You are on page 1of 40

ΕΞΑΡΧΟΥ ΒΑΣΙΛΙΚΗ

1 ΔΟΜΗ ΑΤΟΜΟΥ – ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ


. – ΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ

[Πληκτρολογή στε κείμενο] Σελίδα 1


ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΑΤΟΜΟΥ

1. Ποια είναι τα δομικά σωματίδια της ύλης;

Τα δομικά σωματίδια της ύλης είναι τα άτομα, τα μόρια και τα ιόντα.

ΣΩΜΑΤΙΔΙΟ ΦΟΡΤΙΟ ΜΑΖΑ ΘΕΣΗ


Πρωτόνιο +1 1840 Πυρήνας
Νετρόνιο 0 1840 Πυρήνας
Ηλεκτρόνιο -1 1 Στιβάδες

2. Τι ονομάζουμε μόριο;
Μόριο είναι το μικρότερο κομμάτι μιας καθορισμένης ουσίας (ένωσης ή
στοιχείου) που μπορεί να υπάρξει ελεύθερο, διατηρώντας τις ιδιότητες της
ύλης από την οποία προέρχεται.

3. Τι ονομάζουμε άτομο;
Άτομο είναι το μικρότερο σωματίδιο ενός στοιχείου, που μπορεί να πάρει
μέρος στο σχηματισμό χημικών ενώσεων.
Τα μόρια δηλαδή είναι ομάδες ατόμων με καθορισμένη γεωμετρική διάταξη
στο χώρο, όπως φαίνεται στο παρακάτω σχήμα:

4. Τι ονομάζεται ατομικότητα ενός στοιχείου;

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 2


Ο αριθμός που δείχνει από πόσα άτομα συγκροτείται το μόριο ενός
στοιχείου ονομάζεται ατομικότητα στοιχείου.

Τα μόρια των χημικών στοιχείων δεν αποτελούνται πάντοτε από τον ίδιο
αριθμό ατόμων. Έτσι υπάρχουν στοιχεία μονοατομικά, όπως είναι τα
ευγενή αέρια π.χ He, στοιχεία διατομικά, όπως είναι το οξυγόνο, το
υδρογόνο ή ακόμα και τριατομικά, όπως είναι το όζον.

ΜΟΝΟΑΤΟΜΙΚΑ: Ευγενή αέρια: He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn, και τα
μέταλλα σε κατάσταση ατμών.
Επίσης, στις χημικές εξισώσεις γράφονται σαν μονοατομικά τα
στοιχεία C, S και P.
ΔΙΑΤΟΜΙΚΑ: Η2, Ο2, Ν2, F2, Cl2, Br2, I2.
ΤΡΙΑΤΟΜΙΚΑ: Ο3.
ΤΕΤΡΑΤΟΜΙΚΑ: P4, As4, Sb4.

5. Τι είναι τα ιόντα;

Ιόντα είναι είτε φορτισμένα άτομα (μονοατομικά ιόντα), π.χ Na+, Ca2+, S2-,
Cl- είτε φορτισμένα συγκροτήματα ατόμων (πολυατομικά ιόντα), π.χ NH4+,
CO32-, H2PO4-.

Τα ιόντα είναι φορτισμένα σωματίδια που προκύπτουν με αποβολή ή


πρόσληψη ηλεκτρονίων από ένα άτομο ή συγκρότημα ατόμων. Αν
αποτελούνται από ένα άτομο ονομάζονται μονατομικά ενώ αν
αποτελούνται από περισσότερα άτομα λέγονται πολυατομικά. Το φορτίο
των μονοατομικών ιόντων προκύπτει με αποβολή ή πρόσληψη
ηλεκτρονίων. Έτσι αν το άτομο πάρει ηλεκτρόνια φορτίζεται αρνητικά και
ονομάζεται ανιόν, ενώ αν δώσει κάποια ηλεκτρόνια φορτίζεται θετικά και
ονομάζεται κατιόν.

Τα ιόντα που έχουν θετικό ηλεκτρικό φορτίο ονομάζονται κατιόντα, ενώ


εκείνα που έχουν αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο ονομάζονται ανιόντα.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 3


Όνομα ιόντος Ανιόν Κατιόν
Τρόπος
Πρόσληψη ηλεκτρονίων Αποβολή ηλεκτρονίων
δημιουργίας
Αρνητικά φορτισμένο Θετικά φορτισμένο
Χαρακτηριστικά
σωματίδιο σωματίδιο

6. Να ορίσετε και να συμβολίσετε τα θεμελιώδη υποατομικά


σωματίδια, αναφέροντας ότι γνωρίζετε σχετικά με το ηλεκτρικό
φορτίο και τη μάζα τους.

Η μάζα του ατόμου είναι συγκεντρωμένη σε έναν χώρο που ονομάζεται


πυρήνας. Ο πυρήνας συγκροτείται από πρωτόνια (p), που φέρουν θετικό
ηλεκτρικό φορτίο, και από ουδέτερα νετρόνια (n). Γύρω από τον πυρήνα
και σε σχετικά μεγάλες αποστάσεις απ’ αυτόν, κινούνται τα ηλεκτρόνια (e),
που φέρουν αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο και ευθύνονται για την χημική
συμπεριφορά των ατόμων. Τα άτομα είναι ηλεκτρικά ουδέτερα, καθώς τα
πρωτόνια και τα ηλεκτρόνια έχουν αντίθετο στοιχειώδες ηλεκτρικό φορτίο
και ο αριθμός των πρωτονίων έιναι ίσος με τον αριθμό των ηλεκτρονίων.

7. Τι είναι ο ατομικός αριθμός;

Ατομικός αριθμός (Ζ) είναι ο αριθμός των πρωτονίων στο πυρήνα του
ατόμου ενός στοιχείου. Ο αριθμός αυτός καθορίζει το είδος του ατόμου,
αποτελεί δηλαδή ένα είδος ταυτότητας για αυτό

8. Τι είναι ο μαζικός αριθμός;

Μαζικός αριθμός (Α) είναι ο αριθμός των πρωτονίων και των νετρονίων
στον πυρήνα ενός ατόμου.

9. Ποια άτομα ονομάζονται ισότοπα;

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 4


Ισότοπα ονομάζονται τα άτομα που έχουν το ίδιο ατομικό αριθμό αλλά
διαφορετικό μαζικό.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

1) Ποια είναι τα δομικά σωματίδια της ύλης; Να δώσετε ένα παράδειγμα


ουσίας η οποία να περιέχει καθένα από αυτά.
2) Ποια διαφορά παρουσιάζει:
i. Το άτομα από το μόριο;
ii. Το άτομο από το μονοατομικό ιόν;
iii. Το μόριο ενός στοιχείου από το μόριο μιας χημικής ένωσης;

3) α) Τι ονομάζεται ατομικότητα ενός στοιχείου;


β) Να γράψετε τα σύμβολα και τα ονόματα:

i. πέντε μονοατομικών στοιχείων,


ii. των διατομικών στοιχείων,
iii. ενός τριατομικού στοιχείου,
iv. ενός οκτατομικού στοιχείου.

4) Ποια σωματίδια ονομάζονται ιόντα; Να γράψετε τον χημικό τύπο ενός:


i. Μονοατομικού κατιόντος
ii. Μονοατομικού ανιόντος
iii. Πολυατομικού κατιόντος
iv. Πολυατομικού ανιόντος

5) Να δώσετε τους ορισμούς των παρακάτω εννοιών:


i. Ατομικός αριθμός στοιχείου
ii. Μαζικός αριθμός στοιχείου
iii. Ισότοπά άτομα

6) Να συμπληρώσετε τα κενά στις παρακάτω προτάσεις:

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 5


i. Η μάζα του ατόμου είναι συγκεντρωμένη σχεδόν ……………..
ii. Υποατομικά σωματίδια είναι τα …………………………
iii. Τα άτομα του ίδιου στοιχείου με διαφορετική μάζα ονομάζονται
…………….
iv. Οι ιδιότητες ενός στοιχείου καθορίζονται από τον …………….. αριθμό
του.
v. Όλα τα άτομα C έχουν τον ίδιο αριθμό …………… στον πυρήνα τους.

7) Πόσα ηλεκτρόνια πρέπει να απομακρυνθούν ή να προσληφθούν από


το αντίστοιχο άτομο για να προκύψουν τα επόμενα ιόντα;
17 Cl -, 56 Ba 2+, 19 K+, 16 S 2-, 13 Al 3+

8) Να εξετάσετε αν είναι δυνατόν να ισχύουν τα επόμενα:

i. Άτομα του ίδιου στοιχείου να έχουν διαφορετικό αριθμό πρωτονίων.


ii. Άτομα διαφορετικών στοιχείων να έχουν το ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων.
iii. Ένα άτομο και ένα μονοατομικό ιόν να έχουν το ίδιο αριθμό
ηλεκτρονίων.
iv. Δύο μονοατομικά ιόντα διαφορετικών στοιχείων να έχουν τον ίδιο
αριθμό ηλεκτρονίων.

9) Στον επόμενο πίνακα δίνονται ορισμένες πληροφορίες για τα άτομα


πέντε στοιχείων Α, Β, Γ, Δ και Ε.

Αριθμός Αριθμός Αριθμός


Στοιχείο Ζ Α
p n e
Α 15 31
Β 37 17
Γ 9 10
Δ 16 16
Ε 17 18

i. Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα και να εξηγήσετε ποια από τα


άτομα αυτά είναι ισότοπα.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 6


ii. Να κατατάξετε τα άτομα αυτά κατά σειρά αυξανόμενης μάζας.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΠΟΛΛΑΠΛΗΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

1) Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές.


a. Τα δομικά στοιχεία όλων των χημικών ενώσεων είναι τα μόρια.
b. Στη φύση υπάρχουν χημικά στοιχεία που τα δομικά τους
σωματίδια είναι τα άτομα.
c. Τα περισσότερα χημικά στοιχεία είναι διατομικά.
16
d. Το 8O έχει ατομικότητα 8.
e. Το νερό (H2O) είναι τριατομικό στοιχείο.
f. Όλα τα μόρια αποτελούνται από διαφορετικά είδη ατόμων.
g. Τα άτομα όλων των στοιχείων υπάρχουν σε ελεύθερη
κατάσταση.
h. Το μόριο της ζάχαρης ( C12H22O11) διατηρεί τις ιδιότητες της
ζάχαρης.
i. Το μόριο δεν μπορεί να διασπαστεί σε μικρότερα σωματίδια.
j. Η ατομικότητα της αμμωνίας ( NH3) είναι 4.
2) Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές.

a. Τα ιόντα είναι πάντα ηλεκτρικά φορτισμένα συγκροτήματα ατόμων.


b. Τα αρνητικά φορτισμένα ιόντα ονομάζονται ανιόντα.
c. Οι ιοντικές ενώσεις αποτελούνται από κατιόντα ή από ανιόντα.
d. Στις ιοντικές ενώσεις τα δομικά σωματίδια δεν είναι τα μόρια.
e. Κάθε ιοντική ένωση αποτελείται από ίσο αριθμό θετικών και αρνητικών
ιόντων.
f. Το Na2SO4 είναι ιοντική ένωση, οπότε συνολικά έχει ηλεκτρικό φορτίο.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 7


3) Να επιλέξετε την σωστή απάντηση σε καθεμία από τις επόμενες
ερωτήσεις.

a. Ποιο από τα επόμενα στοιχεία είναι μονοατομικό;


i. Χλώριο (Cl)
ii. Άζωτο (N)
iii. Ήλιο (He)
iv. Οξυγόνο (O)

b. Ποιος από τους επόμενους μοριακούς τύπους


παριστάνει το μόριο ενός χημικού στοιχείου;

i. H2O
ii. O3
iii. CN-
iv. NH3

c. Ποιο από τα επόμενα ιόντα είναι πολυατομικό


κατιόν;
i. Cl-
ii. NO3-
iii. Ca2+
iv. NH4+

d. Το μικρότερο σωματίδιο ύλης που μπορεί να υπάρχει σε ελεύθερη


κατάσταση και να διατηρεί τις ιδιότητες της ουσίας που ανήκει είναι το:
i. Άτομο
ii. Μόριο
iii. Ιόν
iv. Πρωτόνιο

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 8


e. Τα ιόντα είναι:

i. Ηλεκτρικά φορτισμένα σωματίδια


ii. Άτομα ή συγκροτήματα ατόμων
iii. Ηλεκτρικά φορτισμένα άτομα
iv. Άτομα ή συγκροτήματα ατόμων με ηλεκτρικό φορτίο

4) Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές.


a. Το ηλεκτρόνιο και το πρωτόνιο έχουν περίπου την ίδια μάζα.
b. Όλα τα άτομα του ίδιου στοιχείου έχουν τον ίδιο μαζικό αριθμό.
23 24
c. Τα άτομα 11 Na και 12 Mg έχουν τον ίδιο αριθμό νετρονίων
στον πυρήνα.
d. Τα άτομα του ίδιου στοιχείου έχουν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων.
1
e. Το άτομο με την μικρότερη μάζα είναι το άτομο 1H .
f. Τα άτομα του ίδιου στοιχείου έχουν τον ίδιο αριθμό νετρονίων.
g. Όλα τα άτομα του άνθρακα έχουν την ίδια μάζα.
h. Τα άτομα του ίδιου στοιχείου έχουν τις ίδιες χημικές ιδιότητες.
i. Τα άτομα του ίδιου στοιχείου είναι όμοια.

5) Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές.


a. Τα ισότοπα είναι άτομα που
ανήκουν στο ίδιο στοιχείο.
b. Τα ισότοπα έχουν τον ίδιο μαζικό
και διαφορετικό ατομικό αριθμό.
c. Τα ισότοπα άτομα έχουν
διαφορετική μάζα.
d. Τα ισότοπα άτομα περιέχουν στον
πυρήνα τους διαφορετικό αριθμό νετρονίων.
e. Τα ισότοπα έχουν τις ίδιες χημικές
ιδιότητες.
f. Είναι δυνατόν άτομα που έχουν
τον ίδιο μαζικό αριθμό να ανήκουν σε διαφορετικά στοιχεία.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 9


g. Όταν σε ένα άτομο μεταβληθεί ο
αριθμός των πρωτονίων, σχηματίζεται ισότοπο άτομο.

6) Να επιλέξετε την σωστή απάντηση σε καθεμία από τις επόμενες


ερωτήσεις.

a. Το σωματίδιο με την μικρότερη


μάζα είναι:
i. Πρωτόνιο
ii. Νετρόνιο
iii. Ηλεκτρόνιο

b. Η διαφορά του μαζικού από τον


ατομικό αριθμό ( Α – Ζ ) δείχνει τον αριθμό των:
i. Πρωτονίων
ii. Νετρονίων
iii. Ηλεκτρονίων
c. Ποιο από τα επόμενα σωματίδια
δεν έχει ηλεκτρικό φορτίο;

i. Το άτομο
ii. Το πρωτόνιο
iii. Το ιόν
iv. Ο πυρήνας

d. Όλα τα άτομα άνθρακα (C) έχουν


τον ίδιο:
i. Αριθμό νετρονίων
ii. Αριθμό πρωτονίων
iii. Μαζικό αριθμό

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 10


e. Η ταυτότητα του ατόμου είναι:
i. Ο μαζικός του αριθμός
ii. Ο ατομικός του αριθμός
iii. Η ατομικότητά του
iv. Η μάζα του
v. Ο αριθμός των νουκλεονίων του

7) Να επιλέξετε την σωστή απάντηση σε καθεμία από τις επόμενες


ερωτήσεις.

a. Τα ισότοπα έχουν τον ίδιο:


i. Αριθμό ηλεκτρονίων
ii. Ατομικό και τον ίδιο μαζικό αριθμό
iii. Αριθμό πρωτονίων και διαφορετικό αριθμό ηλεκτρονίων
iv. Αριθμό ηλεκτρονίων και διαφορετικό αριθμό νετρονίων.

b. Ένα μονοατομικό ιόν που έχει


φορτίο – 2, προκύπτει από ένα άτομο, όταν:

i. Αποβάλει δύο ηλεκτρόνια


ii. Αποβάλει δύο νετρόνια
iii. Προσλάβει δύο ηλεκτρόνια
iv. Προσλάβει δύο πρωτόνια

c. Ένα σωματίδιο περιέχει 19


πρωτόνια, 20 νετρόνια και 18 ηλεκτρόνια. Το σωματίδιο αυτό είναι:

i. Άτομο
ii. Μόριο
iii. Θετικό ιόν
iv. Ανιόν
d. Tο ανιόν S2- περιέχει 18 ηλεκτρόνια
και 16 νετρόνια. Ο μαζικός αριθμός του ατόμου του S είναι:

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 11


i. 34
ii. 18
iii. 32
iv. 3

e. Το κατιόν Mg2+ έχει 12 νετρόνια και


10 ηλεκτρόνια. Ο μαζικός αριθμός του ατόμου Mg είναι:

i. 20
ii. 22
iii. 12
iv. 24

f. Ένα σωματίδιο περιέχει 35


πρωτόνια, 44 νετρόνια και 36 ηλεκτρόνια. Το σωματίδιο αυτό είναι:

i. Άτομο
ii. Ανιόν με φορτίο – 1
iii. Κατιόν με φορτίο + 1
iv. Ανιόν με φορτίο – 2

g. Ένα σωματίδιο περιέχει 14


νετρόνια, 10 ηλεκτρόνια και έχει φορτίο + 3. Το σωματίδιο αυτό
συμβολίζεται:
14 3+
i. 10 X
24 3+
ii. 10 X
27 3+
iii. 13 X

21 3+
iv. 7X

ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 12


1) Πόσα πρωτόνια, νετρόνια και ηλεκτρόνια περιέχει καθένα από τα επόμενα
άτομα;
1 16 23 65 31 80 200 223
1Η , 8Ο , 11 Νa , 30 Zn , 15 P , 34 Se , 80 Hg , 87 Fr

2) Πόσα πρωτόνια, νετρόνια και ηλεκτρόνια περιέχει καθένα από τα επόμενα


ιόντα;
2 + 16 2− 24 2+ 14 3− 88 2+ 79 − 52 3+ 79 4+
1H , 8Ο , 12 Mg , 7N , 38 Sr , 35 Br , 24 Cr , 34 Se

3) Το άτομο ενός στοιχείου Χ έχει μαζικό αριθμό 40 και στον πυρήνα του
περιέχει 4 νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνιά του. Να υπολογιστούν:
i. Ο αριθμός των πρωτονίων, των νετρονίων και των ηλεκτρονίων
του ατόμου,
ii. Ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Χ.

4) Το άτομο ενός στοιχείου Σ έχει μαζικό αριθμό 84 και περιέχει στον πυρήνα
του 12 νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνιά του.
i. Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Σ;
ii. Ποια από τα επόμενα άτομα ή ιόντα έχουν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων
με το άτομο του στοιχείου Σ;

35 Br- 38 Sr 40 Zr2+ 37 Rb+ 35 Br

5) Το ιόν F- έχει 10 νετρόνια στον πυρήνα του, ενώ περιέχει τον ίδιο αριθμό
20
ηλεκτρονίων με το άτομο 10 Νe . Να υπολογίσετε τον ατομικό αριθμό του
F και τον μαζικό αριθμό του ατόμου F.
6) Το κατιόν Al3+ περιέχει 14 νετρόνια και 10 ηλεκτρόνια.
a. Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός
και ποιος ο μαζικός αριθμός του ατόμου Al;
b. Ποια από τα επόμενα
σωματίδια έχουν τον ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων με το ιόν Al3+;
12 Mg2+ 11 Na 8 O2-

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 13


A1 122
X z2 X
7) Τα άτομα 50 και είναι ισότοπα. Αν το δεύτερο άτομο έχει
τέσσερα νετρόνια περισσότερα από το πρώτο, να υπολογιστεί ο αριθμός
των πρωτονίων, των νετρονίων και των ηλεκτρονίων του κάθε ισοτόπου.
8) Το βρώμιο ( Br ) έχει ατομικό αριθμό 35. Στο ανιόν Br- ο αριθμός των
νετρονίων είναι μεγαλύτερος από τον αριθμό των ηλεκτρονίων κατά 10. Να
βρεθεί ο μαζικός αριθμός του ατόμου του βρωμίου.

2 x+2 2 x+4
9) Έστω τα ισότοπα άτομα: x+1 A και 2 x−4 A . Να υπολογιστούν:

i. ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Α και οι μαζικοί αριθμοί των δύο


ατόμων
ii. ο αριθμός των νετρονίων και των ηλεκτρονίων των δύο ατόμων.

ΑΤΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ – ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

Πώς περιγράφεται ένα απλό μοντέλο του ατόμου;

Ένα απλό μοντέλο του ατόμου περιγράφεται σύμφωνα με το ατομικό


πρότυπο του Bohr και είναι το εξής:

 Ο πυρήνας βρίσκεται στο κέντρο του ατόμου, είναι θετικά


φορτισμένος και καταλαμβάνει πολύ μικρό όγκο σε σχέση με
τον όγκο του ατόμου.
 Τα ηλεκτρόνια μπορούν να κινούνται γύρω από τον πυρήνα
μόνο σε συγκεκριμένες κυκλικές τροχιές. Τις τροχιές αυτές ο
Bohr τις ονόμασε ηλεκτρονικές στιβάδες. Υπάρχουν επτά
συνολικά κυκλικές τροχιές που καθορίζονται από έναν
αριθμό n, ο οποίος ονομάζεται κύριος κβαντικός αριθμός,
και παίρνει ακέραιες τιμές 1,2,3…
 Το ηλεκτρόνιο, όταν κινείται σε μια επιτρεπόμενη τροχιά, δεν
εκπέμπει ενέργεια με την μορφή ακτινοβολίας, αλλά έχει
καθορισμένη ενέργεια. Εκπομπή ενέργειας με την μορφή
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 14
ακτινοβολίας έχουμε μόνο όταν το ηλεκτρόνιο μεταπηδήσει
από μία υψηλότερη ενεργειακά στιβάδα σε μια χαμηλότερη.
Η ενέργεια των στιβάδων αυξάνεται όσο απομακρυνόμαστε
από τον πυρήνα, δηλαδή αυξάνεται κατά τη σειρά:
K<L<M<N<O<P<Q

Πώς γίνεται η κατανομή ηλεκτρονίων σε ένα άτομο;

Η κατανομή των ηλεκτρονίων σε ένα άτομο καθορίζεται από ορισμένες


βασικές αρχές:
1. ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων που μπορεί να έχει μία στιβάδα δίνεται
από τον τύπο 2n2, όπου n ο κύριος κβαντικός αριθμός.
2. είναι αδύνατο να βρίσκονται στην εξωτερική στιβάδα ενός ατόμου
περισσότερα από 8e- ή, αν η εξωτερική στιβάδα είναι η K, περισσότερα
από 2e-.
3. είναι αδύνατο να βρίσκονται στην αμέσως προηγούμενη της εξωτερικής
στιβάδας ενός ατόμου περισσότερα από 8e-.
4. γενικά, σε ένα άτομο τα ηλεκτρόνια τείνουν να καταλάβουν τις στιβάδες
με την μικρότερη ενέργεια.

Τι είναι ο περιοδικός πίνακας;

Παράλληλα με την ανακάλυψη και τη μελάτη των φυσικών και χημικών


ιδιοτήτων των πρώτων στοιχείων άρχισε και η προσπάθεια της ταξινόμησης
αυτών σε ομάδες, με σκοπό την καλύτερη μελέτη τους.

Στο σύγχρονο περιοδικό πίνακα τα στοιχεία ταξινομούνται σε επτά οριζόντιες


σειρές, που ονομάζονται περίοδοι, και σε δεκαέξι κάθετες στήλες που
ονομάζονται ομάδες.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 15


Περίοδος είναι η οριζόντια σειρά του περιοδικού πίνακα που περιέχει στοιχεία
με αύξοντα ατομικό αριθμό (Ζ) και με τον ίδιο αριθμό στιβάδων.

Η περίοδος στην οποία ανήκει το στοιχείο μας δείχνει ποια είναι η εξωτερική
στιβάδα του στοιχείου.

Ομάδα είναι η κάθετη στήλη του περιοδικού πίνακα που περιέχει στοιχεία με
παρόμοιες χημικές ιδιότητες.

Όσο κατεβαίνουμε κατά μήκος μιας ομάδας αυξάνεται η πυκνότητα, η ατομική


ακτίνα των στοιχείων και το σημείο βρασμού τους.

Η ομάδα στην οποία ανήκει το στοιχείο μας δίνει τον αριθμό των ηλεκτρονίων
της εξωτερικής του στιβάδας.

Οι ομάδες δηλώνονται με έναν λατινικό αριθμό І, II, Ш, IV, V, VI, VII, VII και
ένα γράμμα Α ή Β. Οι ομάδες με το γράμμα Α ονομάζονται κύριες ομάδες και
οι ομάδες με το γράμμα Β ονομάζονται δευτερεύουσες ομάδες.

Στην ομάδα IIB ανήκουν τα δεκαπέντε στοιχεία της σειράς του λανθανίου
(La), οι λανθανίδες, και τα δεκαπέντε στοιχεία της σειράς του ακτινίου (Ac),
οι ακτινίδες.

Τα μέταλλα της ΙΑ ομάδας ονομάζονται αλκάλια, της ΙΙΑ ομάδας αλκαλικές


γαίες και της ΙΙΙΑ γαίες. Τα στοιχεία που ανήκουν στις δευτερεύουσες ομάδες
ονομάζονται μεταβατικά στοιχεία ή στοιχεία μετάπτωσης. Τα στοιχεία της
VIIΑ ομάδας ονομάζονται αλογόνα και της VIIIA ευγενή αέρια.
Ποια είναι η χρησιμότητα του περιοδικού πίνακα;

I. Ο περιοδικός πίνακας με την ταξινόμηση των στοιχείων σε ομάδες με


κοινές ιδιότητες επιτρέπει την καλύτερη και συστηματικότερη μελέτη
των χημικών και φυσικών ιδιοτήτων καθώς επίσης και των μεθόδων
παρασκευής των στοιχείων. Έτσι μελετά τις γενικές ιδιότητες και

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 16


παρασκευές των στοιχείων που ανήκουν σε μια ομάδα και όχι για κάθε
στοιχείο ξεχωριστά.
II. Ο περιοδικός πίνακας επιτρέπει την πρόβλεψη των χημικών και
φυσικών ιδιοτήτων και των μεθόδων παρασκευής στοιχείων που
μπορεί να ανακαλυφθούν στο μέλλον.

Ο περιοδικός πίνακας ταξινομείται σε δύο μεγάλες κατηγορίες:

Μέταλλα Αμέταλλα
Είναι όλα στερεά, με εξαίρεση τον Hg Είναι στην πλειοψηφία τους αέρια
οποίος είναι υγρός. και στερεά, με μοναδικό υγρό το Br2
Είναι καλοί αγωγοί της θερμότητας και του Είναι κακοί αγωγοί της θερμότητας
ηλεκτρισμού. και του ηλεκτρισμού.
Είναι ελατά (μετατρέπονται σε ελάσματα και Δεν είναι ελατά ούτε όλκιμα.
σε φύλλα), είναι όλκιμα (μετατρέπονται σε
σύρματα) και έχουν μεταλλική λάμψη.

Ανάμεσα στα μέταλλα και στα αμέταλλα υπάρχουν και μερικά στοιχεία τα
οποία έχουν ενδιάμεσες ιδιότητες και οποία ονομάζονται μεταλλοειδή.

Η φυσική κατάσταση των στοιχείων του περιοδικού πίνακα:


 Αέρια στοιχεία είναι:
 Το Η, το Ν και το Ο
 Από τα αλογόνα, το F και το Cl.
 Όλα τα ευγενή αέρια
 Υγρά στοιχεία είναι:
 Το αμέταλλο Br
 Το μέταλλο Hg
 Στερεά στοιχεία είναι όλα τα υπόλοιπα στοιχεία.

Τι είναι χημικός δεσμός;

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 17


Χημικός δεσμός είναι η ελκτική δύναμη που συγκρατεί μεταξύ τους τα
άτομα, τα ιόντα ή τα μόρια όταν σχηματίζουν τις χημικές ενώσεις.

Η αιτία της δημιουργίας των χημικών δεσμών είναι η τάση όλων των
σωμάτων στη φύση να μεταβούν σε σταθερότερες καταστάσεις, δηλαδή σε
καταστάσεις μικρότερης ενέργειας.
Για να σχηματιστεί χημικός δεσμός, πρέπει οι δομικές μονάδες της ύλης να
πλησιάσουν αρκετά, ώστε να αναπτυχθούν μεταξύ τους ελκτικές δυνάμεις.
Ποιοι παράγοντες καθορίζουν την χημική συμπεριφορά του ατόμου;
i. Τα ηλεκτρόνια της εξωτερικής στιβάδας (ηλεκτρόνια σθένους)
ii. Την ατομική ακτίνα ( το μέγεθος του ατόμου)

Ποιος είναι ο ρόλος των ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας στη


χημική συμπεριφορά του ατόμου;

i. Τα ηλεκτρόνια της εξωτερικής στιβάδας παίζουν τον σημαντικότερο


ρόλο κατά τον σχηματισμό χημικών δεσμών και καθορίζουν την
χημική συμπεριφορά του ατόμου.
ii. Τα άτομα των ευγενών αερίων έχουν συμπληρωμένη τη στιβάδα
σθένους τους και δεν τάση να σχηματίσουν χημικές ενώσεις (είναι
αδρανή στοιχεία). Η ηλεκτρονιακή δομή του ευγενούς αερίου
αντιστοιχεί σε χαμηλότερη ενέργεια, οπότε είναι σταθερή
κατάσταση.
iii. Ανάλογα με τον αριθμό ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας, τα
άτομα για να αποκτήσουν τη δομή ευγενούς αερίου:
a. Αποβάλλουν ή προσλαμβάνουν ηλεκτρόνια (μεταφορά
ηλεκτρονίων: ιοντικός δεσμός)
b. Συνεισφέρουν ηλεκτρόνια, οπότε σχηματίζονται κοινά ζεύγη
ηλεκτρονίων (ομοιοπολικός δεσμός)

Τι είναι η ατομική ακτίνα και πως μεταβάλλεται κατά μήκος μιας


ομάδας και κατά μήκος μιας περιόδου;

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 18


Ατομική ακτίνα είναι η απόσταση της εξωτερικής στιβάδας από τον
πυρήνα του ατόμου. Δηλαδή η ατομική ακτίνα καθορίζει το μέγεθος του
ατόμου.
Σε μια ομάδα του περιοδικού πίνακα η ατομική ακτίνα αυξάνεται από
πάνω προς τα κάτω, δηλαδή με την αύξηση του ατομικού αριθμού.
Σε μια περίοδο του περιοδικού πίνακα η ατομική ακτίνα ελαττώνεται
από αριστερά προς τα δεξιά, δηλαδή με την αύξηση του ατομικού
αριθμού.
Τι είναι ο ιοντικός ή ετεροπολικός δεσμός;

Ο ιοντικός ή ετεροπολικός δεσμός αναπτύσσεται μεταξύ ετεροατόμων,


συνήθως μεταξύ ενός μετάλλου και ενός αμέταλλου. Ο δεσμός αυτό
απορρέει από την έλξη αντίθετα φορτισμένων ιόντων, κατιόντων και
ανιόντων. Τα ιόντα αυτά σχηματίζονται με μεταφορά ηλρκτρονίων.
Τι δείχνει ο χημικός τύπος των ιοντικών ενώσεων;
Στον ιοντικό κρύσταλλο που δημιουργείται οι ελκτικές δυνάμεις Coulomb
ασκούνται προς όλες τις κατευθύνσεις και γι’ αυτό δεν υπάρχει η έννοια
του μορίου.
Ο μοριακός τύπος μιας ιοντικής ένωσης δεν συμβολίζει το μόριο της
ένωσης, αλλά δείχνει την απλούστερη ακέραια αναλογία στο κρυσταλλικό
πλέγμα της ένωσης.

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των ιοντικών ενώσεων;

i. Ιοντικές ενώσεις είναι κατά πλειονότητα τα οξείδια τω μετάλλων, τα


υδροξείδια των μετάλλων και τα άλατα.
ii. Δεν αποτελούνται από μόρια. Οι δομικές μονάδες των ιοντικών
ενώσεων είναι τα ιόντα.
iii. Είναι στερεά κρυσταλλικά σώματα με υψηλό σημείο τήξης, λόγω
των ισχυρών ηλεκτροστατικών δυνάμεων Coulomb μεταξύ των
ιόντων.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 19


iv. Οι κρύσταλλοί του είναι σκληροί και εύθραυστοι και όχι ελατοί και
όλκιμοι, όπως είναι οι κρύσταλλοι των μετάλλων.
v. Τα τήγματά τους και τα υδατικά τους διαλύματα είναι καλοί αγωγοί
ηλεκτρισμού. Αντίθετα, οι ιοντικές ενώσεις σε στερεή κατάσταση δεν
εμφανίζουν ηλεκτρική αγωγιμότητα.
vi. Διαλύονται στο νερό.

Τι είναι ο ομοιοπολικός δεσμός;

Ομοιοπολικός ονομάζεται ο δεσμός που σχηματίζεται με αμοιβαία


συνεισφορά ενός ή περισσοτέρων μονήρων ηλεκτρονίων, οπότε τα άτομα
συνδέονται μεταξύ τους με ένα ή περισσότερα κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων.
Για να σχηματιστεί ομοιοπολικός δεσμός, πρέπει τα άτομα που
συνδέονται:
i. Να είναι αμέταλλα
ii. Να διαθέτουν ένα ή περισσότερα μονήρη ηλεκτρόνια

Τι ονομάζεται πολικός και τι μη πολικός ομοιοπολικός δεσμός;

Όταν τα άτομα που συνδέονται με ομοιοπολικό δεσμό ανήκουν στο ίδιο


στοιχείο έχουν την ίδια ηλεκτραρνητικότητα, οπότε το κοινό ζεύγος
ηλεκτρονίων του ομοιοπολικού δεσμού έλκεται εξίσου από τους πυρήνες
των δύο ατόμων. Στην περίπτωση αυτή δημιουργείται μια συμμετρική
κατανομή του κοινού ζεύγους ηλεκτρονίων μεταξύ των δύο ατόμων. Ο
δεσμός αυτός ονομάζεται μη πολικός ομοιοπολικός δεσμός.
Όταν τα άτομα που συνδέονται με ομοιοπολικό δεσμό ανήκουν σε
διαφορετικά στοιχεία, έχουν διαφορετική ηλεκτραρνητικότητα, με
αποτέλεσμα το κοινό ζεύγος ηλεκτρονίων να έλκεται περισσότερο από το
ηλεκτραρνητικότερο άτομο. Ο δεσμός αυτός ονομάζεται πολικός
ομοιοπολικός δεσμός.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 20


Ποια είναι χαρακτηριστικά των ομοιοπολικών ενώσεων;

i. Οι δομικές μονάδες των ομοιοπολικών ενώσεων είναι τα μόρια.


Μεταξύ των μορίων ασκούνται ασθενείς ελκτικές δυνάμεις.
ii. Στις συνηθισμένες συνθήκες είναι αέρια ή υγρά ή μαλακά στερεά με
χαμηλό σημείο τήξης.
iii. Σε καθαρή μορφή είναι κακοί αγωγοί ηλεκτρισμού. Ηλεκτρική
αγωγιμότητα εμφανίζουν τα υδατικά διαλύματα ορισμένων
ομοιοπολικών ενώσεων που είναι ηλεκτρολύτες.
iv. Είναι γενικά δυσδιάλυτες στο νερό, εκτός αν αντιδρούν με αυτό ή
περιέχουν πολικές ομάδες.

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΑΚΗ ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ

1. Να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή σε στιβάδες για τα παρακάτω


άτομα:

2 He, 13 Al , 36 Kr , 56 Ba, 5 B , 16 S , 37 Rb, 82 Pb, 9 F , 19 K , 50 Sn


10 Ne, 33 As , 54 Xe

2. Να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή σε στιβάδες για τα παρακάτω


ιόντα:

9 F  , 2 He 2  , 11 Na  , 16 S 2  , 19 K  , 35 Br  , 37 Rb  , 56 Ba 2 

3. Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις, που αναφέρονται στο ατομικό


πρότυπο του Bohr, είναι σωστές;
α. Το ηλεκτρόνιο κινείται γύρω από τον πυρήνα σε κυκλικές ή
ελλειπτικές τροχιές.
β. Τα ηλεκτρόνια μιας στιβάδας έχουν περίπου την ίδια ενέργεια και
την ίδια απόσταση από τον πυρήνα.
γ. Η ενέργεια του ηλεκτρονίου εξαρτάται μόνο από την τιμή του
κβαντικού αριθμού n.
δ. Η στιβάδα L έχει μεγαλύτερη ενέργεια από τη στιβάδα M.
ε. Το ηλεκτρόνιο έχει μέγιστη ενέργεια όταν βρίσκεται στην τροχιά
που είναι πιο κοντινή στον πυρήνα.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 21


στ. Όσο αυξάνεται η απόσταση του ηλεκτρονίου από τον πυρήνα,
τόσο ελαττώνεται η ενέργειά του.
ζ. Η μάζα του ατόμου είναι σχεδόν συγκεντρωμένη στον πυρήνα.

4. Να επιλέξετε την σωστή απάντηση σε καθεμία από τις επόμενες


ερωτήσεις.
α) Σε ένα άτομο μικρότερη ενέργεια έχει η στιβάδα:
i. K
ii. L
iii. M
iv. N
β) Ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων στην στιβάδα Ν είναι:
i. 18
ii. 32
iii. 8
iv. 16
γ) Το άτομο 19Κ έχει στην εξωτερική του στιβάδα:
i. 8e
ii. 1e
iii. 9e
iv. 2e
δ) Η εξωτερική στιβάδα οποιουδήποτε ατόμου είναι:
i. η Q
ii. η στιβάδα που έχει 8e
iii. η στιβάδα που έχει την μικρότερη ενέργεια
iv. από τις στιβάδες που έχουν ηλεκτρόνια, εκείνη η οποία
αντιστοιχεί στη μέγιστη τιμή του n.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 22


ε) Ο μέγιστος αριθμός ηλεκτρονίων που τοποθετούνται στην στιβάδα P (n = 6)
είναι:
i. 72
ii. 8
iii. 18
iv. 32

στ) Η εξωτερική στιβάδα του ατόμου ενός στοιχείου Χ έχει 7 ηλεκτρόνια. Ο


ατομικός αριθμός του στοιχείου Χ μπορεί να είναι:
i. 7
ii. 35
iii. 15
iv. 67
ζ) Ποιο από τα επόμενα άτομα έχει στην εξωτερική του στιβάδα 4 ηλεκτρόνια;
i. 4 Α
ii. 18 Β
iii. 32 Γ
iv. 38 Δ

5. Να υπολογίσετε τον ατομικό αριθμό του στοιχείου για το άτομο του


οποίου γνωρίζουμε ότι έχει:
i. 3 ηλεκτρόνια στην στιβάδα Μ
ii. 8 ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα που είναι η Μ
iii. 5 ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα που είναι η Ν

6. Το άτομο ενός στοιχείου Χ έχει μαζικό αριθμό 84 και περιέχει στον


πυρήνα του 12 νετρόνια περισσότερα από τα πρωτόνια. Να βρεθούν:
i. Ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Χ
ii. Η ηλεκτρονιακή δομή του ατόμου

7. Ένα σωματίδιο Α περιέχει 20 πρωτόνια, 20 νετρόνια και 18 ηλεκτρόνια.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 23


α) Το σωματίδιο αυτό είναι:
i. Άτομο
ii. Θετικό ιόν
iii. Αρνητικό ιόν
β) Να γραφεί η ηλεκτρονιακή δομή του σωματιδίου Α
γ) Το ιόν Β2- είναι ισοηλεκτρονιακό με το σωματίδιο Α. Ποιος είναι ο
ατομικός αριθμός του στοιχείου Β

8. Το άτομο ενός στοιχείου Σ περιέχει στον πυρήνα του 81 νουκλεόνια,


ενώ ο αριθμός νετρονίων του είναι κατά 11 μεγαλύτερος από τον
αριθμό των πρωτονίων.
α) Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Σ;
β) Να γραφεί η ηλεκτρονιακή δομή:
i. Του ατόμου Σ
ii. Του ιόντος Σ-
iii. Του ισοτόπου ατόμου 79Σ.

Ο ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

1. Να γράψετε την ηλεκτρονιακή δομή και να βρείτε το ατομικό αριθμό ενός


στοιχείου που ανήκει:
i. Στα αλκάλια
ii. Στις αλκαλικές γαίες
iii. Στα αλογόνα
iv. Στα ευγενή αέρια

2. α) Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο ανήκουν τα στοιχεία 13Al και 14Si;
β) Είναι δυνατόν στο μέλλον να παρασκευαστεί κάποιο στοιχείο που να
τοποθετηθεί στον Π.Π ανάμεσα στο Al και στο Si;
γ) Ποιο από τα επόμενα στοιχεία έχουν παρόμοιες ιδιότητες με το Si;
i. 5 Β (βόριο)
ii. 38 Sr (στρόντιο)
iii. 31 Ga (γάλλιο)

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 24


iv. 32 Ge (γερμάνιο)

3. Τα στοιχεία Α, Β και Γ έχουν ατομικούς αριθμούς ν, ν+1 και ν+3


αντίστοιχα. Αν το στοιχείο Β είναι ευγενές αέριο, σε ποιες ομάδες του Π.Π
ανήκουν τα στοιχεία Α και Β;

4. Να εξηγήσετε ποιες από τις προτάσεις είναι σωστές:

α) Η κατάταξη των στοιχείων στο σύγχρονο Π.Π γίνεται κατά σειρά


αυξανόμενου ατομικού αριθμού.
β) Τα στοιχεία που ανήκουν στην ίδια κύρια ομάδα έχουν συμπληρώσει τον
ίδιο αριθμό ηλεκτρονιακών στιβάδων.
γ) Τα ισότοπα άτομα ανήκουν στην ίδια θέση του Π.Π.
δ) Ο αριθμός των στοιχείων που ανήκουν σε καθεμία από τις τέσσερις
πρώτες περιόδους, δίνεται από τον τύπο 2n2.
ε) Όταν δύο άτομα έχουν τον ίδιο μαζικό αριθμό, ανήκουν σε στοιχεία που
τοποθετούνται στην ίδια θέση του Π.Π.
στ) Οι αλκαλικές γαίες έχουν τοποθετηθεί σε 7 περιόδους.
ζ) η πρώτη περίοδος περιλαμβάνει το υδρογόνο και τα αλκάλια.

5. Να επιλέξετε την σωστή απάντηση σε καθεμία από τις επόμενες


ερωτήσεις.
α) Η κατάταξη των στοιχείων στον Π.Π γίνεται με βάση:
i. Τον ατομικό αριθμό
ii. Τον μαζικό αριθμό
iii. Την πυκνότητα
iv. Την μάζα του ατόμου
β) Τα αλογόνα ανήκουν στην ομάδα:
i. VA
ii. VIIA
iii. 15

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 25


iv. VIIB
γ) Τα στοιχεία που ανήκουν στην κύρια ομάδα (Α) του Π.Π, έχουν:
i. Παραπλήσιο ατομικό αριθμό
ii. Ίδιο αριθμό στιβάδων
iii. Παρόμοιες χημικές ιδιότητες
iv. Ίδια ατομική ακτίνα

δ) Τα στοιχεία που ανήκουν στην ίδια περίοδο του Π.Π έχουν:


i. Παρόμοιες χημικές ιδιότητες
ii. Ίδιο μαζικό αριθμό
iii. Ίδιο αριθμό ηλεκτρονιακών στιβάδων
iv. Ίδιο αριθμό ηλεκτρονίων στην εξωτερική στιβάδα
ε) Τα στοιχεία της VA ομάδας έχουν στην εξωτερική τους στιβάδα:
i. 1e
ii. 5e
iii. 7e
iv. 8e
στ) Σε ποια περίοδο ανήκουν τα στοιχεία που έχουν εξωτερική στιβάδα την Ν:
i. 2η
ii. 3η
iii. 4η
iv. 5η
ζ) Ποιο από τα επόμενα στοιχεία ανήκει στις αλκαλικές γαίες:
i. Br
ii. Mg
iii. K
iv. S
η) Η θέση ενός στοιχείου στον περιοδικό πίνακα δίνει πληροφορίες για:
i. Τον μαζικό αριθμό του
ii. Τις χημικές του ιδιότητες
iii. Την προέλευσή του
θ) Ο αριθμός των στοιχείων της τρίτης περιόδου του Π.Π είναι:

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 26


i. 8
ii. 18
iii. 32
ι) Ο ατομικός αριθμός του δεύτερου στοιχείου από τα αλογόνα είναι:
i. 9
ii. 16
iii. 17
iv. 35
ια) Ποια περίοδο του Π.Π έχει τα λιγότερα στοιχεία;
i. 1η
ii. 2η
iii. 6η
iv. 7η
ιβ) Τα στοιχεία των οποίων τα άτομα έχουν στην εξωτερική στιβάδα 6
ηλεκτρόνια ανήκουν στην ομάδα:
i. VIA
ii. VIB
iii. IIA
iv. VIA ή VIB
ιγ) Ευγενές αέριο έχει ατομικό αριθμό Ζ1= ν. Το στοιχείο με ατομικό αριθμό
Ζ2= ν+2 ανήκει στην ομάδα:
i. IA
ii. VIA
iii. IVA
iv. IIA

6. Με βάση την ηλεκτρονιακή δομή των ατόμων τους να βρείτε σε ποια


ομάδα και σε ποια περίοδο του Π.Π ανήκουν τα στοιχεία:

4 B, 10 Ne, 13 Al , 15 P, 33 As , 34 Se, 38 Sr , 52Te, 56 Ba

7. Το στοιχείο Σ έχει ατομικό αριθμό Ζ και ανήκει στην VA ομάδα και στην
τρίτη περίοδο του Π.Π.
α) Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου;

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 27


β) Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Π.Π ανήκουν τα στοιχεία Σ 1, Σ2 και
Σ3 με ατομικούς αριθμούς αντίστοιχα Ζ1= Ζ + 3, Ζ2= Ζ + 5 και Ζ3= Ζ – 7;

8. Τα στοιχεί Α, Β και Γ έχουν ατομικούς αριθμούς ν-2, ν και ν+3 αντίστοιχα.


α) Αν το στοιχείο Β είναι ευγενές αέριο, σε ποιες ομάδες του Π.Π ανήκουν τα
στοιχεία Α και Γ;
β) Αν το στοιχείο Β είναι αλογόνο, σε ποιες ομάδες του Π.Π ανήκουν τα
στοιχεία Α και Γ;
9. Τα στοιχεία α, Β και Γ έχουν ατομικούς αριθμούς ν, ν+1 και ν+3 αντίστοιχα.
Το στοιχείο Β είναι ευγενές αέριο και ανήκει στην δεύτερη περίοδο του Π.Π.
α) Σε ποιες ομάδες ανήκουν τα στοιχεία Α και Γ;
β) Να βρεθούν οι ατομικοί αριθμοί των στοιχείων Α, Β και Γ και να γραφεί η
ηλεκτρονιακή δομή των ατόμων.

10. Να γραφεί η ηλεκτρονιακή δομή και να υπολογιστούν οι


ατομικοί αριθμοί των επόμενων στοιχείων
Σ1: ανήκει στην δεύτερη περίοδο και στην VIA ομάδα.
Σ2: ανήκει στη τρίτη περίοδο και στην IIA ομάδα.
Σ3: ανήκει στην τέταρτη περίοδο και στην VA ομάδα
Σ4: είναι το δεύτερο στοιχείο από τα αλογόνα
Σ5: είναι το πέμπτο στοιχείο από τα ευγενή αέρια

11. Το αργό (Ar) είναι ευγενές αέριο και τα ηλεκτρόνιά του είναι
κατανεμημένα σε τρεις στιβάδες.
α) Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του Ar;
β) Το άτομο του Ar έχει την ίδια ηλεκτρονιακή δομή με τα ιόντα Α 2+, Β- και Γ2-.
Να βρεθούν οι ατομικοί αριθμοί των στοιχείων Α, Β και Γ και η θέση τους στον
Π.Π.

12. Το άτομο ενός στοιχείου Χ έχει μαζικό αριθμό 27 και περιέχει


στον πυρήνα του ένα νετρόνιο περισσότερο από τα πρωτόνια.
α) Ποιος είναι ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Χ;
β) Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο ανήκει;

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 28


γ) Ποια είναι η ηλεκτρονιακή δομή του ιόντος Χ3+;

13. α) Το στοιχείο Α ανήκει στην τρίτη περίοδο του Π.Π, ενώ το


ιόν Α2- έχει δομή ευγενούς αερίου.
β) Το στοιχείο Β ανήκει στην τρίτη περίοδο του Π.Π, ενώ το ιόν Β + έχει δομή
ευγενούς αερίου.
Να βρεθούν οι ατομικοί αριθμοί των στοιχείων Α και Β και η θέση στον Π.Π.

14. Για τα στοιχεία Α, Β, Γ, Δ, Ε και Θ υπάρχουν τα εξής


δεδομένα:

α) Το Α έχει συμπληρωμένη την εξωτερική του στιβάδα.


β) Το Β ανήκει στα αλκάλια.
γ) Όλα τα ηλεκτρόνια στο άτομο του Γ έχουν την ίδια ενέργεια.
δ) Το Δ έχει παρόμοιες χημικές ιδιότητες με το 8Ο .
ε) Το Ε είναι δραστικό μέταλλο.
στ) Το Θ είναι το δεύτερο στοιχείο από τα αλογόνα.

Με βάση τις πληροφορίες αυτές να συμπληρώσετε τα κενά του επόμενου


πίνακα:

Στοιχείο Γ Θ
Ζ 11 16 18 56

ΧΗΜΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ

1. α) Πόσα μονήρη ηλεκτρόνια έχει στην εξωτερική του στιβάδα καθένα


από τα επόμενα άτομα;
7 N, 8O, 10Ne, 11Na, 13Al, 14Si, 16S, 17Cl, 19K
β) Ποια από τα άτομα αυτά έχουν τάση να αποβάλουν ηλεκτρόνια για να
αποκτήσουν δομή ευγενούς αερίου;
2. Να συγκρίνετε την ατομική ακτίνα στα παρακάτω ζεύγη;
i. 9 F και 17Cl
ii. 11 Na και 12Mg
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 29
iii. 11 Na και 19K
iv. 16 S και 17Cl
v. K και K+
vi. Br και Br-

3. α) Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Π.Π ανήκουν τα στοιχεία


12 Mg και 20Ca;
β) Ποιο από τα δύο στοιχεία:
i. έχει μικρότερη ατομική ακτίνα;
ii. Είναι περισσότερο ηλεκτροθετικό;
iii. Μετατρέπεται ευκολότερα σε κατιόν;

4. α) Να εξηγήσετε γιατί τα αλογόνα ( 9F, 17 Cl, 35 Br, 53 I) είναι


ηλεκτραρνητικά στοιχεία.
β) Να διατάξετε τα αλογόνα κατά σειρά αυξανόμενης:
i. ηλεκτραρνητικότητας
ii. ατομικής ακτίνας
iii. δραστικότητας

5. Να συγκρίνετε την ατομική ακτίνα των επόμενων ατόμων και ιόντων:


i. 11 Na, 19K και 16S
ii. 19 K+ και 20Ca2+
iii. 8 O2- και 9F-
iv. 17 Cl- και 19K+

6. Να διατάξετε τα επόμενα στοιχεία κατά φθίνουσα ατομική ακτίνα:


i. 19 K, 11Na, 6C, 14Si και 13Al
ii. 20 Ca, 16S, 17Cl, 32Ge και 34Se

7. Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι σωστές:

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 30


α) Όταν πλησιάζουν δύο άτομα Α και Β σε μικρή απόσταση μεταξύ τους,
σχηματίζεται πάντοτε χημικός δεσμός.
β) Η ηλεκτρονιακή δομή των ευγενών αερίων έχει χαμηλή ενέργεια.
γ) Όλα τα άτομα όταν σχηματίζουν χημικούς δεσμούς, τείνουν να
αποκτήσουν στην εξωτερική τους στιβάδα 8 ηλεκτρόνια.
δ) Κατά τον σχηματισμό χημικών δεσμών, όλα τα άτομα αποβάλλουν ή
προσλαμβάνουν ηλεκτρόνια.
ε) Τα ευγενή αέρια δεν σχηματίζουν χημικές ενώσεις.
στ) Τα άτομα των στοιχείων τη IIA ομάδας έχουν στην εξωτερική τους
στιβάδα 2 μονήρη ηλεκτρόνια.
ζ) Όταν το άτομο ενός στοιχείου, που ανήκει σε κύρια ομάδα του Π.Π., έχει
στην εξωτερική του στιβάδα 1 μονήρες ηλεκτρόνιο, τότε ανήκει στην IA
ομάδα.
η) Τα στοιχεία μιας περιόδου έχουν την ίδια ατομική ακτίνα.
θ) Η ατομική ακτίνα των αλογόνων αυξάνεται με την αύξηση του ατομικού
αριθμού.
ι) Τα μέταλλα είναι ηλεκτροθετικά, ενώ τα αμέταλλα ηλεκτραρνητικά.
ια) Το 19K αποβάλλει ευκολότερα ηλεκτρόνια από το 20Ca.
ιβ) Όσο μεγαλύτερη ατομική ακτίνα έχει ένα άτομο, τόσο ευκολότερα
αποβάλλει ηλεκτρόνια.

8. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμία από τις επόμενες


ερωτήσεις.
α) Τα άτομα Α και Β έχουν συνολική ενέργεια Ε 1, ενώ το μόριο ΑΒ που
σχηματίζουν έχει ενέργεια Ε2. Για τις ενέργειες Ε1 και Ε2 ισχύει:
i. Ε1 = Ε 2
ii. Ε1 < Ε 2
iii. Ε1 > Ε 2
β) Πόσα μονήρη ηλεκτρόνια έχει το άτομο 16S στην εξωτερική του στιβάδα;
i. 6
ii. 2
iii. 1
iv. 0

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 31


γ) Ποιο από τα επόμενα στοιχεία έχει μεγαλύτερη ατομική ακτίνα;
i. 11 Na
ii. 19 K
iii. 37 Rb
δ) Ποιο από τα επόμενα στοιχεία έχει μεγαλύτερο μέγεθος;
i. 11 Na
ii. 15 P
iii. 17 Cl
ε) Ποιο από τα επόμενα άτομα έχει τάση να αποβάλλει ηλεκτρόνια για να
αποκτήσει σταθερή ηλεκτρονιακή δομή;

i. 8 O
ii. 17 Cl
iii. 20 Ca
iv. 10 Ne
στ) Ποιο από τα επόμενα στοιχεία είναι πιο ηλεκτροθετικό;
i. 11 Na
ii. 12 Mg
iii. 13 Al
iv. 19 K
ζ) Ποιο από τα επόμενα αμέταλλα είναι δραστικότερο;
i. 16 S
ii. 17 Cl
iii. 9 F
iv. 35 Br

ΙΟΝΤΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ

1. Σε ποιες από τις επόμενες περιπτώσεις σχηματίζεται ιοντική ένωση


μεταξύ των στοιχείων;
i. 11 Na και 35Br
ii. 12 Mg και 19K
iii. 3 Li και 8O
iv. 17 Cl και 16S

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 32


v. 13 Al και 9F
vi. 12 Mg και 17Cl
vii. 1 H και 20Ca
viii. 56 Ba και 53I
ix. 13 Al και 8O

2. Το ασβέστιο (Ca) έχει ατομικό αριθμό Ζ = 20.


α) Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Π.Π. ανήκει; Είναι
ηλεκτροθετικό ή ηλεκτραρνητικό στοιχείο;
β) Τι είδους χημικό δεσμό σχηματίζει με τα στοιχεία 1H, 8O, 17 Cl και 7Ν;
Ποια είναι η φυσική κατάσταση των ενώσεων που προκύπτουν;
γ) Κατά την διάσπαση μιας ποσότητας CaO στα συστατικά της, εκλύεται ή
απορροφάται ενέργεια;

3. Το στοιχείο Χ ανήκει στην τέταρτη περίοδο του Π.Π και σχηματίζει με το


Ο (Ζ=8) την ιοντική ένωση με χημικό τύπο Χ2Ο.
α) Σε ποια ομάδα του Π.Π ανήκει το στοιχείο Χ;
β) Να βρεθεί ο ατομικός αριθμός του στοιχείου Χ.
γ) Να βρεθεί ο χημικός τύπος της ένωσης που προκύπτει μεταξύ των
ατόμων:
i. Χ και 35Br
ii. X και 1H

4. Τα στοιχεία Α, Β, Γ, Δ και Ε, που ανήκουν σε κύριες ομάδες του Π.Π,


σχηματίζουν μεταξύ τους τις παρακάτω ιοντικές ενώσεις:
i. ΑΒ2
ii. ΓΒ
iii. Γ2Δ
iv. Ε2Δ3
Σε ποιες ομάδες του Π.Π ανήκουν τα παραπάνω στοιχεία;

5. Τα στοιχεία Α, Β και Γ έχουν ατομικούς αριθμούς ν, ν+1 και ν+2 και το


Β ανήκει στα ευγενή αέρια.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 33


α) Σε ποια ομάδα του Π.Π ανήκουν τα στοιχεία Α και Γ;
β) Να εξεταστεί τι είδους δεσμός σχηματίζεται μεταξύ των Α και Γ.

ΟΜΟΙΟΠΟΛΙΚΟΣ ΔΕΣΜΟΣ

1. Να εξηγήσετε με ποιον μηχανισμό δημιουργείται ομοιοπολικός δεσμός


μεταξύ των στοιχείων:
i. 1 H και 35Br
ii. 1 H και 16S
iii. 8 O και 8O
iv. 6 C και 17Cl
v. 7 N και 7N
vi. 7 N και 1H
vii. 6 C και 8O
viii. 15 P και 1H
ix. 15 P και 35Br

2. Σε ποιο από τα επόμενα μόρια υπάρχει πολικός ομοιοπολικός δεσμός;


i. H2
ii. HCl
iii. O2
iv. NH3
v. H2O
vi. N2
vii. CCl4
viii. Cl2
ix. CO2

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 34


3. Να γραφούν οι ηλεκτρονιακοί τύποι και οι συντακτικοί τύποι των
παρακάτω ομοιοπολικών ενώσεων:
i. Br2, O2, N2 και I2
ii. HBr, H2O, H2S, NH3 και PH3
iii. CO2, PCl3 και OF2
iv. CH4, CCl4, CH3Cl και CH2Cl2

4. Να εξηγήσετε ποιες από τις παρακάτω προτάσεις που αναφέρονται στον


ομοιοπολικό δεσμό είναι σωστές.
α) Σχηματίζεται μεταξύ αμετάλλων.
β) Είναι δυνατόν να σχηματιστεί ανάμεσα σε άτομα του ίδιου στοιχείου.
γ) Σχηματίζονται ένα ή περισσότερα κοινά ζεύγη ηλεκτρονίων.
δ) Είναι πάντοτε πολικός (πολωμένος)
ε) Οι ελκτικές δυνάμεις μεταξύ των ατόμων είναι ηλεκτροστατικής φύσης.
στ) Οι δομικές μονάδες των ομοιοπολικών ενώσεων είναι τα μόρια.
ζ) Ο πολικός ομοιοπολικός δεσμός σχηματίζεται ανάμεσα σε άτομα
στοιχείων που έχουν διαφορετικό ατομικό αριθμό.
η) Ο μέγιστος αριθμός ομοιοπολικών δεσμών που μπορεί να σχηματίσει
ένα άτομο είναι τρεις.
θ) Ορισμένοι ομοιοπολικοί δεσμοί έχουν και ένα ποσοστό ιοντικού
χαρακτήρα.

5. Να επιλέξετε τη σωστή απάντηση σε καθεμία από τις επόμενες ερωτήσεις.


α) Ποια από τις επόμενες ενώσεις δεν είναι ομοιοπολική;
i. HCl
ii. MgCl2
iii. Cl2
iv. CH4
β) Τι είδους δεσμός υπάρχει στο μόριο του Ο2 (Ο: Ζ=8):
i. Ιοντικός
ii. Απλός ομοιοπολικός
iii. Πολικός
iv. Διπλός ομοιοπολικός

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 35


γ) Σε ποια από τις παρακάτω ενώσεις υπάρχει πολικός ομοιοπολικός
δεσμός;
i. NaBr
ii. N2
iii. NH3
iv. F2

δ) Σε ποιο από τα επόμενα μόρια ο δεσμός είναι περισσότερος πολωμένος;


i. Cl2
ii. F2
iii. HCl
iv. HBr
ε) Σε ποιο από τα επόμενα μόρια υπάρχει τριπλός ομοιοπολικός δεσμός;
i. CH4
ii. H2O
iii. NH3
iv. N2
στ) Ποια από τις παρακάτω ουσίες είναι στερεό στις συνηθισμένες συνθήκες;
i. Br2
ii. Na2O
iii. HBr
iv. CH4
ζ) Όταν μια ένωση περιέχει τόσο ομοιοπολικό όσο και ιοντικό δεσμό
χαρακτηρίζεται ως:
i. Ομοιοπολική
ii. Ιοντική
iii. Μικτή
η) Σε ποια από τις επόμενες ενώσεις τα δομικά σωματίδια είναι ιόντα;
i. HF
ii. CO2
iii. I2
iv. MgBr2

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 36


6. Να καθορίσετε το είδος του δεσμού που σχηματίζεται (ιοντικός,
ομοιοπολικός) ανάμεσα στα άτομα δύο στοιχείων σε καθεμία από τις
επόμενες περιπτώσεις:
α) Δεσμός μεταξύ μετάλλου και αμέταλλου.
β) Ενώνονται άτομα του ίδιου στοιχείου.
γ) Δεσμός μεταξύ αμέταλλων.
δ) Δεσμός μεταξύ υδρογόνου και μετάλλου
ε) Τα άτομα που ενώνονται έχουν μικρή διαφορά ηλεκτραρνητικότητας.
στ) Η δομική μονάδα της ένωσης που προκύπτει είναι το μόριο.
ζ) Η ένωση που προκύπτει είναι αέριο.
η) Σχηματίζεται ένωση η οποία έχει ηλεκτρική αγωγιμότητα σε μορφή
τήγματος.

7. α) Να εξηγήσετε τι είδους χημικό δεσμό σχηματίζει το Η (Ζ=1) με τα


στοιχεία:
i. 35 Br
ii. 3 Li
iii. 16 S
iv. 7 N
v. 6 C
vi. 15 P
vii. 12 Mg

β) Σε ποιες από τις ενώσεις που προκύπτουν τα δομικά σωματίδια δεν είναι
μόρια;

8. α) Να βρεθεί το είδος του δεσμού που σχηματίζει το Ο (Ζ=8) με τα


επόμενα στοιχεία:
i. H (Z=1)
ii. Na (Z=11)
iii. F (Z=9)
iv. O (Z=8)
β) Ποια από τις ενώσεις που προκύπτουν:

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 37


i. Είναι στερεό κρυσταλλικό σώμα;
ii. Έχει μη πολικό ομοιοπολικό δεσμό;

9. Το στοιχείο Α ανήκει στην IA ομάδα, ενώ το στοιχείο Β ανήκει στην VIIA


ομάδα του Π.Π. Να εξηγήσετε τι είδους δεσμός σχηματίζεται μεταξύ των Α
και Β.

10. Το στοιχείο Χ είναι το τρίτο στοιχείο από τα αλογόνα.


α) Να βρεθεί ο ατομικός αριθμός του Χ και να γραφεί η ηλεκτρονιακή δομή
του.
β) Τι είδους χημικό δεσμό σχηματίζει το Χ με το:
i. 19 K
ii. 1 H
iii. 12 Mg

11. Το άτομο του στοιχείου Χ μπορεί να σχηματίσει δύο μόνο


ομοιοπολικούς δεσμούς.
α) Σε ποια ομάδα του Π.Π ανήκει το στοιχείο Χ;
β) Τι είδους χημικός δεσμός σχηματίζεται μεταξύ των ατόμων:
i. Χ και 11Na
ii. X και Χ
iii. Χ και 1Η

12. Τα στοιχεία Α και Β ανήκουν στην τρίτη περίοδο του Π.Π και
σχηματίζουν μεταξύ τους την ιοντική ένωση ΑΒ2.
α) Σε ποια ομάδα του Π.Π ανήκουν τα στοιχεία Α και Β;
β) Να υπολογιστεί ο ατομικός αριθμός των Α και Β.
γ)Να βρεθεί το είδος του δεσμού που σχηματίζεται μεταξύ των στοιχείων:
i. Α και 1Η
ii. Β και 1Η
iii. 6 C και Β

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 38


13. Ο μαζικός αριθμός ενός ατόμου Α είναι διπλάσιος από τον ατομικό του
αριθμό, ενώ το ιόν Α2- έχει ίσο αριθμό ηλεκτρονίων με το άτομο του 10Ne.

α) Να βρεθούν ο ατομικός και ο μαζικός αριθμός του ατόμου του στοιχείου


Α.
β) Σε ποια ομάδα και σε ποια περίοδο του Π.Π ανήκει το στοιχείο Α;
γ) Τι είδους χημικό δεσμό σχηματίζει το Α με τα παρακάτω στοιχεία;
i. 1 H
ii. 19 K
iii. 6 C

14. Δίνονται τα στοιχεία 3Α, 9Β, 12Γ, 17Δ, 18Ε, 20Ζ και 37Η.
α) Ποια από τα στοιχεία αυτά ανήκουν στην ίδια ομάδα και στην ίδια
περίοδο του Π.Π;
β) Ποιο από τα στοιχεία αυτά:
i. Έχει την μικρότερη ατομική ακτίνα;
ii. Είναι το πιο ηλεκτραρνητικό;
iii. Είναι το δραστικότερο μέταλλο;
γ) Τι είδους χημικός δεσμός σχηματίζεται μεταξύ των στοιχείων:
i. Α και Δ
ii. Β και Γ
iii. Ζ και Β
iv. Β και Β
v. Β και υδρογόνου
vi. Ζ και υδρογόνου

15. Το στοιχείο Α ανήκει στην πρώτη περίοδο του Π.Π, ενώ τα στοιχεία
Β και Γ ανήκουν στην τρίτη περίοδο. Τα στοιχεί Α και Β σχηματίζουν
μεταξύ τους την ιοντική ένωση ΒΑ2, ενώ τα στοιχεία Α και Γ σχηματίζουν
την ομοιοπολική ένωση Α2Γ.
α) Σε ποια ομάδα του Π.Π ανήκουν τα στοιχεία Α, Β και Γ;
β) Να βρεθούν οι ατομικοί αριθμοί των στοιχείων Α, Β και Γ.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 39


γ) Να βρεθεί ο μοριακός τύπος της ένωσης που σχηματίζουν τα στοιχεία Β
και Γ μεταξύ τους. Να αναφερθούν τρεις ιδιότητες της ένωσης αυτής.

16. Τα στοιχεία Α, Β, Γ και Δ έχουν ατομικούς αριθμούς αντίστοιχα ν, ν+1,


ν+2 και ν+3. Το στοιχείο Δ είναι μονοατομικό αέριο και δεν σχηματίζει
χημικές ενώσεις.
α) Σε ποια ομάδα του Π.Π ανήκει το καθένα στοιχείο;
β) Ποιο από τα στοιχεία αυτά:
i. Είναι περισσότερο ηλεκτραρνητικό;
ii. Έχει μεγαλύτερη ατομική ακτίνα;
γ) Τι είδους χημικό δεσμό σχηματίζει το στοιχείο Γ με ένα αλκαλιμέταλλο;
δ) Να γραφούν οι ηλεκτρονιακοί τύποι των ενώσεων των Α, Β και Γ με το
υδρογόνο.

ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΕΞΑΡΧΟΥ Σελίδα 40

You might also like