ANG WIKANG FILIPINO

SA WIKANG PUNTO
DE BISTA NG SOSYO
HISTORIKAL-
LINGWISTIK
 SAGUTIN MO
Sa tulong ng mga depinisyon
100 % malalaman kung ANO ang mga
ito.
(_ I _ A) 1. Itinuturing na arbitraryong Sistema ng mga
tunog na ginagamit sa paghahatid at pagtanggap ng
mensahe.

(K _ L _ _ R _) 2. Kaugnay ko ang wika, “kung

walang wika wala ako”

( _ I N_ _ _ I _ _ I _ A) 3. Siyentipikong pag-aaral
sa wika ng tao.

( S _ S _ O - H I _ T _ _ I K _ _) 4. Pag-aaral ng
ugnayan sa pagitan ng wika at lipunan sa sukat ng
kasaysayan.

(F _ L _ _ I _ O) 5. Pambansang wika at isa sa mga

opisyal na wika ng Pilipinas
TALAKAYAN
 Tuklasin
Punto de Lingwistik
bista
Pananaw ng nagsalaysay,
Opinyon na isalaysay, o Siyentipikong pag-
ang pagkakaintindi/ aaral sa wika ng
pagkakaunawa tao.

Pambansang wika at ugnayan sa pagitan ng

isa sa mga opisyal na sukat ng lipunan sa
wika ng Pilipinas kasaysayan.

Wikang Sosyo-
Filipino Historikal
 ANG WIKANG FILIPINO SA
WIKANG PUNTO DE BISTA NG
SOSYO- HISTORIKAL LINGWISTIK

Ano ba ang Wikang

Filipino?
Ano ba ang sosyo-
historikal Lingwistik?

Ating bigyang pag-uugnay ang dalawang

katanungan
 Ang wikang Filipino ay
ang pambansang wika at isa sa
mga opisyal na wika ng Pilipinas—
ang Ingles ang isa pa—ayon sa
Ang Pilipinas ay mayroong 175 Saligang Batas ng 1987.
na iba’t ibang dayalekto. Ang
Tagalog ang unang lengguwahe
ng isang katlo ng mga
mamayang Pilipino, humigit
kumulang ay 30 milyon. Ang
Tagalog ay siyang pangalawang
lengguwahe naman ng halos
Wikang Filipino
kalahati ng populasyon, 45
milyon.

Ang Filipino ay isang pamantayang

bersyon ng Tagalog. Ito ay
pinagyabong pa at pinagyaman pa
ng ibang mga dayalekto, na hindi
sumusunod sa mga katangiang
gramatikal ng Tagalog
 Sa isang pag-aaral, Hindi lahat ng mga
lingguwista ay naniniwala na ang mga
pamamaraan ng sosyolohistiko ay
maaaring mailapat sa mga
makasaysayang sitwasyon. Nagtaltalan Ang sosyo-historical na linggwistika ay
sila na ang ibig sabihin ng sosyolohistika isang bagong larangan ng pananaliksik
sa ating pagtitipon ngayon (hal. Ang mga sa lingguwistika na kumakatawan sa
panayam na harap-harapan, pag-record isang pagsasama ng dalawang
ng datos, malaki at magkakaibang SOSYO- natatanging sub-disiplina ng linggwistika;
sampling, atbp.) Ay kinakailangang hindi HISTORIKAL sosyolohistika at makasaysayang
magagamit sa mga sosyolohista na (diachroniko) linggwistiko.
nagtatrabaho sa mga kaunlarang LINGWISTIK
pangkasaysayan. Kaya't pinagtutuunan
nila na napakahirap gawin ang sosyal na
makasaysayang linggwistiko, na ang mga
ay ang pag-aaral ng ugnayan sa pagitan ng wika at
resulta ay palaging pinaghihinalaan dahil
lipunan sa sukat ng kasaysayan. Ang isang tipikal na
sa kakulangan ng datos/data at pag-
tanong sa larangan na ito ay, halimbawa, ay:
access sa mga katutubong nagsasalita sa
"Paano na ang pandiwa ng pagtatapos -s at -th (he
mga sitwasyon sa totoong mundo. Para
loves kumpara sa he loveth) na ipinamamahagi sa
sa mga nagtatanong sa bisa ng socio-
lipunan ng Middle English" o "Kailan ginamit ng mga tao
historical linguistic, ito ay isang larangan
ang Pranses, kailan nila ginagamit English sa ika-14 na
ng pagpapalagay sa halip na solidong
siglo England?”
mga konklusyon.
 Katayuan ng Lingwistika sa Pilipinas
Ayon naman kay Ernesto Andres Constantino,
Isinulat niya noong 1964 ang "Sentence patterns of
the ten major Philippine languages" na
naghahambing sa istruktura ng mga pangungusap
sa Tagalog, Waray, Bikol, Cebuano, Hiligaynon,
Tausug, Ilokano, Ibanag, Pangasinense,
Kapampangan. Sa 1965 lumabas ang
kanyang "The sentence patterns of twenty-six
Philippine languages." Si Consuelo J. Paz naman ay sumulat
ng deskripsyon at ebalwasyon sa mga
naunang pag-aaral sa humigit-kumulang
50 na maynor na wika sa Pilipinas.

Isa pang malaking ambag ni Paz sa

linggwistika sa Pilipinas ay ang kanyang
historikal na pag-aaral na
Ayon kay Cecilio Lopez, ang pinakaunang
pinamamagatang "A Reconstruction of
linggwistang Pilipino, May mga humigit-kumulang 30
Proto-Philippine Phonemes and
na pag-aaral ang naisagawa ni Lopez tungkol sa mga
Morphemes" (1981).
ponolohiya, morpolohiya, sintaks ng mga wika sa
Pilipinas mula 1928 hanggang 1967, tinalakay rin niya
ang leksikon sa Tagalog at Malay
 Katayuan ng Lingwistika sa Pilipinas
Si Teodoro Llamzon ay gumawa rin ng pag-aaral sa
Ponolohiya at Sintaks ng Tagalog. Nalimbag ang
dalawa niyang klasipikasyon sa mga wika sa
Pilipinas (1966 at 1969). Maliban dito ay tinuonan
din niya ng pansin ang debelopment ng
pambansang wika at ang pagpaplano nito. May
mga ilang artikulo din siyang naisulat tungkol sa
pagtuturo ng wika.
Ang iilan sa mga iskolar na tumatalakay
sa mga palisi at pagpaplano ng wika at
sa wikang pambansa, bilinggwalismo at
nasyonalismo ay sina Andrew B.
Gonzalez, Bonifacio P. Sibayan, Pamela
C. Constantino. Sina Ma. Lourdes
Bautista, Emy Pascasio, Jonathan
Malicsi, Zeus Salazar, Casilda Luzares
Si Viray ay may ginawa ring komparatib na pag-aaral
ay nagbibigay pansin naman sa
sa mga gitlapi sa mga wika sa Pilipinas
sosyolinggwistiks
 Pagsusuri

Naipakita sa pamamagitan nito ang mga

debelopment sa pag-aaral ng mga wika sa
Pilipinas mula sa panahon ng mga Kastila,
sa rehimen ng mga Amerikano, at sa
kontemporaryong panahon kung saan ang
mga Pilipino mismo ang nag-aaral sa sarili
nilang mga wika.
HALINA’T ATING BIGYANG
PANSIN ANG PINAGMULAN
NG WIKA
MGA PRINSIPAL NA
PINAMULAN NG
WIKA
Pagtalakay …
Mula sa unang panahon, hindi gaano
umunlad ang agham-wika dahil iba
ang napagtutuunan ng pansin ng
mga palaaral noon. Ito ang
pagpapanatili ng Latin.

Sa panahon ng pababago, dahil sa

mabilis na sibilisasyon at paglaganap
ng karunungan sa iba’t-ibang panig
ng daigdig mula sa
Gresya at Roma,
ay naging masusi at mapuspusan
ang pagsusuring panglinggwistika sa
mga wikang Griyego at Latin,
BALIKAN ANG KASAYSAYN
NG LINGWISTIKA SA
PILIPINAS
KASAYSAYAN NG
LINGWISTIKA SA
PILIPINAS
Pagtalakay …

Dahil dito ay nagkaroon ng sigla ang pag-

aaral sa mga katutubong wika na
humantong sa paglimbag ng mga
gramatika at diksyunaryo. Hindi kukulangin
sa dalawampu’t apat na aklat, ayon kay
Phelan, ang nalimbag tungkol sa wikang
Tagalog. Samantalang lima lamang sa mga
wikang Bisaya
Pagtalakay …
Ayon sa “The RGH Law in Philippine
Language (1910) at The Pepet Law in the
Philippine Languages(1912).

Ito ang mga pinaka-kilalang pananaliksik

niya na tumatalakay sa nagaganap na
pagbabago sa mga tunog ng iba’t-ibang
wika sa kapuluan.

May walumpung wika sa Pilipinas (hindi

kasali ang mga dayalekto
Pagtalakay …
RGH Law ni Conant
Ang angkan ng wikang Malayo-Polinesyo
na pangalawang pinakamalaking angkan sa
buong daigdig ay lumaganap sa mga
kapuluan sa Pasipiko at sa gawing kanluran
ng Madagascar.

Ang mga wika sa Pilipinas (maliban sa

Chavacano, Zamboanga at Ermita) ay
sinasabing nagmula sa wikang Indonesyo
Pagtalakay …
Halimbawa:

Tunog ng isang Malayo-Polinesyo ay ang *R.

Ang Proto-Malayo-Polinesyo *R (PMP *R) ay maaaring
nananatiling ‘r’ sa ibang wika; at maaaring sa ibang wika
naman ay naging ‘g’, ‘h’, o kaya ay ‘y’.

Ang ganitong phenomenon ay waring isang batas na

nagaganap sa mga wikang Malayo-Polensyo. Dito
nahango ang naging kilalang RGH LAW ni Conant.

Halimbawa:
Ang vein, ‘nerve, o sinew’
sa Malay ay urat,
sa tagalog ay ugat,
sa Dayak ay uhat,
at sa Lampong ay oya

Nagyayari rin na kung minsan ay nawawala ang *R, tulad

sa uat ng Javanese
Pagtalakay …
Karamihan sa mga wikang Pilipinas ay may tunog na
/G/ sa RGH na katinig na ang ibig sabihin ay nagiging /G/
Sa karamihang ng wika sa Pilipinas ang PMP (Proto-
Malayo-Polinesyo) *R, ngunit may ilan ding nagiging /r/,
/l/, o kaya naman ay /y/ kaya’t pinangkat ni Conant ang
wika sa Pilipinas ayon sa kinauwian ng RGH na katinig.

Sa pagsusuri ni Conant ay lumabas na ang Tagalog,

Bicol, at mga wikang Bisaya tulad ng Cebuano,
Hiligaynon, Waray, Kinaray-an, at Romblomanon ay mga
wikang /G/ ,gayundin ang Ibanag, Magindanao, Tausog,
Sulu, at Bagobo.

Ang mga Ilocano at Tirurai ay wikang /R/

Ang mga Kankana-ey, Ibaloi, Bontoc, Calamian, at

Pangasinan ay wikang /L/

Ang mga Pampango, Ivatan at Sambal ay wikang /y/

Pagtalakay …
Pagtalakay …
Pagtalakay …
Sa halimbawa sa Ibanag na gamot at ugat, ang /t/ sa
pusisyong pinal ay hindi binibigkas, tulad din naman sa
iba pang walang boses na istap na ‘k’ at ‘p’ na pawang
napapalitan ng tunog na impit o glottal stop.

Ngunit lumitaw ang mga ito kapag ang mga salitang

nagtatapos sa alinman sa ganitong tunog ay
hinuhulapian.

Halimbawa,
yubú /yubu?/ ‘ask’ na nagiging yubutan
HALINA’T ATING BIGYANG
PANSIN ANG KALIGIRAN
NG LINGWISTIKA
KAHULUGAN NG
LINGWISTIKA
Pagtalakay …
Sadyang napakalawak ng pag-aaral sa
Linggwistika kung atin itong susuriin.

Disiplina sa Linggwistika:
1.Linggwistikang Historikal
(Historical linguistics)
- Kauna-unahang disiplina sa
linggwistika.
- Ito ay naglalayong magpatotoo na
ang mga wika sa daigdig ay nagmula
sa iba’t-ibang disiplina.
- Naging matagumpay ito kaya’t noong
1970 ay masasabing napangkat na
halos ang lahat ng wika sa daigdig.
Pagtalakay …

2.Linggwistikang Istruktura
(structural Linguistics)
- Ito ay nagbibigay diin sa pagsusuri
ng distribusyon ng mga ponema at
morpema sa isang salita o
pangungusap.
- IPA (International Phonetic
Alphabet) – lumabas noong 1970 at
meron itong hindikukulangin sa 400
na simbolo.
Bilang karagdagan, tignan natin ang
isang pag-aaral ni Galileo Zafra
Paunawa …
Sa pag-aaral na ito, inilahad ang
kontekstong historikal ng pagtuturo
ng wika bilang gramatika at bilang
komunikasyon.
• Ipinaliwanag ang isang pananaw
sa ugnayan ng wika at kultura.
• Ipinaliwanag ang isang paraan ng
pagtuturo ng wika at kultura.
• Nagbigay ng halimbawa ng
paglalapat ng mungkahing paraan
ng pagtuturo ng wika at kultura.
• Nagmungkahi ng paglalapat ng
pagtuturo ng wika at kultura sa
elementarya at hay-iskul.
Pagsusuri …
Bahagi rin ng kultura ng isang
lipunan ang edukasyon na patuloy na
nagbabago at binabago. Mahalaga
ring magkaroon ng mapanuring
kamalayan sa mga produkto,
praktika, tao, pamayanan, at
pananaw na humuhubog sa
edukasyon. Makabuluhang lente ang
kasaysayan at ang paglulugar ng
edukasyon sa konteksto ng lipunan
para matalunton ang pinagdaanang
mga proseso at matukoy at masuri
ang mga
Pagsusuri … Bahagi rin ng kultura ng isang
lipunan ang edukasyon na patuloy na
nagbabago at binabago.
Mahalaga ring magkaroon ng
mapanuring kamalayan sa mga
praktika, tao, pamayanan, at
pananaw na humuhubog sa
edukasyon.
Makabuluhang lente ang
kasaysayan at ang paglulugar ng
edukasyon sa konteksto ng lipunan
para matalunton ang pinagdaanang
mga proseso at matukoy at masuri
ang mga adyenda’t interes na
umiimpluwensiya sa pagpanday nito.
Gawain
Bilang Pagtatapos……
Ang socio-historikal ay isang
detalyadong pagsusuri.

Ang sosyolohistiko ay partikular na

nakakumbinsi sa paggamit ng mga
modelo ng dami upang ipakita kung
paano 'maipaliwanag ng kasalukuyan'
ang nakaraan’.

Gayunpaman, ang kaugnayan ng

sosyolohistika sa makasaysayang
lingguwistika 'gamit ang nakaraan
upang maipaliwanag ang kasalukuyan',
Bilang Pagtatapos …
Sa dami nito, inilalagay ang
pundasyon para sa isang larangan
ng mga pag-aaral na sumasaklaw sa
parehong makasaysayang
linggwistiko at sosyolohistiko, na
naglalayong siyasatin ang
pagkakaiba-iba ng wika sa loob ng
isang partikular na komunidad ng
pagsasalita sa paglipas ng panahon.
Bilang Pagtatapos…
Habang pinag-aaralan ang paksang
ito masasabing,

Ang Ingles ay nananatiling pinaka-

pinag-aaralan na wika sa loob ng
makasaysayang sosyo-linggwistik,
dahil sa malawakang paggamit nito.
At maraming makukuhang pag-aaral
dito.
Bilang Pagtatapos …
Ang isa sa mga pangunahing layunin
at hamon na rin sa mga iskolar sa
hinaharap ay ang paglikha ng mga
bagong corpora ng mga nakasulat na
teksto ng iba't ibang mga wika mula
sa iba't ibang mga panahon, at
upang mapalawak din ang pag-aaral
sa kasaysayan ng lipunan.
Mga Batayan

https://www.academia.edu/42581677/
1 Panimulang_linggwistika. May 4,
2020 @3:00am
http://www.languagelinks.org/onlinepa
2 pers/fil_contr3.html. May 4, 2020
@6:00am
https://www.slideshare.net/dawnnah/a
3 ngkan-ng-wika. May 6, 2020
@5:00pm

4
https://scholar.google.com.ph/scholar
?q=wikang+filipino+sa+historikal+ling
gwistika&hl=en&as_sdt=0&as_vis=1&
oi=scholart. May 7, 2020 @9:00pm
MARAMING SALAMAT