BETONARME YAPILARIN

PROJELENDİRİLMESİ DERSİ
2 0 1 9 – 2020 Güz Dönemi
1.Hafta

BETONARME YAPI ELEMANLARI

D Ö Ş E M E L E R – 1. BÖLÜM

Sakarya Üniversitesi, Müh. F. İnşaat Mühendisliği Bölümü

08.10.2020 SAYFA1
 KAYNAK 1–2

TS 500 TS 498

Hesap Şartnamesi Yük Şartnamesi

08.10.2020 SAYFA2
ADİL ALTUNDAL

KAYNAKLAR 3 – 4
.

08.10.2020 SAYFA3
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER

Taşıyıcı Betonarme Yapı Elemanları,

betonarme yapıyı meydana getiren,
düşey ve yatay yükleri taşıyan elemanlardır.
Bunlar hesap sırasına göre
Döşemeler, Kirişler, Kolonlar, Perdeler ve Temellerdir.
İlk olarak bu elemanların ilk boyutları yaklaşık olarak
tahmin edilir.
Kabul edilen ilk boyuta göre elemana gelen
yükler hesap edilerek, bu yükler etkisi altında
elemanlarda oluşan kesit tesirleri bulunacak,
bu kesit tesirlerine bağlı olarak elemanın daha sonra
kesin boyutları ve donatısına karar verilecektir.
Yüklere karar verilirken TS498 şartnamesine, hesaplar
yapılırken ise TS500 ve TBDY 2018 esaslarına uygun olarak
çözümler yapılacaktır.
08.10.2020 SAYFA4
 TAŞIYICI ELEMANLAR:
Tüm taşıyıcı betonarme elemanları
boyutlarına ve yük taşıma şekillerine göre
sınıflandırmak gerekirse aşağıdaki gibi yapılabilir.
DÖŞEMELER:
Küçük boyutu doğrultusunda yük taşırlar.
Üzerlerine gelen yükleri etraflarında tasarlanan kirişlere naklederler.
Rijit diyafram gibi davranarak yatay yükleri çerçevelere dağıtır.
KİRİŞLER:
Küçük boyutları kiriş kesitini oluşturur.
Uzun boyutuna kiriş açıklığı denir. Uzun boyutuna dik doğrultuda
yükleri taşır, gelen yükleri kolonlara naklederler.

08.10.2020 SAYFA5
 KOLONLAR:
Büyük boyutuna paralel doğrultuda yük taşırlar.
Üst kolon gelen yükleri taşıyarak alt kolona nakleder.
PERDELER: İki boyutu büyük bir boyutu küçüktür.
Düşey yüklerden başka yatay yükleri taşımak görevleridir.
Yapının yatay ötelemesinin sınırlandırılmasında
önemli görevler yaparlar.
ÇERÇEVELER:
Kolon ve Kirişlerin birleşmesinden meydana gelir.
Deprem ve Rüzgar gibi yatay doğrultuda gelen yükleri de taşırlar.
TEMELLER: Kolonlardan gelen düşey ve yatay yüklerden oluşan
tesirleri zemine naklederler,
aynı zamanda zeminde oluşan gerilmeleri de karşılamak görevleridir.

08.10.2020 SAYFA6
 D Ö Ş E M E L E R – 1. BÖLÜM

08.10.2020
 DÖŞEMELER
Döşemeler, yapılardaki düşey yüklerle karşılaşan
ilk betonarme yapı elemanıdır.
Normal olarak döşemeler,
kendi düzlemlerine dik olarak etkiyen yükleri taşıyarak,
yükleri etrafında bulunan duvar, kiriş, kolon gibi elemanlara
naklederler.
Döşemeler, bu görevlerinin yanı sıra Deprem ve Rüzgâr yükü gibi
yatay yüklerin tesirinin, yapının ana taşıyıcı sistemi olan çerçevelere
nakledilmesi görevini (rijit diyafram davranışı) de üstlenirler.
Ana taşıyıcısı çerçeveler olan yapıların
çerçeveler arasında rijitleştirici vazife yaptıkları da sayılabilir.
Bu üstünlüklerinin yanında ağır olmaları,
kalıp gerektirmeleri gibi betonarmenin dezavantajları da vardır.
08.10.2020
 DÖŞEMELER
Döşemelerin İki boyutu üçüncüsünün yanında hayli büyüktür.
Büyük boyutlarına döşemenin açıklıkları (lx , ly )
küçük boyutuna ise döşemenin kalınlığı (h) denir.
Döşemeler küçük boyutlarına paralel doğrultuda yük taşırlar.
Döşemeler hesaplarda kalınlığın ortasından geçen düzlem ile
gösterilir.

08.10.2020 SAYFA9
 DÖŞEMELER

YAPISAL ( KONSTRUKTİF OLARAK ) AÇISINDAN

DÖŞEME TÜRLERİ

08.10.2020
 DÖŞEMELER
Döşemelerin Sınıflandırılması:
Konstruktif olarak;
A) Kirişli Döşemeler:
Dörtkenarında kirişler olan ve
karşıladığı yükleri bu kirişlere
nakleden döşemelerdir.
Yükün nakledilmesi ilerde ele
alınacaktır.
Döşeme kenarlarının istinat
durumları, döşemenin devam
edip etmemesine bağlı olarak
değişmektedir.
Konutlarda en çok tercih
edilen döşemedir.
08.10.2020 Depremde iyi davranış gösterir. SAYFA11
08.10.2020
 DÖŞEMELER
B) Kirişsiz Döşemeler:
Döşemelerin direkt olarak kolonlara oturması durumudur.
Kirişler yoktur. Zımbalamanın önlenmesi için kolon başlıklarına bazı
durumlarda tabla veya guse yapılarak oturma alanı
genişletilmektedir.
Bu durumda tablalı, guseli veya guseli tablalı kirişsiz döşemeler
yapılabilir.
Kalıp isçiliği azdır.
Sarkan kiriş olmadığından alttan bakıldığında düz bir tavan görünür.
iyi bir çerçeve davranışı sergileyemez.
Depremde davranışı kötüdür.
Türkiye için uygun bir döşeme tipi değildir.

08.10.2020 SAYFA13
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER
Kirişsiz Döşemeler:

08.10.2020 SAYFA14
08.10.2020
 DÖŞEMELER
C) Dişli Döşemeler:
Döşeme yüklerinin bir doğrultuda veya iki doğrultuda
tali kirişler yardımıyla ana kirişlere oradan da kolonlara taşındığı
döşemelerdir.

Nervürlü döşemeler:
Bir veya iki doğrultuda dişleri bulunan ve dişler arası boş olan
döşemelere nervürlü döşemeler denir.
Asmolen döşemeler:
Dişler arasında dolgu blokları konulması halinde
bu döşemeler Asmolen döşemeler denilmektedir.
Kaset döşemeler:
İki doğrultudaki dişli döşemelere ise kaset döşeme denilmektedir.
08.10.2020 SAYFA16
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER
Nervürlü döşemeler :

40-70 cm aralıklarla birbirine paralel kirişler vardır.

Diş de denilir, dişlerin genişliği 10-15 cm,
yüksekliği 25-35 cm civarında olur. Dişler arası boştur.
Bu dişler ana kirişlere oturur. Ana kirişin yüksekliği dişlerle
aynı fakat genişliği fazladır. Ana kirişler de kolona oturur.
Dişlerin ve ana kirişin üzerinde kalınlığı 5-7 cm civarında
ince bir döşeme vardır.
Kenarları büyük döşemelerde kullanılabilir.
Döşeme dikdörtgen ise bir yönde dişli,
kare veya kareye yakın dikdörtgen ise iki yönde
dişli tercih edilir.
Depremde davranışı iyi değildir.
08.10.2020 SAYFA17
ADİL ALTUNDAL
BİR YÖNDE NERVÜRLÜ DÖŞEME (Asmolen)

Ana Kiriş Dişler

08.10.2020 Kolon SAYFA18

 DÖŞEMELER
Asmolen Döşeme:
Dişler arası asmolen olarak adlandırılan hafif bir malzeme ile
doldurulmuş dişli döşemedir. Tavan düz görünür.
Depremde davranışı iyi değildir.

08.10.2020 SAYFA19
08.10.2020
 DÖŞEMELER

Kaset (ızgara kiriş )döşeme:

Dişli döşemeler gibi inşa
edilir. Dişler yerine normal
boyutlu kirişler kullanılır.
Kirişler arası 50 – 150 cm
civarındadır.
Hacim ortasında kolon
istenmeyen çok büyük
(sinema salonu, otopark
gibi) hacimlerin
kapatılmasında kullanılır.
Açıklık 15 – 25 m olabilir

08.10.2020
08.10.2020
08.10.2020
08.10.2020
08.10.2020
 KİRİŞLİ DÖŞEMELER
HESAP AÇISINDAN
DÖŞEME TÜRLERİ

08.10.2020 SAYFA26
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER

Kirişli döşemeler yüklerini oturdukları kirişlere verirler.

Döşemenin kenar uzunluklarının eşit olması halinde yükün
yan kirişlere dağılımı da eşit olacaktır. Kenar uzunluklarının
farklı olması halinde yükün fazlası kısa doğrultuda
taşınacaktır.
Kenar uzunlukları lu lk ,
döşeme yükü p (t/m2 )
Olması halinde,
döşeme yükünün
kirişlere dağılımı
1-1 ve 2-2
kesitlerinin orta
noktasındaki çökmenin
eşitliğinden gidilerek
bulunur.
08.10.2020 SAYFA27
 DÖŞEMELER

Döşemenin 1-1 kesitinden alınan birim genişlikteki kirişte:

ı : Orta noktasındaki çökme miktarını
p : Döşemenin toplam yükünü ( t/m2 )
pk : Toplam döşeme yükünün kısa doğrultuda taşınan kısmını (t/m)
pu :Toplam döşeme yükünün uzun doğrultuda taşınan kısmını (t/m)
Kısa doğrultudaki çökme ı = (5/384)* (pk*lk4 /EI)
olduğu bilinmektedir.
08.10.2020 SAYFA28
 DÖŞEMELER

Kısa doğrultudaki çökme

ı = (5/384)* (pk*lk4 /EI)

Benzer şekilde 2-2 kesitindeki kirişin orta noktasındaki çökme ise

2 = (5/384)* (pu*lu4 /EI) olarak yazılabilir.
Bu çökme miktarlarının birbirine eşit olması gerekir.
ı = 2 (5/384)* (pk*lk4 /EI) = (5/384)* (pu*lu4 /EI)
pk*lk4 = pu*lu4 pk / pu = (lu / lk )4
uzun kenarın kısa kenara oranı ( m ), m = lu / lk
pk / pu = m4 p = pk + pu
pk / ( pk + pu ) = m4 / m4 +1 pk = p*( m4 / m4 +1 )
08.10.2020 SAYFA29
 DÖŞEMELER

m = 1 olması halinde pk = pu = q*(1/2) olduğu görülür.

Kare döşemelerde yük kenarlara eşit olarak dağıtılmaktadır.
m = 2 olması halinde
pk = p*( 24 / 24 +1 ) pk = p*(16 /17 )
Yükün 16/17 = 0,94 nün kısa doğrultuda taşındığı görülmektedir
Bu durumda yükün 1/17 = 0,06 sı uzun doğrultuda taşınmaktadır.

1-1 ve 2-2 kesitleri dışarı çıkarılırken kesit alınan yerlerdeki

iç kuvvetler dikkate alınmamıştır.
Dolayısıyla bu çıkan rakamlar kesin sonucu vermezler.
Ancak büyük bir yaklaşımla uzun kenarın kısa kenara oranı (m=2)
ye yaklaştığında, yükün en az 0,90 oranında kısa doğrultuda
taşındığını söylemek yanlış olmayacaktır.
08.10.2020 SAYFA30
 DÖŞEMELER

pk = p*(16 /17 )

Yukarıdaki ifade kullanıldığında yükün kısa doğrultuda taşınma oranı,

kenarların oranına bağlı olarak aşağıdaki gibi bulunabilir.

m=lu/lk 1,0 1,2 1,4 1,6 1,8 2,0 2,5

pk / p 0,5 0,63 0,79 0,87 0,91 0,94 0,98

08.10.2020 SAYFA31
 DÖŞEMELER

08.10.2020 SAYFA32
 DÖŞEMELER

Uzun kenarının kısa kenarına oranı (m = lu /lk) 2 den büyük olan

döşemelerde yükün tamamının kısa doğrultuda taşındığı kabul
edilir.
Bu oran 2 olduğunda yükün %94 ü kısa doğrultuda taşınmaktadır.

Döşemelerin hesap açısından iki sınıfa ayrılabilir:

Hurdi ( Bir doğrultuda çalışan) Döşemeler:
Yükün tamamının kısa doğrultuda taşındığı kabul edilen döşemelerdir.
Dal ( İki doğrultuda çalışan) Döşemeler:
Yükün her iki doğrultuda da taşındığı kabul edilen döşemelerdir.
Önce bir doğrultuda çalışan döşemeler ele alınacak daha sonra
iki doğrultuda çalışan döşemeler incelenecektir.

08.10.2020 SAYFA33
 verilerinin ve ​ Kontrol föyünün düzeltilmiş
son haller

08.10.2020
 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER
( HURDİLER )
KALINLIK HESAPLARI

08.10.2020 SAYFA35
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER
BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )

pd (t/m2) D1 döşemesinin toplam yükü,

pk (t/m) Kısa doğrultuda taşınan yük.
pu (t/m) Uzun doğrultuda taşınan yük.

Hurdi döşemelerde yükün

tamamının kısa doğrultuda taşındığı
kabul edildiğinden,
pk = pd (t/m) alınabilir.
Bu durumda pu= 0 olur.

08.10.2020 SAYFA36
ADİL ALTUNDAL
BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
KULLANILAN TARİF VE TANIMLAR:
Serbest Açıklık: Döşemelerin kiriş iç yüzleri arası (ln)
Hesap Açıklığı: Döşemenin oturduğu Kiriş eksenleri arası (l)

lkn : Kısa doğrultudaki serbest açıklıktır.

lun : Uzun doğrultudaki serbest açıklıktır.

lk : Kısa doğrultudaki hesap açıklığıdır.

lu : Uzun doğrultudaki hesap açıklığıdır.
08.10.2020 SAYFA37
ADİL ALTUNDAL

BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )

Hesap Açıklığı: Duvarlara serbestçe oturan sürekli

döşemelerde hesap açıklığı, serbest açıklığa,
açıklık ortasındaki döşeme kalınlığının ilavesiyle bulunur.
Ancak bu değer mesnet eksenleri arasındaki hesap
açıklığından fazla ve serbest açıklığın 1,05 katından az
olamaz.

08.10.2020 SAYFA38
ADİL ALTUNDAL

BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )

Hesap Açıklığı:
Kirişlere oturan sürekli döşemelerde,
eksenler arasındaki mesafe hesap açıklığıdır.
Bundan sonra hesap açıklığı sadece ( l ) ile gösterilecektir.

08.10.2020 SAYFA39
ADİL ALTUNDAL

BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )

Kiriş gövde genişliğinin 30 cm. olması halinde;

D1 Döşemesinin hesap açıklıkları lk=5,3m lu=6,3m

serbest açıklıkları lkn=5 m lun=6 m
D2 Döşemesinin hesap açıklıkları lk=4,3m lu=6,3m
serbest açıklıkları lkn=4 m lun=6 m
08.10.2020 SAYFA40
 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
Minimum Kalınlık:
Döşemelerde en az kalınlık 8 cm dir.
Tavan döşemeleri, bir mahallin örtülmesine yarayan döşemelerde,
yalnızca onarım ve temizlik için üzerinde yürünen döşemelerde
kalınlık 6 cm olabilir.
Üzerinden taşıt geçen pasajlarda ve mahzen tavanlarında
en az kalınlık 12 cm olmalıdır.

Faydalı yükseklik (d):

Döşemede, çekme donatısının ağırlık merkezinden,
en dıştaki beton basınç lifi arasındaki uzaklıktır.
Hesaplarda (d) ile gösterilecektir.
08.10.2020 SAYFA41
 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
Faydalı yükseklik (d): Döşemede, çekme donatısının ağırlık
merkezinden, en dıştaki beton basınç lifi arasındaki uzaklıktır.
Hesaplarda (d) ile gösterilecektir.
Net beton örtü kalınlığı (cc) : Çekme donatısını örten beton
tabakasının net kalınlığıdır. Döşemelerde en az 1,5 cm. olmalıdır.
(Şubat 2000 e kadar cc= 1 cm idi.)

Döşemede kullanılan donatının çapı yaklaşık olarak

Ø = 10 mm olarak kabul edildiğinde;
Faydalı yükseklik d = h – ( 1,5+ Ø / 2 ) d = h –2 cm
olarak bulunur.
08.10.2020 SAYFA42
ADİL ALTUNDAL

BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )

Döşeme kalınlığı :

a) TS500 de Hurdi döşeme kalınlıklarının en az değerleri:

Tek Hurdi Döşemeler:

Hurdi döşemenin kısa doğrultusundan
kesit alındığında statik sistem
yandaki gibi olması halinde olan,
hurdi döşemelerin en az kalınlıkları:
Basit mesnetli tek açıklıklı hurdi döşemelerde
Döşeme kalınlığı hf  l k n / 25

08.10.2020 SAYFA43
ADİL ALTUNDAL

BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )

Sürekli hurdi döşemeler:

Kenar ve iç açıklıklarda aynı

Döşeme kalınlığı istendiğinden
En büyük serbest açıklık
Kullanılmalıdır. hf  l kn / 30

Hurdi döşemelerde,
TS500 e göre kalınlık
tayininde serbest açıklık
Kullanılır.

08.10.2020 SAYFA44
ADİL ALTUNDAL

BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )

Konsol hurdi
döşemeler:
Balkonlarda karşılaşılır.

Balkon
hf  l kn / 12
Balkon kalınlığı hesabında da
balkonun serbest açıklığı ele
alınmalıdır.

08.10.2020 SAYFA45
 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )
b) Sehim Şartı:
Ayrıca TS500 de Sehim kontrolü gerektirmeyen yükseklik olarak
aşağıdaki değerler verilmektedir.
Bu değerden daha küçük bir yükseklik kullanıldığı takdirde
sehim hesabı yapılarak, meydana gelen sehimin
TS500 deki sınır değerleri aşmadığı gösterilecektir.

Basit mesnetli tek açıklıklı Döşemelerde h  l k / 20

Sürekli hurdi döşemelerin kenar açıklıklarında h  l k / 25
Sürekli hurdi döşemelerin iç açıklıklarında h  l k / 30
Konsol hurdi döşemelerde h  l k / 10
Hurdi döşemenin kalınlık hesabında kısa doğrultudaki
hesap açıklığı kullanılmaktadır.
08.10.2020 SAYFA46
 BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )

08.10.2020 SAYFA47
ADİL ALTUNDAL

BİR DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER ( HURDİLER )

Hurdi Döşeme Kalınlıkları ( ÖZET )

08.10.2020 SAYFA48
 İKİ DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER
( DAL DÖŞEMELER )

KALINLIK HESAPLARI

08.10.2020 SAYFA49
 İKİ DOĞRULTUDA ÇALIŞAN DÖŞEMELER
( DAL DÖŞEMELER )
Bir döşemenin uzun kenarının kısa kenarına oranı 2 ye eşit veya
daha küçük ise ( m = lu / lk  2 ) bu döşemelerde
yükün her iki doğrultuda da taşındığı kabul edilecektir.
Açıklıklar olarak, hesap açıklıkları kullanılmalıdır.
Bu döşemelerde her iki doğrultuya da donatı konulmalıdır.
Kısa doğrultuda yükün daha fazlası taşındığı için,
kısa doğrultuya konulan donatı kesitin en altında olmalı,
uzun doğrultu için gereken donatı ise gene kesitin
altında fakat kısa doğrultu için konulan donatının üstüne
konulmalıdır.

08.10.2020 SAYFA50
ADİL ALTUNDAL
DAL DÖŞEMELER

KULLANILAN TARİF VE TANIMLAR:

Hesap açıklığı, Serbest açıklık, minimum kalınlık, beton örtü
kalınlığı ve paspayı, hurdi döşemelerde olduğu gibidir.

Gerekli döşeme kalınlığı: Dal döşemelerin kalınlığı aşağıda

verilen değerlerden az olmamalıdır.

a) (TS 500 en az kalınlık) :

lkn: Döşemenin kısa kenar doğrultusundaki serbest kenarı (cm.)

m = lu / lk Uzun kenarın kısa kenara oranı (hesap açıklıklarıdır)
s: Döşemenin ankastre kenar uzunlukları toplamının,
döşeme toplam kenar uzunluğuna oranıdır.
(Bu oran kenar sayısı olarak değil uzunluk olarak alınmalıdır.)
08.10.2020 SAYFA51
 DAL DÖŞEMELER

08.10.2020
ADİL ALTUNDAL
DAL DÖŞEMELER

b) TS500 Sehim hesabı gerektirmeyen kalınlık:

TS500 verdiği kalınlık sadece boyutlara ve istinat durumuna
bağlıdır. Yükün herhangi bir tesiri yoktur.
Aynı boyutlara sahip döşemelerden yükü fazla olanın sehim
yapma ihtimali daha fazladır.
Döşemeler sehime duyarlı yapı elemanı taşımıyorsa, sehim
hesabı gerektirmeyen yükseklikler kullanılması halinde
sehim hesabı yapılmayabilir.
Döşemelerde bu yükseklikten daha az yükseklik kullanılması
halinde sehim hesabı yapılarak oluşan sehimin TS500 de
verilen sehim sınırlarının altında kaldığı gösterilmelidir.
08.10.2020 SAYFA53
ADİL ALTUNDAL
DAL DÖŞEMELER

TS500 de Sehim kontrolü gerektirmeyen yükseklik olarak

aşağıdaki değerler verilmektedir.
Dal döşemenin kısa doğrultusundan kesit alındığında statik
sistem yandaki gibi olması halinde, sehim kontrolü
gerektirmeyen döşeme kalınlıkları kısa açıklığa bağlı olarak:

08.10.2020 SAYFA54
 DÖŞEME YÜKLERİ

08.10.2020 SAYFA55
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER

DÖŞEME YÜKLERİ:
Döşeme yükleri sabit yükler ve hareketli yükler
olarak ikiye ayrılabilir.

Moment hesapları 1m. lik şerit için yapıldığından

yük hesapları da 1m. lik şerit için yapılır.

Önce döşemenin sabit ve hareketli yükleri bulunur.

Daha sonra yük katsayıları yardımıyla
döşemenin dizayn yükü hesaplanır.
08.10.2020 SAYFA56
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER
DÖŞEME YÜKLERİ:
Döşeme yükleri sabit yükler ve hareketli yükler
olarak ikiye ayrılabilir.
Moment hesapları 1m. lik şerit için yapıldığından
yük hesapları da 1m. lik şerit için yapılır.
Önce döşemenin sabit ve hareketli yükleri bulunur.
Daha sonra yük katsayıları yardımıyla
döşemenin dizayn yükü hesaplanır.

A) Sabit yükler: Döşemenin sabit yükleri, döşemenin

kendi ağırlığı, sıva ağırlığı ve kaplama ağırlığıdır.

Kaplama ağırlığı

Döşeme kendi ağırlığı

Sıva ağırlığı
08.10.2020 SAYFA57
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER
A) Sabit yükler:
A1) Döşemenin kendi ağırlığı:
Betonarmenin yoğunluğunun 2,5 t/m3 olduğu dikkate alınırsa,
1m. lik şerit ağırlığı: g1 = hf* 2500 = .... kg/m2
A2) Döşeme sıva ağırlığı: Sıva yoğunluğun 2,0 t/m3
kalınlığının (hs ) olması durumunda,
sıva ağırlığı: g2 = hs * 2000 = .... kg/m2
A3) Kaplama ağırlığı: Döşemelerin üzerinde kullanılma
maksadına uygun olarak yapılan kaplamanın ağırlığıdır.
TS 498 (Kasım 1987) de Döşeme kaplamalarının
1cm kalınlık için ağırlığı g3 = …. kg/m2 olarak verilmiştir.
Üç değerin toplamı döşemenin karakteristik sabit yükünü
verir (gk olarak gösterilecektir).
08.10.2020 SAYFA58
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER
Döşeme kaplamalarının 1cm. kalınlık için ağırlığı kg/m2 olarak verilmiştir.

3cm. şap üzerine 2,2 cm. ahşap parke kaplama yapılacak ise
3*22+2,2*8 = 66+18 = 84 Kg/m2
3cm. tesviye betonu üzerine 2cm. dökme mozaik kaplama
yapılacak ise 3*22+2 *20 = 66+ 40 = 106 Kg/m2
08.10.2020 SAYFA59
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER

B) Hareketli Yükler:

Döşemelerin üzerinde her zaman bulunmayan,

Döşemelerin bazı gözlerinde bazen bulunan yüklerdir.
Yüklemenin durumuna göre bütün gözlerde de bulunabilir.
Bu yükler TS 498 (Kasım 1997) Çizelge 7 de
çatı, döşeme ve merdivenler için,
Düzgün Yayılı Düşey Hareketli Yük Hesap Değerleri
verilmiştir ( qk olarak gösterilecektir. )

08.10.2020 SAYFA60
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER

Çizelge 7 Döşeme Hareketli Yükleri (TS 498)

08.10.2020 SAYFA61
 Döşeme üzerinde yarım bölme tuğla duvar var ve
bunun altında kiriş bulunmuyorsa veya ilerde döşemelerin
üzerinde yarım tuğla duvar yapılması söz konusu ise,
bu döşemelerin hareketli yükleri 150 kg/m2 artırılmalıdır.
Ancak hareketli yük 500 kg/m2 ye eşit veya büyükse
hareketli yükte artırma yapılmaz ( TS 498 Şubat 1977 )
Hareketli Yük Azaltılması :
3 kattan daha fazla yapılarda
kolon perde temel gibi yapı elemanlarının hesabında,
eşdeğer zemin basıncının belirlenmesinde
her kattaki hareketli yük toplanarak
sonuçta bulunan değerlerin
belirtilen esaslar dahilinde azaltılması mümkündür.
( TS 498. Sayfa 13, Çizelge 8 )
08.10.2020
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER

C) Dizayn Yükü:

PD = 1,4gk + 1,6*qk olarak hesaplanmalıdır.

Sabit yükün aynı olması durumunda,

hareketli yükün değiştiği her döşeme gözü için ayrı
dizayn yükü hesaplanmalıdır.

08.10.2020 SAYFA63
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER

KAR YÜKÜ HESAP DEĞERİ :

TS 498 (Kasım 1997) Kar yükü için hareketli yük

sınıfına girer demektedir.
Ancak kar yükü, tipik hareketli yükler gibi
elverişsiz yüklemelere imkan vermediğinden,
aynı zamanda kar yükü olduğu zaman
döşemenin ve kirişlerin her tarafında olacağından
bu yüklerin sabit yük gibi ele alınmasının
daha doğru olacağı kanaati hakim olmuştur.

08.10.2020 SAYFA64
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER

pk0 Kar yükü değerleri, TS 498 çizelge 11 de Yapı yerinin

denizden yüksekliği ve Kar bölgesine bağlı olarak verilmiştir.

300 ye kadar eğimli çatılarda, kar yükü hesap değeri

(pk) olarak , çizelge 11 de verilen kar yükü değerleri alınabilir.

300 dereceden büyük eğimli çatılarda pk0 değeri

(m) sayısı ile azaltılarak kar yükü hesap değeri olarak,

pk = m*pk0 alınmalıdır.

m = 1-(-30)/40 ( geçerlilik sınırı 0m1)

08.10.2020 SAYFA65
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER

Kar yükleri hesap değerleri TS 498 ( çizelge 11 )

08.10.2020 SAYFA66
ADİL ALTUNDAL
DÖŞEMELER

KAR YÜKÜ VE RÜZGAR YÜKÜNÜN

AYNI ANDA DÜŞÜNÜLMESİ DURUMU :

450 ye kadar eğimli çatılarda,

kar yükünün (Pk) ve rüzgar yükünün (W)
aynı anda etkimesi durumunda,
hesap kolaylığı olarak ve yeterli bir yaklaşımla;

a) Pk + W / 2 b) W + Pk / 2

değerlerinden elverişsiz olanı alınabilir.

W Rüzgar yükünün nasıl alınacağı
TS 498 Kasım 1997 de verilmiştir.

08.10.2020 SAYFA67
 Uygulama
DÖŞEMELERDE
KALINLIK ve YÜK
HESAPLARI

08.10.2020 SAYFA68