Professional Documents
Culture Documents
έρευνα για τα free press
έρευνα για τα free press
Εαρινό εξάμηνο
2009
-i-
Πίνακας περιεχομένων
εικόνων»....................................................................................................iii
1. Εισαγωγή.................................................................................................1
2. Η άποψη του κοινού: ανάλυση ερωτηματολογίων κοινού........................3
3. Η άποψη των εκδοτών...........................................................................13
4. Συμπεράσματα......................................................................................28
Α».............................................................................................................32
Β».............................................................................................................42
- ii -
Ομάδα Εργασίας
• Νταϊάνα Αλεξάκη
• Μαρία Αντωνοπούλου
• Ευάγγελος Βιτζηλαίος
• Κυριακή Βλάχου
• Ρωξάνη Βράκα
• Τάσος Γιαννόπουλος
• Ευαγγελία Διανέλλου
• Εμμανουέλα Ηλιάκη
• Ελένη Καδδά
• Κατερίνα Κόλλια
• Ερατώ Κονδύλη
• Στάλω Κουάλη
• Iωάννα Κούστα
• Θεοδώρα Κρητικού
• Αριάδνη Κυπριάδη
• Δημήτρης Κώτσος
• Ελένη Λαμπράκη
• Ιριάννα Λιανάκη
• Ειρήνη Μαρκογιαννάκη
• Παναγιώτα Μαστρογιαννοπούλου
• Ηρώ Μαυρονικόλα
• Ελισσάβετ Μαργαρίτη
• Αγγελική Παπαϊακώβου
• Κατερίνα Παπαλεβυζάκη
- iii -
• Αγγελική Παπαμιχαήλ
• Μαρία Παππά
• Συλβάνα Παππά
• Ασημένια Πέτση
• Αλεξάνδρα Πολύδωρα
• Γιώργος Πολυχρονιάδης
• Dimitrina Pueva
• Έλλη Σινάνη
• Μαρίνα Σκοπελίτου
• Φιλίππα Σκούρτη
• Αναστάσης Σπηλιάδης
• Μαντώ Σταθά
• Αλέκα Σταματιάδη
• Ερρικαίτη Σταμούλου
• Μιχάλης Ταστσόγλου
• Αγγελική Τσιώνου
• Ελένη Φωτοπούλου
- iv -
1. Εισαγωγή
Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, επιδιώξαμε να εντοπίσουμε τόσο την
άποψη του κοινού για τα έντυπα αυτά, όσο και την άποψη των εκδοτών.
Με αυτό το σκεπτικό, συντάχτηκαν δύο είδη ερωτηματολογίων: το πρώτο
είχε αποδέκτη το κοινό. Το δεύτερο απευθυνόταν στους εκδότες των πιο
αναγνωρίσιμων free press: Athens Voice, City Press, Ελευθεροτυπία
Εβδομάδα, FAQ, Free Sunday, Lifo, Metro και Metropolis1.
1
Για πρότυπα των ερωτηματολογίων, βλ. παράρτημα Α (σελ. 29)
-1-
Η παρούσα μελέτη χωρίζεται σε τρεις ενότητες: στην πρώτη ενότητα,
παρουσιάζονται τα ερωτηματολόγια του κοινού, η ανάλυση των
σημαντικότερων αποτελεσμάτων και τα συμπεράσματα. Στη δεύτερη
ενότητα, παρουσιάζονται τα ερωτηματολόγια των εκδοτών, με ανάλυση
των απαντήσεών τους. Τέλος, παρουσιάζεται ένα τελικό κείμενο, με
σύνθεση των κυριότερων στοιχείων των δύο προηγούμενων ενοτήτων. Το
κείμενο αυτό αποτελεί και το τελικό προϊόν της έρευνας, το οποίο
προορίζεται για δημοσίευση από τα free press.
-2-
2. Η άποψη του κοινού: ανάλυση
ερωτηματολογίων κοινού
Εισαγωγή
-3-
διαβάζει σταθερά κάποια στήλη και το που καταλήγει το έντυπο μετά την
ανάγνωση.
-4-
πανεπιστημιακής κοινότητας και του οικογενειακού τους κύκλου, για να
διασφαλιστεί η εγκυρότητα της έρευνας.
Ανάλυση Αποτελεσμάτων
Από την άλλη, η πλειοψηφία του κοινού(38%) διαβάζει τα free press όποτε
πέσουν στα χέρια τους, χωρίς να έχουν κάποια σταθερή ώρα, ενώ το
-5-
47,1% διαβάζει έντυπα free press σε λιγότερο από 20 λεπτά2.
Δημοφιλέστερο σημείο προμήθειας είναι τα σταντ κοντά σε σταθμούς των
μέσων μεταφοράς(67,5%), ενώ ακολουθούν τα σταντ σε καφετέριες με
ποσοστό 29,5%. Το 63% των ερωτώμενων πετάει ή ανακυκλώνει το
έντυπο μετά την ανάγνωση.
Ελάχιστοι ( μόλις 7%) είναι και αυτοί που δηλώνουν ότι επικοινωνούν με
free press διαδραστικά μέσω e-mail,κλπ. Η πλειοψηφία δεν αναπτύσσει
σχέσης επικοινωνίας με τα έντυπα αυτά.
2
Για μεθοδολογικούς λόγους, δεν διαχωρίζονται στο ερωτηματολόγιο τα έντυπα ανάλογα με τον
αριθμό σελίδων τους.
3
Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν διευκρινίζεται το έντυπο από το οποίο ο ερωτώμενος διαβάζει τα
«Αθλητικά» και τα «Ζώδια». Γι’ αυτό, το ποσοστό συμψηφίζεται και θεωρείται μία, ενιαία απάντηση.
-6-
εφημερίδες(59%), περιοδικά32,9%), ραδιόφωνο(54,7%),
τηλεόραση(66,1%), διαδίκτυο(59,4%)).
Ένα ποσοστό της τάξεως του 27,8% διαβάζει επί πληρωμή εφημερίδες μία
φορά την εβδομάδα, ενώ ένα 25,2% τις διαβάζει όποτε πέσουν στα χέρια
του. Επιπλέον, σε ερώτηση για το κατά πόσο τα free press επηρεάζουν
την κυκλοφορία των επί πληρωμή εφημερίδων, το 29% των ερωτώμενων
απάντησε λίγο, το 27% απάντησε αρκετά και μόλις το 9,2% πιστεύει ότι
τις επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό.
-7-
1.6 Αξιολόγηση των free press, σε συνάρτηση με τις επί
πληρωμή εφημερίδες
-8-
Free Press Επί πληρωμή
εφημερίδες
Εμφάνιση 7 7
Θεματολογία 7 7
Παρουσίαση 7 7
θεμάτων
Γραφή 7 7
Εγκυρότητα 6 7
Ανεξαρτησία 6 4
-9-
Συμπεράσματα
- 10 -
από τα Μέσα, όσο και από τη διπλή του ιδιότητα, ως εκδότη και συντάκτη
των εφημερίδων “City Press” και “Free Sunday”.
- 11 -
- 12 -
3. Η άποψη των εκδοτών
Εισαγωγή
Στα πλαίσια της έρευνας για τα free press, δόθηκαν συνεντεύξεις από
εκπροσώπους οκτώ μεγάλων free press της χώρας μας (εκδότες,
αρχισυντάκτες, υπεύθυνους ύλης, σύμβουλους έκδοσης), με σκοπό να
καταγράψουμε και την οπτική γωνία των ίδιων των ανθρώπων που
συμπράττουν στην παραγωγή τους.
4
ΤΟ ΒΗΜΑ ONLINE, Δ. Γαλάνης, Κυριακή 13 Απριλίου 2008
- 13 -
καθημερινά περισσότερες από 200 δωρεάν εφημερίδες οι οποίες
διαβάζονται από 30 εκατομμύρια αναγνώστες.
Το φαινόμενο των δωρεάν εντύπων στη χώρα μας έκανε την εμφάνισή του
πρώτα στη Θεσσαλονίκη, γεγονός που πολλοί αποδίδουν στην πλούσια
πολιτιστική δράση της πόλης, αλλά και στην ανάγκη πολλών εγχώριων
επιχειρήσεων να διαφημιστούν σε τοπικό επίπεδο. Αξίζει να αναφέρουμε
ότι σήμερα στη συμπρωτεύουσα κυκλοφορούν ημερήσιες, εβδομαδιαίες
δωρεάν εφημερίδες, και πολλές περιοδικές εκδόσεις.
H City Press έκανε την είσοδό της στον καθημερινό Τύπο στις 4 Ιουνίου
2003, σε Αθήνα και Πειραιά και στις 5 Σεπτεμβρίου στη Θεσσαλονίκη. Την
εφημερίδα εκδίδει η εταιρεία "Κ.Μ.Π. Εκδοτική Α.Ε.", με εκδότη τον
Γιώργο Κύρτσο.
- 14 -
Το πρώτο τεύχος της FAQ εκδόθηκε στις 6 Μαρτίου του 2008. Εκδότης
της είναι ο Θανάσης Λάλας και διευθύντρια η Κιάρα Σουγκανίδου.
Η Free Sunday εκδόθηκε για πρώτη φορά στις 22 Ιουνίου του 2008.
Εκδότης και γενικός διευθυντής της είναι ο Γιώργος Κύρτσος.
- 15 -
Καθημερινής» (Metropolis). Όσο για την Metro ακολουθεί πιστά ένα
πετυχημένο επενδυτικό μοντέλο του εξωτερικού με τη «μέθοδο franchise»
(Γ. Λιάρος, εκδότης Metro).
- 16 -
δημοσιογράφου όπως το intra tv» (Μ.Σπυροπούλου), κρατούν τα σκήπτρα
της νίκης. Στη Metropolis νικήτρια στέφεται η εγγύτητα διότι
«αναγνωσιμότητα έχει οτιδήποτε είναι δίπλα στον άλλο, οτιδήποτε
συμβαίνει στην πόλη» , ενώ στη Metro δε διακρίνουμε ποιος κατέχει τη
μερίδα του λέοντος αφού «όλες οι στήλες έχουν περίπου ίδια
αναγνωσιμότητα με το αβαντάζ σε όλες τις περιπτώσεις να είναι η στήλη
σύντομη για να διαβάζεται γρήγορα. Και σ’ αυτό το σημείο, γεννιέται η
απορία για τη μέτρηση της αναγνωσιμότητάς τους 5. Η απάντηση κοινή :
Η επίσημη έρευνα διεξάγεται με τη συνδρομή της Focus Bari6. Και ενώ
εξερευνήσαμε εκ των έσω τα free press θα ήταν παράλειψη να μη
συμπεριλάβουμε τους «εμψυχωτές της παραγωγής». Είναι πράγματι άξιον
απορίας τι ποσό προσωπικού απασχολούνται και πόσοι εξ’ αυτών φέρουν
τη δημοσιογραφική ταυτότητα. Στη City Press και τη Metro η απάντηση
είναι ξεκάθαρη : περί τα 50 άτομα εκ των οποίων 15 είναι δημοσιογράφοι
στη μία, και 32 άτομα μόνιμο προσωπικό και συνολικά 50 με τους
εξωτερικούς συνεργάτες συμπεριλαμβανομένων 16 δημοσιογράφων στην
άλλη. Στη Metropolis ο αριθμός των εργαζομένων ανέρχεται γύρω στους
30, αλλά δημοσιογράφοι «είναι όλοι όσοι συμμετέχουν στην παραγωγή και
εφαρμογή της εφημερίδας. Όλοι όσοι συμμετέχουν με κάποιο τρόπο πλην
εκείνων που ασχολούνται με το καθαρά εμπορικό κομμάτι». Τα σημεία
διάθεσης των εντύπων εντοπίζονται κατεξοχήν σε σταντ που
εκχωρούνται από το Δήμο με την καταβολή αντιτίμου («νοίκι»
-Metropolis) ή με τη μέθοδο της ανταποδοτικής συνεργασίας, «δηλαδή
αυτοί διανέμουν την εφημερίδα στο χώρο τους και εμείς αφιερώνουμε
διαφημιστικό χώρο στην εταιρεία τους ή καλύπτουμε δημοσιογραφικά
κάποιες εκδηλώσεις που διοργανώνουν» (Metro). Τα σταντ αυτά
τοποθετούνται εν γένει πλησίον των σταθμών των μέσων μαζικής
κυκλοφορίας (μετρό, ηλεκτρικό, τραμ, προαστιακό). Άλλα επίσης έντυπα
διατίθενται και σε συγκεκριμένα για την κάθε εφημερίδα καφέ ή
5
Η Metropolis δε διεξάγει κάποια ποιοτική έρευνα
6
Focus Bari : Η εταιρία Focus Bari είναι μια εταιρία έρευνας που ιδρύθηκε το 1988 από
επαγγελματίες του είδους και αφορά τη πανελλαδική μέτρησης ΜΜΕ.Η εταιρία λανσάρισε τη
μέθοδος Bari .Το 2005 κέρδισε στον διαγωνισμό της ΑΕΜΑΡ για τη μέτρηση της ακροαματικότητας
του ραδιοφώνου στο νομό αττικής. H Focus Bari είναι μέλος της ESOMAR, και λειτουργεί με
αυστηρή τήρηση των διεθνών κανόνων δεοντολογίας και επαγγελματικής πρακτικής του ΙCC. Από το
1997 είναι εγγεγραμμένη στο Μητρώο Επιχειρήσεων Ερευνών Ραδιοτηλεοπτικής Αγοράς με απόφαση
του Υπουργείου Τύπου (25695/Ε 19/12/97), όπως προβλέπεται από τον νόμο 2328/95. Είναι ιδρυτικό
μέλος του ΣΕΔΕΑ, και αποτελεί έναν από τους ιδρυτικούς φορείς δημιουργίας και εφαρμογής του
ΠΕΣΣ (Ποιοτικός Έλεγχος Συλλογής Στοιχείων) στην Ελλάδα. Οι έρευνες της αφορούν όλα τα είδη
των ΜΜΕ.
- 17 -
ταχυφαγεία και ενίοτε σε βιβλιοπωλεία. Μάλιστα ο ακριβής αριθμός
σημείων διάθεσης της City Press αγγίζει τα 2000 τη στιγμή που τα
υπόλοιπα κυμαίνονται γύρω στα 500. Επιπλέον, ορισμένα εξ’ αυτών των
εντύπων κυκλοφορούν και εκτός πρωτεύουσας με εξαίρεση τη Metropolis
που αναγορεύεται σε αμιγώς τοπικό φύλλο. Συγκεκριμένα, η City Press
«ταξιδεύει» στη Θεσσαλονίκη, ενώ η Metro ακολουθεί μια πιο επεκτατική
πολιτική κάνοντας αισθητή την παρουσία της και σε άλλες μεγάλες
πόλεις (Λάρισα, Πάτρα, Βόλο). Όλες εξ’ αυτών διαθέτουν ιστοσελίδα
συμβαδίζοντας βεβαίως με τις επιταγές μιας αυξανόμενα τεχνοκρατικής
κοινωνίας με τα επίπεδα επισκεψιμότητας να κυμαίνονται σε υψηλά
ποσοστά, παραδείγματος χάριν : τους 2500- 3000 επισκέπτες και 1250
μέλη στη City Press. Η ειλικρίνεια των ερωτηθέντων μας απέφερε
πληροφοριακά οφέλη αναφορικά και με τα ποσοστά της διαφήμισης που
διατίθενται επί της συνολικής ύλης τους, ώστε να καλύπτει τα 2/5 της
City Press, να ξεπερνά το 35-40% της ύλης της Metro, που την
αναγνωρίζει και ως «το μοναδικό έσοδο για μια δωρεάν εφημερίδα και
μοναδικό τρόπο για την επιβίωσή τους», ενώ να «παίζεται αναλόγως» για
τη Metropolis, που τη χαρακτηρίζει ως «μοναδικό πόρο αυτής της
ιστορίας, πλην της αυτοχρηματοδότησής της». Επιμένοντας λίγο
παραπάνω στα οικονομικά ζητήματα των επιχειρήσεων και έχοντας
σύμμαχο τη συναίνεση και την προθυμία τους για παροχή πληροφοριών,
ανακαλύψαμε ότι η City Press χαρακτηρίζεται ως «οριακά μη επικερδής»
δραστηριότητα, η Metropolis επιδιώκει «τα κόστη και τα έσοδα να
βρίσκονται σε ισορροπία για να δικαιολογούν την έννοια της πραγματικής
ανεξαρτησίας του εντύπου και είναι μια εφημερίδα ανταγωνιστικού
κόστους», ενώ τέλος η Metro προσκομίζει κέρδη αλλά όχι τεράστια με
ανοδική όμως τάση «από το 2004 και έπειτα (250.000 €) ».
- 18 -
Αντίθετα, αμφιλεγόμενα αναδεικνύονται τα δεδομένα για το αν τα free
press έχουν επηρεάσει την κυκλοφορία των επί πληρωμή εντύπων. Αφενός
η Μ.Σπυροπούλου από τη City press διαβεβαιώνει πως «ναι, τις έχουν
επηρεάσει στο να γίνουν καλύτερες», αφετέρου ο Γ.Λιάρος φροντίζει να
μας υπενθυμίσει ότι «δεν απευθύνονται στο ίδιο κοινό, δηλαδή αυτός που
για χρόνια αγόραζε εφημερίδα επί πληρωμή, δε θα την αντικαταστήσει με
μια free press και σε καμία περίπτωση η free press δεν κλείνει την επί
πληρωμή». Η Metropolis από την πλευρά της προτάσσει μια συμβιβαστική
θέση θεωρώντας ότι «συνυπάρχουν και θα περάσουμε πολλά χρόνια
αρμονικής ή μη αρμονικής συνύπαρξης». Σφαιρικά όμως, όλοι θεωρούν
πως ο χώρος αντέχει παραπάνω free press. «Όσα αξίζουν να διαβαστούν
και κομίζουν κάτι καινούριο», αναφέρει η City Press. «Άπειρα. Εξαρτάται
από το πόσο θα μπορέσουν οι φορείς τους να στηρίξουν το εγχείρημά
τους στην αγορά», δηλώνει η Metropolis. «Η αγορά αποφασίζει πόσα free
press αντέχει», τονίζει η Metro. Εν κατακλείδι, το μέλλον των
εφημερίδων δεδομένης της έλευσης των δωρεάν εντύπων και των new
media (διαδίκτυο), διαφαίνεται χλωμό, ίσως δυσοίωνο, με την εκπρόσωπο
της City press κατηγορηματικά ή απλώς διορατικά να διατείνεται ότι «το
μέλλον ανήκει μόνο στα free press». Άποψη που με διαλλακτικότητα
συμμερίζεται και η Metro, καθώς ο Γ. Λιάρος πιστεύει ότι «τα free press
θα έχουν δεσπόζουσα θέση στο τοπίο των Μέσων στο μέλλον όπου το
στοίχημα είναι η επιτυχής συνεργασία με τα new media». Η Metropolis
προσφέρει μια πιο ζυγισμένη πρόβλεψη με ενδείξεις αβεβαιότητας καθώς
«το μέλλον των εφημερίδων δε μπορεί κανείς να το καθορίσει. Θα
περάσουμε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα στο οποίο θα έχουμε μια πολύ
μεικτή κατάσταση, όπου το καθένα από τα μέσα οποιασδήποτε μορφής θα
βρει το χώρο του, το κοινό του. Ζούμε μια ιστορία πλουραλιστικής
αγοράς».
- 19 -
Μαλάμη. Από τις συνεντεύξεις αυτές συλλέξαμε στοιχειά σχετικά με τον
τρόπο λειτουργίας και την παρουσία, εν γένει, των εντύπων αυτών.
«Ξεκινάμε από την αρχή» από τους λόγους, δηλαδή, και τα κίνητρα που
συνέβαλαν στην δημιουργία της Athens Voice, της Lifo και του FAQ. Είναι
γεγονός ότι οι απαντήσεις που λάβαμε δεν ταυτίζονται απολύτως. Για την
Athens Voice και το FAQ αποτέλεσε μια καλή επιχειρηματική κίνηση, αφού
το free press είναι «ένα καλό μέσο με προοπτικές τουλάχιστον δεκαετίας
στην Ελλάδα» (Σουγκανίδου), αλλά και γιατί η δημιουργία ενός
καινοτόμου εντύπου «μεταξύ εφημερίδας και περιοδικού, με ύλη
μεγαλύτερη από αυτή που έχουν τα free press των συγκοινωνιών»
(Γεωργελές) είχε μεγάλες πιθανότητες επιτυχίας. Μια πιο ρομαντική
οπτική των πραγμάτων έχουμε από την Lifo που βλέπει το free press ως
ένα μέσο ευέλικτο και ανεξάρτητο, το οποίο παρέχει την δυνατότητα «να
μοιραστείς με τον κόσμο τις ιδέες και τις απόψεις σου» (Μαλάμη).
Προηγήθηκε μια νύξη για την διαφοροποίηση των free press εβδομαδιαίας
κυκλοφορίας από εκείνα της καθημερινής κυκλοφορίας. Τα κύρια σημεία
της διαφοροποίησης τους είναι η θεματολογία, το περιεχόμενο και η
εμφάνιση. Η εμφάνιση είναι η πιο ευδιάκριτη και καταφανής διαφορά.
Αναλυτικότερα, ανομοιότητες παρατηρούνται στο κασέ (λεπτομερειακό
προσχεδίασμα εντύπου) και στο χαρτί. Διαφορές εντοπίζονται όμως και
στην θεματολογία και το περιεχόμενο. Πιο συγκεκριμένα, εκτός από την
κάλυψη της πολιτικής επικαιρότητας, των κοινωνικών θεμάτων κλπ,
δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στα πολιτιστικά δρώμενα και σε στήλες που
βασίζονται στην διαδραστικότητα με τους αναγνώστες.
- 20 -
τις στήλες της Athens Voice εκείνες με την μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα
είναι το editorial και εκείνες που «αφορούν τον κόσμο (…) που είναι στην
πραγματικότητα οι αναγνώστες.», οι στήλες δηλαδή που στηρίζονται
στην διαδραστικότητα με το κοινό. Οι στήλες αυτές είναι το «Σε είδα»,
τα ζώδια και το «Μίλα μου βρώμικα». Για την Lifo οι πιο
«πολυδιαβασμένες» στήλες είναι το editorial του Στάθη
Τσαγκαρουσιάνου, οι στήλες του Πιτσιρίκου και του Νίκου Δήμου, το
«Bedtime stories» της Ειρήνης Χειρδάρη, τα ζώδια αλλά και τα
«Ημερολόγια Κουζίνας» του Μιχάλη Μιχαήλ. Τέλος, στο FAQ ιδιαίτερα
δημοφιλείς είναι οι πολιτικές και οι αθλητικές στήλες, τα ζώδια, τα
κοσμικά, οι στήλες πολιτισμού αλλά και εκείνες που προβάλλουν τις
απόψεις των πολιτών. Νικήτριες όμως στέφονται οι συνεντεύξεις του
Θανάση Λάλα σημειώνοντας «την μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα αλλά και
αναγνωρισιμότητα».
- 21 -
φορείς αυτούς δεν υπάρχει, ωστόσο όφελος προκύπτει από το γεγονός
ότι τα έντυπα αυτά προσελκύουν κόσμο, ο οποίος τα αναζητά στα σημεία
όπου διατίθενται. Όσον αφορά τον Δήμο Αθηναίων, η υποχρέωση την
οποία αναλαμβάνουν και τα τρία έντυπα απέναντί του είναι να εκδίδουν
εναλλάξ και ανά περιοδικά διαστήματα το «Αθήνα 970», μία τετρασέλιδη
έκδοση του Δήμου Αθηναίων.
Όπως είναι φυσικό και τα τρία free press που εξετάζουμε, ακολουθώντας
της επιταγές της εποχής μας, διαθέτουν ιστοσελίδες. Στις ιστοσελίδες
αυτές το κοινό μπορεί να βρει τις εκδόσεις σε ηλεκτρονική μορφή. Εκτός
όμως από αυτό παρέχονται και άλλες υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, στην
ιστοσελίδα της Athens Voice μπορεί όποιος ενδιαφέρεται να βρει κείμενα
τα οποία δεν βρίσκονται δημοσιευμένα στο έντυπο αλλά και ένα χώρο για
τη δημιουργία blog. Και η Lifo διαθέτει χώρο δημιουργίας blog στην
ιστοσελίδα της. Η επισκεψιμότητα των sites των δύο τελευταίων εντύπων
κυμαίνεται σε πολύ υψηλά επίπεδα, ενώ στοιχεία για την επισκεψιμότητα
του site του FAQ δεν μπορέσαμε να συλλέξουμε.
- 22 -
παράδειγμα η μοναδικότητά της Athens Voice αφού «δεν υπάρχουν σε
άλλες χώρες τέτοια free press» (Γεωργελές) και η «αποδοχή της Lifo από
το αναγνωστικό κοινό.» (Μαλάμη). Αλλά, παρ' όλα αυτά, περιθώρια
βελτίωσης υπάρχουν, άλλωστε «η προσπάθεια για το καλύτερο δεν
σταματάει ποτέ.» (Σουγκανίδου).
Όπως αναφέρεται και στην εισαγωγή η έλευση των free press στη
χώρα μας είναι σχετικά πρόσφατη. Τα free press κατάφεραν να μπουν
δυναμικά στην αγορά των έντυπων μέσων επηρεάζοντας με αυτό τον
τρόπο την κυκλοφορία των επί πληρωμή εντύπων. «Τα free press όσο
περνάει ο καιρός τόσο πιο πολύ θα επηρεάζουν τα έντυπα του περιπτέρου
(…) ειδικά σε αυτή τη φάση που περνάμε με την οικονομική κρίση»
(Μαλάμη). Σημειώνεται όμως, ότι «η πτώση στις πωλήσεις των
εφημερίδων και των περιοδικών δεν οφείλεται μόνο στα free press.»
(Σουγκανίδου), συντελούν και άλλοι λόγοι που οφείλονται στις «επιλογές
των ιδιοκτητών» (Γεωργελές).
- 23 -
διαφημιστική πίτα θα διαμορφωθεί κατά τέτοιο τρόπο ώστε «στα
επόμενα 10 χρόνια θα υπάρξει αυξητική τάση και στις δύο αυτές
κατηγορίες ΜΜΕ» (Σουγκανίδου). Παρά το γεγονός όμως, ότι τα free
press δεν κινδυνεύουν από τα νέα μέσα θα πρέπει να συνδυαστούν με
αυτά. Στο μέλλον «δεν θα επιβιώσουν έντυπα που δεν έχουν μια στενή
σχέση με το διαδίκτυο.» (Γεωργελές).
- 24 -
«ιδιόκτητο σύστημα διανομής και μεταφοράς προς τα σταντ» το οποίο
είναι πρωτοποριακό διότι «είναι η μόνη εφημερίδα που δεν εξαρτάται από
τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς» (Γιώργος Κύρτσος - Γιάννης Παλαιολόγου).
Το έντυπο έχει δική του ιστοσελίδα με 2500 έως 3000 επισκέπτες και
1250 εγγεγραμμένα μέλη. Η free Sunday θεωρεί πως η κυκλοφορία των
free press και το internet έχουν μειώσει την κυκλοφορία των επί πληρωμή
εφημερίδων. Αν και υπάρχουν ήδη πολλά free press στην Ελλάδα, η free
Sunday θεωρεί πως το μέλλον του τύπου είναι τα free press.
7
Τα έντυπα free press διακρίνονται σε αυτά που εκδίδονται καθημερινά
και στα εβδομαδιαία. Όλα τα free press που εξετάζονται στην έρευνα
αυτή, κυκλοφορούν στην Αθήνα. Τα τρία τέταρτα των εντύπων αυτών
κυκλοφορούν και στη Θεσσαλονίκη, ενώ περίπου τα δύο τρίτα
κυκλοφορούν και σε άλλες μεγάλες πόλεις ή και σε τουριστικές
περιοχές. Απευθύνονται σε αστικό πληθυσμό και κατά κύριο λόγο σε
νέους. Τα σημεία διανομής των free press φτάνουν τα 600 κατά μέσο
όρο[2] ενώ οι εκδότες τους για τη διανομή συνεργάζονται με το Δήμο
Αθηναίων (για τοποθέτηση stands) και
7
Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για την Ελευθεροτυπία Εβδομάδα και τη Free Sunday.Πρόκειται για δύο
εβδομαδιαία free press με διακριτό χαρακτήρα που δεν μας επιτρέπει να τα εντάξουμε σε μία από τις
δύο ομαδοποιήσεις που χρησιμοποιήσαμε.
- 25 -
επικερδείς εφημερίδες) ενώ η μόνη πηγή εσόδων τους, η διαφήμιση,
καλύπτει κατά μέσο όρο το 35 με 40% της συνολικής τους ύλης.
Η Free Sunday είναι η μόνη free press εφημερίδα που βγαίνει κάθε
Κυριακή και συνιστά κατά τον εκδότη της πανευρωπαϊκή πρωτοπορία.
Είναι κατά βάση πολιτική εφημερίδα και απευθύνεται στην μεσαία -
εργαζόμενη τάξη.
- 26 -
[2] Σημαντικά διαφοροποιούνται η City Press και η Free Sunday με 2500
σημεία διανομής
β)Οι εκδότες συνδέουν την αντοχή του χώρου σε free press με την
ποιότητα των φύλλων, την καινοτομία και τα διαφημιστικά έσοδα. Μόνο
ένας εκδότης θεωρεί ότι ο χώρος έχει κορεστεί.
- 27 -
4. Συμπεράσματα
Τα έντυπα free press έχουν κατακτήσει μέσα σε λίγα χρόνια μια δυναμική
παρουσία στην καθημερινότητα μας και αυτό αποτέλεσε την αφορμή για
να πραγματοποιηθεί η έρευνα μας που αφορά τη σχέση free press και
κοινού και τη θέση τους στη σημερινή πραγματικότητα. Η έρευνα
πραγματοποιήθηκε κατά το διάστημα 26.04.2009- 19.05.2009 από
φοιτητές του τμήματος Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε. του Πανεπιστημίου
Αθηνών. Πρόκειται για μία διμερή έρευνα που αποτελείται από α) έρευνα
κοινού με συμπλήρωση ερωτηματολογίων και β) συνεντεύξεις με
εκπροσώπους των οκτώ μεγαλύτερων free press: Athens Voice, City
Press, Ελευθεροτυπία Εβδομάδα, FAQ, Free Sunday, Lifo, Metro
και Metropolis.
- 28 -
29%
82%
47%
City Press
Athens Voice
52% Metro
Lifo
79%
Metropolis
FAQ
59% Free Sunday
Ελευθεροτυπία Εβδομάδα
77%
62%
- 29 -
Η επικοινωνία με τα free press κυμαίνεται σε χαμηλά επίπεδα, ωστόσο
υπάρχουν διακυμάνσεις ανάλογα με το έντυπο. Η επιρροή των εντύπων
όσον αφορά τις προτάσεις για διασκέδαση είναι μέτρια. Η πλειοψηφία των
ερωτηθέντων χρησιμοποιεί όλα τα μέσα για την ενημέρωση τους. Παρόλο
που η πλειοψηφία του κοινού πιστεύει ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές
μεταξύ free press και επί πληρωμή εντύπων, βαθμολόγησε τα βασικά
χαρακτηριστικά τους χαμηλά και σχεδόν ταυτόσημα. Το 73% δε θα
αγόραζε τα free press αν υπήρχε αντίτιμο και το 27% δηλώνει ότι θα
αγόραζε με σειρά προτίμησης τα Athens Voice, Lifo, Metro, City Press και
FAQ με αντίτιμο περίπου 1€.
Ακόμα πιστεύουν ότι η κυκλοφορία των free press έχει επηρεάσει την
κυκλοφορία των επί πληρωμή εντύπων. Οι εκδότες και οι εκπρόσωποι των
free press δηλώνουν ότι τα έντυπα τους είναι κερδοφόρα με τη διαφήμιση
να καλύπτει το 35-40% της ύλης και ανταποκρίνονται στους αρχικούς
στόχους που είχαν θέσει αλλά επιδέχονται βελτίωση. Κατά τη γνώμη τους
τα free press θα συνυπάρξουν στο μέλλον με τον ηλεκτρονικό τύπο.
- 30 -
Κλείνοντας θα θέλαμε να τονίσουμε την ανάγκη περαιτέρω έρευνας του
θέματος. Πιο συγκεκριμένα, θα θεωρούσαμε ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μια
συγκριτική έρευνα ανάμεσα στα ελληνικά free press και στα αντίστοιχα
φύλλα άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
- 31 -
Παράρτημα Α
Πρότυπα Ερωτηματολογίων
1. Ερωτηματολόγιο κοινού
ΦΥΛΟ: Α Θ
ΗΛΙΚΙΑ: ……………….
ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ: α. πρωτοβάθμια εκπαίδευση
β. δευτεροβάθμια εκπαίδευση
γ. τριτοβάθμια εκπαίδευση
δ. μεταπτυχιακό
ε. διδακτορικό
- 32 -
1. Ποια free press (δωρεάν έντυπα) γνωρίζετε;
α. Athens Voice
β. City Press
γ. Metropolis
δ. FAQ
ε. Free Sunday
στ. LIFO
ζ. Metro
η. Ελευθεροτυπία Εβδομάδα
θ. άλλο …………………………….
α. Athens Voice
β. City Press
γ. Metropolis
δ. FAQ
ε. Free Sunday
στ. LIFO
ζ. Metro
η. Ελευθεροτυπία Εβδομάδα
θ. άλλο …………………………….
α. Κάθε μέρα
β. Μια φορά τη βδομάδα
γ. Πάνω από μία φορά τη βδομάδα
δ. Μια φορά το μήνα
ε. Όποτε πέσει στα χέρια μου
- 33 -
στ. Ποτέ
α. το πρωί
β. το μεσημέρι
γ. το απόγευμα
δ. το βράδυ
ε. δεν έχω σταθερή ώρα
α. ναι
β. όχι
Γ. καμιά φορά
α. ναι
β. όχι
• Αν ναι, ποια; ………………………………………………………………………….
α. απλώς το ξεφυλλίζω
β. λιγότερο από 20 λεπτά
γ. περισσότερο από 20 λεπτά
- 34 -
9. Τι κάνετε το free press μετά;
α. το πετάω
β. το ανακυκλώνω
γ. το αφήνω στο κάθισμα του μέσου μεταφοράς
δ. το παίρνω στο σπίτι
ε. το κρατάω/το αρχειοθετώ
α. πάρα πολύ
β. πολύ
γ. αρκετά
δ. λίγο
ε. καθόλου
στ. δεν ξέρω/δεν απαντώ
11. Επικοινωνείτε με έντυπο free press (πχ. μέσω e-mail,
γραμμάτων, sms) ;
α. ναι
β. όχι
α. ναι
β. όχι
• Αν όχι, ποια άλλα μέσα επιλέγετε για να ενημερωθείτε;
α. εφημερίδες
β. περιοδικά
γ. ραδιόφωνο
δ. τηλεόραση
ε. διαδίκτυο
- 35 -
στ. άλλο ……………………………………..
α. Κάθε μέρα
β. Μια φορά τη βδομάδα
γ. Πάνω από μία φορά τη βδομάδα
δ. Μια φορά το μήνα
ε. Όποτε πέσει στα χέρια μου
στ. Ποτέ
α. πάρα πολύ
β. πολύ
γ. αρκετά
δ. λίγο
ε. καθόλου
στ. δεν ξέρω/δεν απαντώ
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
α. ναι
β. όχι
- 36 -
17. Πιστεύετε ότι διαφέρουν τα free press από τις επί πληρωμή
εφημερίδες;
α. ναι
β. όχι
Εμφάνιση
Θεματολογία
Παρουσίαση
θεμάτων
Γραφή
Εγκυρότητα
Ανεξαρτησία
- 37 -
18. Αν έμπαινε αντίτιμο στα free press θα τα αγοράζατε;
α. ναι
β. όχι
• Αν ναι, ποιο-ποια θα αγοράζατε και σε ποια τιμή;
………………………………………..
………………………………………..
………………………………………..
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:
ΗΛΙΚΙΑ:
- 38 -
7. Πώς μετράτε την αναγνωσιμότητα του εντύπου σας;
14. Ποιο είναι το ποσοστό της διαφήμισης επί της συνολικής ύλης;
17. Πιστεύετε ότι η κυκλοφορία των free press έχει επηρεάσει την
κυκλοφορία των επί πληρωμή εντύπων;
19. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το μέλλον των free press, έτσι όπως
διαμορφώνεται ο χώρος των Μέσων και με την παρουσία των νέων
τεχνολογιών;
- 39 -
ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:
ΗΛΙΚΙΑ:
- 40 -
17. Είστε ευχαριστημένος από το αποτέλεσμα; Το τελικό προϊόν
ανταποκρίνεται στις προσδοκίες σας;
- 41 -
Παράρτημα Β
- 42 -
3. Πόσο συχνά διαβάζετε έντυπο free press;
- 43 -
5. Από ποιο σημείο προμηθεύεστε έντυπο free press;
- 44 -
6. Αναζητάτε το free press αν δεν το βρείτε στο συνηθισμένο
μέρος που το προμηθεύεστε;
- 45 -
• Από αυτούς που απάντησαν θετικά στην παραπάνω
ερώτηση, οι στήλες διαμορφώνονται ως εξής:
- 46 -
8. Σε πόση ώρα διαβάζετε ένα free press;
- 47 -
10. Πόσο σας επηρεάζουν οι προτάσεις για τον ελεύθερο χρόνο
που διαβάζετε σε free press (πχ. ταινίες, κέντρα διασκέδασης,
φαγητό, ταξίδια) ;
- 48 -
12. Χρησιμοποιείτε μόνο έντυπα free press για την ενημέρωσή
σας;
13.
- 49 -
• Αν όχι, ποια άλλα μέσα επιλέγετε για να ενημερωθείτε;
- 50 -
15. Σε ποιο βαθμό πιστεύετε ότι τα free press επηρεάζουν
αρνητικά την κυκλοφορία των εφημερίδων;
- 51 -
17. Εμπιστεύεστε τα free press για την πολιτική σας ενημέρωση;
18. Πιστεύετε ότι διαφέρουν τα free press από τις επί πληρωμή
εφημερίδες;
- 52 -
• Αν ναι, συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα από το
1 έως το 10, με άριστα το 10.7
Εμφάνιση 7 7
Θεματολογία 7 7
Παρουσίαση 7 7
θεμάτων
Γραφή 7 7
Εγκυρότητα 6 7
Ανεξαρτησία 6 4
7
Ο πίνακας παρατίθεται με τη μέση βαθμολογία σε κάθε κατηγορία.
- 53 -
• Αν ναι, ποιο-ποια θα αγοράζατε?
- 54 -