Εκπαιδευτική Έρευνα, Χειμερινό εξάμηνο 2022

DLSPEN503
Μέρος Α’

Από τα πρακτικά του 6ου Συνεδρίου του Νέου Παιδαγωγού του 2019, για τον σκοπό
της συγκεκριμένης εργασίας αξιοποιήθηκε η Ενότητα 10 και συγκεκριμένα
επιλέχθηκε η έρευνα «Η Δραματική Τέχνη ως μέσο ενίσχυσης της
αυτοαποτελεσματικότητας σε παιδιά Δημοτικού» των Κυρίμη και Τσιάρα (2019)

Ειδικότερα, σε σχέση με την παρουσίαση του θεωρητικού μέρους αλλά και την
ακολουθία του πρότυπου APA, η συγκεκριμένη έρευνα είναι σύμφωνη με αυτό.
Σύμφωνα με το πρότυπο APA, οι παραπομπές εντός του κειμένου παρατίθενται μέσα
σε παρένθεση στο οποίο αναφέρεται το όνομα του συγγραφέα, η χρονολογία αλλά
και η σελλιδα. Οι συγγραφείς της συγκεκριμένης έρευνας έχουν ακολουθήσει το
συγκεκριμένο πρότυπο πχ. (Schonmann, 2011: 217-218) ή (Wood, Bruner, & Ross,
1976) Σε γενικότερο πλαίσιο η βιβλιογραφία που χρησιμοποιηθεί για την πλαισίωση
του θεωρητικού υποβάθρου είναι σύγχρονη όπως: Määtt, (2015), ωστόσο δεν παύουν
να υπάρχουν και παλιές χρονολογίες όπως: Bandura (1986) Τέλος, οι συγγραφείς
έχουν παρουσιάσει στο τέλος τις βιβλιογραφικές αναφορές ορθά, καθώς με βάση το
συγκεκριμένο πρότυπο οι βιβλιογραφικές αναφορές παρατίθενται αλφαβητικά, χωρίς
να υπάρχει κάποια αρίθμηση ή κουκίδα.

Σε γενικότερο πλαίσιο, το θεωρητικό υπόβαθρο είναι πλαισιωμένο πολύ καλά, καθώς

οι ερευνητές αρχικά κάνουν εννοιολογική αποσαφήνιση της δραματικής τέχνης, όπως
επίσης και εμπλέκουν την διαδικασία της μάθησης και των συναισθημάτων των
μαθητών με την δραματική τέχνη.

Ο ερευνητικός σκοπός της παρούσας έρευνας σχετίζεται με το κατά πόσο οι

δραματική τέχνη μπορεί να επηρεάσει και να ενισχύσει την αυτοαποτελεσματικότητα
των παιδιών του δημοτικού. Ο ερευνητικός σκοπός παρουσιάζεται με σαφήνεια από
τους συγγραφείς της συγκεκριμένης έρευνας. Για να υλοποιηθεί ο ερευνητικός
σκοπός, θα πρέπει να μελετηθούν κάποιες παράμετροι, οι ερευνητικοί στόχοι, οι
οποίοι και αυτοί με την σειρά τους έχουν παρουσιαστεί από τους συγγραφείς με

1
σαφήνεια. Ειδικότερα, τα ερευνητικά ερωτήματα, τα οποία έχουν τεθεί είναι στον
αριθμό πέντε. Σκοπός των ερευνητικών ερωτημάτων είμαι να κατά κύριο λόγο
θέσουν τον σκοπό και την στοχοθεσία της έρευνας, να επιτύχουν μια ουσιαστική
θεωρητική βάση για την ερεύνα, αλλά και να προσφέρουν νέες γνώσεις. Οι
ερευνητικές ερωτήσεις θα πρέπει να μπορούν να απαντηθούν, να είναι εφικτές αλλά
και να μπορούν να υποστηριχθούν από την μετέπειτα έρευνα. Κατά συνέπεια, οι
συγγραφείς έχουν θέσει απτά ερευνητικά ερωτήματα τα οποία μπορούν να
απαντηθούν ύστερα από την έρευνα.

Ως προς την πρωτότυπα, η συγκεκριμένη έρευνα παρουσιάζει ένα νέο είδος

παιδαγωγικής πρακτικής μέσα από την οποία τα παιδία έχουν την δυνατότητα να
αναπτύξουν την συναισθηματική νοημοσύνη, όπως επίσης και την
αυτοαποτελεσματικότητα τους μέσα από την δραματική τέχνη. Για τον λόγο αυτό, η
παρούσα έρευνα θεωρείται πρωτότυπη σε σχέση με το περιεχόμενο της και
προσφέρει νέες γνώσεις.

Σε σχέση με το δείγμα συλλογής αλλά και την μεθοδολογία, η έρευνα μπορεί να

θεωρηθεί αξιόπιστη καθώς χρησιμοποιήθηκε ποσοτική έρευνα καθώς επίσης και
στοιχεία ποιοτικής με σκοπό να εξασφαλιστεί η αξιοπιστία της. Η πειραματική ομάδα
αποτελούταν από 23 μαθητές ενώ το δείγμα ελέγχου αποτελούταν από 25 μαθητές. Σε
σχέση με το ποσοτικό μέσο συλλογής δεδομένων αξιοποιήθηκε η σταθμισμένη
κλίμακα μέτρησης της αυτοαποτελεσματικότητας των μαθητών ενώ οι συνεντεύξεις
και το ημερολόγιο παρατήρησης αποτέλεσαν τα ποιοτικά μέσα συλλογής δεδομένων.

Η μεθοδολογία της έρευνας σχετίζεται με τις προσπάθειες του ερευνητή να δώσει

απαντήσεις στα ερευνητικά του ερωτήματα.

Για την ανάλυση των ποσοτικών δεδομένων της έρευνας αξιοποιήθηκε το πρόγραμμα
SPSS αφού έγινε ανάλυση αξιοπιστίας αλλά και έλεγχος σε σχέση με την κατανομή
του δείγματος. Έπειτα, πραγματοποιήθηκε σύγκριση ανάμεσα στα αποτελέσματα της
πειραματικής ομάδας και της ομάδας ελέγχου. Τα αποτελέσματα και από τις δύο
αυτές ομάδες παρουσιάστηκαν σε πίνακες. Η συγκεκριμένη έρευνα με βάση τα
ποσοτικά αλλά και ποιοτικά μέσα συλλογής δεδομένων επιβεβαίωσε την αρχική
ερευνητική υπόθεση, μέσα από την οποία οι συγγραφείς επιβεβαίωσαν ότι η
δραματική τέχνη συμβάλει αποτελεσματικά στην ενίσχυση της
αυτοαποτελεσματικότητας των μαθητών δημοτικού. Αξιοσημείωτο είναι και το

2
γεγονός, ότι για την αξιοπιστία της συγκεκριμένης έρευνας η μικτή μέθοδος η οποία
και χρησιμοποιήθηκε διευκόλυνε την αξιοπιστία της έρευνας και οδήγησε σε ασφαλή
συμπεράσματα.

Η μικτή μεθοδολογική προσέγγιση η οποία επιλέχθηκε συνέβαλε στην αξιοπιστία των

ερωτημάτων της έρευνας καθώς τα ποσοτικά μέσα συλλογής βασίζονται στην
κωδικοποίηση της ανθρώπινης εμπειρίας σε αριθμητικές κατηγορίες μέσα από την
στατιστική επιστήμη, ενώ από την άλλη πλευρά, τα ποιοτικά μέσα συλλογής
παρέχουν καταγραφή και ανάλυση της ανθρώπινης συμπεριφοράς.

Μέρος Β’

Η παρούσα έρευνα παρουσίασε ενδιαφέρουσες πτυχές σε σχέση με την καλλιέργεια

της αυτόαποτελεσματικότητας των μαθητών και την δραματική τέχνη. Ωστόσο, μια
μεταβλητή η οποία θα μπορούσε να διερευνηθεί με ποιοτικά μέσα συλλογής είναι οι
εξής:

Ερευνητικό ερώτημα:

1.Η υλοποίηση του προγράμματος θα μπορούσε να επηρεάσει την ικανότητα

αυτορρύθμισης των συναισθηματικών εκρήξεων των μαθητών (θυμός, οργή);

2. Η υλοποίηση του προγράμματος θα μπορούσε να περιορίσει τις τάσεις

παρόρμησης των μαθητών;

Το δείγμα συλλογής των δεδομένων θα ήταν οι 50 μαθητές Δημοτικού εκ των οποίων

οι 25 θα αποτελούσαν την πειραματική ομάδα, ενώ τα υπόλοιπα 25 παιδία θα
αποτελούσαν την ομάδα ελέγχου.

Τα παραπάνω ερευνητικά ερωτήματα θα διερευνούταν με ποιοτικά μέσα συλλογής

δεδομένων. Τα ποιοτικά μέσα συλλογής δεδομένων έγκειται στην διαδικασία στην
οποία ο ερευνητής παρατηρεί τον περιβάλλοντα κόσμο, αποτελώντας έτσι μια
ερμηνευτική προσέγγιση του θέματος. Κατά συνέπεια, τα ποιοτικά μέσα συλλογής
των δεδομένων είναι οι συνεντεύξεις στους μαθητές της πειραματικής ομάδας αλλά
και τα φύλλα παρατήρησης όπως επίσης και οι μαγνητοφωνήσεις. Κατά την διάρκεια
των συνεντεύξεων με τους μαθητές τα ερωτήματα τα οποία θα τεθούν θα είναι
ανοιχτού τύπου. Οι παράγοντες οι οποίοι τέθηκαν στα ερευνητικά ερωτήματα έχουν

3
σχέση με την τάση παρορμητικότητας των μαθητών αλλά και τον έλεγχο των
αρνητικών και έντονων συναισθημάτων τους, όπως οι εκρήξεις θυμού.

Σε σχέση με την ανάλυση των συνεντεύξεων θα γίνει χρήση του επαγωγικού

χαρακτήρα καθώς η έρευνα σε αυτό το σημείο γενικεύεται και περνά στις
προσωπικές αξιολογήσεις του εκάστοτε ερευνητή.

Σε σχέση με την διαδικασία, ο ερευνητής θα παρατηρούσε τις συμπεριφορές των

μαθητών αλλά και την συναναστροφή τους με τους συμμαθητές τους, κάθε φορά που
αυτοί συμμετείχαν σε βιωματικές διαδικασίας. Έτσι λοιπόν, μετά από την θεωρητική
πλαισίωση της έρευνας, θα γινόταν σχεδιασμός 10 εργαστηρίων βιωματικών
δραστηριοτήτων δραματικής τέχνης με βασικούς άξονες τα έντονα συναισθήματα και
πολλές υποθέσεις οι οποίες είχαν ως βάση τις έντονες συναισθηματικές εκρήξεις. Οι
βιωματικές παρεμβάσεις θα είχαν διάρκεια μιας ώρας και στην συνέχεια ο ερευνητής
θα κατέγραφε τις παρατηρήσεις τους στο φύλο παρατήρησης. Οι δραστηριότητες θα
μπορούσαν να ενισχυθούν και με λεκτικές εκφράσεις αλλά και σωματικές ασκήσεις ή
παιχνίδι ρολών και αυτοσχεδιασμού. Όπως ειπώθηκε και παραπάνω οι
δραστηριότητες θα ήταν στον αριθμό 10 και θα ολοκληρώνονταν μέσα σε χρονικό
περιθώριο ενός μήνα.

Τα συγκεκριμένα ερευνητικά ερωτήματα επιλέχτηκαν καθώς είναι διαπιστωμένο ότι

τα παιδία, στα πλαίσια της ομάδας δρουν αυθόρμητα και παρορμητικά. Μέσα στα
πλαίσια ενός φανταστικού κόσμου, το παιδί αντιλαμβάνεται τα μηνύματα των άλλων
και λειτουργεί απρόσκοπτα, οικοδομώντας την δική του προσωπικότητα. Σύμφωνα
με τον Jackson, (2006) η δραματική τέχνη είναι αυτή η οποία σχετίζεται άμεσα με τον
αυθορμητισμό αλλά και την έκφραση των έντονων συναισθημάτων των παιδιών,
όπως αυτή που αποφασίστηκε να μελετηθεί, το θυμικό. Δίνει την ευκαιρία για
αλληλεπίδραση αλλά και συμμετοχή σε φανταστικά αλλά και πρωτόπα δρώμενα με
παιγνιώδη μορφή. Η δραματική τέχνη συμβάλει καθοριστικά στην αξιολόγηση των
συναισθημάτων των μαθητών αλλά και στον εξευγενισμό της ψυχή τους μέσα από
την λύτρωσή (Τριλιβά, Ξαρλή, & Σπινθάκη, 2012). Για τους παραπάνω λόγους,
επιδέχθηκαν τα δύο πρόσθετα ερευνητικά ερωτήματα μέσα από τα οποία ο ερευνητής
θα προσπαθήσει να συσχετίσει την δραματική τέχνη με τον αυθορμητισμό των
παιδιών, όπως επίσης και με την ρύθμιση των συναισθηματικών τους εκρήξεων και
του θυμού.

4
Συμπέρασμα

Συμπερασματικά, η συγκεκριμένη έρευνα, ήταν πλαισιωμένη πολύ καλά από τους

ερευνητές και μπορεί να θεωρηθεί αξιόπιστη αλλά και συγχρόνως να προσφέρει νέες
γνώσεις στην εκπαιδευτική κοινότητα. Εν συντομία, οι βιβλιογραφικές αναφορές
εντός του κειμένου αλλά και η καταγραφή τους στο τέλος ήταν με βάση τα πρότυπα
APA, όπως επίσης και η θεωρητική πλαισίωση ήταν άρτια δομημένη. Σε σχέση με τα
εργαλεία αλλά και τα μέσα καταγραφής, οι ερευνητές έκαναν χρήση τόσο ποιοτικών
όσο και ποσοτικών μεθόδων (συνεντεύξεις και ερωτηματολόγια) και για τον λόγο
αυτό η ερεύνα θεωρείται αξιόπιστη. Το δείγμα χωρίστηκε σε πειραματική ομάδα
αλλά και ομάδα ελέγχου, προσφέροντας ακόμη μεγαλύτερη εγκυρότητα στην έρευνα.

Σε σχέση με τα νέα ερευνητικά ερωτήματα τα οποία προστέθηκαν και θα μπορούσαν

να ερευνηθούν ποιοτικά ήταν η συνιστώσα της παρόρμησης των μαθητών αλλά και
αυτή της αυτορρύθμισης των έντονων συναισθημάτων των μαθητών. Καταληκτικά,
και τα δύο παραπάνω ερευνητικά ερωτήματα θα μπορούσαν να προσφέρουν νέες
γνώσεις στην εκπαιδευτική κοινότητα καθώς είναι διαπιστωμένο πως η δραματική
τέχνη συμβάλει στην αυτορρύθμιση όπως επίσης και στην μείωση των έντονων
συναισθημάτων.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Jackson, T. (2006).Education or Theatre? The Development of TIE in Britain. In T.

Jackson (Εd.), Learning Through Theatre (pp.17- 37). London: Routledge

Τριλιβά, Σ., Ξαρλή Π., & Σπινθάκη, Α. (2012). Πλάθοντας Ταυτότητες: Από τη
Μαθητεία στη Διδασκαλία. Θεσσαλονίκη: Επίκεντρο

5
6