Professional Documents
Culture Documents
3 თავი
3 თავი
sistemebis klasifikacia
dReisaTvis literaturaSi sistemis cnebis sayovelTaod aRiarebuli ganmarteba ar arsebobs. sxvadasxva avtori
mas sxvadasxvagvarad ganmartavs, Tumca ganmartebis dedaazri erTia. sistema (xelovnuri sistema) aris
garkveuli wesiT urTierTdakavSirebuli elementebis, qvesistemebis erToblioba, romelic Seqmnilia
winaswar dasaxuli miznis gansaxorcieleblad. magaliTad, nebismieri samrewvelo sawarmo, saswavlo
dawesebuleba, xelovnuri Tanamgzavri da sxv. imisda mixedviT, Tu mkvlevari-subieqti rogor mimarTebaSi
ganixilavs ama Tu im obieqts, aRniSnuli obieqti SeiZleba ganvixiloT, rogorc sistema an qvesistema.
magaliTad, Tu Cven romelime sawarmos ganvixilavT dargis an mTlianad erovnuli ekonomikis
mimarTebaSi, maSin es sawarmo gvevlineba rogorc qvesistema, xolo aRniSnuli sawarmo ganxiluli misi
struqturuli qveganyofilebebis mimarTebaSi, warmoadgens sistemas. TiToeul sistemas gaaCnia dayofisa da
mTlianobis Tviseba. dayofis Tviseba niSnavs, rom sistema SeiZleba warmovadginoT rogorc calkeuli
nawilebisagan (qvesistemebisagan) Semdgari, romlis TiToeuli qvesistema funqcionirebs rogorc
damoukidebeli. rogorc sistemas, ise mis calkeul elements (qvesistemas), gaaCnia mizani, romelic mimarTulia
sistemis saerTo miznis warmatebiT gansaxorcieleblad. damoukidebeli qvesistemebis gamoyofa aadvilebs
misi funqcionirebis analizs, SemuSavebas, danergvasa da eqsploatacias.
sistemis mTlianobis Tvisebebi miuTiTebs sistemis miznis SeTanxmebulobas qvesistemebis calkeul
miznebTan.
sistemebis klasifikacia SeiZleba movaxdinoT sxvadasxva niSnebis mixedviT: warmoSobis, struqturuli
Sedgenilobis, mdgradobis, daniSnulebis, marTvis funqciebis avtomatizaciis donis da a.S.
warmoSobis mixedviT ganasxvaveben xelovnur da bunebriv sistemebs. xelovnur sistemebs qmnis
adamiani. masve SeuZlia sistemis gafarToeba, gamartiveba an mTlianad gaumeba. magaliTad, nebismieri
saswavlo dawesebuleba, xelovnuri Tanamgzavri, kvleviTi institutebi da sxv.
xolo, rac Seexeba bunebriv sistemebs, es sistemebi moqmedeben adamianis nebis damoukideblad. adamians
SeuZlia am sistemebis Secnoba da gamoyeneba, mag:, klimati ama Tu im geografiul adgilSi. xelovnuri
sistemis elementebi da Sesabamisad, parametrebi Zalian swrafad icvleba, bunebrivi sistemebis ki nela.
struqturis mixedviT ganasxvaveben martiv, rTul da, urTules sistemebs. Mმartivი ewodeba iseT sistemas,
romlis elementebs Soris kavSirebi calmxrivia da misi struqturis dadgena advilia (magaliTad, magida, saxli).
rTuli ewodeba iseT sistemas, romlis elementebs Soris kavSirebi ormxrivia da misi struqturis dadgena
SedarebiT gaZnelebulia.MmagaliTad, nebismieri samrewvelo sawarmo an sxva saxis organizaciuli sistema,
kompiuteri da sxv. urTulesia sistema, Tu mis elementebs Soris kavSiri ormxrivia da misi struqturis dadgena
TiTqmis SeuZlebeli. aseT sistemas miekuTvneba cocxali materia da maT Soris adamiani.
mdgradobis mixedviT gamoyofen statikur da dinamikur sistemebs. statikuri sistemis elementebi pirobiTad
SeiZleba CavTvaloT ucvlelad. dinamikuri sistemis elementebi mudmivi cvlilebis procesSi imyofebian.
nebismieri sawarmo miekuTneba rTul dinamikur sistemaTa klass.
daniSnulebis mixedviT sistemebi mravalgvaria, ramdenadac is miznebi da amocanebi, romelTa
gadasawyvetad Seqmnilia es sistema, mravalia. mag., samecniero-kvleviTi daniSnulebis sistemebi,
kosmosuri sivrcis kvlevis sistemebi da sxv.Y
sistemebi marTvis procesebis meqanizaciisa da avtomatizaciis donis mixedviT SeiZleba davyoT:
sistemebad, romelSiac informaciis Segrovebisa da damuSavebis mTeli cikli xorcieldeba xeliT an martivi
teqnikuri saSualebebis gamoyenebiT. aseT sistemebs xelis sainformacio sistemebi ewodeba; sistemebs,
romelSiac yvela informaciuli proceduris Sesruleba warmoebs sxvadasxva teqnikuri saSualebebis
gamoyenebiT da gadawyvetilebis miReba xdeba adamianis mier, avtomatizebuli sainformacio sistemebi
ewodeba. aseT sistemebSi adamianis monawileoba marTvis procesSi aucilebelia, vinaidan saboloo
gadawyvetilebas samarTavi obieqtis darRveuli wonasworobis AaRgenis an misi parametrebis Secvlis
Sesaxeb iRebs adamiani. adamiani aseTi sistemebis ZiriTad elements warmoadgens da misi avtomaturi
marTva SeuZlebelia. avtomatizebuli sainformacio sistemebi iqmnebian organizaciul-ekonomikuri
daniSnulebis obieqtebis marTvis avtomatizaciisaTvis, romelSic adamiani informatizaciis teqnikur
saSualebebs iyenebs mxolod informaciis damuSavebis procesebis dasaCqareblad. dabolos avtomaturia
sainformacio sistemebi, romelSiac informaciis Segrovebisa da damuSavebis mTeli cikli xorcieldeba realuri
drois reJimSi, avtomaturad da miwodebuli damuSavebuli informaciis safuZvelze kompiuteri iRebs
gadawyvetilebas samarTavi obieqtis erTi mdgomareobidan meoreSi gadayvanis, an arsebulis SenarCunebis
mizniT. adamiani aseT sistemaSi asrulebs makontroleblis rols, Tvalyurs adevnebs teqnikuri saSualebebis
gamarTul muSaobas da ereva marTvis procesSi im SemTxvevaSi, Tu romelime teqnikuri saSualeba gamova
mwyobridan. aseTi saxis sainformacio sistemebi iqmnebian teqnikuri xasiaTis obieqtebis marTvis
avtomatizaciis mizniT (mag., brZmedebis, dazgebis, teqnlogiuri procesebis marTva da sxv.).
nebismieri sistema da maT Soris ekonomikuri xasiaTis, saWiroebs marTvas. amdenad, aseT sistemebs
marTvis sistemebi ewodeba. nebismieri marTvis sistema zogadad SeiZleba ganvixiloT rogorc mmarTveli da
samarTav qvesistemaTa erToblioba. vinaidan marTva aris informaciuli procesi da gulisxmobs mmarTveli
sistemis samarTav qvesistemaze mizandasaxul zemoqmedebas, amitom mmarTvel sistemas marTvis
ganxorcieleba SeuZlia mxolod ukukavSiris saSualebiT, samarTavi obieqtis faqtiuri mdgomareobis Sesaxeb
miRebuli informaciis safuZvelze. mmarTvel da samarTav qvesistemebs Soris kavSiris damyareba
SesaZlebelia mxolod sainformacio sistemis saSualebiT. sainformacio sistema warmoadgens samarTavi
obieqtis Sesaxeb informaciis Segrovebis, gadacemis da damuSavebis sakomunikacio sistemas, romelic
uzrunvelyofs sxvadasxva rangis marTvis muSakebs marTvis funqciis gansaxorcieleblad saWiro informaciiT.
amrigad, marTvis procesi gulisxmobs monacemebis miRebas samarTavi obieqtis mdgomareobis Sesaxeb,
monacemebis damuSavebasa da damuSavebuli monacemebis Sedegad miRebuli informaciis safuZvelze
gadawyvetilebis miRebas. TiToeuli samarTavi obietisaTvis efeqturi sainformacio sistemis Seqmna
iTvaliswinebs marTvis doneebs Soris gansxvavebas da, Sesabamisad, awvdis marTvis doneebs im
informacias, romelic aucilebelia marTvis funqciis efeqtianad ganxorcielebisTvis.
gamoyenebis sferoebis mixedviT gamoyofen Semdegi saxis sainformacio sistemebs; samecniero-kvleviTi,
avtomatizebuli daproeqtebis, organizaciuli obieqtebisa da teqnologiuri procesebis marTvis.
samecniero-kvleviTi sainformacio sistemebis daniSnulebaa, mecnier-kadrebis saqmianobis avtomatizacia
(statistikuri informaciis analizi da sxv). avtomatizebuli daproeqtebis sainformacio sistemis daniSnulebaa
inJiner-damproeqteblebisa da axali teqnikis da teqnologiis SemmuSavebuli kadrebis saqmianobis Sesrulebis
avtomatizacia. aseTi saxis sainformacio sistemaSi xorcieldeba axali nakeTobis daproeqtebis da warmoebis
samuSaoTa avtomatizacia. sxvadasxva sainJinro gaangariSebis (nakeTobis warmoebisaTvis saWiro
materialuri, SromiTi da fuladi resursebis xarjvis normebis gaangariSebis) avtomatizacia, sxvadasxva dazga-
danadgarebis avtomaturi marTvis programebis SemuSaveba.
organizaciuli xasiaTis obieqtebis sainformacio sistemebis daniSnulebaa marTvis personalis funqciebis
Sesrulebis avtomatizacia. aRniSnuli klasis obieqtebs miekuTvneba, rogorc sawarmoo, ise arasawarmoo
daniSnulebis warmoeba_dawesebulebebi (samrewvelo sawarmoebi, soflis meurneobis sawarmoebi, bankebi,
birJebi da sxv.).
teqnologiuri procesebis marTvis sainformacio sistemebs miekuTvneba sxvadasxva teqnologiuri procesebis
marTvis avtomaturi sistemebi (mag. brZmedebis, energo sistemebis, dazgebis da a. S.). monacemebis
damuSavebis tipur procedurebs miekuTvneba: monacemebis Segroveba, registracia, monacemebis datana
manqanur matareblebze, monacemebis gadacema, monacemebis Setana kompiuterSi, Setanis kontroli,
mexsierebaSi Setanili monacemebis komponireba. Siga manqanuri informaciuli bazis Seqmna da warmoeba,
kompiuterze informaciis damuSaveba (dagroveba, mowesrigeba, koreqtireba, amorCeva, ariTmetikuli da
logikuri damuSaveba, informaciis gamotana manqanogramebis, videogramebis, signalebis, impulsebisa da
bgerebis saxiT).
aparatuli sistemis konfiguracia qmnis gamoTvliTi sistemis topologias. monacemTa damuSavebis sistemam
SeiZleba imuSaos Semdeg reJimSi: paketur, interaqtiul, realuri droisa da ganawilebul reJimebSi.
paketuri reJimisaTvis damaxasiaTebelia is, rom momxmarebels monacemebis damuSavebis Sedegebi
miewodeba paketSi gaerTianebul davalebaTa Sesrulebis Semdeg. aRniSnuli sistemis magaliTia
sagadasaxado inspeqciaSi monacemebis damuSaveba. uaryofiT mxares warmoadgens is, rom
momxmarebels ar aqvs saSualeba operatiulad CaerTos monacemebis damuSavebis procesSi da miiRos
saTanado mmarTvelobiTi gadawyvetileba. interaqtiul (dialogur) reJimSi muSaobisas warmoebs
SetyobinebaTa gacvla momxmarebelsa da gamoTvliT sistemas Soris. momxmarebeli aanalizebs gamoTvliTi
sistemis mier gamotanil moTxovnas da miRebul gadawyvetilebasUYSeitans sistemaSi, monacemebis
Semdgomi damuSavebis mizniT. (mag., materialuri, SromiTi da fuladi resursebis mravalvariantulad
gamoyenebis Sesaxeb).
realuri drois reJimi gamoiyeneba iseTi obieqtebis marTvisaTvis, sadac saWiroa Seqmnili situaciidan
gamomdinare gadawyvetilebis swrafad miReba. mag., globalur sabanko qsel S.W.I.F.TSi sabanko operaciebis
gadacemisa da damuSavebis dros, an kidev uwyveti teqnologiuri procesebis marTvisas.Q
monacemTa ganawilebuli damuSavebisas, monacemebis damuSaveba warmoebs qselSi CarTul
avtomatizebul samuSao adgilebze. TiToeul avtomatizebul samuSao adgilze Seqmnilia lokalur monacemTa
bazebi. saWiroebis SemTxvevaSi, SesaZlebelia centralur monacemTa baziT sargebloba, informaciis gacvla
bazebs Soris.
ukanasknel periodSi gadasvla daiwyo monacemTa damuSavebis ierarqiul modelze _ `klient-serveri~.
sainformacio sistemebis meoTxe Taoba imyofeba sawyis etapze, rac gulisxmobs personaluri kompiuterebis
potencialis srul gamoyenebas monacemTa damuSavebisa da Senaxvis centralizaciis safuZvelze.
nebismieri sainformacio sistemis daproeqtebis sawyis etapze unda moxdes samarTavi obieqtis amsaxveli
masalebis Segroveba da analizi, romlis mixedviTac unda dadgindes samarTavi obieqtis gare samyarosTan
informaciuli kavSirebi, misi gafarTovebis perspeqtivis gaTvaliswinebiT. samarTavi sistemis funqcionaluri
struqturidan gamomdinare dgeba funqciuri qvesistemebis muSaobis realizaciis maTematikuri modeli da
amocanebis gadawyvetis algoriTmebi. Semdeg ganisazRvreba saWiro da aucilebeli informaciis Sedgeniloba,
misi organizaciis xerxebi, warmoebs Sesabamisi teqnikuri da programuli uzrunvelyofis SemuSaveba.
zustdeba marTvis personalis movaleoba-valdebulebebi, organizaciuli struqtura. SemuSavebuli sainformacio
sistema moiTxovs danergvas da yoveldRiur eqsploatacias. danergva SeiZleba moxdes, an TandaTanobiT
struqturuli qveganyofilebebisa da funqciuri amocanebis mixedviT, an kidev mTlianad. es damokidebulia jer
erTi damproeqtebelTa jgufSi Semavali specialistebis raodenobaze, meorec, danergvisas, proeqtis Sedgenisas
SesaZlo Secdomebis aRmofxvris aucileblobiT. danergvis xangrZlivoba arCeuli danergvis meTodidan
gamomdnare SeiZleba iyos sxvadasxva. monacemebis damuSaveba danergvis periodSi paralelurad
mimdinareobs axali sistemis danergvamde arsebuli teqnologiebiTac, rac iZleva garantias Tavidan aviciloT
axali sistemis danergvis periodSi samarTavi obieqtis muSaobaSi SesaZlo esa Tu is Seferxeba.
gare samyarosTan mimarTebSi ganasxvavben daxurul, naxevrad daxurul da Ria sistemebs.
daxuruli sistema iseTi sistemaa, rodesac arc sistema ganicdis garemos zemoqmedebas da arc sistema
moqmedebs garemoze. praqtikaSi aseT saxis sistemebi ar gvxdeba.
naxevrad Ria sistemebs garemosTan gaaCniaT SezRuduli urTierToba. aseT sistemebs gaaCniaT mxolod
sistemaSi Sesasvleli da gamosasvleli.
Ria sistemis SemTxvevaSi sistemasa da garemos urTierToba ganisazRvreba mravali faqtoriT. garemos
zemoqmedeba sistemaze SeiZleba iyos dadebiTi an uaryofiTi. mag., qveyanaSi arsebuli kargi sagadasaxado
sistema xels uwyobs biznesis ganviTarebas, dadebiTad moqmedebs biznesis ganviTarebaze. sistemis
normaluri funqcionirebis mizniT saWiroa SemuSavdes kontrolis meqanizmi. kontroli aucilebelia, imdenad,
ramdenadac sistemis normaluri muSaoba SeiZleba Seferxdes gauTvaliswinebeli faqtorebis zemoqmedebiT
(masalebis Mmowdebis grafikis darRveva, konkurentebis gauTvaliswinebeli moqmedeba, momwodebel
saxelmwifoSi politikuri mdgomareobis gauareseba da sxv.). kontrolis ganxorcieleba unda moxdes
ukukavSiris meSveobiT. am SemTxvevaSi sistemis arsebuli mdgomareoba udardeba standarts (gegmas,
dasaxul mizans). Sedarebis Sedegi SeiZleba aRmoCndes dadebiTi an uaryofiTi, an kidev Sedegi daemTxves
standarts.
3.8. sainformacio sistemebi da maTi struqtura
Tanamedrove moTxovnilebaTa doneze nebismieri daniSnulebis socialur-ekonomikuri sistemis marTvis
ganxorcieleba SeuZlebelia am sistemis monacemTa avtomatizebuli damuSavebis gareSe, romlis ZiriTadi
daniSnulebaa marTvis sistemis uzrunvelyofa informaciuli baziT, romelic sainformacio sistemis
Semadgeneli nawilia. sainformacio sistemaSi Cven vgulisxmobT ara marto sasurveli informaciis moZebnas
(sainformaciosaZiebo sistema), aramed monacemebis damuSavebasac da saoptimizacio amocanebis
amoxsnasac. amrigad, sainformacio sistemam unda moicvas rogorc sainformacio-saZiebo sistemebi, aseve
sacnobaro-gamomTvleli sistemebi. iseT sistemebSi, sadac marTvis ganxorcieleba warmoebs xeliT,
informaciis moZebna da damuSavebac xorcieldeba xeliT marTvis procesi ar atarebs optimalur xasiaTs. es
xdeba imitom, rom adamianis SesaZleblobebi informaciis aRqmisa da damuSavebis sferoSi SemosazRvrulia.
amdenad, dasamuSavebeli rCeba informaciis didi nawili. arasruli informaciis safuZvelze miRebuli
gadawyvetileba ar aris optimaluri. aRniSnuli naklovanebis aRmosafxvrelad kompiuteris bazaze ekonomikis
sxvadasxva sferosa da marTvis doneze iqmneba monacembis avtomatizebuli damuSavebis sistemebi,
romlebic warmoadgenen kompiuteris ekonomikurmaTematikuri meTodebisa da informaciis moxsnis,
registraciis, gadacemis, Senaxvis, moZebnisa da gamravlebis, mowinave teqnikur saSualebaTa erTobliobas,
romlis drosac miiRweva optimaluri marTva.
yvelaze martivi saxis sacnobaro-sainformaciuli sistemaa magaliTad, ubis wignaki. Tu wignakSi Cawerili
informacia moZvelda, maSin misi mflobeli wignakSi mas waSlis. sacnobaro-sainformacio სისტემის კიდევ
ერთი მაგალითია enciklopedia. ubnis wignakisagan gansxvavebiT masSi inaxeba garkveuli wesiT
dalagebuli didi moculobis informacia. enciklopediaSi dafiqsirebuli informaciis ganaxleba pirdapiri gagebiT
ar warmoebs. sainformacio sistemis ZiriTadi komponentebia garkveuli wesiT organizebuli informaciuli fondi
da ena, romelzedac Cawerilia informacia.
Tu sainformacio sistemaSi gaTvaliswinebulia mxolod informaciis moZebna, maSin aseT sistemas
sainformacio-saZiebo sistema ewodeba. xolo, Tu am sistemaSi damatebiT warmoebs informaciis
damuSavebac, maSin aseT sistemas sacnobaro-gamomTvleli sistema ewodeba. garda zemoTaRniSnuli
komponentebisa sainformacio sistema moicavs sxvadasxva procedurebs (marTvis, Seqmnis, ganaxlebis,
moZebnis, gamoTvlebisa da sxv.).
sainformacio sistemebi masSi dafiqsirebuli informaciis moZebnis wesis mixedviT iyofa: meqanikur,
eleqtromeqanikur da eleqtronul anu avtomatizebul sistemebad. მექანიკური სისტემის magaliTia
biblioTekaSi meqanikuri moqmedebis karToteka. Eeleqtromeqanikuri moqmedebis karTotekis magaliTia
rkinigzis sadgurSi ramdenime wlis winaT gamoyenebuli matareblebis moZraobis grafikisa da mgzavrobis
Rirebulebis specialuri mowyobiloba. eleqtronuli moZebnis sistema gvaqvs im SemTxvevaSi, roca
informaciis Senaxva da moZebna warmoebs kompiuteris gamoyenebiT. magaliTad: sxvadasxva daniSnulebis
avtomatizebuli sainformacio sistemebi (samecniero-teqnikuri informaciis marTvis avtomatizebuli
informaciuli sistema, faqtografiuli informaciis saZiebo avtomatizebuli sistema, organizaciulekonomikuri
xasiaTis sistema, marTvis nebismieri avtomatizebuli sistema da sxv.). nebismier organizaciul-ekonomikur
sistemaSi sainformacio sistemis daniSnulebaa adamianisadmi marTvis procesis gansaxorcieleblad saWiro
informaciis miwodeba.
sainformacio sistemebi Sedgeba urTierTdakavSirebuli mTeli rigi funqciuri qvesistemisagan, romelTa
daniSnuleba damokidebulia marTvis sistemis miznebsa da amocanebze. magaliTad, samrewvelo sawarmos
sainformacio sistemis funqciuri qvesistemebia: warmoebis teqnikuri momzadebis, teqnikur-ekonomikuri
dagegmvis, warmoebis operatiuli marTvis, buRaltruli aRricxvisa da ekonomikuri analizis, mate-rialur-
teqnikuri momaragebis, kadrebisa da xarisxis marTvis. ეს sainformacio qvesistemebisaTvis saWiro
informacia qmnis sawarmos informaciul fonds. informaciuli fondis Semadgeneli nawilia monacemTa baza,
romelic warmoadgens pirdapiri mimarTvis magnitur matareblebze garkveuli wesiT organizebuli Canawerebis
erTobliobas. sainformacio sistemis bazam unda uzrunvelyos didi moculobis masivebis dagroveba, Senaxva,
koreqtireba da maTi mravalmiznobrivi gamoyeneba. monacemTa bazaSi informaciis dublireba unda iyos
minimaluri, raTa amaRldes sainformacio sistemis efeqtianoba.
monacemebis avtomatizebuli damuSavebis sistemebi warmoadgenen maRali donis sainformacio sistemebs.
aRniSnul sainformacio sistemas gaaCnia Semdegi saxis uzrunvelmyofeli qvesistemebi: informaciuli,
teqnikuri, programuli, maTematikuri, samarTleblivi, ergonomikuri, lingvisturi da organizaciul-ekonomikuri.
informaciuli uzrunvelyofis qvesistema moicavs: obieqtis marTvisaTvis saWiro maCveneblebs, sawyis da
saSedego informaciis matareblebs, teqnikur-ekonomikuri informaciis klasifikatorebs da kodifikatorebs,
informaciuli failebis erTobliobas da sxvadasxva daniSnulebis sainstruqcio-meTodologiur masalebs.
teqnikuri uzrunvelyofis qvesistema moicavs: informaciis Segrovebis, registraciis, gadacemis, gamravlebis
da damuSavebis teqnikur saSualebaTa kompleqss, romelTa Soris centraluri da ganmsazRvreli adgili ukaviaT
kompiuterebs.
monacemebis avtomatizebuli damuSavebis sistemis programuli uzrunvelyofa. sainformcio sistemebis
programuli uzrunvelyofa ewodeba programuli da dokumenturi saSualebebis erTobliobas, romelTa mizania
gamoTvliTi teqnikis saSualebiT Seiqmnas da moxdes monacemebis damuSavebis sistemebis eqspluatacia.
Sesrulebuli funqciebis mixedviT programuli uzunvelyofa SeiZleba davyoT or jgufad: sabaziso (sistemuri)
da gamoyenebiTi daniSnulebis programebad. sabaziso (sistemuri) programebs miekuTvneba iseTi
programebi, romlebic uzrunvelyofen gamoTvliTi procesebis organizacias, gamoiyenebian xSirad
ganmeorebadi amocanebis gadasawyvetad da gamoyenebiTi programebis funqcionirebisaTvis qmnian
samuSao garemos. am programebis daniSnulebaa: kompiuterebis funqciuri daniSnulebis gafarToeba,
monacemTa damuSavebisa da kontrolis procesebis marTva, samuSaoTa Sesrulebis rigis dagegmvis
avtomatizacia da programaTa SemuSavebis avtomatizacia. sistemuri programuli uzrunvelyofa moicavs
operaciul sistemebs (erTamocanian da erTmomxmareblians, mravalamocanebian da
mravalmomxmareblians). specialuri daniSnulebis programebi warmoadgenen im programaTa erTobliobas,
romelebic uzrunvelyofen konkretuli amocanis an amocanaTa kompleqsebis gadawyvetas. garda aRniSnulisa
programuli uzrunvelyofa moicavs agreTve gamoyenebiT programebis paketebs. mag., cxriluri procesori
Exele.
M MRP klasis sistema aris sawarmoo sistema, orientirebuli diskretuli tipis warmoebaze, amotom igi
iSviTad gamoiyeneba sxva dargSi. mag., momsaxurebis sferoSi, sacalo vaWrobaSi,
navTob¬gadamamuSavebel sawarmoebSi da a.S. M MRP P yvelaze did efeqts iZleva iseT sawarmoebSi
romlebsac gaaCniaT damuSavebis xangrZlivi cikli da rTuli mravalsafexuriani warmoeba, gamomdinare
iqidan, rom am SemTxvevaSi warmoebis dagegmva da marTva rTulia. SedarebiT nakleb efeqts iZleva M
MRP, sadac moTxovna aris Tanazomieri, dakveTli partiis moculoba didi. M MRP P Tavis upiratesobas
avlens, maSin roca adgili aqvs nakadebis intensiur cvlilebas, dakveTebisa da partiebis maRal varirebas.
amrigad M MRP P arSeiZleba gamoyenebuli iqnas yvela warmoebaSi. zogjer igi ar aris saWiro da efeqturi.
igi yvelaze kargad gamoiyeneba iseT sawarmoebSi sadac maRal donezea sawarmos marTvis sistema. M MRP
sistemis eqspluatacia SesaZlebelia mini da mikro- ¬kompiuterebis platformaze, rac Rirebulebis mixedviT
xelmisawvdomia mcire da saSualo sawarmoebisaTvis.
MRP-programa aris kompiuteruli programa romelic muSaobs da regulirdeba M MRP P-is meTodologiis
mixedviT. aRniSnul sistemaSi masalis statusi warmoadgens ZiriTad maCvenebels masalis mimdinare
mdgomareobis Sesaxeb. TiToeul masalas M MRP-is CarCos farglebSi, mocemul mometSi gaaCnia
statusi, romelic gansazRvravs aris, Tu ara, es masala sawyobSi, imyofeba Tu ara igi rezervSi sxva
miznebis gansaxorcieleblad, monawileobs Tu ara, igi mimdinare dakveTebSi, Tu masze dakveTis
moTxovna igegmeba axla. amrigad masalis statusi erTmniSvnelovnad aRwers TiToeuli masalis
mzadyofnas CarTuli iyos warmoebis procesSi. M MRP P-sistema zogierTi masalis miedviT angariSobs
sadazRvevo maragebs. sadazRvevo maragi saWiroa imisaTvis, rom SevinarCunoT warmoebis procesi,
im SemTxvevaSi, Tu aRmocenda gauTvaliwinebeli da gamousworebeli dayovnenbebi maT miwodebaSi.
Tu miwodeba realurad xorcieldeba Seuferxrblad, maSin M MRP -sistema ar iTvaliswinebs raime saxis
sadzRvevo maragebis Seqmnas. maTi moculoba dgindaba sxvadasxvanairad, yoveli konkretuli
SemTxvevisaTvis, damokidebuli masalis miwodebaSi Seqmnil situaciaze.
ganasxvaveben masalebze mTlian moTxovnilebas da sufTa moxmarebas. pirvel SemTxvevSi
igulisxmeba masalis is raodenoba, romelic saWiroa CaSvebuli iqnas warmoebaSi, meore SemTxvevaSi
ki, gaangariSebisas mxedvelobaSi miiReba yvela saxis sadazRvevo da sarezervo maragebi. dakveTa
iqmneba avtomaturad Tu misi aucilebeli raodenoba gansxvavdeba normatiulisagan.
dagegmvis procesi moicavs masalis an makompleqtebeli nawilis Sesyidvaze dakveTis avtomaturi
Seqmnis funqcias, an funqcias maT sawarmos SigniT warmoebaze. sistema axdens makompleqtebeli
nawilebis miwodebis drois optimizacias, amiT amcirebs warmoebis xarjebs da zrdis mis efeqtianobas.
msgavsi sistemiT sargebloba iZleva Semdeg upiratesobas:
arsebobs imis garantia, rom makompleqtebeli nawilebi saWiro raodenobiT aris sawyobSi;
mcirdeba masalebis miwodebis dayovnebis dro. Sesabamisad izrdeba gamoSvebuli produqciis
moculoba, samuSao adgilebis raodenobisa da sawrmoo mowyobilobebis datvirTulobis gazrdis
gareSe;
sistema aaCqarebs im masalebis miwodebas, romlebic mocemul momentSi pirvel rigSi aris
saWiro da akavebs maT sawyobSi Semosvlas dagegmilze adre. amrigad yvela makompleqtebeli
nawili romelic saWiroa produqciis gamosaSvebad Semodis erTdroulad. es aucilebelia raTa
Tavidan iqnes acilebuli iseTi situacia rodesac erTi romelime masalis miuwodebloba gamoiwvevs
warmoebis gaCerebas, maSinac ki, roca sxva masalebi adgilzea.
ERP-sistema aris sawarmo resursebis dagegmvis sistema. igi ariss integrirebuli sistema
dafuZnebuli informaciul teqnologiebze da uzrunvelyofs Siga da gare resursebis
(finansuri, materialur-teqnikuri da adamianuri) marTvas. sistemis mizania xeli Seuwyos
da daexmaros sawarmos SigniT qveganyofilebebs Soris informaciul nakadebis
moZraobas da uzrunvelyos informaciuli kavSiri sxva sawarmoebTan. igi agebulia
centraluri monacemTa bazaze. aformirebs sawarmos erTian standartul informaciul
garemos. E ERP -sistemis winamorbedad SeiZleba CaiTvalos M MRP Psistema (materialuri resursebis
marTva) da M MRP PII-sistem. sawarmo resursebis dagegmva.
E ERP P-sistemis safuZvels warmoadgens erTiani monacemTa bazis Seqmnis principi, romelic moicavs
korporaciul biznes–informacias da uzrunvelyofs sawarmos nebismieri raodenobis TanamSromelTa erTdroul
SeRwevas monacemTa bazasTan, maTadmi miniWebuli uflebamosilebis farglebSi. E ERP P-sistema
Sedgeba Semdegi elementebisagan:
2016 wlis 1 ianvris mdgomareobiT saqarTveloSi ERP -sistemas (sawarmos resursebis dagegmva) iyenebda
sawarmoTa mxolod 9,2%.
sistyvasityviT da yvelaze JReradi Targmani terminis Customer Relationship management (CRM) aris
`klientebTan urTierTobebis marTva~. kompania Pice Waterhouse Coopers-ganmartebiT `CRM~ – aris
standarti, romlis mizania viciT ra damkveTebis _ indivialuri moTxvnebi, SevqmnaT maTTan xangrZlivi da
momgebiani urTierTobebi~.
ismis kiTxva – romel kopmaniebs esaWiroebaT M- CRM sistema? SeiZleba iTqvas, rom nebismiers, es
iqneba sruliad samarTliani, Tumaca ara savsebiT koreqtuli. igi yvelaze metad esaWiroeba busines-to-busines
seqtors, romelic iyenebs momxmareblisaTvis saqonlisa da momsaxurebis pidapiri miyidvis meTods. pirdapiri
gaydvebis qveS igulisxmeba kompaniis TanamSromlebis klientebTan xangrZlivi da uSualo urTierTobebis
organizeba. xSirad warmateba damokidebulia, Tu ramdenad kargad aris momzadebuli menejeri klientTan
Sesaxvedrad. klientTan muSaobis xarisxs uzrunvelyofs klientis Sesaxeb sruli informacia, romelic
warmoadgens kompaniis konkurenciul upiratesobas, gansakuTrebiT maSin, roca biznes-kompaniebi
klientebTan garigebebs deben xangrZlivi droiT.
SCM (SUpply Chain Management)- miwodebis jaWvis marTva. SCM M -sistemis daniSnulebaa
ganaxorcielos sawarmos momaragebis yvela etapis da sawarmoSi saqonlis moZraobis kontrolis marTva. SCM
-sistema saSualebas iZleva mniSvnelovnad gaumjobesdes kompaniis produqciaze moTxovna, Semcirdes
danaxarjebi logistikaze da Sesyidvebze.
SCM -sistema moicavs nedleulis Sesyidvis, saqonlis warmoebisa da gavrcelebis mTlian cikls. mkvlevarebi
rogorc wesi gamoyofen miwodebis jaWvis eqvs ZiriTad sferos: warmoeba, miwodeba, adgilmdebareoba,
maragebi, transportireba da informacia.
SCM-sistemaSi pirobiTad SeiZleba gamovyoT ori qvesistema SCP (Supply Chain Planning) _ saqonlis jaWvis
dagegmva da SCE (Supply Chain Execution) _ drois realur rejimSi miwodebis jaWvis marTva. SCP-
sistemis safuZvels warmoadgens kalen daruli grafikebis formirebisa da gafarToebuli dagegmvis sistemebi.
SCP- is SemadgelobaSi Sedis agreTve prognozirebis erToblivi SemuSavebis sistema. SCP- sistema garda
operatiuli marTvis amocanebis gadawyvetisa saSualebas iZleva ganvaxorcieloT miwodebis jaWvis struqturis
strategiuli dagegmva. miwodebis qselis gemis SemuSaveba. movaxdinoT sxvadasxva situasciis modelireba,
SevafasoT operaciis Sesrulebis done, moaxdinoT gegmiuri da mimidinare maCveneblebis Sedareba. SCE-
qvesistema miwodebis jaWvis marTvas axorcielebs drois realur reJimSi.
rogorc zemoT aRvniSneT P ERP -sistemis safuZvels warmoadgens birTvi, romelic realizebulia MRP II-is
sandartis safuZvelze. miuxedavad aRniSnulisa ERP P-sistema ar warmoadgens M MRP -sistemis ubralo
gafarToebas. M MRP -sistema agebuli iqna da viTardeboda, rogorc Caketili sistema da gansakuTrebiT
emsaxureboda sawarmos Sida moTxovnebis dakmayofilebas. ERP P-sistemas gaaCnia gasasvleli gare
garemoze da misi daniSnulebaa sawarmoos marTvis amocanebis kompleqsuri gadawyveta. davaxasiaToT am
sistemebs Soris gansxvavebebi.
bolo ramdenime weliwadSi Seiqmna klientebTan urTierTobebis ramdenime koncefcia. aseTi koncefciis
SemuSaveba esaWiroebaT im biznsmenebs da sakuTari saqmis patronebs, romlebic zrunaven TavianTi
kompaniebis momavalze. koncefcia iTvaliswinebs momxmareblebze mzrunvelobis amaRlebas, Tanac
TiToeulis Sesaxeb individualurad. klientebis Sesaxeb Segrovili da damuSavebuli informacia (Sesyidvebis
istoria, gemovneba, moTxovnilebebi, upiratesobebi) gamoiyeneba imisaTvis, rom ufro zustad vicodeT
konkretuli klientis SemoTavazebis specifika. bunebrivia, rom Tu gvyavs mudmivad mzardi raodenobis
megobrulad gawyobili klientebi, aseTi midgomis realizeba SeuZlebelia Tanamedrove informaciuli
teqnologiebis gamoyenebis gareSe. tradiciulad marketingSi, romelic orientirebulia myidvelTa masaze da
romelic realizacias axdens produqtis pozicirebas_winwaweva _ Rirebuleba /fasi“ ar aris aucilebeli TiToeul
myidvelTan urTierTobebis damyareba, momxmarebelTa konkretuli jgufebis diferencireba, klietebis
individualuri moTxovnebis gansazRvra.
klientebTan urTierTobebis sistema _ CRM- -i aris korporaciuli sistema, an qvesistema, romelic Sedis E ERP
-sistemaSi da romlis daniSnulebaa klientebTan urTierTobebis istoriis informaciis Senaxvis gziT klientebis
momsaxurebis gaumjobeseba, klientebis Sesaxeb informaciis Segroveba, rac aumjobesebs biznes-
procedurebis efeqtianobas.
informaciis erTiani sacavis arseboba, saidanac nebismier dros SeiZleba klientebTan urTierTobebis
yvela SemTxvevis Sesaxeb informaciis miReba;
urTierTobebis mravalricxovani arxebis marTvis sinqronizeba;
klientebis Sesaxeb Segrovili informaciis mudmivi analizi da Sesabamisi organizaciuli
gadawyveilebis miReba. magaliTad, kompanisaTvis klientebis mniSvnelobidan gamomdinare, maTi
registracia.
amrigad, es midgoma gulisxmobs, rom nebismieri arxiT klientebTan
urTierTmoqmedeba organizaciis TanmSomlisaTvis da xelmZRvanelisaTvis klietebis
Sesaxeb informaciis miwodeba aris sauZveli mmarTvelobiTi gadawyvetilebis
misaRebad. miRebuli gadawyvetilebis Sesaxeb informacia agreTve eqvemdebareba
Senaxvas da masTan wvdoma SesaZlebelia klientebTan Semdgomi
urTierTqmedebisaTvis.
1993 wlamde CRM -is bazari Sedgeboda ori mimarTulebisagan _ savaWro warmomadenlobebis
avtomatizacia (Sales Force Automation-SFA) da klientis momsaxureba (Customer Service-CS). teritoriuli
gayidvebis marTvis avtomatizebuli sistemebis pirvandeli daniSnuleba mdgomareobda imaSi, rom
warmomadgenlebs SeeZloT TavianTi klientebis „Sexebis wertilebis“ marTva da muSaoba klientebTan
SeTanxmebuli gayidvebis gegmis mixedviT. droTa ganmavlobaSi msgavsma sistemebma daimates
SesaZleblobebis marTvis funqcia, rac praqtikaSi niSnavda kompaniaSi gayidvebis miRebuli meTodologiisa
da taqtikis mxardaWeras, kompanis sxvadasxva qveganyofilebebis urTierTkavSirs.
2005-2007 wlebi aris meore talRis wlebi, romelic efuZneba ERP-sistemis did Riaobas. wamyvanma
mwarmoeblebma daiwyes sakuTari ERP-sistemisaTvis samomxmareblo interfeisis Seqmna, aRmocendnen
eleqtronuli savaWro moednebi B2C, bi znesis warmoebisaTvis yalibdeba axali infrastuqtura (mag.,
korporaciis veb-servisis safuZvelze .Net arqiteqtura). am SemTxvevaSi pirveli talRisagan gansxvavebiT
saubari midis „bevri-bevrTan“ urTierTobebis Sesaxeb e.i. sawarmoebi TanamSromleben ara marto mudmiv
partniorebTan, aramed biznes sazogadoebis yvela wevrTan.
SCM-is meTodologia
SCM-sistemebi, rogorc CRM da CSRP gare garmosTan „agrZeleben“ standartul urTierTobebs da mTlianobaSi
warmoqmnian sawarmos marTvis gafarToebul sistemas-ERP II-s. aseTi integrirebuli sistema saSualebas
iZleva movaxdinoT SCM strategiis sabazo mdgomareobis realizacia: „mivawodoT saWiro saqoneli _ saWiro
adgilas _ zust droSi _ naklebi danaxarjebiT _ klientisaTvis saWiro servisiT“. dReisaTvis yvelaze
moTxovnads warmoadgens kopleqsuri gadawyvetileba, romelic agebulia Ria sistemis principiT, SeuRlebuli
ERP birTvis standrtTan. es gadawyvetileba moicavs Semdegi saxis specializebul modulebs:
idea kompiutris SesaZlo `fiqris~ Sesaxeb gaCnda ramdenime aTeuli wlis winaT, Tumca srulyofilad xelovnuri
inteleqtis problemebis gamokvleva mZlavri kompiuterebis Seqmnis Semdeg daiwyo. xelovnuri inteleqtis
gamoyeneba mimdinareobs sxvadasxva mimarTulebiT. kerZod: sabunebismetyvelo mecnierebebSi,
robototeqnikaSi, SegrZnebebSi (smenisa da xedvis sainformacio sistemebi), eqspertul sistemebSi, neironul
qselebSi.
enebTan muSaobisaTvis aucilebeli gaxda Seqmniliyo iseTi sistemebi, rolebic Cveulebriv adamianur
instruqciebs gadaiyvanda manqanisaTvis gasageb enaze. robototeqnika gamoiyeneba mrewvelobaSi.
SegrZnebebis sistemebi gamoiyeneba iseTi kompiuterebis Sesaqmnelad, romlebsac gaaCniaT xedvisa da
smenis unari. e. i. iseTi robotebis Seqmna, romlebic xedaven da romlebsac `esmiT~.E
eqspertuli sistemebi yvelaze ufro gamoiyenebian marTvis mxardasaWerad. am sistemebSi Cadebulia
eqspertis mier gadawyvetilebis miRebis logika.
neironuli inteleqtualuri sistemebi moqmedeben adamianis nervuli sistemis msgavsad. eqspertul sistemas
gaaCnia Semdegi struqtura (codnis inJineri sxvadasxva eqspertidan miRebul codnas CaitvirTavs kompiuterSi
(codnis bazaSi). bazaSi moTavsebuli wesebisa da daskvnebis safuZvelze miiReba gadawyvetileba. daskvnis
gakeTebisa da momxmareblis interfeisi warmoadgens eqspertuli sistemis erT-erT bloks. Ddaskvnebis bloki
warmoadgens logikur karkas, sadac xdeba gansja. aRniSnuli bloki uzrunvelyofilia daskvnis wesebiT da
parametrebiT. sxvadasxva codnis bazebze Seqmnil sxvadasxva eqspertul sistemaSi SeiZleba gamoyenebul
iqnes erTi da igive daskvnis Semqmneli bloki. momxmareblis interfeisi gankuTvnilia saboloo
momxmareblisaTvis. mag., dabali kvalifikaciis menejerisaTvis.garda aRniSnuli blokebisa eqspertuli sistemis
stuqturaSi Sedis axsnis bloki, romelic ganmartavs ratom miiRo sistemam aseTi gadawyvetileba.
codnis dagrovebis bloki exmareba codnis inJiners codnis bazaSi daskvnebis wesebisa da parametrebis
registraciaSi. eqspertuli sistemebi gamoiyeneba swavlebis, dagegmvis, prognozirebis, monitoringis,
diagnostikisa da monacemebis interpretaciis saxis amocanebis gadasawyvetad.
identifikaciis eqspertul sistemas miekuTneba sxvadasxva tipis saokeano gemebis aRmomCeni sistema –
SLAR-i. Mmonitoringis eqspertuli sistemis daniSnulebaa monacemebis uwyveti interpretacia, realuri drois
reJimSi moaxdinos samarTavi obieqtis ama Tu im parametris dasaSvebi diapazonidan gamosvlis
signalizacia. am SemTxvevaSi, mTavari problemaa sagangaSo situaciis `SeumCnevloba~ an `yalbi~ situaciis
SemTxvevaSi `gangaSis~ atexva. am problemis sirTule imaSi mdgomareobs, rom sagangaSo signalebis
simptomebi mkveTrad araa gamoxatuli da aucilebeli xdeba drois konteqsturi aRricxva, mag.,
eleqtosadgurebis muSaobis kontrolis sistema _ SPRINT, atomuri sadgurebis dispetCerebis damxmare sistema
_ Reactori, qimiur qarxnebSi avariuli gadamwodebis kontrolis sistemaFalKON-i da sxv. prognozirebis
sistemebs mocemuli situaciidan gamoyavT albaTuri Sedegebi. Mmaorganizebel sistemebSi Cveulebriv
gamoiyeneba parametruli dinamikuri modeli, romelSiac parametrebis mniSvnelobebis morgeba xdeba
situaciidan gamomdinare. am modelis daskvnidan miRebuli Sedegia prognozirebis safuZveli, albaTuri
SefasebebiT. mag., amindis prognozirebis sistema – Willard-i, prognozirebis sistema ekonomikaSi – Econ-i,
soflis meurneobaSi mosavlis Sefasebis sistema _ Plant-i.
dagegmvis eqspertuli sistema. dagegmvaSi igulisxmeba im obieqtebis moqmedebis gegmis povna, romelsac
unari gaaCnia Seasrulos zogierTi funqcia. aseT eqspertul sistemebSi gamoiyeneba realuri obieqtebis qcevis
modelebi. mag., mrewvelobaSi dakveTebis dagegmva _ ISIS-i, eqsperimentis dagegmva _ MOLGENi,
robotebis qcevis dagegmva_ STRIPS-i.
swavleba. mswavlebeli sistemebi axdenen im Secdomebis diagnostikas, romelsac adgili aqvs romelime
disciplinis Seswavlisas da karnaxoben swor gadawyvetilebas, axdenen codnis akumulirebas. saerTod, yvela
sistema, romelic dafuZnebulia codnaze, SeiZleba davyoT sistemebad, romlebic wyveten sistemis analizisa da
sinTezis amocanebs. ZiriTadi gansxvaveba analizis da sinTezis amocanebs Soris isaa, rom analizis
amocanebSi SeiZleba gadawyvetis ramdenime gzis CamoTvla da CarTva sistemaSi maSin, roca sinTezis
amocanebSi gadawyvetilebebis simravle potenciurad aigeba komponentebis an qveproblemebis
gadawyvetisas. analizis amocanebia: monacemebis integracia, diagnostika. sinTezis amocanebs miekuTvneba
dagegmva da proeqtireba. kombinirebuli amocanebia: swavleba, monitoringi da prognozireba.
daproeqteba. daproeqtebis eqspertuli sistemaAadre gansazRvruli Tvisebebis mixedviT `obieqtis~
SeqnisaTvis qmnis specifikaciebs. specifikacia warmoadgens daproeqtebisaTvis yvela aucilebel dokumentTa
erTobliobas. mag., naxazebi, ganmartebiTi Canawerebi da a. S. aseTi sistemis agebisas ZiriTad siZneles
wamoadgens obieqtis Sesaxeb codnis struqturizebuli aRweris miReba.Ddaproeqtebis amocanebSi
erTmaneTTan mWidrodaa dakavSirebuli ori ZiriTadi procesi eqspertuli sistemis CarCoebSi gadawyvetilebis
gamotanis da axsnis.
marTvis strategiul doneze, aRniSnul sistemebs gadawyvetilebis miRebisas iyeneben ufrosi menejerebi. es
sistemebi gamoiyeneba arastruqturizebuli gadawyvetilebis misaRebad, sistemur analizs ukeTeben gare
garemos, rac SesaZleblobas iZleva gadawyvetilebis miRebisas farTod gamoiyenon gare monacemebi ( mag.,
monacemebi konkurentebis da axali sagadasaxado kanonebis Sesaxeb), axdenen miRebuli informaciis
SekumSvas, gafiltrvas, avlenen kritikul monacemebs da, Sesabamisad, amcireben xelmZRvanelisaTvis
sasargeblo informaciis miwodebis dros. aRniSnuli sainformacio sistema gansxvaebiT sxva sainformacio
sistemebisagan ar gamoiyeneba calkeuli problemebis gadasawyvetad, misi daxmarebiT wydeba kompleqsuri
problemebi. aRmasrulebeli sainformacio sistema exmareba menejers miiRos pasuxi Semdeg kiTxvebze:
moTxovnebis dialoguri damuSavebis sistemebi gamoiyeneba organizaciis eqsploataciis doneze. igi aris
kompiuteruli sistema, romelic asrulebs da angariSobs biznesisaTvis saWiro ruTinul transaqciebs. mag.,
gayidvebis komerciuli gaangariSebebi, sastumroebSi adgilebis dajavSvna, mosamsaxureTa angariSebis
Senaxva. eqsploataciis doneze amocanebis miznebi da resursebi gansazRvruli da formalize-bulia. mag.,
dabali donis mmarTvelis mier gadawyvetilebis miReba klientisaTvis kreditis gamoyofis Sesaxeb miiReba
ukve SemuSavebuli kriteriumebis mixedviT. am SemTxvevaSi, saWiro xdeba mxolod imis dadgena, Tu
ramdenad Seesabameba klienti am moTxovnebs.
mmarTveli sainformacio sistemebi emsaxureba organizaciis mmarTvelobiT dones. igi menejers uzrunvelyofs
informaciiT moxsenebebis mosamzadeblad da arqivSi ganTavsebuli informaciis misaRebad. maTi
gamoyeneba orientrebulia firmis Siga Sedegebze. pirvel rigSi, igi gamoiyeneba marTvis doneze
gadawyvetilebis misaRebad da dagegmvisa da marTvis funqciebis Sesasruleblad. aRniSnuli sistema ajamebs
Sedegebs da awvdis menejers, es ukanskneli aRniSnulis safuZvelze amzadebs moxsenebas. mmarTvelobiTi
sainformacio sistemebi uzrunvelyofs: saeqploatacio da mmarTvelobiT doneze struqturizebul da naklebad
struqturizebuli gadawyvetilebis miRebas. mas iyeneben mTavari menejerebis saStato ganrigis
gasaangariSeblad. es sistemebi orientirebulia angariSgebebisa da kontrolisaTvis da iyenebs arsebul saerTo
monacemebs da monacemTa nakadebs, gaaCnia analizis SedarebiT mcire SesaZleblobebi. igi gadawyetilebis
miRebisas daxmarebisaTvis iyenebs rogorc axlandel monacemebs, aseve gasuli drois monacemebs, igi
SedarebiT mouqnelia, orientirebulia firmis Siga gamoyenebaze, informaciaze moTxovnileba cnobilia da
mdgradi. mmarTveli sainformacio sistemebi emsaxurebian im menejerebs, romlebsac ainteresebT
yoveldRiuri, yovelTviuri da yovelwliuri Sedegebi.
gadawyvetilebis miRebis mxardamWeri sistemebi aRmocen-dnen gasuli saukunis 70-ian wlebSi. am saxis
sistemebis Seqmnis ZiriTad mizans wamoadgenda daxmareboda saboloo momxmarebels naklebad
struqturizebuli da arastruqturizebuli problemebis gadawyvetaSi. sistema muSaobs interaqtiur reJimSi.
gadawyvetilebis mxardamWeri sistemebis daniSnulebaa daexmaros menejers daproeqtirebisas, Seafasos
alternativebi da kontroli gauwios gadawyvetilebis realizaciis process. maTi gamoyeneba SesaZlebelia
marTvis sxvadasxva doneze. mag., mTavar menejerebs SeuZliaT gamoiyenon finansuri mxardamWeri
sistemebi. mizani: ganWvriton investiciebisaTvis saerTo fondebis gamoyenebis sargeblianoba. igive sistema
da monacemebi SeiZleba gamoiyenon saSualo donis menejerebmac, ganyofilebis fondebis proeqtebis
ganyofilebis SigniT gasanawileblad. proeqtis xelmZRvanelebs SeuZliaT es sistema gamoiyenon imisaTvis,
rom daiwyon TavianTi proeqtebi. am SemTxvevaSi, sistemam (ufros menejerebs) regularulad unda
miawodos informacia daxarjuli fulis raodenobis Sesaxeb. gadawyvetilebis miRebis mxardamWeri sistema
gamoiyeneba koleqtiuri gadawyvetilebis miRebaSi.Ggadawyvetilebis miRebis mxardamWeri
sistemebisaTvis damaxasiaTebelia: