ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ

ΕΡΕΥΝΑ

Δρ. Ελένη Σαμσάρη

Ποσοτική έρευνα
• Βασικός σκοπός: εύρεση σχέσεων μεταξύ των
φαινομένων που όλοι γινόμαστε δέκτες στον
κόσμο μέσα στον οποίο ζούμε.
• Αυτά που συμβαίνουν γύρω μας ακολουθούν
κάποιο μοτίβο και η συμπεριφορά των
ανθρώπων μπορεί να προβλεφθεί.

Αμετάβλητες αιτιώδεις σχέσεις

Χαρακτηριστικά ποσοτικής έρευνας
• Είναι συστηµατική → Ακολουθεί κανόνες και
προκαθορισµένα στάδια. Γραµµική ερευνητική
διαδικασία.
• Ενέχει λογική.
• Έλεγχος της εγκυρότητας των αποτελεσμάτων.
• Είναι εµπειρική → Στοιχεία που έχουν συλλεγεί
και αναλυθεί.
• Το δείγμα είναι αντιπροσωπευτικό.
• Μπορεί να επαναληφθεί.
• Ο ερευνητής παραμένει σε απόσταση και δεν
επηρεάζει τη συλλογή των δεδομένων.
Ποιοτική έρευνα
• Διαλεκτική διαδικασία
• Ο σχεδιασμός της έρευνας καθορίζεται και
επανακαθορίζεται καθώς εξελίσσεται η συλλογή και
ανάλυση δεδομένων.
• Η ποιοτική έρευνα διαθέτει μια σειρά από χαρακτηριστικά
τα οποία απορρέουν από τη φιλοσοφική και θεωρητική
προσέγγιση που υιοθετεί για τον κοινωνικό κόσμο. Σε αυτά
συμπεριλαμβάνονται η εστίαση στις εμπειρίες και τις
οπτικές των συμμετεχόντων στην έρευνα (Bryman, 1988).
Χαρακτηριστικά ποιοτικής έρευνας

• Καταλληλότητα των μεθόδων και των θεωριών

• Οι οπτικές των συμμετεχόντων και οι ποικιλίες
τους
• Αναστοχαστικότητα (reflexivity) του ερευνητή
και της έρευνας
• Ποικιλία ερευνητικών προσεγγίσεων και
μεθόδων

(Flick, 2017)
 Οντολογικές παραδοχές για τη θεμελίωση της
ποιοτικής έρευνας
• Η κοινωνική πραγματικότητα είναι πολύπλοκη και
πολυσχιδής συμβολική κατασκευή που συγκροτείται από
διαφορετικά επίπεδα δομών νοήματος.
• Η κοινωνική πραγματικότητα παράγεται, αναπαράγεται,
μετασχηματίζεται μέσα από τα ενεργήματα ορισμού και
τις κοινωνικές διαδράσεις των δρώντων υποκειμένων
στην καθημερινότητα. Ο κοινωνικός ερευνητής οφείλει να
εξετάσει τα ερευνώμενα πεδία και φαινόμενα ξεκινώντας
να τα μελετά «εκ των έσω» μέσα δηλαδή από την οπτική,
τις εμπειρίες και τις ιστορίες των συμμετεχόντων σε αυτά
υποκειμένων.
• Η κοινωνική ζωή είναι μια ρέουσα πραγματικότητα, η
οποία θα πρέπει να διερευνηθεί με μεθόδους που
επιτρέπουν τη σύλληψη των κοινωνικών φαινομένων στη
δυναμική τους διάσταση.
(Τσιώλης, 2014)
Γιατί χρησιμοποιούμε την ποιοτική μεθοδολογία; (1)

• Βοηθά στη διερεύνηση καινούργιων ζητημάτων και

στην κατασκευή θεωρίας επαγωγικά.
• Η ερευνητική διαδικασία είναι αναδυόμενη και
δυναμική.
• Η ανάλυση είναι πλαισιοθετημένη.
• Το ενδιαφέρον εστιάζεται στην ολιστική
καταγραφή και ανάλυση σύνθετων και μοναδικών
φαινομένων.
• Ένας από τους βασικούς στόχους είναι η
καταγραφή, ερμηνεία και κατανόηση των
βιωμάτων.
Γιατί χρησιμοποιούμε την ποιοτική μεθοδολογία; (2)

• Η ποιοτική έρευνα είναι στη βάση της μια

ερμηνευτική διαδικασία.
• Η εργασία ενός ερευνητή ποιοτικών μεθοδολογικών
προσεγγίσεων μοιάζει με την εργασία του
καλλιτέχνη.
• Οι προσεγγίσεις των ποιοτικών μεθόδων έρευνας
είναι στη βάση τους σχεσιακές.
• Μια από τις θεμελιώδεις διαστάσεις των ποιοτικών
μεθόδων έρευνας είναι ο αναστοχασμός.
Διάκριση μεταξύ ποιοτικής και ποσοτικής
έρευνας

• Ποιοτική έρευνα: επικεντρώνεται στην

παρατήρηση και περιγραφή γεγονότων, στην
αρχική μορφή τους, δηλ. χωρίς την παρέμβαση
του ερευνητή (π.χ. αυτούσιες αφηγήσεις των
ατόμων).
• Ποσοτική έρευνα: χρησιμοποιεί μετρήσεις
(π.χ. ερωτηματολόγια, παρατήρηση), οι οποίες
μπορούν να γίνουν αντικείμενο στατιστικής
ανάλυσης.
 Διαφορές ποιοτικής-ποσοτικής
έρευνας
1η διαφορά:
• Το κύριο ενδιαφέρον των ποσοτικών μεθόδων
εστιάζεται στο γενικό και καθολικό των
κοινωνικών φαινομένων.
• Το κύριο ενδιαφέρον των ποιοτικών μεθόδων
εστιάζεται στην περιγραφή και κατανόηση της
μοναδικότητας της ανθρώπινης εμπειρίας, της
βιωματικής πραγματικότητας (του βιόκοσμου)
των υποκειμένων, στην ιδιαιτερότητα της
συνείδησης και των βιωμάτων τους.
 Διαφορές ποιοτικής-ποσοτικής
έρευνας
2η διαφορά:
• Στόχος των ποσοτικών μεθόδων είναι η
εξήγηση των ανεξάρτητων από το υποκείμενο
αιτιών ενός συμβάντος με βάση το
«παράδειγμα»: αίτιο-αιτιατό, αίτιο-
αποτέλεσμα.
• Στόχος των ποιοτικών μεθόδων είναι η
κατανόηση ενός συμβάντος στο πλαίσιο της
ολότητας της κοινωνικής ζωής με βάση το
«παράδειγμα» ολότητα-μέρος.
 Διαφορές ποιοτικής-ποσοτικής
έρευνας
3η διαφορά:
• Στόχος των ποσοτικών μεθόδων είναι η
διατύπωση καθολικών νόμων. Οι κοινωνικές
επιστήμες θεωρούνται εδώ ότι είναι από τη
βάση τους νομοθετικές.
• Στόχος των ποιοτικών μεθόδων είναι η
διατύπωση επιμέρους νόμων. Οι κοινωνικές
επιστήμες θεωρούνται εδώ ότι είναι από τη
βάση τους ιδιογραφικές.
 Διαφορές ποιοτικής-ποσοτικής
έρευνας
4η διαφορά:
• Το κυρίαρχο εργαλείο των ποσοτικών μεθόδων
είναι η ποσοτική ανάλυση και μέτρηση.
• Το κυρίαρχο εργαλείο των ποιοτικών μεθόδων
είναι η πλαισιοθετημένη κατανόηση και
σύνθεση.
 Διαφορές ποιοτικής-ποσοτικής
έρευνας
5η διαφορά:
• Βασικό εργαλείο των ποσοτικών μεθόδων είναι
η γλώσσα των μαθηματικών (π.χ.συντελεστές
συνάφειας).
• Βασικό εργαλείο των ποιοτικών μεθόδων είναι
ο λόγος, ο διάλογος και η επιχειρηματολογία
(ερμηνευτική).
 Διαφορές ποιοτικής-ποσοτικής
έρευνας
6η διαφορά:
• Στις ποσοτικές μέθοδοι οι προτιμώμενες
ερευνητικές τεχνικές είναι οι πειραματικές.
• Στις ποιοτικές μέθοδοι οι προτιμώμενες
ερευνητικές τεχνικές είναι οι επικοινωνιακές,
αφηγηματικές και διαλογικές.
Μεθοδολογικές διαφορές
Ποσοτική έρευνα Ποιοτική έρευνα
Αντικείµενο είναι το σύνολο και τα Αντικείµενο είναι το κάθε υποκείµενο
υποσύνολά του (η κοινωνία ξεχωριστα.
και τα κοινωνικά συστήµατα)

Έρευνα με μεγάλο δείγμα Έρευνα με σχετικά μικρό δείγμα

Στατική: Απρόσωπες, ανώνυµες ∆υναµική: Με τις δραστηριότητες τους
δυνάµεις καθορίζουν τη οι άνθρωποι
συµπεριφορά του ερευνητικού αναδηµιουργούν την κοινωνική
αντικειµένου. πραγµατικότα

Η έρευνα διενεργείται από άτοµο που Αποδεκτή η προσωπική ανάµιξη του

δεν ανήκει στο σύστηµα το ερευνητή µε το αντικείµενο
οποίο εξετάζει. της έρευνας.
 Είναι προτιμότερη η ποσοτική ή η
ποιοτική έρευνα;

• Η ποιοτική έρευνα μπορεί να προσφέρει πλούτο

πληροφοριών.
• Το πλεονέκτημα της ποσοτικής έρευνας σε
σχέση με την ποιοτική είναι ότι χαρακτηρίζεται
από σχετικά μεγαλύτερη αντικειμενικότητα,
αφού δεν επηρεάζεται τόσο από ερμηνείες.
• Ωστόσο, πολύ συχνά είναι χρήσιμος ο
συνδυασμός των δύο παραπάνω ειδών
έρευνας.
Τριγωνοποίηση

• Η χρήση δύο ή περισσότερων μεθόδων συλλογής

δεδομένων για τη μελέτη κάποιας πλευράς της
ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Τριγωνοποίηση σε σχέση µε τις
µεθοδολογικές προσεγγίσεις
• Έρευνες στις οποίες η µία από τις προσεγγίσεις
χρησιµοποιείται για να ενισχύσει τα αποτελέσματα στα
οποία κατέληξε ο ερευνητής µε τη βοήθεια της άλλης.
- Π.χ. ποσοτική έρευνα για εύρεση των τάσεων που
επικρατούν σε ένα πληθυσμό και ποιοτικά δεδομένα για
ερµηνεία συµπεριφοράς ορισµένων περιπτώσεων.
• Έρευνες στις οποίες χρησιµοποιείται τόσο η θετικιστική
προσέγγιση για ανάλυση της δοµής ενός φαινοµένου,
ενώ η ανάλυση των επιµέρους διαδικασιών προκύπτει
µέσα από την ερµηνευτική προσέγγιση.
 Μεικτές μέθοδοι έρευνας
• Ο ερευνητής, με τη χρήση μεικτών μεθόδων έρευνας, μπορεί να
δώσει απαντήσεις σ’ ένα ευρύτερο φάσμα ερευνητικών
ερωτημάτων.
• Ο ερευνητής, χρησιμοποιώντας επιπλέον ερευνητικές μεθόδους,
μπορεί να αντισταθμίσει τα αδύνατα σημεία της καθεμιάς
μεθόδου ξεχωριστά (αρχή της συμπληρωματικότητας).
• Οι μεικτές μέθοδοι έρευνας παρέχουν πιο τεκμηριωμένα
συμπεράσματα μέσω της διασταύρωσης των ευρημάτων (αρχή
του τριγωνισμού).
• Οι μεικτές μέθοδοι έρευνας μπορούν να αξιοποιηθούν για την
προαγωγή της γενικευσιμότητας των ερευνητικών
αποτελεσμάτων.
• Ο συνδυασμός ποσοτικής και ποιοτικής έρευνας μπορεί να
προσφέρει πληρέστερη και σφαιρικότερη γνώση.
online-pdf-no-copy.com