STIAMO INSIEME IV - GRAMMATICA

Slaganje vremena indikativa

Pri odabiru glagolskog vremena u zavisnoj rečenici potrebno je paziti na način i na vrijeme
odgovarajuće glavne rečenice. Kada je riječ o indikativu, vrijede sljedeća pravila:
a. kada je glavna rečenica u prezentu, u zavisnoj se upotrebljava:
 za izražavanje prethodne radnje, perfekt ili aorist ili imperfekt (Ti dico che ha
dormito / dormì / dormiva poco.);
 za izražavanje istodobne radnje, prezent (Sappiamo che vengono anche loro.);
 za izražavanje radnje koja će slijediti, prezent ili futur (È sicuro che Paolo va / andrà
in Africa a fine mese.);
b. kada je glavna rečenica u nekom prošlom vremenu, u zavisnoj se upotrebljava:
 za izražavanje prethodne radnje, pluskvamperfekt (Sapevamo che aveva dormito
poco.);
 za izražavanje istodobne radnje, imperfekt (Raccontò che tornava a casa tardi e
mangiava poco.);
 za izražavanje radnje koja je slijedila, kondicional složeni (Ero certo che Paolo
prima o poi sarebbe andato in Africa.).

Pretprošla vremena indikativa

Postoje dva pretprošla vremena indikativa i to pluskvamperfekt (trapassato prossimo) i pred-

aorist (trapassato remoto).

a. pluskvamperfekt (trapassato prossimo) tvori se od imperfekta pomoćnog glagola essere

ili avere i participa prošlog glavnog glagola, a izražava prošlu radnju koja je završila
prije nego je započela neka druga prošla radnja (Quando arrivammo alla stazione, il
treno era partito.).
Ako je, međutim, glavna radnja izražena perfektom (passato prossimo), a zavisna
radnja se dogodila u istom razdoblju, primjerice istoga dana, i ta se zavisna radnja
izražava perfektom (L’ha punito perché ha mentito.).

b. pred-aorist (trapassato remoto) tvori se od aorista pomoćnog glagola essere ili avere i od
participa prošlog glavnog glagola, a izražava prošlu radnju koja se dogodila prije neke
druge prošle radnje izražene aoristom; upotrebljava se u zavisnim rečenicama koje
započinju vremenskim veznicima (appena, dopoché, allorché, quando, subito).
Zavisna rečenica mora doći prije glavne (Appena mi ebbe visto, mi salutò.), a ako se
ipak nalazi poslije glavne ili ako predprošlo vrijeme zavisne rečenice izražava radnju
koja se u prošlosti ponavljala, upotrebljava se pluskvamperfekt (Giunsi a casa dopoché
il mio telegramma era già arrivato.)

82
 STIAMO INSIEME IV - GRAMMATICA

Tvorba vremena konjunktiva

a. Konjunktiv prezenta se tvori prema sljedećoj paradigmi:

amare temere servire

io ami tema serva
tu ami tema serva
lui ami tema serva
noi amiamo temiamo serviamo
voi amiate temiate serviate
loro amino temano servano

Kao i u indikativu prezenta, i u konjunktivu prezenta dio glagola treće konjugacije s

dočetkom na –ire prije nastavaka u sva tri lica jednine i u trećem licu množine dodaje
umetak –isc– (finire: finisca, finisca, finisca; finiamo, finiate, finiscano).

b. Konjunktiv perfekta se tvori od konjunktiva prezenta pomoćnog glagola essere ili avere
i participa prošlog glavnog glagola (abbia parlato; sia arrivato/a).

c. Konjunktiv imperfekta tvori se prema sljedećoj paradigmi:

amare temere servire

io amassi temessi servissi
tu amassi temessi servissi
lui amasse temesse servisse
noi amassimo temessimo servissimo
voi amaste temeste serviste
loro amassero temessero servissero

d. Konjunktiv pluskvamperfekta se tvori od konjunktiva imperfekta pomoćnog glagola

essere ili avere i participa prošlog glavnog glagola (avessi parlato; fossi arrivato/a).

83
 STIAMO INSIEME IV - GRAMMATICA

Upotreba konjunktiva

Konjunktiv se upotrebljava za izricanje:

a. zapovijedi Voglio che tu vada
nade Spero che tu aspetti
želje Desidero che voi ascoltiate
b. sumnje Dubito che lei capisca
mišljenja Penso che sia giusto
nesigurnosti Non sono sicura che sia arrivato
Mi dispiace che tu abbia parlato così
c. emocija
Ho paura che tu non capisca

Isto tako, konjunktiv se upotrebljava i:

a. s nekim bezličnim izrazima
b. s nekim veznicima
c. s nekim neodređenim izrazima
d. s il più; il meno; il solo; l'unico; itd.
e. s nekim negativnim izrazima
f. uz neizravno pitanje
È bene che voi usciate
È ora che tu finisca i compiti
A meno che non ci sia il sole, non esco
Fallo senza che lui lo sappia
Lo ripeto perché capiate
Comunque vadano le cose, starò vicino a te.
Dovunque vada, ho degli amici
È' il film più brutto che ci sia
Sono gli unici amici che abbia
Non c'è niente che mi piaccia
Non vedo nessuno che conosca
Non capisco cosa succeda
Non sappiamo dove vadano

Konjunktiv se upotrebljava:

a. uz glagole i glagolske izraze od kojih su najčešći desiderare, preferire, sperare, volere,

comandare, ordinare, credere, pensare, ritenere, dubitare, immaginare, temere, sono
contento, sono felice, ho piacere, sono spiacente, ...;

b. ako se u glavnoj rečenici nalazi bezlični glagol ili izraz s veznikom che (bisogna che,
conviene che, è possibile che, è peccato che, è meglio che, pare che, non merita che, si dice
che, è necessario che, è inutile che, è difficile che, non importa che, ...);

c. nakon veznika ili vezničkih izraza, od kojih su najčešći benché, sebbene, affinché,
malgrado che, nonostante che, per quanto, prima che, senza che, nel caso che, purché, a patto
che, a condizione che, come se, ...

84
 STIAMO INSIEME IV - GRAMMATICA

Korelacija vremena konjunktiva

glavna rečenicazavisna
rečenica
istodobna radnja ili radnja
prethodna radnja
koja slijedi
D
prezent
A futur konjunktiv prezenta konjunktiv perfekta
imperativ
kondicional
konjunktiv imperfekta konjunktiv pluskvamperfekta
B neko prošlo vrijeme

A - C:
Voglio (oggi) che tu vada (oggi/domani).
Chiederò (domani) che tu vada (domani).
Siate contenti (oggi) che lui vada (oggi).

A - D:
Credo (oggi) che tu sia andato (ieri).
Crederò (domani) che tu sia andato (il giorno prima) se me lo diranno.
Siate contenti (oggi) che lui vi abbia aiutato (ieri).

B - C:
Vorrei (oggi) che tu andassi (oggi).
Credevo (ieri) che tu capissi (ieri).
Ho creduto (ieri) che tu mi amassi (ieri).

B - D:
Vorrei (oggi) che tu mi avessi telefonato (ieri).
Credevo (ieri) che tu mi avessi capito (il giorno prima).
Ho creduto (ieri) che tu mi avessi vista (il giorno prima).

Konjunktiv ili infinitiv

a. različiti subjekti = che + konjukntiv (Voglio che tu vada. Credo che abbiano capito.);
b. isti subjekti = di / niente + infinitiv (Credo di aver capito. Crediamo di aver capito.)

85
 STIAMO INSIEME IV - GRAMMATICA

Kondicionalne rečenice (periodo ipotetico)

Periodo ipotetico se sastoji od dvije usko povezane rečenice od kojih jedna izražava uvjet koji
je potreban da se ostvari radnja iz druge rečenice. Zavisna rečenica (ona kojom se izražava
uvjet) naziva se protaza, a glavna rečenica apodoza (Se continuerà a piovere, resteremo a
casa.).
U kondicionalnim se rečenicama najčešće upotrebljava veznik se, a koriste se još i veznici
qualora, purché i ove te veznički izrazi posto che, ammesso che, a condizione che, a patto che, nel
caso che itd.
Postoje tri tipa kondicionalnih rečenica:
a. prvi tip – realnost (uvjet je siguran, stvaran, a posljedica je sigurna, potrebna): uvjet
se izražava konstrukcijom se + indikativ, a posljedica indikativom
Se potranno, ti aiuteranno. – Ako budu mogli, pomoći će ti.

b. drugi tip – mogućnost (uvjet je sumnjiv, teoretski, no posljedica je moguća): uvjet se

izražava konstrukcijom se + konjukntiv imperfekta, a posljedica kondicionalom
prezenta ili perfekta
Se cambiassi lavoro, guadagnerei di più. - Kada bih promijenio posao, zaradio bih više.

c. treći tip – nemogućnost (ni uvjet ni posljedica nisu mogući): uvjet se izražava
konstrukcijom se + konjunktiv pluskvamperfekta, a posljedica kondicionalom prezenta
ili perfekta
Se fossi ricco, farei il giro del mondo. - Da sam bogat, putovao bih oko svijeta.

86