enverga Memorial School of Arts and Trades upang
magamit bilang tagasagot ang mga mag-aaral sa ikatlong taon ang mga guro sa Filipino.
Matapos malagdaan at mapagtibay ay liham na isinagawa nang mananaliksik ang
pangangalap ng datos. Bago sapat na makuha ng datos ay lumapit ang mananaliksik sa

guro ng Filipino ng ikatlong taon. Isinagawa nang mananaliksik ang pangangalap ng
datos sa Manuel S. Enverga Memorial School of Arts and Trades noong Marso 1, 2013
Isang liham-pahintulot din ang inihanda sa dekana ng Pambayang Kolehiyo ng
Mauban upang magamit bilang tagasagot ang mga mag-aaral sa ikalawa at ikatlong taon
na nagpapakadalubhasa sa asignaturang Filipino. Bagamat wala ang dekana ay lumapit
ang mananaliksik sa sekretarya at ipinatawag ng sekretarya ang guro na maaring
malapitan ng mananaliksik. Matapos malagdaan at mapagtibay ang liham ay isinagawa
na muli nang mananaliksik ang pangangalap ng datos sa Pambayang Kolehiyo ng
Mauban noong Marso 1, 2013.
Pamamaraang Estadistika
Gumamit ang mananaliksik na pamamaraang istadistika upang mabigyan ng
malinaw na pagsusuri, interpretasyon at pagtataya ang nakalap na datos. Sa pag-alam ng
antas ng kamalayan ng mga mag-aaral ng highschool at college sa mga salitang hiram sa
wikang Intsik, ginamit ng mananaliksik ang percentage na may pormulang:
P=
Kung saan:
P= Bahagdan
F=Dalas o Gamit
N=Bilang ng Tagasagot
Batayan:
100 -50 = may mataas na kamalayan
49 -1 = may mababang kamalayan
0 = walang kamalayan
Upang malaman naman ang antas ng pananaw ng mga mag-aaral hinggil sa
kamalayan sa mga salitang hiram sa Intsik, ginamit ng mananaliksik ang weighted mean
na may pormulang:
WM =
Kung saan:
WM=Weighted Mean
F=Dalas o Dami
N=Bilang ng Tagasagot
Ginamit sa panukat ng pananaw ang “Likert Scale"
Iskala Internal Deskriptibong Analisis
4 3.25-4.0 Lubos na Sumasang-ayon (LS)

3 2.5-3.24 Sumasang-ayon (S)
2 1.75-2.40 Bahagyang Sumasang-ayon (BS)
1 1.0-1.74 Lubhang Di Sumasang-ayon (LDS)
Kabanata 4
KINALABASAN AT PAGTALAKAY
Sa kabanatang ito, ang mga nakalap na datos ay binigyan ng kaukulang
interpretasyon at pagpapakahulugan sa pamamagitan ng talatanungan upang mabigyang
kasagutan ang mga inilahad na suliranin sa pag-aaral na ito.
I. Mga Salitang Hiram sa wikang Intsik
Pagkain
Ang mga salitang hiram sa Intsik na pagkain ay ang mga sumusunod na salita:
Am, Ampao, Batsoy, Bihon, Buchi, Chao fan, Chao mien, Chow Pao, Goto, Hopia,
Lomi, Lumpia, Miki, Mami, Miswa, Pansit, Shanghai, Siopao, Hoisin, Siomai,
Sotanghon, Tokwa Tofu, Tsaa, Liempo, Tsapsoy, Toge, at Yangchow Chaofan,
Balatong, Biko, Bilo-bilo, Bitso, Dikyam, Heko, Humba, Kamto, Kasim, Katang,
Keluwa, Ketsap, Kinse, Kintsay, Kutsay, Langlang, Lauriat, Otap, Paikot, Pesa, Petsay,
Ramen, Tung-ol, Suam, Taho, Tapa, Tausi, Tikoy, Toge, Totso, Toyo, Upo,Ukoy at
Yansoy.
Hayop
Ang mga salitang hiram sa katawagang panghayop ay ang mga sumusunod na
salita: Aso, Tuwakang, Kiti, Buwaya, Guya, Kuling, Kuto, Lawin, Talangka at Tanga.
Katawagan
Ang mga salitang hiram sa Intsik na katawagan ay: Apo, Ate, Hukbo, Binibini,
Diko, Ditse, Impo, Ingkong, Inso, Kuya, Lolo, Lola, Ma, Pa, Sangko. Sanse, Sinta,
Siyaho, Tao at Totoy.

Bisyo
Ang mga salitang hiram na katawagang pangbisyo:Kang, Pong, Huweteng,
Mahjong at Kuwaho.
Kagamitan
Mga salitang hiram sa kagamitan ay ang sumusunod na salita: Apyan, Baktaw,
Bakya, Bangko, Baso, Bilao, Bimpo, Chopstick, Gunting, Hikaw, Husi, Huwipe,
Kalaykay, Kampit, Katang, Kusot, Kuyô, Lampin, Silka Lansong, Lawlaw, Mangkok,
Palayok, Pasó, Pohiya, Puntaw, Puthaw, Sakiya, Sandok, Siyansi, Suklay, Susi, Suyod,
Tanglaw, Tapi, Tiho, Tinghoy, Tingsim, Tiyani, Tong, Tuwa at Tuwalya.
Kilos o Gawi
Ang mga salitang hiram na kilos ay ang Bantiti, Bithay, Katay, Kiyâ, Kung Fu,
Kusot, Sabsab, Samlang, Sanglay, Sisi, Sitsit, Siyasat, Tulak at Tulong..
Pangkalahatang Katawagan
Ang salitang Buwisit, Daw, Gunggong, Halaga, Hika, Hiya, Kampay, Kaykay,
Ketong, Kiri, Kiyaw-kiyaw, Kulang, Kulong, Kutya, Lagi, Lagpak, Lawlaw, Litaw, Lugi,
Maskara, Mukha, Nitso ,Pakyaw, Pawi, Pili , Tanso ,Pulong, Samyo ,Sayang , Siyukoy,
Suki, Sungki, Suwitik, Swerte ,Takot, Taon, Tawad, Tiyak, Utang at Wisit ay ang
salitang hiram para sa pangkalahatang katawagan.
II. Paraan ng Panghihiram ng mga Salita sa Wikang Intsik

Iba’t ibang paraan ang ginagamit sa panghihiram ng mga salit sa iba pangwikain
maaring ito ay hiramin ng buong salita, nagkaroon ng konting pagbabago, maari namang
tumbasan ang buong salita at maari rin namang hiramin ang buong salita.
Madalang sa salitang hiram sa Intsik ang nanatili ang ispeling kung mayroon
mang mga salitang hiram sa Intsik ang nanatili sa orihinal na ispeling ito ay bilang ng
bilang. May mga salitang hiram sa Intsik na hindi tinumbasan sa wikang Filipino
sapagkat ang kspsg binasa ang salita ay magakakaroon na agad ang tao ng ideya at ang
salitang hindi tinumbasan ay medaling matandaan o bigkasin. Ang mga sumusunod na
salita ay ang mga salitang hiram sa wikang Intsik na nanatili ang ispeling: Am ,Biko,
Bithay, Bitso, Buchi, Chao fan (sinangag), Chao Mien (fried noodles), Chow pao
(sinangag na may sipao), Chopstick,Congee, Diko, Goto, Heko, Hoisin, Hopia, Inso,
Kamto, Kang, Lampin, Lauriat, Liempo, Ma, Miki, Nai Cha Pa, Sayang, Selan, Shanghai,
Siomai, Siopao, Suam, Tausi, Tung-ol at Yangchow chaofan.
Ang mga sumusunod na salita tulad ng Apiyan, Kuto, Ate, Bangko, Bantiti,
Ramen, Baso, Bihon, Biko, Bimpo, Bithay, Buwaya, Dikyam, Ditse, Humba, Guya,
Hikaw, Humba, Husi, Ingkong, Kasim, Kiti, Baktaw, Mami, Kiya, Lawlaw, Langlang,
Lomi, Mami, Mangkok, Miswa, , Paikot, Pakay, Puntaw, Sanglay, Sanse, Sabsab,
Sandok, Silka Siyaho, Susi, Tiho, Tokwa, Tulong, at Upo ay ang mga salitang hiram sa
Intsik na may nagbago sa Ispeling buhat sa orihinal. Ilan lang ang mga salitang nabanggit
na tinumbasan ang letra subalit hindi ang buong salita mula sa ortograpiyang Pilipino.
Pagpapalit ng “w” sa orihinal na “u”
Misua=Miswa Laulau=Lawlaw
Tausi=Tawsi Puntau=Pantaw
Pagkakaltas ng “h” sa orihina na salita
Banthithi=Bantiti Aphian=Apiyan
Pagtutumbas ng “se” sa orihinal na “ci”
Aci=Ate Dici=Ditse
Ciahu=Siyaho Saci=Sanse
Pagtutumbas ng “h” sa orihinal na “j”
Jumba=Humba Bijun=Bihon Jose=Husi
Pagpapalit ng “o” mula sa orihinal na “u”
Jose=Husi Mankuk=Mangkok Sanduk=Sandok
Bilau=Bilao Bijun=Bihon
Pagdaragdag ng “g” mula sa orihinal na hiniram
Lanlan=Langlang Mankuk=Mangkok
Banku=Bangko Inkon=Ingkong
Pagpapalit ng “y” mula sa orihinal na “i”
Dikiam=Dikiyam Kia=Kiya
Sanlai=Sanglay
Nagkakaroon ng konting pagbabago sa mga salitang hiram sa Intsik, binaggit sa
itaas ang ilang paraan kung paano tinumbasan ang ibang salitang hiram sa wikang Intsik
naipakita na hindi lahat ng hiram na salita ay tinumbasan ang buong salita ipinakita
laman na maari din na manghiram na tumbasan ang mga patinig o di kaya patinig ng
salita.
Ang mga salitang hiram sa wikang Intsik na tinumbasan ng buo sa wikang
Filipino ang buong salita ay ang mga sumusunod: Bakiya, Binibini, Hukbo,Impo,
Talangka, Bataw, Tanga, Talangka, Hukbo, Kiya, Lolo, Lola, Apo, Batsoy, Buwisit,
Gunggong, Aso, Hiyam Huweteng, Huwipe, Mahjong, Huwipe, Katang, Kuling, Keluwa,
Kintsay, Kiyaw-kiyaw, Bola-Bola, Kutsay, Kuwaho, Kuyo, Sinta, Suklay, Utang, Tawad,
Tapi, Taon, Tanso, Takot, Tabak, Pulong, Halaga, Sala, Gunting, Hika, Kampay, Pili,
Pawi, Mukha, Maskara, Nitso, Sayang, Suyod, Lawin, Pakyaw, Pansit, Paslang, Ketsap,
Pesa, Petsay, Batsoy, Pinse, Pusyaw, Sakiya, Samlang, Samyo, Siyansi, Siyokoy, Suki,
Sungki, Taho, Tanga, Tanglaw at tao.
Ang salitang Tito, Tinghoy, Tuwa, Tiim, Tanga, Katang, Kinse at Kusot ay ilan
lang sa mga salitang hiniram sa wikang Intsik na kaiba ang kahulugan kumpara sa
Filipino. Natural lamang na magkaroon ng ganitong salita sapagkat nanghihiram lamang
ang wikang Filipino, kaya may mga salitang magkatulad ng ispeling subalit magkaiba
ang kahulugan. Binaggit nina Galang (2009, p. 7) Isa sa kalikasan ng wika ay ang
pagiging buhay nito at dinamiko. Buhay ang wika sapagkat ito ay patuloy na ginagamit
sa anyong pasalita ang wika, hindi maiiwasang makita ang pagkakaiba.
Talahanayan 1.1.1
Mami 84 84%
Kintsay 26 26% Mami 84 84%
Kutsay 13 13% Miki 89 89%

Langlang 39 39% Miswa 81 81%
Lauriat 43 43% Nai Cha 63 63%
Liempo 78 78% Otap 33 33%
Lomi 82 82% Paikot 3 3%
Lumpia 90 90% Pansit 52 52%
Biko 71 71% Pesa 2 2%
Am 68 68% Petsay 26 26%
Ampao 71 71% Ramen 29 29%
Atsara 42 42% Shanghai 95 95%
Balatong 30 30% Siomai 95 95%
Bataw 43 43% Siopao 95 95%
Batsoy 67 67% Sitaw 46 46%
Bitso 35 35% Sotanghon 77 77%
Buchi 61 61% Suam 29 29%
Chao fan 85 85% Taho 34 34%
Chao mien 85 85% Tapa 32 32%
Chow Pao 87 87% Tausi 22 22%
Dikyam 19 19% Tikoy 43 43%
Bihon 81 81% Tito 0 0%
Heko 14 14% Tofu 67 67%
Goto 70 70% Toge 29 29%
Hoisin 58 58% Tokwa 75 75%
Hopia 69 69% Totso 6 6%
Humba 15 15% Toyo 35 35%
Kamto 13 13% Tsaa 48 48%
Kasim 7 7% Tsapsoy 51 51%
Bilo-bilo 20 20% Tung-ol 0 0%
Keluwa 16 16% Ukoy 32 32%
Katang 34 34% Upo 35 35%
Ketsap 47 47% Yangchow Chaofan 67 67%
Kinse 3 3% Yansoy 14 14%
Distribusyon ng Bahagdan Hinggil sa Kamalayan sa mga Salitang Hiram sa Wikang
Intsik sa Katawagan sa Pagkain ng mga Mag-aaral sa Mataas na Paaralan
Pagkain Bilang %
Ipinapakita sa Talahanayan 1.1.1 Ang distribusyon ng bahagdan ng mag-aaral sa
Mataas na Paaralan hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram na pagkain.
Ang mga salitang may mataas na bahagdan ng kamalayan ang mga mag-aaral ng
Highschool ay ang sumusunod na salita: am (68%), ampao (71%), batsoy (67%), bihon
(81%), biko (71%), buchi (61%), chao fan (85%), chao mien (85%), chao Pao (87%),
hoisin (58%), hopia (69%), liempo (78%), lomi (82%), lumpia (90%), mami (84%),
shanghai (95%), siomai (95%), siopao (95%), sotanghon (77%), tofu (67%), tokwa
(75%), tsapsoy (51%), yangchow chaofan (67%), miki (89%), miswa (81%), nai cha
(63%) at pansit (52%).

Ang sumusunod na salita ay ang mga salitang hiram sa wikang Intsik na may
mababang antas ng kamalayan ang mga mag-aaral: atsara (42%), balatong (30%), bataw
(43%), bilo-bilo (20%) bitso (35%), dikyam (19%), heko (14%), humba (15%), kamto
(13%), kasim (7%), katang (34%), keluwa (16%), ketsap (47%), kinse (3%), kintsay
(25%), kutsay (13%), langlang (39%), lauriat (43%), petsay (26%), ramen (29%), sitaw
(46%), suam (29%), taho (34%), tapa (32%), tausi (22%), tikoy (43%), toge (29%), totso
(6%), toyo (35%), tsaa (48%), upo (35%), ukoy (32%), yansoy (14%), otap (33%), paikot
(3%) at pesa (2%). Nangngahulugan lamang na mas matas ang bilang ng mga salitang
hiram sa wikang Intsik na mababa ang kamalayan ng mga mag-aaral kumpara sa bilang
ng mga salitang may mataas na kamalayan ang mga mag-aaral sa ikatlong taon ng high
school. Ang sumusunod na salita ay ang mga salitang hiram sa Intsik na nanatiling
walang kamalayan ang mga mag-aaral sa mga salitang hiram sa Intsik: tung –ol (0%) at
tito (0%).
Batay kina Gonzales , Rankin at Quezon (2002, p.189) ang pagkain ng taho,
bitso, hopiya, suwam, kimlo, lome, batsoy, goto, ukoy, siopao, pesa at lumpiya ay
nagmula sa mga Intsik. Kinagigiliwan ng mga Pilipino ang pagkain ng mga ito kung
kaya’t sinikap nilang matutuhan ang wastong pagluluto ng mga naturang pagkaing Intsik.
Pumasok sa talasalitaan ng mga Pilipino ang bihon, kintsay, petsay, kutsay, liempo,
tokwa, sotanghon, miswa at toge.
Talahanayan 1.1.2
Distribusyon ng Bahagdan Hinggil sa Kamalayan sa mga Salitang Hiram sa
Wikang Intsik sa Katawagan sa Hayop ng mga Mag-aaral sa Mataas na Paaralan
Hayop Bilang Bahagdan

Aso 43 43%
Buwaya 36 36%
Guyâ 31 31%
Kiti 27 27%
Kuling 5 5%
Kuto 59 59%
Lawin 37 37%
Talangka 48 48%
Tanga 0 0%
Tuwakang 1 1%
Ipinapakita Talahanayan 1.1.2 Ang distribusyong ng salitang hiram sa Intsik sa
katawagan sa panghayop.
Ang may nakuhang pinakamataas na bahagdan batay sa mga salitang hiram sa
Intsik sa katawagang pang-hayop ay ang kuto na may bahagdang (59%) samantala
mababa naman ang nakuhang bahagdan ng kamalayan ng mga sumusnod na salita: aso
(43%), buwaya (36%), guyâ (31%), kiti (27%), kuling (5%), lawin (37%), talangka
(48%), tuwakang (1%). Ang salitang tanga na may (0%) ay nanatiling walang kamalayan
ang mga tagasagot sa salitang ito. Sa kadahilanan na kaiba ang kahulugan ng salitang
hiram sa Intsik sa wikang Filipino.
Batay sa resultang inilahad sa talahanayan 99% ang mga salitang hiram sa Intsik
na may mababang kamalayan ang mga mag-aaral, samantala 1% naman ang mga salitang
may kamalayan ang mga mag-aaral. Binigyang-diin ni Bautista, (2003, p. 154) Totoong
mabigat ang impluho ng Intsik mula sa Kantones at Makau sa larangan ng kalakal,
pagkain, iba’t ibang katawagan at marami pang iba.
Talahanayan 1.1 3
Intsik sa Katawagang Pampamilya ng mga Mag-aaral sa Mataas na Paaralan
Katawagan Bilang Bahagdan

Apo 64 64%
Ate 64 64%
Hukbo 5 5%
Binibini 20 20%
Diko 35 35%
Ditse 37 37%
Impo 40 40%
Ingkong 42 42%
Inso 42 42%
Kuya 21 21%
Lola 36 36%
Lolo 36 36%
Ma 39 39%
Pa 39 39%
Sangko 21 21%
Sanse 24 24%
Sinta 29 29%
Siyaho 7 7%
Tao 30 30%
Totoy 21 21%
Ipinapakita Talahanayan 1.1.3 Ang distribusyon ng bahagdan sa kamalayan sa mga
salitang hiram sa Intsik sa katawagang pang-pamilya.
Nakakuha ng pinakamataas na bahagdan ang apo (64%) at ate (64%) samantalang ang
salitang binibini (20%), diko (35%), ditse (37%), hukbo (5%), impo (40%),ingkong (42%), inso
(42%), kuya (21%), lola (36%), lolo (36%), ma (39%), pa (39%), sangko (21%), sinta (29%),
siyaho (7%), tao (30%), totoy (21%).
Nangangahulugan lamang na hanggang ngayon ay may mga salitang hiram sa Intsik na
katawagan na wala pang lubos na kamalayan ang mga mag-aaral sa mga salitang hiram na
katawagan. Bagamat alam ng mga tagasagot ang mga salita ay sa kabila noon ay patuloy pa rin
silang walang kamalayan sa mga salitang hiram sa wikang Intsik.
Talahanayan 1.1.4
Intsik sa Katawagan sa Bisyo ng mga Mag-aaral sa Mataas na Paaralan
Bisyo Bilang Bahagdan

Huweteng 74 74%
Kang 61 61%
Kuwaho 42 42%
Mahjong 78 78%
Pong 63 63%
Ton 60 60%
Ipinapakita Talahanayan 3.1.4 Ang distribusyong ng bahagdan sa kamalayan sa
mga salitang hiram sa Intsik sa katawagang pang-bisyo.
May mataas na kamalayan ang mga tagasagot batay sa mga salitang hiram sa
Intsik na pang-bisyo ang mga sumusunod na salita ay ang sumusunod: huweteng (74%),
kang (61%), pong (63%), ton (60%), at mahjong (78%) samantalang mababa naman ang
nakuhang bahagdan ng salitang kuwaho (42%).
Binaggit nina Gonzales, Rankin at Quezon (20002, p.189) Ang impluwensyang
Intsik ay higit na makikita sa pang-ekonomiyang aspekto bagama’t mayroon ding
namang impluwensya sa kalinangan ng lipunan ng mga Pilipino.
Talahanayan 1.1.5
Intsik sa Katawagan sa Kagamitan ng mga Mag-aaral sa Mataas na Paaralan
Kagamitan Bilang Bahagdan

Apyan 21 21%
Baktaw 10 10%
Bakya 35 35%
Bangko 53 53%
Baso 48 48%
Bilao 48 48%
Bimpo 57 57%
Chopstick 60 60%
Gunting 44 44%
Hikaw 53 53%
Husi 69 69%
Huwipe 7 7%
Kalaykay 23 23%
Kampit 44 44%
Katang 6 6%
Kusot 18 18%
Kuyô 8 8%
Lampin 34 34%
Lansong 1 1%
Lawlaw 27 27%
Mangkok 34 34%
Palayok 34 34%
Pasó 32 32%
Pohiya 4 4%
Puntaw 7 7%
Puthaw 0 0%
Sakiya 3 3%
Sandok 24 24%
Silka 9 9%
Siyansi 63 63%
Suklay 50 50%
Susi 52 52%
Suyod 56 56%
Tanglaw 18 18%
Tapi 41 41%
Tiho 1 1%
Tinghoy 7 7%
Tingsim 4 4%
Tiyani 44 44%
Tong 40 40%
Tuwa 3 3%
Tuwalya 38 38%
Ipinapakita Talahanayan 1.1.5 Ang distribusyong ng bahagdan sa kamalayan sa
mga salitang hiram sa Intsik sa kagamitan.

Ang sumusunod na mga salita ay ang mga salitang hiram sa Intsik na may mataas
na kamalayan ang mga mag-aaral: bangko (53%), bilao (57%), bimpo (57%), chopstick
(60%), hikaw (53%), husi (69%), siyansi (63%), suklay (50%), susi (52%) at suyod
(56%).
Ang salitang hiram sa Intsik na kagamitan na nakakuha ng maliit na porsyento ay
ang mga sumusunod: apyan (21%), baktaw (10%), bakya (35%), baso (48%) bilao (48%),
gunting (44%), hikaw (53%), huwipe (7%), kalaykay (23%), kampit (44%), katang (6%),
kusot (18%), kuyô (18%), lampin (34), lansong (1%), lawlaw (27%), mangkok (34%), palayok
(34%), pasó (32%), pohiya (4%), puntaw (7%), sakiya (3%), tanglaw (18%), tapi (41%), Tiho
(1%), tinghoy (7%), tingsim (4%), tiyani (44%), tong (40%), Tuwalya (38%), at Puthaw (0%).
Gayunpaman ipinakita sa talahanayan na mababa ang kamalayan ng mga mag-
aaral sa mga salitang hiram sa Intsik.
Ayon kay Gonzales, Rankin at Quezon (2002, p.189) Maraming salitang Intsik
ang hiniram at sumanib sa wikang Filipino. Ang mga salitang ito ay tinukoy na mula sa
hokkien.Karamihan sa mga salitang hiram sa Intsik ay ang mga termino sa pagkain,
sangkap sa pagkain, bilang o pagkakasunod-sunod sa isang mag-anak, kagamitan at
kasangkapan at iba pang mga bagay.
Talahanayan 1.1.6
Kilos Bilang Bahagdan
Bantiti 28 28%
Bithay 23 23%
Katay 17 17%
Kiyâ 28 28%
Kung Fu 72 72%
Kusot 39 39%
Sabsab 9 9%
Samlang 12 12%
Sanglay 12 12%
Sisi 2 2%
Sitsit 14 14%
Siyasat 20 20%
Tulak 24 24%
Tulong 10 10%
Intsik sa Katawagan sa Kilos ng mga Mag-aaral sa Mataas na Paaralan
Ang Talahanayan 1.1.6 ay nagpapakita ng distribusyon ng bahagdan sa
kamalayan ng mga mag-aaral sa mga salitang hiram sa Intsik na kilos.
Nakakuha ang salitang kung fu (72%) ng pinakamataas na bahagdan. Habang ang
mga sumusunod na salita ay nakakuha ng mababang porsyento ng mga mag-aaral batay
sa kamalayan sa mga salitang hiram sa wikang Intsik: bantiti (28%), bithay (23%), katay
(17%), kiya (28%), kusot (39%), sabsab (9%), samlang (12%), sanglay (12%), sisi (2%),
sitsit (14%), siyasat (20%), tulak (24%) at tulong (10%).
Binanggit ni Gonzales, Rankin at Quezon (2002, p.191) Ang mga Intsik ay isa sa
mga kauna-unahang pangkat ng Asyanong mangangalakal na tuwirang may pakikipag-
ugnayan sa mga ninuno. Dahil dito, malaki ang naging impluwensya ng mga Intsik sa
pamumuhay at kabuuang kalinangan ng mga Pilipino.
Talahanayan 1.1.7
Pangkalahatang Bilang Bahagdan Nitso 51 51%
Katawagan
Buwisit Pakyaw 39 39%
Daw 33 33% Pawi 10 10%

Gunggong 30 30% Pili 9 9%
Halaga 32 32% Pulong 4 4%
Hika 32 32% Samyo 18 18%
Hiya 14 14% Sayang 27 27%
Kampay 14 14% Siyukoy 20 20%
Kaykay 16 16% Suki 41 41%
Ketong 3 3% Sungki 32 32%
Kiri 10 10% Suwitik 57 57%
Kiyaw-kiyaw 22 22% Swerte 64 64%
Kulang 14 14% Takot 27 27%
Kulong 14 14% Tanso 35 35%
Kutya 18 18% Taon 21 21%
Lagi 16 16% Tawad 34 34%
Lagpak 18 18% Tiyak 26 26%
Lawlaw 30 30% Utang 47 47%
Litaw 25 25% Wisit 40 40%
Lugi 11 11%
Maskara 32 32%
Mukha 44 44%
Intsik sa Pangkalahatang Katawagan ng mga Mag-aaral sa Mataas na Paaralan
Sa Tahanayan 1.1.7 ay ipinapakita ang distribusyon ng bahagdan sa kamalayan ng
mga mag-aaral sa mga salitang hiram sa Intsik na kilos.
Ang mga salitang nabanggit sa talahanayan ay nagpapakita na mababa ang
kamalayan ang mga mag-aaral sa higschool na ang sumusunod na salita ay hiram sa
wikang Intsik: buwisit (33%), daw (30%), gunggong (32%), halaga (32%), hika (14%),
hiya (14%), kampay (16%), ketong (10%), kiri (22%), kiyaw-kiyaw (14%), kulang
(14%), kulong (18%), kutya (16%), lagi (18%), lagpak (30%), lawlaw (25%), litaw
(11%), lugi (32%), maskara (40%), mukha (44%), pakyaw (39%), pawi (10%), pili (9%),
pulong (4%), samyo (18%), sayang (27%), selan (29%), siyukoy (20%), suki (41%),
sungki (32%), takot (27%), tanso (35%), taon (21%), tawad (34%), tiyak (26%), utang
(47%) at wisit (40%).
Ang salitang suwitik (57), nitso (51%) at swerte (64) ay nakakuha ng mataas na
bahagdan ng kamalayan ng mga mag-aaral sa highschool.
Binanggit nina Gonzales, Rankin at Quezon (2002, p.191) Ang mga Intsik ay isa
sa mga kauna-unahang pangkat ng Asyanong mangangalakal na tuwirang may pakikipag-
ugnayan sa mga ninuno. Dahil dito, malaki ang naging impluwensya ng mga Intsik sa
pamumuhay at kabuuang kalinangan ng mga Pilipino.
Binanggit ni Constantino (2003, p.75) Noong panahon ng mga Kastila sa
Pilipinas, umaasa lamang ang mga Pilipino sa industriya at paggawa ng mga Intsik.
Marami sa mga Intsik ay mangangalakal, magsasaka,mason, bangkero, pintor, sapatero,
manggagawa ng produktong bakal, at iba pang klaseng mga trabaho
Talahanayan 2.1.1
Pagkain Bilang Bahagdan
Kintsay 21 42% Mami 40 80%
Kutsay 7 14% Miki 38 76%

Langlang 5 10% Miswa 41 82%
Lauriat 16 32% Nai Cha 23 46%
Liempo 26 52% Otap 10 20%
Lomi 43 86% Paikot 3 6%
Lumpia 41 82% Pansit 35 70%
Mami 40 80% Pesa 4 8%
Am 20 40% Petsay 22 44%
Ampao 32 64% Ramen 14 28%
Atsara 22 44% Shanghai 50 100%
Balatong 16 32% Siomai 50 100%
Bataw 0 0% Siopao 50 100%
Batsoy 34 68% Sitaw 11 22%
Bitso 10 20% Sotanghon 40 80%
Buchi 37 74% Suam 21 42%
Chao fan 45 90% Taho 23 46%
Chao mien 38 76% Tapa 11 22%
Chow Pao 37 74% Tausi 23 46%
Dikyam 14 28% Tikoy 24 48%
Bihon 38 76% Tito 0 0%
Heko 13 26% Tofu 27 54%
Biko 16 32% Toge 25 50%
Goto 31 62% Toge 15 30%
Hoisin 26 52% Tokwa 35 70%
Hopia 42 84% Totso 4 8%
Humba 1 2% Toyo 23 46%
Kamto 2 4% Tsaa 35 70%
Kasim 6 12% Tsapsoy 38 76%
Bilo-bilo 7 14% Tung-ol 6 12%
Keluwa 9 18% Ukoy 12 24%
Katang 5 10% Upo 10 20%
Ketsap 20 40% Yangchow Chaofan 32 64%
Kinse 2 4% Yansoy 16 32%
Intsik sa Katawagan sa Pagkain ng mga Mag-aaral sa Kolehiyo
Ang Talahanayan 2.1.1.ay nagpapakita ng distribusyon ng bahagdan hinggil sa
kamalayan sa mga salitang hiram sa wikang Intsik sa katawagan sa pagkain ng mga mag-
aaral sa kolehiyo.
Ang mga salitang nakakuha ng mataas na bahagdan ng kamalayan ng mga
gurong nagsasanay ay ang mga sumusunod na salita: am (40%), ampao (64%), batsoy
(68%), bihon (76%), buchi (74%), chao fan (90%), chao mien (76%), chow Pao (74%),
goto (62%), hopia (84%), lomi (86%), lumpia (82%), miki (76%), mami (80%), miswa
(84%), pansit (70%), shanghai (100%), siopao (100%), hoisin (52%), siomai (100%),
sotanghon (80%), tokwa (70%), tofu (54%), tsaa (70%), liempo (52%), tsapsoy (76%) ,
toge (50%), at yangchow chaofan (64%).
Ang salitang hiram sa Intsik na pagkain ay nakakuha ng mababang bahagdan ng
mga ma-aaral sa kolehiyo ito ay ang ma sumusunod: balatong (32%), biko (32%), bilo-
bilo (14%), bitso (20%), dikyam (28%), heko (26%), humba (2%), kamto (4%), kasim
(12%), katang (10%), keluwa (18%), ketsap (40%), kinse (4%), kintsay (42%), kutsay
(14%), langlang (10%), lauriat (32%), otap (20%), paikot (6%), pesa (8%), petsay (44%),
ramen (28%), tung-ol (12%), suam (42%), taho (46%), tapa (22%), tausi (46%), tikoy
(48%), toge (30%), totso (8%), toyo (46%), upo (20%), ukoy (24%) at yansoy (32%).
Gayunpaman walang pamilyaridad ang mga mag-aaral sa kolehiyo sa salitang
hiram sa Intsik na bataw (0%) at tito (0%) na walang nakuhang bahagdan buhat sa mga
mag-aaral.
Talahanayan 2.1.2
Hayop Bilang Bahagdan
Aso 7 14%
Buwaya 8 16%
Guyâ 8 16%
Kiti 3 6%
Kuling 1 2%
Kuto 14 28%
Lawin 10 20%
Talangka 13 26%
Tanga 1 2%
Tuwakang 1 2%
Intsik sa Katawagan sa Hayop ng mga Mag-aaral sa Kolehiyo
Ipinapakita sa Talahanayan 2.1.2 Ang distribusyon ng bahagdan ng ga mag-aaral
sa kolehiyo hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram na katawagang panghayop.
Lahat ng salitang panghayop ay nakakuha ng mababang porsyento ng bahagdan
ng kamalayan ng mga gurong nagsasanay pansinin ang mga sumusunod na salita: aso
(14%), buwaya (16%), guyâ (16%), kiti (6%), kuling (2%), kuto (28%), lawin (20%),
talangka (26%), tanga (2%) at tuwakang (2%).
Batay sa resultang inilahad sa talahanayan 100% ang mga salitang hiram sa Intsik
na may mababang kamalayan ang mga mag-aaral.
Nanatiling mababa ang kamalayan ng mga gurong nagsasanay hinggil sa mga
salitang hiram sa wikang Intsik lalong-lalo na sa katawagang panghayop.
A. Katawagan Bilang Bahagdan

Apo 20 40%
Ate 18 36%
Hukbo 15 30%
Binibini 11 22%
Diko 27 54%
Ditse 32 64%
Impo 29 58%
Ingkong 33 66%
Inso 23 46%
Kuya 17 34%
Lola 14 28%
Lolo 14 28%
Ma 21 42%
Pa 21 42%
Sangko 27 54%
Sanse 24 48%
Sinta 16 32%
Siyaho 22 44%
Tao 14 28%
Totoy 13 26%
Talahanayan 2.1.3
Intsik sa Katawagang Pampamilya ng mga Mag-aaral sa Kolehiyo
Ipinapakita sa talahanayan 2.1.3 Ang distribusyon ng bahagdan ng ga mag-aaral
sa kolehiyo hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram sa wikang Intsik na ayon sa
pagkakasunod –sunod ng pamilya.
Nakuha ng mataas na bahagdan ng kamalayan ang salitang ditse, (64%), sangko
(54%) at ingkong (66%) samantalang ang mga salitang apo (20%), ate (36%), hukbo
(30%), binibini (22%), impo (58%), inso (46%), kuya (34%), lola (28%), lolo (28%), ma
(42%), pa (42%), sanse (48%), sinta (32%), siyaho (44%), tao (28%) at totoy (26%) ay
nakakuha naman ng mababang porsyento ng kamalayan.
Talahanayan 2.1.4
Intsik sa Katawagang Pangsugal ng mga Mag-aaral sa Kolehiyo
Katawagan Bilang Bahagdan

Huweteng 28 56%
Kang 23 46%
Kuwaho 14 28%
Mahjong 39 78%
Pong 28 56%
Ton 14 28%
Ipinapakita sa Talahanayan 2.1.4 Ang distribusyon ng bahagdan ng mga mag-
aaral sa kolehiyo hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram sa wikang Intsik na
katawagang pangbisyo.
May mataas na bahagdan ng kamalayan ang salitang huweteng (56%), pong
(56%) at mahjong (78%). Gayunpaman ang salitang kang (46%), kuwaho (28%) at ton
(28%) ay nakakuha ng mababang baahagdan ng kamalayan..
Lumalabas na may pantay ang bahagdan ng may mababang kamalayan at mataas
na kamalayan ng ga mag-aaral sa kolehiyo batay sa salitang hiram sa Intsik sa
katawagang pangbisyo.
Talahanayan 2.1.5
Intsik sa Kagamitan ng mga Mag-aaral sa Kolehiyo
Kagamitan Bilang Bahagdan

Apyan 10 20%
Baktaw 13 26%
Bakya 13 26%
Bangko 18 36%
Baso 14 28%
Bilao 20 40%
Bimpo 25 50%
Chopstick 50 100%
Gunting 15 30%
Hikaw 13 26%
Husi 35 70%
Huwipe 7 14%
Kalaykay 23 46%
Kampit 44 88%
Katang 6 12%
Kusot 18 36%
Kuyô 10 20%
Lampin 34 68%
Lansong 1 2%
Lawlaw 14 28%
Mangkok 40 80%
Palayok 37 74%
Pasó 37 74%
Pohiya 5 10%
Puntaw 7 14%
Puthaw 0 0%
Sakiya 3 6%
Sandok 35 70%
Silka 21 42%
Siyansi 35 70%
Suklay 45 90%
Susi 33 66%
Suyod 32 64%
Tanglaw 18 36%
Tapi 32 64%
Tiho 5 10%
Tinghoy 5 14%
Tingsim 0 0%
Tiyani 44 88%
Tong 42 84%
Tuwa 0 0%
Tuwalya 40 80%
Ang Talahanayan 2.1.5 ay nagpapakita ng distribusyon ng bahagdan ng mag-aaral
sa kolehiyo hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram sa wikang Intsik na kagamitan.

Ang mga salitang hiram na apyan (20%), baktaw (26%), bakya (26%), bangko
(36%), baso (28%), bilao (40%), bimpo (50%) gunting (30%), hikaw (26%), huwipe
(14%), kalaykay (46%), katang (12%), kusot (36%), kuyô (16%), lansong (2%), pohiya
(10%), puthaw (0%), puntaw (14%), sakiya (6%), silka (42%), tanglaw (36%), tiho
(2%), tinghoy (14%), tingsim (8%), tuwa (6%) ay may mababang bahagdan ng
kamalayan samantala ang mga salitang chopstick (100%), husi (70%), lampin (68%),
mangkok (80%), palayok (74%), kampit (88%), sandok (75%), suklay (90%), paso
(74%), susi (66%), suyod (64%), tapi (82%), tiyani (88%), tong (84%) at tuwalya (80%)
ay nakakuha naman ng mataas na bahagdan ng kamalayan.
Talahanayan 2.1.6
Intsik sa Katawagang Pangkilos ng mga Mag-aaral sa Kolehiyo
A. Kilos Bilang Bahagdan

Bantiti 28 56%
Bithay 23 46%
Katay 17 34%
Kiyâ 10 20%
Kung Fu 47 94%
Kusot 10 20%
Sabsab 12 24%
Samlang 17 34%
Sanglay 7 14%
Sisi 9 18%
Sitsit 16 32%
Siyasat 13 26%
Tulak 11 22%
Tulong 12 24%
Sa Talahanayan 2.1.6 ay ipinapakita ang distribusyon ng bahagdan ng mag-aaral
sa kolehiyo hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram sa wikang Intsik na kilos.
May pinakamataas na bahagdan ng kamalayan ang salitang kung fu na may 94%
porsyento samantala sumunod naman ang bantiti na may nakuhang 56% na bahagdan.
Ang mga salitang nakakuha ng mababang bahagdan ng kamalayan ay ang mga
sumusunod: bithay (46%), katay (34%), kiyâ (20%), kusot (20%), sabsab (24%), samlang
(34%), sanglay (14%), sisi (18%), sitsit (32%), siyasat (26%), tulak (22%) at tulong
(24%).
Batay sa resulta, dalawang salita lamang may kamalayan ang mga mag-aaral sa
kolehiyo at ito ay ang kung fu at bantiti.
Talahanayan 2.1.7

Intsik sa Pangkalahatang Katawagan ng mga Mag-aaral sa Kolehiyo
Pangkalahatang Bilang Bahagdan Pakyaw
19 38%
Katawagan
Buwisit 13 26% Pawi 9 18%
Daw 14 28% Pili 15 30%
Gunggong 17 34% Pulong 12 24%
Halaga
12 24% 18 36%
Maskara
Hika 15 30% Mukha 13 26%
Hiya 15 30% Samyo 20 40%
Kampay 20 40% Sayang 11 22%
Ketong 14 28% Nitso 24 48%
Kiri 14 28% Siyukoy 19 38%
Kiyaw-kiyaw 13 26% Suki 14 28%
Kulang 9 18% Swerte 20 40%
Kulong 9 18% Takot 12 24%
Kutya 16 32% Tanso 10 20%
Lagi 14 28% Taon 12 24%
Lagpak 14 28% Tawad 11 22%
Lawlaw 13 26% Tiyak 16 32%
Litaw 12 24% Utang 16 32%
Lugi 19 38% Wisit 22 44%
Ipinapakita sa Talahanayan 2.1.7 Ang distribusyon ng bahagdan ng mag-aaral sa
kolehiyo hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram sa wikang Intsik na pangkalahatang
katawagan.
Ang mga salitang buwisit (26%), daw (28%), gunggong (34%), halaga (24%),
hika (30%), hiya (30%), kampay (40%), kaykay (12%), ketong (28%), kiri (28%) kiyaw-
kiyaw (26%), kulang (18%), kulong (18%), kutya (32%), lagi (28%), lagpak (28%),
lawlaw (26%), litaw (24%), lugi (38%), maskara (36%), mukha (26%) nitso (48%),
pakyaw (38%), pawi (18%), pili (30%), pulong (24%), samyo (40%), sayang (22%),
siyukoy (38%), sungki (44%), swerte (40%), takot (24%), tanso (20%), taon (24%),
tawad (22%), tiyak (32%), utang (32%) at wisit (44) sa talahanayan 3.2.7. ipinakita na
mababa ang kamalayan ang mga mag-aaral sa mga nabanggit na salita ay galing sa mga
salitang Intsik bagamat ito ay hindi nila namamalayan na salitang hiram sa Intsik
mananatiling may kamalayan sila sa mga salita subalit hindi ganap ang kanilang
pamilyaridad sa mga salita.
Talahanayan 3.1
Distribusyon ng Weighted Mean sa Persepsyon ng mag-aaral sa Mataas na

Paaralan hinggil sa Kamalayan sa mga Salitang Hiram sa Intsik
Mga Pahayag 4 3 2 1 WM QD
1. Mahalagang magkaroon ako ng kabatiran sa mga

salitang hiram sa wikang Intsik. 29 51 14 6 3.03 S
2. Nadagdagan ang aking kaalaman at bokabularyo

hinggil sa mga salitang Intsik. 39 43 16 2 3.19 S
3. Nalaman ko ang kontribusyon ng mga Intsik sa

wikang Filipino. 44 37 13 6 3.19 S
4. Nalaman ko na hindi lahat ng mga katawagang mula

sa salitang Intsik ay may katumbas sa wikang Filipino. 33 39 24 4 3.01 S
5. Madaling matandaan o makilala ang mga salitang

hiram sa Intsik ay dahil sa anyo o bigkas ng salita. 21 38 28 13 2.67 S
6. Nakatulong sa wikang Filipino ang mga salitang

hiram sa Intsik upang mapayaman ang leksikon ng 35 33 23 9 2.94 S
ating wika.
7. Marami tayong mga salitang ginagamit sa araw-araw

na hiniram sa salitang Intsik. 43 28 23 6 3.08 S
8. Napansin ko na may mga salitang hiram sa Intsik na

hindi ako pamilyar. 50 32 16 2 3.30 LS
9. Nakatulong ang pagkakaroon ng kamalayan upang

mapahalagahan ko ang mga salitang hiram sa Intsik. 31 43 22 4 3.01 S
10. Natutukoy ang mahalagang kontribusyon ng mga

Intsik sa ating kultura tulad ng salita ukol sa pagkain, 47 28 18 7 3.15 S
katawagan, kagamitan at iba pa.
Kabuuang Weighted Mean 3.06 S
Ang Talahanayan 3.1 ay nagpapakita ng distribusyon ng kabuuang weighted
mean sa persepsyon ng mag-aaral sa mataas na paaaralan hinggil sa kamalayan sa mga
salitang hiram sa Intsik.
Lumabas na ang pahayag 8 ang may pinakamataas na bahagdan ng weighted
mean na 3.30 na may deskripsyong ‘’Lubos na Sumasang-ayon’’. Nangangahulugang na
may mga salitang hiram sa Intsik na walang pamilyaridad ang mga tagasagot.
Ang pahayag na 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10 ay may nakuhang weighted mean na 3.03,
3.19, 3.19, 3.01, 2.67, 2.94, 3.08, 3.01 at 3.15 na may deskripsyong “sumasang-ayon”.
Nagngahulugan na mahalagang magakaroon ng kaalaman ang mag-aaral hinggil sa
kultural na kontribusyon ng mga Intsik lalong-lalo na sa bokabularyo ng wikang Filipino.
Ang kabuuang weighted mean ay 3.06 na may deskriptibong analisis na
“sumasang-ayon”. Ito’y nangangahulugang mahalagang malaman ang mga salitang hiram
sa wikang Intsik. Sumasang-ayon ang mga tagasagot sa mga pahayag batay sa saloobin
hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram sa Intsik.
Talahanayan 3.2
Distribusyon ng Weighted Mean sa Persepsyon ng mga Mag-aaral sa Kolehiyo
hinggil sa Kamalayan sa mga Salitang Hiram sa Intsik
Mga Pahayag 4 3 2 1 WM QD
1. Mahalagang magkaroon ako ng kabatiran sa mga

salitang hiram sa wikang Intsik. 29 19 2 0 3.54 LS
2. Nadagdagan ang aking kaalaman at bokabularyo

hinggil sa mga salitang Intsik. 24 23 3 1 3.44 LS
3. Nalaman ko ang kontribusyon ng mga Intsik sa

wikang Filipino. 22 24 4 0 3.36 LS
4. Nalaman ko na hindi lahat ng mga katawagang mula

sa salitang Intsik ay may katumbas sa wikang Filipino. 12 22 11 1 2.74 S
5. Madaling matandaan o makilala ang mga salitang

hiram sa Intsik ay dahil sa anyo o bigkas ng salita. 20 25 4 5 3.36 LS
6. Nakatulong sa wikang Filipino ang mga salitang

hiram sa Intsik upang mapayaman ang leksikon ng 12 25 8 1 2.80 S
ating wika.
7. Marami tayong mga salitang ginagamit sa araw-araw

na hiniram sa salitang Intsik. 18 21 10 1 3.12 S
8. Napansin ko na may mga salitang hiram sa Intsik na

hindi ako pamilyar. 26 19 5 0 3.42 LS
9. Nakatulong ang pagkakaroon ng kamalayan upang

mapahalagahan ko ang mga salitang hiram sa Intsik. 12 29 9 0 3.06 S
10. Natutukoy ang mahalagang kontribusyon ng mga

Intsik sa ating kultura tulad ng salita ukol sa pagkain, 23 24 3 0 3.40 LS
katawagan, kagamitan at iba pa.
Kabuuang Weighted Mean 3.22 S
Ipinapakita sa Talahanayan 3.2 ang distribusyon ng weighted mean sa persepsyon
ng mga mag-aaral sa kolehiyo hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram sa Intsik.
Ang pahayag 1, 2. 3, 5, 8 at 10 ay may nakuhang weighted mean na 3.54, 3.44,
3.36, 3.36, 3.42 at 3.40 na may deskripsyong “lubos na sumasang-ayon’’na
nangangahulugang ang pagkakaroon ng kamalayan sa mga salitang hiram sa mga wikang
Intsik ay nagpapakita ng mga kontribusyon ng wikang Intsik sa pag-unlad ng talasalitaan
sa wikang Filipino naipakita rin na may ilang salita na hindi pamilyar ang mga tagasagot.
Ang pahayag 4, 6, 7 at 9 ay may nakuhang weighted mean na 2.74, 2.80,
3.12 at 3.06 na may deskripsyong “sumasang-ayon”. Nakatulong ang pagkakaroon ng
kamalaya upang mapahalagahan ang mga salitang hiram sa wikang Intsik.
Ang kabuuang weighted mean ay 3.22 na may deskriptibong analisis na
“sumasang-ayon”. Ito’y nangangahulugang positibo ang persepsyon ng mga tagasagot
hinggil sa pagkakaroon ng kamalayan sa mga salitang hiram sa Intsik.
Binigyang-diin ni Foronda (1991, p.176) Sa kabila ng lahat ng ito, nananatiling
walang kamalayan ang mga Pilipino sa impluwensiyang hatid ng pakikipag-ugnayan sa
Tsina.
Kabanata V
LAGOM, KINALABASAN AT REKOMENDASYON

Ang kabanatang ito ay tumatalakay sa paglalagom ng pananaliksik, kinalabasan
ng mga datos, konklusyon at rekomendasyon na iminungkahi ng mananaliksik hinggil sa
isinagawang pag-aaral.
Paglalagom
Gumamit ng deskriptibong pamamaraan ang pananaliksik na ito upang alamin ang
mga sumusunod na katanungan:
1. Ano-ano ang mga leksikong hiram sa wikang Intsik batay sa pangkat ng:
1.1 kakanin;
1.2 hayop;
1.3 katawagan;
1.4 sugal;
1.5 kagamitan;
1.6 kagawian o kilos; at
1.7 pangkalahatang Katawagan
2. Ano ang paraan ng panghihiram ng mga salitang hiram sa wikang Intsik?
2.1 nanatili ang ispeling
2.2 nagkaroon ng pagbabago sa salita
2.3 mga salitang tinumbasan sa wikang Filipino

2.4 magkatulad ang ispeling subalit magkaiba ang kahulugan
3 Ano ang kamalayan sa mga salitang hiram sa wikang Intsik ng mga sumusunod:
3.1 mag-aaral sa Mataas na Paaralan; at
3.2 mag-aaral sa Kolehiyo
4 Ano ang pananaw ng mga mag-aaral hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram sa
wikang Intsik?
Ang kinalabasan ng pag-aaral ay nilagom batay sa mga tiyak na katanungan na
nilayong sagutin.
1. Mga salitang hiram sa wikang Intsik
Ang mga salitang hiram sa Intsik na pagkain ay ang mga sumusunod na
salita: Am, Ampao, Batsoy, Bihon, Buchi, Chao fan, Chao mien, Chow Pao, Goto,
Hopia, Lomi, Lumpia, Miki, Mami, Miswa, Pansit, Shanghai, Siopao, Hoisin,
Siomai, Sotanghon, Tokwa Tofu, Tsaa, Liempo, Tsapsoy, Toge, at Yangchow
Chaofan, Balatong, Biko, Bilo-bilo, Bitso, Dikyam, Heko, Humba, Kamto, Kasim,
Katang, Keluwa, Ketsap, Kinse, Kintsay, Kutsay, Langlang, Lauriat, Otap, Paikot,
Pesa, Petsay, Ramen, Tung-ol, Suam, Taho, Tapa, Tausi, Tikoy, Toge, Totso,
Toyo, Upo,Ukoy at Yansoy.
Ang mga salitang hiram sa katawagang panghayop ay ang mga
sumusunod na salita: Aso, Buwaya, Guya, Kiti, Kuling, Kuto, Lawin, Talangka, T
anga ,at Tuwakang samantalang ang mga salitang hiram sa Intsik na katawagan ay:
Apo, Ate, Hukbo, Binibini, Diko, Ditse, Impo, Ingkong, Inso, Kuya, Lolo, Lola,
Ma, Pa, Sangko. Sanse, Sinta, Siyaho, Tao at Totoy.
Ang mga salitang hiram na katawagang pangbisyo:Kang, Pong, Huweteng,
Mahjong at Kuwaho. Mga salitang hiram sa kagamitan ay ang sumusunod na salita:
Apyan, Baktaw, Bakya, Bangko, Baso, Bilao, Bimpo, Chopstick, Gunting, Hikaw,
Husi, Huwipe, Kalaykay, Kampit, Katang, Kusot, Kuyô, Lampin, Silka Lansong,
Lawlaw, Mangkok, Palayok, Pasó, Pohiya, Puntaw, Puthaw, Sakiya, Sandok,
Siyansi, Suklay, Susi, Suyod, Tanglaw, Tapi, Tiho, Tinghoy, Tingsim, Tiyani,
Tong, Tuwa at Tuwalya.
Ang mga salitang hiram na kilos ay ang Bantiti, Bithay, Katay, Kiyâ,
Kung Fu, Kusot, Sabsab, Samlang, Sanglay, Sisi, Sitsit, Siyasat, Tulak at
Tulong..
Ang salitang Buwisit, Daw, Gunggong, Halaga, Hika, Hiya, Kampay,
Kaykay, Ketong, Kiri, Kiyaw-kiyaw, Kulang, Kulong, Kutya, Lagi, Lagpak,
Lawlaw, Litaw, Lugi, Maskara, Mukha, Nitso ,Pakyaw, Pawi, Pili , Tanso
,Pulong, Samyo ,Sayang , Siyukoy, Suki, Sungki, Suwitik, Swerte ,Takot, Taon,
Tawad, Tiyak, Utang at Wisit ay ang salitang hiram para sa pangkalahatang
katawagan.
2. Paraan ng panghihiram ng mga salitang hiram sa Intsik wikang Filipino
Lumabas sa resulta na ang paraan ng panghihiram ay nanatili ang ispeling,
maynagbago sa ispeling, tinumbasan ang salita sa wikang Filipino at magkatulad ang
ispeling subalit magkaiba ang kahulugan.
3. Antas ng kamalayan ng mga mag-aaral hinggil sa mga salitang Intsik

3.1. Ang mga ma-aaral sa mataas na paaralan ay may mataas na kamalayan sa 22%
na mga salita samantalang 78% naman ang salitang may mababang kamalayan ang
mga tagasagot sa mga salitang hiram sa wikang Intsik
3.2. May mataas na kamalayan ang mga gurong mag-aaral sa kolehiyo sa 23.5% na
salita samantalang 76.5% naman ang bahagdan ng mga salitang hiram sa Intsik na
may mababang kamalayan.
4. Persepsyon ng mga mag-aaral hinggil sa kamalayan sa mga salitang hiram sa wikang
Intsik.
4.1 Sa mga mag-aaral na tagasagot sa mataas na paaralan, ang nakuhang
kabuuang WM ay 3.06 na may deskriptibong analisis na sumasang-ayon
4.2 Ang nakuhang weighted mean sa pananaw ng mga mag-aaral sa kolehiyo ay
3.22 na may deskriptibong analisis na sumasang-ayon.
Konklusyon
Mula sa kinalabasan ng pananaliksik ay nabuo ang sumusunod na konklusyon
1. Malaki ang naiambag ng mga Intsik sa lalong –lalo na sa kultura at bokabularyo
sa wikang Filipino.
2. Gumagamit ng iba’t ibang paraan ng panghihiram ng mga salitang Intsik ang
wikang Filipino kung saan isinasaalang-alang ang tunog o bigkas ng salita mula
sa orihinal.
3. Mas mataas ang bilang ng mga salitang may mababang kamalayan ang mag-aaral
ng mataas na paaralan at kolehiyo kaysa sa bilang ng salitang may kamalayan
ang mga mag-aaral
4. May positibong persepsyon hinggil sa pagkakaroon ng kamalayan sa mga salitang
hiram sa wikang Intsik ang mga mag-aaral sa mataas na paaralan at kolehiyo.
Rekomendasyon
Batay sa mga resulta, kinalabasan ng pag-aaral at konklusyon, nabuo ang
sumusunod na rekomendasyon:
1. Magsagawa ng mga pag-aaral tungkol sa mga salitang hiram sa wikang Filipino
sa iba pang wika.
2. Bumuo ng diksyunaryo hinggil sa mga salitang hiram.

2.0 Format 2nd Part

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2.0 Format 2nd Part

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Mga Leksikong Hiram sa Wikang Intsik…S.L.

Ang Tagalog ay ang pinakagamitin sa Pilipinas. Kung ibabatay sa bilang ng mga

lengua franca sa Pilipinas.

Mayaman ang Pilipinas sa wika. Masasabing malikhain ang mga Pilipino

pinakamaraming wika o ginagamit ng mga salita, subalit maraming Pilipino na hindi

sumakop sa bansang Pilipinas at nandayuhan.

Dahil sa dami ng iba’t ibang pangkat ng mga tao na nakisalamuha at nanakop sa

Latin, Arabo, Kastila, Ingles, Hapon at marami pang iba.

Binigyang-diin ni Constantino (2003, p.75) na ang pandarayuhan ng mga

imigranteng ito ay nagdulot sa bansa ng tinatawag na “ethnic balance’’, Sa katunayan,

marami sa mga bansang sumakop sa atin ay nakaimpluwensya sa buhay, kultura, at

Malay, Indones, Tsina, Arabia at marami pang iba.

kultura, pamumuhay at pagsasalita. Walang wikang puro sinasabi sa pangungusap na ito

impluwensya ng mga mananakop iba’t ibang larangan. Sa larangan ng sa wika, malaki

Sa pangaraw-araw ng buhay maraming mga salita nae-encounter ang mga Pilipino

mga leksikon ng mga salitang hiram sa Intsik.

Bawat bansa ay may kanya-kanyang wikang pinagkakakilanlan kung saan ito ay

namihasa sa panghihiram ng mga salita buhat sa wika ng bansang nakakaimpluwensya

May mga salitang na ating ginagamit na buhat sa pakikipagkalakan at

na lang sa bayan ng Mauban, Quezon.

Dahil dito, ang mananaliksik ay magsasagawa ng isang pag-aaral hinggil sa mga

leksikon ng mga salitang hiram sa Intsik.

1.3 kagawian o kilos;

1.7 pangkalahatang Katawagan

2. Ano ang paraan ng panghihiram ng mga salitang hiram sa wikang Intsik?

2.1 nanatili ang ispeling

2.2 nagkaroon ng pagbabago sa salita

2.3 mga salitang tinumbasan sa wikang Filipino

2.4 magkatulad ang ispeling subalit magkaiba ang kahulugan

3.1 mag-aaral sa Mataas na Paaralan at;

3.2 mag-aaral sa Kolehiyo

4. Ano ang persepsyon ng mga tagasagot hinggil sa kamalayan sa mga salitang

Ang pananaliksik na ito ay mahalaga sapagkat makakatulong ito nang malaki

Sa mga mag-aaral, malalaman nila ang kahalagahan ng panghihiram ng mga salita

sa iba’t ibang wika. Mapapahalagahan ang kahalagahan ng panghihiram na bilang

wikang puro. Sa ganitong kalagayan ang bawat salita na hiniram ay mabibigyan ng

importansya ng bawat mag-aaral.

Sa mga guro sa Filipino, matutukoy nila ang mga kahulugan ng salita at

malalaman kung ang kanilang ginagamit na salita sa pang-araw-araw ay salitang hiram sa

wikang Intsik. Magkakaroon ng pagkakakilalan kung saan nagmula ang salitang

Makakatulong din ang pananaliksik na ito sa mga nagpapakadalubhasa sa Filipino

mga salitang hiram sa ibang wika.

Saklaw at Hangganan ng Pag-aaral

Sumasaklaw ang pananaliksik na ito sa mga piling tagasagot mula sa Mauban,

Ang pag-aaral ay sumasaklaw sa mga salitang hiram sa Intsik na tinipon sa

pamamagitan ng pakikipanayam o sarbey sa ilang Intsik na naninirahan sa Mauban. Ang

pananaliksik na ito ay ginamitan ng deskriptibong pamamaraan sa tulong ng talatanungan

Manuel S. Enverga High School of Arts and Trades (MSEMSAT) at 50 mag-aaral sa

kolehiyo mula sa Pambayang Kolehiyo ng Mauban (PKM). Ang tagasagot ay pinili sa

pamamagitan ng ‘’purposive cluster sampling’’.

Kahulugan ng mga Terminolohiya

Para sa ikauunawa ng isinasagawang pag-aaral nag mahalagang terminolohiya ay

nakapaloob sa pananaliksik na ito ay inilahad at binigyan ng kahulugan ng mananaliksik.

Antas ng Kamalayan ito ay pagsukat sa kaalaman ng mga tagasagot batay sa mga

salitang hiram sa wikang Intsik. Sinukat ito sa pamamagitan ng mataas na

kamalayan (50% bahagdan pataas) at mababang kamalayan (mababa sa 49%) at

walang kamalayan (0%).

wikang Filipino at nasasabing dayalekto ng mundo ay kumakatawan sa

pagkakaroon ng barayti ng wika.

Dinamiko ito’y katangian ng wika na nagangahulugang nagbabago, umuunlad,

yumayaman at patuloy na ginagamit at pinapalago.

pagtagal ng panahon ay naging citizens na sila sa pilipinas.

hiniram ay hiniram nang buo sa palabaybayan.