ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΊΑ ΤΗΣ ΣΥΓΓΕΝΕΙΑΣ

Όνομα: Νικόλαος Αθανασίου

Α.Μ: 1512015006

Ημερομηνία: 10/9/2020

ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Θέμα 1.
Οι όροι «σταυρεξάδελφα» και «παραλληλεξάδελφα» σημαίνουν αντίστοιχα τα παιδιά
δύο ή περισσοτέρων αδελφών του ιδίου φύλου και τα παιδιά δύο ή περισσοτέρων
αδελφών διαφορετικού φύλου· σταυρεξάδελφα είναι, για παράδειγμα, τα παιδιά του
αδελφής του πατέρα ή της αδελφού της μητέρας κάποιου, ενώ παραλληλεξάδελφα θα
είναι τα παιδιά του αδελφού του πατέρα ή της αδελφής της μητέρας κάποιου. Η
διάκριση αυτή αποτελεί σημαντική παράμετρο της συγγενειακής οργάνωσης
ορισμένων φυλετικών κοινωνιών οι οποίες διαχωρίζουν τα παραλληλεξάδελφα από
τα σταυρεξάδελφα και ταξινομούν τα πρώτα μαζί με τα αδέλφια, όπως στον λεγόμενο
τύπο των Ιροκέζων. Σε άλλους τύπους οργανώσεως, όπως στον τύπο Crow, τα
σταυρεξάδελφα της πατρικής πλευράς έρχονται να εξισωθούν με τους συγγενείς της
πατρικής γενιάς, ενώ τα σταυρεξάδελφα της μητρικής γενιάς εξισώνονται με την
γενιά των παιδιών του ego· στον δε τύπο Omaha, ο οποίος αποτελεί το
πατρογραμμικό αντίστοιχο του μητρογραμμικού συστήματος των Crow, τα
σταυρεξάδελφα της μητρικής πλευράς εξισώνονται με τους συγγενείς της μητρικής
πλευράς, ενώ τα σταυρεξάδελφα της πατρικής μεριάς εξισώνονται εδώ με την γενιά
των παιδιών του ego.

Θέμα 2.
Το σύστημα ορολογίας που είναι γνωστό ως «τύπος των Ιροκέζων» χαρακτηρίζεται
ως «ταξινομικό σύστημα» συγγένειας· η διαφορά μεταξύ των περιγραφικών και των
ταξινομικών συστημάτων είναι η εξής: στα πρώτα χρησιμοποιείται διαφορετική
ορολογία για τους κάθετους συγγενείς και διαφορετική για τους πλάγιους, ενώ, στα
ταξινομικά συστήματα η διάκριση αυτή λείπει και αντί αυτής υφίσταται συγχώνευση
των συγγενών κάθετης γραμμής με αυτούς που ανήκουν στην πλάγια, εντός
διαφορετικών βαθμών. Ένα τυπικό παράδειγμα για την καλύτερη κατανόηση της ως
άνω διάκρισης προφέρει αυτό των Kung της Αφρικής όπου ο πατέρας και ο αδελφός
διαχωρίζονται σε επίπεδο ορολογίας (περιγραφικό σύστημα), ενώ στην γειτονική
φυλή των Nharo, αυτοί προσφωνούνται με τον ίδιο όρο (ταξινομικό σύστημα).

Θέμα 3.
Στο παρόν σχεδιάγραμμα η ego βρίσκεται σε θέση πλάγιας συγγένειας με τους δύο
άνδρες-αδελφούς της και σε σχέση ευθείας συγγένειας με τα παιδιά της από τον γάμο
της με τον άνδρα από το έτερο σόι.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΛΟΓΗΣ

Ερώτηση 1.
Ο Λούις Χένρι Μόργκαν ανέπτυξε την θεωρία του περί «μητριαρχίας» σε συνάρτηση
με τον εξελικτισμό ο οποίος κυριαρχούσε στις τάξεις των κοινωνιολόγων της εποχής.
Κατά τον Μόργκαν οι μητριαρχικές κοινωνίες υπήρξαν σε πανάρχαιες κοινωνίες,
κατά το λεγόμενο «στάδιο των αγρίων», πριν την εμφάνιση της πατριαρχικής και της
μονογαμικής οικογένειας οι οποίες συνιστούν μετάβαση από το στάδιο της
αγριότητας σε αυτό της βαρβαρότητας και του πολιτισμού αντιστοίχως. Σύμφωνα με
την θεωρία του, οι μητρογραμμικές κοινωνίες είναι αρχαιότερες χρονολογικά από τις
πατρογραμμικές, και σε αυτές οι γυναίκες βρίσκονται σε μία πιο κυρίαρχη θέση από
ό,τι στις πατρογραμμικές κοινωνίες· έτσι, προσπερνώντας την πρωταρχική υποθετική
κατάσταση της ελευθερομιξίας, οι κοινωνίες των «αγρίων οδηγήθηκαν σταδιακά
στην ανάπτυξη μητριαρχικών συστημάτων διακυβέρνησης, ορισμένα από τα οποία
επιβιώνουν έως και σήμερα στους λεγόμενους πρωτόγονους. Η άποψη αυτή περί
μητριαρχίας δεν αποτελούσε βεβαίως ίδια «ανακάλυψη» του Μόργκαν, αλλά ήδη την
ίδια εποχή ο Ελβετός καθηγητής Ρωμαϊκού Δικαίου Μπαχόφεν δημοσίευσε την
εργασία του με τίτλο «Η Μητριαρχία», στην οποία, μέσα από μία ανάγνωση εκ νέου
των αρχαιοελληνικών μύθων κατέληξε ότι οι προ-ινδοευρωπαϊκές κοινωνίες της
Ευρώπης χαρακτηρίζονταν από μητριαρχικά οικογενειακά συστήματα. Φυσικά, η όλη
ιδέα της μητριαρχίας, η οποία σήμερα έχει απορριφθεί από την πλειοψηφία των
ανθρωπολόγων ως ανυπόστατη και εδραζόμενη σε λανθασμένη ανάγνωση
δεδομένων, εντάσσεται στο εξελικτικό σχήμα της εποχής, σύμφωνα με το οποίο οι
άνθρωποι μετέβησαν από την κατάσταση της αγριότητας και της βαρβαρότητας σε
αυτό του πολιτισμού, με αποκορύφωμα τον σύγχρονο πολιτισμό της Δύσης· σύμφωνα
με τον εξελικτισμό, άγριες και βάρβαρες κοινωνίες υπάρχουν ακόμη στον μη δυτικό
κόσμο, όπως σε κοινότητες ιθαγενών Αφρικανών και Αμερινδών ή κατοίκων της
Πολυνησίας και της Αυστραλασίας.

Ερώτηση 3.
Με την εμφάνιση των μέσων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και των νέων
τεχνολογιών, ήταν επόμενο πως οι ανθρωπολόγοι θα ανέπτυσσαν ενδιαφέρον για τα
νέα αυτά φαινόμενα. Εφόσον η συγγένεια αποτελεί βασικό στοιχείο έρευνας για την
ανθρωπολογία, οι νέες αυτές αναπαραγωγικές τεχνολογίες οι οποίες επηρεάζουν εκ
νέου τις προσλήψεις γύρω από το τι ορίζουμε ως τρόπους συγγένειας και
δημιουργούν νέες αντιλήψεις γύρω από αυτήν, η ανθρωπολογία ξεκίνησε ήδη από
την δεκαετία του 80’ να ερευνά το σχετικό πεδίο. Οι μελέτες αρχικά επικεντρώθηκαν
στις επιπτώσεις των νέων τεχνολογιών επί των έμφυλων σχέσεων και την σημασία
τους για την γενική κατάσταση της συγγένειας· σύμφωνα με το σχήμα της Έλενας
Ραγκόν, συνέβησαν τρεις σημαντικές μετατοπίσεις της εννοιολόγησης της σύλληψης,
της αναπαραγωγής και της γονεϊκότητας στον δυτικό κόσμο: πρώτα ήταν η διάκριση
της συνουσίας από την αναπαραγωγή και η εμφάνιση του ελέγχου των γεννήσεων,
έπειτα η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών αναπαραγωγής και η αποσύνδεση της
πράξης της συνουσίας από το αποτέλεσμα της κύησης αφού τώρα υπήρχε η
εξωσωματική γονιμοποίηση, και, τέλος ως αποτέλεσμα της περαιτέρω αναπτύξεως
των νέων τεχνολογιών η «οργανική σχέση ανάμεσα στην μητέρα και στο έμβρυο»
άρχισε να αποδομείται, αφού τώρα άρχισε να γίνεται χρήση της υποβοηθούμενης
αναπαραγωγής για σκοπούς όπου η βιολογική μητέρα του εμβρύου δεν έχει πλέον
θέση σε κάτι άλλο πέρα από την κυοφορία. Ωστόσο, πλέον η ανθρωπολογική έρευνα
περιστρέφεται επίσης γύρω από άλλα ζητήματα που σχετίζονται με τις νέες
τεχνολογίες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπως η σχέση της νέας
αναπαραγωγικής τεχνολογίας με κοινωνικές και πολιτικές ιδέες, τον ρόλο των ΝΤΑ
στην άσκηση βιο-εξουσίας και την σχέση ανάμεσα στο ατομικό έμφυλο σώμα και
τους σκοπούς του πολιτικού σώματος όπως αυτή εκφράζεται μέσα από τις
δημογραφικές επιταγές και τις πολιτικές ελέγχου αναπαραγωγής του πληθυσμού.