ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΚΡΑΤΩΝ

ΣΤΑ ΜΕΣΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ:

ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

8η Διάλεξη
Πολιτιστική Διπλωματία
Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών
Πανεπιστήμιο Πειραιώς
Περίγραμμα Μαθήματος

1. Εισαγωγή στην Ποσοτική Ανάλυση Περιεχόμενου

2. Απεικονίσεις Συστήματος Κρατών: Ερευνητικές
Δυνατότητες.
3. Ιεράρχηση και Αξιολόγηση Εικόνας Κράτους στα Μέσα
Ενημέρωσης.
4. Τυπολογίες για τη Διαλεκτική Ενδοκρατικού –
Διακρατικού.
5. Ερμηνευτικά Πλαίσιο – Ορισμός και σύνδεση με
Εικόνες Κρατών.
6. Ορισμός Πλαισίων και Ερευνητικά Δεδομένα.
7. Αποδόσεις Αιτιότητας.
Ορισμός Ποσοτικής Ανάλυσης Περιεχομένου

Μία ερευνητική μέθοδος για την αντικειμενική, συστηματική

και ποσοτική περιγραφή του περιεχομένου της επικοινωνίας
(Berelson).
Είναι η ερευνητική μέθοδος που χρησιμοποιεί συγκεκριμένους
κανόνες για την εξαγωγή έγκυρων συμπερασμάτων μέσα
από την ανάλυση κειμένων. Αυτά τα αποτελέσματα αφορούν
ή στον αποστολέα, είτε στο ίδιο το μήνυμα, είτε στον
παραλήπτη του μηνύματος. Οι κανόνες αυτής της
διαδικασίας διαφέρουν ανάλογα με το θεωρητικό υπόβαθρο
και το υπό έρευνα θέμα. (Webster)
 Ποσοτική Ανάλυση Περιεχομένου

Σε αντίθεση με την απλή ανάγνωση

η ανάλυση περιεχομένου επιτρέπει
τη συστηματική διερεύνηση του κειμένου.
Το κείμενο εξετάζεται στην ολότητά του και όχι επιλεκτικά.
1. Οι κατηγορίες ορίζονται με σαφήνεια έτσι ώστε να είναι δυνατή η
επανάληψη και ο έλεγχος της διαδικασίας από άλλους ερευνητές.
2. Στη ποσοτική ανάλυση περιεχομένου με σκοπό τον έλεγχο της
θεωρίας οι αρχικές κατηγορίες δεν μεταβάλλονται.
3. Η κατηγοριοποίηση που εφαρμόζεται δεν αποτελεί εγγενές
στοιχείο του υπό έρευνα περιεχομένου αλλά έναν από τους
πολλούς τρόπους αναπαράστασης της κοινωνικής πραγματικότητας
που επιλέγει ο ερευνητής να επιβάλλει στα δεδομένα.
 Ποσοτική Ανάλυση Περιεχομένου

4. Τα δεδομένα δεν έχουν ένα και μόνο νόημα. Το νόημα εν μέρει

κατασκευάζεται και από τον ερευνητή με την επιλογή του
ταξινομικού συστήματος που χρησιμοποιείται.
5. Η ανάλυση περιεχομένου καθ’ εαυτή δεν οδηγεί στον έλεγχο των
θεωρητικών υποθέσεων αλλά μόνο στην ανάδειξη και τη
διαμόρφωση των κατηγοριών βάσει των όποιων χαρακτηρίζεται το
υπό έρευνα περιεχόμενο. Τα χαρακτηριστικά που βρίσκονται στο
κείμενο ποσοτικοποιούνται.
6. Η στατιστική ανάλυση οδηγεί στον έλεγχο των υποθέσεων.
Μέσω της στατιστικής επεξεργασίας των στοιχείων ανακαλύπτονται
οι στατιστικές συσχετίσεις βάσει των οποίων ελέγχονται οι
θεωρητικές υποθέσεις της έρευνας ή αναδύονται νέες θεωρίες.
Προσδιορισμός Μονάδας Καταγραφής Δεδομένων

Στην ποσοτική ανάλυση περιεχομένου ο έλεγχος των υποθέσεων και

η προσπάθεια εξεύρεσης απαντήσεων γίνεται όχι από
συγκεκριμένα άτομα, όπως στις έρευνες με ερωτηματολόγιο, αλλά
από διαθέσιμα δευτερογενή, επικοινωνιακής μορφής στοιχεία: τα
«Κείμενα».
Αυτό δημιουργεί την ανάγκη να προσδιοριστεί η μονάδα
καταγραφής των δεδομένων: Το τμήμα του ‘κειμένου’ που θα
αποτελέσει τη βάση για την κατηγοριοποίηση.
Επίπεδα Μονάδας Καταγραφής: (1) Λέξη (2) Πρόταση (3)
Παράγραφος (4) Συνολικό ‘Κείμενο’ (π.χ. άρθρο εφημερίδας,
βιβλίο, ταινία) (5) Πρόσωπο (π.χ. ‘πηγή’ σε άρθρο, ήρωας σε
ταινία, ομιλητής σε Τηλεπαράθυρο) (6) Γενικό θέμα που
αναπτύσσεται στην πρόταση, την παράγραφο ή σε όλο το κείμενο.
 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: STATE MAPPING
7

Μεθοδολογία: Ποσοτική ανάλυση περιεχομένου σε όλα τα κείμενα

τα οποία περιέχουν αναφορά σε μία ξένη χώρα. Εξετάζονται οι
εικόνες των κρατών στις εφημερίδες τεσσάρων χωρών (Αγγλία,
Ελλάδα, Κύπρος και Τουρκία). Από κάθε χώρα επιλέγονται δύο
εφημερίδες με διαφορετική πολιτική τοποθέτηση. Δεν εξετάζεται
η εικόνα της χώρας αναφοράς (Αγγλία στον αγγλικό τύπο κλπ)
Χρονική Περίοδος: Ιούνιος 2012
Σύνολο δημοσιευμάτων: 10.585
Αγγλικός Τύπος :2.159, Ελληνικός Τύπος: 2.500,
Κυπριακός Τύπος:3.611, Τουρκικός Τύπος: 2.315
Μονάδα Ανάλυση: Η απεικόνιση μίας ξένης χώρας σε ένα
δημοσίευμα
Σύνολο απεικονίσεων: 28,687.
Αγγλικός Τύπος: 5.599, Ελληνικός Τύπος: 7.143,
Κυπριακός Τύπος: 9.488, Τουρκικός Τύπος: 6.457
 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: STATE MAPPING
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ
1. Ανάλυση μεμονωμένης εικόνας κράτους στα μέσα ενημέρωσης
μία χώρας. Ποια είναι η εικόνα της Κίνας; της Γερμανίας; της
Αμερικής.
2. Ανάλυση εικόνας περιοχών. Ποια είναι η εικόνα των
Αφρικανικών κρατών, των Αραβικών χωρών; των χωρών της
Νοτιανατολικής Ασίας;
3. Συγκριτική ανάλυση κρατών. Ανάλυση της σχετικής: ισχύος,
ορατότητας, αξιολόγησης, ερμηνευτικής πλαισίωσης της
εικόνας ενός κράτους σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη που
απαρτίζουν το διεθνές σύστημα. Ποια είναι η ορατότητα των
ΗΠΑ σε σχέση με όλες τις άλλες χώρες; Ποια είναι η προβολή
φόβου ή των παραστάσεων ισχύος της Γερμανίας σε σχέση με
την συνολική προβολή φόβου ή οι παραστάσεις ισχύος όλων
των κρατών;
 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: STATE MAPPING
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ
4. Διαχρονική ανάλυση: Πως εξελίσσεται η εικόνα μία ξένης
χώρας στα Μέσα μίας άλλης χώρας σε βάθος χρόνου;
Εξετάζονται οι διαχρονικές μεταβολές στις σχέσεις των χωρών
καθώς και οι μεταβολές στη θέση και την ισχύ τους.
Εξετάζονται οι επιδράσεις αρνητικών γεγονότων.
5. Διαπολιτιστική ανάλυση. Η σύγκριση των απεικονίσεων μίας
χώρας στα μέσα ενημέρωσης δύο διαφορετικών χωρών
επιτρέπει τη διερεύνηση της επίδρασης του
ειδησεογραφικού εθνοκεντρισμού. Η περιγραφή περιγράφει
τον περιγράφοντα. Η διαφορά της εικόνας της Γερμανίας στον
Ελληνικό και στον Αγγλικό τύπο, για την ίδια χρονική περίοδο,
επιτρέπει να εξάγουμε συμπεράσματα για την Αγγλία και την
Ελλάδα και την σχέση τους με τη Γερμανία.
 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: STATE MAPPING
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ
6. Ανάλυση της ειδησεογραφικής θεματολογίας.
Ποια είναι η θεματολογία με βάση την οποία συγκροτείται η
εικόνα κάθε ξένης χώρας;
Τι επίδραση έχει κάθε θέμα στην ορατότητα, στην αξιολόγηση
και στην ερμηνευτική πλαισίωση της ξένης χώρας; Για
παράδειγμα:
Τι επίδραση είχε η Ελληνική οικονομική κρίση στην εικόνα της
Γερμανίας;
Τι επίδραση έχει η κρίση της Συρίας στην εικόνα των ΗΠΑ; ή της
Γερμανίας; ή της Ρωσίας;
Τι επίδραση έχουν τα περιβαλλοντικά ζητήματα στην εικόνα της
Ιαπωνίας μετά την Φουκουσίμα;
 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: STATE MAPPING
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ
7. Τι επίδραση έχουν οι εσωτερικοί πολιτικοί ανταγωνισμοί
στην κατασκευή της εικόνας μία χώρας;
Εννοιολογικά πλαίσια:
Α. Ιδεολογικές αντιθέσεις σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής
Β. Αξιοποίηση των εικόνων των ξένων χωρών από το εγχώριο
κομματικό σύστημα για την επίτευξη στόχων στο εσωτερικό
πολιτικό παιχνίδι.
Γ. Σχέσεις εξουσίας – μέσων ενημέρωσης.
Έλεγχος της θεωρίας της επαλληλίας ανάμεσα στο κομματικό
και στο επικοινωνιακό σύστημα.
Έλεγχος της λειτουργίας ερμηνευτικών αξόνων οι οποίοι
οργανώνουν την ειδησεογραφική κάλυψη.
 ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ: STATE MAPPING
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ
1.Υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση στην εικόνα
των ΗΠΑ ανάμεσα στον κεντροδεξιό και στον
κεντροαριστερό τύπο στην Ελλάδα;
1Α. Κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου;
1Β. Κατά τη διάρκεια του «πολέμου κατά της τρομοκρατίας»;
2. Υπάρχει στατιστικά σημαντική διαφοροποίηση στην εικόνα
της Γερμανίας κατά τη διάρκεια της Ελληνικής οικονομικής
κρίσης στον μνημονιακό και στον αντιμνημονικό τύπο στην
Ελλάδα;
3. Της Κύπρου κατά τη διάρκεια της φάσης κορύφωσης της
Κυπριακής οικονομικής κρίσης;
 ΕΙΚΟΝΑ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ
ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Υ.Ε.1: Η διεθνής οικονομική κρίση ως ειδησεογραφικό θέμα
διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον καθορισμό της διεθνούς
εικόνας της Γερμανίας.
Υ.Ε.2: Υπάρχει σημαντική διαφορά στην εικόνα της Γερμανίας όταν
αυτή διαμορφώνεται από τη θεματική της οικονομικής κρίσης σε
σχέση με την εικόνα που διαμορφώνεται από το υπόλοιπο
ειδησεογραφικό θεματολόγιο.
Υ.Ε.3 (Υπόθεση Εθνοκεντρισμού): Τα ίδια γεγονότα έχουν διαφορετική
ειδησεογραφική κάλυψη στα μέσα ενημέρωσης διαφορετικών
χωρών και επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο την εικόνα της
Γερμανίας. Η εικόνα της Γερμανίας διαφοροποιείται στα μέσα
ενημέρωσης διαφορετικών χωρών σε συνάρτηση με την εμπλοκή
που έχει κάθε χώρα στη διεθνή οικονομική κρίση.
 ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΟΡΑΤΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ
ΚΡΙΤΗΡΙΑ

Η έκταση της αναφοράς μιας ξένης χώρας στα μέσα

ενημέρωσης είναι συνάρτηση:
1. Της σημαντικότητάς της στο επίπεδο του συστήματος κρατών
(ορατότητα ως ένδειξη ισχύος),
2. Της εγγύτητάς της προς τη χώρα αναφοράς (ορατότητα ως
ένδειξη γειτνίασης = ειδησεογραφικός εθνοκεντρισμός),
3. Των προβλημάτων που την αφορούν (ορατότητα ως ένδειξη
προβλήματος = σύγκρουση και αποκλίνουσα συμπεριφορά
ως ειδησεογραφικά κριτήρια).
 ΙΕΡΑΡΧΗΣΗ ΟΡΑΤΟΤΗΤΑΣ – ΙΟΥΝΙΟΣ 2012
Παρουσιάζονται οι 11 σημαντικότερες ξένες χώρες ως ποσοστό επί του
συνόλου των αναφορών στα ξένα κράτη (σχετική ορατότητα)
ΑΓΓΛΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ ΕΛΛΑΔΙΚΟΣ ΚΥΠΡΙΑΚΟΣ ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΤΥΠΟΣ
ΤΥΠΟΣ ΤΥΠΟΣ
1 Η.Π.Α (12,0%) Γερμανία (10,6%) Ελλάδα (15,9%) Η.Π.Α (8,4%)
2 Γερμανία (6,6%) Η.Π.Α. (10,1%) Τουρκία ( 8,0%) Συρία ( 6,0%)
3 Γαλλία (5,9%) Ισπανία ( 7,5%) Γερμανία (5,6%) Γερμανία ( 5,4%)
4 Ελλάδα ( 5,9%) Γαλλία (7,4%) Κατεχόμενα (5,4%) Γαλλία ( 5,0%)
5 Ισπανία (5,6%) Αγγλία(6,4%) Η.Π.Α. (5,3%) Αγγλία (5,0%)
6 Κίνα (4,6%) Ιταλία ( 6,4%) Αγγλία (5,2%) Ρωσία ( 4,2%)
7 Ρωσία (3,7%) Κίνα (3,3%) Γαλλία (4,2%) Ισπανία (3,8%)
8 Ιταλία (3,6%) Ρωσία ( 3,1%) Ρωσία ( 4,2%) Ιταλία (3,3%)
9 Συρία (2,4%) Τουρκία (3,0%) Ισπανία (3,9%) Ελλάδα ( 3,1%)
10 Ιρλανδία (2,3%) Ιρλανδία (2,0%) Ιταλία (3,2%) Κίνα ( 2,8%)
11 Αίγυπτος (1,8%) Κύπρος (2,0%) Κίνα (2,3%) Ιράν (2,7%)
 Αξιολόγηση Ξένης Χώρας Στα Μέσα Ενημέρωσης
16

Αξιολόγηση: Η αξιολόγηση είναι σημαντικό στοιχείο στην εικόνα

μίας χώρας.
Η αξιολόγηση της χώρας στις ειδήσεις προκύπτει από:
την δυναμική του γεγονότος με το οποίο συσχετίζεται η χώρα,
τις δημοσιογραφικές μεροληψίες κατά την κατασκευή της είδησης
τις στρατηγικές που χρησιμοποιούν οι πηγές της είδησης.
Η μέτρηση γίνεται με μία εξαβάθμια κλίμακα:
Πολύ αρνητικό (-2), Αρνητικό (-1), Ουδέτερο (0), Θετικό (+1)
Πολύ θετικό (+2), Απουσία αξιολόγησης (0)
Η μέση τιμή της μεταβλητής αυτής λειτουργεί ως ένα αξιολογικό
θερμόμετρο το οποίο παίρνει τιμές από -2 έως -1.
Αξιολόγηση Ξένης Χώρας Στα Μέσα Ενημέρωσης

Εξετάζεται η συνολική αξιολόγηση της χώρας

Η συνολική αξιολόγηση προκύπτει από τη δυναμική του
γεγονότος που μπορεί να λειτουργεί υπέρ ή κατά της ξένης
χώρας, από τον λόγο των πηγών καθώς και από την μεροληψία
του συντάκτη του κειμένου.
Όταν την αξιολόγηση καθορίζει η δυναμική του γεγονότος καθώς
και οι ήπιες αξιολογικές κρίσεις (χωρίς επιθετικούς
προσδιορισμούς) λαμβάνουν τιμές +1 ή -1
Όταν υπάρχουν έντονες αξιολογικές κρίσεις και επιθετικοί
προσδιορισμοί τότε η απονομή κωδικών είναι στο -2 ή +2
(ανάλογα με την κατεύθυνση).
 -- -
Τύπος
Αξιολόγηση Εικόνας - 0Σύγκριση
+ ++ Χωρίς
Αξιολ.
Μέση
Αξιολ.
Γερμανία
18 67 669 104 163 12 997 -0,31
3,3% 33,3% 5,2% 8,1% 0,6% 49,6%
ΗΠΑ 39 531 131 222 15 1500 -0,15
1,6% 21,8% 5,4% 9,1% 0,6% 61,5%
Ρωσία 35 274 41 138 6 605 -0,18
3,2% 24,9% 3,7% 12,6% 0,5% 55,1%
Κίνα 23 200 42 124 7 498 - 0,12
2,6% 22,4% 4,7% 13,9% 0,8% 55,7%
Ινδία 2 57 12 29 130 -0,12
2 0,9%
0,9% 24,6% 5,2% 12,5% 56,0%
Βραζιλία 2 23 6 28 3 161 +0,03
0,9% 10,3% 2,7% 12,6% 1,3% 72,2%
Νότιος 4 17 2 17 0 59 -0,08
Αφρική 4,1% 17,3% 2,0% 17,3% 0,0% 69%
 Αξιολόγηση Εικόνας - Σύγκριση
Μέτρηση 2012 – Αγγλικός Τύπος
19

Τύπος -- - 0 + ++ Χωρίς Μέση

Αξιολ. Αξιολ.
Ιρλανδία 5 63 14 12 2 34
3,8% 48,5% 10,8% 9,2% 1,5% 26,2% -0,44
Ισπανία 54 151 24 17 2 64
17,3% 48,4% 7,7% 5,4% 0,6% 20,5% -0,76
Ιταλία 6 106 19 14 0 58
3,0% 52,2% 9,4% 6,9% 0,0% 28,6% -0,51
Πορτογαλία 3 40 3 5 1 16
4,4% 58,8% 4,4% 7,4% 1,5% 23,5% -0,58

Ελλάδα 80 147 31 21 1 52
24,1% 44,3% 9,3% 6,3% 0,3% 15,7% -0,86
Ειδησεογραφική Θεματολογία και Επίδραση της
στην Αξιολόγηση της Εικόνας της Κίνας
20
ΘΕΜΑΤΑ Θεματολόγιο Αξιολόγηση
Διεθνής Πολιτική 224 - 25,1% -0,23
Ενδοκρατική Πολιτική 50 - 5,6% -0,40
Οικονομική Κρίση 173 - 19,4% -0,13
Οικονομία 171 - 19,1% +0,16
Ζητήματα Πολιτικής 103 - 11,5% -0,38
Τεχνολογία - Επιστήμη 26 – 2,9% +0,50
Πολιτισμός 34 - 3,8% -0,03
Αθλητισμός 28 - 3,1% -0,11
Προϊόντα – Lifestyle 15 - 1,7% -0,13
Τουρισμός 3 - 0,3% +0,67
Διάφορα 67 - 7,5% -0,18
Σύνολο 894 – 100% -0,12
 Ερμηνευτικά Πλαίσια - Ορισμός

Ερμηνευτικά Πλαίσια – Ορισμός: Μία κεντρική οργανωτική ιδέα ή

αφηγηματική δομή, που νοηματοδοτεί μία εκτυλισσόμενη ροή
γεγονότων’
 Σταθερά μοντέλα γνώσης, ερμηνείας, παρουσίασης και επιλογής,

έμφασης και αποκλεισμού με τα οποία οι κάτοχοι των συμβόλων

οργανώνουν συνήθως τον λόγο, είτε λεκτικά είτε οπτικά. Μέσα
από αυτά η πραγματικότητα μετατρέπεται σε μία νοηματική δομή.
Με τη διαδικασία της πλαισίωσης κάποιες όψεις ενός ζητήματος
τονίζονται εις βάρος κάποιων άλλων κι έτσι καθίστανται ικανές να
νοηματοδοτήσουν το ζήτημα αυτό.
Λειτουργίες πλαισίου κατά Entman : (1) Καθορισμός προβλήματος,
(2) Διάγνωση αιτιών, (3) Έκφραση ηθικών κρίσεων, (4)
Προσδιορισμός λύσεων.
.
Παρουσίαση σε Όρους Κυριαρχίας
Πλαίσιο Κυριαρχίας

Η χώρα εμφανίζεται να κυριαρχεί, να ελέγχει, να ασκεί ισχύ σε

διεθνές επίπεδο, να καθορίζει τις εξελίξεις σε άλλα κράτη. Δεν
εντάσσεται σε αυτή την κατηγορία η άσκηση κυριαρχίας του
κράτους στο εσωτερικό του.
Τυπική Περίπτωση: «Και εκπλήττει ο βαθμός στον όποιο η
παγκόσμια οικονομία εξαρτάται από τη Γερμανίδα
Καγκελάριο»
Τυπική Περίπτωση: «Η αμερικανίδα υπουργός εξωτερικών Χίλαρι
Κλίντον αξίωσε να μεταβιβάσει ο Πρόεδρος Μπασαρ Αλ Ασαντ
την εξουσία και να εγκαταλείψει την χώρα του, χρεώνοντας
στην κυβέρνηση του την ευθύνη για την «αδιανόητη» σφαγή
στην Χάμα».
Παρουσίαση σε Όρους Κυριαρχίας - Πλαίσιο Ηγεμόνα
Ποιο είναι το ποσοστό των απεικονίσεων κάθε χώρας που
οργανώνεται σε όρους κυριαρχίας;
ΚΡΑΤΟΣ Κυπριακός Ελλαδικός ΑΓΓΛΙΚΟΣ Τουρκικός
ΗΠΑ 64 – 12,7% 185 – 25,5% 26 – 3,9% 87 – 16,1%
ΓΕΡΜΑΝΙΑ 126 – 23,6% 360 – 47,4% 78 – 21,1% 18 – 5,2%
Γαλλία 36 – 9,0% 64 – 12,0% 9 – 2,7% 9 – 2,8%
ΡΩΣΣΙΑ 18 – 4,5% 78 – 35,1% 17 – 8,1% 50 – 18,5%
Κίνα 13 – 6,0% 41 – 17,2% 9 – 3,5% 20 – 11,1%
Τουρκία 91 – 11,9% 25 – 11,8% 4 – 4,6%
Ελλάδα 4 – 0,3% - 3 – 0,9% 0
Αγγλία 27 – 5,5% 22 – 4,8% - 9 – 2,8%
Ισραήλ 6 – 3,6% 3 – 3,1% 2 – 1,2% 24 – 19,7%
23
Παρουσίαση σε Όρους Κυριαρχίας - Πλαίσιο Ηγεμόνα
Ποιο είναι το ποσοστό κάθε χώρας στο σύνολο των προβολών
ισχύος που παράγει το σύστημα κρατών στα Μέσα Ενημέρωσης;
ΚΡΑΤΟΣ Κυπριακός Ελλαδικός ΑΓΓΛΙΚΟΣ Τουρκικός
ΗΠΑ 64 – 14,5% 185 – 21,9% 26 – 15,6% 87 – 32,8%
ΓΕΡΜΑΝΙΑ 126 - 28,8% 360 – 42,7% 78 – 46,7% 18 – 6,8%
Γαλλία 36 – 8,2% 64 – 7,6% 9 – 5,4% 9 – 3,4%
ΡΩΣΣΙΑ 18 – 4,1% 78 – 9,3% 17 – 10,2% 50 – 18,9%
Κίνα 13 – 3,0% 41 – 4,9% 9 – 5,4% 20 – 7,5%
Τουρκία 91 – 20,7% 25 – 3,0% 4 – 2,4% -
Ελλάδα 4 – 0,9% 3 – 1,8% 0
Αγγλία 27 – 6,1% 22 – 2,6% 9 – 3,4%
Ισραήλ 6 – 1,4% 3 – 0,4% 2 – 3,2% 24 – 9,1%
Συνολο 440 -100% 843 – 100% 167 – 100% 264 – 100%
(4,6%) (11,8%) (3,0%) (4,1%)
Παρουσίαση Χώρας σε Όρους Σύγκρουσης
Πλαίσιο Σύγκρουσης

Η παρουσίαση της χώρας οργανώνεται από αντιθέσεις,

διαφωνίες, αντιπαραθέσεις συγκρούσεις, αντιτιθέμενες
απόψεις και ανταγωνισμούς.
Η έννοια της σύγκρουσης ξεκινάει από το επίπεδο της λεκτικής
αντιπαράθεσης / διαφωνίας, περνάει από το επίπεδο του
οικονομικού ανταγωνισμού και κλιμακώνεται έως το επίπεδο
του πολέμου.
Βασικό κριτήριο είναι να οργανώνεται το περιεχόμενο που
αφορά μία ξένη χώρα σε όρους (οι μεν και οι δε).
Παρουσίαση Χώρας σε Όρους Σύγκρουσης
Πλαίσιο Σύγκρουσης

Η χώρα παρουσιάζεται στο πλαίσιο μίας αντιπαράθεσης ή μίας

σύγκρουσης:
(α) στην οποία συμμετέχει ως αντίδικος,
(β) ως χώρος, ως πεδίο στο οποίο συμβαίνει η σύγκρουση
(σύγκρουσή ΗΠΑ-Αλ Κάιντα στο Αφγανιστάν, το
συγκρουσιακό πλαίσιο αφορά το Αφγανιστάν ως χώρο
σύγκρουσης)
(γ) Επιμέρους στοιχεία της χώρας εμπλέκονται σε μία
σύγκρουση/αντιπαράθεση (π.χ. σύγκρουση κυβέρνησης
αντιπολίτευσης στην Γερμανία). Η σύγκρουση αφορά και το
εσωτερικό ενός κράτους. Εάν για παράδειγμα η παρουσίαση
της Ελλάδας γίνεται υπό το πρίσμα της έντονης προεκλογικής
αντιπαράθεσης μεταξύ ΝΔ και Σύριζα (τόσο σε επίπεδο
πολιτικών αρχηγών όσο και σε επίπεδο πολιτών.)
Παρουσίαση Χώρας σε Όρους Σύγκρουσης
Πλαίσιο Σύγκρουσης

Τυπική Περίπτωση: «η γερμανίδα καγκελάριος απέφυγε για ακόμα μια

φορά να σχολιάσει το θέμα τον ευρωομολόγων σε αντίθεση με τον
Ολάντ που απέστειλε ένα μήνυμα στο Βερολίνο. Θεωρώ ότι το
ευρωομόλογο αποτελεί μια εναλλακτική… αλλά όχι όμως σε 10
χρόνια» τόνισε, φωτογραφίζοντας έτσι την στάση του Βερολίνου» . Το
δίπολο αντιπαράθεσης οργανώνεται στους άξονες Ολάντ που
προσωποποιεί την Γαλλία ως πρόεδρος της και το Βερολίνο που
λειτουργεί συνεκδοχικά για την Γερμανία)
Οριακή Περίπτωση: «το 1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ πρέπει να διατεθεί για
την ανάπτυξη, να αξιοποιηθούν όλοι οι υπάρχοντες μηχανισμοί για
την σταθεροποίηση των αγορών και την καταπολέμηση της
κερδοσκοπίας» τόνισε ο γάλλος πρόεδρος και στράφηκε ελαφρά προς
την Μέρκελ όταν επεσήμανε ότι είναι εναντίων της λιτότητας». Το
δίπολο αντιπαράθεσης είναι το ίδιο με το παραπάνω παράδειγμα, η
σύγκρουση είναι πολύ πιο ήπια αλλά κινητοποιείται οριακά το
πλαίσιο της σύγκρουσης.
Παρουσίαση σε Όρους Κόστους/Επιπτώσεων
Πλαίσιο Επιπτώσεων

Η ξένη χώρα στη συγκεκριμένη δημοσίευση παρουσιάζεται σε

όρους κόστους, επίπτωσης ή αρνητικής επίδρασης.
Παρουσιάζεται να προκαλεί κόστος, επιπτώσεις ή να έχει
αρνητικές επιπτώσεις στον περίγυρο της, σε άλλες χώρες ή
και στην χώρα αναφοράς της έρευνας.
Τυπική Περίπτωση: «Ο Μόντι απάντησε ότι η ευρωπαϊκή κρίση
πηγάζει από ανισορροπίες άλλων χωρών μεταξύ των οποίων
οι ΗΠΑ»
Τυπική Περίπτωση: «Ο ισπανικός πυρετός καίει και τις ΗΠΑ»
Παρουσίαση σε Όρους Θετικών Επιδράσεων
Πλαίσιο Θετικών Επιδράσεων

Η ξένη χώρα παρουσιάζεται σε όρους θετικής επίδρασης.

Παρουσιάζεται να έχει θετικές επιδράσεις στον περίγυρο
της.
Τυπική Περίπτωση: «Η συμφωνία της Ευρωζώνης για
απευθείας ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον
EFSF/ESM αποτέλεσμα της πίεσης που άσκησαν οι Ισπανοί
και οι Ιταλοί προς την γερμανική πλευρά, αποτελεί
πραγματικά παράθυρο ευκαιρίας για την Ελλάδα»
Παρουσίαση σε Όρους Προβλήματος
Πλαίσιο Προβλήματος

Η ξένη χώρα παρουσιάζεται να αντιμετωπίζει πρόβλημα. Η

παρουσίαση της οργανώνεται σε όρους προβλήματος το
οποίο αντιμετωπίζει. Το πρόβλημα αφορά ευθέως την ξένη
χώρα ή ένα μέρος της χώρας το οποίο όμως συσχετίζεται
ευθέως με τη χώρα.
Τυπική Περίπτωση – Πρόβλημα σε Χώρα. «Η Συρία δεν
πρόκειται να απολαύσει ειρήνη, σταθερότητα και πολύ
περισσότερο δημοκρατία, μέχρις ότου απομακρυνθεί ο
Άσαντ». Το πλαίσιο του προβλήματος αφορά το κράτος Συρία
ενώ η πηγή του προβλήματος είναι εσωτερική.
Τυπική Περίπτωση – Πρόβλημα σε Μέρος Χώρας: «Ο κύπριος
μόνιμος αντιπρόσωπος στην Ε.Ε. Κορνήλιος Κορνηλίου είπε
ότι “ο τραπεζικός μας κλάδος αντιμετωπίζει προβλήματα
λόγω της έκθεσης του στην ελληνική αγορά”»
Παρουσίαση σε Όρους Μελοδράματος
Μελοδραματικό Πλαίσιο

Η παρουσίαση της ξένης χώρας διέπεται από την οπτική της

«ανθρώπινης ιστορίας» καθώς και από υποκειμενοποίηση,
συναισθηματισμούς και μελοδραματισμούς.
 Με το δράμα εννοούμε μια ανθρώπινη ιστορία η οποία

αποτελεί τον κατευθυντήριο άξονα της περιγραφής της

χώρας.
 Για παράδειγμα, όταν η παρουσίαση της τρέχουσας
οικονομικής κατάστασης της Ελλάδας γίνεται με αφηγητή
κάποιον ταλαιπωρημένο, άνεργο, πλην ιδιαίτερα μορφωμένο
νέο ο οποίος περιγράφει την κατάσταση δίνοντας έμφαση
στο γεγονός ότι φοβάται μήπως μείνει στον δρόμο ή μήπως
δεν έχει λεφτά για τα φάρμακα της μητέρας του.
Παρουσίαση σε Όρους Μελοδράματος
Μελοδραματικό Πλαίσιο

Μελοδραματικό πλαίσιο επίσης συναντάμε εκεί όπου η

ερμηνεία της πραγματικότητας, και στην περίπτωση μας ο
σχηματισμός αντίληψης για μια ξένη χώρα, γίνεται μέσα από
εξιστορήσεις οι οποίες είναι συγκινησιακά φορτισμένες. Το
μελοδραματικό πλαίσιο οργανώνει την παρουσίαση σε ένα
σενάριο με ήρωες που έχουν ευκρινείς ρόλους.
Το στοιχείο της υπερβολής στην περιγραφή είναι συνυφασμένο
με τη λειτουργία του μελοδραματικού πλαισίου (π.χ.
“Greece faces Drachmagedon”). Το μελοδραματικό πλαίσιο
χαρακτηρίζεται από προσωποποίηση και συχνά
ανθρωπομορφισμό των κοινωνικών θεσμών, δομών και
οργανώσεων.
Παρουσίαση σε Όρους Μελοδράματος
Μελοδραματικό Πλαίσιο

Τυπική Περίπτωση: «όταν αποκαταστάθηκε η δημοκρατία στην

χώρα η Μαδρίτη δεν είχε την πολυτέλεια να αναλάβει και
την στήριξη ενός «κατάκοπου» τραπεζικού κλάδου. Ενός
κλάδου, δηλαδή, που αγκομαχά υπό το βάρος των
συσσωρευόμενων επισφαλών δανείων του στεγαστικού
κατασκευαστικού κλάδου»
Τυπική Περίπτωση: «ο μεταρρυθμιστικός ζήλος ίσως να
γλιτώσει την Ιταλία από την επίθεση των κερδοσκόπων που
διψούν για “αίμα”»
Παρουσίαση σε Όρους Ελπίδας
Πλαίσιο Ελπίδας

Η χώρα παρουσιάζεται σε όρους ελπίδας και θετικών

προσδοκιών. Είτε ελπίζει είτε δημιουργεί ελπίδες. Είτε έχει
θετικές προσδοκίες είτε δημιουργεί θετικές προσδοκίες.
Τυπική Περίπτωση: «Κάνει μάλιστα ιδιαίτερη μνεία στην
Ιρλανδία και την επιτυχή υλοποίηση του δικού της
Μνημονίου».
Τυπική Περίπτωση: «παράλληλα αναφέρει πως η
δημοσιονομική της Κύπρου είναι μικρότερη έναντι άλλων
χωρών της ΕΕ ενώ η προβλεπόμενη συγκράτηση του
ελλείμματος θα διασφαλίσει την βιωσιμότητα του δημόσιου
χρέους».
Τυπική Περίπτωση: «Παράθυρο ελπίδας για την Ελλάδα»
Παρουσίαση σε Όρους Φόβου – Απειλής
Πλαίσιο Φόβου - Απειλής

 Η χώρα παρουσιάζεται σε όρους φόβου, απειλής και

αρνητικών προσδοκιών για το μέλλον. Αναφερόμαστε τόσο
στις περιπτώσεις που η χώρα βιώνει τον φόβο-απειλή όσο
και στις περιπτώσεις που αποτελεί το παραγωγικό του αίτιο.
 Το φαινόμενο έχει μεγάλο εύρος διαβαθμίσεων και
κινητοποιείται από διαφορετικά παραγωγικά αίτια όπως η
απειλή πολέμου (π.χ. η Συρία απειλεί ανοιχτά την Τουρκία)
όσο και η περιγραφή μιας δύσκολης εγχώριας συγκυρίας που
εγκυμονεί κινδύνους για το μέλλον (π.χ. η Ελλάδα δεν θα
μπορεί να συντηρήσει το ίδιο της το κράτος).
 Οι δυσοίωνες προσδοκίες φέρουν αρνητικά φορτία και
οδηγούν στην οργάνωση του γίγνεσθαι σε όρους φόβου.
Παρουσίαση σε Όρους Φόβου – Απειλής
Πλαίσιο Φόβου - Απειλής

Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (π.χ. διεθνής οικονομική κρίση ή

εμπόλεμη κατάσταση), ορισμένες χώρες αποκτούν έντονα αρνητική
φόρτιση με αποτέλεσμα να λειτουργήσουν στη συνέχεια ως
«ιστορικά παραδείγματα» στα οποία έχει κωδικοποιηθεί μία έντονα
αρνητική εξέλιξη. Οι χώρες αυτές έχουν τόσο έντονα αρνητικές
συμπαραδηλώσεις και φέρουν τόσο αρνητικό φορτίο, που η
σύγκριση ή η ταύτιση μίας άλλης χώρας μαζί τους κινητοποιεί
αυτόματα το σχήμα του φόβου-απειλής, προδικάζοντας μία
αντίστοιχα αρνητική εξέλιξη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν
κείμενα σχετικά με την οικονομική κρίση όπου η Ελλάδα ταυτίζεται
με χώρες που πτώχευσαν (π.χ. «η Ελλάδα στα βήματα της
Αργεντινής»), ενώ σταδιακά η ίδια η Ελλάδα λειτουργεί με
αντίστοιχο προς την Αργεντινή τρόπο για τις εξελίξεις στο ευρωπαϊκό
επίπεδο. Αντίστοιχη διαδικασία κινητοποίησης προκύπτει από τη
διαδικασία συσχέτισης της Συρίας με το Κόσσοβο (π.χ. «η Συρία θα
ακολουθήσει την πορεία του Κοσσόβου»).
Παρουσίαση σε Όρους Φόβου – Απειλής
Πλαίσιο Φόβου - Απειλής

Τυπική Περίπτωση: «καθώς οι τελευταίες εξελίξεις έχουν

φορτίσει επικίνδυνα την ήδη φορτισμένη ατμόσφαιρα
πάνω από το Κάιρο νέας διολίσθησης της
πολυπληθέστερης χώρας του αραβικού κόσμου στην
βία.»
Τυπική Περίπτωση: «κάποιοι τραπεζίτες επισημαίνουν ότι
μέχρι της ελληνικές εκλογές οι επενδυτές επιλέγουν να
μείνουν μακριά από την χώρα, καθώς η πολιτική
αβεβαιότητα στην Ελλάδα και κυρίως μιας εξόδου της
χώρας από το ευρώ, ρίχνει βαριά την σκιά της και στην
Κύπρο»
Η εικόνα της Κύπρου παρουσιάζεται σε όρους:
* Στοιχεία αφορούν 2 Ελληνικές εφημερίδες ** Στοιχεία αφορούν 2 Αμερικανικά δίκτυα και έναν
Αγγλικό τηλεοπτικό σταθμό
Ιούνιος 2012* Μάρτιος Απρίλιος-
2013* Σεπτέμβριος 2013**

Προβλημάτων που 73 - 50,7% 272 – 60,7% 275 – 51,7%

αντιμετωπίζει
Σύγκρουσης 22 - 15,3% 128 – 28,6% 48 – 9,0%
Στρατηγικών κινήσεων 65 - 45,1% 96 – 21,4% 130 - 24,4%
Ελπίδας – θετικών 6 - 4,2% 58 – 12,9% 22 – 4,1%
προσδοκιών
Φόβου - Απειλής 28 - 19,4% 171 – 38,2% 105 – 19,7%
Συσχέτισης με την 79 – 54,9% 284 – 63-6% --
Ευρωπαϊκή Ένωση
Μελοδράματος 3 – 2,1% 105 – 23,4% 30 – 5,6%
Αρνητικών Επιπτώσεων 2 - 1,4% 108 – 24,1% 148 – 27,8%
Θετικών Επιδράσεων 5 - 3,5% 5 – 1,1% 14 – 2,6%
Σύνολο Δημοσιευμάτων 144 448 532
Η εικόνα της χώρας παρουσιάζεται σε όρους: *
Στοιχεία από μέτρηση απεικόνισης συστήματος κρατών στον Αγγλικό τύπο – 2012.

Ισπανία Πορτογαλία Ελλάδα

Προβλημάτων που 168 - 53,8% 28 - 41,2% 178 - 53,6%
αντιμετωπίζει
Σύγκρουσης 18 - 5,8% 2 - 2,9% 31 - 9,3%
Στρατηγικών κινήσεων 101 - 32,4% 9 - 13,2% 83 - 25,0%
Ελπίδας – θετικών 26 - 8,3% 4 - 5,9% 41 - 12,3%
προσδοκιών
Φόβου - Απειλής 125 - 40,1% 30 - 44,1% 156 - 47,0%
Συσχέτισης με την 158 - 50,6% 31 - 45,6% 161 - 48,5%
Ευρωπαϊκή Ένωση
Μελοδράματος 74 - 23,7% 7 - 10,3% 110 - 33,1%
Αρνητικών Επιπτώσεων 10 - 3,2% 0 - 0,0% 33 - 9,9%
Θετικών Επιδράσεων 6 - 1,9% 0 - 0,0% 6 - 1,8%
Σύνολο Δημοσιευμάτων 312 68 332
 Κυρίαρχη Απόδοση Αιτιότητας
40

1. Αμιγώς Εσωτερική Απόδοση Αιτιότητας. Μόνο

ενδογενείς παράγοντες εμφανίζονται ως παραγωγικά
αίτια της παθογένειας
«ωστόσο η ισπανική οικονομία έχει ήδη
αποσταθεροποιηθεί λόγω των προβλημάτων που
αντιμετωπίζει σε διαφορετικά μέτωπα. Πάσχει από
υψηλή ανεργία, μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα,
υψηλό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους της, πολυετή
κρίση στην αγορά ακινήτων και ύφεση.»
 Κυρίαρχη Απόδοση Αιτιότητας
41

2. Κυρίως Εσωτερική Απόδοση Αιτιότητας. Η παθογένεια

αποδίδεται κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά σε ενδογενείς
παράγοντες.
«το ελληνικό κράτος ουσιαστικά χρεοκόπησε επειδή ζούσε με
δανεικά. Όταν οι κάνουλες του δανεισμού στράγγισαν
λόγω της διεθνούς κρίσης το κράτος έμεινε εκτεθειμένο»
(Κυπριακή εφημερίδα).
Η «χρεωκοπία» είναι η παθογενής κατάσταση,
το ότι «ζούσε με δανεικά» αποτελεί το βασικό παραγωγικό
αίτιο και είναι ενδογενές,
η «διεθνής οικονομική κρίση» που είναι παραγωγικό αίτιο
εξωγενές προς την Ελλάδα εμφανίζεται να έχει
συμπληρωματικό-δευτερεύον ρόλο.
 Κυρίαρχη Απόδοση Αιτιότητας
42

3. Κυρίως Εξωτερική Απόδοση Αιτιότητας. Η παθογένεια

αποδίδεται κυρίως αλλά όχι αποκλειστικά σε εξωγενείς
παράγοντες
«τα αναμφισβήτητα λάθη που έκαναν Ιρλανδία, Πορτογαλία,
Ιταλία και Ισπανία έχουν συνδυαστεί με λάθη των πιστωτριών
χωρών, αυτά είναι τα αίτια της ύφεσης στις αδύναμες χώρες
της Ευρωζώνης. Και εφόσον η Γερμανία έχει καθορίσει σε
μεγάλο βαθμό την στάση αυτή, το μεγαλύτερο μέρος της
ευθύνης βαραίνει το Βερολίνο».
Η απόδοση της υπαιτιότητας για την παθογενή κατάσταση που
αντιμετωπίζει η Ιρλανδία (κωδικοποιούμενη Ξένη Χώρα)
γίνεται πρωτίστως στην Γερμανία και δευτερευόντως στην
ίδια την Ιρλανδία
 Κυρίαρχη Απόδοση Αιτιότητας
43

4. Αμιγώς Εξωτερική Απόδοση Αιτιότητας. Τα παραγωγικά αίτια

που δημιουργούν την παθογένεια εμφανίζονται να είναι
εκτός του ελέγχου της χώρας
«Ο Κύπριος αντιπρόεδρος στην ΕΕ Κορνήλιος Κορνηλίου δήλωσε
ότι ”ο τραπεζικός μας κλάδος αντιμετωπίζει προβλήματα
εξολοκλήρου λόγω της έκθεσης του στην ελληνική αγορά”»
«Η οικονομική κρίση στην Ευρωζώνη έχει επιδράσεις και πέρα
από τον ατλαντικό. Τα στοιχεία των τελευταίων 3 μηνών για
την απασχόληση στις ΗΠΑ καταδεικνύουν πως η ανάκαμψη
της αμερικανικής οικονομίας κινδυνεύει»
 Κυρίαρχη Απόδοση Αιτιότητας
44

«Το πρόβλημα όμως με την Γερμανία δεν εντοπίζεται μόνο στις

ανησυχίες που αρχίζουν να δημιουργούνται για τον τραπεζικό
της κλάδο αλλά αφορά και την ίδια την οικονομία. Aυτό
συμβαίνει επειδή, καθώς η υπόλοιπη ευρωζώνη αντιμετωπίζει
προβλήματα και βρίσκεται σε καθεστώς λιτότητας μειώνεται η
κατανάλωση των προϊόντων “made in Germany”»
Η απόδοση αιτιότητας για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει η
Γερμανία αποδίδονται στην οικονομική δυσπραγία στην
Ευρωζώνη. Εφόσον το κείμενο δεν αποδίδει την δυσπραγία της
Ευρωζώνης σε οικονομικές πολιτικές της Γερμανίας, τότε η
οικονομική κρίση είναι αμιγώς εξωγενής παράγοντας για την
Γερμανία.
Εάν αποδιδόταν στην Γερμανία τότε;
Όταν η εικόνα της χώρας παρουσιάζεται σε όρους
προβλήματος η απόδοση υπαιτιότητας γι αυτό το πρόβλημα:
(Αγγλικός Τύπος 2012)
Ιρλανδία Ισπανία Ιταλία Πορτογαλία Ελλάδα
Δεν 17 - 30,9% 40 - 23,8% 28 - 29,2% 14 - 50,0% 32 - 18,0%
υπάρχει
Αμιγώς 18 - 32,7% 45 - 26,8% 28 - 29,2% 5 - 17,9% 80 - 44,9%
Εσωτερική
Κυρίως 2 - 3,6% 33 - 19,6% 5 - 5,2% 0 - 0,0% 19 - 10,7%
Εσωτερική
Κυρίως 6 - 10,9% 16 - 9,5% 8 - 8,3% 4 - 14,3% 21 - 11,8%
Εξωτερική
Αμιγώς 12 - 21,8% 34 - 20,2% 27 - 28,1% 5 - 17,9% 26 - 14,6%
Εξωτερική
Σύνολο 55 168 96 28 178
 Τυπολογίες Απόδοσης Αιτιότητας
46

1. Εσωτερική Απόδοση Αιτιότητας για παθογενείς καταστάσεις

που αντιμετωπίζει η Ξένη Χώρα.
Οι αρνητικές καταστάσεις που αντιμετωπίζει η ξένη χώρα και
οφείλονται στην ίδια τη χώρα.– Φταίμε γι αυτά που
παθαίνουμε.
2. Εξωτερική Απόδοση Αιτιότητας για παθογενείς καταστάσεις.
Η παθογένεια αποδίδεται σε εξωγενείς παράγοντες. Σε
παράγοντες που είναι πέρα από τον έλεγχο της χώρας. Άλλοι
φταίνε για αυτά που παθαίνουμε.
3. Κυρίαρχη Απόδοση Αιτιότητας.
Εξετάζεται η κυρίαρχη απόδοση υπαιτιότητας για το
φαινόμενο παθογένειας που σχετίζεται με τη ξένη χώρα.
 Εσωτερική Απόδοση Αιτιότητας
47

1.Κυβέρνηση: Η παρούσα κυβέρνηση, η προηγούμενη κυβέρνηση

ή κάποιες συγκεκριμένες προηγούμενες κυβερνήσεις «Και εφ ‘
όσον η Γερμανία έχει καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την στάση
αυτή , το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης βαραίνει το Βερολίνο»
(η πρωτεύουσα λειτουργεί ως συνεκδοχή της κυβέρνησης)
«με βάση δημοσκόπηση της Independent στην Αγγλία, φαίνεται
πως 7 στους 10 Βρετανούς έχουν εξαντλήσει την υπομονή τους
με την πολιτική λιτότητας που επέβαλε η κυβέρνηση Cameron».
Η χώρα που υφίσταται την παθογένεια είναι η Αγγλία, Η
«πολιτική λιτότητας» είναι η παθογένεια και «επέβαλε η
κυβέρνηση Cameron» είναι η απόδοση αιτιότητας
 Εσωτερική Απόδοση Αιτιότητας
48

2. Σε άλλους συγκεκριμένους πολιτικούς δρώντες.

«Η διαφημιστική καμπάνια της ΝΔ καλλιεργεί τους φόβους ότι η
πολιτική του Τσίπρα (παραγωγικό αίτιο) θα οδηγήσει την
Ελλάδα στην έξοδο από την Ευρωζώνη (παθογένεια)»
(μετάφραση από Αγγλική εφημερίδα η Ελλάδα είναι ξένη
χώρα).
Η απογοήτευση και η χαμηλή συμμετοχή στις εκλογές
(παθογένεια) της Αιγύπτου αποδίδεται στο ψευδό- δίλημμα
μεταξύ ενός φανατικού ισλαμιστή (Μουσουλμανική
Αδελφότητα) και ενός στρατιωτικού καθεστώτος (Σαφίκ)
(παραγωγικό αίτιο).
 Εσωτερική Απόδοση Αιτιότητας
49

3. Κρατικός μηχανισμός, γραφειοκρατία.

«αυτό είναι δυστυχώς το τίμημα που πληρώνουν οι Έλληνες για
τις σπατάλες του παρελθόντος, αλλά και για την
αναποτελεσματικότητα του κράτους, τη γραφειοκρατία και τη
διαφθορά που καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε αποφασιστικά
να αντιμετωπίσει.» (από κυπριακή εφημερίδα)
4. Πολιτικό σύστημα συνολικά - Πολιτική Κουλτούρα
(εμπεδωμένοι τρόποι δράσης)
«τα ελλείμματα του κράτους οφείλονται στις πληρωμές και στα
σκάνδαλα των πολιτικών. Βουλευτές, υπουργοί και σύμβουλοι
λαμβάνουν πολύ υψηλές αμοιβές οι οποίες αν περικόπτονταν
το χρέος θα ήταν πολύ μικρότερο»
 Εσωτερική Απόδοση Αιτιότητας
50

5. Στους πολίτες της ξένης Χώρας. «ο υιός του προέδρου του

δικαστικού σώματος κατηγορείται για δωροδοκία»
6. Σε άλλους συγκεκριμένους δρώντες εντός της ξένης χώρας
(επιχειρήσεις κ.α.) «Οι επιχειρήσεις στην Ιταλία έχουν μερίδιο
ευθύνης για την ύφεση και ανεργία καθώς δεν προβαίνουν σε
νόμιμες προσλήψεις δυναμικού »
7. Γενική και Αδιευκρίνιστη (μη συγκεκριμενοποιημένη)
απόδοση αιτιότητας στην χώρα.) «Όταν η Ισπανία
αντιμετωπίζει προβλήματα πιστοληπτικής αξιοπιστίας, αυτό
οφείλεται αποκλειστικά στην ίδια την Ισπανία».
 Εξωτερική Απόδοση Αιτιότητας
51

1 . Ενδοκρατικοί Δρώντες από τρίτες χώρες. Υπαίτιοι είναι

δρώντες (π.χ. κόμματα ή επιχειρήσεις) που λειτουργούν στο
εσωτερικό μίας άλλης χώρας.
«Αν ο Σύριζα έρθει πρώτος πρέπει να φοβόμαστε…. Θα επέλθει
το χάος, θα υπάρξει τεράστια αστάθεια και αβεβαιότητα στις
διεθνείς οικονομικές αγορές και τόσο χώρες όσο η Γερμανία
όσο και η Πορτογαλία θα βιώσουν μια πιο βαθιά ύφεση»
(αγγλική εφημερίδα).
Η χώρα που υφίσταται την παθογένεια: Γερμανία Πορτογαλία.
Παθογένεια: «τεράστια αστάθεια και αβεβαιότητα στις διεθνείς
οικονομικές αγορές… μια πιο βαθιά ύφεση»
Παραγωγικό αίτιο για την παθογένεια: «ο Σύριζα».
 Εξωτερική Απόδοση Αιτιότητας
52

2. Φυσικά φαινόμενα. «Συνεχίζουν να αυξάνονται οι νεκροί από

τον καύσωνα στα νότια της Ισπανίας»
3. Κρατικοί δρώντες (άλλα κράτη) «η Ισπανία υποφέρει σήμερα
λόγω της Ελλάδας»
4. Υπερεθνικοί δρώντες «Η Ινδία διατηρεί εντός της κυβέρνησης
σειρά ομάδων διαχείρισης κρίσεων που ασχολούνται με τις
χρηματοοικονομικές αναταραχές (παθογένεια) που προέρχονται
από την Ευρωζώνη (παραγωγικό αίτιο) »
5. Κεφάλαιο – Διεθνές Οικονομικό Σύστημα, «Αγορές», Εταιρείες
Αξιολόγησης «Η προσφυγή στον μηχανισμό του EFSM έπεται της
υποβάθμισης στην κατηγορία ‘σκουπίδια’ του αξιόχρεου της
Κύπρου από τον οίκο Fitch »
 Εξωτερική Απόδοση Αιτιότητας
53

6. Δομικοί παράγοντες που λειτουργούν πέραν του

ενδοκρατικού επιπέδου π.χ. παγκοσμιοποίηση,
ιμπεριαλισμός κ.α. (συστημικές ερμηνείες)
The feudal societies imported (from Pakistan and Bagladesh)
throw up problems that no one wants to address…we have
imported feudal societies into our midst but ignored the
people trapped inside them.
Υπάρχει απόδοση (υπ)αιτιότητας στη Φεουδαρχία. Παρόλο που
γίνεται αναφορά σε συγκεκριμένες κρατικές οντότητες
(Πακιστάν, Μπαγκλαντές) , ο πραγματικός «ένοχος» είναι το
φεουδαλικό σύστημα μέσα στο οποίο είναι «παγιδευμένα»
αυτά τα κράτη και οι πολίτες τους.
 Λέξεις Κλειδιά

1. Γειτνίαση ως ενεργητική λειτουργία 12. Ορατότητα ως Ένδειξη

Ισχύος
2. Γειτνίαση ως κριτήριο επιλογής
ειδήσεων 13. Ορατότητα ως Ένδειξη
Προβλήματος
3. Γειτνίαση ως παθητικό φαινόμενο
14. Πλαίσιο Ελπίδας
4. Εθνικό Πλαίσιο
15. Πλαίσιο Επιπτώσεων
5. Εθνοκεντρισμός του Τύπου
16. Πλαίσιο Θετικών
6. Ειδήσεις ως Προϊόν
Επιδράσεων
7. Εσωτερίκευση
17. Πλαίσιο Κυριαρχίας
8. Θεωρία Αντικατοπτρικής Εικόνας
18. Πλαίσιο Προβλήματος
9. Κλίμακα Αξιολόγησης
19. Πλαίσιο Σύγκρουσης
10. Μελοδραματικό Πλαίσιο
20. Πλαίσιο Φόβου
11. Ορατότητα ως Γειτνίαση 54
 Υποχρεωτική Βιβλιογραφία
55

1. Σαμαράς Αθ.Ν., Δημητρίου, Μ.- Ε. & Λουκοπούλου, Ε. (2017). «Η

Συστηματική Καταγραφή των Απεικονίσων του Συστήματος Κρατών στα Μέσα
Ενημέρωσης ως Προϋπόθεση Αποτελεσματικής Διαχείρισης της Κρατικής
Εικόνας: Μεθοδολογικές Παρατηρήσεις». Σελ 179 – 209 στο συλλογικό τόμο
Ιορδανίδου, Σ. (Επιμ.) «Διαχείριση και Συγκρότηση Εικόνας Τόπου: από το
Place Branding στην Ταξιδιωτική Δημοσιογραφία». Αθήνα: Μεταμεσονύκτιες
Εκδόσεις. Υπερσύνδεση
2. Σαμαράς Αθ.Ν. και Ιορδανίδου Σ. (2014) “Οικονομική Κρίση και Διεθνής
Εικόνα της Γερμανίας” σελ. 225-246 στο Σαμαράς Αθ.Ν. (επιμ.) Εικόνες
Κρατών – Στρατηγική Επικοινωνία, Ήπια Ισχύς και Μέσα Ενημέρωσης, Αθήνα:
Εκδ. Καστανιώτη.
3. Ιορδανίδου Σ., Σαμαράς Αθ. Ν. και Δημητρίου Μ. (2013) “Η Εικόνα της
Κύπρου στον Αγγλικό, Ελλαδικό και Τουρκικό Τύπο – Τα Προεόρτια της
Οικονομικής Κρίσης”, Περιοδικό Δημοσιογραφία, Τόμος 1, Τεύχος 2, σελ.12-15.
Υπερσύνδεση.
 ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ
56

1. Πάνελ: «Απεικονίσεις του Συστήματος Κρατών στα Μέσα Ενημέρωσης».

Επιστημονική Ημερίδα: «Στρατηγική Επικοινωνία και Μέσα Ενημέρωσης
στις Προεκλογικές Εκστρατείες και στις Διεθνείς Σχέσεις». Πειραιάς 10
Νοεμβρίου 2015.
2. Βιβλίο Συνόψεων Επιστημονικής Ημερίδας: «Στρατηγική Επικοινωνία και
Μέσα Ενημέρωσης στις Προεκλογικές Εκστρατείες και στις Διεθνείς
Σχέσεις». Διοργάνωση «Εργαστήριο Στρατηγικής Επικοινωνίας και Μέσων
Ενημέρωσης», 10/11/2015.
3. Βιβλίο Συνόψεων Επιστημονικής Ημερίδας: «Εικόνες Κρατών, Στρατηγικές
Απολογίας και Ρητορική του Φόβου: Πρακτικές Εφαρμογές της Ρητορικής
Επικοινωνίας στο Σύγχρονο Διεθνές Περιβάλλον». Διοργάνωση «Ομάδα
Έρευνας: Ρητορική, Επικοινωνία και Πειθώ», ΚΕΔΕΥ. 20/11/2013.
 Αναστοχασμός
57

Για να πετύχετε την καλλίτερη κατανόηση των

εννοιών του μαθήματος και να αποκτήσετε τη
δυνατότητα αναγνώρισής τους και λειτουργικής
αξιοποίησής τους κατά την ανάλυση ετοιμάσετε
και αναρτήσετε το Θέμα 12, (σελ.31) από το
«Εγχειρίδιο Αναστοχασμών: Εικόνες Κρατών και
Πολιτιστική Διπλωματία».