 Ayon kay Sibayan (1988)

“ Ang Intelektwalisasyon ng Filipino ay

dapat ipokus sa mga lawak kumokontrol ng
wika, mga lawak na ayon sa kanya ay
nagdidikita ng wikang inaasam at
pinababoran ng mga taong gumagamit ng
wikang iyan.”
 Ayang varayti ng Filipino na magagamit sa
pagtuturo sa mga Pilipino sa lahat halos ng
larangan ng karunungan mula sa antas
primary hanggang sa pamantasan, kabilang
na ang pag aaralang grawado.
 Mahalaga ang Intelektwalisasyon ng wikang
pagsulat at paglilimbang ng mga kagamitang
panturo at mga aklat sa pagkatuto o ang “
idyomang pedagojikal”
1.1 ILANG PARAAN NG
INTELEKTWALISASYON
 Isinasaad sa kasaysayan ng paglinang
ng isang wika na ito ay nagsisimulang gamitin sa
panitikan lalo na sa larangan ng malikhaing
panitikan, halimbawa ay sa mga tulang liriko sa
prosa tulad ng kwento at sanaysay. Sa kasaysayan
ng maraming lipunan mapapansin din natin na
halos magkaagap ang dula at tulang liriko.
Pakikita ang ibat ibang anyong dula sa larangan
ng pananampalataya. Sa simula ay sa paraang
maysukat at tugma at pagkatapos, makaraan ang
ilang panahon ay susundano mahahaluan na ng
malayang tugma (blank verse)
1.2 Ang Proseso ng
Intelektwalisasyon
 Tinangka sa nakaraang seksyon na talakayin nang pabuod ang
mga sangkap ng diskursong intelektwalisado sa Ingles na dapat
matutuhan o maangkin ng isang magaaral na pilipino sa kolehiyo,
maging siya ay nasa loob, ng bansa
upang magamit niya ang Ingles bilang midyum sa
pakikipagtalastasan na kinasasangkutan ng pakikinig at
pagsasalita nang maayos o sa matalinong paraan.
 Magagawa na nating
makipagtalastasan ngayon sa wikang Ingles sa matalinong paraa
n sapagkat mayroon nang tradisyon sa paggamit ng wikang
Ingles sa ganitong paraan na nagsimula pa kay Francis Bacon
noong panahon ng
Reynang Elizabeth I. Noon sinimulang gamitin ang wikang
Ingles sa agham noong ika-16: na siglo. Ang ibang wikang
Europeo ay huli na nangmagsimula. Ang ibang wika (tulad ng
Japanese) ay nagsimula lamang nitong mga huling bahagi ng ika-
19 na siglo: ang Russian ay nito lamang mga unang bahagi ng ika
siglo.
2. PANINGING HISTORIKAL: Ang
Intelektwalisasyon ng Filipino.
 Nais ko namang gamitin ngayon ang mga konsepto at
prinsipyong tinalakay ko sa dakong una, at tingnan ang
kaangkupan ng mga ito sapaglilinang ng ating sariling
wika sa ngayon at sa hinaharap.
 Nang dumating ang mga kastila noong 15:5 upang toto
hanang sakupin ang ating mga pulo sa ulat ni Chirino at
kanyang mga kasama,ang lahat diumano ng mga tribo
ay may ginagamit nang sariling uri ng pagsulat
(Francisco 1973).
Nakilala natin iyon sa tawag na Alibata (sa English ay
syllabary) Walang patunay o ebidensya, kung sabagay
na ito’y ginamit nangmalawakan. Karamihan sa iilan-
ilang mga tala na ginamitan ng Alibata ay nakaukit,
gaya ng nakasulat sa nahukay sa Calatagan.
Batangas na malaking banga o tapayang ginamit na
sisidlan o kabaong ng inilibing na patayanggang
ngayon ang nasabing inskripsyon ay hindi pa
nawawatasan o nababasa. Ang isang natitirang
nakaukit na kasulatan ay yaong mga ginawang mga
Hanunuo at mga tribong Mangyan sa Mindoro. (niukit
ang mga iyon sa mga biyas ng kawayan upang itala
sa kanilang ambahan o mga titik ng pagibig.
3. MGA INSIGHT NA HANGO SA
MGA KARANASANG PANGWIKA
 May ilang insight o kaalamang mahahango mula sa
karanasan natin sa intelektwalisasyon ng Filipinong batay
sa Tagalog.
 Halimbawa: Walang wikang maiintelektwalisa ng mga
gumagamit nitokung walang angkop na sitwasyon na
makagaganyak upang ito’y kanilang Intelektwalisahin.

Ang isang wika ay maaaring manatiling gamit na wika sa akt

wal na lugar ng pagtatalastasan ng isang pangkat
halimbawa ay sa tahanan at sa
pamayanan o kahit sa buong bansa nang hindi kinakailanga
ng maging intelektwalisado.

Ang intelektwalisasyon ay nagaganap lamang kung mayang

kop na istimulus at sa kasong ito,
isang istimulus ng batay sa pangangailangan. Nag iiba-iba
ang pangangailangan ayon sa sitwasyon atmaaaring
maging tiyak sa ilang gamit ng wika o lawak ng karunungan
 PAGPAPLANO NG WIKA (Language
Planning)
Ang pagkuha ng isang assignatura o subject sa
Language Planning ang magpakilala sa isang
mag-aaral ng mga huwarang teorya at
praktikal na pagkakaunawa sa ilang bagay
 Pagpapasya o pagpili ng wika
 Pag linang at pagpapaunlad ng wika
 Patakaran ng pagbabalangkas ng wika
 Pagsasagawa o implementasyon ng wika
 Pagpapahalaga ng wika
ANG PAGPAPALIT NG ISANG WIKA
Mga dahilan ng pagtutol ng mga Cebuano
sa pagpapalit ng wikang Filipino sa wikang
Ingles:

 Binigyang-diin ng vice-mayor ng Cebu ang bagay

na ito nang sabihin niya sa isang kapulungan
kamakailan sa De La Salle University na “ Ang
mga Tagalog ay nagpupumilit na isungalngal ang
wikang Tagalog sa aming lalamunan”(ram
Tagalog down our throats).
 Nararamdaman nila sa sila’y nanganganib dahil
hindi sila handang magsalita at magsulat ng
Filipino.
MA. DIANA JEAN R. TUPAZ
&
RICA MAE R. ADIZAS