Kατηγορίες οργανικών ενωσεων (ΟΜΟΙΟΠΟΛΙΚΕΣ)

1) Κορεσμενες
Μεταξυ ατομων ανθρακα υπαρχουν απλοι ομοιοπολικοι
δεσμοι (μια παυλα C-C-C )

2) Ακόρεστες
Μεταξυ ατομων ανθρακα υπαρχουν διπλοί ή τριπλοί
ομοιοπολικοι δεσμοι ( C=C , CΞC )
Εφαρμογή: Χαρακτηριστε τις ενωσεις ως κορεσμενες η
ακορεστες
ΚΟΡΕΣΜΕΝΗ

ΚΟΡΕΣΜΕΝΗ

ΚΟΡΕΣΜΕΝΗ

ΑΚΟΡΕΣΤΗ

ΑΚΟΡΕΣΤΗ

ΑΚΟΡΕΣΤΗ

ΑΚΟΡΕΣΤΗ
 ΚΟΡΕΣΜΕΝΗ

ΚΟΡΕΣΜΕΝΗ

Γραφη συντακτικου τυπου

Ο C Διαθέτει τέσσερα μονήρη (μοναχικά) ηλεκτρόνια στην εξωτερική του στιβάδα

Γι’ αυτό μπορεί να ενωθεί με άτομα άλλων στοιχείων -συνηθέστερα είναι τα H ή άλλα άτομα
άνθρακα.

Για να αποκτησει δομη ευγενους αεριου χρειαζεται 4 ακομη ηλεκτρόνια δλδ να σχηματιζει 4
δεσμους(4 παυλες). Αν δεν εχει , συμπληρωνουμε με Η

CΗ3-CΗ2-CΗ2-CΗ2-CΗ3 ανθρακικη αλυσιδα

ΑΚΡΑ ΕΣΩΤΕΡΙΚΑ ΑΤΟΜΑ C ΑΚΡΑ

CH2=CH-CH=CH-CH3

C Η3 -CΗ =CΗ-CΗ-CΗ2-OH
Br
ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

προπένιο

βουτανιο

αιθινιο

πεντανικο οξυ
Προπιναλη

Αιθανολη

Προπανονη

Μεθαναλη

Μεθανικο οξυ

προπαδιενιο
Αριθμηση ανθρακικης αλυσιδας οταν εχω πολλαπλό
δεσμό ή χαρακτηριστικη ομάδα
1. Οταν εχω πολλαπλό δεσμο

*η αρίθμηση της ανθρακικης αλυσιδας ξεκινα απο το

άκρο πλησιέστερα στον πολλαπλό δεσμο !! εκτός κι αν η ενωση ειναι
συμμετρική οποτε δεν μας ενδιαφερει απο πού θα ξεκινησω την αριθμηση

Παρατηρηση: αναμεσα σε δυο θεσεις C δηλώνω τον μικρότερο αριθμό για

να ορισω τη θεση του δεσμου !

4 3 2 1
2 βουτενιο-συμμετρικη ενωση

1 βουτενιο

1 πεντινιο

2 πεντινιο

6 5 4 3 2 1

CH3-CH2-CH2-CH2-CH=CH2: 1 εξενιο
 Παρατηρηση: οταν η ενωση εχει 2 ή 3 ατομα C
δεν χρειαζεται αριθμηση !!!
 CH2=CH-CH3: προπενιο
 CH2=CH2: αιθενιο

2. Οταν εχω στην ενωση χαρακτηριστική ομάδα

-ΟΗ ΑΛΚΌΟΛΕΣ
-COOH* OΞΕΑ-θεση 1
-CH=O* ΑΛΔΕΥΔΕΣ-θεση 1
-C=O- ΚΕΤΟΝΕΣ

Η αριθμηση ξεκινα απο το άκρο πλησιεστερα στη

χαρακτηριστικη ομάδα

2 βουτανόλη

2 πεντανόνη

βουτανάλη
 πεντανικο οξυ

Παρατήρηση: οταν εχω αλδευδη ή οξύ

παραλειπω τη θεση τους στη ονοματολογια(τη
θεση 1).

: προπανόνη(ακετόνη)

Παρατηρηση: οταν η θεση της χαρακτηριστικης

ομαδας ειναι μοναδικη σε μια ενωση, ΔΕΝ
χρειαζεται αριθμηση !!!!
Η κετονη βρισκεται ΠΑΝΤΑ σε εσωτερικα ατομα C.
 Ευρεση συντακτικου τυπου απο το ονομα του
Ξεκινώ την αρίθμηση απο το τέλος !!

2 βουτ ιν ιο
4 3 2 1

CΗ3-CΞC-CΗ3
1 βουτ αν ολη
4 3 2 1

CH3-CH2-CH2-CH2-OH
1,3 βουτα διεν ιο:
4 3 2 1

CH2=CH-CH=CH2
Προπαναλη:

CH3-CH2-CH=O
 Aσκησουλα:
3 2 1

1 προπανολη: CH3-CH2-CH2-OH
3 2 1

2 προπανολη : CH3-CH-CH3 (συμμετρικη)

OH
4 3 2 1

1,2 βουταδιενιο: CH3-CH=C=CH2

5 4 3 2 1

2 πεντινιο: CH3-CH2-CΞC-CH3
*Προπανικο οξύ: CH3-CH2-COOH

*Αιθαναλη: CH3-CH=O ή CH3-CHO

5 4 3 2 1

3 πεντανόνη: CH3-CH2-C-CH2-CH3 (συμμετρικη)

O

CH3-CH2-CO-CH2-CH3
5 4 3 2 1

1,3 πενταδιενιο: CH3-CH=CH-CH=CH2

5 4 3 2 1

3 πεντανολη: CH3-CH2-CH-CH2-CH3 (συμμετρικη)

OH
Παρατηρηση: Στις παρακατω ομαδες μπορει να
παραλειπεται ο διπλος δεσμος πχ
Κετονη: -C=O ή –CO Αλδευδη: -CH=O ή –CHO

3.Oταν στην ενωση εχω και πολλαπλό δεσμό και

χαρακτηριστικη ομάδα
SOS: Η αριθμηση ξεκινα απο το άκρο πλησιεστερα
στη χαρακτηριστικη ομάδα!!
Στο όνομα δηλώνω δυο αριθμούς...ο πρωτος
αριθμός αφορα τη θέση του δεσμου(μπαινει στην
αρχη του ονοματος) και ο δεύτερος αριθμός αφορά
τη θέση της χαρακτηριστικης ομάδας(μπαινει πριν
τη καταληξη)
 Θεση δεσμου+ονομα+θεση ομαδας+καταληξη

: 3 βουτεν-1-ολη

4 πεντιν-2-ονη
 Στις αλδευδες(-CH=O ή -CHO) και οξεα(-COOH) η
θεση(ο αριθμος) παραλειπεται γιατι ειναι το 1
 3 βουτιναλη
5 4 3 2 1

: 4 πεντενικο οξυ

1 2 3 4 5

: 4 πεντιν-2-ονη
C=OCO το ιδιο(κετονη)

Παρατηρηση: οταν εχω δυο διπλούς δεσμούς

δηλώνω δυο θέσεις !!!
5 4 3 2 1

CH2=CH-CH=CH-CH2-OH: 2,4 πενταδιεν-1-ολη

Ευρεση συντακτικου τυπου οταν εχω πολλαπλο δεσμο

και χαρακτηριστικη ομαδα:
4 πεντεν-2-ολη: 5 4 3 2 1

CH2=CH-CH2-CH-CH3
OH

Προπιναλη: CHΞC-CH=O
γιατι ειναι λαθος η θεση του δεσμου στην ενωση C-
CΞCH=O

Βουτενονη: ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΣΗΜΑΣΙΑ ΣΕ ΠΟΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΑΤΟΜΟ C ΜΠΑΙΝΕΙ Η ΟΜΑΔΑ ΚΕΤΟΝΗΣ

CH3-C-CH=CH2 CH2=CH-C-CH3
O O

4 3 2 1

2 βουτινικο οξυ: CΗ3-CΞC-CΟΟΗ

4 3 2 1

1 βουτεν-1-ολη: CH3-CH2-CH=CH-OH
4 3 2 1

2 βουτεν-2-ολη: CH3-CH=C-CH3
OH

4 3 2 1

3 βουτινικο οξυ: CΗΞC-CΗ2-COOΗ

 Κατηγορίες Υδρογονανθρακων (-ιο)
1. Αλκάνια ενωσεις C,H που εχουν μονο απλους
δεσμους :
CH3-CH3 αιθανιο
CH3-CH2-CH2-CH3 βουτανιο
2. Αλκένια ενωσεις C,H που εχουν ενα διπλο
δεσμο:
CH2=CH2 αιθενιο
4 3 2 1

CH3-CH=CH-CH3 2 βουτενιο
3. Αλκίνια ενωσεις C,H που εχουν ενα τριπλο
δεσμο:
CHΞCH αιθινιο
4 3 2 1

CH3-CH2-CΞCH 1 βουτινιο
4. Αλκαδιένια εχουν δυο διπλους δεσμους:
1 2 3 4

CH2=CH-CH=CH2 1,3 βουταδιενιο

1 2 3 4

CH2=C=CH-CH3 1,2 βουταδιενιο

4. Ονοματολογία με διακλάδωση (αλκυλια-R) ή

αλογονο
 Α) διακλαδωση: αλκυλια R: CνΗ2ν+1- όπου
ν=1,2,3....γενικος μοριακος τυπος

Για ν=1
Για ν=2

Για ν=3

Παρατηρηση:

 Κατα την ονοματολογία το CH3- λέγεται μέθυλο

 Η αρίθμηση ξεκινά απο το άκρο πλησιέστερα στη διακλάδωση
 Η διακλαδωση δεν μπαινει ΠΟΤΕ στα άκρα μιας ανθρακικης
αλυσιδας αλλα σε εσωτερικα ατομα C
 Ονοματολογια: θεση + ονομα διακλαδωσης+κυριο ονομα

Παραδειγματα:
5 4 3 2 1

 CH3-CH2-CH2-CH-CH3 : 2 μεθυλο πεντανιο

CH3
 2,2,4 τρι-μεθυλο εξανιο

CH3-CH-CH3: μεθυλο προπανιο

CH3

2,2 δι-μεθυλο εξανιο

Β) Αλογονα:
Fφθορο
Cl χλωρο
Βr βρωμο
Ι ιωδο

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:
 Η αριθμηση ξεκινά κι εδω απο το άκρο πλησιεστερα στο
αλογονο
 Τα αλογόνα μπορεί να βρίσκονται ΚΑΙ στα άκρα της
ένωσης
 Ονοματολογια: θεση + ονομα αλογονου+κυριο ονομα
 Αλκυλαλογονίδια είναι οργανικές ενώσεις που
προκύπτουν από κορεσμένους υδρογονάθρακες
(αλκανια) με αντικατάσταση ενός ατόμου υδρογόνου
από ένα άτομο αλογόνου.Ειναι της μορφής R-X όπου
Χ:Cl,Br,I,F

Παραδειγματα Αλκυλαλογονιδίων:
 CH3-CH2-CH2-Cl:

 CH3-CH-CH2-CH3:

Br

 CH3-CH-CH2-Cl:

Cl
 CH3-C-CH3:
Cl
Cl
 CH3-CH2-CH2-CH2-I:

ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΙΘΜΗΣΗ

Ευρεση συντακτικου τυπου
  Μεθυλοπροπανιο
 2-μεθυλο-2-βουτένιο
 μέθυλοπροπένιο
 2-μεθυλο-1-προπανό λη
 2-μεθυλο-2-προπανό λη
 4-μεθυλο-2-πεντανό νη
 μέθυλοπροπανικό οξύ
 2-χλωροπροπά νιο
 1-χλωροβουτά νιο
 2-χλωροβουτά νιο
 Μεθυλο βουτινιο

Ομολογες σειρες
 Ομό λογη σειρά ονομά ζεται ένα σύ νολο οργανικώ ν ενώ σεων, των
οποίων τα μέλη (οργανικές ενώ σεις) έχουν τα εξή ς κοινά χαρακτηριστικά :

1. Έχουν τον ίδιο γενικό μοριακό τύ πο.

2. Όλα τα μέλη έχουν ανά λογη σύ νταξη και περιέχουν την ίδια
χαρακτηριστική ομά δα.
3. Έχουν παρό μοιες χημικές ιδιό τητες.
4. Έχουν παρό μοιες παρασκευές.