UNIVERSITY of the ASSUMPTION

Unisite Subdivision, Del Pilar, City of San Fernando 2000, Pampanga, Philippines
4Q - FilA Page 1 of 4
SENIOR HIGH SCHOOL - GRADE 12
Academic Track - Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM) Strand

FILIPINO SA PILING LARANGAN (FilA) 2. Magsulat kung paano ka nagsasalita

(Second Semester, Fourth Quarter Reviewer) 3. Gumamit ng mga kongkretong salita at halimbawa
4. Tiyaking tumpak ang mga ebidensya at datos na
TALUMPATI
ginagamit sa talumpati, tiyak na bilang hindi personal
• Pormal na pagsasalita sa harap ng mga tagapakinig.
na haka-haka
• Uri ng pagdidiskurso sa harap ng publiko na may
5. Gawing simple ang pagpapahayag sa buong
layuning magbigay impormasyon o manghikayat
talumpati
kaugnay ng 1 partikular na paksa o isyu.
REPLEKTIBONG SANAYSAY
DALAWANG (2) ELEMENTO NG TALUMPATI
• Tala ng kaalaman at kamalayan.
1. PAGTATANGHAL • Naglalaman ng reaksyon, damdamin, at pagsusuri
- Tindig, galaw, pagbigkas, at kaugnayan sa madla. ng karanasan.
• Hindi dayari o dyornal dahil higit itong pormal na
2. TEKSTO wika ang gagamitin.
- Pumili ng paksa, karanasan, at interes. • Ginagamit ang unang panauhan.
TATLONG (3) BAHAGI NG TALUMPATI • Itala ang sanggunian sa katapusan.
1. Panimula • Nag-aanyaya ng self-reflection o pagmuni-muni.
2. Katawan TATONG (3) BAGAY NA DAPAT TANDAAN SA
3. Katapusan PAGSULAT NG REPLEKTIBONG SANAYSAY
DALAWANG (2) URI NG TALUMPATI 1. Mga iniisip at reaksyon
1. IMPORMATIBONG TALUMPATI - Huwag lang umasa sa sariling pang-unawa marapat
• Paglimita sa paksang tinatalakay upang magkaroon na ibatay din ito sa materyal na iyong paksa
ng pokus. 2. Buod
• Magbigay ng karanasan malapit sa tagapakinig. - Malayang daloy ng mga ideya at iniisip
• Halimbawa ay SONA.
3. Organisasyon
2. MAPANGHIKAYAT NA TALUMPATI
• Malalimang pagsuri sa isyu. Introduksyon
• Pagkuwestyon sa katotohanan. - Paglalarawan ng iyong inaasahan

TATLONG (3) PAGDULOG SA MAPANGHIKAYAT Katawan

NA TALUMPATI - Katawang malinaw at lohikal na paglalahad ng
1. Pagkuwestyon sa 1 katotohanan naiisip at nadarama
2. Pagkuwestyon sa pagpapahalaga
Kongklusyon
3. Pagkuwestyon sa polisiya
- Pagbubuod ng natamong mula sa binasa o
DALAWANG (2) PARAAN NG PAGTATALUMPATI karanasan

1. IMPROMPTU TATLONG (3) PROSESO NG PAGSULAT NG

• Hindi pinaghandaan at tiyak na masusukat ang REPLEKTIBONG PAPEL
lawak ng kaalaman.
1. Unang talata
2. EKSTEMPORANYO - Maaaring ilan sa kaswal na obserbasyon sa paksa na
• Maingat na inihahanda, pinagpaplanuhan at wala pang emosyon
ineensayo bago isagawa.
2. Sumusunod na talata
• Pinagpaplanuhan.
- Dalhin ang mambabasa sa isang emosyonal na
LIMANG (5) GABAY SA PAGSULAT NG TALUMPATI paglalakbay
1. Piliin lamang ang pinakamahalagang ideya - Katulad ng isang panaginip
Created by: Jopar Jose C. Ramos | STEM 12 - Our Lady of Fatima Professor: Ma’am Jessa D. Dantes
 UNIVERSITY of the ASSUMPTION
Unisite Subdivision, Del Pilar, City of San Fernando 2000, Pampanga, Philippines
4Q - FilA Page 2 of 4
SENIOR HIGH SCHOOL - GRADE 12
Academic Track - Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM) Strand

3. Katapusan kanila ang mambabasa.

- Tapusin sa masining na paglalahad na nagaanyaya - Nakabatay ang tono sa bigat ng isyu
ng karagdagang introspeksyon.
LIMANG (5) HAKBANG SA PAGSULAT NG
LIMANG (5) GABAY SA REPLEKSYONG PAPEL POSISYONG PAPEL
1. 1-2 ang pahina at ang pang 4 ay kalabisan na
1. Pumili ng paksa
2. Huwag maging maligoy
- Pumili ng paksang malapit sa iyo, nang maisapuso
3. Isipin na ito ay gagraduhan para sa talas ng inyong
mo ang pagsulat
pagmumuni-muni
- Maaaring ang paksa ay simple o komplikado at
4. Simpleng wika o magaan ang tono, ngunit seryoso
mahalagang ito’y matibay, malinaw, at lohikal
5. Wastong gamit ng balarila, baybay, at pagbabantas
2. Magsagawa ng panimulang pananaliksik
POSISYONG PAPEL
- Magsaliksik upang malaman kung may mga
• Sanaysay na naglalahad ng opinyon hinggil sa 1
ebidensyang sumusuporta sa iyong posisyon
usapin.
• Detelyadong ulat ng polisiyang karaniwang 3. Hamunin ang sariling paksa
nagpapaliwanag, nagmumungkahi, o nagmamatuwid. - Kailangan alamin hindi lamang ang sariling
posisyon, pati ang mga salungat dito
APAT (4) NA KATANGIAN NG POSISYONG PAPEL
- Kailangan salunggatan ang kontra-argumento
1. Depinadong isyu
4. Ipagpatuloy ang pangongolekta ng mga
- Kailangan maipaliwanag nang malinaw ng
sumusuportang ebidensya
nanunulat ang isyu
- Sa pamamagitan ng mga opinyon ng mga eksperto,
2. Klarong posisyon personal na karanasan, aklat, babasahin, at sayt
- Mailahad nang malinaw ng awtor ang kanyang
5. Gumawa ng balangkas
posisyon at hindi maaaring malabo ang posisyon
PORMAT SA PAGSULAT NG POSISYONG PAPEL
3. Mapangumbinsing argumento
A. Ipakilala ang iyong paksa sa pamamagitan ng
- Magbigay ng matalinong pangangatwiran at
kaunting kaligirang impormasyon.
solidong ebidensya at pagsasaalang-alang ng mga
B. Maglista ng ilang posibleng pagtutol sa oposisyon
kontra-argumento
C. Kilalanin ang ilang salungat na argumento
A. Matalinong katwiran D. Lagumin ang iyong argumento at ilahad muli ang
- Iwasan ang pangmamaliit sa oposisyon ng iba iyong posisyon
- Isa-isip na layunin matumbok ang katotohanan E. Ipaliwanag kung bakit ang iyong oposisyon ang
siya pa ring pinakamainam sa kabila ng lakas ng
B. Solidong ebidensya
kontra-argumento
TATLONG (3) URI NG EBIDENSYA
6. Isulat ang posisyong papel
A. Anekdota, ilarawan ang argumento
- Kailangang maipahayag ang iyong opinion nang may
B. Testimonya ng mga awtoridad
awtoridad ngunit huwag magtonong mayabang
C. Estadistika, ilahad kasama ng sanggunian
LAKBAY-SANAYSAY
C. Kontra-argumento
• Paglalakbay ay isang porma ng pagpapahinga.
- Salungatan ang pananaw na maaari niyang
• Sa pamamagitan ng paglalakbay, nagkakaroon ka ng
pabulaanan o iakomodeyt.
ideya at pagdanas sa kultura, pagpapahalaga, at
- Kinaklasipay ang kanyang sariling pananaw.
pamamaraan ng pamumuhay ng ibang lahi.
4. Angkop na tono • Batay sa siyentipikong pag-aaral, nakakabuti sa
- May ilang awtor na gumagamit ng impormal at kalusugan ang paglalakbay .
kolokyal na tono sa pagtatangkang makidaupan sa • Paraan ng pagkilala ng sarili.

Created by: Jopar Jose C. Ramos | STEM 12 - Our Lady of Fatima Professor: Ma’am Jessa D. Dantes
 UNIVERSITY of the ASSUMPTION
Unisite Subdivision, Del Pilar, City of San Fernando 2000, Pampanga, Philippines
4Q - FilA
SENIOR HIGH SCHOOL - GRADE 12
Academic Track - Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM) Strand
• Travelogue ang mga palabas sa telebisyon, pelikula,
o ano mang uri ng dokumentasyon ng iba’t-ibang
lugar.
• Travel blogging dahil nabibigyan ng ideya ang mga
manlalakbay kung ano ang inaasahang makikita,
mababasa, mararanasan, at makakain sa lugar.
• Ang layunin nito ay makapagbigay ng malalim na
pananaw at kakaibang angulo tungkol sa 1 lugar.
EPEKTIBONG PARAAN NG PAGSULAT NG LAKBAY-
SANAYSAY
1. Magsaliksik
- Magbasa nang malalim bago dumating sa lugar
- Huwag lang umasa sa gaydbuk, unawain ang
kasaysayan, ekonomiya, pagkain, at agrikultura
2. Mag-isip nang labas pa sa ordinaryo
- Bilang 1 mananalaysay, hindi lamang mata ang
gagamitin, kailangan ding magkwento ng karanasan
- Humanap ng malalim na kahulugan at mailarawan
ang lahat ng ito sa malikhaing paraan
3. Maging 1 manunulat
- Magkaiba ang manunulat ng paglalakbay sa isang
turista
WALONG (8) GABAY SA PAGSULAT NG LAKBAY-
SANAYSAY
1. Hindi kailangang pumunta sa ibang bansa o
malayong lugar upang makahanap ng paksang
isusulat
2. Huwag piliting pasyalan ang napakaraming lugar
sa iilang araw lamang
3. Ipakita ang kwentong-buhay ng tao sa iyong
sanaysay
4. Huwag magpakupot sa mga normal na atraksyon at
pasyalan
5. Hindi lahat ng paglalakbay ay positibo at puno ng
kaligayahan
6. Alamin mo ang mga natatanging pagkain na sa
lugar lamang na binisita matitikman at pag-aralang
lutuin ito
7. Sa halip na mga tanyag at malalaking katedral,
bisitahin ang maliliit na pook-sambahan ng mga
taong hindi gaanong napupuntahan at isulat ang
kapayakan ng pananampalataya rito
8. Isulat ang karanasan at personal na repleksyon sa
paglalakbay
Created by: Jopar Jose C. Ramos | STEM 12 - Our Lady of Fatima
Page 3 of 4
NAKALARAWANG SANAYSAY
• Anyo ng sining na nagpapahayag ng kahulugan sa
bawat larawan na sinusundan ng maiiksing kapsyon.
• Larawan at teksto ang dalawang pangkalahatang
sangkap ng nakalarawang sanaysay.
• Salita sa teksto ay hindi dapat lalapas sa 60 salita at
ang pinaka-iikutan nito ay ang larawan mismo.
• Tipikal sa nakalarawang sanaysay ang pagkakaroon
ng pamagat at ang pagpokus sa 1 tema.
• Mahalagang may kakayahan at kaalaman sa
potograpiya at sa wika.
• Koleksyon ng mga larawang maingat na inayos
upang maglahad ng pagkasunod-sunod ng
pangyayari.
PITONG (7) KATANGIAN NG PICTORIAL ESSAY
1. Malinaw na paksa
- Maraming maliit na bagay ang maaaring paksain
2. Pokus
- Huwag lumihis sa paksa, pagpapahalaga sa malalim
na pag-unawa
3. Orihinalidad
- Ikaw mismo ang kukuha ng mga larawan, kung
hindi kaya, kumuha ng lumang larawan at i-edit ito
4. Lohikal na estruktura
- Kawili-wiling simula, maayos na paglalahad ng
katawan at kawili-wiling wakas
5. Kawilihan
- Ipahayag ang iyong kawilihan at interes sa iyong
paksa
6. Komposisyon
- Piliin ang mga larawang may kalidad ang
komposisyon
- Huwag gumamit ng malabo o madilim na larawan
7. Mahusay na paggamit ng wika
- Ang pagkakamali sa tuntuning pangwika ay
kabawasan sa husay ng nakalarawang sanaysay
PITONG (7) GABAY SA PAGGAWA NG
NAKALARAWANG SANAYSAY
1. Pumili ng paksang tumutugon sa pamantayang
itinakda ng iyong guro
2. Isaalang-alang ang iyong manunuod
3. Kailangan maipakita sa mga larawan ang kanilang
Professor: Ma’am Jessa D. Dantes
 UNIVERSITY of the ASSUMPTION
Unisite Subdivision, Del Pilar, City of San Fernando 2000, Pampanga, Philippines
4Q - FilA Page 4 of 4
SENIOR HIGH SCHOOL - GRADE 12
Academic Track - Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM) Strand

interes at hilig
4. Tiyakin ang iyong layunin sa pagsulat at gamitin
ang iyong mga larawan sa pagkakamit ng iyong
layunin
5. Kumuha ng maraming larawan
6. Piliin at ayusin ang mga larawan ayon sa lohikal na
pagkakasunod-sunod
7. Isulat ang iyong teksto sa ilalim o sa tabi ng bawat
larawan

Created by: Jopar Jose C. Ramos | STEM 12 - Our Lady of Fatima Professor: Ma’am Jessa D. Dantes