Sa pamamagitan ng mga ito nagkakaroon tayo ng pagkakataon na makipag-ugnayan sa ating kapwa. Nasasabi natin ang ating iniisip, nararamdaman at nararanasan gamit ang mga bagay na ito. Ngunit ang mas pinakamahalaga sa lahat ay ang personal mong masasabi sa iba ang iyong nararamdaman at nagagawa mo lamang ito kung gagamit ka ng WIKA. salitang Latin na Lengua “dila” at “wika” o “lengguwahe”. Ayon sa mga dalubwika, ang wika ay sistema ng tunog o sagisag na ginagamit ng tao sa komunikasyon. Ang pagsasalita ng tao ay tinutukoy na sistema ng tunog at paraan naman ng ating pagsulat at iba pang anyo ng sagisag o hudyat na gingamit sa komunikasyon. Sa pasenyas na wika ang tinutukoy na sagisag. Sa nabanggit na depinison, tinutukoy rin na ang wika ay para sa tao. Bagaman ang mga hayop ay mayroon ding paraan ng komunikasyon, hindi tinatawag na wika ang mga ito, samakatuwid, ang wikang tinutukoy sa pagtakay na ito ay ang ginagamit ng tao sa pakikipag- ugnayan sa kaniyang kapwa tao. Otanes (1996), ang wika ay isang napakasalimuot na kasangkapan sa pakikipagtalastasan. Paz, Hernandez, at Peneyra , ang wika ay tulay na ginagamit para maipahayag at mangyari ang anumang minimithi o pangangailangan natin. Ito ay behikulo ng ating ekpresyon at komunikasyon na epektibong nagagamit. GLEASON “ ang wika ay isang sistematikong balangkas ng mga tunog at isinasaayos sa paraang arbitraryo na ginagamit ng taong may iisang kultura” LUMBERA (2005) “ ang wika ay tila hininga na sa bawat sandal ng ating buhay ay nariyan. Palatandaan na buhay tayo at may kakayahang umugnay sa kapwa tao. Kung mawawala ang hiningang iyon ay tiyak na walang saysay ang lahat, ang bansa ay tulad sa estatwa. SAPIRO “ ang wika ay isang likas at makataong paraan ng paghahatid ng kaisipan, damdamin, at mga hangarin sa pamamagitan ng isang kusang-loob na kaparaanan na lumikha ng tunog. HEMPHILL “ ang wika ay isang masistemang kabuuan ng mga sagisag na sinasalita o binibigkas na pinagkaisahan o kinaugalian ng isang pangkat ng mga tao at sa pamamagitan nito’y nagkakaugnay, nagkakaunawaan at nagkakaisa ang mga tao. isang sining tulad ng paggawa ng serbesa o pagbe-bake ng cake, o pagsusulat. naiiba sa mga pangkaraniwang sining dahil ang tao’y may likas na kakayahang magsalita tulad ng nakikita natin sa paggakgak ng mga bata; wala kasing bata na may likas na kakayahang gumawa ng serbesa, magbake ng cake o sumulat. walang philologist ang makapagsasabing ang wika ay sadyang inimbento; sa halip ito ay marahan at hindi sinasadyang nalinang sa pamamagitan ng maraming hakbang o proseso. 1. Ang wika ay behikulo ng kaisipan. 2. Ang wika ay daan tungo sa puso ng isang tao. 3. Ang wika ay nagbibigay ng mga kautusan o nagpapakilala sa tungkulin at katayuan sa lipunan ng nagsasalita. 4. Ang wika ay kasasalaminan ng kultura ng isang lahi maging ng karanasan. 5. Ang wika ay pagkakakilanlan ng bawat pangkat o grupong gumagamit ng kakaibang mga salitang hindi laganap. 6. Ang wika ay luklukan ng panitikan sa kanyang artistikong gamit. 7. Ang wika ay kasangkapan sa pag-aaral ng kultura ng ibang lahi. 8. Ang wika ay tagapagbigkas ng lipunan. Masitemang Balangkas Lahat ng wika ay may sinusunod na kaayusan o balangkas ng pagkakabuo. Ponolohiya ----- Morponolohiya ----- sintaks ------- semantics Ponema – tawag sa makabuluhang tunog na inirereprisinta ng mga letra sa Alpabetong Filipino. Ponolohiya – pag-aaral sa ponema Kung pagsasama-samahin ang yunit ng tunog makabubuo ng maliit na yunit ng salita na tinatawag na Morpema. Morponolohiya – pag-aaral sa mga maliit na yunit ng salita Sinasalitang Tunog • ang wika ay tunog na nalikha gamit amg mga component ng bibig. • ang nalikhang tunog sa pagsasalita ay itinuturing na ponema o makabuluhang tunog Pinipili at Isinasaayo sa paraang Arbitraryo. • ang wika ay nabubuo batay sa napagkasunduang termino ng mga tao sa isang komunidad. • halimbawa: • Tagalog Ingles Waray • itlog egg bunay Kabuhol ng Kultura • yumayabong at nagbabago ang wika dahil sa taong gumagamit nito na kabilang sa isang lipunang may umiiral na kultura Ginagamit sa Komunikasyon • nabubuhay ang wika dahil sa patuloy na paggamit ditto ng tao sa • komunikasyon. Nagbabago • Dinamiko ang wika. Patuloy ang pagbabago nito saglipas ng • panahon. • Katulad ng mga trending na salita ngayon. • Lowbat, selfie, Netflix and chill at iba pa Ang wika ay natatangi. • bawat wika ay may kanya-kanyang katangian na ikinakaiba sa • sa ibang wika. Walang wikang parehong-pareho. Ang wika ay may Antas. • nagiging basehan ang wika upang makilala ang isang tao • at mauri ayon sa antas ng lipunang kaniyang kinabibilangan Ang wika ay makapangyarihan. • kaya nitong magpalaya ng sarili sa kung ano mang nasa isip ng isang indibidwal • kaya din nitong magpahinto, magpatino at magpabaliw LIMANG ANTAS NG WIKA
Ang wika ay nahahati sa iba’t ibang antas na ginagamit ng taobatay
sa kanyang pagkatao, sa lipunang kanyang ginagalawan,lugar na tinitirhan, panahon, katayuan at okasyong dinadaluhan. • Ang wika ay mayroong limang antas. Ito ay ang mga sumusunod:
1. Balbal- ito ang pinakamababang antas. Ito ay binubuo ngmga
salitang kanto na sumusulpot sa kapaligiran / ginagamit salansangan. 2. Kolokyal- ito ang wikang sinasalita ng pangkaraniwang tao ngunit bahagya ng tinatanggap sa lipunan. Ang mga ganitong salita ay natural na phenomenon ng pagpapaikli ng mga salita upang mapabilis ang daloyng komunikasyon
3. Lalawiganin- kabilang sa antas na ito ang mga salitang katutubo sa lalawigan.
4.Pambansa- salitang madalas gamitin sapagkat nauunawaan ng buong bansa. Ito ay
isang wika na natatanging kinakatawan ang pambansang pagkakilanlan ng isang lahi o bansa. Ang mga salitang itoginagamit sa mga aklat, babasahin at sirkulasyong pangmadla. Ito rin ang wikang ginagamit sa paarala at sa pamahalaan. 5.Pampanitikan – Ito ang antas na may pinakamayamanguri. Madalas ito ay ginagamitan ng mga salitang may ibapang kahulugan. Idyoma, eskima, tayutay, at iba't ibangtono, tema, at punto ay ginagamit sa pampanitikan. DAGHANG SALAMAT !!! - TEACHER WELA