• Rebyu ng mga kaugnay na literatura at Pag-aaral • Metodolohiya • Presentasyon, Pagsusuri at Interpretasyon ng mga Datos • Lagom, Kongklusyon at Rekomendasyon A. Ang Suliranin at Kaligiran Nito -Nagsisilbing tagapagpakilala ng nilalaman ng pananaliksik. Mga napapabilang: • Rasyonale- pagtalaka y sa magiging kabuluhan ng resirts. • Paglalahad ng Suliranin- inilalahad ang panlahat na pagpapahayag ng suliranin. • Kahalagahan ng Pananaliksik- tumatalakay kung sino ang makikinabang sa magiging resulta ng pag-aaral at kung paano sila makikinabang. • Balangkas Konseptuwal- kailangang naglalaman ng batayan, proses at kinalalabasan. • Batayang Teoritikal- naglalaman ng teorya ng pag-aaral o konsepto. • Saklaw at Delimitasyon ng Pag-aaral- tinatalakay problema, instrument, panahon, sino at bilang ng respondante at gawain ng pagaaral. • Pagbibigay Kahulugan sa mga Salita • Konseptuwal na kahulugan- kahulugang makikita sa mga diksyunaryo • Operasyonal na kahuluhan- kahulugan ng salita ayon sa pagkakagamit sa pag-aaral.
ANG PROSESO NG PANANALIKSIK
• Pagpili ng Paksa “hindi mahirap maghanap ng paksa” “kinakailangan lang maging mapagmasid” -Alfonso Santiago
B. Gabay sa Pagpili ng Paksa
1. Tiyaking may interes ka sa paksa. 2. Napapanahon ang paksa. 3. May tiyak na layunin ang pagpili. 4. May sangguniang magagamit bilang basehan. 5. Magbibigay kasagutan sa mga kasalukuyang pangyayari sa mundo. 6. Hindi nangangailangan ng matagal na panahon ng pagsasagawa.
C. Pagpili ng Baryabol -umiikot ang imbestigasyon, pagsusuri o pag-aaral.
D. Pagkalap ng mga Literatura at Pag-aaral ng Kaugnay na Pananaliksik
- nagbibigay linaw sa kung pagpaanong paraan ang gawain ng mananaliksik.
E. Pagbuo ng Teoritikal at Konseptuwal na Balangkas
• Teoritikal na Balangkas- paglalarawan ng mga dali o bagong teorya na may kaugnayan sa isinasagawang pag-aaral. • Konseptuwal na Balangkas- bunga ng kaniyang pagbabasa ng mga kaugnay na literature at pag-aaral na nakatulong sa kaniya upang makabuo ng kanyang iskema. • Balangkas Konseptuwal- karaniwang inilalahad sa pamamagitan ng isang diyagram o paradigm at lalakipan ng pagtalakay upang mas lalong maunawaan ng sinomang magbabasa ng pag-aaral.
F. Pagtukoy sa Disenyo ng Pananaliksik
NAKAKAPALOOB: • Ang mga respondente. • Ang sampling technique sa pagpili ng mga respondente. • Instrumento/Kagamitan ng pananaliksik. • Pamamaraan sa Pagvalidate. • Estadistikang Pamamaraan.
MODERN LANGUAGE ASSOCIATION
• MLA- gamitin sa mga pananaliksik sa laranga ng humanidades na kinabibilangan ng wika at panitikan. • PARENTHETICAL CITATION- “Ang antas at lawak ng ating kamalayan sa pagbabasa ay salamin ng ating pansarili, panlipunan at pambangsang pag-uunlad (Canega, 121) • PAGLALAHAD NG MGA SANGGUNIAN- Pangalan at numerikon nasa loob ng panaklong ang nagsisilbing gabay upang madali itong mahanap sa bibliograpiya. -Canega, Jomar I. Manuwal sa Leksigrapiya. Maynila: Komisyon sa Wikang Filipino, 2011. • APA- gamitin sa mga pananaliksik sa larangan ng siyensiya at binigyang priyoridad nito ang taon at pahina [na dinadaglat ng p.] dahil kailangan ng pananaliksik ang batayan o ebidensiya.
DISENYO AT PAMAMARAAN NG PANANALIKSIK
• Ang disenyo ng pananaliksik ay ang pangkalahatang estratehiya na pinipili ng mananaliksik upang pagsama-samahin ang lahat ng bahagi ng proseso ng pananaliksik sa maayos at lohikal na paraan. Ito ang nagtitiyak na masasagot ng pananaliksik ang suliranin at matutupad ang layuning na itinakda nito. Ang bahaging ito ng pananaliksik ay kadalasang naglalaman ng paraan ng pangongolekta, presentasyon, at pagsusuri ng datos. • Ayon sa Business Dictionary (2011), ang disenyo ng pananaliksik ang detalyadong balangkas kung paano isasagawa ang imbestigasyon. Kadalasang nilalaman nito kung sa paanong paraan mangagalap ng datos ang mananaliksik, ano at paano gagamitin ang napiling instrument at ang mga pamamaraan kung paanong susuriin ang datos. • Ayon kay David de Vaus (2011), kung mailalatag ng maayos ng isang mananaliksik ang sistema at disenyo ng pananaliksik, tiyak na makakamit nito ang sumusunod: -Matutukoy nang malinaw ang suliraning ng pananaliksik at mapangangatuwiranan ang pagkakapili nito; -Madaling makabubuo ng rebut at sintesis ng mga naunang pag-aaral na may kinalaman sa paksa at suliranin ng ginagawang pananaliksik; -Malinaw at tiyak na matutukoy ang mga haypotesis na pinakasentral sa pag-aaral; -Epektibong matutukoy at mailalaraawan ang mga datos na kailangan sa pagsubok ng mga haypotesis at maipaliliwanag kung paanong makakalap ang mga datos na ito; at -Mailalarawan ang mga pamamaraan ng pagsusuri na gagamitin upang alamin kung tama o mali ang haypotesis.
IBA’T IBANG PARAAN AT KATEGORYA NG DISENYO NG PANANALIKSIK
PANGKALAHATANG DISTINKSIYON NG DISENYO NG PANANALIKSIK • Kuwantitatibo (Quantitative) Ang kuwantitatibong pananaliksik ay tumutukoy sa sistematiko at empirical na imbestigasyon ng iba’t ibang oajsa at penomenang panlipunan sa pamamagitan ng matematikal, estadistikal, at mga teknik na pamamaraan na gumagamit ng kompyutasyon. Kadalasang sarbey, eksperimentasyon, at pagsusuring estadistikal. Kapaki-pakinabang ang mga kuwantitatibong pananaliksik sa mga mananaliksik na nais mag-aral at mag-imbestiga ng mga malakihan at pangkalahatang padron ng pagkilos at pag-uugali ng tao. HALIMBAWA: Sensus sa populasyon, mga panlipunang indikasyon gaya ng antas ng kawalang ng trabaho, dami ng paghihirap, o kaya mga impormasyong pang- ekonomiya gaya ng paraan ng paggastos ng mga mamamayan. • Kuwalitatibo (Qualitative) Ang kuwalitatibong pananaliksik ay kinapapalooban ng mga uri ng pagsisiyat na ang layunin ay malalimang unawain ang pag-uugali at ugnayan ng mga tao at dahilan ng gumagabay rito. Ang disenyong ito ay pinapatnubayan ng paniniwalang ang pag-uugali ng tao ay laging nakabatay sa mas malawak na kontekstong pinangyayarihan nito ang mga panlipunang realidad gaya ng kultura, institusyonm at ugnayang pantao na hindi maaaring mabilang o masukat.
IBA’TIBANG PARAAN AT KATEGORYA NG DISENYO NG PANANALIKSIK
KLASIPIKASYON NG PANANALIKSIK • Deskriptibo- Pinag-aaral sa mga palarawang pananaliksik ang pangkasalukuyang ginagawa, pamantayan, at kalagayan. Nagbibigay ito ng tugon sa mga tanong na sino, ano, kailan, saan at paano na may kinalaman sa paksa ng pag-aatal. Hindi ito makatutugon sa mga tanong na “bakit” sapagkat naglalarawan lamang ito ng tiyak at kasalukuyang kondisyon ng pangyayari at hindi ng makalipas o hinaharap. HALIMBAWA: -Persepsyon ng mga pag-aaral sa Divorce Bill -Antas ng paggamit ng apat na core values ng UST ng mga guro sa pagtuturo • Disenyong Action Research- Kaiba sa deskriptibong pananaliksik, inilalarawan at tinatasa ng isang mananaliksik ang isang tiyak na kalagayan, pamamaraan, modelo, polisiya, at iba pa sa layuning palitan into ng mas epektibong pamamaraan. Habang isinasagawa ang pananaliksik ay bumubuo rin ng mga plano at estratehiya ang serye ng ebalwasyon kung nakakamit o hindi ang ideyal na awtput. Angkop na gamitin ang action research sa larangan ng edukasyon upang mapabuti ang mga programa o pamamaraan sa pagtuturo. HALIMBAWA: -Tunay nga bang epeko ang modelong Outcome-Based Education (OBE) sa lalong pagkatuto ng mga mag-aaral ng arkitektura? -Anong estratehiya sa pagtuturo ang pinakaepektibo sa pagkatuto ng mga mag-aaral na may suliranin sa pandinig? 3. Historikal- ang historikal na pananaliksik ay gumagamit ng iba’t ibang pamamaraan ng pangangalap ng datos upang makabuo ng mga kongklusyon hinggil sa nakaraan. Batay sa mga datos at ebidensiya, pinalalim ang pag- unawa sa nakaraan, kung paano at bakit nangyari ang mga bagay-bagay, at ang pinagdaang proseso kung paanong ang nakaraan ang naging kasalukuyan. HALIMBAWA: -Pag-unlad ng General Education Curriculum (GEC) sa kolehiyo -Pag-unlad ng Wikang Pambansa Pilipinas 4. Pag-aaral sa Isang Kaso/ Karanasan (Case Study) Ang mga pananaliksik na nasa ganitong disenyo ay naglalayong malalimang unawain ang isang particular na kaso kaya magbigay ng pangkalahatang konklusyon sa iba’t ibang paksa ng pag-aaral. Ginagamit ito upang paliitin, maging mas espisipiko, kaya’y pumili lamang ng isang tiyak na halimbawa mula sa isang napakalawak na paksa. HALIMBAWA -Antropolohikal na Pag-aaral ng Iglesia Watawat ng Lahi ni Prospero Covar (1978) -Kaso ng isang doctor na piniling maging caregiver sa Estados Unidos -KAhirapan sa Pagkatuto ng Ikalawang Wika: Kaso ng Ilang Mag-aaral ng UST na may Dalawang Pagkamamamayan. 5. Komparatibong Pananaliksik Ang komparatibong pananaliksik ay naglalayong mahambing ang anumang konsepto, kultura, bagay, pangyayari, at iba pa. Madalas na gamitin sa mga cross-national nap ag-aaral ang ganitong uri ng disenyo upang mailatag ang mga pagkakaiba at pagkakatulad sa pagitan ng mga lipunan, kultra, at institusyon. HALIMBAWA -Komparatibong pagsusuri ng mga panitikang pambata ng mga Tagalog at Bisaya -Komparatibong pagsusui ng mga editorial cartoon ng Philippine Satr at Philippine Daily Inquirer sa pagbisita ni Pope Francis sa Pilipinas. 6. Pamaraang Nakabatay sa Pamantayan (Normative Studies) Madalas na inihahanay sa deskriptibong uri ng pananaliksik ang disenyong normative naglalayon itong maglarawan ng anumang paksa. Gayunpaman, naiiba ang disenyong ito sapagkat hindi lamang simpleng deskripsiyon ang layuning ito, kung nagbibigay-diin sa pagpapabuti o pagpapaunlad ng populasyon pinag-aralan batay sa mga tanggap na modelo o pamantayan. Madalas na bahagi ng rekomendasyon ng ganitong pananaliksik ang proyekto o pagpapalano upang makasapat o makasunog sa hinhinging batayan ng sinumang kalahok sa pananaliksik. HALIMBAWA: • Pagsusuri ng Kakahayan sa Matematika ng mga Mag-aaral ng Magsaysay High School batay sa itinakdang kompetensi ng DepEd. • Bumababang Kakayahan ng mga guro sa Ingles sa pagsasalita at pagtuturo ng wikang Ingles. 7. Etnograpikong Pag-aaral Ang etnograpiya ay isang uri ng pananaliksik sa agham panlipunan na nag- iimbestiga sa kaugalian, pamumuhay, at iba't ibang gawi ng isang panlipunang konteksto at mga taong naninirahan dito sa pamamagitan ng pag-unawa sa kanilang mga pagpapahalaga, pangangailangan, wika, kultura at iba pa. Nangangailangan ito ng matapat na pag-uulat ng naranasan o naobserbahan ng isang mananaliksik. Madalis na ginamagamit ng pamamaraan ang partisipasyong etnograpiko o mas kilala bilang participant observation (Reich 1998; sa pagbanggit nina Tatel, 2011) HALIMBAWA: -Pagpapakahulugan kay Rizal ng Milinaryong Kilusan ng Banahaw 8. Disenyong Eksploratori Isinasagawa ang disenyong eksploratori kung wala pang ganoong pag-aaral na naisagawa tungkol sa isang paksa o suliranin. Ang pokus nito ay upang magkaroon ng mas malawak na kaalaman sa isang paksa na maaaring magbigay-daan sa mas malawak at komprehensibong pananaliksik. HALIMBAWA: -Panimulang Pag-unawa sa Masaker sa Mamasapano Kaugnay ng Usapang Pangkapayapaan sa Mindanao METODOLOHIYA NG PANANALIKSIK Ang Metodolohiya ay isang sistematikong kalipunan ng mga metodo o pamamaraan at proses ng imbestigasyon na ginagamit sa pangangalap ng datos sa isang pananaliksik. Nagmula ito sa mga katagang Latin na methodus na nangangahulugang larangan sa pag-aaral. Samakatuwid, ang metodolohiya ay tumutukoy sa isang organisadong larangan ng pag-aaral ng mga pamamaraan at tuntunin na ginagamit sa pagtuklas ng bagong kaalaman. Ang metodo ay tumutukoy sa pamamaraan ng pagtuklas; ang metodolohiya naman ay kalipunan at pagkakaayos ng mga kaalamang ito. LIMANG BAHAGI NG NILALAMAN NG METODOLOHIYA Nahahati sa limang mahahalagang bahagi ang nilalaman ng metodolohiya ng pananaliksik: 1. Disenyo at Pamamaraan ng Pananaliksik Ang disenyo ay tumutukoy sa kabuuang balangkas at pagkakaayos ng pananaliksik. Ang pamamaraan naman ay kung paanong mabibigyang katuparan ang disento. Narito ang ilang batayang pamamaraan: • Sarbey • Pakikipanayam o Interbyu • Dokumentaryong Pagsusuri a. Sarbey Isang modelo na ginagamit upang mangalap ng datos sa sistem atikong pamamaraan sa isang tiyak na populasyon o sapol ng pananaliksik. Gingamit ang sarbey sa mga siyentipikong layuning tulaf ng marketing research, sikolohiya, kalusugan at medisina, at sosyolohiya. Ang tagumpay na ito ay batay sa husay ng pagpili ng representatib ng populasyon (sampling). Sinusuri ang sarbey sa pamamagitan ng iba't ibang estadistikal na pamamaraan. Ang sumusunod ang halimbawa ng mga suliranin sa pananaliksik na maaaring gamitan ng sarbey -Ilang bahagdan ng mga Pilipino ang nagtitiwala pa sa pangulo ng Pilipinas? -Gaano karaming mag-aaral ang nakauunawa sa isyu ng Charter Change? b. Pakikipanayam o Interbyu Ito ay pagkuha ng impormasyon sa isang kalahok na may awtoridad o di kaya ay may personal na pagkaunawa sa paksa ng pananaliksik. Kaiba sa sarbey na naglalaman ng mga simpleng tanong, naglalayon ang pakikipagpanayam na kumuha ng malalaim at malawak na impormasyon mula sa taong kakapanayamin. May tatlong uri ng pakikipanayam: structure interview, semi-structured interview, o unstructured interview. LIMANG BAHAGI NG NILALAMAN NG METODOLOHIYA a. Structure Interview o Nakabalangkas na Pakikipanayam ito ay uri ng pakikipanayam na kung saan halos eksakto o tiyak ang pagtatanong gaya ng mga nasa talatanungan na ginagamit sa sarbey. Ang kaibahan lamang ay pasalita ang pamamaraan nito at binabasa ng mananaliksik ang mga tanong sa tagasagot. b. Semi-structured Interview o Pakikipanayam na Bahagyan Nakabalangkas ito ay isang uri ng pakikipanayam na mas nagbibigay ng kontrol sa mananaliksik o tagtanong sa magiging daloy na panayam. Ginagamitan lamang ito ng mga gabay na tanong upang maging maayos at sistematiko ang daloy ng panayam ngunit hindi istrikto ang pasgsunod nito. c. Unstructured o Walang Estraktura ang layunin nito ay upang galugarin ang nararamdaman ng kalahok tungkol sa paksa ng panayam. Maaari ding maging paksa ng panayam ng kuwentong- buhay o partikular na karanasan ng kalahok. Kadalasang impormal ang paraang ng pagtatanong sa ganitong uri ng panayam. Narito ang ilang paalala sa pagsasagawa ng pakikipanayam: • Maging maagap sa itinakdang oras ng panayam. • Ihanda ang gabay sa panayam at iba pang kakailanganing materyales gaya ng recorder, camcorder, o anumang kasangkapan sa pagtatala. • Magsagawa ng inisyal na pananaliksik ungkol sa kakapanayamin. Alamin ang mga batayang impormasyon tungkol sa kanya gaya ng buong pangalan, propesyon, organisasyon, o institusrong kinabibilangan, a t iba pang impormasyon na makakatulong sa mananaliksik na munawaan ang kanyang mga tugon. • Magsalita ng malinaw kung nagtatanong o nagpapaliwanag at maging magaling sa bawat kilos o pagsasalita. Maging handa na ipaliwanag ang tanong o konsepto kung malabo ito sa kinakapanayam. • Maging simpleng token o sulat ng pasasalamat sa taong kinapanayam, hindi bilang suhol, kundi pagpapakita ng pagpapahalaga sa oras na inilaan ng kalahok. c. Dokumentaryong Pagsusuri Ang dokumentaryong pagsusuri ay isang paamaraan sa pananaliksik na ginagamit upang kumapal ng impormasyon na susuporta at magpapatibay sa mga datos ng apnanaliksik sa pamamagitan ng analitikal na pagbasa sa mga nasusulat na komunikasyon at mga dokumento upang malutas ang mga suliranin. Ang iba't ibang uri ng dokumentaryong pagsusuri ay: pagsusuri ng nilalaman (content analysis), pagsusuring semyotiko (semiotics), pagsususring diskorsal (discourse analysis), at interpretatibong pagsusure (interpretative analysis.) 2. Lokal at Populasyon ng Pananaliksik Sa bahaging ito ng metodolohiya, nakasaad ang mga batayang impormasyon tungkol sa kalahok sa pananaliksik. Kabilang sa mga ito ay kung sino, tagasaan, o kaya ay kung sa anong institusyon o organisasyon ang kalahok. Ibinibigay ang batayang impormasyon gaya ng propesyon, edad, at kasarian depende sa pangangailangan ng mananaliksik. 3. Kasangkapan sa Paglilikom ng Datos Sa bahaging ito, ilalahad ang uri ng kasangkapan o instrumentong gagamitin uopang maisagawa ang pamamaraan ng pananaliksik. Nakabatay sa disenyo at pamamaraan ang instrumento. 4. Paraan sa Paglikom ng Datos Nilalaman naman ng bahaging ito ang hakbang-hakbang na plano at proseso sa pagkuha ng datos. Maaaring gumawa ang mananaliksik ng diyagram upang mapakita ang mga hakbang sa pangangalap ng datos o kaya ay ilahad ang mga tao. 5. Paraan sa Pagsusuri ng Datos Kung kuwantitatibo ang pananaliksi, nakapaloob sa bahaging ito ang iba't ibang estadistikal na pamamaraan para sa kompytasyon at pagsusuri ng datos. Kung kuwalitatibo naman, madalas na tinutukoy rito kung paanong isasaayos at buuin ang mga kategorya o maliit na paksa sa magpapaliwanag sa mga datos na nakalap. PAGSUSURI NG MGA DATOS Ang mga pagsusuring nahalaw mula sa pagsukat ng antas ng integrasyon ng transpormatibong edukasyon na nilalaman at pamamaraan, makabuluhang ugnayan ng dalawa at antas ng kalubhaan ng suliranin ng mga guro sa integrasyon ay naging batayan sa pagbuo ng modelong pampagtuturo na inaasaahan makakatulong sa pagbuo ng programang ekstensyon sa Kagawaran ng Filipino.