Professional Documents
Culture Documents
Tajrrumt N Tmazight Manuel 4 Adlis Tifawin A Tamazivt 4 PDF
Tajrrumt N Tmazight Manuel 4 Adlis Tifawin A Tamazivt 4 PDF
1 – assav n umskar
iga wassav n umskar yan g wassavn issurtn sg umyag (am
wassav n tigawt d wassav n udvar d wassav n yimis). Da immal
wAssav n umskar wnna ittggn tavawsa. Da t nssurut sg umyag s
“am”. Maca, ig illa uskkil “yab” niv “yam” g umyag, da nssnfal “am”
s “an”.
Imdyatn:
Zdv → amzdav gmr → angmar
Ttr → amattar bdd → anbdad
Krz → amkraz smd → ansmad
Ks → amksa lmd → anlmad
2 – tawinst tasqsayt
tga twinst tasqsayt yat twinst nni s nsqsa xf kra n unvmis.
Asqsi ad, iviy ad ig amatu, ar d ittawi xf txinst maëëa. Da
nakka asqsi ad s “is” niv “ma”. Tamrarut nns, da tettili s “yah /
yih” niv “uhu”.
Imdyatn:
- Idda unlmad s tinml.
is idda unlmad s tinml ?
Ma idda unmlad s tinml ?
Içäaë usqsi ad ig anaful. Da d ittawi vas xf yan ufrdis n
twinst : “amaggay” niv “asmmud” niv “akud” niv “advar” niv “amamk”.
Imdyatn:
- iwca unlmad adlis i umddakæl nns.
1
wi iwcin adlis i umddakæl nns ?
ma iwcan adlis i umddakæl nns ?
ma ay iwcan adlis i umddakæl nns ?
- iwca unlmad adlis i umddakæl nns.
min iwca unlmad i umddakæl nns ?
ma iwca unlmad i umddakæl nns ?
ma ay iwca unlmad i umddakæl nns ?
- pma ad nssnjm izm n waïla^ã, iqqan d ad iddr g tagant.
mamc va ngg pma ad nssnjm izm n waïlaã ?
mamk rad nsskr afad ad nssnjm izm n waïlaã ?
mamc da ngg pma ad nssnjm izm n waïlaã ?
2
Asfti n imyagn g warusmid s “tt-” :
Asfti ad iga asfti imyagn issntin s wavri (imdyatn : “adf”,
“amç”, “agl”, “awi”, “anf”, ...) niv imyagn nna iïïfn avri g ugns nnsn
(imdyatn : “mun”, “lal”, “matr”, ...) niv inni g tlla tassast (imdaytn :
“ddu”, “ffv”, “ddz”, “llv”, “kks”, “bdd”, ...)
Awtman Tawtmant
Ttadfv Ttadfv
asuf tettadfd Tettadfd
ittadf Tettadf
nttadf Nttadf
asugt
Tettadfm Tettadfmt
ttadfn Ttadfnt
Imdyant :
- ku ass, da tettawi tifawt adlis nns vr tinml.
- ku ass, ar tettawi tifawt adlis nns vr tinml.
- ku ass, tettawi tifawt adlis nns vr tinml.
- ku ass, da ttdduv vr taddart.
- Ku ass, ttdduv vr taddart.
- Da ittddu masin s ivrm n ïanja.
- ittddu masin vr ivrm n ïanja.
- da nttafa tasirt sg imassn snulfan yiwdan.
- nttaf tasirt sg imassn snulfan yiwdan.
3
Imdyatn n umrnu n udvar :
- iga watay tissi n ku ass g tmazirt nnv.
- Da ssan yiwdan atay s zzofëan g taliwin.
- Izdv umddukkl inu dg nnaäuë.
6- tawinst taramyagt :
llan sin wanawn n twinas : “tawinst tamyagt” d “twinst tramyagt”.
Tawinst tamyagt, ittili digs umyag, am :
- tvra tnlmadt aäëiã.
- idda unlmad s tinml.
- Mupmmd wiss smmus, iga agllid axatar.
- Pmmu, iga aslmad n tmazivt.
- Izza, tga taslmadt n tmazivt.
- Iddr uäinuçuë xf wakal g isgåasn izrin.
- Ddrn iäinuçuën xf wakal g isgåasn izrin.
- Iddr uäinuçuë d umamut xf wakal g isgåasn izrin.
- Ddrn Uäinuçuën d umamut xf wakal g isgåasn izrin.
4
Tawinst tarmyagt, ur digs illi umyag. Maca, tettili digs
tguri yaäni am “d”:
- Mupmmd wiss smmus, d agllid axatar.
- Pmmu, d aslmad n tmazivt.
- Izza, d taslmadt n tmazivt.
5
tamazirt → tmazirt
udm → wudm
ixf → yixf
8- assurt n imyagn
llan sin wanawn n imyagn : imyagn idaslann d imyagn issurtn.
Imggura ad, ssurtn sg imzwura. Imyagn issurtn, gan këaä
wanawn : amyag aswav (s “s” niv “ss”) d umyag amyav (s “m” niv
“mm”) d umyag attwav (s “ttu” niv “ttwa” niv “ttya”).
Imdyatn n umyag aswav :
mun → smun
ml → sml
lkm → sslkm
Imdyatn n umyag amyav :
sawl → msawal
çë → mmçëa
Imdyatn n umyag attwav :
amç → ttyamaç.
krz → ttukraz / ttawkraz.
6
- Idda masin vr ugadaz, içë kigan n tmsuvin.
7
11- asugt amaëçu
iga wassav yan g wanawn n tguriwin nna vur llant këaät n tmatarin
g twila nns : “awtman” niv “tawtmant”; “asuf” niv “”asugt”; “addad
adrfi” niv “addad amaruz”.
- asuf d usugt n wassav :
assav g usuf, da immal yan (yiwn, ijj) sg kra n tvawsa g uwtman
niv g twtmant.
imdyatn :
- amvar, adrar, argaz, ifri, insi, udm, uccn, ...
- tamvart, tagant, tigmmi, tislit, tuccnt, ...
assav g usugt, da immal mad iggutn sg rka n tvawsa g uwtman
niv g twtmant.
Imdyatn :
- imvarn, idrarn (niv “idurar”), irgazn / irgzn, ifran /
ifritn, izlan / izlitn, insitn, udmawn, uccann, ...
- timvarin, taganin, tiåmma, tislatin, tuccanin, ...
anawn n usugt n wassav:
g usugt, izmr wassav ad yili d “amadus” niv d “amaëçu. G
usugt amadus, da nttrnu, g tgira n wassav, askkil “n” g uwtman
niv “in” g twtmant, nssnfl “a” amzgaru n wassav, ig digs illa, s
“i”. Avri “i” d wavri “u”, ur da ttnfaln.
Imdyatn :
amvar → imvarn
tamvart → timvarin
g usugt amaëçu, ur da n ttrnu “n” g tgira n wassav; da nssnfal
avriwn agnsu n wassav s “i...u...a” niv “i...i...a”, niv “i...a”.
imdyatn :
agadir → igudar
8
amadl → imudal
avbalu → ivbula
abavus → ibuvas
amudr → imudar
tamatart → timitar
tamazirt → timizar
tawinst → tiwinas
tamurt → timura
tirmt → tiram
illa yan wanaw n wassavn ismunn timatarin n usugt amadus d tin
usugt amaëçu.
Imdyatn :
azrf → izrfan
asgr → isgran
açëu → içëa / içëan
izi → izan
isli → islan
uccn → uccann
udm → udmawn
tislit → tislatin
tuccnt → tuccanin
9
Awtman tawtmant
Krzv krzv
asuf Tkrzd tkrzd
Ikrz Tkrz
Nkrz Nkrz
asugt
Tkrzm Tkrzmt
Krzn krznt
Kigan n imyagn, varsn asfti ad, am “zdv”, “ld”, “rms”, “smd”, “mun”, …
Asfti n imyagn am “ddu” G wusmid :
Awtman tawtmant
ddiv ddiv
asuf Tddid tddid
idda Tdda
Ndda Ndda
asugt
tddam Tddamt
ddan ddant
aïïaã n imyagn, varsn asfti ad, am “ftu”, “knu”, “gnu”, “ëç”, “çë” “sv”,
“ns”, …
Asfti n imyagn am “amç” G wusmid :
Awtman tawtmant
Umçv Umçv
asuf Tumçd tumçd
yumç Tumç
numç Numç
asugt
tumçm Tumçmt
umçn Umçnt
Kigan n imyagn, varsn asfti ad, am “adf”, “akr”, “agl”, “azn”, “als”, …
10
Imdyatn 2 :
- ira unlmad ad ilmd tamazivt.
- Ixs unlmad ad ilmd tamazivt.
- Tswingm tifawt ad tgg iluvma nns.
- Da tettaws tasirt I middn ad snvdn imndi.
- ku ass, tlmmd titrit ad tettari tifinav.
11
- tssiwl tmyart i memmis nna igan amsasfr.
- tssiwl tmvart i memmis nni igan amsasfr
- Isujji umsasfr atrs n imikr lli aççln xf wakal.
- Inäu xafs yan imikr I tt iäfuën.
*********************************************
12