‫معانى كلمات قرآن كريم‬

‫بصورت سؤال و جواب‬

‫بر گزيده از كتاب "تفسير نور"‬

‫تهيه ‪ :‬سايت نوار اسالم‬

‫‪IslamTape.Com‬‬
‫از اين كتاب جائز است‪.‬‬ ‫تجارى و غير تجارى‬ ‫تذكر‪ :‬چاپ‪ ،‬پخش‪ ،‬توزيع‪ ،‬و استفاده ى‬

‫هدف از پخش اين كتاب فقط دعوى است ال غير‪ ،‬لذا چه از طريق تجارى و چه غير تجارى شما ميتوانيد اين‬
‫كتاب را پخش كنيد‪.‬‬

‫براى هر گونه استفسار و توضيح‪ ،‬و همچنين عيب و نقص موجود در كتاب مانند غلطهاى امالئى و غيره‪ ،‬لطفا‬
‫مالحظه ى خودتان را به ايميل زير ارسال فرماييد‪.‬‬

‫‪ISLAMTAPE@HOTMAIL.COM‬‬

‫‪1‬‬
 ‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬

‫الفاتحه و البقرة ‪:‬‬

‫ك يَوْ ِم الدِّي ِن } چیست ؟‬

‫معنی کلمه (الدین) در آیه ‪ 4‬سوره فاتحه { َمالِ ِ‬
‫جزا و داوری‬

‫معنی ( الم ) در آیه ‪ 1‬سوره بقره { الم } چیست ؟‬

‫الف ‪ ،‬الم ‪ ،‬میم حروف مقطعه هستند مانند (المص ‪ .‬المر ‪ .‬ن ‪ .‬ق ‪ ) ...‬که در اوایل بعضی از سوره ها آمده‬
‫اند ‪ .‬پروردگار متعال برخی از سوره ها را بدانها آغاز کرده است تا بدین وسیله اعجاز قرآن را بنمایاند و نشان‬
‫دهد که این قرآن با وجود اینکه از همان حروفی فراهم آمده است که عربها سخن خویش را از آنها فراهم مینمایند‬
‫ولیکن از ارائه کتابی چون قرآن ‪ ،‬و حتی سوره ای همانند آن درمانده و ناتوانند ‪.‬‬

‫ْب فِي ِه هُدًى لِّ ْل ُمتَّقِينَ } چیست ؟‬

‫معنی کلمه (ریب ) در آیه ‪ 2‬سوره بقره { َذلِكَ ْال ِكتَابُ الَ َري َ‬
‫شک و شبه ‪ ،‬گمان‬

‫ك َعلَى هُدًى ِّمن َّربِّ ِه ْم َوأُوْ لَـئِكَ هُ ُم ْال ُم ْفلِحُونَ } چیست ؟‬

‫معنی کلمه ( المفلحون ) در آیه ‪ 5‬سوره بقره{ أُوْ لَـئِ َ‬
‫رستگاران ‪ .‬نجات یافتگان‬

‫ُوا َس َوا ٌء َعلَ ْي ِه ْم أَأَن َذرْ تَهُ ْم أَ ْم لَ ْم تُن ِذرْ هُ ْم الَ ي ُْؤ ِمنُونَ }‬
‫معنی کلمه ( انذرت ) در آیه ‪ 6‬سوره بقره{ إِ َّن الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫چیست ؟‬
‫بیم دادی ‪ ،‬ترساندی ‪.‬‬

‫ار ِه ْم ِغ َشا َوةٌ َولَهُ ْم‬

‫ص ِ‬‫معنی کلمه ( ختم ) در آیه ‪ 7‬سوره بقره { َختَ َم هّللا ُ َعلَى قُلُوبِه ْم َو َعلَى َس ْم ِع ِه ْم َو َعلَى أَ ْب َ‬
‫َع َذابٌ ِ‬
‫عظي ٌم } چیست ؟‬
‫مهر زده است ‪.‬‬

‫ار ِه ْم ِغ َشا َوةٌ َولَهُ ْم‬

‫ص ِ‬‫معنی کلمه ( غشاوة) در آیه ‪ 7‬سوره بقره { خَ تَ َم هّللا ُ َعلَى قُلُوبِه ْم َو َعلَى َس ْم ِع ِه ْم َو َعلَى أَ ْب َ‬
‫َع َذابٌ ِ‬
‫عظي ٌم} چیست ؟‬
‫پرده ‪.‬‬

‫وا أَنُ ْؤ ِمنُ َك َما آ َمنَ‬

‫وا َك َما آ َمنَ النَّاسُ قَالُ ْ‬
‫معنی کلمه ( السفهاء ) در آیه ‪ 13‬سوره بقره{ َوإِ َذا قِي َل لَهُ ْم آ ِمنُ ْ‬
‫ال ُّسفَهَاء ‪ }...‬چیست ؟‬
‫جمع سفیه ‪ ،‬بی خردان ‪ .‬نادانان‬

‫وا آ َمنَّا َوإِ َذا َخلَوْ ْا إِلَى َشيَ ِ‬

‫اطينِ ِه ْم ‪} ...‬‬ ‫وا قَالُ ْ‬
‫وا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫معنی کلمه ( خلوا ) در آیه ‪ 14‬سوره بقره{ َوإِ َذا لَقُ ْ‬
‫چیست ؟‬
‫خلوت کردند ‪ .‬به خلوت نشستند ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( یمدهم ) در آیه ‪ 15‬سوره بقره { هّللا ُ يَ ْستَه ِْز ُ‬

‫ئ بِ ِه ْم َويَ ُم ُّدهُ ْم فِي طُ ْغيَانِ ِه ْم يَ ْع َمهُونَ } چیست ؟‬
‫در اینجا به معنی ‪ :‬بدیشان مهلت و فرصت میدهد ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( یعمهون ) در آیه ‪15‬سوره بقره { هّللا ُ يَ ْستَه ِْز ُ‬

‫ئ بِ ِه ْم َويَ ُم ُّدهُ ْم فِي طُ ْغيَانِ ِه ْم يَ ْع َمهُونَ } چیست ؟‬
‫سرگردان و حیران شوند ‪ .‬از ماده (عمه) به معنی کوردلی و سرگشتگی ‪.‬‬

‫ضالَلَةَ بِ ْالهُدَى فَ َما َربِ َحت‬ ‫ضالَلَةَ بِ ْالهُدَى ) در آیه ‪ 16‬سوره بقره { أُوْ لَـئِ َ‬
‫ك الَّ ِذينَ ا ْشتَ ُر ُو ْا ال َّ‬ ‫معنی جمله (ا ْشتَ ُر ُو ْا ال َّ‬
‫وا ُم ْهتَ ِدينَ } چیست ؟‬ ‫تِّ َجا َرتُهُ ْم َو َما َكانُ ْ‬
‫گمراهی را برگزیده اند و هدایت را رها کرده اند ‪.‬‬

‫ض ْ‬
‫اءت َما َحوْ لَهُ ‪ }...‬چیست ؟‬ ‫معنی کلمه ( استوقد) در آیه ‪ 17‬سوره بقره { َمثَلُهُ ْم َك َمثَ ِل الَّ ِذي ا ْستَوْ قَ َد نَاراً فَلَ َّما أَ َ‬
‫‪2‬‬
 ‫بر افروخت ‪.‬‬

‫ص ٌّم بُ ْك ٌم ُع ْم ٌي فَهُ ْم الَ يَرْ ِجعُونَ } چیست ؟‬

‫معنی کلمات ( صم ‪ ،‬بکم ‪ ،‬عمی ) در آیه ‪ 18‬سوره بقره { ُ‬
‫صم ‪ :‬جمع اصم ‪ ،‬کران‬
‫بکم ‪ :‬جمع ابکم ‪ ،‬الالن‬
‫عمی ‪ :‬جمع اعمی ‪ ،‬کوران‬

‫ب ِّمنَ ال َّس َما ِء فِي ِه ظُلُ َم ٌ‬

‫ات َو َر ْع ٌد َوبَرْ ٌ‬
‫ق ‪ } ...‬چیست ؟‬ ‫معنی کلمه ( صیب ) در آیه ‪ 19‬سوره بقره { أَوْ َك َ‬
‫صيِّ ٍ‬
‫باران تند ‪ .‬رگبار باران ‪.‬‬

‫ارهُ ْم ُكلَّ َما أَ َ‬

‫ضاء لَهُم ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ص َ‬‫ق يَ ْخطَفُ أَ ْب َ‬
‫کلمه ( یکاد ) در آیه ‪ 20‬سوره بقره{ يَ َكا ُد ْالبَرْ ُ‬
‫نزدیک است ‪.‬‬

‫ارهُ ْم ُكلَّ َما أَ َ‬

‫ضاء لَهُم ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ص َ‬‫ق يَ ْخطَفُ أَ ْب َ‬
‫کلمه ( یخطف ) در آیه ‪ 20‬سوره بقره { يَ َكا ُد ْالبَرْ ُ‬
‫می رباید ‪.‬‬

‫ض فِ َراشا ً َوال َّس َماء بِنَاء َوأَن َز َل ِمنَ ال َّس َما ِء‬
‫کلمات ( فراشا و اندادا ) در آیه ‪ 22‬سوره بقره { الَّ ِذي َج َع َل لَ ُك ُم األَرْ َ‬
‫وا هّلِل ِ أَندَاداً َوأَنتُ ْم تَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت ِر ْزقا ً لَّ ُك ْم فَالَ تَجْ َعلُ ْ‬
‫َما ًء فَأ َ ْخ َر َج بِ ِه ِمنَ الثَّ َم َرا ِ‬
‫فراشا ‪ :‬فرش ‪ .‬گستردنی ‪.‬‬
‫اندادا ‪ :‬جمع ند ‪ ،‬انبازها ‪ .‬همتاها ‪ .‬همگونها ‪.‬‬

‫وا فَاتَّقُ ْ‬
‫وا النَّا َر الَّتِي َوقُو ُدهَا النَّاسُ‬ ‫وا َولَن تَ ْف َعلُ ْ‬
‫کلمات ( وقود و اعدت ) در آیه ‪ 24‬سوره بقره { فَإِن لَّ ْم تَ ْف َعلُ ْ‬
‫َو ْال ِح َجا َرةُ أُ ِع َّد ْ‬
‫ت لِ ْل َكافِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫وقود ‪ :‬هیمه آتش ‪ .‬افروزینه‬
‫اعدت ‪ :‬آماده شده است ‪.‬‬

‫ُز ْقنَا ِمن قَ ْب ُل َوأُتُ ْ‬

‫وا بِ ِه ُمتَ َشابِها ً َولَهُ ْم‬ ‫کلمات ( متشابها و مطهره) در آیه ‪ 25‬سوره بقره {‪ ...‬قَالُ ْ‬
‫وا هَـ َذا الَّ ِذي ر ِ‬
‫فِيهَا أَ ْز َوا ٌج ُّمطَه ََّرةٌ َوهُ ْم فِيهَا خَالِ ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫متشابها ‪ :‬همانند و همگون در خوبی و مزه و زیبایی ‪ .‬ـ مطهره ‪ :‬پاکیزه از عیوب زنان دنیا از قبیل حیض و‬
‫نفاس ‪.‬‬

‫ضةً فَ َما فَوْ قَهَا ‪ } ...‬به چه‬ ‫کلمه ( بعوضه ) در آیه ‪ 26‬سوره بقره { إِ َّن هَّللا َ الَ يَ ْستَحْ يِي أَن يَضْ ِر َ‬
‫ب َمثَالً َّما بَعُو َ‬
‫معناست ؟‬
‫پشه ‪.‬‬

‫کلمات ( ینقضون و میثاق ) در آیه ‪ 27‬سوره بقره { الَّ ِذينَ يَنقُضُونَ َع ْه َد هَّللا ِ ِمن بَ ْع ِد ِميثَاقِ ِه َويَ ْقطَعُونَ َما أَ َم َر‬
‫هَّللا ُ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ینقضون ‪ :‬می شکنند‬
‫میثاق ‪ :‬آنچه که عهد و پیمان با آن بسته می شود ‪.‬‬

‫ق لَ ُكم َّما فِي األَرْ ِ‬

‫ض َج ِميعا ً ثُ َّم ا ْستَ َوى إِلَى ال َّس َماء ‪} ...‬‬ ‫کلمه ( استوی ) در آیه ‪ 29‬سوره بقره { هُ َو الَّ ِذي َخلَ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫بر آن قرار گرفت ‪.‬‬

‫ك لِ ْل َمالَئِ َك ِة إِنِّي َجا ِع ٌل فِي‬ ‫کلمات ( خلیفه و یسفک و الدماء و نقدس ) در آیه ‪ 30‬سوره بقره { َوإِ ْذ قَ َ‬
‫ال َربُّ َ‬
‫ك ‪ }...‬به چه معناست ؟‬ ‫ك َونُقَدِّسُ لَ َ‬ ‫وا أَتَجْ َع ُل فِيهَا َمن يُ ْف ِس ُد فِيهَا َويَ ْسفِ ُ‬
‫ك ال ِّد َماء َونَحْ نُ نُ َسبِّ ُح بِ َح ْم ِد َ‬ ‫ض َخلِيفَةً قَالُ ْ‬
‫األَرْ ِ‬
‫خلیفه ‪ :‬جانشین ‪ .‬برخی واژه خلیفه را جانشین خدا معنی کرده اند ‪.‬‬
‫یسفک ‪ :‬خونریزی می کنند ‪.‬‬
‫الدماء ‪ :‬جمع دم ‪ ،‬خونها‬
‫نقدس ‪ :‬به پاکی می ستاییم ‪.‬‬

‫کلمه ( انبونی ) در آیه ‪ 31‬سوره بقره { َ‪ ...‬فقَا َل أَنبِئُونِي بِأ َ ْس َماء هَـؤُالء إِن ُكنتُ ْم َ‬
‫صا ِدقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫‪3‬‬
 ‫مرا با خبر سازید ‪.‬‬

‫کلمه ( تبدون ) در آیه ‪ 33‬سوره بقره { ‪َ ...‬وأَ ْعلَ ُم َما تُ ْب ُدونَ َو َما ُكنتُ ْم تَ ْكتُ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫پدیدار می کند ‪ .‬نمایان می سازد ‪.‬‬

‫ْث ِش ْئتُ َما َوالَ تَ ْق َربَا هَـ ِذ ِه ال َّش َج َرةَ فَتَ ُكونَا ِمنَ‬
‫کلمه ( رغدا ) در آیه ‪ 35‬سوره بقره { ‪ُ َ ...‬كالَ ِم ْنهَا َرغَداً َحي ُ‬
‫ْالظَّالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫به وفور و وفراوانی ‪.‬‬

‫کلمات ( ازل و متاع ) در آیه ‪ 36‬سوره بقره { فَأ َ َزلَّهُ َما ال َّش ْيطَانُ َع ْنهَا فَأ َ ْخ َر َجهُ َما ِم َّما َكانَا فِي ِه َوقُ ْلنَا ا ْهبِطُ ْ‬
‫وا‬
‫ع إِلَى ِحي ٍن } به چه معناست ؟‬ ‫ْض َع ُد ٌّو َولَ ُك ْم فِي األَرْ ِ‬
‫ض ُم ْستَقَ ٌّر َو َمتَا ٌ‬ ‫ض ُك ْم لِبَع ٍ‬
‫بَ ْع ُ‬
‫ازل ‪ :‬لغزانید ‪ .‬دچار لغزش شد ‪.‬‬
‫متاع ‪ :‬کاال ‪ .‬آنچه که از آن بهره مند شوند ‪.‬‬

‫ُوا نِ ْع َمتِ َي الَّتِي أَ ْن َع ْم ُ‬

‫ت َعلَ ْي ُك ْم‬ ‫يل ْاذ ُكر ْ‬
‫کلمات ( بنی اسرتییل و اوف ) در آیه ‪ 40‬سوره بقره { يَا بَنِي إِ ْس َرائِ َ‬
‫وا بِ َع ْه ِدي أُ ِ‬
‫وف بِ َع ْه ِد ُك ْم َوإِي َ‬
‫َّاي فَارْ هَبُو ِن } به چه معناست ؟‬ ‫َوأَوْ فُ ْ‬
‫بنی اسراییل ‪ :‬پسران اسراییل و اسراییل لقب پیامبر یعقوب است ‪.‬‬
‫اوف ‪ :‬وفا می کنم ‪.‬‬

‫وا أَ َّو َل َكافِ ٍر بِ ِه ‪ } ...‬به‬

‫صدِّقا ً لِّ َما َم َع ُك ْم َوالَ تَ ُكونُ ْ‬ ‫وا بِ َما أَن َز ْل ُ‬
‫ت ُم َ‬ ‫کلمه ( مصدقا ) در آیه ‪ 41‬سوره بقره { َوآ ِمنُ ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫تصدیق کننده‬

‫ق َوأَنتُ ْم تَ ْعلَ ُمونَ } به چه‬

‫وا ْال َح َّ‬
‫ق بِ ْالبَا ِط ِل َوتَ ْكتُ ُم ْ‬
‫ُوا ْال َح َّ‬
‫کلمه ( ال تلبسوا ) در آیه ‪ 42‬سوره بقره { َوالَ ت َْلبِس ْ‬
‫معناست ؟‬
‫آمیخته نکنید ‪ .‬میامیزید ‪.‬‬

‫کلمه ( تنسون ) در آیه ‪ 44‬سوره بقره { أَتَأْ ُمرُونَ النَّ َ‬

‫اس بِ ْالبِ ِّر َوتَن َسوْ نَ أَنفُ َس ُك ْم ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫فراموش می کنید ‪.‬‬

‫صالَ ِة َوإِنَّهَا لَ َكبِي َرةٌ إِالَّ َعلَى ْال َخ ِ‬

‫اش ِعينَ } به چه‬ ‫صب ِْر َوال َّ‬ ‫کلمه ( کبیرة ) در آیه ‪ 45‬سوره بقره { َوا ْستَ ِعينُ ْ‬
‫وا بِال َّ‬
‫معناست ؟‬
‫سخت و سنگین‬

‫کلمه ( یظنون ) در آیه ‪ 46‬سوره بقره { الَّ ِذينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم ُّمالَقُوا َربِّ ِه ْم َوأَنَّهُ ْم إِلَ ْي ِه َرا ِجعُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫گمان می برند ‪ .‬در اینجا به معنی یقین دارند ‪.‬‬

‫س َشيْئا ً َوالَ يُ ْقبَ ُل ِم ْنهَا‬ ‫کلمات ( شفاعة و عدل ) در آیه ‪ 48‬سوره بقره { َاتَّقُ ْ‬
‫وا يَوْ ما ً الَّ تَجْ ِزي نَ ْفسٌ عَن نَّ ْف ٍ‬
‫صرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َشفَا َعةٌ َوالَ ي ُْؤخَ ُذ ِم ْنهَا َع ْد ٌل َوالَ هُ ْم يُن َ‬
‫شفاعة ‪ :‬میانجیگری‬
‫عدل ‪ :‬فدیه ‪ .‬بدل ‪ .‬تاوان ‪ .‬همتا ‪ .‬قیمت ‪.‬‬

‫کلمات ( یسومونکم و یستحیون و بالء ) در آیه ‪ 49‬سوره بقره { َوإِ ْذ نَ َّج ْينَا ُكم ِّم ْن ِ‬
‫آل فِرْ عَوْ نَ يَسُو ُمونَ ُك ْم‬
‫ب يُ َذبِّحُونَ أَ ْبنَاء ُك ْم َويَ ْستَحْ يُونَ نِ َساء ُك ْم َوفِي َذلِ ُكم بَال ٌء ِّمن َّربِّ ُك ْم َع ِظي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫ُس َو َء ْال َع َذا ِ‬
‫یسومونکم ‪ :‬برسرتان می آورند ـ یستحیون ‪ :‬زنده باقی می گذارند ‪ .‬ـ بالء ‪ :‬آزمون و آزمایش ‪.‬‬

‫خَذتُ ُم ْال ِعجْ َل ِمن بَ ْع ِد ِه َوأَنتُ ْم‬

‫کلمه ( العجل ) در آیه ‪ 51‬سوره بقره { َوإِ ْذ َوا َع ْدنَا ُمو َسى أَرْ بَ ِعينَ لَ ْيلَةً ثُ َّم اتَّ ْ‬
‫ظَالِ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫گوساله ‪.‬‬

‫َاب َو ْالفُرْ قَانَ لَ َعلَّ ُك ْم تَ ْهتَ ُدونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( الفرقان ) در آیه ‪ 53‬سوره بقره { َوإِ ْذ آتَ ْينَا ُمو َسى ْال ِكت َ‬
‫‪4‬‬
 ‫جدا کننده حق از باطل و حالل از حرام ‪.‬‬

‫َاب َعلَ ْي ُك ْم إِنَّهُ هُ َو التَّوَّابُ الر ِ‬

‫َّحي ُم } به‬ ‫کلمه ( باری ) در آیه ‪ 54‬سوره بقره { ‪َ ...‬ذلِ ُك ْم خَ ْي ٌر لَّ ُك ْم ِعن َد بَ ِ‬
‫ارئِ ُك ْم فَت َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫آفریننده‬

‫کلمه ( جهرة ) در آیه ‪ 55‬سوره بقره { َوإِ ْذ قُ ْلتُ ْم يَا ُمو َسى لَن نُّ ْؤ ِمنَ لَكَ َحتَّى نَ َرى هَّللا َ َج ْه َرةً ‪ } ...‬به چه‬
‫معناست ؟‬
‫آشکارا و عیان ‪.‬‬

‫کلمه ( بعثناکم ) در آیه ‪ 56‬سوره بقره { ثُ َّم بَ َع ْثنَا ُكم ِّمن بَ ْع ِد َموْ تِ ُك ْم لَ َعلَّ ُك ْم تَ ْش ُكرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫شما را زنده کردیم ‪.‬‬

‫کلمات ( ظللنا و الغمام و المن و السلوی ) در آیه ‪ 57‬سوره بقره { َظَلَّ ْلنَا َعلَ ْي ُك ُم ْال َغ َما َم َوأَنزَ ْلنَا َعلَ ْي ُك ُم ْال َم َّن‬
‫َوالس َّْل َوى ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ظللنا ‪ :‬سایه بان کردیم‬
‫الغمام ‪ :‬ابر‬
‫المن ‪ :‬ترنجبین ‪ ،‬گزنگبین‬
‫السلوی ‪ :‬پرنده بلدر چین ‪ ،‬سمانی ‪.‬‬

‫ْث ِش ْئتُ ْم َرغَداً ‪ } ...‬به چه‬ ‫وا هَـ ِذ ِه ْالقَرْ يَةَ فَ ُكلُ ْ‬
‫وا ِم ْنهَا َحي ُ‬ ‫کلمه ( القریه ) در آیه ‪ 58‬سوره بقره { َإِ ْذ قُ ْلنَا ا ْد ُخلُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫شهر ‪ .‬برخی آنرا بیت المقدس می دانند و برخی اریحا میدانند ‪ .‬ولی قرآن نام شهر را مشخص نکرده است ‪.‬‬

‫وا ِحطَّةٌ نَّ ْغفِرْ لَ ُك ْم خَ طَايَا ُك ْم َو َسن َِزي ُد ْال ُمحْ ِسنِينَ } به چه‬
‫کلمه ( حطة ) در آیه ‪ 58‬سوره بقره { ‪َ ...‬وقُولُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫زدودن و برطرف کردن ‪ ،‬یعنی درخواست ما اسقاط خطایا و زدودن گناه است ‪.‬‬

‫کلمات ( استسقی و عینا و انس و مشرب و التعثوا ) در آیه ‪ 60‬سوره بقره { َوإِ ِذ ا ْستَ ْسقَى ُمو َسى لِقَوْ ِم ِه فَقُ ْلنَا‬
‫ق هَّللا ِ َوالَ‬ ‫وا َوا ْش َرب ْ‬
‫ُوا ِمن رِّ ْز ِ‬ ‫ت ِم ْنهُ ْاثنَتَا َع ْش َرةَ َعيْنا ً قَ ْد َعلِ َم ُكلُّ أُنَا ٍ‬
‫س َّم ْش َربَهُ ْم ُكلُ ْ‬ ‫ك ْال َح َج َر فَانفَ َج َر ْ‬
‫صا َ‬‫اضْ ِرب بِّ َع َ‬
‫ض ُمف ِس ِدينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ْ‬ ‫تَ ْعثَوْ ْا فِي األَرْ ِ‬
‫استسقی ‪ :‬آب خواست‬
‫عینا ‪ :‬چشمه‬
‫اناس ‪ :‬مردم‬
‫مشرب ‪ :‬آبشخور‬
‫التعثوا ‪ :‬تباهی نکنید در فساد زیاده روی نکنید ‪.‬‬

‫کلمات ( بقل و قثاء و فوم و مصرا و المسکنة و باءوا و عصوا ) در آیه ‪ 61‬سوره بقره { ‪ِ ...‬من بَ ْقلِهَا َوقِثَّآئِهَا‬
‫ت‬ ‫وا ِمصْ راً فَإ ِ َّن لَ ُكم َّما َسأ َ ْلتُ ْم َوض ِ‬
‫ُربَ ْ‬ ‫صلِهَا قَا َل أَتَ ْستَ ْب ِدلُونَ الَّ ِذي هُ َو أَ ْدنَى بِالَّ ِذي هُ َو خَ ْي ٌر ا ْهبِطُ ْ‬
‫َوفُو ِمهَا َو َع َد ِسهَا َوبَ َ‬
‫ق َذلِكَ بِ َما‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫هَّللا‬
‫ت ِ َويَقتُلونَ النبِيِّينَ بِ َغي ِْر ال َح ِّ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫هَّللا‬
‫ب ِّمنَ ِ َذلِكَ بِأنهُ ْم َكانُوا يَكفرُونَ بِآيَا ِ‬ ‫ض ٍ‬ ‫َعلَ ْي ِه ُم ال ِّذلَّةُ َو ْال َم ْس َكنَةُ َوبَآ ُؤوْ ا بِ َغ َ‬
‫ْ‬
‫وا يَ ْعتَ ُدونَ } به چه معناست ؟‬ ‫وا َّو َكانُ ْ‬ ‫ص ْ‬ ‫َع َ‬
‫بقل ‪ :‬سزیجات از قبیل نعناع و کرفس و تره‬
‫قثاء ‪ :‬خیار‬
‫فوم ‪ :‬سیر‬
‫مصرا ‪ :‬شهری‬
‫المسکنة ‪ :‬خواری و بیچارگی‬
‫عصوا ‪ :‬سرپیچی کردند ‪.‬‬

‫ارى‬
‫ص َ‬ ‫وا َوالَّ ِذينَ هَاد ْ‬
‫ُوا َوالنَّ َ‬ ‫کلمات ( الذین هادوا و الصابئن ) در آیه ‪ 62‬سوره بقره { إِ َّن الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫َوالصَّابِئِينَ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫الذین هادوا ‪ :‬کسانی که یهودی شده اند‬
‫الصابئین ‪ :‬ستاره پرستان و خورشید پرستان ‪.‬‬
‫‪5‬‬
 ‫الطو َر ُخ ُذ ْ‬
‫وا َما آتَ ْينَا ُكم بِقُ َّو ٍة ‪ } ...‬به‬ ‫کلمه ( الطور ) در آیه ‪ 63‬سوره بقره { َإِ ْذ أَخ َْذنَا ِميثَاقَ ُك ْم َو َرفَ ْعنَا فَوْ قَ ُك ُم ُّ‬
‫چه معناست ؟‬
‫اسم کوهی که موسی باالی آن با خدا مناجات کرد ‪.‬‬

‫ت فَقُ ْلنَا‬ ‫کلمات ( اعتدوا و قردة و خاسئین ) در آیه ‪ 65‬سوره بقره { َولَقَ ْد َعلِ ْمتُ ُم الَّ ِذينَ ا ْعتَد ْ‬
‫َوا ِمن ُك ْم فِي ال َّس ْب ِ‬
‫لَهُ ْم ُكونُ ْ‬
‫وا قِ َر َدةً خَ ِ‬
‫اسئِينَ } به چه معناست ؟‬
‫اعتدوا ‪ :‬تجاوز کردند‬
‫قردة جمع قرد به معنی میمون‬
‫خاسئین ‪ :‬رانده شدگان و مطرودان ‪.‬‬

‫کلمات ( نکاال و ما بین یدیها و ما خلفها ) در آیه ‪ 66‬سوره بقره { ََج َع ْلنَاهَا نَ َكاالً لِّ َما بَ ْينَ يَ َد ْيهَا َو َما خَ ْلفَهَا‬
‫َو َموْ ِعظَةً لِّ ْل ُمتَّقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫نکاال ‪ :‬عبرت ‪ .‬پند و اندرز‬
‫مابین یدیها ‪ :‬منظور معاصران آنها‬
‫و ما خلفها ‪ :‬مراد آیندگان ‪.‬‬

‫وا أَتَتَّ ِخ ُذنَا هُ ُزواً قَا َل أَعُو ُذ بِاهّلل ِ أَ ْن أَ ُكونَ ِمنَ ْال َجا ِهلِينَ } به چه‬
‫کلمه ( هزوا ) در آیه ‪ 67‬سوره بقره { ‪َ ...‬الُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫سخریه و بازیچه ‪.‬‬

‫ارضٌ َوالَ بِ ْك ٌر َع َو ٌ‬
‫ان بَ ْينَ َذلِكَ‬ ‫کلمات ( فارض ـ بکر ـ عوان ) در آیه ‪ 68‬سوره بقره {‪ ...‬إِنَّهَا بَقَ َرةٌ الَّ فَ ِ‬
‫فَا ْف َعلُ ْ‬
‫وا َما تُ ْؤ َمرونَ } به چه معناست ؟‬
‫فارض ‪ :‬پیر ‪ .‬کهنسال ‪ .‬سالخورده‬
‫بکر ‪ :‬خورد سال و نو رسیده‬
‫عوان ‪ :‬میانه سال ‪.‬‬

‫ص ْف َراء فَاقِـ ٌع لَّوْ نُهَا تَسُرُّ النَّا ِظ ِرينَ‬

‫کلمات ( صفراء و فاقع و لون و تسر ) در آیه ‪ 69‬سوره بقره {‪ ...‬إِنّهَا بَقَ َرةٌ َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫صفراء ‪ :‬زرد رنگ ـ فاقع ‪ :‬خوش رنگ‬
‫لون ‪ :‬رنگ‬
‫تسر ‪ :‬شاد می کند ‪ .‬مسرور می سازد ‪.‬‬

‫ك يُبَيِّن لَّنَا َما ِه َي إِ َّن البَقَ َر تَ َشابَهَ َعلَ ْينَا َوإِنَّا إِن َشاء هَّللا ُ‬
‫ع لَنَا َربَّ َ‬ ‫کلمه ( تشابه ) در آیه ‪ 70‬سوره بقره { {قَالُ ْ‬
‫وا ا ْد ُ‬
‫لَ ُم ْهتَ ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫مشتبه شده است ‪.‬‬

‫َال إِنَّهُ يَقُو ُل إِنَّهَا بَقَ َرةٌ الَّ َذلُو ٌل‬

‫ُوا يَ ْف َعلُونَ } به چه‬
‫کلمات ( ذلول و تثیر و الحرث و المسلمة و شیة ) در آیه ‪ 71‬سوره بقره { َ‬
‫ق فَ َذبَحُوهَا َو َما َكاد ْ‬
‫وا اآلنَ ِج ْئتَ بِ ْال َح ِّ‬
‫ث ُم َسلَّ َمةٌ الَّ ِشيَةَ فِيهَا قَالُ ْ‬
‫ض َوالَ تَ ْسقِي ْال َحرْ َ‬
‫تُثِي ُر األَرْ َ‬
‫معناست ؟‬
‫ذلول ‪ :‬رام ‪ .‬کارکشته‬
‫تثیر ‪ :‬زیر و رو می کند‬
‫الحرث ‪ :‬کشت و زرع ـ مسلمة ‪ :‬سالم و بی عیب‬
‫شیة ‪ :‬زنگ مخالف ‪.‬‬

‫کلمه ( ادارئتم ) در آیه ‪ 72‬سوره بقره { َوإِ ْذ قَت َْلتُ ْم نَ ْفسا ً فَا َّدا َر ْأتُ ْم فِيهَا َوهّللا ُ ُم ْخ ِر ٌج َّما ُكنتُ ْم تَ ْكتُ ُمونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫کشمکش کردید ‪ .‬اختالف کردید ‪.‬‬

‫ار ِة أَوْ‬
‫ك فَ ِه َي َك ْال ِح َج َ‬
‫ت قُلُوبُ ُكم ِّمن بَ ْع ِد َذلِ َ‬
‫کلمات ( قست و الحجارة و یشقق ) در آیه ‪ 74‬سوره بقره { ثُ َّم قَ َس ْ‬
‫ق ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫أَ َش ُّد قَ ْس َوةً َوإِ َّن ِمنَ ْال ِح َجا َر ِة لَ َما يَتَفَ َّج ُر ِم ْنهُ األَ ْنهَا ُر َوإِ َّن ِم ْنهَا لَ َما يَ َّشقَّ ُ‬
‫قست ‪ :‬سخت شد‬
‫‪6‬‬
 ‫الحجارة ‪ :‬سنگ‬
‫یشقق ‪ :‬از هم شکافته می شود ‪.‬‬

‫ْض قَالُ ْ‬
‫وا ‪ }...‬به‬ ‫وا قَالُ ْ‬
‫وا آ َمنَّا َوإِ َذا خَ الَ بَ ْع ُ‬
‫ضهُ ْم إِلَ َى بَع ٍ‬ ‫وا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫کلمه ( لقوا ) در آیه ‪ 76‬سوره بقره { َوإِ َذا لَقُ ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫برخورد کردند و رسیدند ‪.‬‬

‫کلمات ( یسرون و یعلنون ) در آیه ‪ 77‬سوره بقره { َ َوالَ يَ ْعلَ ُمونَ أَ َّن هّللا َ يَ ْعلَ ُم َما يُ ِسرُّ ونَ َو َما يُ ْعلِنُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫یسرون ‪ :‬پنهان و نهان می کنند ـ یعلنون ‪ :‬علنی و آشکار می کنند ‪.‬‬
‫‪ -60‬کلمات ( امیون ‪ .‬امنی ) در آیه ‪ 78‬سوره بقره { َو ِم ْنهُ ْم أُ ِّميُّونَ الَ يَ ْعلَ ُمونَ ْال ِكت َ‬
‫َاب إِالَّ أَ َمانِ َّ‬
‫ي َوإِ ْن هُ ْم إِالَّ‬
‫يَظُنُّونَ } به چه معناست ؟‬
‫امیون ‪ :‬کسانی که نمی توانند بخوانند و بنویسند ‪ ،‬بیسوادان ـ امانی ‪ :‬دروغهای بهم بافته ‪.‬‬
‫يل الَ تَ ْعبُ ُدونَ إِالَّ هّللا َ ‪ }...‬به چه‬ ‫ق بَنِي إِس َْرائِ َ‬ ‫‪ -61‬کلمه ( میثاق ) در آیه ‪ 83‬سوره بقره { َإِ ْذ أَخ َْذنَا ِميثَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫پیمان استوار ‪ .‬عهد موکد ‪.‬‬

‫کلمه ( تفادوهم ) در آیه ‪ 85‬سوره بقره { ثُ َّم أَنتُ ْم هَـؤُالء تَ ْقتُلُونَ أَنفُ َس ُك ْم َوتُ ْخ ِرجُونَ فَ ِريقا ً ِّمن ُكم ِّمن ِديَ ِ‬
‫ار ِه ْم‬
‫تَظَاهَرُونَ َعلَ ْي ِهم بِا ِإل ْث ِم َو ْال ُع ْد َوا ِن َوإِن يَأتُو ُك ْم أُ َسا َرى تُفَادُوهُ ْم ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫فدیه آزادی آنها را می پردازند ‪ .‬بازخریدشان می کنند ‪.‬‬

‫کلمات ( قفینا و ایدناه ) در آیه ‪ 87‬سوره بقره { َولَقَ ْد آتَ ْينَا ُمو َسى ْال ِكت َ‬
‫َاب َوقَفَّ ْينَا ِمن بَ ْع ِد ِه بِالرُّ ُس ِل َوآتَ ْينَا ِعي َسى‬
‫ُس ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ُوح ْالقُد ِ‬
‫ت َوأَيَّ ْدنَاهُ بِر ِ‬
‫ا ْبنَ َمرْ يَ َم ْالبَيِّنَا ِ‬
‫قفینا ‪ :‬پیاپی آوردیم‬
‫ایدناه ‪ :‬او را تقویت و تایید کردیم ‪ .‬از ماده اید به معنی قوت و قدرت ‪.‬‬

‫وا قُلُوبُنَا ُغ ْل ٌ‬
‫ف بَل لَّ َعنَهُ ُم هَّللا بِ ُك ْف ِر ِه ْم فَقَلِيالً َّما ي ُْؤ ِمنُونَ } به چه‬ ‫کلمه ( غلف ) در آیه ‪ 88‬سوره بقره { َوقَالُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع اغلف به معنی بسته و پوشیده ‪ .‬در پرده ‪.‬‬

‫ق لِّ َما َم َعهُ ْم َو َكانُ ْ‬

‫وا ِمن قَ ْب ُل‬ ‫کلمه ( یستفتحون ) در آیه ‪ 89‬سوره بقره { َلَ َّما َجاءهُ ْم ِكتَابٌ ِّم ْن ِعن ِد هّللا ِ ُم َ‬
‫ص ِّد ٌ‬
‫يَ ْستَ ْفتِحُونَ َعلَى الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ُوا ‪ }...‬به چه معناست ؟‬
‫طلب فتح و پیروزی می کردند ‪.‬‬

‫ب َولِ ْل َكافِ ِرينَ َع َذابٌ ُّم ِه ٌ‬

‫ين } به چه‬ ‫ب َعلَى غ َ‬
‫َض ٍ‬ ‫کلمه ( مهین ) در آیه ‪ 90‬سوره بقره { ‪ ...‬فَبَآؤ ْ‬
‫ُوا بِ َغ َ‬
‫ض ٍ‬
‫معناست ؟‬
‫خوار کننده ‪.‬‬

‫جمله ( اشربوا فی قلوبهم العجل ) در آیه ‪ 93‬سوره بقره { ‪َ ...‬وأُ ْش ِرب ْ‬

‫ُوا فِي قُلُوبِ ِه ُم ْال ِعجْ َل بِ ُك ْف ِر ِه ْم قُلْ بِ ْئ َس َما‬
‫يَأْ ُم ُر ُك ْم بِ ِه إِي َمانُ ُك ْم إِن ُكنتُ ْم ُّم ْؤ ِمنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫دلهایشان از عشق گوساله لبریز شده بود ‪.‬‬

‫ب أَن‬
‫کلمات ( یعمر و مزحزح ) در آیه ‪ 96‬سوره بقره { ‪ ...‬لَوْ يُ َع َّم ُر أَ ْلفَ َسنَ ٍة َو َما ه َُو بِ ُمزَحْ ِز ِح ِه ِمنَ ْال َع َذا ِ‬
‫يُ َع َّم َر َوهّللا ُ بَ ِ‬
‫صي ٌر بِ َما يَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫یعمر ‪ :‬عمر داده شود ‪ .‬زیست کند‬
‫مزحزح ‪ :‬دور کننده ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ق ِّم ْنهُم بَلْ أَ ْكثَ ُرهُ ْم الَ ي ُْؤ ِمنُونَ‬ ‫کلمه ( نبذ ) در آیه ‪ 100‬سوره بقره {أَ َو ُكلَّ َما عَاهَد ْ‬
‫ُوا َعهْداً نَّبَ َذهُ فَ ِري ٌ‬
‫معناست ؟‬
‫دور افکند ‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫کلمات ( اتبعوا و تتلوا و فتنة و خالق و بئس و شروا ) در آیه ‪ 102‬سوره بقره { َيَتَ َعلَّ ُمونَ ِم ْنهُ َما َما يُفَرِّ قُونَ بِ ِه‬
‫ضآرِّينَ بِ ِه ِم ْن أَ َح ٍد إِالَّ بِإ ِ ْذ ِن هّللا ِ َويَتَ َعلَّ ُمونَ َما يَضُرُّ هُ ْم َوالَ يَنفَ ُعهُ ْم َولَقَ ْد َعلِ ُم ْ‬
‫وا لَ َم ِن ا ْشت ََراهُ‬ ‫بَ ْينَ ْال َمرْ ِء َوزَ وْ ِج ِه َو َما هُم بِ َ‬
‫وا يَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫س َما َش َروْ ْا بِ ِه أَنفُ َسهُ ْم لَوْ َكانُ ْ‬ ‫ق َولَبِ ْئ َ‬
‫َما لَهُ فِي اآل ِخ َر ِة ِم ْن خَ الَ ٍ‬
‫اتبعوا ‪ :‬پیروی کردند‬
‫تتلوا ‪ :‬میگفتند ‪.‬از آن پیروی می کردند‬
‫فتنة ‪ :‬آزمایش‬
‫خالق ‪ :‬بهره ‪ .‬نصیب‬
‫بئس ‪ :‬زشت است‬
‫شروا ‪ :‬فروختند ‪.‬‬

‫وا واتَّقَوْ ا لَ َمثُوبَةٌ ِّم ْن ِعن ِد هَّللا َخ ْي ٌر لَّوْ َكانُ ْ‬

‫وا يَ ْعلَ ُمونَ } به‬ ‫کلمه ( مثوبة ) در آیه ‪ 103‬سوره بقره { َولَوْ أَنَّهُ ْم آ َمنُ ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫ثواب ‪ ،‬اجر و پاداش ‪.‬‬

‫وا َرا ِعنَا َوقُولُ ْ‬

‫وا انظُرْ نَا‬ ‫وا الَ تَقُولُ ْ‬
‫کلمات ( راعنا و انظرنا ) در آیه ‪ 104‬سوره بقره { يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫َوا ْس َمعُوا ْ َولِل َكافِ ِرينَ َع َذابٌ أَلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫راعنا ‪ :‬مراعا ما را بکن‬
‫انظرنا ‪ :‬مالحظه ما بکن به ما بنگر ‪.‬‬

‫ب َوالَ ْال ُم ْش ِر ِكينَ أَن يُنَ َّز َل َعلَ ْي ُكم‬

‫ُوا ِم ْن أَ ْه ِل ْال ِكتَا ِ‬
‫کلمه ( ما یود ) در آیه ‪ 105‬سوره بقره { َّما يَ َو ُّد الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ِّم ْن َخي ٍْر ِّمن َّربِّ ُك ْم ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫دوست نمیدارد ‪.‬‬

‫کلمات ( ما ننسخ و ننسها ) در آیه ‪ 106‬سوره بقره { َا نَن َس ْخ ِم ْن آيَ ٍة أَوْ نُن ِسهَا نَأْ ِ‬
‫ت بِ َخي ٍْر ِّم ْنهَا أَوْ ِم ْثلِهَا أَلَ ْم‬
‫تَ ْعلَ ْم أَ َّن هّللا َ َعلَ َى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِدي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫ما ننسخ ‪ :‬آنچه را تغییر دهیم‬
‫ننسها ‪ :‬از خاطر مردم آنرا بزداییم و از یاد دیگرانش میبریم ‪.‬‬

‫کلمه ( سواأ السبیل ) در آیه ‪ 108‬سوره بقره { أَ ْم تُ ِري ُدونَ أَن تَسْأَلُ ْ‬
‫وا َرسُولَ ُك ْم َك َما ُسئِ َل ُمو َسى ِمن قَ ْب ُل َو َمن‬
‫يَتَبَ َّد ِل ْال ُك ْف َر بِا ِإلي َما ِن فَقَ ْد َ‬
‫ض َّل َس َواء ال َّسبِي ِل } به چه معناست ؟‬
‫منظور راه راست و بدون فزلر و نشیب است ‪.‬‬

‫ُوا َحتَّى يَأْتِ َي هّللا ُ بِأ َ ْم ِر ِه إِ َّن هّللا َ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِدي ٌر } به‬
‫کلمه ( اصفحوا ) در آیه ‪ 109‬سوره بقره { ‪َ ...‬واصْ فَح ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫ببخشید و سرزنش نکنید ‪.‬‬

‫وا ألَنفُ ِس ُكم ِّم ْن خَ ي ٍْر‬

‫وا ال َّز َكاةَ َو َما تُقَ ِّد ُم ْ‬
‫صالَةَ َوآتُ ْ‬ ‫کلمات ( اقیموا و آتوا ) در آیه‪ 110‬سوره بقره { َوأَقِي ُم ْ‬
‫وا ال َّ‬
‫صي ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫تَ ِجدُوهُ ِعن َد هّللا ِ إِ َّن هّللا َ بِ َما تَ ْع َملُونَ بَ ِ‬
‫اقیموا ‪ :‬بجای بیاورید ‪ .‬بطور باسته بخوانید‬
‫آتوا ‪ :‬بپردازید‪.‬‬

‫وا لَن يَ ْد ُخ َل ْال َجنَّةَ إِالَّ َمن َكانَ هُوداً أَوْ‬

‫کلمات ( هودا و نصاری و هاتو ا ) در آیه ‪111‬سوره بقره { َوقَالُ ْ‬
‫صا ِدقِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ك أَ َمانِيُّهُ ْم قُلْ هَاتُ ْ‬
‫وا بُرْ هَانَ ُك ْم إِن ُكنتُ ْم َ‬ ‫ارى تِ ْل َ‬
‫ص َ‬‫نَ َ‬
‫هودا ‪ :‬جمع هائده به معنی توبه کننده یهودیان ‪ .‬پیروان موسی‬
‫نصاری ‪ :‬جمع نصران و نصرانة ‪.‬مسیحیان ‪ ،‬پیروان عیسی‬
‫هاتوا ‪ :‬حاضر کنید ‪ .‬بیاورید ‪.‬‬

‫ت‬ ‫ت النَّ َ‬
‫صا َرى لَ ْي َس ِ‬ ‫ارى َعلَ َى َش ْي ٍء َوقَالَ ِ‬
‫ص َ‬ ‫ت ْاليَهُو ُد لَ ْي َس ِ‬
‫ت النَّ َ‬ ‫کلمه ( یتلون ) در آیه ‪ 113‬سوره بقره { َوقَالَ ِ‬
‫َاب ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ْاليَهُو ُد َعلَى َش ْي ٍء َوهُ ْم يَ ْتلُونَ ْال ِكت َ‬
‫می خوانند‪.‬‬

‫‪8‬‬
 ‫ت َواألَرْ ِ‬
‫ض ُكلٌّ لَّهُ‬ ‫وا اتَّ َخ َذ هّللا ُ َولَداً ُسب َْحانَهُ بَل لَّهُ َما فِي ال َّس َم َ‬
‫اوا ِ‬ ‫کلمه ( قانتون ) در آیه ‪ 116‬سوره بقره { َوقَالُ ْ‬
‫قَانِتُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خاشعان و مطیعان ‪.‬‬

‫ضى أَ ْمراً فَإِنَّ َما يَقُو ُل لَهُ ُكن فَيَ ُكونُ }‬

‫ض َوإِ َذا قَ َ‬‫ت َواألَرْ ِ‬
‫کلمه ( بدیع ) در آیه ‪ 117‬سوره بقره { َ ِدي ُع ال َّس َما َوا ِ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫کسی که چیزها را بدون مدل و نمونه قبلی پدید می آورد ‪ .‬نو آفرین ‪.‬‬

‫صا َرى َحتَّى تَتَّبِ َع ِملَّتَهُ ْم قُلْ إِ َّن هُدَى هّللا ِ‬

‫ك ْاليَهُو ُد َوالَ النَّ َ‬ ‫کلمه ( ملة ) در آیه ‪ 120‬سوره بقره { َولَن تَرْ َ‬
‫ضى عَن َ‬
‫هُ َو ْالهُدَى ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫دین ‪.‬‬

‫ت فَأَتَ َّمه َُّن قَا َل إِنِّي َج ِ‬

‫اعلُكَ‬ ‫کلمات ( ابتلی و کلمات ) در آیه ‪ 124‬سوره بقره { َوإِ ِذ ا ْبتَلَى إِب َْرا ِهي َم َربُّهُ بِ َكلِ َما ٍ‬
‫اس إِ َماما ً قَا َل َو ِمن ُذ ِّريَّتِي قَا َل الَ يَنَا ُل َع ْه ِدي الظَّالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫لِلنَّ ِ‬
‫ابتلی ‪ :‬آزمود و امتحان گرفت ‪.‬‬
‫کلمات ‪ :‬تکالیف و اوامر ‪.‬‬

‫اس َوأَ ْمنا ً َواتَّ ِخ ُذ ْ‬

‫وا‬ ‫کلمات ‪( :‬مثابة و عهدنا الی و العاکفین ) در آیه ‪ 125‬سوره بقره { َوإِ ْذ َج َع ْلنَا ْالبَيْتَ َمثَابَةً لِّلنَّ ِ‬
‫يل أَن طَهِّ َرا بَ ْيتِ َي لِلطَّائِفِينَ َو ْال َعا ِكفِينَ َوالرُّ َّك ِع ال ُّسجُو ِد } به چه‬ ‫صلًّى َو َع ِه ْدنَا إِلَى ِإ ْب َرا ِهي َم َوإِ ْس َم ِ‬
‫اع َ‬ ‫ِمن َّمقَ ِام إِ ْب َرا ِهي َم ُم َ‬
‫معناست ؟‬
‫مثابة ‪ :‬محل مراجعت و گردهمایی ‪ .‬جایگاه اجر و ثواب ـ عهدنا الی ‪ :‬سفارش کردیم به او امر کردیم به او ـ‬
‫العاکفین ‪ :‬معتکفان ‪.‬‬

‫اآلخ ِر قَا َل َو َمن َكفَ َر فَأ ُ َمتِّ ُعهُ قَلِيالً ثُ َّم‬

‫کلمه ( اضطره ) در آیه ‪ 126‬سوره بقره { ‪َ ...‬م ْن آ َمنَ ِم ْنهُم بِاهّلل ِ َو ْاليَوْ ِم ِ‬
‫صي ُر } به چه معناست ؟‬ ‫س ْال َم ِ‬
‫ار َوبِ ْئ َ‬ ‫أَضْ طَرُّ هُ إِلَى َع َذا ِ‬
‫ب النَّ ِ‬
‫وادارش می سازم ‪ .‬مجبورش میگردانم ‪.‬‬

‫ك َو ِمن ُذرِّ يَّتِنَا أُ َّمةً ُّم ْسلِ َمةً لَّ َ‬

‫ك َوأَ ِرنَا َمنَا ِس َكنَا‬ ‫کلمه ( مناسک ) در آیه ‪ 128‬سوره بقره { َربَّنَا َواجْ َع ْلنَا ُم ْسلِ َم ْي ِن لَ َ‬
‫ك أَنتَ التَّوَّابُ ال َّر ِحي ُم } به چه معناست ؟‬
‫َوتُبْ َعلَ ْينَا إِنَّ َ‬
‫آداب و رسوم عبادت ‪ ،‬اعم از حج و غیره ‪.‬‬

‫کلمه ( سفه ) در آیه ‪ 130‬سوره بقره { َ َمن يَرْ غَبُ عَن ِّملَّ ِة إِ ْب َرا ِهي َم ِإالَّ َمن َسفِهَ نَ ْف َسهُ َولَقَ ِد اصْ طَفَ ْينَاهُ فِي ال ُّد ْنيَا‬
‫َوإِنَّهُ فِي ِ‬
‫اآلخ َر ِة لَ ِمنَ الصَّالِ ِحينَ } به چه معناست ؟‬
‫سبک شمرد ‪ .‬خوار شمرد ‪.‬‬

‫ت َولَ ُكم َّما َك َس ْبتُ ْم َوالَ تُسْأَلُونَ َع َّما َكانُوا‬ ‫کلمه ( خلت ) در آیه ‪ 134‬سوره بقره { تِ ْلكَ أُ َّمةٌ قَ ْد َخلَ ْ‬
‫ت لَهَا َما َك َسبَ ْ‬
‫يَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫گذشته است ‪.‬‬

‫َصا َرى تَ ْهتَد ْ‬

‫ُوا قُلْ بَلْ ِملَّةَ إِ ْب َرا ِهي َم َحنِيفا ً َو َما َكانَ‬ ‫وا هُوداً أَوْ ن َ‬
‫وا ُكونُ ْ‬
‫کلمه ( حنیفا ) در آیه ‪ 135‬سوره بقره { َوقَالُ ْ‬
‫ِمنَ ْال ُم ْش ِر ِكينَ } به چه معناست ؟‬
‫حقگرا ‪.‬‬

‫َوا َّوإِن ت ََولَّوْ ْا فَإِنَّ َما هُ ْم‬

‫وا بِ ِم ْث ِل َما آ َمنتُم بِ ِه فَقَ ِد ا ْهتَد ْ‬
‫کلمات ( شقاق و سیکفیک ) در آیه ‪137‬سوره بقره { َإِ ْن آ َمنُ ْ‬
‫ق فَ َسيَ ْكفِي َكهُ ُم هّللا ُ َوهُ َو ال َّس ِمي ُع ْال َعلِي ُم } به چه معناست ؟‬
‫فِي ِشقَا ٍ‬
‫شقاق ‪ :‬جنگ و ستیز ‪ .‬جبهه گیری ـ سیکفیک ‪ :‬تو را بسنده خواهد بود ‪.‬‬

‫ص ْب َغةَ هّللا ِ َو َم ْن أَحْ َسنُ ِمنَ هّللا ِ ِ‬

‫ص ْب َغةً َونَحْ نُ لَهُ‬ ‫کلمات ( صبغة و صبغة هللا ) در آیه ‪ 138‬سوره بقره { ِ‬
‫عَابِدونَ } به چه معناست ؟‬
‫صبغة ‪ :‬رنگ و هیئت ‪.‬‬
‫صبغة هللا ‪ :‬دین خدا ‪ ،‬شریعت خدا ‪.‬‬

‫‪9‬‬
 ‫کلمه ( کتم ) در آیه ‪ 140‬سوره بقره { ‪َ ...‬و َم ْن أَ ْ‬
‫ظلَ ُم ِم َّمن َكتَ َم َشهَا َدةً ِعن َدهُ ِمنَ هّللا ِ َو َما هّللا ُ بِغَافِ ٍل َع َّما تَ ْع َملُونَ }‬
‫به چه معناست ؟‪.‬‬
‫پنهان کرد ‪.‬‬

‫وا َعلَ ْيهَا قُل هّلِّل ِ‬

‫اس َما َوالَّهُ ْم عَن قِ ْبلَتِ ِه ُم الَّتِي َكانُ ْ‬
‫کلمه ( والهم ) در آیه ‪ 142‬سوره بقره { َسيَقُو ُل ال ُّسفَهَاء ِمنَ النَّ ِ‬
‫ص َرا ٍط ُّم ْستَقِ ٍيم } به چه معناست ؟‬ ‫ق َو ْال َم ْغ ِربُ يَ ْه ِدي َمن يَ َشا ُء إِلَى ِ‬
‫ْال َم ْش ِر ُ‬
‫روگردان و منصرف ساخت ‪.‬‬

‫يرةً إِالَّ َعلَى الَّ ِذينَ هَدَى هّللا ُ‬ ‫کلمه ( عقب ) در آیه ‪ 143‬سوره بقره { ‪ِ ...‬م َّمن يَنقَلِبُ َعلَى َعقِبَ ْي ِه َوإِن َكان ْ‬
‫َت لَ َكبِ َ‬
‫ُوف َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫ضي َع إِي َمانَ ُك ْم ِإ َّن هّللا َ بِالنَّ ِ‬
‫اس لَ َرؤ ٌ‬ ‫َو َما َكانَ هّللا ُ لِيُ ِ‬
‫پاشنه ‪.‬‬

‫ب َوجْ ِهكَ فِي ال َّس َماء فَلَنُ َولِّيَنَّكَ قِ ْبلَةً‬ ‫کلمات ( تقلب و نولی و شطر ) در آیه ‪ 144‬سوره بقره { َ ْد نَ َرى تَقَلُّ َ‬
‫َاب لَيَ ْعلَ ُمونَ أَنَّهُ‬
‫وا ْال ِكت َ‬ ‫ُ‬ ‫وا ُوج ُِوهَ ُك ْم َش ْ‬
‫ط َرهُ َوإِ َّن الَّ ِذينَ أوْ تُ ْ‬ ‫ْث َما ُكنتُ ْم فَ َولُّ ْ‬ ‫ضاهَا فَ َو ِّل َوجْ هَكَ َش ْ‬
‫ط َر ْال َم ْس ِج ِد ْال َح َر ِام َو َحي ُ‬ ‫تَرْ َ‬
‫ُ‬ ‫هّللا‬
‫ق ِمن َّربِّ ِه ْم َو َما ُ بِغَافِ ٍل َع َّما يَ ْع َملونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ْال َح ُّ‬
‫تقلب ‪ :‬روی به این سو و آن سو گرداند ‪ .‬چرخش‬
‫نولی ‪ :‬میگردانیم ‪ .‬متوجه میکنیم ‪.‬‬
‫شطر ‪ :‬سو و جانب ‪.‬‬

‫ك فَالَ تَ ُكون ََّن ِمنَ ْال ُم ْمت َِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الممترین ) در آیه ‪ 147‬سوره بقره { ْال َح ُّ‬
‫ق ِمن َّربِّ َ‬
‫شک کنندگان ‪.‬‬

‫وا يَأْ ِ‬
‫ت بِ ُك ُم هّللا ُ‬ ‫ت أَ ْينَ َما تَ ُكونُ ْ‬
‫وا ْالخَ ْي َرا ِ‬
‫کلمه ( وجهة ) در آیه ‪ 148‬سوره بقره { َولِ ُك ٍّل ِوجْ هَةٌ هُ َو ُم َولِّيهَا فَا ْستَبِقُ ْ‬
‫َج ِميعا ً إِ َّن هّللا َ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِدي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫جهت و سو‪.‬‬

‫صفَا َو ْال َمرْ َوةَ ِمن َش َعآئِ ِر هّللا ِ فَ َم ْن َح َّج ْالبَيْتَ‬

‫کلمات ( شعائر و جناح و یطوف ) در آیه ‪ 158‬سوره بقره { إِ َّن ال َّ‬
‫َاح َعلَ ْي ِه أَن يَطَّوَّفَ بِ ِه َما َو َمن تَطَ َّو َع َخيْراً فَإ ِ َّن هّللا َ َشا ِك ٌر َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫أَ ِو ا ْعتَ َم َر فَالَ ُجن َ‬
‫شعائر ‪ :‬جمع شعیره بمعنی عالمت و نشانه در اینجا شعائر بر اماکن عبادت اطالق شده است ‪.‬‬
‫جناح ‪ :‬گناه‬
‫یطوف ‪ :‬طواف کند ‪ .‬سعی کند ‪.‬‬

‫ف‬‫اختِالَ ِ‬ ‫ت َواألَرْ ِ‬
‫ض َو ْ‬ ‫کلمات ( الفلک و بث و دابة تصریف ) در آیه‪ 164‬سوره بقره { إِ َّن فِي خَ ْل ِ‬
‫ق ال َّس َم َ‬
‫اوا ِ‬
‫اس َو َما أَن َز َل هّللا ُ ِمنَ ال َّس َما ِء ِمن َّماء فَأَحْ يَا بِ ِه األرْ َ‬
‫ض بَ ْع َد‬ ‫ك الَّتِي تَجْ ِري فِي ْالبَحْ ِر بِ َما يَنفَ ُع النَّ َ‬ ‫ار َو ْالفُ ْل ِ‬
‫اللَّ ْي ِل َوالنَّهَ ِ‬
‫ُ‬ ‫َ‬
‫ت لقوْ ٍم يَ ْعقِلونَ } به چه‬ ‫ِّ‬ ‫ض آليَا ٍ‬ ‫َ‬ ‫ِّ‬
‫ب ال ُم َسخ ِر بَ ْينَ ال َّس َماء َواألرْ ِ‬ ‫ْ‬ ‫اح َوال َّس َحا ِ‬ ‫ُ‬
‫ث فِيهَا ِمن ك ِّل دَآبَّ ٍة َوتَصْ ِر ِ‬ ‫َموْ تِهَا َوبَ َّ‬
‫يف ال ِّريَ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫الفلک ‪ :‬کشتیها‬
‫بث ‪ :‬پخش کرد‬
‫دابة رونده‬
‫تصریف ‪ :‬وزاندن و ازاین سو بدان سو حرکت دادن ‪.‬‬

‫ُوا َو َرأَ ُو ْا ْال َع َذ َ‬

‫اب‬ ‫ُوا ِمنَ الَّ ِذينَ اتَّبَع ْ‬
‫کلمات ( تبرا و االسباب ) در آیه ‪ 166‬سوره بقره { إِ ْذ تَبَرَّأَ الَّ ِذينَ اتُّبِع ْ‬
‫ت بِ ِه ُم األَ ْسبَابُ } به چه معناست ؟‬
‫َوتَقَطَّ َع ْ‬
‫تبرا ‪ :‬بیزاری نمود ـ‬
‫االسباب ‪ :‬جمع سبب ‪ ،‬وسایل نجات ‪.‬‬

‫ُوا لَوْ أَ َّن لَنَا َك َّرةً فَنَتَبَرَّأَ ِم ْنهُ ْم َك َما تَبَ َّرؤ ْ‬
‫ُوا ِمنَّا َك َذلِكَ ي ُِري ِه ُم‬ ‫کلمه ( کرة ) در آیه ‪ 167‬سوره بقره { َوقَا َل الَّ ِذينَ اتَّبَع ْ‬
‫ار } به چه معناست ؟‬ ‫َار ِجينَ ِمنَ النَّ ِ‬ ‫هّللا ُ أَ ْع َمالَهُ ْم َح َس َرا ٍ‬
‫ت َعلَ ْي ِه ْم َو َما هُم بِخ ِ‬
‫برگشت ‪.‬عودت و رجوع به دنیا ‪.‬‬

‫ض َحالَالً طَيِّبا ً َوالَ تَتَّبِع ْ‬

‫ُوا ُخطُ َوا ِ‬
‫ت‬ ‫وا ِم َّما فِي األَرْ ِ‬
‫کلمه ( خطوات ) در آیه ‪168‬سوره بقره { يَا أَيُّهَا النَّاسُ ُكلُ ْ‬
‫ال َّش ْيطَا ِن إِنَّهُ لَ ُك ْم َع ُد ٌّو ُّمبِ ٌ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬
‫‪10‬‬
 ‫جمع خطوة به معنی گامها‬

‫وا بَلْ نَتَّبِ ُع َما أَ ْلفَ ْينَا َعلَ ْي ِه آبَاءنَا أَ َولَوْ‬

‫کلمه ( الفینا ) در آیه ‪170‬سوره بقره { َوإِ َذا قِي َل لَهُ ُم اتَّبِعُوا َما أَن َز َل هّللا ُ قَالُ ْ‬
‫َكانَ آبَا ُؤهُ ْم الَ يَ ْعقِلُونَ َشيْئا ً َوالَ يَ ْهتَ ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫یافته ایم ‪ .‬دیده ایم ‪.‬‬

‫جمله ( ینعق بما ) در آیه ‪ 171‬سوره بقره { َو َمثَ ُل الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ُوا َك َمثَ ِل الَّ ِذي يَ ْن ِع ُ‬
‫ق بِ َما الَ يَ ْس َم ُع إِالَّ ُدعَاء َونِدَاء‬
‫صُ ٌّم بُ ْك ٌم ُع ْم ٌي فَهُ ْم الَ يَ ْعقِلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بر چهار پایان نهیب می زند ‪.‬‬

‫ير َو َما أُ ِه َّل‬ ‫کلمات ( اضطر و باغ و عاد ) در آیه ‪ 173‬سوره بقره { إِنَّ َما َح َّر َم َعلَ ْي ُك ُم ْال َم ْيتَةَ َوال َّد َم َولَحْ َم ْال ِخ ِ‬
‫نز ِ‬
‫اغ َوالَ عَا ٍد فَال إِ ْث َم َعلَ ْي ِه إِ َّن هّللا َ َغفُو ٌر َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫بِ ِه لِ َغي ِْر هّللا ِ فَ َم ِن اضْ طُ َّر َغ ْي َر بَ ٍ‬
‫اضطر ‪ :‬وادار گردید‬
‫باغ ‪ :‬خواستار و عالقمند‬
‫عاد ‪ :‬متجاوز از اندازه ضرورت ‪.‬‬

‫ك َما يَأْ ُكلُونَ فِي بُطُونِ ِه ْم إِالَّ النَّ َ‬

‫ار َوالَ يُ َكلِّ ُمهُ ُم هّللا ُ يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة َوالَ‬ ‫کلمه ( بطون ) در آیه ‪ 174‬سوره بقره { أُولَـئِ َ‬
‫يُ َز ِّكي ِه ْم َولَهُ ْم َع َذابٌ أَلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫جمع بطن ‪ ،‬شکمها ‪.‬‬

‫کلمات ( ابن السبیل و فی الرقاب و الباساء و الضرآء و الباس ) در آیه ‪ 177‬سوره بقره { ‪َ ...‬وا ْبنَ ال َّسبِ ِ‬
‫يل‬
‫ضرَّاء‬ ‫ُوا َوالصَّابِ ِرينَ فِي ْالبَأْ َساء وال َّ‬
‫ب َوأَقَا َم الصَّالةَ َوآتَى ال َّز َكاةَ َو ْال ُموفُونَ بِ َع ْه ِد ِه ْم إِ َذا عَاهَد ْ‬
‫َوالسَّآئِلِينَ َوفِي الرِّ قَا ِ‬
‫ك هُ ُم ْال ُمتَّقُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ص َدقُوا َوأُولَـئِ َ‬ ‫س أُولَـئِ َ‬ ‫ْ‬
‫ك الَّ ِذينَ َ‬ ‫َو ِحينَ ْالبَأ ِ‬
‫ابن السبیل ‪ :‬مسافر نیازمند بسبب دوری از خانواده‬
‫فی الرقاب ‪ :‬در راه آزاد کردن برده‬
‫الباساء ‪ :‬بال و مصیبت خارج از جسم انسان از قبیل تنگدستی ‪ ،‬زیان مالی ‪ ،‬مرگ فرزندان‬
‫الضراء ‪ :‬بال و مصیبت مربوط به جسم انسان ازقبیل ‪:‬بیماری و رنجوری‬
‫البـأس ‪ :‬جنگ و جهاد با دشمن ‪.‬‬

‫اص َحيَاةٌ يَاْ أُولِ ْي األَ ْلبَا ِ‬

‫ب لَ َعلَّ ُك ْم تَتَّقُونَ } به چه‬ ‫ص ِ‬‫کلمه ( اولی االلباب ) در آیه ‪ 178‬سوره بقره { َلَ ُك ْم فِي ْالقِ َ‬
‫معناست ؟‬
‫افذاد با شعور ‪ .‬خردمندان ‪.‬‬

‫صيَّةُ لِ ْل َوالِ َدي ِْن‬

‫ك َخيْراً ْال َو ِ‬ ‫ض َر أَ َح َد ُك ُم ْال َموْ ُ‬
‫ت إِن تَ َر َ‬ ‫ب َعلَ ْي ُك ْم إِ َذا َح َ‬
‫کلمه ( خیرا ) در آیه ‪ 180‬سوره بقره { ُكتِ َ‬
‫ُوف َحقّا ً َعلَى ْال ُمتَّقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫َواأل ْق َربِينَ بِ ْال َم ْعر ِ‬
‫مایه سود و صالح حال ‪ ،‬در اینجا منظور دارایی و مال که برابر با عرف محل فراوان به حساب می آید ‪.‬‬

‫ص َجنَفا ً أَوْ إِ ْثما ً فَأَصْ لَ َح بَ ْينَهُ ْم فَالَ إِ ْث َم‬

‫کلمات ( موص و جنفا و اثم ) در آیه ‪ 182‬سوره بقره { فَ َم ْن خَ افَ ِمن ُّمو ٍ‬
‫َعلَ ْي ِه إِ َّن هّللا َ َغفُو ٌر ر ِ‬
‫َّحي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫موص ‪ :‬وصیت کننده‬
‫جنفا ‪ :‬کناره گیری از حق و عدول از روی خطا‬
‫اثم ‪ :‬گناه کناره گیری از حق و عدول از عدل از روی عمد ‪.‬‬

‫کلمات ( یطیقونه و فدیة ) در آیه ‪ 184‬سوره بقره {‪َ ...‬و َعلَى الَّ ِذينَ يُ ِطيقُونَهُ فِ ْديَةٌ طَ َعا ُم ِم ْس ِكي ٍن فَ َمن تَطَ َّو َع‬
‫خَ يْراً فَه َُو َخ ْي ٌر لَّهُ َوأَن تَصُو ُم ْ‬
‫وا َخ ْي ٌر لَّ ُك ْم إِن ُكنتُ ْم تَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫یطیقونه ‪ :‬با رنج و مشقت می توانند آن را بگیرند از قبیل پیران و زنان حامله و شیرده ‪.‬‬
‫فدیه ‪ :‬یک وعده غذا از خوراک متوسط خانواده خود به فقراء ‪.‬‬

‫ث إِلَى نِ َسآئِ ُك ْم‬ ‫کلمات ( الرفث ـ باشروهن ـ الخیط االبیض ) در آیه ‪ 187‬سوره بقره { أُ ِح َّل لَ ُك ْم لَ ْيلَةَ الصِّ يَ ِام ال َّرفَ ُ‬
‫وا َما‬‫َاب َعلَ ْي ُك ْم َو َعفَا عَن ُك ْم فَاآلنَ بَا ِشرُوه َُّن َوا ْبتَ ُغ ْ‬‫ه َُّن لِبَاسٌ لَّ ُك ْم َوأَنتُ ْم لِبَاسٌ لَّه َُّن َعلِ َم هّللا ُ أَنَّ ُك ْم ُكنتُ ْم ت َْختانُونَ أَنفُ َس ُك ْم فَت َ‬
‫َّ‬ ‫َ‬
‫صيَا َم إِلى اللي ِْل َوالَ‬ ‫ُوا َحتَّى يَتَبَيَّنَ لَ ُك ُم ْال َخ ْيطُ األَ ْبيَضُ ِمنَ ْال َخي ِْط األ ْس َو ِد ِمنَ الفَجْ ِر ث َّم أتِ ُّموا ال ِّ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫وا َوا ْش َرب ْ‬ ‫َب هّللا ُ لَ ُك ْم َو ُكلُ ْ‬
‫َكت َ‬
‫اج ِد ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫َ َ ِ‬ ‫س‬ ‫م‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫ي‬ ‫ِ‬ ‫ف‬ ‫ونَ‬ ‫ُ‬ ‫ف‬‫ك‬ ‫َا‬
‫ع‬
‫َ ْ ِ‬ ‫م‬ ‫ُ‬ ‫ت‬‫ن‬‫َ‬ ‫أ‬ ‫و‬ ‫َّ‬
‫ُن‬ ‫ه‬ ‫ُو‬ ‫ر‬ ‫ش‬‫تُبَا ِ‬
‫‪11‬‬
 ‫الرفث ‪ :‬جماع‬
‫باشروهن ‪ :‬باایشان آمیزش و زناشویی کنید ‪.‬‬
‫الخیط االبیض ‪ :‬رشته وتار سفید مراد سپیده فجر است که در کنار سیاهی شب نمایان می شود ‪.‬‬

‫وا بِهَا إِلَى ْال ُح َّك ِام لِتَأْ ُكلُ ْ‬

‫وا‬ ‫اط ِل َوتُ ْدلُ ْ‬ ‫کلمه ( تدلوا بها ) در آیه ‪ 188‬سوره بقره { َوالَ تَأْ ُكلُ ْ‬
‫وا أَ ْم َوالَ ُكم بَ ْينَ ُكم بِ ْالبَ ِ‬
‫اس بِا ِإل ْث ِم َوأَنتُ ْم تَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫فَ ِريقا ً ِّم ْن أَ ْم َوا ِل النَّ ِ‬
‫پیشکش نکنید ‪ .‬به عنوان رشوه نپردازید ‪.‬‬

‫ْث أَ ْخ َرجُو ُك ْم‬

‫ْث ثَقِ ْفتُ ُموهُ ْم َوأَ ْخ ِرجُوهُم ِّم ْن َحي ُ‬
‫کلمات ( ثقفتموهم ـ الفتنة ) در آیه ‪ 191‬سوره بقره { َوا ْقتُلُوهُ ْم َحي ُ‬
‫َو ْالفِ ْتنَةُ أَ َش ُّد ِمنَ ْالقَ ْت ِل ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ثقفتموهم ‪ :‬ایشان را دریافتید‬
‫الفتنة ‪ :‬کفر و شرک برگرداندن از دین ‪.‬‬

‫صاصٌ ‪ } ...‬به‬ ‫کلمه ( الشهر الحرام ) در آیه ‪ 194‬سوره بقره { ال َّش ْه ُر ْال َح َرا ُم بِال َّشه ِْر ْال َح َر ِام َو ْال ُح ُر َم ُ‬
‫ات قِ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫ماه حرام ‪ :‬ذوالقعده ـ ذوالحجه ـ محرم ـ رجب علت تسمیه آنها به واژه حرام ‪ ،‬از این بابت است که خداوند جنگ‬
‫را در آنها حرام نموده است ‪.‬‬

‫وا بِأ َ ْي ِدي ُك ْم إِلَى التَّ ْهلُ َك ِة َوأَحْ ِسنُ َو ْا إِ َّن هّللا َ‬
‫وا فِي َسبِي ِل هّللا ِ َوالَ تُ ْلقُ ْ‬
‫کلمه ( التهلکة ) در آیه ‪ 195‬سوره بقره { َوأَنفِقُ ْ‬
‫يُ ِحبُّ ْال ُمحْ ِسنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫هالک و نابودی ‪.‬‬

‫صرْ تُ ْم فَ َما‬ ‫وا ْال َح َّج َو ْال ُع ْم َرةَ هّلِل ِ فَإ ِ ْن أُحْ ِ‬
‫کلمات ( احصرتم ـ الهدی ـ نسک ) در آیه ‪ 196‬سوره بقره { َوأَتِ ُّم ْ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وا ُرؤُو َس ُك ْم َحتَّى يَ ْبلُ َغ ْالهَ ْد ُ‬
‫ي َوالَ تَحْ لِقُ ْ‬
‫ي َم ِحلَّهُ فَ َمن َكانَ ِمن ُكم َّم ِريضا ً أوْ بِ ِه أ ًذى ِّمن رَّأ ِس ِه فَفِ ْديَةٌ ِّمن‬ ‫ا ْستَ ْي َس َر ِمنَ ْالهَ ْد ِ‬
‫ك ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ص َدقَ ٍة أَوْ نُ ُس ٍ‬
‫صيَ ٍام أَوْ َ‬ ‫ِ‬
‫احصرتم ‪ :‬محاصره شدید ‪.‬‬
‫الهدی ‪ :‬چهارپایانی که برای قربانی در موسم حج به مکه گسیل می گردند ‪.‬‬
‫نسک ‪ :‬حیوانی که ذبح می شود و اقل آن گوسفندی است ‪.‬‬

‫ض فِي ِه َّن ْال َح َّج فَالَ َرفَ َ‬

‫ث َوالَ فُسُو َ‬
‫ق َوالَ‬ ‫کلمه ( جدال ) در آیه ‪ 197‬سوره بقره { ْال َحجُّ أَ ْشهُ ٌر َّم ْعلُو َم ٌ‬
‫ات فَ َمن فَ َر َ‬
‫ِجدَا َل فِي ْال َح ِّج ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫مشاجره و ستیزه ‪.‬‬

‫ْس َعلَ ْي ُك ْم جُ نَا ٌح أَن تَ ْبتَ ُغ ْ‬

‫وا فَضْ الً ِّمن َّربِّ ُك ْم فَإ ِ َذا‬ ‫کلمات ( افضتم ـ المشعر الحرام ) در آیه ‪ 198‬سوره بقره { لَي َ‬
‫ُوا هّللا َ ِعن َد ْال َم ْش َع ِر ْال َح َر ِام ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ت فَ ْاذ ُكر ْ‬
‫أَفَضْ تُم ِّم ْن َع َرفَا ٍ‬
‫افضتم ‪ :‬بر جوشیدید و چست و چابک سرازیر شدید‬
‫المشعر الحرام ‪ :‬کوهی است در نزدیکی مزدلفه میان عرفات و منی ‪.‬‬

‫ُوا هّللا َ إِ َّن هّللا َ َغفُو ٌر ر ِ‬

‫َّحي ٌم‬ ‫اض النَّاسُ َوا ْستَ ْغفِر ْ‬
‫ْث أَفَ َ‬ ‫کلمه ( افیضوا ) در آیه ‪ 199‬سوره بقره { ثُ َّم أَفِيض ْ‬
‫ُوا ِم ْن َحي ُ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫روان شوید‬

‫ُوا هّللا َ َك ِذ ْك ِر ُك ْم آبَاء ُك ْم أَوْ أَ َش َّد‬

‫َاس َك ُك ْم فَ ْاذ ُكر ْ‬
‫ض ْيتُم َّمن ِ‬
‫کلمه ( قضیتم ـ مناسک ) در آیه ‪ 200‬سوره بقره { فَإ ِ َذا قَ َ‬
‫ِذ ْكراً ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫قضیتم ‪ :‬بجای آوردید و به تمام مو کمال به پایان بردید ‪ .‬ـ مناسک ‪ :‬عبادات مختص حج ‪ .‬اعمال حج ‪.‬‬

‫کلمه ( قنا ) در آیه ‪ 201‬سوره بقره { ِو ِم ْنهُم َّمن يَقُو ُل َربَّنَا آتِنَا فِي ال ُّد ْنيَا َح َسنَةً َوفِي اآل ِخ َر ِة َح َسنَةً َوقِنَا َع َذ َ‬
‫اب‬
‫ار } به چه معناست ؟‬‫النَّ ِ‬
‫ما را به دور دار ‪.‬‬

‫‪12‬‬
‫ك قَوْ لُهُ فِي ْال َحيَا ِة ال ُّد ْنيَا َويُ ْش ِه ُد هّللا َ َعلَى‬
‫ْجبُ َ‬ ‫کلمات (الد ـ الخصال ) در آیه‪ 204‬سوره بقره { َو ِمنَ النَّ ِ‬
‫اس َمن يُع ِ‬
‫َما فِي قَ ْلبِ ِه َوهُ َو أَلَ ُّد ْال ِخ َ‬
‫ص ِام } به چه معناست ؟‬
‫الد ‪ :‬سرسخت ترین و گردنکش ترین‬
‫الخصام ‪ :‬خصومت و دشمنی ‪.‬‬

‫ك ْال َحرْ َ‬
‫ث‬ ‫کلمات ( تولی ـ الحرث ) در آیه ‪ 205‬سوره بقره { َوإِ َذا ت ََولَّى َس َعى فِي األَرْ ِ‬
‫ض لِيُ ْف ِس َد فِيِهَا َويُ ْهلِ َ‬
‫َوالنَّ ْس َل َوهّللا ُ الَ يُ ِحبُّ الفَ َسا َد } به چه معناست ؟‬
‫تولی ‪ :‬والی و سرور شد ‪ .‬پشت کرد و رفت‬
‫الحرث ‪ :‬کشت وزرع‬

‫س ْال ِمهَا ُد }‬
‫ق هّللا َ أَ َخ َذ ْتهُ ْال ِع َّزةُ بِا ِإل ْث ِم فَ َح ْسبُهُ َجهَنَّ ُم َولَبِ ْئ َ‬
‫کلمه ( المهاد ) در آیه ‪ 206‬سوره بقره { َوإِ َذا قِي َل لَهُ اتَّ ِ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫آرامگاه ‪ .‬قرارگاه ‪ .‬بستر ‪.‬‬

‫وا فِي الس ِّْل ِم َكآفَّةً َوالَ تَتَّبِع ْ‬

‫ُوا ُخطُ َوا ِ‬
‫ت ال َّش ْيطَا ِن‬ ‫وا ا ْد ُخلُ ْ‬
‫کلمه ( کافة ) در آیه ‪ 208‬سوره بقره { يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬‫إِنَّهُ لَ ُك ْم َعد ٌُّو ُّمبِ ٌ‬
‫جملگی و همگی ‪.‬‬

‫کلمه ( هل ینظرون ) در آیه ‪210‬سوره بقره { هَلْ يَنظُرُونَ إِالَّ أَن يَأْتِيَهُ ُم هّللا ُ فِي ظُلَ ٍل ِّمنَ ْال َغ َم ِام َو ْال َمآلئِ َكةُ‬
‫ض َي األَ ْم ُر َوإِلَى هّللا ِ تُرْ َج ُع األ ُمو ُر } به چه معناست ؟‬
‫َوقُ ِ‬
‫آیا انتظار می کشند ؟‬

‫کلمه ( بغیا ) در آیه ‪ 213‬سوره بقره {‪ ...‬ا ِالَّ الَّ ِذينَ أُوتُوهُ ِمن بَ ْع ِد َما َجاء ْتهُ ُم ْالبَيِّن ُ‬
‫َات بَ ْغيا ً بَ ْينَهُ ْم فَهَدَى هّللا ُ الَّ ِذينَ‬
‫ص َرا ٍط ُّم ْستَقِ ٍيم } به چه معناست ؟‬ ‫ق بِإ ِ ْذنِ ِه َوهّللا ُ يَ ْه ِدي َمن يَ َشا ُء إِلَى ِ‬
‫وا فِي ِه ِمنَ ْال َح ِّ‬
‫اختَلَفُ ْ‬ ‫آ َمنُ ْ‬
‫وا لِ َما ْ‬
‫از روی ستم ‪ .‬از حسادت ‪.‬‬

‫وا ْال َجنَّةَ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ام ) در آیه ‪ 214‬سوره بقره { أَ ْم َح ِس ْبتُ ْم أَن تَ ْد ُخلُ ْ‬
‫بلکه ‪ .‬آیا ‪.‬‬

‫ب َعلَ ْي ُك ُم ْالقِتَا ُل َوهُ َو ُكرْ هٌ لَّ ُك ْم َو َع َسى أَن تَ ْك َره ْ‬

‫ُوا َشيْئا ً َوه َُو‬ ‫کلمات ( کره ـ عسی ) در آیه ‪ 216‬سوره بقره { ُكتِ َ‬
‫خَ ْي ٌر ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫کره ‪ :‬ناپسند‬
‫عسی ‪ :‬چه بسا ‪.‬‬

‫کلمات ( المیسر ـ العفو ) در آیه ‪ 219‬سوره بقره { يَسْأَلُونَكَ َع ِن ْال َخ ْم ِر َو ْال َمي ِْس ِر قُلْ فِي ِه َما إِ ْث ٌم َكبِي ٌر َو َمنَافِ ُع‬
‫ت لَ َعلَّ ُك ْم تَتَفَ َّكرُونَ } به چه‬ ‫ك يُبيِّنُ هّللا ُ لَ ُك ُم اآليَا ِ‬ ‫ك َما َذا يُنفِقُونَ قُ ِل ْال َع ْف َو َك َذلِ َ‬
‫اس َوإِ ْث ُمهُ َما أَ ْكبَ ُر ِمن نَّ ْف ِع ِه َما َويَسْأَلُونَ َ‬
‫لِلنَّ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫المیسر ‪ :‬قمار با همه انواع آن‬
‫العفو ‪ :‬اضافه بر نیاز ‪ .‬مازاد بر نفقه ‪.‬‬

‫ك ع َِن ْاليَتَا َمى قُلْ إِصْ الَ ٌح لَّهُ ْم َخ ْي ٌر َوإِ ْن‬ ‫کلمه ( اعنت ) در آیه ‪ 220‬سوره بقره { فِي ال ُّد ْنيَا َواآل ِخ َر ِة َويَسْأَلُونَ َ‬
‫َزيز َح ِكي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫ٌ‬ ‫ح َولَوْ َشاء هّللا ُ أل ْعنَتَ ُك ْم إِ َّن َ ع ِ‬
‫هّللا‬ ‫تُخَالِطُوهُ ْم فَإ ِ ْخ َوانُ ُك ْم َوهّللا ُ يَ ْعلَ ُم ْال ُم ْف ِس َد ِمنَ ْال ُمصْ لِ ِ‬
‫به رنج انداخت از ماده عنت به معنی مشقت ‪.‬‬

‫يض قُلْ هُ َو أَ ًذى فَا ْعت َِزلُ ْ‬

‫وا النِّ َساء فِي‬ ‫ك َع ِن ْال َم ِح ِ‬‫کلمه ( المحیض ـ اذی ) در آیه ‪ 222‬سوره بقره { َويَسْأَلُونَ َ‬
‫ْال َم ِح ِ‬
‫يض ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫المحیض ‪ :‬قاعدگی ‪ ،‬خون ماهانه ‪ ،‬موقع قاعدگی ‪ ،‬موضع قاعدگی‬
‫اذی ‪ :‬اذیت و آزار ‪ .‬زیان وضرر ‪.‬‬

‫وا َوتَتَّقُ ْ‬
‫وا‬ ‫ضةً أِّل َ ْي َمانِ ُك ْم أَن تَبَرُّ ْ‬
‫وا هّللا َ عُرْ َ‬
‫کلمات ( عرضه ـ ایمان ) در آیه ‪ 224‬سوره بقره { َوالَ تَجْ َعلُ ْ‬
‫اس َوهّللا ُ َس ِمي ٌع َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫َوتُصْ لِح ْ‬
‫ُوا بَ ْينَ النَّ ِ‬
‫عرضة ‪ :‬مانع سد راه‬
‫‪13‬‬
 ‫أیمان ‪ :‬جمع یمین ‪ .‬سوگندها ‪.‬‬

‫کلمه ( اللغو ) در آیه ‪ 225‬سوره بقره { {الَّ يُ َؤا ِخ ُذ ُك ُم هّللا ُ بِاللَّ ْغ ِو فِ َي أَ ْي َمانِ ُك ْم َولَ ِكن يُؤَ ا ِخ ُذ ُكم بِ َما َك َسبَ ْ‬
‫ت قُلُوبُ ُك ْم‬
‫َوهّللا ُ َغفُو ٌر َحلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫یاوه ‪ ،‬پوچ ‪ ،‬لغو در سوگند ‪ ،‬یعنی سوگندی که بدون قصد و اراده و از روی عادت بر زبان رانده می شود مانند‬
‫آره وهللا ‪ ،‬نه وهللا‬

‫کلمات ( یولون ـ تربص ـ فاءوا ) در آیه ‪226‬سوره بقره { لِّلَّ ِذينَ ي ُْؤلُونَ ِمن نِّ َسآئِ ِه ْم ت ََربُّصُ أَرْ بَ َع ِة أَ ْشه ٍُر فَإ ِ ْن‬
‫فَآؤُوا فَإ ِ َّن هّللا َ َغفُو ٌر َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫یولون ‪ :‬سوگند می خورند از مصدر ایالء و در اصطالح شرع به این معنی است که مرد سوگند بخورد که یا‬
‫همسرش نزدیکی نکند ‪.‬‬
‫تربص ‪ :‬انتظار کشیدن و منتظر ماندن ‪.‬‬
‫فاءوا ‪ :‬برگشتند ‪ .‬رجوع کردند ‪.‬‬

‫ات يَتَ َربَّصْ نَ بِأَنفُ ِس ِه َّن ثَالَثَةَ قُر َُو ٍء َوالَ يَ ِحلُّ لَه َُّن أَن‬‫کلمات ( قروء ـ بعولة ) در آیه ‪ 228‬سوره بقره { َو ْال ُمطَلَّقَ ُ‬
‫ك إِ ْن أَ َرادُواْ‬
‫ق بِ َر ِّد ِه َّن فِي َذلِ َ‬ ‫ق هّللا ُ فِي أَرْ َحا ِم ِه َّن إِن ُك َّن ي ُْؤ ِم َّن بِاهّلل ِ َو ْاليَوْ ِم اآل ِخ ِر َوبُعُولَتُه َُّن أ َح ُّ‬
‫َ‬ ‫يَ ْكتُ ْمنَ َما خَ لَ َ‬
‫إِصْ الَحا ً ‪ } ....‬به چه معناست ؟‬
‫قروء ‪ :‬جمع قرء ‪ ،‬حیض یا پاک شدن از حیض‬
‫بعولة ‪ :‬جمع بعل ‪ ،‬شوهران ‪.‬‬

‫ْري ٌح بِإِحْ َسا ٍن َوالَ يَ ِحلُّ لَ ُك ْم أَن‬

‫ُوف أَوْ تَس ِ‬ ‫کلمه ( تسریح ) در آیه ‪ 229‬سوره بقره { الطَّالَ ُ‬
‫ق َم َّرتَا ِن فَإ ِ ْم َسا ٌ‬
‫ك بِ َم ْعر ٍ‬
‫تَأْ ُخ ُذ ْ‬
‫وا ِم َّما آتَ ْيتُ ُموه َُّن َشيْئا ً إِالَّ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫رها کردن ‪ .‬طالق ادن ‪.‬‬

‫ضلُوه َُّن أَن يَن ِكحْ نَ‬

‫طلَّ ْقتُ ُم النِّ َساء فَبَلَ ْغنَ أَ َجلَه َُّن فَالَ تَ ْع ُ‬
‫کلمه ( ال تعضلوهن ) در آیه‪ 232‬سوره بقره { َوإِ َذا َ‬
‫ُوف ‪ } ....‬به چه معناست ؟‬ ‫ضوْ ْا بَ ْينَهُم بِ ْال َم ْعر ِ‬
‫أَ ْز َوا َجه َُّن إِ َذا ت ََرا َ‬
‫ایشان را باز ندارید ‪.‬‬

‫کلمات ( یرضعن ـ حولین ـ رضاعة ـ ال تضار ـ فصال ـ تراض ) در آیه ‪ 233‬سوره بقره { َو ْال َوالِد ُ‬
‫َات‬
‫َّضا َعةَ َوعلَى ْال َموْ لُو ِد لَهُ ِر ْزقُه َُّن َو ِك ْس َوتُه َُّن بِ ْال َم ْعر ِ‬
‫ُوف الَ تُ َكلَّفُ‬ ‫ض ْعنَ أَوْ الَ َده َُّن َحوْ لَ ْي ِن َكا ِملَ ْي ِن لِ َم ْن أَ َرا َد أَن يُتِ َّم الر َ‬
‫يُرْ ِ‬
‫ْ‬
‫اض ِّمنهُ َما‬‫صاال عَن ت ََر ٍ‬ ‫ً‬ ‫َ‬
‫ك فَإ ِ ْن أ َرادَا فِ َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ث ِمث ُل ذلِ َ‬ ‫ار ِ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ٌ‬
‫ضآ َّر َوالِ َدة بِ َول ِدهَا َوالَ َموْ لو ٌد لهُ بِ َول ِد ِه َو َعلى ال َو ِ‬ ‫نَ ْفسٌ إِال ُو ْس َعهَا الَ ت َ‬
‫ُ‬ ‫َّ‬
‫َوتَ َشا ُو ٍر فَالَ ُجنَا َح َعلَ ْي ِه َما ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫یرضعن ‪ :‬باید شیر بدهند‬
‫حولین ‪ :‬مدت دو سال‬
‫رضاعة ‪ :‬شیر دادن‬
‫ال تضار ‪ :‬نباید زیان خورده بشود‬
‫فصال ‪ :‬از شیر باز گرفتن طفل‬
‫تراض ‪ :‬خوشنودی ‪.‬‬

‫کلمه ( یتربصن ) در آیه ‪ 234‬سوره بقره { َوالَّ ِذينَ يُت ََوفَّوْ نَ ِمن ُك ْم َويَ َذرُونَ أَ ْز َواجا ً يَتَ َربَّصْ نَ بِأَنفُ ِس ِه َّن أَرْ بَ َعةَ‬
‫أَ ْشه ٍُر َو َع ْشراً ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫انتظار می کشند ‪.‬‬

‫َاح َعلَ ْي ُك ْم فِي َما َعرَّضْ تُم بِ ِه‬

‫کلمات ( عرضتم به ـ خطبة ـ اکننتم ـ التعزموا ) در آیه ‪ 235‬سوره بقره { َوالَ ُجن َ‬
‫طبَ ِة النِّ َساء أَوْ أَ ْكنَنتُ ْم فِي أَنفُ ِس ُك ْم َعلِ َم هّللا ُ أَنَّ ُك ْم َست َْذ ُكرُونَه َُّن َولَـ ِكن الَّ تُ َوا ِعدُوه َُّن ِس ّراً إِالَّ أن تَقُولُوا قَوْ الً َّم ْعرُوفا ً‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ِم ْن ِخ ْ‬
‫ْز ُم ْ‬
‫اح ‪ } ....‬به چه معناست ؟‬ ‫وا ُع ْق َدةَ النِّ َك ِ‬ ‫َوالَ تَع ِ‬
‫عرضتم ‪ :‬بدان گوشه زدید ‪ .‬آن را با کنایه گفتید ‪.‬‬
‫خطبة ‪ :‬خواستگاری‬
‫اکننتم ‪ :‬پنهان داشتید‬
‫التعزموا ‪ :‬تصمیم نگیرید و قصد نکنید ‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫َاح َعلَ ْي ُك ْم إِن طَلَّ ْقتُ ُم‬
‫کلمات ( ما لم تمسوهن ـ متعوهن ـ موسع ـ مقتر ـ قدر ) در آیه ‪ 236‬سوره بقره { الَّ ُجن َ‬
‫ُوف َحقّا ً‬ ‫ضةً َو َمتِّعُوه َُّن َعلَى ْال ُمو ِس ِع قَ َد ُرهُ َو َعلَى ْال ُم ْقتِ ِر قَ ْد ُرهُ َمتَاعا بِال َم ْعر ِ‬
‫ْ‬ ‫ً‬ ‫النِّ َساء َما لَ ْم تَ َمسُّوه ُُّن أَوْ تَ ْف ِرض ْ‬
‫ُوا لَه َُّن فَ ِري َ‬
‫َعلَى ْال ُمحْ ِسنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ما لم تمسوهن ‪ :‬مادام مه با آنان آمیزش جنسی انجام نداده باشند‪.‬‬
‫متعوهن ‪ :‬بدانان متاع دهید به معنی هدیه ای که شوهر بعد از طالق به همسر مطلقه خود می دهد‪.‬‬
‫موسع ‪ :‬دارا و ثروتمند ‪.‬‬
‫مقتر ‪ :‬ندار و تنگدست ‪.‬‬
‫قدر ‪ :‬اندازه توان ‪.‬‬

‫صالَ ِة ْال ُو ْسطَى َوقُو ُم ْ‬

‫وا‬ ‫صلَ َوا ِ‬
‫ت وال َّ‬ ‫کلمات ( الصالة الوسطی ـ قانتین ) در آیه ‪ 238‬سوره بقره { َحافِظُ ْ‬
‫وا َعلَى ال َّ‬
‫هّلِل ِ قَانِتِينَ } به چه معناست ؟‬
‫الصالة الوسطی ‪ :‬نماز میانه ‪ ،‬ارجح اقوال دال بر نماز عصر است ‪.‬‬
‫قانتین ‪ :‬خاشعین ‪ .‬فروتنان ‪ .‬متواضعان ‪.‬‬

‫ُوا هّللا َ َك َما َعلَّ َم ُكم‬

‫َإن ِخ ْفتُ ْم فَ ِر َجاالً أَوْ ُر ْكبَانا ً فَإ ِ َذا أَ ِمنتُ ْم فَ ْاذ ُكر ْ‬
‫کلمات ( رجاال ـ رکبانا ) در آیه ‪ 239‬سوره بقره { ْ‬
‫َّما لَ ْم تَ ُكونُ ْ‬
‫وا تَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫رجاال ‪ :‬جمع راجل ‪ ،‬پیادگان‪.‬‬
‫رکبانا ‪ :‬جمع راکب سوارگان ‪.‬‬

‫ت ‪ } ...‬به‬ ‫ار ِه ْم َوهُ ْم أُلُ ٌ‬

‫وف َح َذ َر ْال َموْ ِ‬ ‫کلمه ( الوف ) در آیه ‪243‬سوره بقره {أَلَ ْم تَ َر إِلَى الَّ ِذينَ خَ َرج ْ‬
‫ُوا ِمن ِديَ ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫جمع الف ‪ ،‬هزاران ‪.‬‬

‫اعفَهُ‬ ‫کلمات ( قرضا حسنا ـ یقبض ـ یبسط ) در آیه ‪ 245‬سوره بقره { َّمن َذا الَّ ِذي يُ ْق ِرضُ هّللا َ قَرْ ضا ً َح َسنا ً فَي َ‬
‫ُض ِ‬
‫لَهُ أَضْ َعافا ً َكثِي َرةً َوهّللا ُ يَ ْقبِضُ َويَ ْب ُسطُ َوإِلَ ْي ِه تُرْ َجعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫قرضا حسنا ‪ :‬وام نیکو و آن وقتی است که از مال حالل و با طیب خاطر باشد ‪.‬‬
‫یقبض ‪ :‬باز میگیرد ‪ ،‬کم میکند‬
‫یبسط ‪ :‬گسترش می دهد ‪ ،‬فراوان می گرداند ‪.‬‬

‫يل ِمن بَ ْع ِد ُمو َسى ‪ }....‬به چه معناست‬ ‫کلمه ( مالء ) در آیه ‪ 246‬سوره بقره { أَلَ ْم تَ َر إِلَى ْال َم ِ‬
‫إل ِمن بَنِي إِس َْرائِ َ‬
‫؟‬
‫بزرگان قوم ‪.‬‬

‫کلمه ( بسطة ) در آیه ‪ 247‬سوره بقره {‪َ ...‬و َزا َدهُ بَ ْسطَةً فِي ْال ِع ْل ِم َو ْال ِجس ِْم َوهّللا ُ ي ُْؤتِي ُم ْل َكهُ َمن يَ َشا ُء َوهّللا ُ َوا ِس ٌع‬
‫َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫گسترش و فراخی ‪.‬‬

‫کلمات ( آیة ـ تابوت ) در آیه ‪ 248‬سوره بقره { َوقَا َل لَهُ ْم نِبِيُّهُ ْم إِ َّن آيَةَ ُم ْل ِك ِه أَن يَأْتِيَ ُك ُم التَّاب ُ‬
‫ُوت فِي ِه َس ِكينَةٌ ِّمن‬
‫َّربِّ ُك ْم ‪ }....‬به چه معناست ؟‬
‫آیة ‪ :‬نشانه‬
‫تابوت ‪ :‬صندوق عهد ‪ .‬صندوقی بوده که تورات در آن گذاشته شده بود ‪.‬‬

‫وت بِ ْال ُجنُو ِد‬

‫ص َل طَالُ ُ‬ ‫کلمات ( فصل ـ نهر ـ لم یطعمه ـ غرفة ـ جالوت ـ فئة ) در آیه ‪ 249‬سوره بقره { فَلَ َّما فَ َ‬
‫ط َع ْمهُ فَإِنَّهُ ِمنِّي إِالَّ َم ِن ا ْغتَ َرفَ ُغرْ فَةً بِيَ ِد ِه فَ َش ِرب ْ‬
‫ُوا ِم ْنهُ إِالَّ‬ ‫ْس ِمنِّي َو َمن لَّ ْم يَ ْ‬
‫ب ِم ْنهُ فَلَي َ‬ ‫قَا َل إِ َّن هّللا َ ُم ْبتَلِي ُكم بِنَهَ ٍر فَ َمن َش ِر َ‬
‫هّللا‬ ‫َ‬
‫ال الَّ ِذينَ يَظُنُّونَ أنَّهُم ُّمالَقُو ِ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫او َزهُ هُ َو َوالَّ ِذينَ آ َمنُوا َم َعهُ قَالُوا الَ طَاقَةَ لَنَا اليَوْ َم بِ َجالُوتَ َوجُنو ِد ِه قَ َ‬ ‫قَلِيالً ِّم ْنهُ ْم فَلَ َّما َج َ‬
‫هّللا‬ ‫هّللا‬ ‫ْ‬ ‫ً‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫َكم ِّمن فِئَ ٍة قَلِيلَ ٍة َغلَبَت فِئة كثِي َرة بِإِذ ِن ِ َو ُ َم َع الصَّابِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫فصل ‪ :‬از محل اقامت دور کرد ‪ .‬حرکت داد‬
‫نهر ‪ :‬رودخانه‬
‫غرفة ‪ :‬مشتی‬
‫جالوت ‪ :‬اسم مشهورترین پهلوانان دشمن بود ـ فئة ‪ :‬گروه ‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫وا َربَّنَا أَ ْف ِر ْغ َعلَ ْينَا َ‬
‫صبْراً‬ ‫وا لِ َجالُوتَ َو ُجنُو ِد ِه قَالُ ْ‬
‫کلمات ( برزوا ـ افرغ ) در آیه ‪250‬سوره بقره { َولَ َّما بَ َر ُز ْ‬
‫ِّت أَ ْقدَا َمنَا َوانصُرْ نَا َعلَى ْالقَوْ ِم ْال َكافِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫َوثَب ْ‬
‫برزوا ‪ :‬بیرون رفتن و برای مبارزه آماده شدند‬
‫افرغ ‪ :‬بریز ‪.‬‬

‫ْض ِّم ْنهُم َّمن َكلَّ َم هّللا ُ َو َرفَ َع‬ ‫ك الرُّ ُس ُل فَض َّْلنَا بَ ْع َ‬
‫ضهُ ْم َعلَى بَع ٍ‬ ‫کلمه ( روح القدس ) در آیه ‪253‬سوره بقره { تِ ْل َ‬
‫ْ‬
‫ُس ‪ } ....‬به چه معناست ؟‬ ‫ت َوأَيَّ ْدنَاهُ بِر ِ‬
‫ُوح القُد ِ‬ ‫ت َوآتَ ْينَا ِعي َسى ا ْبنَ َمرْ يَ َم ْالبَيِّنَا ِ‬ ‫بَ ْع َ‬
‫ضهُ ْم َد َر َجا ٍ‬
‫روح پاک یعنی جبرییل ‪.‬‬

‫وا ِم َّما َرزَ ْقنَا ُكم ِّمن قَ ْب ِل أَن يَأْتِ َي يَوْ ٌم الَّ بَ ْي ٌع فِي ِه‬
‫وا أَنفِقُ ْ‬
‫کلمه ( خلة ) در آیه ‪ 254‬سوره بقره { يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫َوالَ ُخلَّةٌ َوالَ َشفَا َعةٌ َو ْال َكافِرُونَ هُ ُم الظَّالِ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫دوستی و رفاقت ‪.‬‬

‫کلمات ( قیوم ـ سنة ـ کرسی ـ الیووده ) در آیه ‪ 255‬سوره بقره { هّللا ُ الَ إِلَـهَ ِإالَّ ه َُو ْال َح ُّي ْالقَيُّو ُم الَ تَأْ ُخ ُذهُ ِسنَةٌ‬
‫ض َمن َذا الَّ ِذي يَ ْشفَ ُع ِع ْن َدهُ إِالَّ بِإ ِ ْذنِ ِه يَ ْعلَ ُم َما بَ ْينَ أَ ْي ِدي ِه ْم َو َما َخ ْلفَهُ ْم َوالَ‬ ‫ت َو َما فِي األَرْ ِ‬ ‫َوالَ نَوْ ٌم لَّهُ َما فِي ال َّس َما َوا ِ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫ض َوالَ يَؤُو ُدهُ ِح ْفظهُ َما َوه َُو ال َعلِ ُّي ال َع ِظي ُم } به‬ ‫َ‬
‫ت َواألرْ َ‬ ‫يُ ِحيطُونَ بِ َش ْي ٍء ِّم ْن ِع ْل ِم ِه إِالَّ بِ َما َشاء َو ِس َع ُكرْ ِسيُّهُ ال َّس َما َوا ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫قیوم ‪ :‬نگهدارنده جهان و گرداننده امور آن‬
‫سنة ‪ :‬چرت و نعاس‬
‫کرسی ‪ :‬تخت سلطنت ‪.‬‬
‫ال یووده ‪ :‬او را درمانده و ناتوان نمی سازد و بر او سنگینی نمی کند ‪.‬‬

‫کلمات ( غی ـ طاغوت ـ عروة ـ وثقی ـ انفصام ) در آیه ‪ 256‬سوره بقره { الَ إِ ْك َراهَ فِي الدِّي ِن قَد تَّبَيَّنَ الرُّ ْش ُد‬
‫صا َم لَهَا َوهّللا ُ َس ِمي ٌع َعلِي ٌم } به چه‬
‫ك بِ ْالعُرْ َو ِة ْال ُو ْثقَ َى الَ انفِ َ‬
‫ت َوي ُْؤ ِمن بِاهّلل ِ فَقَ ِد ا ْستَ ْم َس َ‬
‫ِمنَ ْال َغ ِّي فَ َم ْن يَ ْكفُرْ بِالطَّا ُغو ِ‬
‫معناست ؟‬
‫غی ‪ :‬ضاللت ‪ ،‬راه کج‬
‫طاغوت ‪ :‬هر معبودی جز خدا‬
‫عروة ‪ :‬دستاویز‬
‫وثقی ‪ :‬مونث اوثق ‪ ،‬بس محکم واستوار‬
‫انصام گسستن ‪.‬‬

‫کلمات ( حاج ـ بهت ) در آیه ‪ 258‬سوره بقره { أَلَ ْم تَ َر إِلَى الَّ ِذي َحآ َّج إِ ْب َرا ِهي َم فِي ِربِّ ِه أَ ْن آتَاهُ هّللا ُ ْال ُم ْلكَ إِ ْذ قَ َ‬
‫ال‬
‫ت بِهَا ِمنَ‬ ‫ق فَأْ ِ‬ ‫س ِمنَ ْال َم ْش ِر ِ‬
‫ْ‬
‫ال إِ ْب َرا ِهي ُم فَإ ِ َّن هّللا َ يَأتِي بِال َّش ْم ِ‬ ‫يت قَا َل أَنَا أُحْ يِـي َوأُ ِم ُ‬
‫يت قَ َ‬ ‫إِ ْب َرا ِهي ُم َربِّ َي الَّ ِذي يُحْ يِـي َويُ ِم ُ‬
‫ب فَبُ ِهتَ الَّ ِذي َكفَ َر َوهّللا ُ الَ يَ ْه ِدي ْالقَوْ َم الظَّالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ْال َم ْغ ِر ِ‬
‫حاج ‪ :‬مجادله و منازعه کرد ‪.‬‬
‫بهت ‪ :‬مبهوت گردید ‪ .‬خاموش و درمانده و سرگردان و بی برهان شد ‪.‬‬

‫کلمات ( خاویة ـ لبثت ـ لم یتسنه ـ ننشز ـ نکسو ) در آیه ‪ 259‬سوره بقره { أَوْ َكالَّ ِذي َم َّر َعلَى قَرْ يَ ٍة َو ِه َي‬
‫ت يَوْ ما ً أَوْ‬ ‫ال لَبِ ْث ُ‬
‫َام ثُ َّم بَ َعثَهُ قَا َل َك ْم لَبِ ْثتَ قَ َ‬
‫اويَةٌ َعلَى ُعرُو ِشهَا قَا َل أَنَّ َى يُحْ يِـي هَـ َ ِذ ِه هّللا ُ بَ ْع َد َموْ تِهَا فَأ َ َماتَهُ هّللا ُ ِمئَةَ ع ٍ‬
‫خَ ِ‬
‫اس َوانظرُْ‬ ‫َّ‬ ‫ِّ‬ ‫ً‬
‫اركَ َولِنَجْ َعلَكَ آيَة للن ِ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬
‫ك لَ ْم يَتَ َسن ْه َوانظرْ إِلَى ِح َم ِ‬ ‫ك َو َش َرابِ َ‬ ‫َ‬
‫َام فَانظرْ إِلَى ط َعا ِم َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬
‫ْض يَوْ ٍم قَا َل بَل لبِثتَ ِمئَةَ ع ٍ‬‫بَع َ‬
‫العظَ ِام َك ْيفَ نُن ِش ُزهَا ثُ َّم نَ ْكسُوهَا لَحْ ما ً فَلَ َّما تَبَيَّنَ لَهُ قَا َل أَ ْعلَ ُم أَ َّن هّللا َ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِدي ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫إِلَى ِ‬
‫خاویه ‪ :‬فرو تپیده ‪ ،‬فرو ریخته‬
‫لبثت ‪ :‬درنگ کرده ای ‪ .‬مانده ای‬
‫لم یتسنة ‪ :‬تغییر نکرده است با گذشت سالها فاسد وتباه نشده است‬
‫ننشز ‪ :‬فراهم می چینیم و بهم می پیوندیم‬
‫نکسو ‪ :‬می پوشانیم ‪.‬‬

‫ال أَ َولَ ْم‬

‫ال إِ ْب َرا ِهي ُم َربِّ أَ ِرنِي َك ْيفَ تُحْ يِـي ْال َموْ تَى قَ َ‬ ‫کلمات ( صرهن ـ جزءا ) در آیه ‪ 260‬سوره بقره { َوإِ ْذ قَ َ‬
‫ُ‬
‫ك ث َّم اجْ َعلْ َعلَى ُك ِّل َجبَ ٍل ِّم ْنه َُّن‬ ‫ال بَلَى َولَـ ِكن لِّيَ ْ‬
‫ط َمئِ َّن قَ ْلبِي قَا َل فَ ُخ ْذ أَرْ بَ َعةً ِّمنَ الطَّي ِْر فَصُرْ ه َُّن إِلَ ْي َ‬ ‫تُ ْؤ ِمن قَ َ‬
‫ج ُْزءاً ‪ } ....‬به چه معناست ؟‬
‫صرهن ‪ :‬آنها را به خود نزدیک کن ‪ .‬آنها را به هم بیامیز ‪.‬‬
‫جزءا ‪ :‬قطعه و پاره ‪ ،‬تکه ‪.‬‬
‫‪16‬‬
 ‫کلمه ( سنابل ) در آیه ‪ 261‬سوره بقره { َّمثَ ُل الَّ ِذينَ يُنفِقُونَ أَ ْم َوالَهُ ْم فِي َسبِي ِل هّللا ِ َك َمثَ ِل َحبَّ ٍة أَنبَت ْ‬
‫َت َس ْب َع‬
‫َسنَابِ َل ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫جمع سنبلة ‪ ،‬خوشه ها ‪.‬‬

‫ص َدقَاتِ ُكم بِ ْال َمنِّ َواأل َذى‬ ‫وا الَ تُب ِْطلُ ْ‬
‫وا َ‬ ‫کلمات ( صفوان ـ وابل ـ صلدا ) در آیه ‪ 264‬سوره بقره { يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫ص ْلداً‬
‫صابَهُ َوابِ ٌل فَتَ َر َكهُ َ‬ ‫َ‬
‫ص ْف َوا ٍن َعلَ ْي ِه تُ َرابٌ فَأ َ‬ ‫اس َوالَ ي ُْؤ ِمنُ بِاهّلل ِ َو ْاليَوْ ِم ِ‬
‫اآلخ ِر فَ َمثَلُهُ َك َمثَ ِل َ‬ ‫ق َمالَهُ ِرئَاء النَّ ِ‬ ‫َكالَّ ِذي يُنفِ ُ‬
‫ُوا َوهّللا ُ الَ يَ ْه ِدي ْالقَوْ َم ْال َكافِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫الَّ يَ ْق ِدرُونَ َعلَى َش ْي ٍء ِّم َّما َك َسب ْ‬
‫صفوان ‪ :‬سنگ بزگ و صاف و لغزنده‬
‫وابل ‪ :‬باران تند ‪ .‬رگبار باران‬
‫صلدا ‪ :‬سخت و لغزنده بدون گرد و غبار ‪.‬‬

‫ت‬
‫ضا ِ‬ ‫کلمات ( تثبیتا من انفسهم ـ ربوة ـ طل ) در آیه ‪ 265‬سوره بقره { َو َمثَ ُل الَّ ِذينَ يُنفِقُونَ أَ ْم َوالَهُ ُم ا ْبتِغَاء َمرْ َ‬
‫ص ْبهَا َوابِ ٌل فَطَ ٌّل َوهّللا ُ بِ َما تَ ْع َملُونَ‬ ‫َت أُ ُكلَهَا ِ‬
‫ض ْعفَي ِْن فَإِن لَّ ْم يُ ِ‬ ‫هّللا ِ َوت َْثبِيتا ً ِّم ْن أَنفُ ِس ِه ْم َك َمثَ ِل َجنَّ ٍة بِ َر ْب َو ٍة أَ َ‬
‫صابَهَا َوابِ ٌل فَآت ْ‬
‫صي ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫بَ ِ‬
‫تثبیتا من انفسهم ‪ :‬برای استوار کردن جانهایشان بر ایمان و احسان‬
‫ربوة ‪ :‬زمین مرتفع ‪ ،‬پشته‬
‫طل ‪ :‬باران خفیف ‪.‬‬

‫يل َوأَ ْعنَا ٍ‬

‫ب تَجْ ِري ِمن‬ ‫کلمات ( کبر ـ اعصار ) در آیه ‪ 266‬سوره بقره { أَيَ َو ُّد أَ َح ُد ُك ْم أَن تَ ُكونَ لَهُ َجنَّةٌ ِّمن نَّ ِخ ٍ‬
‫صا ٌر فِي ِه ‪ }...‬به چه معناست ؟‬ ‫صابَهَا ِإ ْع َ‬‫ض َعفَاء فَأ َ َ‬ ‫صابَهُ ْال ِكبَ ُر َولَهُ ُذ ِّريَّةٌ ُ‬
‫ت َوأَ َ‬
‫تَحْ تِهَا األَ ْنهَا ُر لَهُ فِيهَا ِمن ُك ِّل الثَّ َم َرا ِ‬
‫کبر‪ :‬پیری کهنسالی‬
‫اعصار ‪ :‬گرد باد ‪.‬‬

‫آخ ِذي ِه إِالَّ أَن تُ ْغ ِمض ْ‬

‫ُوا فِي ِه‬ ‫وا ْالخَ بِ َ‬
‫يث ِم ْنهُ تُنفِقُونَ َولَ ْستُم بِ ِ‬ ‫کلمه ( ال تیمموا ) در آیه ‪ 267‬سوره بقره { ‪َ ...‬والَ تَيَ َّم ُم ْ‬
‫وا أَ َّن هّللا َ َغنِ ٌّي َح ِمي ٌد } به چه معناست ؟‬
‫َوا ْعلَ ُم ْ‬
‫قصد نکنید ‪.‬‬

‫ت فَنِ ِع َّما ِه َي َوإِن تُ ْخفُوهَا َوتُ ْؤتُوهَا ْالفُقَ َراء‬

‫ص َدقَا ِ‬ ‫کلمات ( فنعما هی ـ یوف ) در آیه ‪ 271‬سوره بقره { إِن تُ ْبد ْ‬
‫ُوا ال َّ‬
‫فَهُ َو َخ ْي ٌر ُّل ُك ْم َويُ َكفِّ ُر عَن ُكم ِّمن َسيِّئَاتِ ُك ْم َوهّللا ُ بِ َما تَ ْع َملُونَ َخبِي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫فنعما هی ‪ :‬چه خوب است‬
‫یوف ‪ :‬به تمام و کمال داده می شود ‪.‬‬

‫يل‬
‫ُوا فِي َسبِ ِ‬ ‫کلمات ( احصروا ـ ضرب ـ تعفف ـ سیما ـ الحافا ) در آیه ‪ 273‬سوره بقره { لِ ْلفُقَ َراء الَّ ِذينَ أُ ِ‬
‫حصر ْ‬
‫اس إِ ْل َحافا ً َو َما‬
‫ْرفُهُم بِ ِسي َماهُ ْم الَ يَسْأَلُونَ النَّ َ‬ ‫ض يَحْ َسبُهُ ُم ْال َجا ِه ُل أَ ْغنِيَاء ِمنَ التَّ َعفُّ ِ‬
‫ف تَع ِ‬ ‫ضرْ با ً فِي األَرْ ِ‬ ‫هّللا ِ الَ يَ ْست َِطيعُونَ َ‬
‫هّللا‬
‫وا ِم ْن خَ ي ٍْر فَإ ِ َّن َ بِ ِه َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫تُنفِقُ ْ‬
‫احصروا ‪ :‬بازداشته شده اند‬
‫ضرب ‪ :‬راه رفتن ‪ ،‬مراد جستجو و تکاپوی درکار و تجارت و کسب و تالش در پی معاش ‪.‬‬
‫تعفف ‪ :‬قناعت ‪ .‬شرم وحیا‬
‫سیما ‪ :‬رخساره ‪ .‬دیدار ‪.‬‬
‫الحافا ‪ :‬الحلح ‪ .‬اصرار ‪.‬‬

‫کلمات ( یتخطبه ـ مس ) در آیه ‪ 275‬سوره بقره { الَّ ِذينَ يَأْ ُكلُونَ ال ِّربَا الَ يَقُو ُمونَ إِالَّ َك َما يَقُو ُم الَّ ِذي يَتَ َخبَّطُهُ‬
‫ال َّش ْيطَانُ ِمنَ ْال َمسِّ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫یتخبطه ‪ :‬او را پیاپی وناهنجارانه بزند‬
‫مس ‪ :‬جنون و دیوانگی ‪.‬‬

‫ت َوهّللا ُ الَ ي ُِحبُّ ُك َّل‬ ‫ق هّللا ُ ْال ِّربَا َويُرْ بِي ال َّ‬
‫ص َدقَا ِ‬ ‫کلمات ( یمحق ـ یربی ـ اثیم ) در آیه ‪ 276‬سوره بقره { يَ ْم َح ُ‬
‫ار أَثِ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫َكفَّ ٍ‬
‫یمحق ‪ :‬نابود می کند ‪ .‬محو می گرداند‬
‫یذبی ‪ :‬افزایش می دهد ‪ .‬فزونی می بخشد‬
‫اثیم ‪ :‬فرو رفته در گناه ‪.‬‬
‫‪17‬‬
 ‫ب ِّمنَ هّللا ِ َو َرسُولِ ِه َوإِن تُ ْبتُ ْم فَلَ ُك ْم ُر ُؤوسُ‬ ‫وا فَأْ َذنُ ْ‬
‫وا بِ َحرْ ٍ‬ ‫کلمه ( فاذنوا ) در آیه ‪ 279‬سوره بقره { فَإِن لَّ ْم تَ ْف َعلُ ْ‬
‫ظلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َظلِ ُمونَ َوالَ تُ ْ‬
‫أَ ْم َوالِ ُك ْم الَ ت ْ‬
‫پس بدانید ‪.‬‬

‫کلمات ( ذو عسرة ـ نظرة ـ میسرة ) در آیه ‪ 280‬سوره بقره { َوإِن َكانَ ُذو ُع ْس َر ٍة فَنَ ِظ َرةٌ إِلَى َم ْي َس َر ٍة َوأَن‬
‫ص َّدقُ ْ‬
‫وا َخ ْي ٌر لَّ ُك ْم إِن ُكنتُ ْم تَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫تَ َ‬
‫ذوعسرة ‪ :‬تنگدست ونادار‬
‫نظرة ‪ :‬مهلت و فرصت دادن‬
‫میسرة ‪ :‬گشایش و فر اخ دستی ‪.‬‬

‫کلمات ( تداینتم ـ اجل ـ ال یاب ـ یملل ـ ال یبخس ـ ال تساموا ـ اقسط ـ اقوم ـ تدیرون ) در آیه ‪ 282‬سوره بقره {‬
‫ب َك َما‬ ‫ب َكاتِبٌ أَ ْن يَ ْكتُ َ‬ ‫وا إِ َذا تَدَايَنتُم بِ َد ْي ٍن إِلَى أَ َج ٍل ُّم َس ّمًى فَا ْكتُبُوهُ َو ْليَ ْكتُب بَّ ْينَ ُك ْم َكاتِبٌ بِ ْال َع ْد ِل َوالَ يَأْ َ‬ ‫يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫ق َسفِيها ً أَوْ‬ ‫ق هّللا َ َربَّهُ َوالَ يَبْخَ سْ ِم ْنهُ َشيْئا ً فَإن َكانَ الَّ ِذي َعلَ ْي ِه ْال َح ُّ‬ ‫ق َو ْليَتَّ ِ‬
‫َعلَّ َمهُ هّللا ُ فَ ْليَ ْكتُبْ َو ْليُ ْملِ ِل الَّ ِذي َعلَ ْي ِه ْال َح ُّ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬
‫ِّجالِك ْم فإِن ل ْم يَكونَا َر ُجل ْي ِن ف َر ُج ٌل‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ض ِعيفا ً أَوْ الَ يَ ْستَ ِطي ُع أَن يُ ِم َّل هُ َو فَ ْليُ ْملِلْ َولِيُّهُ بِال َعد ِل َوا ْستَش ِهدُوا ش ِهي َدي ِْن من ر َ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ْ‬
‫ب ال ُّشهَدَاء إِ َذا َما ُدعُوا َوالَ‬ ‫ْ‬
‫ض َّل ْإحْ دَاهُ َما فَتُ َذ ِّك َر إِحْ دَاهُ َما األُ ْخ َرى َوالَ يَأ َ‬ ‫ضوْ نَ ِمنَ ال ُّشهَدَاء أَن تَ ِ‬ ‫َان ِم َّمن تَرْ َ‬ ‫ت‬ ‫َ‬ ‫أ‬ ‫ر‬‫َ‬ ‫م‬
‫ْ‬ ‫َوا‬
‫ِ‬
‫ارةً‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬ ‫َرْ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫هّللا‬ ‫ُ‬
‫ص ِغيرا أو كبِيرا إِلى أ َجلِ ِه ذلِك ْم أق َسط ِعن َد ِ َوأقو ُم لِلشهَا َد ِة َوأدنَى أال ت تَابُوا إِال أن تكونَ تِ َج َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫تَسْأ ُموْ ا أن تكتبُوْ هُ َ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ضآ َّر َكاتِبٌ َوالَ َش ِهي ٌد َوإِن تَف َعلوا فَإِنَّهُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ْس َعلَ ْي ُك ْم ُجنَا ٌح أالَّ تَ ْكتُبُوهَا َوأ ْش ِه ُدوْ ا إِ َذا تَبَايَ ْعتُ ْم َوالَ يُ َ‬ ‫اض َرةً تُ ِديرُونَهَا بَ ْينَ ُك ْم فَلَي َ‬ ‫َح ِ‬
‫وا هّللا َ َويُ َعلِّ ُم ُك ُم هّللا ُ َوهّللا ُ بِ ُك ِّل َش ْي ٍء َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫ق بِ ُك ْم َواتَّقُ ْ‬ ‫فُسُو ٌ‬
‫تداینتم ‪ :‬به همدیگر وام دادید‬
‫اجل ‪ :‬مدت‬
‫ال یاب ‪ :‬خودداری نکند‬
‫یملل ‪ :‬امالء کند بیان کند‬
‫ال یبخس ‪ :‬نکاهد‬
‫ال تسامو ‪ :‬سستی نکنید ‪ .‬کم حوصلگی و بی مباالتی نکنید‬
‫اقسط دادگرانه تر‬
‫اقوم ‪ :‬پا برجا تر ‪ .‬استوارتر‬
‫تدیرون ‪ :‬مبادله میکنید ‪.‬‬

‫ضةٌ فَإ ِ ْن أَ ِمنَ بَ ْع ُ‬

‫ض ُكم‬ ‫َان َّم ْقبُو َ‬ ‫کلمه ( رهان ) در آیه ‪ 283‬سوره بقره { َوإِن ُكنتُ ْم َعلَى َسفَ ٍر َولَ ْم تَ ِجد ْ‬
‫ُوا َكاتِبا ً فَ ِره ٌ‬
‫بَعْضا ً ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫جمع رهن ‪ ،‬به معنی مرهون گروگانها ‪.‬‬

‫کلمه ( اصر ) در آیه ‪ 286‬سوره بقره { الَ يُ َكلِّفُ هّللا ُ نَ ْفسا ً إِالَّ ُو ْس َعهَا لَهَا َما َك َسبَ ْ‬
‫ت َو َعلَ ْيهَا َما ا ْكتَ َسبَ ْ‬
‫ت َربَّنَا الَ‬
‫تُ َؤا ِخ ْذنَا إِن نَّ ِسينَا أَوْ أَ ْخطَأْنَا َربَّنَا َوالَ تَحْ ِملْ َعلَ ْينَا إِصْ راً ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫تکالیف سخت و طاقت فرسا ‪.‬‬
‫آل عمران ‪:‬‬
‫معنی کلمه ( محکمات ـ ام الکتاب ـ متشابهات ـ الراسخون فی العلم ) در آیه ‪ 7‬سوره آل عمران{ هُ َو الَّ ِذ َ‬
‫ي‬
‫ات فَأ َ َّما الَّ ِذينَ في قُلُوبِ ِه ْم َز ْي ٌغ فَيَتَّبِعُونَ َما تَ َشابَهَ ِمنهُْ‬ ‫ب َوأُ َخ ُر ُمتَ َشابِهَ ٌ‬
‫ات ه َُّن أُ ُّم ْال ِكتَا ِ‬‫ات ُّمحْ َك َم ٌ‬ ‫أَن َز َل َعلَ ْيكَ ْال ِكت َ‬
‫َاب ِم ْنهُ آيَ ٌ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ا ْبتِغَاء ْالفِ ْتنَ ِة َوا ْبتِغَاء تَأ ِويلِ ِه َو َما يَ ْعلَ ُم تَأ ِويلَهُ إِالَّ هّللا ُ َوالرَّا ِس ُخونَ فِي ْال ِع ْل ِم يَقُولُونَ آ َمنَّا بِ ِه ُك ٌّل ِّم ْن ِعن ِد َربِّنَا َو َما يَ َّذ َّك ُر إِالَّ‬
‫ب } چیست ؟‬ ‫األلبَا ِ‬‫وا ْ‬ ‫أُوْ لُ ْ‬
‫محکمات ‪ :‬آیه های متقن و واضح که همگان میتوانند به معانی و تفسیر آنها پی ببرند و در فهم آن دچار اشتباه و‬
‫التباس نشوند‬
‫ام الکتاب ‪ :‬اصل و اساس قرآن و مرجع احکام حالل وحرام و کلید مشکالت و مجمالت‬
‫متشابهات ‪ :‬آیاتی که مشکا و قابل تاویل بوده و معانی کامل واضح و روشنی ندارند چون محتمل مفاهیم و اوجه‬
‫زیادی هستند ‪ .‬قاطعانه نمی توان آنرا تبیین و تفسیر کرد ‪.‬‬
‫الراسخون فی العلم ‪ :‬دانشمندان زبر دست و فرزانه ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( الوهاب ) در آیه ‪ 8‬سوره آل عمران{ َربَّنَا الَ تُ ِز ْغ قُلُوبَنَا بَ ْع َد إِ ْذ هَ َد ْيتَنَا َوهَبْ لَنَا ِمن لَّ ُدنكَ َرحْ َمةً إِنَّكَ‬
‫أَنتَ ْال َوهَّابُ } چیست ؟‬

‫‪18‬‬
 ‫بس بخشنده ‪.‬‬

‫ُوا لَن تُ ْغنِ َي َع ْنهُ ْم أَ ْم َوالُهُ ْم َوالَ‬

‫معنی کلمات ( لن تغنی عنهم ـ وقود ) در آیه ‪ 10‬سوره آل عمران{ إِ َّن الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫أَوْ الَ ُدهُم ِّمنَ هّللا ِ َشيْئا ً َوأُولَـئِ َ‬
‫ك هُ ْم َوقُو ُد النَّ ِ‬
‫ار } چیست ؟‬
‫لن تغنی عنهم ‪ :‬بدیشان نفع نمی رساند‬
‫وقود ‪ :‬هیمه و افروزینه ‪.‬‬

‫آل فِرْ عَوْ نَ َوالَّ ِذينَ ِمن قَ ْبلِ ِه ْم َك َّذب ْ‬

‫ُوا بِآيَاتِنَا‬ ‫ب ِ‬‫معنی کلمه ( داب ـ فرعون ) در آیه ‪ 11‬سوره آل عمران{ َكد َْأ ِ‬
‫فَأ َ َخ َذهُ ُم هّللا ُ بِ ُذنُوبِ ِه ْم َوهّللا ُ َش ِدي ُد ْال ِعقَا ِ‬
‫ب } چیست ؟‬
‫داب ‪ :‬عادت‬
‫فرعون ‪ :‬لقب شاهان مصر ‪ .‬در اینجا مراد فرعون معاصر موسی است به نام رامسس دوم ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( اولی االبصار) در آیه ‪ 13‬سوره آل عمران{ ‪َ ...‬وهّللا ُ يُ َؤيِّ ُد بِنَصْ ِر ِه َمن يَ َشا ُء إِ َّن فِي َذلِكَ لَ ِعب َْرةً‬
‫ار } چیست ؟‬ ‫ص ِ‬‫أَّل ُوْ لِي األَ ْب َ‬
‫دارندگان چشم ‪ .‬صاحبان بینش ‪.‬‬

‫اس حُبُّ ال َّشهَ َوا ِ‬

‫ت‬ ‫معنی کلمات ( القناطیر ـ المقنطرة ـ المسومة ـ المآب ) در آیه ‪ 14‬سوره آل عمران{ ُزيِّنَ لِلنَّ ِ‬
‫ْ‬
‫ع ال َحيَا ِة ال ُّد ْنيَا‬ ‫ض ِة َو ْال َخ ْي ِل ْال ُم َس َّو َم ِة َواألَ ْن َع ِام َو ْال َحرْ ِ‬
‫ث َذلِ َ‬
‫ك َمتَا ُ‬ ‫ب َو ْالفِ َّ‬
‫ير ْال ُمقَنطَ َر ِة ِمنَ ال َّذهَ ِ‬ ‫ِمنَ النِّ َساء َو ْالبَنِينَ َو ْالقَن ِ‬
‫َاط ِ‬
‫ب } چیست ؟‬ ‫َوهّللا ُ ِعن َدهُ ُحسْنُ ْال َمآ ِ‬
‫القناطیر ‪ :‬جمع قنطار ‪ ،‬دارایی هنگفت‬
‫المقنطره ‪ :‬انباشته ‪ .‬بیشمار‬
‫المسومة ‪ :‬نشاندار‬
‫المآب ‪ :‬مرجع ‪ .‬بازگشت ‪.‬‬

‫وا لَن تَ َم َّسنَا النَّا ُر ِإالَّ أَيَّاما ً َّم ْعدُودَا ٍ‬

‫ت َو َغ َّرهُ ْم فِي‬ ‫ك بِأَنَّهُ ْم قَالُ ْ‬
‫معنی کلمه ( غر ) در آیه ‪24‬سوره آل عمران{ َذلِ َ‬
‫ِدينِ ِهم َّما َكانُ ْ‬
‫وا يَ ْفتَرُونَ } چیست ؟‬
‫گول زد فریب داد‬

‫ع ْال ُم ْلكَ ِم َّمن‬ ‫ك تُ ْؤتِي ْال ُم ْلكَ َمن تَ َشاء َوت ِ‬

‫َنز ُ‬ ‫ك ْال ُم ْل ِ‬
‫معنی کلمه ( تنزع ) در آیه ‪ 26‬سوره آل عمران{ قُ ِل اللَّهُ َّم َمالِ َ‬
‫تَ َشاء ‪ } ....‬چیست ؟‬
‫باز پس می گیری ‪ .‬سلب می کنی ‪.‬‬

‫ار َوتُولِ ُج النَّهَا َر فِي اللَّ ْي ِل َوتُ ْخ ِر ُج ْال َح َّ‬

‫ي ِمنَ‬ ‫معنی کلمه ( تولج ) در آیه ‪ 27‬سوره آل عمران{ تُولِ ُج اللَّي َْل فِي ْالنَّهَ ِ‬
‫ب } چیست ؟‬ ‫ت َوتُ ْخ ِر ُج الَ َميَّتَ ِمنَ ْال َح ِّي َوتَرْ ُز ُ‬
‫ق َمن تَ َشاء بِ َغي ِْر ِح َسا ٍ‬ ‫ْال َميِّ ِ‬
‫داخل می گردانی ‪ .‬وارد می کنی ‪.‬‬

‫ْس ِمنَ هّللا ِ فِي َش ْي ٍء إِالَّ أَن تَتَّقُ ْ‬

‫وا ِم ْنهُ ْم‬ ‫معنی جمله ( اال ان تتقوا منهم تقاة ) در آیه ‪ 28‬سوره آل عمران{ ‪ ....‬فَلَي َ‬
‫تُقَاةً َوي َُح ِّذ ُر ُك ُم هّللا ُ نَ ْف َسهُ َوإِلَى هّللا ِ ْال َم ِ‬
‫صي ُر } چیست ؟‬
‫مگر اینکه از اذیت و آزارشان بترسید که در این صورت می توانید با آنان در ظاهر دوستی ورزید ‪ .‬بدان اندازه‬
‫که دفع ضرر گردد ‪.‬‬

‫ضراً‬ ‫معنی کلمات ( محضرا ـ امدا بعیدا ) در آیه‪ 30‬سوره آل عمران{ يَوْ َم تَ ِج ُد ُكلُّ نَ ْف ٍ‬
‫س َّما َع ِملَ ْ‬
‫ت ِم ْن خَ ي ٍْر ُّمحْ َ‬
‫ت ِمن ُس َو ٍء تَ َو ُّد لَوْ أَ َّن بَ ْينَهَا َوبَ ْينَهُ أَ َمداً بَ ِعيداً َويُ َح ِّذ ُر ُك ُم هّللا ُ نَ ْف َسهُ َوهّللا ُ َرؤُوفُ بِ ْال ِعبَا ِد } چیست ؟‬
‫َو َما َع ِملَ ْ‬
‫محضرا ‪ :‬حاضر آماده ـ امدا بعیدا ‪ :‬فاصله زیاد ‪.‬‬

‫ت لَكَ َما فِي بَ ْ‬

‫طنِي‬ ‫ت ا ْم َرأَةُ ِع ْم َرانَ َربِّ إِنِّي نَ َذرْ ُ‬
‫معنی کلمه ( محررا ) در آیه ‪ 35‬سوره آل عمران{ إِ ْذ قَالَ ِ‬
‫ك أَنتَ ال َّس ِمي ُع ْال َعلِي ُم } چیست ؟‬
‫ُم َحرَّراً فَتَقَبَّلْ ِمنِّي إِنَّ َ‬
‫آزاد از کار و بار دنیا و مختص عبادت تو ‪.‬‬

‫ْس ال َّذ َك ُر َكاألُنثَى َوإِنِّي َس َّم ْيتُهَا َمرْ يَ َم ِوإِنِّي أُ ِعي ُذهَا بِكَ‬
‫معنی کلمه ( الرجیم ) در آیه ‪ 36‬سوره آل عمران{ ‪َ ...‬ولَي َ‬
‫َو ُذ ِّريَّتَهَا ِمنَ ال َّش ْيطَ ِ‬
‫ان ال َّر ِج ِيم } چیست ؟‬
‫مطرود‬
‫‪19‬‬
 ‫معنی جمله ( انبتها نباتا حسنا ) در آیه ‪ 37‬سوره آل عمران{ َتَقَبَّلَهَا َربُّهَا بِقَبُو ٍل َح َس ٍن َوأَنبَتَهَا نَبَاتا ً َح َسنا ً َو َكفَّلَهَا‬
‫زَ َك ِريَّا } چیست ؟‬
‫او را به زیبا ترین وجه تربیت کرد و به بهترین صورت محافظت و مراقبت نمود ‪.‬‬

‫ب أَ َّن‬
‫ُصلِّي فِي ْال ِمحْ َرا ِ‬
‫معنی کلمات ( کلمة ـ حصورا ) در آیه ‪ 39‬سوره آل عمران{ فَنَا َد ْتهُ ْال َمآلئِ َكةُ َوه َُو قَائِ ٌم ي َ‬
‫صدِّقا ً بِ َكلِ َم ٍة ِّمنَ هّللا ِ َو َسيِّداً َو َحصُوراً َونَبِيّا ً ِّمنَ الصَّالِ ِحينَ } چیست ؟‬ ‫هّللا َ يُبَ ِّش ُر َ‬
‫ك بِيَحْ يَـى ُم َ‬
‫کلمه ‪ :‬در اینجا مراد عیس اس ت‬
‫حصورا ‪ :‬بر کنار از هوسهای سرکش ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( عاقر ) در آیه ‪ 40‬سوره آل عمران{ قَا َل َربِّ أَنَّ َى يَ ُكونُ لِي ُغالَ ٌم َوقَ ْد بَلَ َغنِ َي ْال ِكبَ ُر َوا ْم َرأَتِي عَاقِ ٌر‬
‫ك هّللا ُ يَ ْف َع ُل َما يَ َشا ُء } چیست ؟‬
‫قَا َل َك َذلِ َ‬
‫نازا و عقیم‬

‫اس ثَالَثَةَ أَي ٍَّام إِالَّ‬

‫ك أَالَّ تُ َكلِّ َم النَّ َ‬
‫معنی کلمه ( العشی ) در آیه ‪ 41‬سوره آل عمران{ قَا َل َربِّ اجْ َعل لِّ َي آيَةً قَا َل آيَتُ َ‬
‫ار } چیست ؟‬‫َر ْمزاً َو ْاذ ُكر َّربَّكَ َكثِيراً َو َسبِّحْ بِ ْال َع ِش ِّي َوا ِإل ْب َك ِ‬
‫شامگاهان ‪.‬‬

‫ك َو َما ُكنتَ لَ َد ْي ِه ْم إِ ْذ ي ُْلقُون‬ ‫ك ِم ْن أَنبَاء ْال َغ ْي ِ‬

‫ب نُو ِحي ِه ِإلَي َ‬ ‫معنی کلمه ( انباء ) در آیه ‪ 44‬سوره آل عمران{ َذلِ َ‬
‫ص ُمونَ } چیست ؟‬ ‫أَ ْقالَ َمهُ ْم أَيُّهُ ْم يَ ْكفُ ُل َمرْ يَ َم َو َما ُكنتَ لَ َد ْي ِه ْم إِ ْذ يَ ْختَ ِ‬
‫جمع نبا ‪ ،‬اخبار‬

‫ت ْال َمآلئِ َكةُ يَا َمرْ يَ ُم إِ َّن هّللا َ يُبَ ِّشر ِ‬

‫ُك بِ َكلِ َم ٍة ِّم ْنهُ ا ْس ُمهُ‬ ‫معنی کلمه ( وجیها ) در آیه ‪ 45‬سوره آل عمران{ إِ ْذ قَالَ ِ‬
‫اآلخ َر ِة َو ِمنَ ْال ُمقَ َّربِينَ } چیست ؟‬
‫ْال َم ِسي ُح ِعي َسى ابْنُ َمرْ يَ َم َو ِجيها ً فِي ال ُّد ْنيَا َو ِ‬
‫دارای وجاهت و کرامت ‪ .‬محترم ‪.‬‬

‫اس فِي ْال َم ْه ِد َو َك ْهالً َو ِمنَ الصَّالِ ِحينَ } چیست ؟‬

‫معنی کلمه ( کهال ) در آیه ‪ 46‬سوره آل عمران{ َويُ َكلِّ ُم النَّ َ‬
‫کهولت ومیان سالی ‪.‬‬

‫ص َوأُحْ يِـي ْال َموْ تَى بِإ ِ ْذ ِن‬ ‫معنی کلمات ( اکمه ـ ابرص ) در آیه ‪ 49‬سوره آل عمران{ ‪َ ...‬وأُب ِْر ُ‬
‫ئ األ ْك َمهَ واألَ ْب َر َ‬
‫هّللا ِ َوأُنَبِّئُ ُكم بِ َما تَأْ ُكلُونَ َو َما تَ َّد ِخرُونَ فِي بُيُوتِ ُك ْم إِ َّن فِي َذلِكَ آليَةً لَّ ُك ْم إِن ُكنتُم ُّم ْؤ ِمنِينَ } چیست ؟‬
‫اکمه ‪ :‬کور مادرزاد‬
‫ابرص ‪ :‬پیس ‪.‬‬

‫ص َوأُحْ يِـي ْال َموْ تَى بِإ ِ ْذ ِن هّللا ِ‬ ‫معنی کلمه ( حواریون ) در آیه ‪ 52‬سوره آل عمران{ َوأُب ِْر ُ‬
‫ئ األ ْك َمهَ واألَب َْر َ‬
‫َوأُنَبِّئُ ُكم بِ َما تَأْ ُكلُونَ َو َما تَ َّد ِخرُونَ فِي بُيُوتِ ُك ْم إِ َّن فِي َذلِكَ آليَةً لَّ ُك ْم إِن ُكنتُم ُّم ْؤ ِمنِينَ } چیست ؟‬
‫جمع حواری خاصگان ‪ ،‬یاران گزیده ‪.‬‬

‫ك فَالَ تَ ُكن ِّمن ْال ُم ْمت َِرينَ } چیست ؟‬ ‫معنی کلمه ( ممترین ) در آیه ‪ 60‬سوره آل عمران{ ْال َح ُّ‬
‫ق ِمن َّربِّ َ‬
‫شک کنندگان از ماده مریه به معنی شک ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( نبتهل ) در آیه ‪ 61‬سوره آل عمران{‪ ...‬أَنفُ َس ُك ْم ثُ َّم نَ ْبتَ ِهلْ فَنَجْ َعل لَّ ْعنَةَ هّللا ِ َعلَى ْال َكا ِذبِينَ }‬
‫چیست ؟‬
‫فروتنانه دست دعا به درگاه خدا برداریم و به زاری از او بخواهیم که ‪ .‬مباهله کنیم ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( حنیفا ) در آیه ‪ 67‬سوره آل عمران{ َما َكانَ إِ ْب َرا ِهي ُم يَهُو ِديّا ً َوالَ نَصْ َرانِيّا ً َولَ ِكن َكانَ َحنِيفا ً ُّم ْسلِما ً‬
‫َو َما َكانَ ِمنَ ْال ُم ْش ِر ِكينَ } چیست ؟‬
‫دور از باطل و گراینده به حق ‪.‬‬

‫ق بِ ْالبَا ِط ِل َوتَ ْكتُ ُمونَ ْال َح َّ‬

‫ق‬ ‫ب ِل َم ت َْلبِسُونَ ْال َح َّ‬
‫معنی کلمه ( تلبسون ) در آیه ‪ 71‬سوره آل عمران{ يَا أَ ْه َل ْال ِكتَا ِ‬
‫َوأَنتُ ْم تَ ْعلَ ُمونَ } چیست ؟‬
‫آمیزه هم میدارید ‪.‬‬
‫‪20‬‬
 ‫معنی کلمه و جمله ( یلوون ـ یلوون السنتهم بالکتاب ) در آیه ‪ 78‬سوره آل عمران{ َوإِ َّن ِم ْنهُ ْم لَفَ ِريقا ً يَ ْلوُونَ‬
‫ب } چیست ؟‬ ‫ب َو َما هُ َو ِمنَ ْال ِكتَا ِ‬
‫ب لِتَحْ َسبُوهُ ِمنَ ْال ِكتَا ِ‬
‫أَ ْل ِسنَتَهُم بِ ْال ِكتَا ِ‬
‫یلوون ‪ :‬پیچ می دهند بگونه صحیح ادا نمی کنند ‪.‬‬
‫یلوون السنتهم ‪ :‬آنچه می خواهند تحریفش می کنند و درست بیان نمی دارند ‪.‬‬

‫وا أَ ْق َررْ نَا قَ َ‬

‫ال‬ ‫خَذتُ ْم َعلَى َذلِ ُك ْم ِإصْ ِري قَالُ ْ‬
‫معنی کلمه ( اصر ) در آیه ‪ 81‬سوره آل عمران{‪ ...‬قَا َل أَأَ ْق َررْ تُ ْم َوأَ ْ‬
‫ُوا َوأَنَاْ َم َع ُكم ِّمنَ ال َّشا ِه ِدينَ } چیست ؟‬
‫فَا ْشهَد ْ‬
‫عهد‬

‫ُ‬ ‫ُ‬
‫نز َل َعلَى إِ ْب َرا ِهي َم‬ ‫معنی کلمه ( اسباط ) در آیه ‪ 84‬سوره آل عمران{ لْ آ َمنَّا بِاهّلل ِ َو َما أ ِ‬
‫نز َل َعلَ ْينَا َو َما أ ِ‬
‫وب َواألَ ْسبَا ِط ‪ } ...‬چیست ؟‬
‫ق َويَ ْعقُ َ‬ ‫َوإِ ْس َما ِعي َل َوإِس َ‬
‫ْحا َ‬
‫نوادگان ‪ .‬قبایل ‪ .‬مراد از قبایل ‪ ،‬قبایل دوازده گانه بنی اسراییل ‪.‬‬

‫اس لَلَّ ِذي بِبَ َّكةَ ُمبَا َركا ً َوهُدًى‬

‫ض َع لِلنَّ ِ‬ ‫معنی کلمه ( بکة ) در آیه ‪ 96‬سوره آل عمران{ إِ َّن أَ َّو َل بَ ْي ٍ‬
‫ت ُو ِ‬
‫لِّ ْل َعالَ ِمينَ } چیست ؟‬
‫اسم از اسامی مکه ‪.‬‬

‫ات هّللا ِ َوفِي ُك ْم َرسُولُهُ‬

‫معنی کلمه ( یعتصم ) در آیه ‪ 101‬سوره آل عمران{ َو َك ْيفَ تَ ْكفُرُونَ َوأَنتُ ْم تُ ْتلَى َعلَ ْي ُك ْم آيَ ُ‬
‫ص َرا ٍط ُّم ْستَقِ ٍيم } چیست ؟‬ ‫صم بِاهّلل ِ فَقَ ْد هُ ِد َ‬
‫ي إِلَى ِ‬ ‫َو َمن يَ ْعتَ ِ‬
‫چنگ بزند ‪.‬‬

‫وا بِ َح ْب ِل هّللا ِ َج ِميعا ً َوالَ تَفَ َّرقُ ْ‬

‫وا ‪} ...‬‬ ‫ص ُم ْ‬
‫معنی کلمه ( حبل هللا ) در آیه ‪ 103‬سوره آل عمران{ َوا ْعتَ ِ‬
‫چیست ؟‬
‫مراد قرآن است ‪.‬‬

‫معنی کلمات ( تبیض ـ تسود ) در آیه ‪ 106‬سوره آل عمران{ َوْ َم تَ ْبيَضُّ ُوجُوهٌ َوتَ ْس َو ُّد ُوجُوهٌ فَأ َ َّما الَّ ِذينَ ا ْس َو َّد ْ‬
‫ت‬
‫وا ْال َع َذ َ‬
‫اب بِ َما ُك ْنتُ ْم تَ ْكفُرُونَ } چیست ؟‬ ‫ُوجُوهُهُ ْم أَ ْكفَرْ تُم بَ ْع َد إِي َمانِ ُك ْم فَ ُذوقُ ْ‬
‫تبیض ‪ :‬سفبد می گردد ‪ .‬مراد بشاشت و شادی مومنان است ‪.‬‬
‫تسود ‪ :‬سیاه می گردد ‪ .‬مراد اندوه وناراحتی کافران است ‪.‬‬

‫ت َعلَ ْي ِه ُم ال ِّذلَّةُ أَ ْينَ َما‬

‫ُربَ ْ‬‫معنی جمله وکلمه ( باوو بغضب من هللا ـ مسکنة ) در آیه ‪ 112‬سوره آل عمران{ ض ِ‬
‫ك بِأَنهُ ْم َكانوا يَكفرُونَ‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫ت َعلَ ْي ِه ُم ْال َم ْس َكنَةُ َذلِ َ‬ ‫ب ِّمنَ هّللا ِ َوض ِ‬
‫ُربَ ْ‬ ‫ض ٍ‬ ‫وا إِالَّ بِ َحب ٍْل ِّم ْن هّللا ِ َو َح ْب ٍل ِّمنَ النَّ ِ‬
‫اس َوبَآؤُوا بِ َغ َ‬ ‫ثُقِفُ ْ‬
‫وا يَ ْعتَ ُدونَ } چیست ؟‬ ‫صوا َّو َكانُ ْ‬
‫ك بِ َما َع َ‬ ‫ت هّللا ِ َويَ ْقتُلُونَ األَنبِيَا َء بِ َغي ِْر َح ٍّ‬
‫ق َذلِ َ‬ ‫بِآيَا ِ‬
‫باووا بغضب من هللا ‪ :‬برگشتند و خشم خدا را با خود آوردند ‪ .‬مستحق خشم خدا گشتند‬
‫مسکنة ‪ :‬خواری و مذلت ‪.‬‬

‫صرٌّ‬ ‫معنی کلمه ( صر ) در آیه ‪ 117‬سوره آل عمران{ َمثَ ُل َما يُنفِقُونَ فِي ِهـ ِذ ِه ْال َحيَا ِة ال ُّد ْنيَا َك َمثَ ِل ِر ٍ‬
‫يح فِيهَا ِ‬
‫ظلِ ُمونَ } چیست ؟‬ ‫وا أَنفُ َسهُ ْم فَأ َ ْهلَ َك ْتهُ َو َما ظَلَ َمهُ ُم هّللا ُ َولَـ ِك ْن أَنفُ َسهُ ْم يَ ْ‬
‫ث قَوْ ٍم ظَلَ ُم ْ‬ ‫أَ َ‬
‫صابَ ْ‬
‫ت َحرْ َ‬
‫سرمای سخت ‪.‬‬

‫وا الَ تَتَّ ِخ ُذ ْ‬

‫وا بِطَانَةً‬ ‫معنی کلمات ( بطانة ـ الیالونکم ـ خباال ) در آیه ‪ 118‬سوره آل عمران{ يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫ت إِن‬‫صدُو ُرهُ ْم أَ ْكبَ ُر قَ ْد بَيَّنَّا لَ ُك ُم اآليَا ِ‬
‫ضاء ِم ْن أَ ْف َوا ِه ِه ْم َو َما تُ ْخفِي ُ‬
‫ت ْالبَ ْغ َ‬ ‫ِّمن دُونِ ُك ْم الَ يَأْلُونَ ُك ْم خَ بَاالً َو ُّد ْ‬
‫وا َما َعنِتُّ ْم قَ ْد بَ َد ِ‬
‫ُكنتُ ْم تَ ْعقِلُونَ } چیست ؟‬
‫بطانة ‪ :‬محرم اسرار ‪.‬‬
‫ال یالونکم ‪ :‬تقصیر و کوتاهی نمی کنند ‪.‬‬
‫خباال ‪ :‬فساد و تباهی ‪.‬‬

‫معنی کلمات ( عضوا ـ انامل ) در آیه ‪ 119‬سوره آل عمران{ هَاأَنتُ ْم أُوْ الء تُ ِحبُّونَهُ ْم َوالَ يُ ِحبُّونَ ُك ْم َوتُ ْؤ ِمنُونَ‬
‫وا بِ َغي ِْظ ُك ْم إِ َّن هّللا َ َعلِي ٌم بِ َذا ِ‬
‫ت‬ ‫وا َعلَ ْي ُك ُم األَنَا ِم َل ِمنَ ْال َغ ْي ِظ قُلْ ُموتُ ْ‬
‫وا آ َمنَّا َوإِ َذا خَ لَوْ ْا عَضُّ ْ‬
‫ب ُكلِّ ِه َوإِ َذا لَقُو ُك ْم قَالُ ْ‬‫بِ ْال ِكتَا ِ‬
‫ُور } چیست ؟‬ ‫الصُّ د ِ‬
‫عضوا ‪ :‬گاز گرفتند‬
‫‪21‬‬
 ‫انامل ‪ :‬جمع انملة ‪ ،‬سر انگشتان ‪.‬‬

‫ئ ْال ُم ْؤ ِمنِينَ‬ ‫معنی کلمات ( غدوت ـ تبویء ـ مقائد ) در آیه ‪ 121‬سوره آل عمران{ َوإِ ْذ َغدَوْ تَ ِم ْن أَ ْهلِ َ‬
‫ك تُبَ ِّو ُ‬
‫َمقَا ِع َد لِ ْلقِتَا ِل َوهّللا ُ َس ِمي ٌع َعلِي ٌم } چیست ؟‬
‫غدوت ‪ :‬سحرگاهان بیرون رفتی از واژه غدوة به معنی اغاز روز‬
‫تبویء ‪ :‬جایگزین می کنی ترتیب میدهی ‪.‬‬
‫مقاعد ‪ :‬جایگاهها ‪.‬‬

‫َان ِمن ُك ْم أَن تَ ْف َشالَ َوهّللا ُ َولِيُّهُ َما َو َعلَى هّللا ِ‬

‫معنی کلمه ( ان تفشال ) در آیه ‪ 122‬سوره آل عمران{ إِ ْذ هَ َّمت طَّآئِفَت ِ‬
‫فَ ْليَت ََو َّك ِل ْال ُم ْؤ ِمنُونَ } چیست ؟‬
‫که سستی کنند و تنبلی کنند ‪.‬‬

‫وا َويَأْتُو ُكم ِّمن‬

‫ُوا َوتَتَّقُ ْ‬
‫معنی کلمات ( من فورهم هذا ـ مسومین ) در آیه ‪ 125‬سوره آل عمران{ بَلَى إِن تَصْ بِر ْ‬
‫آالف ِّمنَ ْال َمآلئِ َك ِة ُم َس ِّو ِمينَ } چیست ؟‬
‫ٍ‬ ‫فَوْ ِر ِه ْم هَـ َذا يُ ْم ِد ْد ُك ْم َربُّ ُكم بِ َخ ْم َس ِة‬
‫من فورهم هذا ‪ :‬همین اآلن با سرعت‬
‫مسومین ‪ :‬یورش گران ‪ .‬نشانگذاران بر بئن خود یا بر مرکب خویش‬

‫ُوا أَوْ يَ ْكبِتَهُ ْم‬

‫معنی کلمات ( یکبتهم ـ خائبین ) در آیه ‪ 128‬سوره آل عمران{ لِيَ ْقطَ َع طَ َرفا ً ِّمنَ الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫فَيَنقَلِب ْ‬
‫ُوا خَ آئِبِينَ } چیست ؟‬
‫یکبتهم ‪ :‬خوار و سرکوبشان کنند‬
‫خائبین ‪ :‬نا امیدان ‪.‬‬

‫معنی کلمات ( ال تهنوا ـ اعلون ) در آیه ‪ 139‬سوره آل عمران{ َوالَ تَ ِهنُوا َوالَ تَحْ َزنُوا َوأَنتُ ُم األَ ْعلَوْ نَ ِإن ُكنتُم‬
‫ُّم ْؤ ِمنِينَ } چیست ؟‬
‫ال تهنوا ‪ :‬سست و زبون نشوید‬
‫اعلون ‪ :‬بر تران ‪ ،‬چیرگان ‪.‬‬

‫معنی کلمه و جمله ( قرح ـ نداولها بین الناس ) در آیه ‪ 140‬سوره آل عمران{ إِن يَ ْم َس ْس ُك ْم قَرْ ٌح فَقَ ْد َمسَّ ْالقَوْ َم‬
‫وا َويَتَّ ِخ َذ ِمن ُك ْم ُشهَدَاء َوهّللا ُ الَ يُ ِحبُّ الظَّالِ ِمينَ } چیست ؟‬
‫اس َولِيَ ْعلَ َم هّللا ُ الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬ ‫قَرْ ٌح ِّم ْثلُهُ َوتِ ْلكَ األيَّا ُم نُد ِ‬
‫َاولُهَا بَ ْينَ النَّ ِ‬
‫قرح ‪ :‬زخم و جراحت‬
‫نداولها بین الناس ‪ :‬میان مردم دست به دست می گردانیم ‪.‬‬

‫ق‬ ‫ص هّللا ُ الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬

‫وا َويَ ْم َح َ‬ ‫معنی کلمات ( لیمحص ـ یمحق ) در آیه ‪ 141‬سوره آل عمران{ َولِيُ َم ِّح َ‬
‫ْال َكافِ ِرينَ } چیست ؟‬
‫لیمحص ‪ :‬تا سره و خالصشان گرداند ‪ .‬تا از هر عیبی پاکشان دارد ‪.‬‬
‫یمحق ‪ :‬هالک وتباه کند ‪.‬‬

‫ت ِمن قَ ْبلِ ِه الرُّ ُس ُل أَفَإِن َّماتَ أَوْ‬

‫معنی کلمه ( اعقاب ) در آیه ‪ 144‬سوره آل عمران{ َو َما ُم َح َّم ٌد إِالَّ َرسُو ٌل قَ ْد خَ لَ ْ‬
‫ض َّر هّللا َ َشيْئا ً َو َسيَجْ ِزي هّللا ُ ال َّشا ِك ِرينَ } چیست ؟‬ ‫قُتِ َل انقَلَ ْبتُ ْم َعلَى أَ ْعقَابِ ُك ْم َو َمن يَنقَلِبْ َعلَ َى َعقِبَ ْي ِه فَلَن يَ ُ‬
‫جمع عقب ‪ ،‬پاشنه های پا ‪.‬‬

‫س أَ ْن تَ ُموتَ إِالَّ بِإ ِ ْذ ِن هللا ِكتَابا ً ُّم َؤ َّجالً‬

‫معنی کلمه ( کتابا موجال ) در آیه ‪ 145‬سوره آل عمران{ َو َما َكانَ لِنَ ْف ٍ‬
‫اب اآل ِخ َر ِة نُ ْؤتِ ِه ِم ْنهَا َو َسنَجْ ِزي ال َّشا ِك ِرينَ } چیست ؟‬
‫اب ال ُّد ْنيَا نُ ْؤتِ ِه ِم ْنهَا َو َمن ي ُِر ْد ثَ َو َ‬
‫َو َمن ي ُِر ْد ثَ َو َ‬
‫در کتابی نوشته است که مشتمل بر مرگ میرهاست ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( ربیون ) در آیه ‪ 146‬سوره آل عمران{ َو َكأَيِّن ِّمن نَّبِ ٍّي قَاتَ َل َم َعهُ ِربِّيُّونَ َكثِي ٌر فَ َما َوهَنُ ْ‬
‫وا لِ َما‬
‫وا َوهّللا ُ يُ ِحبُّ الصَّابِ ِرينَ } چیست ؟‬ ‫وا َو َما ا ْستَ َكانُ ْ‬
‫ض ُعفُ ْ‬
‫صابَهُ ْم فِي َسبِي ِل هّللا ِ َو َما َ‬
‫أَ َ‬
‫جمع ربی ‪ ،‬عالمان راسخ در علوم دینی ‪.‬‬

‫وا بِاهّلل ِ َما‬

‫ب بِ َما أَ ْش َر ُك ْ‬ ‫ب الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ُوا الرُّ ْع َ‬ ‫معنی کلمه ( مثوی ) در آیه ‪ 151‬سوره آل عمران{ َسنُ ْلقِي فِي قُلُو ِ‬
‫لَ ْم يُن َِّزلْ بِ ِه س ُْلطَانا ً َو َمأْ َواهُ ُم النَّا ُر َوبِ ْئ َ‬
‫س َم ْث َوى الظَّالِ ِمينَ } چیست ؟‬
‫اقامتگاه ‪.‬‬
‫‪22‬‬
 ‫ص َدقَ ُك ُم هّللا ُ َو ْع َدهُ إِ ْذ تَ ُحسُّونَهُم بِإ ِ ْذنِ ِه َحتَّى إِ َذا‬
‫معنی کلمه ( تحسونهم ) در آیه ‪ 152‬سوره آل عمران{ َولَقَ ْد َ‬
‫فَ ِش ْلتُ ْم ‪ } ...‬چیست ؟‬
‫ایشان را از پای در می آوردید و مستاصلشان می نمایید ‪.‬‬

‫معنی کلمات ( تصعدون ـ ال تلوون ) در آیه ‪ 153‬سوره آل عمران{ إِ ْذ تُصْ ِع ُدونَ َوالَ ت َْلوُونَ َعلَى أ َح ٍد‬
‫صابَ ُك ْم َوهّللا ُ خَ بِي ٌر بِ َما تَ ْع َملُونَ }‬
‫وا َعلَى َما فَاتَ ُك ْم َوالَ َما أَ َ‬‫َوال َّرسُو ُل يَ ْدعُو ُك ْم فِي أُ ْخ َرا ُك ْم فَأَثَابَ ُك ْم ُغ َّما ً بِ َغ ٍّم لِّ َك ْيالَ تَحْ َزنُ ْ‬
‫چیست ؟‬
‫تصعدون ‪ :‬در زمین پراکنده می شوید و می گریزید ودور می گردید ‪.‬‬
‫ال تلوون ‪ :‬روی بر نمی گردانید و نمی نگرید ‪.‬‬
‫ْ‬ ‫ً‬ ‫ُّ‬ ‫ً‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫نزَل َعل ْيكم ِّمن بَ ْع ِد ال َغ ِّم أ َمنَة ن َعاسا يَغ َشى‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫معنی کلمات ( نعاسا ـ مضاجع ) در آیه ‪ 154‬سوره آل عمران{ ث َّم أ َ‬
‫ق ظَ َّن ْال َجا ِهلِيَّ ِة يَقُولُونَ هَل لَّنَا ِمنَ األَ ْم ِر ِمن َش ْي ٍء قُلْ إِ َّن‬ ‫طَآئِفَةً ِّمن ُك ْم َوطَآئِفَةٌ قَ ْد أَهَ َّم ْتهُ ْم أَنفُ ُسهُ ْم يَظُنُّونَ بِاهّلل ِ َغ ْي َر ْال َح ِّ‬
‫األَ ْم َر ُكلَّهُ هَّلِل ِ ي ُْخفُونَ فِي أَنفُ ِس ِهم َّما الَ يُ ْب ُدونَ لَكَ يَقُولُونَ لَوْ َكانَ لنَا ِمنَ األ ْم ِر َش ْي ٌء َّما قتِلنَا هَاهُنَا قل لوْ كنت ْم فِي‬
‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫َّص َما فِي قُلُوبِ ُك ْم َوهّللا ُ َعلِي ٌم‬
‫ُور ُك ْم َولِيُ َمح َ‬
‫صد ِ‬ ‫ضا ِج ِع ِه ْم َولِيَ ْبتَلِ َي هّللا ُ َما فِي ُ‬ ‫ب َعلَ ْي ِه ُم ْالقَ ْت ُل إِلَى َم َ‬ ‫بُيُوتِ ُك ْم لَبَ َر َز الَّ ِذينَ ُكتِ َ‬
‫ُور } چیست ؟‬ ‫ت الصُّ د ِ‬ ‫بِ َذا ِ‬
‫نعاسا ‪ :‬چرت‬
‫مضاجع ‪ :‬جمع مضجع ‪ ،‬آنجا که انسان در آن دراز می کشد و بر پهلو می افتد ‪ .‬مراد خوابگاه مرگ و قتل گاه‬
‫است ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( استزلهم ) در آیه ‪ 155‬سوره آل عمران{ إِ َّن الَّ ِذينَ تَ َولَّوْ ْا ِمن ُك ْم يَوْ َم ْالتَقَى ْال َج ْم َع ِ‬
‫ان إِنَّ َما ا ْستَزَلَّهُ ُم‬
‫ُوا َولَقَ ْد َعفَا هّللا ُ َع ْنهُ ْم إِ َّن هّللا َ َغفُو ٌر َحلِي ٌم } چیست ؟‬
‫ْض َما َك َسب ْ‬
‫ال َّش ْيطَانُ بِبَع ِ‬
‫آنان را به لغزش انداخت‪ .‬آنان را به خطا و گنله دچار کرد‪.‬‬

‫وا الَ تَ ُكونُ ْ‬

‫وا‬ ‫معنی جمله و کلمه ( ضربوا فی االرض ـ غزی ) در آیه ‪ 156‬سوره آل عمران{ يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫وا ُغ ًّزى ‪ } ...‬چیست ؟‬
‫ض أَوْ َكانُ ْ‬
‫ُوا فِي األَرْ ِ‬
‫ض َرب ْ‬ ‫ُوا َوقَالُ ْ‬
‫وا ِإل ْخ َوانِ ِه ْم إِ َذا َ‬ ‫َكالَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ضربوا فی االرض ‪ :‬در زمین مسافرت کردند‬
‫غزی ‪ :‬جمع غازی ‪ ،‬جنگ جویان و جهادگران ‪.‬‬

‫معنی کلمات ( لنت ـ فظا ـ انفضوا ـ ) در آیه ‪ 159‬سوره آل عمران{ فَبِ َما َرحْ َم ٍة ِّمنَ هّللا ِ لِنتَ لَهُ ْم َولَوْ ُكنتَ فَظّا ً‬
‫اورْ هُ ْم فِي األَ ْم ِر فَإ ِ َذا َع َز ْمتَ فَتَ َو َّكلْ َعلَى هّللا ِ إِ َّن هّللا َ‬
‫ك فَاعْفُ َع ْنهُ ْم َوا ْستَ ْغفِرْ لَهُ ْم َو َش ِ‬ ‫ب الَنفَضُّ ْ‬
‫وا ِم ْن َحوْ لِ َ‬ ‫َغلِيظَ ْالقَ ْل ِ‬
‫يُ ِحبُّ ْال ُمتَ َوكلِينَ } چیست ؟‬
‫ِّ‬
‫لنت ‪ :‬نرم شدی نرمش نمودی‬
‫فظا ‪ :‬تند خو‬
‫انفضوا ‪ :‬پراکنده می شوند ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( یغل) در آیه ‪ 161‬سوره آل عمران{ َو َما َكانَ لِنَبِ ٍّي أَن يَ ُغ َّل َو َمن يَ ْغلُلْ يَأْ ِ‬
‫ت بِ َما َغ َّل يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة ثُ َّم‬
‫ت َوهُ ْم الَ ي ْ‬
‫ُظلَ ُمونَ } چیست ؟‬ ‫تُ َوفَّى ُكلُّ نَ ْف ٍ‬
‫س َّما َك َسبَ ْ‬
‫خیانت در غنیمت کند ‪.‬‬

‫معنی کلمات و جمله ( سخط ـ باء بسخط من هللا ـ مصیر ) در آیه ‪ 162‬سوره آل عمران{ أَفَ َم ِن اتَّبَ َع ِرضْ َوانَ‬
‫هّللا ِ َك َمن بَاء بِ َس ْخ ٍط ِّمنَ هّللا ِ َو َمأْ َواهُ َجهَنَّ ُم َوبِ ْئ َ‬
‫س ْال َم ِ‬
‫صي ُر } چیست ؟‬
‫سخط ‪ :‬خشم‬
‫باء بسخط من هللا ‪ :‬با کوله باری از خشم خدا بر گشتند‬
‫مصیر ‪ :‬بازگشت گاه ‪.‬‬

‫معنی کلمات ( بعث ـ یتلوا ) در آیه ‪ 164‬سوره آل عمران{ َقَ ْد َم َّن هّللا ُ َعلَى ْال ُمؤ ِمنِينَ إِ ْذ بَ َع َ‬
‫ث فِي ِه ْم َرسُوالً ِّم ْن‬
‫الل ُّمبِي ٍن } چیست ؟‬ ‫ض ٍ‬ ‫وا ِمن قَ ْب ُل لَفِي َ‬ ‫َاب َو ْال ِح ْك َمةَ َوإِن َكانُ ْ‬
‫أَنفُ ِس ِه ْم يَ ْتلُو َعلَ ْي ِه ْم آيَاتِ ِه َويُ َز ِّكي ِه ْم َويُ َعلِّ ُمهُ ُم ْال ِكت َ‬
‫بعث ‪ :‬بر انگیخت ‪ .‬فرستاد‬
‫یتلوا ‪ :‬می خواند ‪.‬‬

‫ُوا لَوْ أَطَاعُونَا َما قُتِلُوا قُلْ‬

‫وا ِإل ْخ َوانِ ِه ْم َوقَ َعد ْ‬
‫معنی کلمه ( ادرء وا ) در آیه ‪ 168‬سوره آل عمران{ الَّ ِذينَ قَالُ ْ‬
‫فَا ْد َرؤُوا ع َْن أَنفُ ِس ُك ُم ْال َموْ تَ إِن ُكنتُ ْم َ‬
‫صا ِدقِينَ } چیست ؟‬
‫‪23‬‬
 ‫بدور دارید ‪ ،‬دفع کنید ‪.‬‬

‫ُوا أَنَّ َما نُ ْملِي لَهُ ْم َخ ْي ٌر‬

‫معنی کلمات ( نملی ـ مهین ) در آیه ‪ 178‬سوره آل عمران{ َوالَ يَحْ َسبَ َّن الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ُوا إِ ْثما ً َولَ ْه ُم َع َذابٌ ُّم ِه ٌ‬
‫ين } چیست ؟‬ ‫أِّل َنفُ ِس ِه ْم إِنَّ َما نُ ْملِي لَهُ ْم لِيَ ْزدَاد ْ‬
‫نملی ‪ :‬فرصت ومجال می دهیم‬
‫مهین ‪ :‬خوار کننده ‪.‬‬

‫وا بِاهّلل ِ َو ُر ُسلِ ِه‬

‫معنی کلمه ( یجتبی ) در آیه ‪ 179‬سوره آل عمران{ ‪ ...‬لَ ِك َّن هّللا َ يَجْ تَبِي ِمن رُّ ُسلِ ِه َمن يَ َشا ُء فَآ ِمنُ ْ‬
‫وا فَلَ ُك ْم أَجْ ٌر ع ِ‬
‫َظي ٌم } چیست ؟‬ ‫وا َوتَتَّقُ ْ‬
‫َوإِن تُ ْؤ ِمنُ ْ‬
‫بر میگزیند ‪.‬‬

‫ب ُر ُس ٌل ِّمن قَ ْبلِكَ َجآؤُوا بِ ْالبَيِّنَا ِ‬

‫ت َو ُّ‬
‫الزب ُِر‬ ‫معنی کلمه ( زبر ) در آیه ‪ 184‬سوره آل عمران{ فَإِن َك َّذبُو َ‬
‫ك فَقَ ْد ُك ِّذ َ‬
‫ير } چیست ؟‬‫ب ْال ُمنِ ِ‬
‫َو ْال ِكتَا ِ‬
‫جمع زبور ‪ ،‬کتاب مشتمل بر مواعظ ‪.‬‬

‫س َذآئِقَةُ ْال َموْ ِ‬

‫ت َوإِنَّ َما تُ َوفَّوْ نَ‬
‫ُور } چیست ؟‬
‫معنی کلمات ( زحزح ـ متاع ـ غرور ) در آیه ‪ 185‬سوره آل عمران{ ُكلُّ نَ ْف ٍ‬
‫ُ‬ ‫ُ‬
‫ار َوأ ْد ِخ َل ْال َجنَّةَ فَقَ ْد فَازَ َوما ْال َحيَاةُ ال ُّد ْنيَا إِالَّ َمتَاع الغر ِ‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫أجُو َر ُك ْم يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة فَ َمن ُزحْ ِز َح َع ِن النَّ ِ‬
‫زحزح ‪ :‬دور کرده شد‬
‫متاع ‪ :‬کاال ـ غرور ‪ :‬خدعه و فریب ‪.‬‬

‫َوا َّويُ ِحبُّونَ أَن يُحْ َمد ْ‬

‫ُوا بِ َما‬ ‫معنی کلمه ( مفازه ) در آیه ‪ 188‬سوره آل عمران{ الَ تَحْ َسبَ َّن الَّ ِذينَ يَ ْف َرحُونَ بِ َما أَت ْ‬
‫ب َولَهُ ْم َع َذابٌ أَلِي ٌم } چیست ؟‬
‫وا فَالَ تَحْ َسبَنَّهُ ْم بِ َمفَا َز ٍة ِّمنَ ْال َع َذا ِ‬
‫لَ ْم يَ ْف َعلُ ْ‬
‫نجات و رستگاری ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( جنوب) در آیه ‪ 191‬سوره آل عمران{ الَّ ِذينَ يَ ْذ ُكرُونَ هّللا َ قِيَاما ً َوقُعُوداً َو َعلَ َى ُجنُوبِ ِه ْم َويَتَفَ َّكرُونَ‬
‫ار } چیست ؟‬ ‫اب النَّ ِ‬ ‫ك فَقِنَا َع َذ َ‬ ‫ت َواألَرْ ِ‬
‫ض َربَّنَا َما خَ لَ ْقتَ هَذا بَا ِطالً ُس ْب َحانَ َ‬ ‫فِي َخ ْل ِ‬
‫ق ال َّس َما َوا ِ‬
‫جمع جنب ‪ ،‬پهلوها ‪.‬‬

‫ُوا فِي ْالبِالَ ِد } چیست ؟‬

‫ك تَقَلُّبُ الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫معنی کلمه ( تقلب ) در آیه ‪ 196‬سوره آل عمران{ الَ يَ ُغ َّرنَّ َ‬
‫گشت و گذار ‪ .‬آمد وشد ‪.‬‬

‫ات تَجْ ِري ِمن تَحْ تِهَا األَ ْنهَا ُر‬

‫معنی کلمه (نزال ) در آیه ‪ 198‬سوره آل عمران{ لَ ِك ِن الَّ ِذينَ اتَّقَوْ ْا َربَّهُ ْم لَهُ ْم َجنَّ ٌ‬
‫ار } چیست ؟‬ ‫خَ الِ ِدينَ فِيهَا نُ ُزالً ِّم ْن ِعن ِد هّللا ِ َو َما ِعن َد هّللا ِ َخ ْي ٌر لِّألَ ْب َر ِ‬
‫نوشیدنی و خوراکی که از میهمان در آغاز نزول پذیرایی می کنند ‪.‬‬

‫النساء ‪:‬‬
‫ب َوالَ تَأْ ُكلُ ْ‬
‫وا أَ ْم َوالَهُ ْم‬ ‫يث بِالطَّيِّ ِ‬
‫وا ْالخَ بِ َ‬
‫وا ْاليَتَا َمى أَ ْم َوالَهُ ْم َوالَ تَتَبَ َّدلُ ْ‬
‫معنی کلمه ( حوبا ) در آیه ‪ 2‬سوره نساء{ َوآتُ ْ‬
‫إِلَى أَ ْم َوالِ ُك ْم إِنَّهُ َكانَ حُوبا ً َكبِيراً } چیست ؟‬
‫گناه ‪.‬‬

‫اب لَ ُكم ِّمنَ‬

‫ط َ‬ ‫وا فِي ْاليَتَا َمى فَان ِكح ْ‬
‫ُوا َما َ‬ ‫معنی کلمه ( اال تعدلوا ) در آیه ‪ 3‬سوره نساء{ َوإِ ْن ِخ ْفتُ ْم أَالَّ تُ ْق ِسطُ ْ‬
‫ت أَ ْي َمانُ ُك ْم ذلِكَ أدنَى أال تَعُولوا } چیست ؟‬
‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫وا فَ َوا ِح َدةً أَوْ َما َملَ َك ْ‬
‫ث َو ُربَا َع فَإ ِ ْن ِخ ْفتُ ْم أَالَّ تَ ْع ِدلُ ْ‬
‫النِّ َساء َم ْثنَى َوثُالَ َ‬
‫اینکه عدالت را مراعات نکنید ‪.‬‬

‫ص ُدقَاتِ ِه َّن نِحْ لَةً فَإِن ِط ْبنَ لَ ُك ْم‬ ‫معنی کلمات ( صدقات ـ نحلة ـ هنیئا ـ مریئا ) در آیه ‪ 4‬سوره نساء{ َوآتُ ْ‬
‫وا النَّ َساء َ‬
‫عَن َش ْي ٍء ِّم ْنهُ نَ ْفسا ً فَ ُكلُوهُ هَنِيئا ً َّم ِريئا ً } چیست ؟‬
‫صدقات ‪ :‬جمع صدقه ‪ ،‬مهریه ها ‪.‬‬
‫نحلة ‪ :‬فریضه ‪ ،‬عطیه بال عوض ‪.‬‬
‫هنیئا ‪ :‬گوارا و خوشایند ‪.‬‬
‫مریئا ‪ :‬خوشمزه و خوش هضم ‪.‬‬

‫‪24‬‬
 ‫معنی کلمات ( آنستم ـ بدارا ) در آیه ‪ 6‬سوره نساء{ إِلَ ْي ِه ْم أَ ْم َوالَهُ ْم َوالَ تَأْ ُكلُوهَا إِ ْس َرافا ً َوبِدَاراً أَن يَ ْكبَر ْ‬
‫ُوا َو َمن‬
‫ُوا َعلَ ْي ِه ْم َو َكفَى بِاهّلل ِ َح ِسيبا ً }‬
‫ُوف فَإ ِ َذا َدفَ ْعتُ ْم إِلَ ْي ِه ْم أَ ْم َوالَهُ ْم فَأ َ ْش ِهد ْ‬‫ف َو َمن َكانَ فَقِيراً فَ ْليَأْ ُكلْ بِ ْال َم ْعر ِ‬ ‫َكانَ َغنِيّا ً فَ ْليَ ْستَ ْعفِ ْ‬
‫چیست ؟‬
‫آنستم ‪ :‬درک کردیدید و فهمیدید‬
‫بدارا ‪ :‬شتابگرانه ‪.‬‬
‫َصيبٌ ِّم َّما‬ ‫ِّ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫َان َواألق َربُونَ َولِلن َساء ن ِ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ال نَصيِبٌ ِّم َّما ت َركَ ال َوالِد ِ‬ ‫ِّ‬
‫معنی کلمه ( مفروضا ) در آیه ‪ 7‬سوره نساء{ لل ِّر َج ِ‬
‫صيبا ً َّم ْفرُوضا ً } چیست ؟‬ ‫ك ْال َوالِدَا ِن َواألَ ْق َربُونَ ِم َّما قَ َّل ِم ْنهُ أَوْ َكثُ َر نَ ِ‬ ‫تَ َر َ‬
‫واجب و مشخص ‪.‬‬

‫وا َعلَ ْي ِه ْم فَ ْليَتَّقُوا‬

‫ض َعافا ً خَافُ ْ‬
‫وا ِم ْن خ َْلفِ ِه ْم ُذرِّ يَّةً ِ‬
‫ش الَّ ِذينَ لَوْ تَ َر ُك ْ‬
‫معنی کلمه ( ضعافا ) در آیه ‪ 9‬سوره نساء{ َو ْليَ ْخ َ‬
‫هّللا َ َو ْليَقُولُ ْ‬
‫وا قَوْ الً َس ِديداً } چیست ؟‬
‫جمع ضعیف ‪ .‬کوچک و درمانده ‪.‬‬

‫صي ُك ُم هّللا ُ فِي أَوْ الَ ِد ُك ْم لِل َّذ َك ِر ِم ْث ُل َحظِّ األُنثَيَ ْي ِن ‪ } ...‬چیست ؟‬
‫معنی کلمه ( حظ ) در آیه ‪ 11‬سوره نساء{ يُو ِ‬
‫بهره و سهم ‪.‬‬

‫ث َكالَلَةً أَو ا ْم َرأَةٌ َولَهُ أَ ٌخ أَوْ أُ ْخ ٌ‬

‫ت فَلِ ُك ِّل‬ ‫معنی کلمه ( کاللة ) در آیه ‪ 12‬سوره نساء{‪َ ....‬إِن َكانَ َر ُج ٌل يُو َر ُ‬
‫َوا ِح ٍد ِّم ْنهُ َما ال ُّس ُدسُ ‪ } ....‬چیست ؟‬
‫کسی که بمیرد و پدر وفرزندی نداشته باشد‬
‫‪.‬‬
‫ُوا َع ْنهُ َما‬ ‫معنی کلمه (آذوهما ) در آیه ‪ 16‬سوره نساء{ َواللَّ َذانَ يَأْتِيَانِهَا ِمن ُك ْم فَآ ُذوهُ َما فَإِن تَابَا َوأَصْ لَ َحا فَأ َ ْع ِرض ْ‬
‫إِ َّن هّللا َ َكانَ تَوَّابا ً َّر ِحيما ً } چیست ؟‬
‫آندو را شکنجه کنید ‪.‬‬

‫معنی کلمه (بجهالة ) در آیه ‪ 17‬سوره نساء{ إِنَّ َما التَّوْ بَةُ َعلَى هّللا ِ لِلَّ ِذينَ يَ ْع َملُونَ الس َُّو َء بِ َجهَالَ ٍة ثُ َّم يَتُوبُونَ ِمن‬
‫ب فَأُوْ لَـئِ َ‬
‫ك يَتُوبُ هّللا ُ َعلَ ْي ِه ْم َو َكانَ هّللا ُ َعلِيما ً َح ِكيما ً } چیست ؟‬ ‫قَ ِري ٍ‬
‫به سبب حماقت و سفاهت ‪.‬‬

‫وا الَ يَ ِحلُّ لَ ُك ْم أَن ت َِرثُ ْ‬

‫وا النِّ َساء كَرْ ها ً ‪ } ...‬چیست‬ ‫معنی کلمه ( کرها ) در آیه ‪ 19‬سوره نساء{ يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫؟‬
‫ناپسندانه ‪.‬‬

‫معنی جمله ها ی ( افضی بعضکم الی بعض ـ میثاقا غلیظا ) در آیه ‪ 21‬سوره نساء{ َو َك ْيفَ تَأْ ُخ ُذونَهُ َوقَ ْد‬
‫ْض َوأَخ َْذنَ ِمن ُكم ِّميثَاقا ً َغلِيظا ً } چیست ؟‬
‫ض ُك ْم إِلَى بَع ٍ‬ ‫أَ ْف َ‬
‫ضى بَ ْع ُ‬
‫افضی بعضکم الی بعض ‪ :‬با یکدیگر آمیزش نموده اید ‪.‬‬
‫میثاقا ‪ :‬پیمان استوار ‪.‬‬

‫ْض َوأَخ َْذنَ ِمن ُكم ِّميثَاقا ً‬

‫ض ُك ْم إِلَى بَع ٍ‬ ‫معنی کلمه ( مقتا ) در آیه ‪ 22‬سوره نساء{ َو َك ْيفَ تَأْ ُخ ُذونَهُ َوقَ ْد أَ ْف َ‬
‫ضى بَ ْع ُ‬
‫َغلِيظا ً } چیست ؟‬
‫خشم شدید ‪.‬‬

‫معنی کلمات ( ربائبکم ـ حجور ـ حالئل ) در آیه ‪ 23‬سوره نساء{ ‪َ ....‬وأُ َّمهَاتُ ُك ُم الالَّتِي أَرْ َ‬
‫ض ْعنَ ُك ْم َوأَ َ‬
‫خَواتُ ُكم ِّمنَ‬
‫َخَلتُم بِ ِه َّن‪ } ....‬چیست ؟‬ ‫ُور ُكم ِّمن نِّ َسآئِ ُك ُم الالَّتِي د ْ‬ ‫ضا َع ِة َوأُ َّمهَ ُ‬
‫ات نِ َسآئِ ُك ْم َو َربَائِبُ ُك ُم الالَّتِي فِي ُحج ِ‬ ‫ال َّر َ‬
‫ربائبکم ‪ :‬جمع ربیبه تربیت یافته گان ‪ .‬مراد دختران همسرانتان از شوهر دیگر است ‪.‬‬
‫حجور ‪ :‬جمع حجر ‪ ،‬آغوش ممراد رعایت و پرورش است ‪.‬‬
‫حالئل ‪ :‬جمع حلیله ‪ ،‬همسران ‪.‬‬

‫َات ِمنَ النِّ َساء إِالَّ َما َملَ َك ْ‬

‫ت‬ ‫صن ُ‬ ‫معنی کلمات ( محصنات ـ غیر مسافحین ) در آیه ‪ 24‬سوره نساء{ َو ْال ُمحْ َ‬
‫صنِينَ َغ ْي َر ُم َسافِ ِحينَ فَ َما ا ْستَ ْمتَ ْعتُم بِ ِه ِم ْنه َُّن‬ ‫َاب هّللا ِ َعلَ ْي ُك ْم َوأُ ِح َّل لَ ُكم َّما َو َراء َذلِ ُك ْم أَن تَ ْبتَ ُغ ْ‬
‫وا بِأ َ ْم َوالِ ُكم ُّمحْ ِ‬ ‫أَ ْي َمانُ ُك ْم ِكت َ‬
‫ض ِة إِ َّن هّللا َ َكانَ َعلِيما ً َح ِكيما ً } چیست ؟‬ ‫ض ْيتُم بِ ِه ِمن بَ ْع ِد ْالفَ ِري َ‬ ‫ضةً َوالَ ُجنَا َح َعلَ ْي ُك ْم فِي َما تَ َرا َ‬ ‫ُوره َُّن فَ ِري َ‬ ‫فَآتُوه َُّن أُج َ‬
‫محصنات ‪ :‬زنان شوهر دار‬
‫غیر مسافحین ‪ :‬دوری جویندگان از زنا ‪.‬‬
‫‪25‬‬
 ‫ت ْال ُم ْؤ ِمنَا ِ‬
‫ت فَ ِمن ِّما‬ ‫معنی کلمه ( طوال ) در آیه ‪ 25‬سوره نساء{ َو َمن لَّ ْم يَ ْستَ ِط ْع ِمن ُك ْم طَوْ الً أَن يَن ِك َح ْال ُمحْ َ‬
‫صنَا ِ‬
‫ت أَ ْي َمانُ ُكم ‪ } ...‬چیست ؟‬
‫َملَ َك ْ‬
‫دارایی و بضاعت ‪ .‬قدرت مادی و معنوی ‪.‬‬

‫ك ْال َوالِدَا ِن َواألَ ْق َربُونَ َوالَّ ِذينَ‬

‫معنی کلمات ( موالی ـ ایمان) در آیه ‪ 33‬سوره نساء{ َولِ ُك ٍّل َج َع ْلنَا َم َوالِ َي ِم َّما ت ََر َ‬
‫صيبَهُ ْم إِ َّن هّللا َ َكانَ َعلَى ُكلِّ َش ْي ٍء َش ِهيداً } چیست ؟‬
‫َت أَ ْي َمانُ ُك ْم فَآتُوهُ ْم نَ ِ‬
‫َعقَد ْ‬
‫موالی ‪ :‬جمع مولی ‪ ،‬سرپرستان ‪ ،‬پیروان ‪ .‬در اینجا مراد وراث است که حق والیت یعنی استحقاق دریافت ترکه‬
‫و استیالء بر آن را دارند ‪.‬‬
‫ایمان ‪ :‬جمع یمین ‪ ،‬قسم ‪.‬‬

‫ب بِ َما‬ ‫ات لِّ ْل َغ ْي ِ‬

‫َات َحافِظَ ٌ‬
‫ات قَانِت ٌ‬‫معنی کلمات ( حافظات للغیب ـ نشوز ) در آیه ‪ 34‬سوره نساء{ ‪ ...‬فَالصَّالِ َح ُ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َحفِظَ هّللا ُ َوالالَّتِي تَ َخافُونَ نُ ُشو َزه َُّن فَ ِعظُوه َُّن َوا ْه ُجرُوه َُّن فِي ْال َم َ‬
‫ضا ِج ِع َواضْ ِربُوه َُّن فإ ِ ْن أط ْعنَك ْم فالَ تَ ْبغوا َعل ْي ِه َّن‬
‫َسبِيالً إِ َّن هّللا َ َكانَ َعلِيّا ً َكبِيراً } چیست ؟‬
‫حافظات للغیب ‪ :‬راز نگهداران‬
‫نشوز ‪ :‬سرکشی و سرپیچی ‪.‬‬

‫وا َح َكما ً ِّم ْن أَ ْهلِ ِه َو َح َكما ً ِّم ْن أَ ْهلِهَا إِن‬

‫ق بَ ْينِ ِه َما فَا ْب َعثُ ْ‬
‫معنی کلمه ( شقاق ) در آیه ‪ 35‬سوره نساء{ َوإِ ْن ِخ ْفتُ ْم ِشقَا َ‬
‫ق هّللا ُ بَ ْينَهُ َما إِ َّن هّللا َ َكانَ َعلِيما ً خَ بِيراً } چیست ؟‬
‫ي ُِريدَا إِصْ الَحا ً يُ َوفِّ ِ‬
‫جدایی ‪ .‬اختالف ‪.‬‬

‫کلمات ( الجار ذی القربی ـ الجار الجنب ـ الصاحب بالجنب ـ مختاال ـ فخورا ) در آیه ‪ 36‬سوره نساء‬
‫ار‬
‫ِ‬ ‫ج‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫ار ِذي ْالقُرْ بَى َو‬
‫وا بِ ِه َشيْئا ً َوبِ ْال َوالِ َد ْي ِن ِإحْ َسانا ً َوبِ ِذي ْالقُرْ بَى َو ْاليَتَا َمى َو ْال َم َسا ِكي ِن َو ْال َج ِ‬
‫ُوا هّللا َ َوالَ تُ ْش ِر ُك ْ‬
‫{ َوا ْعبُد ْ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫هّللا‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ب َواب ِْن ال َّسبِي ِل َو َما َمل َكت أ ْي َمانك ْم إِ َّن َ ال يُ ِحبُّ َمن َكانَ ُمختَاال فخورا } به چه معناست ؟‬ ‫ب بِال َجن ِ‬ ‫َّاح ِ‬
‫ب َوالص ِ‬ ‫ْال ُجنُ ِ‬
‫الجار ذی القربی ‪ :‬همسایه نزدیک ‪.‬‬
‫الجار الجنب ‪ :‬همسایه بیگانه ‪.‬‬
‫الصاحب بالجنب ‪ :‬همدم ‪ ،‬همنشین ‪ ،‬همسفر ‪ ،‬همراه و همکار ‪.‬‬
‫مختاال ‪ :‬خودخواه و متکبر ‪.‬‬
‫فخورا ‪ :‬فخر فروش خود ستا ‪.‬‬

‫اس َوالَ ي ُْؤ ِمنُونَ بِاهّلل ِ َوالَ بِ ْاليَوْ ِم ِ‬

‫اآلخ ِر‬ ‫کلمه ( رئاء ) در آیه ‪ 38‬سوره نساء{ َوالَّ ِذينَ يُنفِقُونَ أَ ْم َوالَهُ ْم ِرئَـاء النَّ ِ‬
‫َو َمن يَ ُك ِن ال َّش ْيطَانُ لَهُ قَ ِرينا ً فَ َساء قِ ِرينا ً } به چه معناست ؟‬
‫ریا ‪ .‬خودنمایی ‪.‬‬

‫وا الَ تَ ْق َرب ْ‬

‫ُوا‬ ‫جمله و کلمه ( و ال جنبا اال عابری السبیل ـ الغائط ) در آیه ‪ 43‬سوره نساء{ يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫ضى أوْ َعلَى َسفَ ٍر‬ ‫َ‬ ‫وا َوإِن ُكنتُم َّمرْ َ‬ ‫يل َحتَّ َى تَ ْغت َِسلُ ْ‬ ‫صالَةَ َوأَنتُ ْم ُس َكا َرى َحتَّ َى تَ ْعلَ ُم ْ‬
‫وا َما تَقُولُونَ َوالَ ُجنُبا ً إِالَّ عَابِ ِري َسبِ ٍ‬ ‫ال َّ‬
‫هّللا‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ص ِعيدا طيِّبا فا ْم َسحُوا بِ ُوجُو ِهك ْم َوأي ِديك ْم إِن َ‬‫ً‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫أَوْ َجاء أ َحد ِّمنكم ِّمن الغَآئِ ِط أوْ ال َمست ُم الن َساء فل ْم ت َِجدُوا َماء فتيَ َّم ُموا َ‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ِّ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ٌ‬ ‫َ‬
‫َكانَ َعفُ ّواً َغفُوراً } به چه معناست ؟‬
‫و ال جنبا اال عابری السبیل ‪ :‬در حالی که جنب هستید در مساجد نروید مگر اینکه از آنجا عبور کنید ‪.‬‬
‫الغائط ‪ :‬زمین گود ‪ ،‬مراد پیشاب و قضای حاجت است ‪.‬‬

‫ُوا يُ َح ِّرفُونَ ْال َكلِ َم عَن َّم َو ِ‬

‫اض ِع ِه َويَقُولُونَ َس ِم ْعنَا َوع َ‬
‫َص ْينَا‬ ‫کلمه ( لیا ) در آیه ‪ 46‬سوره نساء{ ِّمنَ الَّ ِذينَ هَاد ْ‬
‫َوا ْس َم ْع َغي َْر ُم ْس َم ٍع َو َرا ِعنَا لَيّا ً بِأ َ ْل ِسنَتِ ِه ْم َوطَعْنا ً فِي الدِّي ِن‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫پیچ دادن ‪.‬‬

‫وا بِ َما نَ َّز ْلنَا ُم َ‬

‫صدِّقا ً‬ ‫َاب آ ِمنُ ْ‬
‫وا ْال ِكت َ‬‫کلمات ( نطمس ـ اصحاب السبت ) در آیه ‪ 47‬سوره نساء{ يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ أُوتُ ْ‬
‫ْ‬ ‫هّللا‬
‫ت َو َكانَ أ ْم ُر ِ َمفعُوالً }‬‫َ‬ ‫ارهَا أَوْ ن َْل َعنَهُ ْم َك َما لَ َعنَّا أَصْ َح َ‬
‫اب ال َّس ْب ِ‬ ‫س ُوجُوها ً فَنَ ُر َّدهَا َعلَى أَ ْدبَ ِ‬ ‫لِّ َما َم َع ُكم ِّمن قَ ْب ِل أَن نَّ ْ‬
‫ط ِم َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫نطمس ‪ :‬محو کنیم ‪ .‬بزداییم ‪.‬‬
‫اصحاب السبت ‪ :‬پیروان شنبه ‪ .‬یهودیانی که نافرمانی خدا کردند و در روز شنبه ماهیگیری نمودند و مورد‬
‫خشم او قرار گرفتند ‪.‬‬

‫‪26‬‬
 ‫کلمه ( فتیال ) در آیه ‪ 49‬سوره نساء{ أَلَ ْم تَ َر إِلَى الَّ ِذينَ يُ َز ُّكونَ أَنفُ َسهُ ْم بَ ِل هّللا ُ يُزَ ِّكي َمن يَ َشا ُء َوالَ ي ْ‬
‫ُظلَ ُمونَ‬
‫فَتِيالً } به چه معناست ؟‬
‫نخ گونه و رشته باریکی که در شکاف هسته خرما وجود دارد ‪.‬‬

‫ت َوالطَّا ُغو ِ‬
‫ت‬ ‫ب ي ُْؤ ِمنُونَ بِ ْال ِج ْب ِ‬
‫صيبا ً ِّمنَ ْال ِكتَا ِ‬ ‫کلمه ( جبت ) در آیه ‪ 51‬سوره نساء{ أَلَ ْم تَ َر ِإلَى الَّ ِذينَ أُوتُ ْ‬
‫وا نَ ِ‬
‫وا َسبِيالً } به چه معناست ؟‬ ‫ُوا هَؤُالء أَ ْهدَى ِمنَ الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫َويَقُولُونَ لِلَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫هر چیزی که غیر از خدا پرستیده شود اعم از شیطان یا جادوگر یا غیبگو ‪.‬‬

‫اس نَقِيراً} به چه معناست ؟‬ ‫َصيبٌ ِّمنَ ْال ُم ْل ِ‬

‫ك فَإِذاً الَّ ي ُْؤتُونَ النَّ َ‬ ‫کلمه ( نقیرا ) در آیه ‪ 53‬سوره نساء{ أَ ْم لَهُ ْم ن ِ‬
‫نقطه ای در پشت هسته خرما ‪.‬‬

‫ت ُجلُو ُدهُ ْم‬

‫َض َج ْ‬ ‫کلمه ( نضجت ) در آیه ‪ 56‬سوره نساء{ إِ َّن الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ُوا بِآيَاتِنَا َسوْ فَ نُصْ لِي ِه ْم نَاراً ُكلَّ َما ن ِ‬
‫َزيزاً َح ِكيما ً } به چه معناست ؟‬ ‫اب إِ َّن هّللا َ َكانَ ع ِ‬
‫وا ْال َع َذ َ‬
‫بَ َّد ْلنَاهُ ْم ُجلُوداً َغي َْرهَا لِيَ ُذوقُ ْ‬
‫بریان شد ‪ .‬سوخت ‪.‬‬

‫ت َسنُ ْد ِخلُهُ ْم َجنَّا ٍ‬

‫ت تَجْ ِري ِمن تَحْ تِهَا‬ ‫وا َو َع ِملُ ْ‬
‫وا الصَّالِ َحا ِ‬ ‫کلمه ( ظلیال ) در آیه ‪ 57‬سوره نساء{ َوالَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫األَ ْنهَا ُر خَ الِ ِدينَ فِيهَا أَبَداً لَّهُ ْم فِيهَا أَ ْز َوا ٌج ُّمطَه ََّرةٌ َونُ ْد ِخلُهُ ْم ِظـالًّ ظَلِيالً } به چه معناست ؟‬
‫سایه دار ‪.‬‬

‫اس أَن‬
‫ت إِلَى أَ ْهلِهَا َوإِ َذا َح َك ْمتُم بَ ْينَ النَّ ِ‬ ‫کلمه ( نعما ) در آیه ‪ 58‬سوره نساء{ إِ َّن هّللا َ يَأْ ُم ُر ُك ْم أَن تُؤ ُّد ْ‬
‫وا األَ َمانَا ِ‬
‫صيراً } به چه معناست ؟‬ ‫وا بِ ْال َع ْد ِل إِ َّن هّللا َ نِ ِع َّما يَ ِعظُ ُكم بِ ِه إِ َّن هّللا َ َكانَ َس ِميعا ً بَ ِ‬
‫تَحْ ُك ُم ْ‬
‫بهترین چیز ‪.‬‬

‫نز َل إِلَ ْيكَ ‪ } ....‬به چه‬‫ُ‬ ‫کلمه ( یزعمون ) در آیه ‪ 60‬سوره نساء{ أَلَ ْم تَ َر إِلَى الَّ ِذينَ يَ ْز ُع ُمونَ أَنَّهُ ْم آ َمنُ ْ‬
‫وا بِ َما أ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫گمان می بردند ‪.‬‬

‫ك فِي َما َش َج َر بَ ْينَهُ ْم ثُ َّم الَ يَ ِجد ْ‬

‫ُوا فِي‬ ‫ك الَ ي ُْؤ ِمنُونَ َحتَّ َى ي َُح ِّك ُمو َ‬
‫کلمه ( شجر ) در آیه ‪ 65‬سوره نساء{ فَالَ َو َربِّ َ‬
‫وا تَ ْسلِيما ً } به چه معناست ؟‬‫ضيْتَ َويُ َسلِّ ُم ْ‬
‫أَنفُ ِس ِه ْم َح َرجا ً ِّم َّما قَ َ‬
‫در گرفت ‪ .‬کشمکش و اختالف شد ‪.‬‬

‫وا يُ ْد ِرك ُّك ُم ْال َموْ ُ‬

‫ت َولَوْ ُكنتُ ْم فِي بُر ٍ‬
‫ُوج ُّم َشيَّ َد ٍة ‪ } ...‬به چه‬ ‫کلمه ( مشیدة ) در آیه ‪ 78‬سوره نساء{ أَ ْينَ َما تَ ُكونُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫محکم و بلند ‪.‬‬

‫ض ْال ُم ْؤ ِمنِينَ َع َسى هّللا ُ أَن‬ ‫يل هّللا ِ الَ تُ َكلَّفُ إِالَّ نَ ْف َس َ‬
‫ك َو َحرِّ ِ‬ ‫کلمه ( تنکیال ) در آیه ‪ 84‬سوره نساء{ فَقَاتِلْ فِي َسبِ ِ‬
‫ُوا َوهّللا ُ أَ َش ُّد بَأْسا ً َوأَ َش ُّد تَن ِكيالً } به چه معناست ؟‬ ‫ف بَأْ َ‬
‫س الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬ ‫يَ ُك َّ‬
‫تنبیه ‪ ،‬مجازات ‪.‬‬

‫ك هّللا ُ َوالَ تَ ُكن‬

‫اس بِ َما أَ َرا َ‬ ‫َاب بِ ْال َح ِّ‬
‫ق لِتَحْ ُك َم بَ ْينَ النَّ ِ‬ ‫ك ْال ِكت َ‬
‫کلمه ( خصیما ) در آیه ‪ 105‬سوره نساء{ إِنَّا أَنزَ ْلنَا إِلَ ْي َ‬
‫لِّ ْل َخآئِنِينَ خَ ِ‬
‫صيما ً } به چه معناست ؟‬
‫مدافع ‪ ،‬جانب دار ‪ ،‬دشمن ‪.‬‬

‫کلمات ( خوانا ـ أثیما ) در آیه ‪ 107‬سوره نساء{ َوالَ تُ َجا ِدلْ َع ِن الَّ ِذينَ يَ ْختَانُونَ أَنفُ َسهُ ْم إِ َّن هّللا َ الَ ي ُِحبُّ َمن‬
‫َكانَ خَ وَّانا ً أَثِيما ً } به چه معناست ؟‬
‫خوانا‪ :‬بسیار خیانتکار ‪.‬‬
‫أثیما ‪ :‬بسیار گنهکار‪.‬‬

‫اس َوالَ يَ ْست َْخفُونَ ِمنَ هّللا ِ َوهُ َو َم َعهُ ْم إِ ْذ يُبَيِّتُونَ َما الَ‬
‫کلمه ( یبیتون ) در آیه ‪ 108‬سوره نساء{ يَ ْست َْخفُونَ ِمنَ النَّ ِ‬
‫ضى ِمنَ ْالقَوْ ِل َو َكانَ هّللا ُ بِ َما يَ ْع َملُونَ ُم ِحيطا ً } به چه معناست ؟‬
‫يَرْ َ‬
‫شبانگاهان چاره اندیشی و چاره جویی می کنند ‪.‬‬

‫‪27‬‬
 ‫ق ال َّرسُو َل ِمن بَ ْع ِد َما تَبَيَّنَ لَهُ ْالهُدَى َويَتَّبِ ْع َغي َْر‬
‫جمله ( نوله ما تولی ) در آیه ‪ 115‬سوره نساء{ َو َمن يُ َشاقِ ِ‬
‫صيراً } به چه معناست ؟‬ ‫يل ْال ُم ْؤ ِمنِينَ نُ َولِّ ِه َما ت ََولَّى َونُصْ لِ ِه َجهَنَّ َم َو َس ْ‬
‫اءت َم ِ‬ ‫َسبِ ِ‬
‫او را بدان چیزی وا می گذاریم که دوستش می دارد ‪.‬‬

‫‪ 117‬سوره نساء{ إِن يَ ْد ُعونَ ِمن دُونِ ِه ِإالَّ إِنَاثا ً َوإِن يَ ْد ُعونَ إِالَّ َش ْيطَانا ً َّم ِريداً } به چه‬ ‫کلمه ( مریدا ) در آیه‬
‫معناست ؟‬
‫بسیار متمرد ‪ .‬صیغه مبالغه مارد ‪.‬‬

‫ضلَّنَّهُ ْم َوألُ َمنِّيَنَّهُ ْم َوآل ُم َرنَّهُ ْم فَلَيُبَتِّ ُك َّن آ َذانَ األَ ْن َع ِام‬
‫کلمه ( فلیبتکن ) در آیه ‪ 119‬سوره نساء{ َوألُ ِ‬
‫َوآل ُم َرنَّهُ ْم ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫قطع می کردند ‪.‬‬

‫ك َمأْ َواهُ ْم َجهَنَّ ُم َوالَ يَ ِج ُدونَ َع ْنهَا َم ِحيصا ً } به چه‬

‫کلمه ( محیصا ) در آیه ‪ 121‬سوره نساء{ أُوْ لَـئِ َ‬
‫معناست ؟‬
‫مهرب و مفر ‪ .‬خالص و نجات ‪.‬‬

‫ت ِمن بَ ْعلِهَا نُ ُشوزاً أَوْ إِ ْع َراضا ً فَالَ ُجنَاْ َح َعلَ ْي ِه َما‬ ‫کلمات ( بعل ـ الشح ) در آیه ‪128‬سوره نساء{ َوإِ ِن ا ْم َرأَةٌ خَافَ ْ‬
‫ت األَنفُسُ ال ُّش َّح َوإِن تُحْ ِسنُوا َوتَتَّقوا فَإ ِ َّن َ َكانَ بِ َما تَ ْع َملونَ‬
‫ُ‬ ‫هّللا‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫صُلحا ً َوالصُّ ْل ُح خَ ْي ٌر َوأُحْ ِ‬
‫ض َر ِ‬ ‫أَن يُصْ لِ َحا بَ ْينَهُ َما ْ‬
‫خَ بِيراً } به چه معناست ؟‬
‫بعل ‪ :‬شوهر ‪.‬‬
‫الشح ‪ :‬بخل شدید ‪.‬‬

‫کلمه و جمله ( یتربصون ـ الم نستحوذ علیکم ) در آیه ‪ 141‬سوره نساء{ الَّ ِذينَ يَتَ َربَّصُونَ بِ ُك ْم فَإِن َكانَ لَ ُك ْم‬
‫وا أَلَ ْم نَ ْستَحْ ِو ْذ َعلَ ْي ُك ْم َونَ ْمنَ ْع ُكم ِّمنَ ْال ُم ْؤ ِمنِينَ ‪ } ...‬به چه‬
‫صيبٌ قَالُ ْ‬
‫وا أَلَ ْم نَ ُكن َّم َع ُك ْم َوإِن َكانَ لِ ْل َكافِ ِرينَ نَ ِ‬
‫فَ ْت ٌح ِّمنَ هّللا ِ قَالُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫یتربصون ‪ :‬منتظر می مانند ‪.‬‬
‫أَلَ ْم نَ ْستَحْ ِو ْذ ‪ :‬مگر نه این است که می توانستیم بر شما چیره شویم ‪.‬‬

‫کلمه ( کسالی ) در آیه ‪ 142‬سوره نساء{ إِ َّن ْال ُمنَافِقِينَ يُ َخا ِد ُعونَ هّللا َ َوهُ َو خَا ِد ُعهُ ْم َوإِ َذا قَا ُم ْ‬
‫وا إِلَى ال َّ‬
‫صالَ ِة‬
‫اس َوالَ يَ ْذ ُكرُونَ هّللا َ إِالَّ قَلِيالً } به چه معناست ؟‬ ‫قَا ُم ْ‬
‫وا ُك َسالَى يُ َرآ ُؤونَ النَّ َ‬
‫جمع کسالن ‪ ،‬تنبلها و سستها ‪.‬‬

‫ك الَ إِلَى هَـؤُالء َوالَ إِلَى هَـؤُالء َو َمن يُضْ لِ ِل هّللا ُ فَلَن‬
‫کلمه ( مذبذبین ) در آیه ‪ 143‬سوره نساء{ ُّم َذ ْب َذبِينَ بَ ْينَ َذلِ َ‬
‫تَ ِج َد لَهُ َسبِيالً } به چه معناست ؟‬
‫مترددین اشخاص سرگردان و دو دل ‪.‬‬

‫َصيراً } به‬ ‫ك األَ ْسفَ ِل ِمنَ النَّ ِ‬

‫ار َولَن ت َِج َد لَهُ ْم ن ِ‬ ‫کلمه ( الدرک ) در آیه ‪ 145‬سوره نساء{ إِ َّن ْال ُمنَافِقِينَ فِي الدَّرْ ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫قعر شی ء عمیق ‪ .‬طبقه پایین ‪.‬‬

‫کلمه ( لن یستنکف ) در آیه ‪ 172‬سوره نساء{ لَّن يَ ْستَن ِكفَ ْال َم ِسي ُح أَن يَ ُكونَ َعبْداً هّلِّل ِ َوالَ ْال َمآلئِ َكةُ ْال ُمقَ َّربُونَ‬
‫ف ع َْن ِعبَا َدتِ ِه َويَ ْستَ ْكبِرْ فَ َسيَحْ ُش ُرهُ ْم إِلَي ِه َج ِميعا ً } به چه معناست ؟‬
‫َو َمن يَ ْستَن ِك ْ‬
‫هرگز سر باز نمی زنند و خود داری نمی کنند ‪.‬‬

‫وا َش َعآئِ َر هّللا ِ‬ ‫وا الَ تُ ِحلُّ ْ‬

‫کلمات ( شعائر ـ آمین ـ ال یجرمنکم ـ شنآن ) در آیه ‪ 2‬سوره مائده{ يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫ي َوالَ ْالقَآلئِ َد َوال آ ِّمينَ ْالبَيْتَ ْال َح َرا َم يَ ْبتَ ُغونَ فَضْ الً ِّمن َّربِّ ِه ْم َو ِرضْ َوانا ً َوإِ َذا َحلَ ْلتُ ْم‬ ‫َوالَ ال َّش ْه َر ْال َح َرا َم َوالَ ْالهَ ْد َ‬
‫اونُواْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ْج ِد ال َح َر ِام أن تَ ْعتَدُوا َوتَ َعا َونُوا َعلَى البرِّ َوالتَّق َوى َوالَ تَ َع َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ص ُّدو ُك ْم ع َِن ال َمس ِ‬ ‫َ‬
‫ُوا َوالَ يَجْ ِر َمنَّ ُك ْم َشنَآنُ قَوْ ٍم أن َ‬ ‫فَاصْ طَاد ْ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫وا هّللا َ ِإ َّن هّللا َ َش ِدي ُد ْال ِعقَا ِ‬
‫ان َواتَّقُ ْ‬‫َعلَى ا ِإل ْث ِم َو ْال ُع ْد َو ِ‬
‫شعائر ‪ :‬جمع شعیره ‪ ،‬عالیم ‪.‬‬
‫آمین ‪ :‬قصد کنندگان ‪.‬‬
‫الیجرمنکم ‪ :‬شما را وادار نسازد ‪.‬‬
‫شنآن ‪ :‬بغض ‪ .‬دشمنانگی ‪.‬‬
‫‪28‬‬
 ‫جمله و کلمات ( ما اهل لغیر هللا به ـ اهل ـ المنخنقة ـ الموقوذة ـ المتردیة ـ ذکیتم ـ النصب ـ االزالم ـ مخمصة ـ‬
‫ير َو َما أُ ِه َّل لِ َغي ِْر هّللا ِ بِ ِه َو ْال ُم ْنخَ نِقَةُ‬ ‫ت َعلَ ْي ُك ُم ْال َم ْيتَةُ َو ْال َّد ُم َولَحْ ُم ْال ِخ ْن ِز ِ‬‫متجانف ) در آیه ‪ 3‬سوره مائده{ ُح ِّر َم ْ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ب َوأن تَ ْستَق ِس ُموا بِاألزال ِم ذلِك ْم فِ ْس ٌ‬
‫ق‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ص ِ‬ ‫َو ْال َموْ قُو َذةُ َو ْال ُمتَ َر ِّديَةُ َوالنَّ ِطي َحةُ َو َما أَ َك َل ال َّسبُ ُع إِال َما ذك ْيت ْم َو َما ذبِ َح َعلى الن ُ‬
‫ُّ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬
‫يت لَ ُك ُم‬‫ض ُ‬ ‫ت َعلَ ْي ُك ْم نِ ْع َمتِي َو َر ِ‬ ‫َ‬ ‫اخ َشوْ ِن ْاليَوْ َم أَ ْك َم ْل ُ‬
‫ت لَ ُك ْم ِدينَ ُك ْم َوأ ْت َم ْم ُ‬ ‫س الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ُوا ِمن ِدينِ ُك ْم فَالَ ت َْخ َشوْ هُ ْم َو ْ‬ ‫ْاليَوْ َم يَئِ َ‬
‫ف إِّل ِ ْث ٍم فَإ ِ َّن هّللا َ َغفُو ٌر َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫ص ٍة َغ ْي َر ُمتَ َجانِ ٍ‬ ‫ا ِإل ْسالَ َم ِدينا ً فَ َم ِن اضْ طُ َّر فِي َم ْخ َم َ‬
‫ما اهل لغیر هللا به ‪ :‬حیوانی که بهنگام ذبح نام غیر از خدا بر آن برده شو د‪.‬‬
‫اهل ‪ :‬از مصدر اهالل به معنی بلند کردن صداست به نام چیزی مانند ال ت وعزی یا انبیاء و اولیاء بهنگام ذبح‬
‫حیوان ‪.‬‬
‫المنخنقه ‪ :‬خفه شده ‪.‬‬
‫الموقوذه ‪ :‬کتک خورده ‪.‬‬
‫المتردیه ‪ :‬پرت شده ‪.‬‬
‫ذکیتم ‪ :‬ذبح کردید ‪.‬‬
‫النصب ‪ :‬جمع انصاب سنگهایی که در اطراف کعبه نصب کرده بودندو آنها را می پرستیدند وبر چنین سنگهایی‬
‫یا در کنار آنها حیوانات خود را برای تقرب بدانها سر می بریدند‬
‫االزالم ‪ :‬جمع زلم ‪ ،‬چوبه های تیر ‪ .‬عربها وقتی که می خواستند راهی سفری یا جنگی یا تجارتی شوند یا کار‬
‫مهمی از قبیل ازدواج انجام دهند سه تیر بر می گرفتند وبر روی یکی ‪ :‬خدایم بدان فرمان داده است ‪ ،‬و بر روی‬
‫دومی ‪ :‬خدایم از آن نهی کرده است ‪ ،‬مینوشتد ‪ ،‬و بر روی سومی چیزی نمی نوشتند ‪ ،‬آنها را به هم می زدند ‪،‬‬
‫سپس اگر اولی بدستشان می رسید ‪ ،‬کار را انجام می دادند و اگر دومی بیرون می آمد ‪،‬کار را انجام نمی دادند و‬
‫اگرسومی بدستشان می افتاد ‪ ،‬دوباره فال را از سر می گرفتند ‪..‬‬
‫مخمصة ‪ :‬گرسنگی ‪.‬‬
‫متجانف ‪ :‬متمایل و گراینده ‪.‬‬

‫ك َما َذا أُ ِح َّل لَهُ ْم قُلْ أُ ِح َّل لَ ُك ُم الطَّيِّبَ ُ‬

‫ات َو َما عَلَّ ْمتُم‬ ‫کلمات ( الجوارح ـ مکلبین) در آیه ‪ 4‬سوره مائده{ َسْأَلُونَ َ‬
‫ح ُم َكلِّبِينَ تُ َعلِّ ُمونَه َُّن ِم َّما عَلَّ َم ُك ُم هّللا ُ ‪ }...‬به چه معناست ؟‬ ‫ِّمنَ ْال َج َو ِ‬
‫ار ِ‬
‫جمع جارحه ‪ ،‬حیوانات و پرندگان شکاری ‪.‬‬
‫مکلبین ‪ :‬تعلیم دهندگان سگهای شکاری و غیره ‪.‬‬

‫کلمه ( أخدان ) در آیه ‪ 5‬سوره مائده{ ‪َ ....‬والَ ُمتَّ ِخ ِذي أَ ْخدَا ٍن َو َمن يَ ْكفُرْ بِا ِإلي َما ِن فَقَ ْد َحبِطَ َع َملُهُ َوه َُو فِي‬
‫اآل ِخ َر ِة ِمنَ ْالخَا ِس ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع خدن ‪ ،‬رفیقه ‪.‬‬

‫ُوا بِ ُوجُو ِه ُك ْم َوأَ ْي ِدي ُكم ِّم ْنهُ َما‬

‫ص ِعيداً طَيِّبا ً فَا ْم َسح ْ‬ ‫کلمات ( صعیدا ـ حرج ) در آیه ‪ 6‬سوره مائده{‪َ ....‬تَيَ َّم ُم ْ‬
‫وا َ‬
‫ي ُِري ُد هّللا ُ لِيَجْ َع َل َعلَ ْي ُكم ِّم ْن َح َر ٍ‬
‫ج َولَـ ِكن ي ُِري ُد لِيُطَهَّ َر ُك ْم َولِيُتِ َّم نِ ْع َمتَهُ َعلَ ْي ُك ْم لَ َعلَّ ُك ْم تَ ْش ُكرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫صعیدا ‪:‬سطح زمین ‪ .‬زمین ‪.‬‬
‫حرج ‪ :‬تنگنا ‪ ،‬مشقت ‪.‬‬

‫ق بَنِي إِس َْرائِي َل َوبَ َع ْثنَا‬ ‫کلمات ( نقیبا ـ عزرتموهم ـ اقرضتم هللا ) در آیه ‪ 12‬سوره مائده{ َولَقَ ْد أَخَ َذ هّللا ُ ِميثَا َ‬
‫صالَةَ َوآتَ ْيتُ ُم ال َّز َكاةَ َوآ َمنتُم بِ ُر ُسلِي َو َع َّزرْ تُ ُموهُ ْم َوأَ ْق َرضْ تُ ُم هّللا َ‬
‫ِمنهُ ُم ْاثن َْي َع َش َر نَقِيبا ً َوقَا َل هّللا ُ إِنِّي َم َع ُك ْم لَئِ ْن أَقَ ْمتُ ُم ال َّ‬
‫ض َّل َس َواء‬ ‫ُ‬
‫ك ِمنك ْم فَقَ ْد َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ت تَجْ ِري ِمن تَحْ تِهَا األنهَا ُر فَ َمن َكفَ َر بَ ْع َد َذلِ َ‬ ‫قَرْ ضا ً َح َسنا ً أَّل ُ َكفِّ َر َّن عَن ُك ْم َسيِّئَاتِ ُك ْم َوألُ ْد ِخلَنَّ ُك ْم َجنَّا ٍ‬
‫يل } به چه معناست ؟‬ ‫ال َّسبِ ِ‬
‫نقیبا ‪ :‬سردار ‪ .‬رئیس ‪.‬‬
‫عزرتموهم ‪ :‬اگر آنان را کمک کنید و گرامیشان دارید ‪.‬‬
‫اقرضتم هللا ‪ :‬به خدا قرض دادید ‪ .‬مراد انفاق مال در راه خیرات و دستگیری از بیتوایان است ‪.‬‬

‫ضاء إِلَى يَوْ ِم ْالقِيَا َم ِة َو َسوْ فَ يُنَبِّئُهُ ُم هّللا ُ‬

‫کلمه ( اغرینا ) در آیه ‪ 14‬سوره مائده{ ‪ ....‬فَأ َ ْغ َر ْينَا بَ ْينَهُ ُم ْال َعدَا َوةَ َو ْالبَ ْغ َ‬
‫بِ َما َكانُ ْ‬
‫وا يَصْ نَعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫افکندیم ‪ .‬به راه انداختیم ‪.‬‬

‫کلمه ( سبل السالم ) در آیه ‪ 16‬سوره مائده{ يَ ْه ِدي بِ ِه هّللا ُ َم ِن اتَّبَ َع ِرضْ َوانَهُ ُسبُ َل ال َّسالَ ِم َوي ُْخ ِر ُجهُم ِّم ِن‬
‫اط ُّم ْستَقِ ٍيم } به چه معناست ؟‬ ‫ور بِإ ِ ْذنِ ِه َويَ ْه ِدي ِه ْم إِلَى ِ‬
‫ص َر ٍ‬ ‫ت إِلَى النُّ ِ‬ ‫ُّ‬
‫الظلُ َما ِ‬
‫راههای امن و امان ‪ .‬راه نجات ‪.‬‬
‫‪29‬‬
 ‫ب قَ ْد َجاء ُك ْم َرسُولُنَا يُبَيِّنُ لَ ُك ْم َعلَى فَ ْت َر ٍة ِّمنَ الرُّ س ُِل أَن‬
‫کلمه ( فترة ) در آیه ‪ 19‬سوره مائده{ يَا أَ ْه َل ْال ِكتَا ِ‬
‫ير فَقَ ْد َجاء ُكم بَ ِشي ٌر َونَ ِذي ٌر َوهّللا ُ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِدي ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫ير َوالَ نَ ِذ ٍ‬ ‫تَقُولُ ْ‬
‫وا َما َجاءنَا ِمن بَ ِش ٍ‬
‫مدت انقطاع نبوت پیغمبری تا پیغمبری دیگر ‪.‬‬

‫ك إِالَّ نَ ْف ِسي َوأَ ِخي فَا ْف ُر ْق بَ ْينَنَا َوبَ ْينَ ْالقَوْ ِم‬
‫کلمه ( فافرق بیننا ) در آیه ‪ 25‬سوره مائده{ قَا َل َربِّ إِنِّي ال أَ ْملِ ُ‬
‫ْالفَ ِ‬
‫اسقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫میان ما فرق بگذار و حساب ما را از دیگر جدا بدار ‪.‬‬

‫کلمات ( یتیهون ـ فال تأس ) در آیه ‪ 26‬سوره مائده{ قَا َل فَإِنَّهَا ُم َح َّر َمةٌ َعلَ ْي ِه ْم أَرْ بَ ِعينَ َسنَةً يَتِيهُونَ فِي األَرْ ِ‬
‫ض‬
‫فَالَ تَأْ َ‬
‫س َعلَى ْالقَوْ ِم ْالفَا ِسقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫یتیهون ‪ :‬راه گم می کنند ‪ .‬سرگردان میمانند‪.‬‬
‫فال تأس ‪ :‬غم مخور ‪ .‬غمگین مباش ‪.‬‬

‫ي إِلَ ْيكَ أَل َ ْقتُلَكَ إِنِّي أَخَافُ‬ ‫ي يَدَكَ لِتَ ْقتُلَنِي َما أَنَاْ بِبَ ِ‬
‫اس ٍط يَ ِد َ‬ ‫کلمه ( بسطت ) در آیه ‪ 28‬سوره مائده{ لَئِن بَ َسطتَ إِلَ َّ‬
‫هّللا َ َربَّ ْال َعالَ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫گشودی ‪ .‬درازکردی ‪.‬‬

‫ب النَّ ِ‬
‫ار َو َذلِكَ َجزَ اء‬ ‫کلمه ( تبوأ) در آیه ‪ 29‬سوره مائده{ إِنِّي أُ ِري ُد أَن تَبُو َء بِإ ِ ْث ِمي َوإِ ْث ِم َ‬
‫ك فَتَ ُكونَ ِم ْن أَصْ َحا ِ‬
‫الظَّالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫برگردی ‪.‬‬

‫َت لَهُ نَ ْف ُسهُ قَ ْت َل أَ ِخي ِه فَقَتَلَهُ فَأَصْ بَ َح ِمنَ ْالخَ ا ِس ِرينَ } به چه‬
‫کلمه ( فطوعت ) در آیه ‪ 30‬سوره مائده{ فَطَ َّوع ْ‬
‫معناست ؟‬
‫کم کم بیاراست و سهل و ساده جلوه داد ‪.‬‬

‫ي َسوْ ءةَ أَ ِخي فَأَصْ بَ َح ِمنَ النَّا ِد ِمينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ُ‬

‫کلمه ( سوأة ) در آیه ‪ 31‬سوره مائده{ ‪ ...‬فَأ َو ِ‬
‫ار َ‬
‫عورت ‪ .‬در اینجا مراد جسد انسان بعد از مرگ است ‪.‬‬

‫ض فَ َساداً أَن‬
‫اربُونَ هّللا َ َو َرسُولَهُ َويَ ْس َعوْ نَ فِي األَرْ ِ‬‫کلمه ( ینفوا ) در آیه ‪ 33‬سوره مائده{ إِنَّ َما َج َزاء الَّ ِذينَ يُ َح ِ‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫ي فِي ال ُّدنيَا َولهُ ْم فِي ِ‬
‫اآلخ َر ِة‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ك لهُ ْم ِخز ٌ‬ ‫َ‬
‫ض ذل ِ َ‬‫الف أَوْ يُنفَوْ ْا ِمنَ األرْ ِ‬
‫َ‬ ‫ُوا أَوْ تُقَطَّ َع أَ ْي ِدي ِه ْم َوأَرْ ُجلُهُم ِّم ْن ِخ ٍ‬
‫صلَّب ْ‬
‫وا أَوْ يُ َ‬
‫يُقَتَّلُ ْ‬
‫َظي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫َع َذابٌ ع ِ‬
‫تبعید شوند ‪.‬‬

‫ك فَاحْ ُكم بَ ْينَهُم أَوْ‬ ‫ب أَ َّكالُونَ لِلسُّحْ ِ‬

‫ت فَإِن َجآؤُو َ‬ ‫کلمات ( أکالون ـ سحت ) در آیه ‪ 42‬سوره مائده{ َس َّما ُعونَ لِ ْل َك ِذ ِ‬
‫ْ‬ ‫هّللا‬ ‫ْ‬
‫ك َشيْئا ً َوإِ ْن َح َك ْمتَ فَاحْ ُكم بَ ْينَهُ ْم بِالقِ ْس ِط ِإ َّن َ يُ ِحبُّ ال ُم ْق ِس ِطينَ } به چه‬
‫ْرضْ َع ْنهُ ْم فَلَن يَضُرُّ و َ‬‫أَ ْع ِرضْ َع ْنهُ ْم َوإِن تُع ِ‬
‫معناست ؟‬
‫أکالون ‪ :‬بسیار خورندگان ‪.‬‬
‫سحت ‪ :‬مال حرام ‪.‬‬

‫کلمه ( استحفظوا ) در آیه ‪ 44‬سوره مائده{ إِنَّا أَن َز ْلنَا التَّوْ َراةَ فِيهَا هُدًى َونُو ٌر يَحْ ُك ُم بِهَا النَّبِيُّونَ الَّ ِذينَ أَ ْسلَ ُم ْ‬
‫وا‬
‫ب هّللا ِ ‪ } ....‬به چه معناست ؟‬ ‫ُوا َوال َّربَّانِيُّونَ َواألَحْ بَا ُر بِ َما ا ْستُحْ فِظُ ْ‬
‫وا ِمن ِكتَا ِ‬ ‫لِلَّ ِذينَ هَاد ْ‬
‫بدانان سپرده شده بود تا در حفظ آن بکوشند ‪.‬‬

‫صدِّقا ً لِّ َما بَ ْينَ يَ َد ْي ِه ِمنَ‬ ‫َاب بِ ْال َح ِّ‬

‫ق ُم َ‬ ‫کلمات ( مهیمنا ـ شرعة ـ منهاجا ) در آیه ‪ 48‬سوره مائده{ َأَنز َْلنَا إِلَ ْيكَ ْال ِكت َ‬
‫ق لِ ُك ٍّل َج َع ْلنَا ِمن ُك ْم ِشرْ َعةً َو ِم ْنهَاجا ً‬ ‫ب َو ُمهَ ْي ِمنا ً َعلَ ْي ِه فَاحْ ُكم بَ ْينَهُم بِ َما أَن َز َل هّللا ُ َوالَ تَتَّبِ ْع أَ ْه َواءهُ ْم َع َّما َجاءكَ ِمنَ ْال َح ِّ‬
‫ْال ِكتَا ِ‬
‫ً‬
‫ت ِإلَى هللا َمرْ ِج ُع ُك ْم َج ِميعا فَيُنَبِّئُ ُكم بِ َما ُكنتُ ْم‬ ‫ُ‬ ‫ِّ‬ ‫ُ‬ ‫هّللا‬
‫َولَوْ َشاء ُ لَ َج َعلَ ُك ْم أ َّمةً َوا ِح َدةً َولَـ ِكن ليَ ْبل َو ُك ْم فِي َما آتَا ُكم فَا ْستَبِقُوا ال َخ ْي َرا ِ‬
‫فِي ِه ت َْختَلِفُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مهیمنا ‪ :‬حافظ و نگهبان ‪ .‬گواه و دیدبان ‪.‬‬
‫شرعة ‪ :‬شریعت ‪.‬‬
‫منهاجا ‪ :‬برنامه ‪ .‬راه و روش ‪.‬‬

‫‪30‬‬
 ‫ار ُعونَ فِي ِه ْم يَقُولُونَ ن َْخ َشى أَن‬
‫کلمه ( دائرة ) در آیه ‪ 52‬سوره مائده{ فَتَ َرى الَّ ِذينَ فِي قُلُوبِ ِهم َّم َرضٌ يُ َس ِ‬
‫َ‬ ‫ُوا َعلَى َما أَ َسرُّ ْ‬
‫ح أَوْ أَ ْم ٍر ِّم ْن ِعن ِد ِه فَيُصْ بِح ْ‬ ‫ْ‬
‫ُ‬ ‫ْ‬
‫وا فِي أنف ِس ِه ْم نَا ِد ِمينَ } به چه‬ ‫صيبَنَا دَآئِ َرةٌ فَ َع َسى هّللا ُ أَن يَأتِ َي بِ ْالفَ ْت ِ‬
‫تُ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫مصیبت بزرگی که چرخش زمان باعث پیدایش آن شود ‪.‬‬

‫وا بِاهّلل ِ َج ْه َد أَ ْي َمانِ ِه ْم إِنَّهُ ْم لَ َم َع ُك ْم‬

‫وا أَهَـؤُالء الَّ ِذينَ أَ ْق َس ُم ْ‬
‫کلمه ( جهد ) در آیه ‪ 53‬سوره مائده{ َيَقُو ُل الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫ُوا خَا ِس ِرينَ } به چه معناست ؟‬‫ت أَ ْع َمالُهُ ْم فَأَصْ بَح ْ‬
‫َحبِطَ ْ‬
‫غایت و نعایت ‪.‬‬

‫ب َعلَ ْي ِه‬ ‫کلمه ( مثوبة ) در آیه ‪ 60‬سوره مائده{ ُلْ هَلْ أُنَبِّئُ ُكم بِ َش ٍّر ِّمن َذلِكَ َمثُوبَةً ِعن َد هّللا ِ َمن لَّ َعنَهُ هّللا ُ َوغ ِ‬
‫َض َ‬
‫يل } به چه معناست ؟‬ ‫ضلُّ عَن َس َواء ال َّسبِ ِ‬ ‫ك َش ٌّر َّم َكانا ً َوأَ َ‬ ‫َازي َر َو َعبَ َد الطَّا ُغوتَ أُوْ لَـئِ َ‬
‫َو َج َع َل ِم ْنهُ ُم ْالقِ َر َدةَ َو ْالخَ ن ِ‬
‫پاداش ‪.‬‬

‫کلمات ( الربانیون ـ االحبار ) در آیه ‪ 63‬سوره مائده{ َوْ الَ يَ ْنهَاهُ ُم ال َّربَّانِيُّونَ َواألَحْ بَا ُر عَن قَوْ لِ ِه ُم ا ِإل ْث َم َوأَ ْكلِ ِه ُم‬
‫س َما َكانُ ْ‬
‫وا يَصْ نَعُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫السُّحْ تَ لَبِ ْئ َ‬
‫الربانیون ‪ :‬پیشوایان دینی مسیحی ‪.‬‬
‫االحبار ‪ :‬پیشوایان دینی یهودی ‪.‬‬

‫وا بِ َما قَالُ ْ‬

‫وا بَلْ يَدَاهُ‬
‫ت أَ ْي ِدي ِه ْم َولُ ِعنُ ْ‬
‫ت ْاليَهُو ُد يَ ُد هّللا ِ َم ْغلُولَةٌ ُغلَّ ْ‬
‫کلمه ( مغلولة ) در آیه ‪ 64‬سوره مائده{ َقَالَ ِ‬
‫َم ْبسُوطَتَا ِن يُنفِ ُ‬
‫ق َك ْيفَ يَ َشا ُء ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫بسته به غل و زنجیر ‪.‬‬

‫نز َل إِلَي ِهم ِّمن َّربِّ ِه ْم أل َكلُ ْ‬

‫وا‬ ‫ُ‬ ‫کلمه ( مقتصدة ) در آیه ‪ 66‬سوره مائده{ َولَوْ أَنَّهُ ْم أَقَا ُم ْ‬
‫وا التَّوْ َراةَ َو ِ‬
‫اإلن ِجي َل َو َما أ ِ‬
‫ُ‬
‫ص َدةٌ َو َكثِي ٌر ِّم ْنهُ ْم َساء َما يَ ْع َملونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت أَرْ ُجلِ ِهم ِّم ْنهُ ْم أُ َّمةٌ ُّم ْقتَ ِ‬
‫ِمن فَوْ قِ ِه ْم َو ِمن تَحْ ِ‬
‫معتدل و میانه رو ‪.‬‬

‫ت ِمن قَ ْبلِ ِه الرُّ ُس ُل َوأُ ُّمهُ ِ‬

‫صدِّيقَةٌ‬ ‫کلمه ( یوفکون ) در آیه ‪ 75‬سوره مائده{ َّما ْال َم ِسي ُح ابْنُ َمرْ يَ َم إِالَّ َرسُو ٌل قَ ْد خَ لَ ْ‬
‫ت ثُ َّم انظُرْ أَنَّى ي ُْؤفَ ُكونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َكانَا يَأْ ُكالَ ِن الطَّ َعا َم انظُرْ َك ْيفَ نُبَيِّنُ لَهُ ُم اآليَا ِ‬
‫بازداشته می شوند ‪ .‬منصرف گردانده میشوند ‪.‬‬

‫س َما َكانُ ْ‬
‫وا يَ ْف َعلُونَ } به‬ ‫کلمه ( ال یتناهون ) در آیه ‪ 79‬سوره مائده{ َكانُ ْ‬
‫وا الَ يَتَنَاهَوْ نَ عَن ُّمن َك ٍر فَ َعلُوهُ لَبِ ْئ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫یکدیگر را نصیحت نمی نمودند و از منکرات نهی نمی کردند ‪.‬‬

‫نز َل إِلَى ال َّرسُو ِل تَ َرى أَ ْعيُنَهُ ْم تَفِيضُ ِمنَ‬‫کلمات ( تفیض ـ الدمع ) در آیه ‪ 83‬سوره مائده{ َوإِ َذا َس ِمع ْ ُ‬
‫ُوا َما أ ِ‬
‫وا ِمنَ ْال َح ِّ‬
‫ق يَقُولُونَ َربَّنَا آ َمنَّا فَا ْكتُ ْبنَا َم َع ال َّشا ِه ِدينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ال َّد ْم ِع ِم َّما َع َرفُ ْ‬
‫تفیض ‪ :‬لبریز می گردد ‪.‬‬
‫الدمع ‪ :‬اشک ‪.‬‬

‫نصابُ َواألَ ْزالَ ُم ِرجْ سٌ ِّم ْن‬

‫وا إِنَّ َما ْالخَ ْم ُر َو ْال َم ْي ِس ُر َواألَ َ‬
‫کلمه ( رجس ) در آیه ‪ 90‬سوره مائده{ َا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫َع َم ِل ال َّش ْيطَا ِن فَاجْ تَنِبُوهُ لَ َعلَّ ُك ْم تُ ْفلِحُونَ } به چه معناست ؟‬
‫پلید ‪ .‬مراد پلید و کثیف معنوی است ‪.‬‬

‫ص ْي َد َوأَنتُ ْم ُح ُر ٌم َو َمن قَتَلَهُ‬ ‫وا الَ تَ ْقتُلُ ْ‬

‫وا ال َّ‬ ‫کلمات ( النعم ـ هدیا ـ وبال ) در آیه ‪ 95‬سوره مائده{ يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫َ‬
‫ط َعا ُم َم َسا ِكينَ أو َع ْد ُل َذلِكَ‬ ‫ِمن ُكم ُّمتَ َع ِّمداً فَ َج َزاء ِّم ْث ُل َما قَتَ َل ِمنَ النَّ َع ِم يَحْ ُك ُم بِ ِه َذ َوا َع ْد ٍل ِّمن ُك ْم هَ ْديا ً بَالِ َغ ْال َك ْعبَ ِة أوْ َكفَّ َ‬
‫ارةٌ َ‬ ‫َ‬
‫َزي ٌز ُذو ا ْنتِقَ ٍام } به چه معناست ؟‬ ‫ق َوبَا َل أَ ْم ِر ِه َعفَا هّللا ُ َع َّما َسلَف َو َم ْن عَا َد فَيَنتَقِ ُم هّللا ُ ِم ْنهُ َوهّللا ُ ع ِ‬ ‫صيَاما ً لِّيَ ُذو َ‬ ‫ِ‬
‫النعم ‪ :‬چهارپایان ‪ .‬مراد گاو و گوسفند و بز و شتر است ‪.‬‬
‫هدیا ‪ :‬حیوان قربانی ‪.‬‬
‫وبال ‪ :‬زیان و ضرر ‪ .‬کیفر ‪.‬‬

‫اس َوال َّش ْه َر ْال َح َرا َم َو ْالهَ ْد َ‬

‫ي‬ ‫کلمه ( قیاما ) در آیه ‪ 97‬سوره مائده{ َج َع َل هّللا ُ ْال َك ْعبَةَ ْالبَيْتَ ْال َح َرا َم قِيَاما ً لِّلنَّ ِ‬
‫ض َوأَ َّن هّللا َ بِ ُك ِّل َش ْي ٍء َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫ت َو َما فِي األَرْ ِ‬ ‫وا أَ َّن هّللا َ يَ ْعلَ ُم َما فِي ال َّس َما َوا ِ‬
‫َو ْالقَالَئِ َد َذلِكَ لِتَ ْعلَ ُم ْ‬
‫‪31‬‬
 ‫قوام ‪ .‬وسیله پایداری و مایه پابرجایی ‪.‬‬

‫کلمات ( بحیرة ـ سائبة ـ وصیلة ـ حام ) در آیه ‪ 103‬سوره مائده{ َما َج َع َل هّللا ُ ِمن بَ ِحي َر ٍة َوالَ َسآئِبَ ٍة َوالَ‬
‫ب َوأَ ْكثَ ُرهُ ْم الَ يَ ْعقِلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ُوا يَ ْفتَرُونَ َعلَى هّللا ِ ْال َك ِذ َ‬
‫صيلَ ٍة َوالَ َح ٍام َولَـ ِك َّن الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫َو ِ‬
‫بحیرة ‪ :‬در لغت به معنی گوشت شکافته شده ‪ ،‬در اصطالح به شترماده ای میگفتند که پنج شکم میزائید و پنجمین‬
‫آنها نرینه بود ‪ .‬در این صورت گوشش را می شکافتند و بار کردن و سوار شدن و خوردن گوشت آن را حرام‬
‫می دانستند و از هیچگونه چرا گاه و آبی آن را باز نمی داشتند ‪.‬‬
‫سائبة ‪ :‬در لغت به معنی رها ‪ .‬و در اصطالح به شتر ماده ای می گفتند که صاحبش نذر می کرد که اگر به‬
‫سالمت از سفر برگردد آن را رها کند ‪ .‬چنین شتری مانند بحیرة برای وفای نذر معاف و آزاد میشد ‪.‬‬
‫وصیلة ‪ :‬در لغت به معنی واصلة یعنی رسیده و پیوسته ‪ ،‬و در اصطالح به بره مادینه ای گفته می شد که به‬
‫صورت دو قلو همراه نرینه ای متولد میگردید و به خادمان بتان داده می شد ‪.‬‬
‫حام ‪ :‬در لغت به معنی حامی و حافظ ‪ ،‬و در اصطالح به شتر نری گفته می شد که از نژاد آن ده نسل متولد‬
‫میگردید و در این صورت همچون بحیرة و سائبة آزادانه می چرید و ازباربری و سواری و خوردن معاف میشد‬
‫‪.‬‬

‫کلمه ( األولیان ) در آیه ‪ 107‬سوره مائده{ فَإ ِ ْن ُعثِ َر َعلَى أَنَّهُ َما ا ْست ََحقَّا إِ ْثما ً فَآخَ َرا ِن يِقُو َمانُ َمقَا َمهُ َما ِمنَ الَّ ِذينَ‬
‫ق ِمن َشهَا َدتِ ِه َما َو َما ا ْعتَ َد ْينَا إِنَّا إِذاً لَّ ِمنَ الظَّالِ ِمينَ } به چه‬ ‫ان بِاهّلل ِ لَ َشهَا َدتُنَا أَ َح ُّ‬
‫ق َعلَ ْي ِه ُم األَوْ لَيَا ِن فَيُ ْق ِس َم ِ‬
‫ا ْستَ َح َّ‬
‫معناست ؟‬
‫مثنی أولی است به معنی احق و اقرب یعنی ‪ :‬شایسته تر ‪.‬‬

‫ضى أَ َجالً َوأَ َج ٌل ُّمس ّمًى ِعن َدهُ ثُ َّم أَنتُ ْم‬ ‫کلمه ( أجل مسمی ) در آیه ‪ 2‬سوره انعام{ ه َُو الَّ ِذي َخلَقَ ُكم ِّمن ِط ٍ‬
‫ين ثُ َّم قَ َ‬
‫تَ ْمتَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مدت معین و مشخص ‪.‬‬

‫کلمات ( قرن ـ مکناهم ـ مدرارا در آیه ‪ 6‬سوره انعام{ أَلَ ْم يَ َروْ ْا َك ْم أَ ْهلَ ْكنَا ِمن قَ ْبلِ ِهم ِّمن قَرْ ٍن َّم َّكنَّاهُ ْم فِي‬
‫ض َما لَ ْم نُ َم ِّكن لَّ ُك ْم َوأَرْ َس ْلنَا ال َّس َماء َعلَ ْي ِهم ِّم ْد َراراً َو َج َع ْلنَا األَ ْنهَا َر تَجْ ِري ِمن تَحْ تِ ِه ْم فَأ َ ْهلَ ْكنَاهُم بِ ُذنُوبِ ِه ْم َوأَ ْن َشأْنَا ِمن‬
‫األَرْ ِ‬
‫بَ ْع ِد ِه ْم قَرْ نا آخَ ِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ً‬
‫قرن ‪ :‬مردمان هم عصر ‪.‬‬
‫مکناهم ‪ :‬قدرت و نعمتشان دادیم ‪.‬‬
‫مدرارا ‪ :‬بسیار ریزان ‪.‬‬

‫ال الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬

‫ُوا إِ ْن‬ ‫س فَلَ َمسُوهُ بِأ َ ْي ِدي ِه ْم لَقَ َ‬
‫کلمه ( قرطاس) در آیه ‪ 7‬سوره انعام{ َولَوْ نَ َّز ْلنَا َعلَ ْيكَ ِكتَابا ً فِي قِرْ طَا ٍ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬‫هَـ َذا إِالَّ ِسحْ ٌر ُّمبِ ٌ‬
‫کاغذ ‪ .‬صفحه ای که روی آن بنویسند ‪.‬‬

‫کلمات ( لبسنا ـ یلبسون ) در آیه ‪ 9‬سوره انعام{ َلَوْ َج َع ْلنَاهُ َملَكا ً لَّ َج َع ْلنَاهُ َر ُجالً َولَلَبَ ْسنَا َعلَ ْي ِهم َّما يَ ْلبِسُونَ } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫لبسنا ‪ :‬مشتبه کردیم ‪.‬‬
‫یلبسون ‪ :‬در آن مشتبه میشوند ‪.‬‬

‫ُوا ِم ْنهُم َّما َكانُ ْ‬

‫وا بِ ِه‬ ‫ق بِالَّ ِذينَ َس ِخر ْ‬ ‫کلمه ( حاق ) در آیه ‪ 10‬سوره انعام{ َولَقَ ِد ا ْستُه ِْز َ‬
‫ئ بِ ُر ُس ٍل ِّمن قَ ْبلِكَ فَ َحا َ‬
‫يَ ْستَه ِْزئُونَ } به چه معناست ؟‬
‫فرا گرفت ـ فرو گرفت ‪.‬‬

‫ُط ِع ُم َوالَ ي ْ‬
‫ض َوه َُو ي ْ‬
‫ُط َع ُم‬ ‫ت َواألَرْ ِ‬ ‫کلمه ( فاطر ) در آیه ‪ 14‬سوره انعام{ قُلْ أَ َغ ْي َر هّللا ِ أَتَّ ِخ ُذ َولِيّا ً فَا ِط ِر ال َّس َم َ‬
‫اوا ِ‬
‫قُلْ إِنِّ َي أُ ِمرْ ُ‬
‫ت أَ ْن أَ ُكونَ أَ َّو َل َم ْن أَ ْسلَ َم َوالَ تَ ُكون ََّن ِمنَ ْال ُم ْش ِر َكينَ } به چه معناست ؟‬
‫آفریننده ‪.‬‬

‫اشفَ لَهُ إِالَّ ه َُو َوإِن يَ ْم َس ْسكَ بِخَ ي ٍْر فَهُ َو‬ ‫کلمه ( کاشف ) در آیه ‪ 17‬سوره انعام{ َوإِن يَ ْم َس ْسكَ هّللا ُ بِ ُ‬
‫ض ٍّر فَالَ َك ِ‬
‫َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَدُي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫بر طرف کننده ‪.‬‬

‫‪32‬‬
 ‫ق ِعبَا ِد ِه َوهُ َو ْال َح ِكي ُم ْال َخبِي ُر } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( القاهر ) در آیه ‪ 18‬سوره انعام{ َوه َُو ْالقَا ِه ُر فَوْ َ‬
‫غالب و مسلط ‪.‬‬

‫کلمات ( أکنة ـ وقرا ـ أساطیر ) در آیه ‪ 25‬سوره انعام{ َو ِم ْنهُم َّمن يَ ْستَ ِم ُع إِلَ ْيكَ َو َج َع ْلنَا َعلَى قُلُوبِ ِه ْم أَ ِكنَّةً أَن‬
‫وا بِهَا َحتَّى إِ َذا َجآ ُؤوكَ يُ َجا ِدلُونَكَ يَقُو ُل الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ُوا إِ ْن هَ َذا ِإالَّ‬ ‫يَ ْفقَهُوهُ َوفِي آ َذانِ ِه ْم َو ْقراً َوإِن يَ َروْ ْا ُك َّل آيَ ٍة الَّ ي ُْؤ ِمنُ ْ‬
‫أَ َسا ِطي ُر األَ َّولِينَ } به چه معناست ؟‬
‫أکنة ‪ :‬جمع کنان ‪ ،‬پرده ها ‪.‬‬
‫وقرا ‪ :‬سنگینی ‪ .‬کری ‪.‬‬
‫اساطیر ‪ :‬جمع اسطورة افسانه ها ‪ .‬مراد خرافات و اباطیل است ‪.‬‬

‫‪ 26‬سوره انعام{ َوهُ ْم يَ ْنهَوْ نَ َع ْنهُ َويَ ْنأَوْ نَ َع ْنهُ َوإِن يُ ْهلِ ُكونَ إِالَّ أَنفُ َسهُ ْم َو َما‬ ‫کلمات ( ینهون ـ ینأون ) در آیه‬
‫يَ ْش ُعرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ینهون ‪ :‬باز میدارند ‪.‬‬
‫یناون ‪ :‬دووری می گزینند ‪.‬‬

‫ُوا بِلِقَاء هّللا ِ َحتَّى ِإ َذا َجاء ْتهُ ُم‬

‫کلمات ( بغتة ـ أوزار ـ یزرون ـ ) در آیه ‪ 31‬سوره انعام{ قَ ْد خَ ِس َر الَّ ِذينَ َك َّذب ْ‬
‫ُور ِه ْم أَالَ َساء َما يَ ِزرُونَ } به چه‬ ‫ارهُ ْم َعلَى ظُه ِ‬ ‫وا يَا َح ْس َرتَنَا َعلَى َما فَر ْ‬
‫َّطنَا فِيهَا َوهُ ْم يَحْ ِملُونَ أَوْ َز َ‬ ‫السَّا َعةُ بَ ْغتَةً قَالُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫بغتة ‪ :‬ناگهانی ‪.‬‬
‫أوزار ‪ :‬جمع وزر ‪ ،‬بارهای سنگین ‪ .‬گناهان ‪.‬‬
‫یزرون ‪ :‬حمل می کنند بر میدارند ‪.‬‬

‫ك َولَ ِك َّن الظَّالِ ِمينَ‬

‫کلمه ( یجحدون ) در آیه ‪ 33‬سوره انعام{ قَ ْد نَ ْعلَ ُم إِنَّهُ لَيَحْ ُزنُكَ الَّ ِذي يَقُولُونَ فَإِنَّهُ ْم الَ يُ َك ِّذبُونَ َ‬
‫ت هّللا ِ يَجْ َح ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫بِآيَا ِ‬
‫از روی عناد انکار می کنند ‪.‬‬

‫طائِ ٍر يَ ِطي ُر بِ َجنَا َح ْي ِه إِالَّ أُ َم ٌم أَ ْمثَالُ ُكم‬ ‫کلمه ( ما فرطنا ) در آیه ‪ 38‬سوره انعام{ َو َما ِمن دَآبَّ ٍة فِي األَرْ ِ‬
‫ض َوالَ َ‬
‫ب ِمن َش ْي ٍء ثُ َّم إِلَى َربِّ ِه ْم يُحْ َشرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َّما فَر ْ‬
‫َّطنَا فِي ال ِكتَا ِ‬
‫کوتاهی نکرده ایم ‪.‬‬

‫‪ 42‬سوره انعام{ َولَقَ ْد أَرْ َسلنَا إِلَى أُ َم ٍم ِّمن قَ ْبلِكَ فَأَخ َْذنَاهُ ْم بِ ْالبَأْ َساء َوال َّ‬
‫ضرَّاء لَ َعلَّهُ ْم‬ ‫کلمه ( یتضرعون ) در آیه‬
‫ض َّر ُعونَ } به چه معناست ؟‬
‫يَتَ َ‬
‫خشوع و خضوع کنند ‪ .‬فروتنی و فرمانبرداری کنند ‪.‬‬

‫ت قُلُوبُ ُكم ِّمن بَ ْع ِد َذلِكَ فَ ِه َي َك ْال ِح َجا َر ِة أَوْ أَ َش ُّد قَس َْوةً َوإِ َّن‬
‫کلمات ( بأس ـ قست ) در آیه ‪ 43‬سوره انعام{ ثُ َّم قَ َس ْ‬
‫هّللا‬ ‫هّللا‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ق فَيَ ْخ ُر ُج ِم ْنهُ ال َماء َوإِ َّن ِم ْنهَا لَ َما يَ ْهبِط ِم ْن خَ ْشيَ ِة ِ َو َما ُ‬ ‫ِمنَ ْال ِح َجا َر ِة لَ َما يَتَفَ َّج ُر ِم ْنهُ األَ ْنهَا ُر َوإِ َّن ِم ْنهَا لَ َما يَ َّشقَّ ُ‬
‫بِغَافِ ٍل َع َّما تَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بأس ‪ :‬قوت وشدت ‪ .‬در اینجا مراد عذاب است ‪.‬‬
‫قست ‪ :‬قساوت پیداکرد ‪ .‬سخت و سنگین شد ‪.‬‬

‫اب ُك ِّل َش ْي ٍء َحتَّى إِ َذا فَ ِرح ْ‬

‫ُوا‬ ‫ُوا بِ ِه فَتَحْ نَا َعلَ ْي ِه ْم أَب َْو َ‬
‫ُوا َما ُذ ِّكر ْ‬
‫کلمه ( مبلسون ) در آیه ‪ 44‬سوره انعام{ فَلَ َّما نَس ْ‬
‫بِ َما أُوتُ ْ‬
‫وا أَخ َْذنَاهُم بَ ْغتَةً فَإ ِ َذا هُم ُّم ْبلِسُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نا امیدان و سرگشتگان و غگینان ‪.‬‬

‫وا َو ْال َح ْم ُد هّلِل ِ َربِّ ْال َعالَ ِمينَ } به چه‬

‫ظلَ ُم ْ‬
‫کلمه ( دابر ) در آیه ‪ 45‬سوره انعام{ فَقُ ِط َع دَابِ ُر ْالقَوْ ِم الَّ ِذينَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫تابع ‪ ،‬خلف ‪.‬‬

‫کلمه ( یصدفون ) در آیه ‪ 46‬سوره انعام{ قُلْ أَ َرأَ ْيتُ ْم إِ ْن أَ َخ َذ هّللا ُ َس ْم َع ُك ْم َوأَ ْب َ‬
‫صا َر ُك ْم َو َختَ َم َعلَى قُلُوبِ ُكم َّم ْن إِلَـهٌ‬
‫ت ثُ َّم هُ ْم يَصْ ِدفُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َغ ْي ُر هّللا ِ يَأْتِي ُكم بِ ِه انظُرْ َك ْيفَ نُ َ‬
‫صرِّ فُ اآليَا ِ‬
‫اعراض و انصراف می نمایند ‪ .‬پشت میکنند ‪.‬‬

‫‪33‬‬
‫ت َولِتَ ْستَبِينَ َسبِي ُل ْال ُمجْ ِر ِمينَ } به چه معناست‬ ‫کلمه ( ولتستبین ) در آیه ‪ 55‬سوره انعام{ َو َك َذلِ َ‬
‫ك نفَ ِّ‬
‫ص ُل اآليَا ِ‬
‫؟‬
‫تا اینکه روشن و هویدا شود ‪.‬‬

‫کلمه ( الفاصلین ) در آیه ‪ 57‬سوره انعام{ قُلْ ِإنِّي َعلَى بَيِّنَ ٍة ِّمن َّربِّي َو َك َّذ ْبتُم بِ ِه َما ِعن ِدي َما تَ ْستَ ْع ِجلُونَ بِ ِه إِ ِن‬
‫صلِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ق َوهُ َو خَ ْي ُر ْالفَا ِ‬
‫ْال ُح ْك ُم إِالَّ هّلِل ِ يَقُصُّ ْال َح َّ‬
‫جدا سازندگان ‪ .‬داوری کنندگان‪.‬‬

‫ب الَ يَ ْعلَ ُمهَا إِالَّ ه َُو َويَ ْعلَ ُم َما فِي ْالبَرِّ‬
‫کلمات ( رطب ـ یابس ) در آیه ‪ 59‬سوره انعام{ َو ِعن َدهُ َمفَاتِ ُح ْال َغ ْي ِ‬
‫ض َوالَ َر ْ‬
‫ب ُّمبِي ٍن } به چه‬ ‫س إِالَّ فِي ِكتَا ٍ‬ ‫ب َوالَ يَابِ ٍ‬ ‫ط ٍ‬ ‫ت األَرْ ِ‬ ‫َو ْالبَحْ ِر َو َما تَ ْسقُطُ ِمن َو َرقَ ٍة ِإالَّ يَ ْعلَ ُمهَا َوالَ َحبَّ ٍة فِي ظُلُ َما ِ‬
‫معناست ؟‬
‫رطب ‪ :‬تر ‪.‬‬
‫یابس ‪:‬خشک ‪.‬‬

‫کلمات ( حفظة ـ و هم ال یفرطون ـ ) در آیه ‪ 61‬سوره انعام{ َوه َُو ْالقَا ِه ُر فَوْ َ‬
‫ق ِعبَا ِد ِه َويُرْ ِس ُل َعلَ ْي ُكم َحفَظَةً‬
‫َحتَّ َى إِ َذا َجاء أَ َح َد ُك ُم ْال َموْ ُ‬
‫ت تَ َوفَّ ْتهُ رُ ُسلُنَا َوهُ ْم الَ يُفَ ِّرطُونَ } به چه معناست ؟‬
‫حفظة ‪ :‬جمع حافظ ‪ ،‬مراقبان ‪.‬‬
‫و هم ال یفرطون ‪ :‬و حال آنکه آنان کوتاهی نمیکنند ‪.‬‬

‫ت ْالبَرِّ َو ْالبَحْ ِر تَ ْدعُونَهُ تَ َ‬

‫ضرُّ عا ً‬ ‫کلمه ( تضرعا و خفیة ) در آیه ‪ 63‬سوره انعام{ قُلْ َمن يُنَجِّي ُكم ِّمن ظُلُ َما ِ‬
‫َو ُخ ْفيَةً لَّئِ ْن أَن َجانَا ِم ْن هَـ ِذ ِه لَنَ ُكون ََّن ِمنَ ال َّشا ِك ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫آشکارا و پنهان ‪.‬‬

‫ب ثُ َّم أَنتُ ْم تُ ْش ِر ُكونَ } به چه معناست‬

‫کلمه ( کرب ) در آیه ‪ 64‬سوره انعام{ قُ ِل هّللا ُ يُنَجِّي ُكم ِّم ْنهَا َو ِمن ُك ِّل كَرْ ٍ‬
‫؟‬
‫غم و اندوه ‪.‬‬

‫ث َعلَ ْي ُك ْم َع َذابا ً ِّمن فَوْ قِ ُك ْم أَوْ ِمن‬ ‫کلمات ( یلبسکم ـ شیها ) در آیه ‪ 65‬سوره انعام{ قُلْ ه َُو ْالقَا ِد ُر َعلَى أَن يَ ْب َع َ‬
‫ْ‬
‫ت لَ َعلهُ ْم يَفقَهُونَ } به چه‬ ‫َّ‬ ‫ص ِّرفُ اآليَا ِ‬ ‫ْض انظُرْ َك ْيفَ نُ َ‬ ‫س بَع ٍ‬‫ض ُكم بَأْ َ‬ ‫ت أَرْ ُجلِ ُك ْم أَوْ يَ ْلبِ َس ُك ْم ِشيَعا ً َويُ ِذي َ‬
‫ق بَ ْع َ‬ ‫تَحْ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫یلسکم ‪ :‬شما را به هم اندازد ‪.‬‬
‫شیعا ‪ :‬جمع شیعه ‪ ،‬گروهها و دسته ها ‪.‬‬

‫کلمه ( یخوضون ) در آیه ‪ 68‬سوره انعام{ َوإِ َذا َرأَيْتَ الَّ ِذينَ يَ ُخوضُونَ فِي آيَاتِنَا فَأ َ ْع ِرضْ َع ْنهُ ْم َحتَّى‬
‫ك ال َّش ْيطَانُ فَالَ تَ ْق ُع ْد بَ ْع َد ال ِّذ ْك َرى َم َع ْالقَوْ ِم الظَّالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫ث َغي ِْر ِه َوإِ َّما يُن ِسيَنَّ َ‬ ‫يَ ُخوض ْ‬
‫ُوا فِي َح ِدي ٍ‬
‫فرو می روند ‪.‬‬

‫کلمات ( ذر ـ غرتهم ـ ان تبسل ـ تعدل ـ ابلسوا ـ حمیم ) در آیه ‪ 70‬سوره انعام{ َو َذ ِر الَّ ِذينَ اتَّ َخ ُذ ْ‬
‫وا ِدينَهُ ْم لَ ِعبا ً‬
‫ْس لَهَا ِمن دُو ِن هّللا ِ َولِ ٌّي َوالَ َشفِي ٌع َوإِن تَ ْع ِدلْ ُك َّل َع ْد ٍل‬ ‫َولَهْواً َو َغ َّر ْتهُ ُم ْال َحيَاةُ ال ُّد ْنيَا َو َذ ِّكرْ بِ ِه أَن تُ ْب َس َل نَ ْفسٌ بِ َما َك َسبَ ْ‬
‫ت لَي َ‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ُوا لَهُ ْم َش َرابٌ ِّم ْن َح ِم ٍيم َو َع َذابٌ ألِي ٌم بِ َما َكانُوا يَكفرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫وا بِ َما َك َسب ْ‬ ‫ك الَّ ِذينَ أُ ْب ِسلُ ْ‬ ‫الَّ ي ُْؤخ َْذ ِم ْنهَا أُوْ لَـئِ َ‬
‫ذر ‪ :‬ترک کن ‪.‬‬
‫غرتهم ‪ :‬گولشان زده است ‪ .‬فریبشان داده است ‪.‬‬
‫أن تبسل ‪ :‬تا دچار هالکت نشود ‪ .‬تا هالک نگردد ‪.‬‬
‫تعدل ‪ :‬فدیه دهد ‪ .‬تاوان و عوض دهد ‪.‬‬
‫ابسلوا ‪ :‬هالک میگردند ‪.‬‬
‫حمیم ‪ :‬آب داغ ‪ ..‬آب بسیار گرم ‪.‬‬

‫جمله ( استهوته الشیاطین ) در آیه ‪ 71‬سوره انعام{ قُلْ أَنَ ْدعُو ِمن دُو ِن هّللا ِ َما الَ يَنفَ ُعنَا َوالَ يَضُرُّ نَا َونُ َر ُّد َعلَى‬
‫ض ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫أَ ْعقَابِنَا بَ ْع َد إِ ْذ هَدَانَا هّللا ُ َكالَّ ِذي ا ْستَ ْه َو ْتهُ ال َّشيَا ِطينُ فِي األَرْ ِ‬
‫شیاطین او را سرگردان و ویالن کنند ‪.‬‬

‫‪34‬‬
 ‫کلمات ( جن علیه ـ افل ـ اآلفلین ) در آیه ‪ 76‬سوره انعام{ فَلَ َّما َج َّن َعلَ ْي ِه اللَّ ْي ُل َرأَى َكوْ َكبا ً قَا َل هَـ َذا َربِّي فَلَ َّما‬
‫أَفَ َل قَا َل ال أُ ِحبُّ اآلفِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جن علیه ‪ :‬او را فرا گرفت ‪.‬‬
‫افل ‪ :‬غروب کرد ‪.‬‬
‫اآلفلین ‪ :‬غروب کنندگان ‪.‬‬

‫ال هَـ َذا َربِّي فَلَ َّما أَفَ َل قَا َل لَئِن لَّ ْم يَ ْه ِدنِي َربِّي‬ ‫کلمه ( بازغا ) در آیه ‪ 77‬سوره انعام{ فَلَ َّما َرأَى ْالقَ َم َر بَ ِ‬
‫ازغا ً قَ َ‬
‫أل ُكون ََّن ِمنَ ْالقَوْ ِم الضَّالِّينَ } به چه معناست ؟‬
‫طلوع کنان ‪.‬‬

‫ض َحنِيفا ً َو َما أَنَاْ ِمنَ‬

‫ت َواألَرْ َ‬
‫ْت َوجْ ِه َي لِلَّ ِذي فَطَ َر ال َّس َما َوا ِ‬
‫کلمه ( فطر ) در آیه ‪ 79‬سوره انعام{ إِنِّي َو َّجه ُ‬
‫ْال ُم ْش ِر ِكينَ } به چه معناست ؟‬
‫آفریده است ‪.‬‬

‫ُوا إِي َمانَهُم بِظُ ْل ٍم أُوْ لَـئِ َ‬

‫ك لَهُ ُم األَ ْمنُ َوهُم ُّم ْهتَ ُدونَ }‬ ‫وا َولَ ْم يَ ْلبِس ْ‬
‫کلمه ( ظلم ) در آیه ‪ 82‬سوره انعام{ الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫شرک ‪.‬‬

‫کلمات ( قراطیس ـ خوض ) در آیه ‪ 91‬سوره انعام{‪ ...‬تَجْ َعلُونَهُ قَ َرا ِط َ‬

‫يس تُ ْبدُونَهَا َوتُ ْخفُونَ َكثِيراً َو ُعلِّ ْمتُم َّما َل ْم‬
‫ض ِه ْم يَ ْل َعبُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫وا أَنتُ ْم َوالَ آبَا ُؤ ُك ْم قُ ِل هّللا ُ ثُ َّم َذرْ هُ ْم فِي َخوْ ِ‬
‫تَ ْعلَ ُم ْ‬
‫قراطیس ‪ :‬جمع قرطاس ‪ ،‬کاغذ پاره ‪.‬‬
‫خوض ‪ :‬فرو رفتن در باطل مراد است ‪.‬‬

‫ق الَّ ِذي بَ ْينَ يَ َد ْي ِه َولِتُن ِذ َر أُ َّم ْالقُ َرى‬

‫ص ِّد ُ‬ ‫کلمه ( ام القری ) در آیه ‪ 92‬سوره انعام{ َوهَـ َذا ِكتَابٌ أَن َز ْلنَاهُ ُمبَا َر ٌ‬
‫ك ُّم َ‬
‫َو َم ْن َحوْ لَهَا‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫مراد مکه است که از هر سو مسلمانان روبدان میدارند و به سوی آن نماز میخوانند ‪.‬‬

‫ظلَ ُم ِم َّم ِن ا ْفتَ َرى َعلَى هّللا ِ َك ِذبا ً أَوْ قَا َل أُوْ ِح َي إِلَ َّ‬
‫ي‬ ‫کلمات ( غمرات ـ الهون ) در آیه ‪ 93‬سوره انعام{ َو َم ْن أَ ْ‬
‫اسطُواْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َزل هّللا ُ َولَوْ تَ َرى إِ ِذ الظالِ ُمونَ فِي َغ َم َرا ِ‬
‫َّ‬ ‫نز ُل ِم ْث َل َما أَن َ‬‫ُ‬
‫ت َوال َمآلئِ َكة بَ ِ‬ ‫ت ال َموْ ِ‬ ‫َولَ ْم يُو َح إِلَ ْي ِه َش ْي ٌء َو َمن قَا َل َسأ ِ‬
‫ق َو ُكنتُ ْم ع َْن آيَاتِ ِه تَ ْستَ ْكبِرُونَ }‬ ‫اب ْالهُو ِن بِ َما ُكنتُ ْم تَقُولُونَ َعلَى هّللا ِ َغ ْي َر ْال َح ِّ‬
‫ُوا أَنفُ َس ُك ُم ْاليَوْ َم تُجْ َزوْ نَ َع َذ َ‬
‫أَ ْي ِدي ِه ْم أَ ْخ ِرج ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫غمرات ‪ :‬جمع غمرة ‪ ،‬شدائد ‪.‬‬
‫الهون ‪ :‬ذلت و خواری ‪.‬‬

‫کلمه ( خولناکم ) در آیه ‪ 94‬سوره انعام{ َولَقَ ْد ِج ْئتُ ُمونَا فُ َرادَى َك َما خَ لَ ْقنَا ُك ْم أَ َّو َل َم َّر ٍة َوتَ َر ْكتُم َّما َخو َّْلنَا ُك ْم َو َراء‬
‫ظُه ِ‬
‫ُور ُك ْم ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫به شما داده ایم ‪ .‬بهره شما کرده ایم ‪.‬‬

‫ي ِمنَ ْال َميِّ ِ‬

‫ت‬ ‫ق ْال َحبِّ َوالنَّ َوى ي ُْخ ِر ُج ْال َح َّ‬
‫کلمات ( فالق ـ الحب ـ النوی ) در آیه ‪ 95‬سوره انعام{ إِ َّن هّللا َ فَالِ ُ‬
‫ت ِمنَ ْال َح ِّي َذلِ ُك ُم هّللا ُ فَأَنَّى تُ ْؤفَ ُكونَ } به چه معناست ؟‬‫َو ُم ْخ ِر ُج ْال َميِّ ِ‬
‫فالق ‪ :‬شکافنده ‪.‬‬
‫الحب ‪:‬دانه ‪.‬‬
‫النوی ‪ :‬هسته ‪.‬‬

‫س َو ْالقَ َم َر حُ ْسبَانا ً َذلِكَ تَ ْق ِدي ُر‬

‫اح َو َج َع َل اللَّ ْي َل َس َكنا ً َوال َّش ْم َ‬ ‫کلمه ( االصباح ) در آیه ‪ 96‬سوره انعام{ فَالِ ُ‬
‫ق ا ِإلصْ بَ ِ‬
‫يز ْال َعلِ ِيم } به چه معناست ؟‬
‫ْال َع ِز ِ‬
‫صبح ‪ ،‬بامداد ‪.‬‬

‫ت ْالبَرِّ َو ْالبَحْ ِر قَ ْد‬ ‫کلمه ( فصلنا ) در آیه ‪ 97‬سوره انعام{ َوهُ َو الَّ ِذي َج َع َل لَ ُك ُم النُّجُو َم لِتَ ْهتَد ْ‬
‫ُوا بِهَا فِي ظُلُ َما ِ‬
‫فَص َّْلنَا اآليَا ِ‬
‫ت ِلقَوْ ٍم يَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫بیان داشته ایم ‪ .‬روشن ساخته ایم ‪.‬‬

‫‪35‬‬
 ‫ع قَ ْد‬ ‫ي أَن َشأ َ ُكم ِّمن نَّ ْف ٍ‬
‫س َوا ِح َد ٍة فَ ُم ْستَقَ ٌّر َو ُم ْستَوْ َد ٌ‬ ‫کلمات ( مستقرـ مستودع ) در آیه ‪ 98‬سوره انعام{ َوه َُو الَّ ِذ َ‬
‫فَص َّْلنَا اآليَا ِ‬
‫ت لِقَوْ ٍم يَ ْفقَهُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مستقر ‪ :‬محل استقرار و زندگی آدمیان در روی زمین ‪.‬‬
‫مستودع ‪ :‬محل به امانت سپردن آدمیان پس از مرگ ‪ .‬مراد گور است تا روز رستاخیز آرامگاه آدمیان است ‪.‬‬

‫نزَل ِمنَ ال َّس َما ِء َما ًء فَأ َ ْخ َرجْ نَا بِ ِه نَبَاتَ‬

‫ي أَ َ‬ ‫کلمات ( طلع ـ قنوان ـ دانیة ـ ینع ) در آیه ‪ 99‬سوره انعام{ َوهُ َو الَّ ِذ َ‬
‫ب َوال َّز ْيتُونَ‬ ‫َ‬
‫ت ِّم ْن أ ْعنَا ٍ‬ ‫ضراً نُّ ْخ ِر ُج ِم ْنهُ َحبّا ً ُّمتَ َرا ِكبا ً َو ِمنَ النَّ ْخ ِل ِمن طَ ْل ِعهَا قِ ْن َو ٌ‬
‫ان دَانِيَةٌ َو َجنَّا ٍ‬ ‫ُك ِّل َش ْي ٍء فَأ َ ْخ َرجْ نَا ِم ْنهُ َخ ِ‬
‫ت لِّقَوْ ٍم ي ُْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ُوا إِلِى ثَ َم ِر ِه إِ َذا أَ ْث َم َر َويَ ْن ِع ِه إِ َّن فِي َذلِ ُك ْم آليَا ٍ‬
‫َوالرُّ َّمانَ ُم ْشتَبِها ً َو َغ ْي َر ُمتَ َشابِ ٍه انظُر ْ‬
‫طلع ‪ :‬شکوفه خرما ‪.‬‬
‫قنوان ‪ :‬جمع قنو ‪ ،‬خوشه های خرما ‪.‬‬
‫دانیة ‪ :‬در دسترس ‪ .‬نزدیک ‪.‬‬
‫ینع ‪ :‬رسیده ‪.‬‬

‫ض أَنَّى يَ ُكونُ لَهُ َولَ ٌد َولَ ْم تَ ُكن لَّهُ‬

‫ت َواألَرْ ِ‬
‫کلمات ( بدیع ـ صاحبة ) در آیه ‪ 101‬سوره انعام{ بَ ِدي ُع ال َّس َما َوا ِ‬
‫احبَةٌ َوخَ لَ َ‬
‫ق ُك َّل َش ْي ٍء وهُ َو بِ ُك ِّل َش ْي ٍء َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫ص ِ‬‫َ‬
‫بدیع ‪ :‬نو آفرین ‪.‬‬
‫صاحبة ‪ :‬همسر ‪.‬‬

‫ار َوهُ َو اللَّ ِطيفُ ْالخَ بِي ُر } به‬

‫ص َ‬‫ك األَ ْب َ‬ ‫‪ 103‬سوره انعام{ الَّ تُ ْد ِر ُكهُ األَ ْب َ‬
‫صا ُر َوهُ َو يُ ْد ِر ُ‬ ‫کلمه ( اللطیف ) در آیه‬
‫چه معناست ؟‬
‫دقیق ‪ .‬آشنا به ریزه کاریها و دقائق اشیاء ‪.‬‬

‫صآئِ ُر ِمن َّربِّ ُك ْم فَ َم ْن أَ ْب َ‬

‫ص َر فَلِنَ ْف ِس ِه َو َم ْن َع ِم َي فَ َعلَ ْيهَا َو َما‬ ‫کلمه ( بصائر ) در آیه ‪ 104‬سوره انعام{ قَ ْد َجاء ُكم بَ َ‬
‫أَنَاْ َعلَ ْي ُكم بِ َحفِي ٍظ } به چه معناست ؟‬
‫جمع بصیرة ‪ ،‬بینش درون‬

‫ُّوا هّللا َ َع ْدواً بِ َغي ِْر ِع ْل ٍم‬

‫ُون هّللا ِ فَيَ ُسب ْ‬ ‫کلمه ( ال تسبوا ) در آیه ‪ 108‬سوره انعام{ َوالَ تَ ُسب ْ‬
‫ُّوا الَّ ِذينَ يَ ْد ُعونَ ِمن د ِ‬
‫وا يَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ك زَ يَّنَّا لِ ُكلِّ أُ َّم ٍة َع َملَهُ ْم ثُ َّم إِلَى َربِّ ِهم َّمرْ ِج ُعهُ ْم فَيُنَبِّئُهُم بِ َما َكانُ ْ‬
‫َك َذلِ َ‬
‫دشنام ندهید ‪.‬‬

‫وا بِ ِه أَ َّو َل َم َّر ٍة َونَ َذ ُرهُ ْم فِي‬

‫ارهُ ْم َك َما لَ ْم ي ُْؤ ِمنُ ْ‬
‫ص َ‬‫کلمه ( نقلب ) در آیه ‪ 110‬سوره انعام{ َونُقَلِّبُ أَ ْفئِ َدتَهُ ْم َوأَ ْب َ‬
‫طُ ْغيَانِ ِه ْم يَ ْع َمهُونَ } به چه معناست ؟‬
‫غوطه ور می کنیم و زیر و رو می نماییم ‪.‬‬

‫کلمه ( قبال ) در آیه ‪ 111‬سوره انعام{ َولَوْ أَنَّنَا نَ َّز ْلنَا إِلَ ْي ِه ُم ْال َمآلئِ َكةَ َو َكلَّ َمهُ ُم ْال َموْ تَى َو َحشَرْ نَا َعلَ ْي ِه ْم ُك َّل َش ْي ٍء‬
‫وا إِالَّ أَن يَ َشا َء هّللا ُ َولَـ ِك َّن أَ ْكثَ َرهُ ْم يَجْ هَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫وا لِي ُْؤ ِمنُ ْ‬
‫قُبُالً َّما َكانُ ْ‬
‫مصدر است به معنی مقابل و رویاروی ‪.‬‬

‫نس َو ْال ِجنِّ يُو ِحي‬ ‫ك َج َع ْلنَا لِ ُكلِّ نِبِ ٍّي َع ُد ّواً َشيَ ِ‬
‫اطينَ ا ِإل ِ‬ ‫کلمه ( زخرف القول ) در آیه ‪112‬سوره انعام{ َو َك َذلِ َ‬
‫ك َما فَ َعلُوهُ فَ َذرْ هُ ْم َو َما يَفتَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ْ‬ ‫ْض ُز ْخرُفَ ْالقَوْ ِل ُغرُوراً َولَوْ َشاء َربُّ َ‬
‫ضهُ ْم إِلَى بَع ٍ‬
‫بَ ْع ُ‬
‫سخنان آراسته بی اساس ‪.‬‬

‫کلمات ( تصعی ـ لیقترفوا ـ مقترفون ) در آیه ‪ 113‬سوره انعام{ َولِتَصْ غَى إِلَ ْي ِه أَ ْفئِ َدةُ الَّ ِذينَ الَ ي ُْؤ ِمنُونَ بِ ِ‬
‫اآلخ َر ِة‬
‫ضوْ هُ َولِيَ ْقت َِرفُ ْ‬
‫وا َما هُم ُّم ْقت َِرفُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َولِيَرْ َ‬
‫تصعی ‪ :‬متمایل گردد ‪.‬‬
‫لیقترفوا ‪ :‬اقتراف به معنی اکتساب یعنی فرا چنگ آوردن ‪.‬‬
‫مقترفون ‪ :‬مرتکبان بزه و گناه ‪.‬‬

‫ص ْدقا ً َو َع ْدالً الَّ ُمبَد ِِّل لِ َكلِ َماتِ ِه َوه َُو‬

‫ك ِ‬ ‫کلمه ( صدقا و عدال ) در آیه ‪ 115‬سوره انعام{ َوتَ َّم ْ‬
‫ت َكلِ َم ُ‬
‫ت َربِّ َ‬
‫ال َّس ِمي ُع ْال َعلِي ُم } به چه معناست ؟‬
‫صادقانه و دادگرانه ‪.‬‬

‫‪36‬‬
 ‫ك عَن َسبِي ِل هّللا ِ إِن‬
‫ضلُّو َ‬ ‫کلمه ( یخرصون ) در آیه ‪ 116‬سوره انعام{ َوإِن تُ ِط ْع أَ ْكثَ َر َمن فِي األَرْ ِ‬
‫ض يُ ِ‬
‫يَتَّبِعُونَ إِالَّ الظَّ َّن َوإِ ْن هُ ْم إِالَّ يَ ْخ ُرصُونَ } به چه معناست ؟‬
‫گزاف می گویند ‪.‬‬

‫کلمه ( أکابر ) در آیه ‪ 123‬سوره انعام{ َو َك َذلِكَ َج َع ْلنَا فِي ُك ِّل قَرْ يَ ٍة أَ َكابِ َر ُم َج ِر ِميهَا لِيَ ْم ُكر ْ‬
‫ُوا فِيهَا َو َما يَ ْم ُكرُونَ‬
‫إِالَّ بِأَنفُ ِس ِه ْم َو َما يَ ْش ُعرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بزرگان ـ سردمداران ‪.‬‬

‫وا لَن نُّ ْؤ ِمنَ َحتَّى نُ ْؤتَى ِم ْث َل َما أُوتِ َي ُر ُس ُل هّللا ِ‬

‫وا يَ ْم ُكرُونَ } به چه‬
‫کلمه ( صغار ) در آیه ‪ 124‬سوره انعام{ َوإِ َذا َجاء ْتهُ ْم آيَةٌ قَالُ ْ‬
‫صغَا ٌر ِعن َد هّللا ِ َو َع َذابٌ َش ِدي ٌد بِ َما َكانُ ْ‬
‫وا َ‬ ‫صيبُ الَّ ِذينَ أَجْ َر ُم ْ‬ ‫هّللا ُ أَ ْعلَ ُم َحي ُ‬
‫ْث يَجْ َع ُل ِر َسالَتَهُ َسيُ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫کوچکی و حقارت ‪ .‬خواری و رسوایی ‪.‬‬

‫إل ْسالَ ِم َو َمن ي ُِر ْد أَن‬

‫ص ْد َرهُ لِ ِ‬ ‫کلمات ( ضیقا ـ حرجا ) در آیه ‪ 125‬سوره انعام{ َ َمن ي ُِر ِد هّللا ُ أَن يَ ْه ِديَهُ يَ ْش َرحْ َ‬
‫س َعلَى ال ِذينَ ال يُؤ ِمنونَ } به چه‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ك يَجْ َع ُل هّللا ُ ال ِّرجْ َ‬ ‫ضيِّقا ً َح َرجا ً َكأَنَّ َما يَ َّ‬
‫ص َّع ُد فِي ال َّس َماء َك َذلِ َ‬ ‫ضلَّهُ يَجْ َعلْ َ‬
‫ص ْد َرهُ َ‬ ‫يُ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫ضیقا ‪ :‬تنگ ‪.‬‬
‫حرجا ‪ :‬بسیار تنگ ‪.‬‬

‫کلمات ( معشر ـ استکثرتم ـ اجلت لنا ـ مثوی ) در آیه ‪ 128‬سوره انعام{ َيَوْ َم يِحْ ُش ُرهُ ْم َج ِميعا ً يَا َم ْع َش َر ْال ِجنِّ‬
‫ي أَج َّْلتَ لَنَا قَ َ‬
‫ال النَّا ُر‬
‫ْض َوبَلَ ْغنَا أَ َجلَنَا الَّ ِذ َ‬ ‫نس َوقَا َل أَوْ لِيَآ ُؤهُم ِّمنَ ا ِإل ِ‬
‫نس َربَّنَا ا ْستَ ْمتَ َع بَ ْع ُ‬
‫ضنَا بِبَع ٍ‬ ‫قَ ِد ا ْستَ ْكثَرْ تُم ِّمنَ ا ِإل ِ‬
‫ك َح ِكي ٌم عَلي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫َم ْث َوا ُك ْم خَ الِ ِدينَ فِيهَا إِالَّ َما َشاء ُ إِ َّن َربَّ َ‬
‫هّللا‬
‫معشر ‪ :‬گروه ‪ .‬دسته ‪ .‬جمعیت ‪.‬‬
‫استکثرتم ‪ :‬بسیاری را وسوسه کردید و گول زدید ‪.‬‬
‫اجلت لنا ‪ :‬برای ما معین و مقرر کردی ‪.‬‬
‫مثوی ‪ :‬مقر و جایگاه ‪.‬‬

‫ْض الظَّالِ ِمينَ بَعْضا ً بِ َما َكانُ ْ‬

‫وا يَ ْك ِسبُونَ } به چه‬ ‫ك نُ َولِّي بَع َ‬
‫کلمه ( نولی ) در آیه ‪ 129‬سوره انعام{ َو َك َذلِ َ‬
‫معناست ؟‬
‫دوست و یاور می سازیم ‪.‬‬

‫ت َو َما أَنتُم بِ ُم ْع ِج ِزينَ } به چه معناست ؟‬

‫‪ 134‬سوره انعام{ إِ َّن َما تُو َع ُدونَ آل ٍ‬ ‫کلمه ( معجزین ) در آیه‬
‫درمانده و ناتوان کنندگان ‪.‬‬

‫ث ِحجْ ٌر الَّ يَ ْ‬
‫ط َع ُمهَا إِالَّ َمن نّ َشاء بِ َز ْع ِم ِه ْم‬ ‫وا هَـ ِذ ِه أَ ْن َعا ٌم َو َحرْ ٌ‬
‫کلمه ( حجر ) در آیه ‪ 138‬سوره انعام{ َوقَالُ ْ‬
‫ت ظُهُو ُرهَا َوأَ ْن َعا ٌم الَّ يَ ْذ ُكرُونَ ا ْس َم هّللا ِ َعلَ ْيهَا ا ْفتِ َراء َعلَ ْي ِه َسيَجْ ِزي ِهم بِ َما َكانُوا يَ ْفتَرُونَ } به چه‬
‫ْ‬ ‫َوأَ ْن َعا ٌم ُح ِّر َم ْ‬
‫معناست ؟‬
‫ممنوع ‪ .‬قدغن ‪.‬‬

‫وا ِم َّما َر َزقَ ُك ُم هّللا ُ َوالَ تَتَّبِع ْ‬

‫ُوا‬ ‫کلمات ( حمولة ـ فرشا ) در آیه ‪ 142‬سوره انعام{ َو ِمنَ األَ ْن َع ِام َح ُمولَةً َوفَرْ شا ً ُكلُ ْ‬
‫ُخطُ َوا ِ‬
‫ت ال َّش ْيطَا ِن إِنَّهُ لَ ُك ْم َع ُد ٌّو ُّمبِ ٌ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬
‫حمولة ‪ :‬چهارپایان بار بر ‪ .‬چهار پایان بزرگ از قبیل ‪ :‬گاو و شتر ‪.‬‬
‫فرشا ‪ :‬چهار پایانی که کوچک اند و از پشم و موی آنها فرشها و گستردنیها تهیه می گردد ‪ .‬از قبیل بز و گوسفند‬
‫‪.‬‬
‫ْ‬
‫اج ِّمنَ الضَّأ ِن ْاثنَي ِْن َو ِمنَ ْال َمع ِ‬
‫ْز‬ ‫کلمات ( ثمانیة ازواج ـ الضأن ـ المعز ) در آیه ‪ 143‬سوره انعام{ ثَ َمانِيَةَ أَ ْز َو ٍ‬
‫صا ِدقِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت َعلَ ْي ِه أَرْ َحا ُم األُنثَيَي ِْن نَبِّؤُونِي بِ ِع ْل ٍم إِن ُكنتُ ْم َ‬
‫ْاثنَ ْي ِن قُلْ آل َّذ َك َر ْي ِن َح َّر َم أَ ِم األُنثَيَ ْي ِن أَ َّما ا ْشتَ َملَ ْ‬
‫ثمانیة ازواج ‪ :‬هشت صنف ‪ .‬مراد چهار نوع حیوان نر و چهار نوع حیوان ماده از میان چهار پایان اهلی ‪ :‬گاو‬
‫و شتر و بز و گوسفند است ‪.‬‬
‫الضأن ‪ :‬جمع ضائن و ضائنة ‪ ،‬گوسفندان ‪.‬‬
‫المعز ‪ :‬جمع ماعز ‪ ،‬بزها ‪.‬‬

‫‪37‬‬
 ‫ط َع ُمهُ‬‫اع ٍم يَ ْ‬
‫ي ُم َحرَّما ً َعلَى طَ ِ‬ ‫کلمات ( مسفوحا ـ رجس ) در آیه ‪ 145‬سوره انعام{ قُل الَّ أَ ِج ُد فِي َما أُوْ ِح َي إِلَ َّ‬
‫ُ‬
‫اغ َوالَ عَا ٍد‬‫ير فَإِنَّهُ ِرجْ سٌ أَوْ فِسْقا ً أ ِه َّل لِ َغي ِْر هّللا ِ بِ ِه فَ َم ِن اضْ طُ َّر َغ ْي َر بَ ٍ‬ ‫إِالَّ أَن يَ ُكونَ َم ْيتَةً أَوْ دَما ً َّم ْسفُوحا ً أَوْ لَحْ َم ِخ ِ‬
‫نز ٍ‬
‫فَإ ِ َّن َربَّكَ َغفُو ٌر َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫مسفوحا ‪ :‬ریخته شده ‪ .‬مراد خون جاری و روان از بدن حیوان بهنگام ذبح آن است‪.‬‬
‫رجس ‪ :‬کثیف و ناپاک هستند ‪.‬‬

‫ُوا َح َّر ْمنَا ُك َّل ِذي ظُفُ ٍر َو ِمنَ ْالبَقَ ِر‬ ‫کلمات ( ذی ظفر ـ الحوایا ) در آیه ‪ 146‬سوره انعام{ َو َعلَى الَّ ِذينَ هَاد ْ‬
‫ك َجزَ ْينَاهُم بِبَ ْغيِ ِه ْم ِوإِنَّا‬ ‫اختَلَطَ بِ َع ْ‬
‫ظ ٍم َذلِ َ‬ ‫ت ظُهُو ُرهُ َما أَ ِو ْال َح َوايَا أَوْ َما ْ‬
‫َو ْال َغن َِم َح َّر ْمنَا َعلَ ْي ِه ْم ُشحُو َمهُ َما إِالَّ َما َح َملَ ْ‬
‫صا ِدقُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫لَ َ‬
‫ذی ظفر ‪ :‬ناخندار ‪.‬‬
‫الحوایا ‪ :‬جمع حاویة و حویة ‪ ،‬مجموعه محتویات شکم حیوان ‪.‬‬

‫کلمات ( هلم ـ یعدلون ) در آیه ‪ 150‬سوره انعام{ قُلْ هَلُ َّم ُشهَدَاء ُك ُم الَّ ِذينَ يَ ْشهَ ُدونَ أَ َّن هّللا َ َح َّر َم هَـ َذا فَإِن َش ِهد ْ‬
‫ُوا‬
‫اآلخ َر ِة َوهُم بِ َربِّ ِه ْم يَ ْع ِدلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫فَالَ تَ ْشهَ ْد َم َعهُ ْم َوالَ تَتَّبِ ْع أَ ْه َواء الَّ ِذينَ َك َّذب ْ‬
‫ُوا بِآيَاتِنَا َوالَّ ِذينَ الَ ي ُْؤ ِمنُونَ بِ ِ‬
‫هلم ‪ :‬بیاورید ‪.‬‬
‫یعدلون ‪ :‬معادل قرار می دهند ‪.‬‬

‫وا بِ ِه َشيْئا ً َوبِ ْال َوالِ َدي ِْن‬

‫کلمه ( امالق ) در آیه ‪ 151‬سوره انعام{ قُلْ تَ َعالَوْ ْا أَ ْت ُل َما َح َّر َم َربُّ ُك ْم َعلَ ْي ُك ْم أَالَّ تُ ْش ِر ُك ْ‬
‫ق ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫وا أَوْ الَ َد ُكم ِّم ْن إ ْمالَ ٍ‬
‫إِحْ َسانا ً َوالَ تَ ْقتُلُ ْ‬
‫فقر و تنگدستی ‪.‬‬
‫نز َل َعلَ ْينَا ْال ِكتَابُ لَ ُكنَّا أَ ْهدَى ِم ْنهُ ْم فَقَ ْد َجاء ُكم‬ ‫وا لَوْ أَنَّا أُ‬
‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ل‬ ‫و‬ ‫ُ‬ ‫ق‬‫َ‬ ‫ت‬ ‫وْ‬‫َ‬ ‫أ‬ ‫انعام{‬ ‫سوره‬ ‫‪157‬‬ ‫آیه‬ ‫در‬ ‫)‬ ‫عن‬ ‫کلمه ( صدف‬
‫ِ‬
‫ُ‬ ‫َّ‬
‫صدَفَ َعنهَا َسنَجْ ِزي ال ِذينَ يَصْ ِدفونَ ع َْن آيَاتِنَا سُو َء‬ ‫ْ‬ ‫ت ِ َو َ‬ ‫هّللا‬ ‫ب بِآيَا ِ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫بَيِّنَةٌ ِّمن َّربِّ ُك ْم َوهُدًى َو َرحْ َمة فَ َم ْن أظل ُم ِم َّمن َكذ َ‬
‫ٌ‬
‫وا يَصْ ِدفُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ب بِ َما َكانُ ْ‬ ‫ْال َع َذا ِ‬
‫رویگردان و منصرف شد ‪.‬‬

‫اط ُّم ْستَقِ ٍيم ِدينا ً قِيَما ً ِّملَّةَ إِ ْب َرا ِهي َم َحنِيفا ً َو َما‬ ‫کلمه ( قیما ) در آیه ‪ 161‬سوره انعام{ قُلْ إِنَّنِي هَدَانِي َربِّي إِلَى ِ‬
‫ص َر ٍ‬
‫َكانَ ِمنَ ْال ُم ْش ِر ِكينَ } به چه معناست ؟‬
‫با ارزش ‪.‬‬

‫ي َو َم َماتِي هّلِل ِ َربِّ‬ ‫کلمات ( نسک ـ محیا ـ مماة ) در آیه ‪ 162‬سوره انعام{ قُلْ إِ َّن َ‬
‫صالَتِي َونُ ُس ِكي َو َمحْ يَا َ‬
‫ْال َعالَ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫نسک ‪ :‬عبادت ‪ .‬حج ‪ .‬قربانی ‪.‬‬
‫محیا ‪ :‬زندگی ‪ .‬زیستن ‪.‬‬
‫مماة ‪ :‬مرگ ‪ .‬مردن ‪.‬‬

‫ت‬
‫ْض د ََر َجا ٍ‬ ‫ض ُك ْم فَوْ َ‬
‫ق بَع ٍ‬ ‫کلمه ( خالئف) در آیه ‪ 165‬سوره انعام{ َوهُ َو الَّ ِذي َج َعلَ ُك ْم َخالَئِفَ األَرْ ِ‬
‫ض َو َرفَ َع بَ ْع َ‬
‫َّحي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫لِّيَ ْبلُ َو ُك ْم فِي َما آتَا ُك ْم إِ َّن َربَّكَ َس ِري ُع ْال ِعقَا ِ‬
‫ب َوإِنَّهُ لَ َغفُو ٌر ر ِ‬
‫جمع خلیفه ‪ ،‬جانشینان ‪ .‬یعنی هر گروهی جانشین گروه دیگری در این زمین میگردد ‪.‬‬

‫اعراف ‪:‬‬
‫کلمات ( بیاتا ـ قائلون ) در آیه ‪ 4‬سوره اعراف{ َو َكم ِّمن قَرْ يَ ٍة أَ ْهلَ ْكنَاهَا فَ َجاءهَا بَأْ ُسنَا بَيَاتا ً أَوْ هُ ْم قَآئِلُونَ } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫بیاتا ‪ :‬شب هنگام‬
‫قائلون ‪ :‬خفتگان در نیمروز‬

‫ال أَن ِظرْ نِي إِلَى يَوْ ِم يُ ْب َعثُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( انظرنی ) در آیه ‪ 14‬سوره اعراف{ قَ َ‬
‫مرا مهلت ده ‪ .‬مراد اینکه مرا زنده دار و ممیران ‪.‬‬

‫‪38‬‬
 ‫ك ِمنَ ال ُمنظَ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫ال إِنَّ َ‬
‫کلمه ( المنظرین ) در آیه ‪ 15‬سوره اعراف{ قَ َ‬
‫مهلت یافتگان ‪ .‬مهلت داده شدگان‬

‫کلمات ( أیمان ـ شمائل ) در آیه ‪ 17‬سوره اعراف{ ثُ َّم آلتِيَنَّهُم ِّمن بَي ِْن أَ ْي ِدي ِه ْم َو ِم ْن خَ ْلفِ ِه ْم َوع َْن أَ ْي َمانِ ِه ْم َوعَن‬
‫َش َمآئِلِ ِه ْم َوالَ تَ ِج ُد أَ ْكثَ َرهُ ْم َشا ِك ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫أیمان ‪ :‬جمع یمین ‪ ،‬طرف راست‬
‫شمائل ‪ :‬جمع شمال ‪ ،‬طرف چپ‬

‫ك ِم ْنهُ ْم ألَ ْم َّ‬

‫ألن َجهَنَّ َم‬ ‫اخرُجْ ِم ْنهَا َم ْذؤُوما ً َّم ْدحُوراً لَّ َمن تَبِ َع َ‬
‫کلمه ( مذووما ) در آیه ‪ 18‬سوره اعراف{ قَا َل ْ‬
‫ِمن ُك ْم أَجْ َم ِعينَ } به چه معناست ؟‬
‫مذوم و ننگین ‪ .‬حقیر‬

‫ي َع ْنهُ َما ِمن َسوْ َءاتِ ِه َما‬ ‫س لَهُ َما ال َّش ْيطَانُ لِيُ ْب ِد َ‬
‫ي لَهُ َما َما ُو ِ‬
‫ور َ‬ ‫کلمه ( سوءآت ) در آیه ‪ 20‬سوره اعراف{ فَ َو ْس َو َ‬
‫ال َما نَهَا ُك َما َربُّ ُك َما ع َْن هَـ ِذ ِه ال َّش َج َر ِة ِإالَّ أَن تَ ُكونَا َملَ َك ْي ِن أَوْ تَ ُكونَا ِمنَ ْال َخالِ ِدينَ } به چه معناست ؟‬
‫َوقَ َ‬
‫جمع سوءة به معنی عورت و شرمگاه‬

‫ص ِحينَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( قاسم ) در آیه ‪ 21‬سوره اعراف{ و َقَا َس َمهُ َما إِنِّي لَ ُك َما لَ ِمنَ النَّا ِ‬
‫سوگند خورد ‪.‬‬
‫ُور فَلَ َّما َذاقَا ال َّش َج َرةَ بَد ْ‬
‫َت لَهُ َما َسوْ َءاتُهُ َما‬ ‫ٍ‬ ‫ر‬ ‫ُ‬
‫غ‬ ‫ب‬ ‫ا‬
‫َ َ ِ‬‫م‬‫ُ‬ ‫ه‬‫َّ‬ ‫ال‬‫د‬ ‫َ‬ ‫اعراف{‬ ‫سوره‬ ‫‪22‬‬ ‫آیه‬ ‫در‬ ‫)‬ ‫یخصفان‬ ‫ـ‬ ‫کلمات ( طفقا‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬
‫ق ال َجن ِة َونَادَاهُ َما َربُّهُ َما ألَ ْم أنهَك َما عَن تِلك َما الش َج َر ِة َوأقل لك َما إِ َّن الش ْيطآنَ لَك َما َعد ٌُّو‬‫ْ‬ ‫َوطَفِقَا يَ ْخ ِ‬
‫صفَا ِن َعلَ ْي ِه َما ِمن َو َر ِ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫ُّمبِ ٌ‬
‫طفقا ‪ :‬شروع کردند ‪.‬‬
‫یخصفان ‪ :‬از ماده خصف به معنی الصاق و چشباندن ‪.‬‬

‫کلمه ( یواری ـ ریشا ) در آیه ‪ 26‬سوره اعراف{ يَا بَنِي آ َد َم قَ ْد أَن َز ْلنَا َعلَ ْي ُك ْم لِبَاسا ً يُ َو ِ‬
‫اري َسوْ َءاتِ ُك ْم َو ِريشا ً‬
‫ت هّللا ِ لَ َعلَّهُ ْم يَ َّذ َّكرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ك خَ ْي ٌر َذلِكَ ِم ْن آيَا ِ‬ ‫َولِبَاسُ التَّ ْق َو َ‬
‫ى َذلِ َ‬
‫یواری ‪ :‬می پوشاند ‪ ،‬پنهان می دارد ‪.‬‬
‫ریشا ‪ :‬پر در اینجا مراد لباس و زینت و وسایا آرایش است ‪.‬‬

‫طانُ َك َما أَ ْخ َر َج أَبَ َو ْي ُكم‬‫کلمات ( الیفتننکم ـ ینزع ـ قبیل ) در آیه ‪ 27‬سوره اعراف{ يَا بَنِي آ َد َم الَ يَ ْفتِنَنَّ ُك ُم ال َّش ْي َ‬
‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬
‫ْث الَ تَ َروْ نَهُ ْم إِنَّا َج َعلنَا الشيَا ِطينَ أوْ لِيَاء‬ ‫ع َع ْنهُ َما لِبَا َسهُ َما لِي ُِريَهُ َما َسوْ َءاتِ ِه َما إِنَّهُ يَ َرا ُك ْم هُ َو َوقَبِيلُهُ ِم ْن َحي ُ‬ ‫ِّمنَ ْال َجنَّ ِة يَ ِ‬
‫نز ُ‬
‫لِلَّ ِذينَ الَ ي ُْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫الیفتننکم ‪ :‬شما را گوا نزند ‪ ،‬نفریبد ‪.‬‬
‫ینزع ‪ :‬به در می آورد ‪ ،‬می کند ‪.‬‬
‫قبیل ‪ :‬اعوان ‪ ،‬یاران و همدستان ‪.‬‬

‫ش َما ظَهَ َر ِم ْنهَا َو َما بَطَنَ َوا ِإل ْث َم َو ْالبَ ْغ َي‬

‫کلمه ( البغی ) در آیه ‪ 33‬سوره اعراف{ قُلْ إِنَّ َما َح َّر َم َربِّ َي ْالفَ َوا ِح َ‬
‫وا َعلَى هّللا ِ َما الَ تَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫وا بِاهّلل ِ َما لَ ْم يُنَ ِّزلْ بِ ِه س ُْلطَانا ً َوأَن تَقُولُ ْ‬
‫ق َوأَن تُ ْش ِر ُك ْ‬
‫بِ َغي ِْر ْال َح ِّ‬
‫ظلم و ستم ‪.‬‬

‫َوالَ‬ ‫کلمه ( ساعة ) در آیه ‪ 34‬سوره اعراف{ َولِ ُك ِّل أُ َّم ٍة أَ َج ٌل فَإ ِ َذا َجاء أَ َجلُهُ ْم الَ يَ ْستَأْ ِخرُونَ َسا َعةً‬
‫يَ ْستَ ْق ِد ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫مراد کمترین وقت ممکن است ‪.‬‬

‫ت ِمن قَ ْبلِ ُكم‬ ‫وا فِي أُ َم ٍم قَ ْد خَ لَ ْ‬

‫کلمات ( أختها ـ أخراهم ـ أوالهم ـ ضعفا ) در آیه ‪ 38‬سوره اعراف{ َا َل ا ْد ُخلُ ْ‬
‫ت أُ ْخ َراهُ ْم ألُوالَهُ ْم َربَّنَا‬ ‫َت أُ ْختَهَا َحتَّى إِ َذا ا َّدا َر ُك ْ‬
‫وا فِيهَا َج ِميعا ً قَالَ ْ‬ ‫ت أُ َّمةٌ لَّ َعن ْ‬
‫ار ُكلَّ َما َد َخلَ ْ‬ ‫ِّمن ْال ِجنِّ َوا ِإل ِ‬
‫نس فِي النَّ ِ‬
‫ْف َولَـ ِكن الَّ تَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ضع ٌ‬ ‫ار قَا َل لِ ُك ٍّل ِ‬ ‫ً‬
‫ضعْفا ِّمنَ النَّ ِ‬ ‫ً‬ ‫هَـؤُالء أَ َ‬
‫ضلُّونَا فَآتِ ِه ْم َع َذابا ِ‬
‫أختها ‪ :‬خواهرش ‪ .‬در اینجا مراد همجنس و همکیش است ‪.‬‬
‫أخراهم ‪ :‬پسینیان ‪ .‬مراد پیروان و تقلید کنندگان است ‪.‬‬
‫أوالهم ‪ :‬پیشینیان ‪ .‬مراد پیشوایان و تقلید شدگان ‪.‬‬
‫ضعفا ‪ :‬دو چندان ‪.‬‬

‫‪39‬‬
 ‫ُوا بِآيَاتِنَا َوا ْستَ ْكبَر ْ‬
‫ُوا َع ْنهَا الَ تُفَتَّ ُح لَهُ ْم‬ ‫کلمات ( یلج ـ سم ـ الخیاط ) در آیه ‪ 40‬سوره اعراف{ إِ َّن الَّ ِذينَ َك َّذب ْ‬
‫ك نَجْ ِزي ال ُمجْ ِر ِمينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ْ‬ ‫أَ ْب َوابُ ال َّس َماء َوالَ يَ ْد ُخلُونَ ْال َجنَّةَ َحتَّى يَلِ َج ْال َج َم ُل فِي َس ِّم ْال ِخيَا ِط َو َك َذلِ َ‬
‫یلج ‪ :‬داخل شود ‪.‬‬
‫سم ‪ :‬سوراخ ‪.‬‬
‫الخیاط ‪ :‬سوزن ‪.‬‬

‫کلمات ( مهاد ـ غواش ) در آیه ‪ 41‬سوره اعراف{لَهُم ِّمن َجهَنَّ َم ِمهَا ٌد َو ِمن فَوْ قِ ِه ْم َغ َوا ٍ‬
‫ش َو َك َذلِكَ نَجْ ِزي‬
‫الظَّالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫مهاد ‪ :‬بستر ‪ ،‬زیر انداز‪.‬‬
‫غواش ‪ :‬جمع غاشیة ‪ ،‬باالپوش ‪ .‬پوشش ‪.‬‬

‫ُور ِهم ِّم ْن ِغ ٍّل تَجْ ِري ِمن تَحْ تِ ِه ُم األَ ْنهَا ُر ‪ } ..‬به‬
‫صد ِ‬‫کلمه ( غل ) در آیه ‪ 43‬سوره اعراف{ َونَ َز ْعنَا َما فِي ُ‬
‫چه معناست ؟‬
‫کینه ‪ ،‬دشمنی ‪.‬‬

‫وا نَ َع ْم فَأ َ َّذنَ ُم َؤ ِّذ ٌن بَ ْينَهُ ْم أَن لَّ ْعنَةُ هّللا ِ َعلَى الظَّالِ ِمينَ } به چه‬
‫کلمه ( موذن ) در آیه ‪ 44‬سوره اعراف{ ‪ ....‬قَالُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫ندا دهنده ‪.‬‬

‫ْرفُونَ ُكالًّ بِ ِسي َماهُ ْم‬ ‫کلمه ( االعراف ) در آیه ‪ 46‬سوره اعراف{ َبَ ْينَهُ َما ِح َجابٌ َو َعلَى األَ ْع َر ِ‬
‫اف ِر َجا ٌل يَع ِ‬
‫ط َمعُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫اب ْال َجنَّ ِة أَن َسالَ ٌم َعلَ ْي ُك ْم لَ ْم يَ ْد ُخلُوهَا َوهُ ْم يَ ْ‬
‫َونَادَوْ ْا أَصْ َح َ‬
‫جمع عرف بلندی ها ‪.‬‬

‫وا َربَّنَا الَ تَجْ َع ْلنَا َم َع‬

‫ار قَالُ ْ‬ ‫صا ُرهُ ْم تِ ْلقَاء أَصْ َحا ِ‬
‫ب النَّ ِ‬ ‫ت أَ ْب َ‬
‫ُرفَ ْ‬
‫کلمه ( تلقاء ) در آیه ‪ 47‬سوره اعراف{ َوإِ َذا ص ِ‬
‫ْالقَوْ ِم الظَّالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫جهت و سو ‪.‬‬

‫ُوا َعلَ ْينَا ِمنَ ْال َماء أَوْ‬

‫اب ْال َجنَّ ِة أَ ْن أَفِيض ْ‬
‫ار أَصْ َح َ‬
‫کلمه ( أفیضوا ) در آیه ‪ 50‬سوره اعراف{ َونَادَى أَصْ َحابُ النَّ ِ‬
‫وا إِ َّن هّللا َ َح َّر َمهُ َما َعلَى ْال َكافِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫ِم َّما َر َزقَ ُك ُم هّللا ُ قَالُ ْ‬
‫عطا کنید ‪.‬‬

‫ض فِي ِستَّ ِة أَي ٍَّام ثُ َّم ا ْستَ َوى‬ ‫ت َواألَرْ َ‬ ‫کلمه ( حثیثا ) در آیه ‪ 54‬سوره اعراف{ إِ َّن َربَّ ُك ُم هّللا ُ الَّ ِذي َخلَ َ‬
‫ق ال َّس َما َوا ِ‬
‫هّللا‬
‫ك ُ‬ ‫َ‬
‫ق َواأل ْم ُر تَبَ َ‬
‫ار َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫س َو ْالقَ َم َر َوالنُّجُو َم ُم َسخ َرا ٍ‬
‫ت بِأ ْم ِر ِه أالَ لهُ ال َخل ُ‬ ‫َّ‬ ‫ش يُ ْغ ِشي اللَّ ْي َل النَّهَا َر يَ ْ‬
‫طلُبُهُ َحثِيثا ً َوال َّش ْم َ‬ ‫َعلَى ْال َعرْ ِ‬
‫َربُّ ْال َعالَ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫با سرعت ‪ ،‬شتابان ‪.‬‬

‫ت‬‫کلمات ( أقلت ـ سقنا ) در آیه ‪ 57‬سوره اعراف{ َوهُ َو الَّ ِذي يُرْ ِس ُل ال ِّريَا َح بُ ْشراً بَ ْينَ يَ َديْ َرحْ َمتِ ِه َحتَّى إِ َذا أَقَلَّ ْ‬
‫ت َك َذلِكَ نُ ْخ ِر ُج ْالموْ تَى لَ َعلَّ ُك ْم تَ َذ َّكرُونَ } به چه‬ ‫ت فَأَن َز ْلنَا بِ ِه ْال َماء فَأ َ ْخ َرجْ نَا بِ ِه ِمن ُك ِّل الثَّ َم َرا ِ‬
‫َس َحابا ً ثِقَاالً ُس ْقنَاهُ لِبَلَ ٍد َّميِّ ٍ‬
‫معناست ؟‬
‫أقلت ‪ :‬برداشت ‪.‬‬
‫سقنا ‪ :‬راندیم ‪.‬‬

‫کلمه ( نکدا ) در آیه ‪ 58‬سوره اعراف{ َو ْالبَلَ ُد الطَّيِّبُ يَ ْخ ُر ُج نَبَاتُهُ بِإ ِ ْذ ِن َربِّ ِه َوالَّ ِذي خَ ب َ‬
‫ُث الَ يَ ْخ ُر ُج ِإالَّ نَ ِكداً‬
‫ت لِقَوْ ٍم يَ ْش ُكرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ك نُ َ‬
‫ص ِّرفُ اآليَا ِ‬ ‫َك َذلِ َ‬
‫پر درد و سر و کم سود ‪.‬‬

‫ك َوأَ ْغ َر ْقنَا الَّ ِذينَ َك َّذب ْ‬

‫ُوا بِآيَاتِنَا‬ ‫کلمه ( عمین ) در آیه ‪ 64‬سوره اعراف{ فَ َك َّذبُوهُ فَأَن َج ْينَاهُ َوالَّ ِذينَ َم َعهُ فِي ْالفُ ْل ِ‬
‫إِنَّهُ ْم َكانُ ْ‬
‫وا قَوْ ما ً َع ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع عمی ‪ ،‬نابینایان ‪ .‬کوران ‪.‬‬

‫‪40‬‬
 ‫ُوا إِ ْذ َج َعلَ ُك ْم ُخلَفَاء ِمن بَ ْع ِد عَا ٍد َوبَوَّأَ ُك ْم فِي‬
‫کلمات ( بوأ ـ تنحتون ـ سهول ) در آیه ‪ 74‬سوره اعراف{ َو ْاذ ُكر ْ‬
‫ض ُمف ِس ِدينَ } به‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ُوا آالء ِ َوالَ تَ ْعثوْ ا فِي األرْ ِ‬‫هّللا‬ ‫ض تَتَّ ِخ ُذونَ ِمن ُسهُولِهَا قُصُوراً َوتَ ْن ِحتُونَ ْال ِجبَا َل بُيُوتا ً فَ ْاذ ُكر ْ‬
‫األَرْ ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫بوأ ‪ :‬استقرار بخشید ‪.‬‬
‫تنحتون ‪ :‬میتراشد ‪.‬‬
‫سهول ‪ :‬جمع سهل ‪ ،‬دشتها ‪.‬‬

‫صالِ ُح ا ْئتِنَا‬ ‫ُوا النَّاقَةَ َو َعتَوْ ْا ع َْن أَ ْم ِر َربِّ ِه ْم َوقَالُ ْ‬

‫وا يَا َ‬ ‫کلمات ( عقروا ـ عتوا ) در آیه ‪ 77‬سوره اعراف{ فَ َعقَر ْ‬
‫بِ َما تَ ِع ُدنَا إِن ُكنتَ ِمنَ ْال ُمرْ َسلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫عقروا ‪ :‬پی کردند ‪.‬‬
‫عتوا ‪ :‬سرکشی کردند ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫َار ِه ْم َجاثِ ِمينَ‬ ‫کلمات ( الرجفة ـ جاثمین ) در آیه ‪ 78‬سوره اعراف{َأَ َخ َذ ْتهُ ُم الرَّجْ فَةُ فَأَصْ بَح ْ‬
‫ُوا فِي د ِ‬
‫معناست ؟‬
‫الرجفة ‪ :‬زلزله ‪.‬‬
‫جاثمین ‪ :‬بر زانو ها افتادگان ‪.‬‬

‫َت ِمنَ ْالغَابِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( الغابرین ) در آیه ‪ 83‬سوره اعراف{ َأَن َج ْينَاهُ َوأَ ْهلَهُ إِالَّ ا ْم َرأَتَهُ َكان ْ‬
‫ماندگاران ‪ ،‬هالک شدگان ‪.‬‬

‫کلمه ( الفاتحین ) در آیه ‪ 89‬سوره اعراف{ ‪َ ...‬ربُّنَا َو ِس َع َربُّنَا ُك َّل َش ْي ٍء ِع ْلما ً َعلَى هّللا ِ تَ َو َّك ْلنَا َربَّنَا ا ْفتَحْ بَ ْينَنَا‬
‫ق َوأَنتَ خَ ْي ُر ْالفَاتِ ِحينَ } به چه معناست ؟‬‫َوبَ ْينَ قَوْ ِمنَا بِ ْال َح ِّ‬
‫قضات ‪ ،‬داوران ‪.‬‬

‫ُوا ُش َعيْبا ً َكانُ ْ‬

‫وا هُ ُم‬ ‫ُوا ُش َعيْبا ً َكأَن لَّ ْم يَ ْغنَوْ ْا فِيهَا الَّ ِذينَ َك َّذب ْ‬
‫کلمه ( لم یغنوا ) در آیه ‪ 92‬سوره اعراف{ الَّ ِذينَ َك َّذب ْ‬
‫ْال َخا ِس ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫بسر نبرده اند ‪ .‬نبوده اند ‪.‬‬

‫ت لَ ُك ْم‬
‫صحْ ُ‬ ‫کلمه ( آسی ) در آیه ‪ 93‬سوره اعراف{ فَتَ َولَّى َع ْنهُ ْم َوقَا َل يَا قَوْ ِم لَقَ ْد أَ ْبلَ ْغتُ ُك ْم ِر َساالَ ِ‬
‫ت َربِّي َونَ َ‬
‫فَ َك ْيفَ آ َسى َعلَى قَوْ ٍم َكافِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫محزون میشوم ‪ .‬غم و اندوه می خورم ‪.‬‬

‫وا َّوقَالُ ْ‬
‫وا قَ ْد َمسَّ آبَاءنَا ال َّ‬
‫ضرَّاء‬ ‫کلمه ( عفوا ) در آیه ‪ 95‬سوره اعراف{ ثُ َّم بَ َّد ْلنَا َم َكانَ ال َّسيِّئَ ِة ْال َح َسنَةَ َحتَّى َعفَ ْ‬
‫َوال َّسرَّاء فَأَخ َْذنَاهُم بَ ْغتَةً َوهُ ْم الَ يَ ْش ُعرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫فزونی یافتند چه در اموال و چه در انفس ‪.‬‬

‫کلمه ( ضحی ) در آیه ‪ 98‬سوره اعراف{ أَ َو أَ ِمنَ أَ ْه ُل ْالقُ َرى أَن يَأْتِيَهُ ْم بَأْ ُسنَا ُ‬
‫ضحًى َوهُ ْم يَ ْل َعبُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫وقت چاشتگاه ‪.‬‬

‫ان ُّمبِ ٌ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( ثعبان ) در آیه ‪ 107‬سوره اعراف{ فَأ َ ْلقَى ع َ‬
‫َصاهُ فَإ ِ َذا ِه َي ثُ ْعبَ ٌ‬
‫اژدها ‪ .‬مار بزرگ ‪.‬‬

‫وا أَرْ ِج ْه َوأَخَاهُ َوأَرْ ِسلْ فِي ْال َمدَآئِ ِن َحا ِش ِرينَ } به چه معناست‬
‫کلمه ( أرجه ) در آیه ‪ 111‬سوره اعراف{ قَالُ ْ‬
‫؟‬
‫کار او را به تاخیر بیانداز ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫وا يَا ُمو َسى إِ َّما أَن تُ ْلقِ َي َوإِ َّما أَن نَّ ُكونَ نَحْ نُ ْال ُم ْلقِينَ‬
‫کلمه ( الملقین ) در آیه ‪ 115‬سوره اعراف{ قَالُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫اندازندگان ‪.‬‬

‫‪41‬‬
 ‫ُوا أَ ْعيُنَ النَّ ِ‬
‫اس َوا ْستَرْ هَبُوهُ ْم َو َجاءوا‬ ‫کلمه ( استرهبوهم ) در آیه ‪ 116‬سوره اعراف{ قَا َل أَ ْلقُوْ ْا فَلَ َّما أَ ْلقَوْ ْا َس َحر ْ‬
‫بِ ِسحْ ٍر َع ِظ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫آنان را به هراس فراوانی انداخت ‪.‬‬

‫ك فَإ ِ َذا ِه َي ت َْلقَفُ َما‬

‫صا َ‬ ‫‪ 117‬سوره اعراف{ َوأَوْ َح ْينَا إِلَى ُمو َسى أَ ْن أَ ْل ِ‬
‫ق َع َ‬ ‫کلمات ( تلقف ـ یأفکون ) در آیه‬
‫يَأْفِ ُكونَ } به چه معناست ؟‬
‫تلقف ‪ :‬می بلعد ‪ .‬قورت می دهد ‪.‬‬
‫یأفکون ‪ :‬بهم می بافتند ‪ .‬به دروغ سرهم میکردند ‪ .‬از ماده افک به معنی بدترین دروغ ‪ .‬بهتان و افتراء ‪.‬‬

‫ق َوبَطَ َل َما َكانُ ْ‬

‫وا يَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( وقع ـ بطل) در آیه ‪ 118‬سوره اعراف{ فَ َوقَ َع ْال َح ُّ‬
‫وقع ‪ :‬استوار و آشکار گردید ‪.‬‬
‫بطل ‪ :‬پوچ وباطل شد ‪.‬‬

‫ك أَن تَتَ َكب ََّر فِيهَا فَ ْ‬

‫اخرُجْ‬ ‫کلمات ( انقلبوا ـ صاغرین ) در آیه ‪ 119‬سوره اعراف{ قَا َل فَا ْهبِ ْ‬
‫ط ِم ْنهَا فَ َما يَ ُكونُ لَ َ‬
‫إِنَّ َ‬
‫ك ِمنَ الصَّا ِغ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫انقلبوا ‪ :‬برگشتند ‪.‬‬
‫صاغرین ‪ :‬رس‪.‬ایانه و زبونانه ‪.‬‬

‫ت َربِّنَا لَ َّما َجاء ْتنَا َربَّنَا أَ ْف ِر ْغ‬

‫جمله ( ما تنقم منا اال ) در آیه ‪ 126‬سوره اعراف{ َو َما تَنقِ ُم ِمنَّا إِالَّ أَ ْن آ َمنَّا بِآيَا ِ‬
‫صبْراً َوتَ َوفَّنَا ُم ْسلِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫َعلَ ْينَا َ‬
‫و بر ما عیب نمی دانی مگر ‪.‬‬

‫ض هّلِل ِ‬
‫ُوا ِإ َّن األَرْ َ‬
‫کلمه ( یورثها من ) در آیه ‪ 128‬سوره اعراف{ قَا َل ُمو َسى لِقَوْ ِم ِه ا ْستَ ِعينُوا بِاهّلل ِ َواصْ بِر ْ‬
‫ُورثُهَا َمن يَ َشا ُء ِم ْن ِعبَا ِد ِه َو ْال َعاقِبَةُ لِ ْل ُمتَّقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ي ِ‬
‫آن را به کسانی وا میگذارد ‪.‬‬

‫ص ْبهُ ْم َسيِّئَةٌ يَطَّيَّر ْ‬

‫ُوا‬ ‫کلمه ( یطیروا ) در آیه ‪ 131‬سوره اعراف{ فَإ ِ َذا َجاء ْتهُ ُم ْال َح َسنَةُ قَالُ ْ‬
‫وا لَنَا هَـ ِذ ِه َوإِن تُ ِ‬
‫بِ ُمو َسى َو َمن َّم َعهُ أَال إِنَّ َما طَائِ ُرهُ ْم ِعن َد هّللا ُ َولَـ ِك َّن أَ ْكثَ َرهُ ْم الَ يَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫به معنی فال بد می زنند ‪.‬‬

‫الطوفَانَ َو ْال َج َرا َد َو ْالقُ َّم َل‬

‫کلمات ( الجراد ـ قمل ـ الضفادع ) در آیه ‪ 133‬سوره اعراف{ فَأَرْ َس ْلنَا َعلَ ْي ِه ُم ُّ‬
‫ُوا َو َكانُ ْ‬
‫وا قَوْ ما ً ُّمجْ ِر ِمينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت فَا ْستَ ْكبَر ْ‬ ‫ت ُّمفَ َّ‬
‫صالَ ٍ‬ ‫ضفَا ِد َع َوال َّد َم آيَا ٍ‬
‫َوال َّ‬
‫الجراد ‪ :‬ملخ ‪.‬‬
‫قمل ‪ :‬شپش ‪.‬‬
‫الضفادع ‪ :‬جمع ضفدع ‪ ،‬قورباغه ‪.‬‬

‫ع لَنَا َربَّكَ بِ َما َع ِه َد‬ ‫کلمه ( الرجز ) در آیه ‪ 134‬سوره اعراف{ َولَ َّما َوقَ َع َعلَ ْي ِه ُم الرِّجْ ُز قَالُ ْ‬
‫وا يَا ُمو َسى ا ْد ُ‬
‫ك بَنِي إِ ْس َرائِي َل } به چه معناست ؟‬ ‫ك لَئِن َك َش ْفتَ َعنَّا ال ِّرجْ َز لَنُ ْؤ ِمن ََّن لَ َ‬
‫ك َولَنُرْ ِسلَ َّن َم َع َ‬ ‫ِعن َد َ‬
‫عذابی که دلها از آن به لرزه در آید ‪.‬‬

‫صبَر ْ‬
‫ُوا َو َد َّمرْ نَا َما َكانَ يَصْ نَ ُع فِرْ عَوْ نُ َوقَوْ ُمهُ َو َما‬ ‫جمله ( کانوا یعرشون ) در آیه ‪ 137‬سوره اعراف{‪ ...‬بِ َما َ‬
‫ْر ُشونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َكانُ ْ‬
‫وا يَع ِ‬
‫بر می افراشتند و استوار می داشتند ‪.‬‬

‫يل ْالبَحْ َر فَأَتَوْ ْا َعلَى قَوْ ٍم يَ ْع ُكفُونَ َعلَى‬

‫کلمه ( یعکفون ) در آیه ‪ 138‬سوره اعراف{ َو َجا َو ْزنَا بِبَنِي إِ ْس َرائِ َ‬
‫ال إِنَّ ُك ْم قَوْ ٌم تَجْ هَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫أَصْ ن ٍَام لَّهُ ْم قَالُ ْ‬
‫وا يَا ُمو َسى اجْ َعل لَّنَا إِلَـها ً َك َما لَهُ ْم آلِهَةٌ قَ َ‬
‫مواظب عبادت و مالزم پزستش بودند ‪.‬‬

‫کلمه ( متبر ) در آیه ‪ 139‬سوره اعراف{ إِ َّن هَـؤُالء ُمتَبَّ ٌر َّما هُ ْم فِي ِه َوبَا ِط ٌل َّما َكانُ ْ‬
‫وا يَ ْع َملُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫نابود شده و ویران گشته ‪.‬‬

‫‪42‬‬
 ‫کلمه ( میقات ) در آیه ‪ 142‬سوره اعراف{ َو َوا َع ْدنَا ُمو َسى ثَالَثِينَ لَ ْيلَةً َوأَ ْت َم ْمنَاهَا بِ َع ْش ٍر فَتَ َّم ِميقَ ُ‬
‫ات َربِّ ِه‬
‫اخلُ ْفنِي فِي قَوْ ِمي َوأَصْ لِحْ َوالَ تَتَّبِ ْع َسبِي َل ْال ُم ْف ِس ِدينَ } به چه معناست ؟‬ ‫أَرْ بَ ِعينَ لَ ْيلَةً َوقَا َل ُمو َسى ألَ ِخي ِه هَارُونَ ْ‬
‫مدت تعیین شده ‪ .‬وقت معین ‪.‬‬

‫ال َربِّ أَ ِرنِي‬

‫کلمات ( دکا ـ خر ـ صعقا ) در آیه ‪ 143‬سوره اعراف{ َولَ َّما َجاء ُمو َسى لِ ِميقَاتِنَا َو َكلَّ َمهُ َربُّهُ قَ َ‬
‫ك قَا َل لَن تَ َرانِي َولَـ ِك ِن انظُرْ إِلَى ْال َجبَ ِل فَإ ِ ِن ا ْستَقَ َّر َم َكانَهُ فَ َسوْ فَ ت ََرانِي فَلَ َّما ت ََجلَّى َربُّهُ لِ ْل َجبَ ِل َج َعلهُ َدكا َوخ َّر‬
‫َ‬ ‫ً‬ ‫ّ‬ ‫َ‬ ‫أَنظُرْ إِلَ ْي َ‬
‫ْ‬
‫ك َوأنَا أ َّو ُل ال ُم ْؤ ِمنِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْت إِلَ ْي َ‬
‫ال ُس ْب َحانَكَ تُب ُ‬ ‫َ‬ ‫ً‬
‫ص ِعقا فَلَ َّما أفَا َ‬
‫ق قَ َ‬ ‫مو َسى َ‬
‫دکا ‪ :‬درهم کوبیده ‪.‬‬
‫خر ‪ :‬فرو افتاد ‪.‬‬
‫صعقا ‪ :‬مدهوش افتاده ‪.‬‬

‫وا قَالُ ْ‬
‫وا لَئِن لَّ ْم‬ ‫ضلُّ ْ‬
‫جمله ( سقط فی ایدیهم ) در آیه ‪ 149‬سوره اعراف{ َولَ َّما ُسقِطَ فَي أَ ْي ِدي ِه ْم َو َرأَوْ ْا أَنَّهُ ْم قَ ْد َ‬
‫يَرْ َح ْمنَا َربُّنَا َويَ ْغفِرْ لَنَا لَنَ ُكون ََّن ِمنَ ْالخَا ِس ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫بسی پشیمان شدند و افسوس فراوان خوردند ‪.‬‬

‫ض ُع َع ْنهُ ْم ِإصْ َرهُ ْم َواألَ ْغالَ َل الَّتِي َكان ْ‬

‫َت َعلَ ْي ِه ْم‬ ‫کلمات ( اصر ـ عزروه ) در آیه ‪ 157‬سوره اعراف{ ‪َ ..‬يَ َ‬
‫ك ه ُم ال ُمفلِحُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫نز َل َم َعهُ أُوْ لَـئِ َ‬‫ُوا النُّو َر الَّ ِذ َ ُ‬
‫يأ ِ‬ ‫صرُوهُ َواتَّبَع ْ‬ ‫فَالَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫وا بِ ِه َو َع َّزرُوهُ َونَ َ‬
‫اصر ‪ :‬بار سنگین ‪ .‬مراد تکالیف سخت است ‪.‬‬
‫عزروه ‪ :‬او را حمایت کند ‪.‬‬

‫ض َرةَ ْالبَحْ ِر إِ ْذ يَ ْع ُدونَ‬ ‫کلمه ( حاضرة البحر ) در آیه ‪ 163‬سوره اعراف{ واَسْأ َ ْلهُ ْم َع ِن ْالقَرْ يَ ِة الَّتِي َكان ْ‬
‫َت َحا ِ‬
‫ت إِ ْذ تَأْتِي ِه ْم ِحيتَانُهُ ْم يَوْ َم َس ْبتِ ِه ْم ُشرَّعا ً َويَوْ َم الَ يَ ْسبِتُونَ الَ تَأْتِي ِه ْم َك َذلِكَ نَ ْبلُوهُم بِ َما َكانوا يَف ُسقونَ } به چه‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫فِي ال َّس ْب ِ‬
‫معناست ؟‬
‫مشرف بر دریا‬

‫ُوا بِ ِه أَن َج ْينَا الَّ ِذينَ يَ ْنهَوْ نَ ع َِن السُّو ِء َوأَ ْ‬

‫خَذنَا‬ ‫ُوا َما ُذ ِّكر ْ‬
‫کلمه ( بئیس ) در آیه ‪ 165‬سوره اعراف{ فَلَ َّما نَس ْ‬
‫س بِ َما َكانُ ْ‬
‫وا يَ ْف ُسقُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫الَّ ِذينَ ظَلَ ُم ْ‬
‫وا بِ َع َذا ٍ‬
‫ب بَئِي ٍ‬
‫سخت ‪ .‬شدید ‪.‬‬

‫وا أَنَّهُ َواقِ ٌع بِ ِه ْم ُخ ُذ ْ‬

‫وا َما‬ ‫کلمات ( نتقنا ـ ظلة ) در آیه ‪ 171‬سوره اعراف{ َوإِذ نَتَ ْقنَا ْال َجبَ َل فَوْ قَهُ ْم َكأَنَّهُ ظُلَّةٌ َوظَنُّ ْ‬
‫آتَ ْينَا ُكم بِقُ َّو ٍة َو ْاذ ُكر ْ‬
‫ُوا َما فِي ِه لَ َعلَّ ُك ْم تَتَّقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نتقنا ‪ :‬از جای کندیم ‪.‬‬
‫ظلة ‪ :‬سایبان ‪.‬‬

‫ي آتَ ْينَاهُ آيَاتِنَا فَان َسلَخَ ِم ْنهَا فَأ َ ْتبَ َعهُ‬

‫کلمات ( انسلخ ـ الغاوین ) در آیه ‪ 175‬سوره اعراف{ َوا ْت ُل َعلَ ْي ِه ْم نَبَأ َ الَّ ِذ َ‬
‫ال َّش ْيطَانُ فَ َكانَ ِمنَ ْالغ ِ‬
‫َاوينَ } به چه معناست ؟‬
‫انسلخ ‪ :‬پوست انداخت ‪ .‬در اینجا مراد اینست که نسبت به آیات کافر شد و به ترک آنها گفت ‪.‬‬
‫الغاوین ‪ :‬گمراهان ‪.‬‬

‫جمله و کلمه ( أخلد الی االرض ـ یلهث ) در آیه ‪ 176‬سوره اعراف{ َولَوْ ِش ْئنَا لَ َرفَ ْعنَاهُ بِهَا َولَـ ِكنَّهُ أَ ْخلَ َد إِلَى‬
‫ك َمثَ ُل ْالقَوْ ِم الَّ ِذينَ َك َّذب ْ‬
‫ُوا بِآيَاتِنَا‬ ‫ث أَوْ تَ ْت ُر ْكهُ يَ ْلهَث َّذلِ َ‬
‫ب ِإن تَحْ ِملْ َعلَ ْي ِه يَ ْلهَ ْ‬
‫ض َواتَّبَ َع هَ َواهُ فَ َمثَلُهُ َك َمثَ ِل ْال َك ْل ِ‬
‫األَرْ ِ‬
‫ص ل َعلهُ ْم يَتَفَكرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ص َ‬ ‫ْ‬
‫ُص القَ َ‬ ‫فَا ْقص ِ‬
‫أخلد الی االرض ‪ :‬به دنیا چسبیده و بدان گرایید ‪.‬‬
‫یلهث ‪ :‬زبان بیرون می آورد ‪.‬‬

‫نس لَهُ ْم قُلُوبٌ الَّ يَ ْفقَهُونَ بِهَا‬ ‫کلمه ( ذرأنا ) در آیه ‪ 179‬سوره اعراف{ َولَقَ ْد َذ َر ْأنَا لِ َجهَنَّ َم َكثِيراً ِّمنَ ْال ِجنِّ َو ِ‬
‫اإل ِ‬
‫ضلُّ أُوْ لَـئِكَ هُ ُم الغَافِلونَ } به چه‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ك َكاألَ ْن َع ِام بَلْ هُ ْم أَ َ‬‫ان الَّ يَ ْس َمعُونَ بِهَا أُوْ لَـئِ َ‬ ‫َولَهُ ْم أَ ْعي ٌُن الَّ يُ ْب ِ‬
‫صرُونَ بِهَا َولَهُ ْم آ َذ ٌ‬
‫معناست ؟‬
‫آفریده ایم ‪.‬‬

‫ُوا الَّ ِذينَ ي ُْل ِح ُدونَ فِي‬

‫کلمه ( یلحدون ) در آیه ‪ 180‬سوره اعراف{ َوهّلِل ِ األَ ْس َماء ْال ُح ْسنَى فَا ْدعُوهُ بِهَا َو َذر ْ‬
‫أَ ْس َمآئِ ِه َسيُجْ َزوْ نَ َما َكانُ ْ‬
‫وا يَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫‪43‬‬
 ‫اسامی را تحریف می کنند ‪.‬‬

‫ْث الَ يَ ْعلَ ُمونَ } به‬ ‫‪ 182‬سوره اعراف{ َوالَّ ِذينَ َك َّذب ْ‬
‫ُوا بِآيَاتِنَا َسنَ ْستَ ْد ِر ُجهُم ِّم ْن َحي ُ‬ ‫کلمه ( سنستدرجهم ) در آیه‬
‫چه معناست ؟‬
‫درجه به درجه باالیشان می بریم و کم کم در پیله نعمت اسیر و گرفتار شان میسازیم ‪.‬‬

‫کلمات ( أملی ـ متین ) در آیه ‪ 183‬سوره اعراف{ َوأُ ْملِي لَهُ ْم إِ َّن َك ْي ِدي َمتِ ٌ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬
‫املی ‪ :‬مهلت می دهیم ‪.‬‬
‫متین ‪ :‬محکم و استوار ‪.‬‬

‫کلمات ( الساعة ـ مرساها ـ حفی ) در آیه ‪ 187‬سوره اعراف{ يَسْأَلُونَكَ َع ِن السَّا َع ِة أَيَّانَ ُمرْ َساهَا قُلْ إِنَّ َما‬
‫ك َحفِ ٌّي َع ْنهَا قُلْ‬ ‫ض الَ تَأْتِي ُك ْم إِالَّ بَ ْغتَةً يَسْأَلُونَ َ‬
‫ك َكأَنَّ َ‬ ‫ت َواألَرْ ِ‬ ‫ِع ْل ُمهَا ِعن َد َربِّي الَ يُ َجلِّيهَا لِ َو ْقتِهَا إِالَّ ه َُو ثَقُلَ ْ‬
‫ت فِي ال َّس َما َوا ِ‬
‫اس الَ يَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫إِنَّ َما ِع ْل ُمهَا ِعن َد هّللا ِ َولَـ ِك َّن أَ ْكثَ َر النَّ ِ‬
‫الساعة ‪ :‬وقت پایان جهان ‪ .‬قیامت ‪.‬‬
‫مرساها ‪ :‬به وقوع پیوستن آن ‪.‬‬
‫حفی ‪ :‬مصر و حریص ‪.‬‬

‫کلمات ( تغشاها ـ أثقلت ) در آیه ‪ 189‬سوره اعراف{ هُ َو الَّ ِذي خَ لَقَ ُكم ِّمن نَّ ْف ٍ‬
‫س َوا ِح َد ٍة َو َج َع َل ِم ْنهَا زَ وْ َجهَا‬
‫َّت بِ ِه فَلَ َّما أَ ْثقَلَت َّد َع َوا هّللا َ َربَّهُ َما لَئِ ْن آتَ ْيتَنَا َ‬
‫صالِحا ً لَّنَ ُكون ََّن ِمنَ‬ ‫ت َح ْمالً خَ فِيفا ً فَ َمر ْ‬‫لِيَ ْس ُكنَ إِلَ ْيهَا فَلَ َّما تَ َغ َّشاهَا َح َملَ ْ‬
‫ال َّشا ِك ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫تغشاها ‪ :‬با او همبستر شد ‪.‬‬
‫أثقلت ‪ :‬به سبب بزرگ شدن جنین ‪ ،‬سنگین شد ‪.‬‬

‫کلمه ( العرف ) در آیه ‪ 199‬سوره اعراف{ ُخ ِذ ْال َع ْف َو َو ْأ ُمرْ بِ ْالعُرْ ِ‬

‫ف َوأَ ْع ِرضْ ع َِن ْال َجا ِهلِينَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫رفتار و کردار شایسته و پسندیده ‪.‬‬

‫غ فَا ْستَ ِع ْذ بِاهّلل ِ إِنَّهُ َس ِمي ٌع َعلِي ٌم }‬

‫ان ن َْز ٌ‬
‫ك ِمنَ ال َّش ْيطَ ِ‬
‫کلمه ( ینزغنک ) در آیه ‪ 200‬سوره اعراف{ َوإِ َّما يَن َز َغنَّ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫تو را وسوسه کند ‪.‬‬

‫ف ِّمنَ ال َّش ْيطَا ِن تَ َذ َّكر ْ‬

‫ُوا فَإ ِ َذا هُم‬ ‫کلمه ( طائف ) در آیه ‪ 201‬سوره اعراف{ إِ َّن الَّ ِذينَ اتَّقَ ْ‬
‫وا إِ َذا َم َّسهُ ْم طَائِ ٌ‬
‫ُّم ْب ِ‬
‫صرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خیال بد ‪ .‬وسوسه ‪.‬‬

‫وحى إِلَ َّ‬

‫ي‬ ‫کلمه ( اجتبیتها ) در آیه ‪ 203‬سوره اعراف{ َوإِ َذا لَ ْم تَأْتِ ِهم بِآيَ ٍة قَالُ ْ‬
‫وا لَوْ الَ اجْ تَبَ ْيتَهَا قُلْ إِنَّ َما أَتَّبِ ُع َما يِ َ‬
‫صآئِ ُر ِمن َّربِّ ُك ْم َوهُدًى َو َرحْ َمةٌ لِّقَوْ ٍم ي ُْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ِمن َّربِّي هَـ َذا بَ َ‬
‫آن را بر میگزیدی ‪.‬‬

‫نصتُ ْ‬
‫وا لَ َعلَّ ُك ْم تُرْ َح ُمونَ } به‬ ‫ُوا لَهُ َوأَ ِ‬
‫ئ ْالقُرْ آنُ فَا ْستَ ِمع ْ‬
‫کلمه ( انصتوا ) در آیه ‪ 204‬سوره اعراف{ َوإِ َذا قُ ِر َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫خاموش باشید ‪.‬‬

‫َضرُّ عا ً َو ِخيفَةً َو ُدونَ ْال َجه ِْر‬

‫کلمات ( الغدو ـ االصال ) در آیه ‪ 205‬سوره اعراف{ َو ْاذ ُكر َّربَّكَ فِي نَ ْف ِسكَ ت َ‬
‫ال َوالَ تَ ُكن ِّمنَ ْالغَافِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ص ِ‬‫ِمنَ ْالقَوْ ِل بِ ْال ُغ ُد ِّو َواآل َ‬
‫الغدو ‪ :‬صبح گاهان ‪.‬‬
‫االصال ‪ :‬جمع اصیل ‪ :‬شامگاهان ‪ .‬فاصله عصر و مغرب ‪.‬‬
‫أنفال ‪:‬‬

‫ك َع ِن األَنفَا ِل قُ ِل األَنفَا ُل هّلِل ِ َوال َّرسُو ِل ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( االنفال ) در آیه ‪ 1‬سوره انفال{ يَسْأَلُونَ َ‬
‫االنفال جمع نفل ‪ ،‬غنایم‬
‫‪44‬‬
 ‫کلمه ( وجلت ) در آیه ‪ 2‬سوره انفال{ إِنَّ َما ْال ُم ْؤ ِمنُونَ الَّ ِذينَ إِ َذا ُذ ِك َر هّللا ُ َو ِجلَ ْ‬
‫ت قُلُوبُهُ ْم ‪ } ...‬به چه معناست؟‬
‫وجلت ‪ :‬هراسناک شد و لبریز از ترس گردید ‪.‬‬

‫جمله ( غیر ذات الشوکة ) در آیه ‪ 7‬سوره انفال{ َوإِ ْذ يَ ِع ُد ُك ُم هّللا ُ إِحْ دَى الطَّائِفَتِي ِْن أَنَّهَا لَ ُك ْم َوت ََو ُّدونَ أَ َّن َغي َْر َذا ِ‬
‫ت‬
‫ق بِ َكلِ َماتِ ِه َويَ ْقطَ َع دَابِ َر ْال َكافِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ال َّشوْ َك ِة تَ ُكونُ لَ ُك ْم َوي ُِري ُد هّللا ُ أَن ي ُِح َّ‬
‫ق ال َح َّ‬
‫غیر ذات الشوکة ‪ :‬فاقد قدرت و قوت ‪.‬‬

‫ف ِّمنَ ْال َمآلئِ َك ِة‬

‫اب لَ ُك ْم أَنِّي ُم ِم ُّد ُكم بِأ َ ْل ٍ‬
‫کلمات ( ممد ‪ -‬مردفین ) در آیه ‪ 9‬سوره انفال{إِ ْذ تَ ْستَ ِغيثُونَ َربَّ ُك ْم فَا ْستَ َج َ‬
‫ُمرْ ِدفِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ممد ‪ :‬معین ‪ ،‬یاری دهنده‬
‫مردفین ‪ :‬آنانکه دیگران را پشت سر خود می دارند و خویشتن در جلو حرکت می کنند ‪.‬‬

‫َاق َواضْ ِرب ْ‬

‫ُوا ِم ْنهُ ْم ُك َّل بَن ٍ‬
‫َان }‬ ‫ق األَ ْعن ِ‬ ‫کلمات ( فوق العناق – بنان ) در آیه ‪ 12‬سوره انفال{ ‪ ...‬فَاضْ ِرب ْ‬
‫ُوا فَوْ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫فوق االعناق ‪ :‬باالتر از گردن ‪.‬‬
‫بنان ‪ :‬سر انگشتان ‪.‬‬

‫ُوا زَحْ فا ً فَالَ تُ َولُّوهُ ُم األَ ْدبَ َ‬

‫ار } به‬ ‫وا إِ َذا لَقِيتُ ُم الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫سوره انفال{ يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬ ‫کلمه ( زحفاً ) در آیه ‪15‬‬
‫چه معناست ؟‬
‫زحفا ً ‪ :‬در حال لشکر کشی ‪.‬‬

‫کلمات ( متحرفا ً ‪ -‬متحیزاً ‪ -‬فئة ) در آیه ‪ 16‬سوره انفال{ َو َمن يُ َولِّ ِه ْم يَوْ َمئِ ٍذ ُدبُ َرهُ إِالَّ ُمت ََحرِّ فا ً لِّقِتَا ٍل أَوْ ُمت ََحيِّزاً‬
‫صي ُر } به چه معناست ؟‬ ‫ب ِّمنَ هّللا ِ َو َمأْ َواهُ َجهَنَّ ُم َوبِ ْئ َ‬
‫س ْال َم ِ‬ ‫ض ٍ‬ ‫إِلَى فِئَ ٍة فَقَ ْد بَاء بِ َغ َ‬
‫متحرفا ً ‪ :‬کسی که از سویی به سویی می رود‪ ،‬در اینجا مراد کسی است که برای تاکتیک جنگی از قبیل جنگ و‬
‫گریز یا بدام انداختن دشمن و غیره از برابر دشمن بگریزد و این سو وآن سو رود یا اینکه به گروه دیگری از‬
‫دشمن حمله ور شود ‪.‬‬
‫متحیزاً ‪ :‬گراینده ‪ .‬از جایی به جایی رونده ‪ .‬مراد جنگجویی است که عقب نشینی او بخاطر پیوستن به دیگران و‬
‫رزمیدن به همراه ایشان باشد ‪.‬‬
‫فئة ‪ :‬گروه ‪ ،‬دسته ‪.‬‬

‫کلمه ( موهن ) در آیه ‪ 18‬سوره انفال{ َذلِ ُك ْم َوأَ َّن هّللا َ ُمو ِهنُ َك ْي ِد ْال َكافِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫موهن ‪ :‬سست کننده ‪.‬‬

‫ُوا فَقَ ْد َجاء ُك ُم ْالفَ ْت ُح ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫جمله ( ان تستفتحوا ) در آیه ‪ 19‬سوره انفال{ إِن تَ ْستَ ْفتِح ْ‬
‫ان تستفتحوا ‪ :‬اگر طلب پیروزی و فتح و ظفر می کنید ‪.‬‬

‫وا أَ َّن هّللا َ يَحُو ُل بَ ْينَ ْال َمرْ ِء َوقَ ْلبِ ِه َوأَنَّهُ إِلَ ْي ِه تُحْ َشرُونَ } به چه‬
‫کلمه ( یحول ) در آیه ‪ 24‬سوره انفال{ ‪َ ...‬وا ْعلَ ُم ْ‬
‫معناست ؟‬
‫یحول ‪ :‬حایل می گردد و فاصله می اندازد ‪.‬‬

‫ض تَخَ افُونَ أَن‬

‫ُوا إِ ْذ أَنتُ ْم قَلِي ٌل ُّم ْستَضْ َعفُونَ فِي األَرْ ِ‬
‫کلمات ( ان یتخطفکم – اید) در آیه ‪ 26‬سوره انفال{ َو ْاذ ُكر ْ‬
‫ت لَ َعلَّ ُك ْم تَ ْش ُكرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫يَتَخَ طَّفَ ُك ُم النَّاسُ فَآ َوا ُك ْم َوأَيَّ َد ُكم بِنَصْ ِر ِه َو َرزَ قَ ُكم ِّمنَ الطَّيِّبَا ِ‬
‫ان یتخطفکم ‪ :‬اینکه شما را بربایند ‪.‬‬
‫اید ‪ :‬تقویت کرد ‪.‬‬

‫ك أَوْ ي ُْخ ِرجُوكَ َويَ ْم ُكرُونَ‬

‫ك أَوْ يَ ْقتُلُو َ‬
‫ُوا لِي ُْثبِتُو َ‬
‫ك الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫کلمه ( لیثبتوک ) در آیه ‪ 30‬سوره انفال{ َوإِ ْذ يَ ْم ُك ُر بِ َ‬
‫َويَ ْم ُك ُر هّللا ُ َوهّللا ُ َخ ْي ُر ْال َما ِك ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫لیثبتوک ‪ :‬تا تو را بر جای بدارند و زندانی کنند ‪.‬‬

‫ت إِالَّ ُم َكاء َوتَصْ ِديَةً فَ ُذوقُ ْ‬

‫وا‬ ‫صالَتُهُ ْم ِعن َد ْالبَ ْي ِ‬
‫کلمات ( مکا ًء ‪ -‬تصدیه ) در آیه ‪ 35‬سوره انفال{ َو َما َكانَ َ‬
‫ْال َع َذ َ‬
‫اب بِ َما ُكنتُ ْم تَ ْكفُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫‪45‬‬
 ‫مکاء ‪ :‬سوت کشیدن ‪.‬‬
‫تصدیه ‪ :‬کف زدن ‪.‬‬

‫ُوا إِن يَنتَه ْ‬

‫ُوا يُ َغفَرْ لَهُم َّما قَ ْد َسلَفَ َوإِ ْن‬ ‫کلمات ( سلف – مضت ‪ -‬سنة ) در آیه ‪ 38‬سوره انفال{ قُل لِلَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ت ُسنَّةُ األَ َّولِي ِن } به چه معناست ؟‬
‫ض ْ‬ ‫يَعُود ْ‬
‫ُوا فَقَ ْد َم َ‬
‫سلف ‪ :‬از پیش گذشت ‪.‬‬
‫مضت ‪ :‬رفت ‪ ،‬جاری شد ‪.‬‬
‫سنة ‪ :‬روش ‪ ،‬قانون ‪.‬‬

‫کلمات ( العدوة – الدنیا – القصوی ‪ -‬الرکب ) در آیه ‪ 42‬سوره انفال{إِ ْذ أَنتُم بِ ْال ُع ْد َو ِة ال ُّد ْنيَا َوهُم بِ ْال ُع ْد َو ِة‬
‫ْالقُصْ َوى َوال َّر ْكبُ أَ ْسفَ َل ِمن ُك ْم ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫العدوة ‪ :‬کناره ‪ ،‬سمت ‪ ،‬طرف ‪ ،‬ناحیه ‪.‬‬
‫الدنیا ‪ :‬مونث ادنی ‪ ،‬نزدیکتر ‪ ،‬مراد ناحیه ای است که به مدینه نزدیکتر بود ‪.‬‬
‫القصوی ‪ :‬مونث اقصی ‪ ،‬دورتر ‪.‬‬
‫الرکب ‪ :‬کاروان ‪.‬‬

‫ك قَلِيالً َولَوْ أَ َرا َكهُ ْم َكثِيراً لَّفَ ِش ْلتُ ْم َولَتَنَا َز ْعتُ ْم فِي‬
‫کلمه ( سلم ) در آیه ‪ 43‬سوره انفال{إِ ْذ ي ُِري َكهُ ُم هّللا ُ فِي َمنَا ِم َ‬
‫ت الصُّ دُور } به چه معناست ؟‬ ‫األَ ْم ِر َولَـ ِك َّن هّللا َ َسلَّ َم إِنَّهُ َعلِي ٌم بِ َذا ِ‬
‫سلم ‪ :‬رهایی بخشید ‪ ،‬نجات داد ‪.‬‬

‫ص ُّدونَ‬ ‫ار ِهم بَطَراً َو ِرئَاء النَّ ِ‬

‫اس َويَ ُ‬ ‫وا َكالَّ ِذينَ خَ َرج ْ‬
‫ُوا ِمن ِديَ ِ‬ ‫کلمه ( بطراً ) در آیه ‪ 47‬سوره انفال{ َوالَ تَ ُكونُ ْ‬
‫عَن َسبِي ِل هّللا ِ َوهّللا ُ بِ َما يَ ْع َملُونَ ُم ِحيطٌ } به چه معناست ؟‬
‫بطراً ‪ :‬سر مستی قدرت و نعمت ‪.‬‬

‫ب فَ َش ِّر ْد بِ ِهم َّم ْن خَ ْلفَهُ ْم لَ َعلَّهُ ْم‬

‫سوره انفال{ فَإ ِ َّما ت َْثقَفَنَّهُ ْم فِي ْال َحرْ ِ‬ ‫کلمه ( تثقفنهم – شرد ‪ ) -‬در آیه ‪57‬‬
‫يَ َّذ َّكرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تثقفنهم ‪ :‬آنان را دریافتی ‪.‬‬
‫شرد ‪ :‬پراکنده و پریشان کن ‪.‬‬

‫وا لَهُم َّما ا ْستَطَ ْعتُم ِّمن قُ َّو ٍة َو ِمن رِّ بَا ِط ْالخَ ي ِْل ‪ }...‬به چه معناست‬
‫کلمه ( رباط ) در آیه ‪ 60‬سوره انفال{ َوأَ ِع ُّد ْ‬
‫؟‬
‫رباط ‪ :‬ریسمانی که چهار پا را باآن می بندند ‪ .‬در اینجا مراد پرورش و نگهداری مرکبهای جهاد است ‪.‬‬

‫ُوا لِلس َّْل ِم فَاجْ نَحْ لَهَا َوت ََو َّكلْ َعلَى هّللا ِ إِنَّهُ هُ َو ال َّس ِمي ُع‬
‫کلمات ( ان جنحوا – سلم ) در آیه ‪ 61‬سوره انفال{ َوإِن َجنَح ْ‬
‫ْال َعلِي ُم } به چه معناست ؟‬
‫ان جنحوا ‪ :‬اگر تمایل به صلح نشان دادند ‪.‬‬
‫سلم ‪ :‬صلح ‪.‬‬

‫ِّض ْال ُم ْؤ ِمنِينَ َعلَى ْالقِت ِ‬

‫َال ‪ }...‬به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( حرض ) در آیه ‪ 65‬سوره انفال{ يَا أَيُّهَا النَّبِ ُّي َحر ِ‬
‫حرض ‪ :‬بر انگیز ‪ ،‬تشویق و تحریک کن ‪.‬‬

‫کلمات ( اسری – یثخن ‪ -‬عرض ) در آیه ‪ 67‬سوره انفال{ َما َكانَ لِنَبِ ٍّي أَن يَ ُكونَ لَهُ أَ ْس َرى َحتَّى ي ُْث ِخنَ فِي‬
‫َزي ٌز َح ِكي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫ض ال ُّد ْنيَا َوهّللا ُ ي ُِري ُد اآل ِخ َرةَ َوهّللا ُ ع ِ‬ ‫األَرْ ِ‬
‫ض تُ ِري ُدونَ َع َر َ‬
‫اسری ‪ :‬جمع اسیر ‪ ،‬محبوسان ‪.‬‬
‫یثخن ‪ :‬از مصدر ( اثخان) بمعنی غلظت و شدت بکار بردن ‪.‬‬
‫عرض ‪ :‬حطام دنیا ‪.‬‬

‫وا هّللا َ ِمن قَ ْب ُل فَأ َ ْم َكنَ ِم ْنهُ ْم َوهّللا ُ َعلِي ٌم‬

‫ُوا ِخيَانَتَكَ فَقَ ْد خَانُ ْ‬
‫جمله ( امکن منهم ) در آیه ‪ 71‬سوره انفال{ َوإِن ي ُِريد ْ‬
‫َح ِكي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫امکن منهم ‪ :‬شما را بر آنان چیره کرد و مقهورتان نمود ‪.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫ْض َوالَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫وا َولَ ْم‬ ‫ضهُ ْم أَوْ لِيَاء بَع ٍ‬ ‫ُوا أُوْ لَـئِ َ‬
‫ك بَ ْع ُ‬ ‫صر ْ‬ ‫کلمه ( آووا ) در آیه ‪ 72‬سوره انفال{ ‪ ...‬الَّ ِذينَ آ َو ْ‬
‫وا َّونَ َ‬
‫ُوا ‪ }...‬به چه معناست ؟‬ ‫ُوا َما لَ ُكم ِّمن َوالَيَتِ ِهم ِّمن َش ْي ٍء َحتَّى يُهَا ِجر ْ‬
‫اجر ْ‬
‫يُهَ ِ‬
‫منزل و ماوی دادند ‪.‬‬
‫والیة ‪ :‬نصرت ‪ ،‬مدد و یاری ‪.‬‬

‫التوبة‬
‫کلمه ( براءة ) در آیه ‪ 1‬سوره توبه{ بَ َراءةٌ ِّمنَ هّللا ِ َو َرسُولِ ِه إِلَى الَّ ِذينَ عَاهَدتُّم ِّمنَ ْال ُم ْش ِر ِكينَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫براءة ‪ :‬بیزاری ‪ ،‬منظور اعالم مقاطعه و ترک معاهده است ‪.‬‬

‫ْج ِزي هّللا ِ َوأَ َّن‬

‫وا أَنَّ ُك ْم َغ ْي ُر ُمع ِ‬
‫ض أَرْ بَ َعةَ أَ ْشه ٍُر َوا ْعلَ ُم ْ‬
‫ُوا فِي األَرْ ِ‬
‫کلمه ( سیحوا ) در آیه ‪ 2‬سوره توبه { فَ ِسيح ْ‬
‫هّللا َ ُم ْخ ِزي ْال َكافِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫سیحوا ‪ :‬بگردید ‪.‬‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫اس يَوْ َم ال َحجِّ األكبَ ِر‬ ‫َّ‬ ‫َ‬
‫ان ِّمنَ ِ َو َرسُولِ ِه إِلى الن ِ‬ ‫هّللا‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫کلمات ( اذان – یوم الحج االکبر ) در آیه ‪ 3‬سوره توبه{ َوأذ ٌ‬
‫أَ َّن هّللا َ بَ ِري ٌء ِّمنَ ْال ُم ْش ِر ِكينَ َو َرسُولُهُ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫اذان ‪ :‬اعالم ‪ ،‬آگهی ‪.‬‬
‫یوم الحج االکبر ‪ :‬روز بزرگترین حج ‪ .‬منظور عید قربان است ‪.‬‬

‫وا ْال ُم ْش ِر ِكينَ‬

‫کلمات ( انسلخ – احصروهم ‪ -‬مرصد ) در آیه ‪ 5‬سوره توبه{ فَإ ِ َذا ان َسلَ َخ األَ ْشهُ ُر ْال ُح ُر ُم فَا ْقتُلُ ْ‬
‫ص ٍد ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫صرُوهُ ْم َوا ْق ُعد ْ‬
‫ُوا لَهُ ْم ُك َّل َمرْ َ‬ ‫ْث َو َجدتُّ ُموهُ ْم َو ُخ ُذوهُ ْم َواحْ ُ‬
‫َحي ُ‬
‫انسلخ ‪ :‬به پایان رسید گذشت ‪.‬‬
‫احصروهم ‪ :‬ایشان را محاصره کنید ‪.‬‬
‫مرصد ‪ :‬کمینگاه ‪.‬‬

‫ك فَأ َ ِجرْ هُ َحتَّى‬ ‫کلمات ( استجارک – اجره ‪ -‬مامنه ) در آیه ‪ 6‬سوره توبه{ َوإِ ْن أَ َح ٌد ِّمنَ ْال ُم ْش ِر ِكينَ ا ْستَ َج َ‬
‫ار َ‬
‫يَ ْس َم َع َكالَ َم هّللا ِ ثُ َّم أَ ْبلِ ْغهُ َمأْ َمنَهُ َذلِ َ‬
‫ك بِأَنَّهُ ْم قَوْ ٌم الَّ يَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫استجارک ‪ :‬از تو پناه خواست ‪.‬‬
‫اجره ‪ :‬پناهش بده ‪.‬‬
‫مامنه ‪ :‬محل امن وامان خود ‪.‬‬

‫ُوا فِي ُك ْم إِالًّ َوالَ ِذ َّمةً‬ ‫کلمات ( الیرقبوا – اال ‪ -‬ذمة ) در آیه ‪ 8‬سوره توبه{ َك ْيفَ َوإِن يَ ْ‬
‫ظهَرُوا َعلَ ْي ُك ْم الَ يَرْ قُب ْ‬
‫يُرْ ضُونَ ُكم بِأ َ ْف َوا ِه ِه ْم َوتَأْبَى قُلُوبُهُ ْم َوأَ ْكثَ ُرهُ ْم فَا ِسقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ال یرقبوا ‪ :‬مراعات نمی دارند ‪.‬‬
‫اال ‪ :‬قرابت و خویشاوندی ‪.‬‬
‫ذمة ‪ :‬عهد و پیمان ‪.‬‬

‫وا أَئِ َّمةَ ْال ُك ْف ِر‬

‫وا فِي ِدينِ ُك ْم فَقَاتِلُ ْ‬
‫وا أَ ْي َمانَهُم ِّمن بَ ْع ِد َع ْه ِد ِه ْم َوطَ َعنُ ْ‬
‫کلمه ( نکثوا ) در آیه ‪ 12‬سوره توبه{ َوإِن نَّ َكثُ ْ‬
‫إِنَّهُ ْم الَ أَ ْي َمانَ لَهُ ْم لَ َعلَّهُ ْم يَنتَهُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نکثوا ‪ :‬نقض کردند ‪.‬‬

‫ُوا ِمن ُك ْم َولَ ْم يَتَّ ِخ ُذ ْ‬

‫وا ِمن‬ ‫وا َولَ َّما يَ ْعلَ ِم هّللا ُ الَّ ِذينَ َجاهَد ْ‬
‫کلمه ( ولیجة ) در آیه ‪ 16‬سوره توبه{ أَ ْم َح ِس ْبتُ ْم أَن تُ ْت َر ُك ْ‬
‫دُو ِن هّللا ِ َوالَ َرسُولِ ِه َوالَ ْال ُم ْؤ ِمنِينَ َولِي َجةً َوهّللا ُ خَ بِي ٌر بِ َما تَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ولیجة ‪ :‬محرم اسرار ‪ .‬بیگانه ای که بعنوان دوست صمیمی برگزیده شود ‪.‬‬

‫ُوا َم َسا ِج َد هللا َشا ِه ِدينَ َعلَى أَنفُ ِس ِه ْم‬

‫کلمه ( ان یعمروا ) در آیه ‪ 17‬سوره توبه{ َما َكانَ لِ ْل ُم ْش ِر ِكينَ أَن يَ ْع ُمر ْ‬
‫ار هُ ْم خَ الِ ُدونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت أَ ْع َمالُهُ ْم َوفِي النَّ ِ‬ ‫بِ ْال ُك ْف ِر أُوْ لَئِ َ‬
‫ك َحبِطَ ْ‬
‫ان یعمروا ‪ :‬مراد آباد کردن مادی یا معنوی است ‪.‬‬

‫ارةَ ْال َم ْس ِج ِد ْال َح َرام ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( سقایه ) در آیه ‪ 19‬سوره توبه{ أَ َج َع ْلتُ ْم ِسقَايَةَ ْال َحاجِّ َو ِع َم َ‬
‫‪47‬‬
 ‫سقایه ‪ :‬میرابی آن دادن ‪.‬‬

‫ص َر ُك ُم هّللا ُ فِي َم َوا ِطنَ َكثِي َر ٍة َويَوْ َم حُ نَي ٍْن إِ ْذ‬‫کلمات ( مواطن – بما رحبت ) در آیه ‪ 25‬سوره توبه{ لَقَ ْد نَ َ‬
‫ت َعلَ ْي ُك ُم األَرْ ضُ بِ َما َر ُحبَت ث َّم َول ْيتم ُّمدبِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫أَ ْع َجبَ ْت ُك ْم َك ْث َرتُ ُك ْم فَلَ ْم تُ ْغ ِن عَن ُك ْم َشيْئا ً َو َ‬
‫ضاقَ ْ‬
‫مواطن ‪ :‬جمع موطن ‪ ،‬قرار گاه ‪ ،‬جایگاه ‪.‬‬
‫بما رحبت ‪ :‬با وجود فراخی ‪.‬‬

‫سوره توبه{ ‪َ ...‬وإِ ْن ِخ ْفتُ ْم َع ْيلَةً فَ َسوْ فَ يُ ْغنِي ُك ُم هّللا ُ ِمن فَضْ لِ ِه إِن َشاء إِ َّن هّللا َ َعلِي ٌم‬ ‫کلمه ( عیلة ) در آیه ‪28‬‬
‫َح ِكي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫عیلة ‪ :‬فقر تنگدستی ‪.‬‬

‫وا الَّ ِذينَ الَ ي ُْؤ ِمنُونَ بِاهّلل ِ َوالَ‬

‫جمله و کلمه ( ال یدینون دین الحق ‪ -‬صاغرون ) در آیه ‪ 29‬سوره توبه{ قَاتِلُ ْ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫َاب َحتى يُ ْعطوا ال ِجزيَة عَن‬ ‫َّ‬ ‫وا ْال ِكت َ‬ ‫ق ِمنَ الَّ ِذينَ أُوتُ ْ‬
‫اآلخ ِر َوالَ يُ َح ِّر ُمونَ َما َح َّر َم هّللا ُ َو َرسُولُهُ َوالَ يَ ِدينُونَ ِدينَ ْال َح ِّ‬
‫بِ ْاليَوْ ِم ِ‬
‫صا ِغرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫يَ ٍد َوهُ ْم َ‬
‫ال یدینون دین الحق ‪ :‬معتقد به دین اسالم که دین حق است نمی با شند ‪.‬‬
‫صاغرون ‪ :‬اذالء ‪ ،‬از ماده صغاربه معنی کوچکی و رذالت ‪.‬‬

‫ارى ْال َم ِسي ُح ابْنُ هّللا ِ َذلِكَ‬ ‫ت ْاليَهُو ُد ُع َز ْي ٌر ابْنُ هّللا ِ َوقَالَ ْ‬
‫ت النَّ َ‬
‫ص َ‬ ‫کلمه ( یضاهوون ) در آیه ‪ 30‬سوره توبه{ َوقَالَ ِ‬
‫ُوا ِمن قَ ْب ُل قَاتَلَهُ ُم هّللا ُ أَنَّى ي ُْؤفَ ُكونَ } به چه معناست ؟‬
‫ضا ِه ُؤونَ قَوْ َل الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫قَوْ لُهُم بِأ َ ْف َوا ِه ِه ْم يُ َ‬
‫یضاهوون ‪ :‬همچون ایشان می گویند ‪ ،‬سسخنانشان به سخنان کفار می ماند که ‪.‬‬

‫ُوا نُو َر هّللا ِ بِأ َ ْف َوا ِه ِه ْم َويَأْبَى هّللا ُ إِالَّ أَن يُتِ َّم نُ َ‬
‫ورهُ َولَوْ‬ ‫کلمه ( یطفئوا ) در آیه ‪ 32‬سوره توبه{ ي ُِري ُدونَ أَن ي ْ‬
‫ُطفِؤ ْ‬
‫َك ِرهَ ْال َكافِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫یطفئوا ‪ :‬از مصدر اطفاء ‪ ،‬به معنی خامش کردن ‪.‬‬

‫ضةَ َوالَ يُنفِقُونَهَا فِي َسبِي ِل هّللا ِ‬

‫َب َو ْالفِ َّ‬
‫کلمه ( یکنزون ) در آیه ‪ 34‬سوره توبه{ ‪َ ...‬والَّ ِذينَ يَ ْكنِ ُزونَ ال َّذه َ‬
‫ب أَلِ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫فَبَ ِّشرْ هُم بِ َع َذا ٍ‬
‫یکنزون ‪ :‬اندوخته می کنند ‪ ،‬گنجینه می سازند ‪ ،‬منظور از کنز ثروت انوزی بیجایی است که حقوق شرعی از‬
‫آن پرداخت نگردد ‪.‬‬

‫َار َجهَنَّ َم فَتُ ْك َوى بِهَا ِجبَاهُهُ ْم‬

‫کلمات ( جباه – جنوب ‪ -‬ظهور ) در آیه ‪ 35‬سوره توبه{ يَوْ َم يُحْ َمى َعلَ ْيهَا فِي ن ِ‬
‫َوجُنوبُهُ ْم َوظُهُو ُرهُ ْم هَـ َذا َما َكن َْزتُ ْم ألَنفُ ِس ُك ْم فَ ُذوقُ ْ‬
‫وا َما ُكنتُ ْم تَ ْكنِ ُزونَ } به چه معناست ؟‬
‫جباه ‪ :‬جمع جبهه ‪ :‬پیشلنیها ‪.‬‬
‫جنوب ‪ :‬جمع جنب پهلوها ‪.‬‬
‫ظهور ‪ :‬جمع ظهر پشت ‪.‬‬

‫ب هّللا ِ يَوْ َم َخلَ َ‬

‫ق‬ ‫ُور ِعن َد هّللا ِ ْاثنَا َع َش َر َشهْراً فِي ِكتَا ِ‬
‫کلمه ( القیم ) در آیه ‪ 36‬سوره توبه{ إِ َّن ِع َّدةَ ال ُّشه ِ‬
‫ك الدِّينُ ْالقَيِّ ُم ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ض ِم ْنهَا أَرْ بَ َعةٌ ُح ُر ٌم َذلِ َ‬
‫ال َّس َما َوات َواألَرْ َ‬
‫القیم ‪ :‬راست و درست ‪ ،‬استوار و پا بر جا ‪.‬‬

‫ُضلُّ بِ ِه الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬

‫ُوا ي ُِحلِّونَهُ‬ ‫کلمه ( النسی ء ‪ -‬لیواطئوا ) در آیه ‪ 37‬سوره توبه{ إِنَّ َما النَّ ِسي ُء ِزيَا َدةٌ فِي ْال ُك ْف ِر ي َ‬
‫وا َما َح َّر َم هّللا ُ ُزيِّنَ لَهُ ْم سُو ُء أَ ْع َمالِ ِه ْم َو ُ الَ يَ ْه ِدي القَوْ َم‬
‫ْ‬ ‫هّللا‬ ‫ُوا ِع َّدةَ َما َح َّر َم هّللا ُ فَي ُِحلُّ ْ‬
‫عَاما ً َويُ َح ِّر ُمونَهُ عَاما ً لِّيُ َوا ِطؤ ْ‬
‫ْال َكافِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫النسی ء ‪ :‬به تاخیر انداختن ‪.‬‬
‫لیواطئوا ‪ :‬از مصدر مواطاة به معنی موافقت و مطابقت است ‪.‬‬

‫يل هّللا ِ‬ ‫وا َما لَ ُك ْم إِ َذا قِي َل لَ ُك ُم انفِر ْ‬

‫ُوا فِي َسبِ ِ‬ ‫کلمات ( انفروا – اثاقلتم ‪ ) -‬در آیه ‪ 38‬سوره توبه{ يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫ض ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬‫اثَّاقَ ْلتُ ْم إِلَى األَرْ ِ‬
‫انفروا ‪ :‬برای جهاد به تندی خارج شوید ‪.‬‬
‫اثاقلتم ‪ :‬سستی و کندی کردید ‪.‬‬

‫‪48‬‬
 ‫يل هّللا ِ‬
‫ُوا بِأ َ ْم َوالِ ُك ْم َوأَنفُ ِس ُك ْم فِي َسبِ ِ‬
‫ُوا ِخفَافا ً َوثِقَاالً َو َجا ِهد ْ‬
‫کلمات ( خفافا ً و ثقاالً ) در آیه ‪ 41‬سوره توبه{ ا ْنفِر ْ‬
‫َذلِ ُك ْم خَ ْي ٌر لَّ ُك ْم إِن ُكنتُ ْم تَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫خفافا ً و ثقاالً ‪ :‬منظور این است که در هر حالی باید به جهاد رفت ‪ :‬سواره یا پیاده ‪ ،‬پیر یا جوان ‪ ،‬فقیر یا غنی ‪،‬‬
‫آسان یا مشکل ‪.‬‬

‫صداً الَّتَّبَعُو َ‬
‫ك َولَـ ِكن‬ ‫کلمات ( عرضا ً – قاصداً ‪ -‬الشقة ) در آیه ‪ 42‬سوره توبه{ َوْ َكانَ ع ََرضا ً قَ ِريبا ً َو َسفَراً قَا ِ‬
‫َت َعلَ ْي ِه ُم ال ُّشقَّةُ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫بَ ُعد ْ‬
‫عرضا ً ‪ :‬کاال و متاع فانی دنیا ‪ ،‬حطام دنیا ‪.‬‬
‫قاصداً ‪ :‬آسان و بی دردسر ‪.‬‬
‫الشقه ‪ :‬مسافتی که بدون مشقت طی نشود ‪.‬‬

‫اآلخ ِر َوارْ تَابَ ْ‬

‫ت‬ ‫کلمات ( ارتابت ‪ -‬یترددون ) در آیه ‪ 45‬سوره توبه{ إِنَّ َما يَ ْستَأْ ِذنُ َ‬
‫ك الَّ ِذينَ الَ ي ُْؤ ِمنُونَ بِاهّلل ِ َو ْاليَوْ ِم ِ‬
‫قُلُوبُهُ ْم فَهُ ْم فِي َر ْيبِ ِه ْم يَتَ َر َّد ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫ارتابت ‪ :‬دچار شک و تردید شده است ‪.‬‬
‫یترددون ‪ :‬سر گردانند‪.‬‬

‫وا لَهُ ُع َّدةً َولَـ ِكن َك ِرهَ هّللا ُ‬

‫ُوا ْال ُخرُو َج ألَ َع ُّد ْ‬
‫کلمات ( عدة – انبعاث ‪ -‬ثبط ) در آیه ‪ 46‬سوره توبه{ َولَوْ أَ َراد ْ‬
‫ُوا َم َع ْالقَ ِ‬
‫اع ِدين } به چه معناست ؟‬ ‫يل ا ْق ُعد ْ‬
‫انبِ َعاثَهُ ْم فَثَبَّطَهُ ْم َوقِ َ‬
‫عدة ‪ :‬توشه ‪ ،‬ساز و برگ ‪.‬‬
‫لنبعاث ‪ :‬روانه شدن ‪ ،‬رفتن ‪.‬‬
‫ثبط ‪ :‬بازداشت‬

‫کلمات ( خباالً‪ -‬اوضعوا – خالل – سماعون ) در آیه ‪ 47‬سوره توبه{ لَوْ خَ َرج ْ‬
‫ُوا فِي ُكم َّما زَ ادُو ُك ْم إِالَّ خَ بَاالً‬
‫ُوا ِخالَلَ ُك ْم يَ ْب ُغونَ ُك ُم ْالفِ ْتنَةَ َوفِي ُك ْم َس َّما ُعونَ لَهُ ْم َوهّللا ُ َعلِي ٌم بِالظَّالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫ضع ْ‬‫وألَوْ َ‬
‫خباالً ‪ :‬شر و فساد ‪.‬‬
‫اوضعوا ‪ :‬سرعت می گرفتند ‪ .‬با شتاب راه می افتادند ‪.‬‬
‫خالل ‪ :‬جمع خلل ‪ ،‬میان ‪ ،‬بین ‪.‬‬
‫سماعون ‪ :‬شنوندگان فرمانبرداران جاسوسان ‪.‬‬

‫کلمه ( احدی الحسنیین ) در آیه ‪ 52‬سوره توبه{قُلْ هَلْ ت ََربَّصُونَ بِنَا إِالَّ ِإحْ دَى ْال ُح ْسنَيَ ْي ِن َونَحْ نُ نَتَ َربَّصُ بِ ُك ْم‬
‫ُوا إِنَّا َم َع ُكم ُّمتَ َربِّصُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ب ِّم ْن ِعن ِد ِه أَوْ بِأ َ ْي ِدينَا فَتَ َربَّص ْ‬
‫صيبَ ُك ُم هّللا ُ بِ َع َذا ٍ‬
‫أَن يُ ِ‬
‫احدی الحسنیین ‪ :‬پیروزی و بهروزی یا شهادت و جنت ‪.‬‬

‫کلمه ( تزهق ) در آیه ‪ 55‬سوره توبه{ فَالَ تُ ْع ِج ْبكَ أَ ْم َوالُهُ ْم َوالَ أَوْ الَ ُدهُ ْم إِنَّ َما ي ُِري ُد هّللا ُ لِيُ َع ِّذبَهُم بِهَا فِي ْال َحيَا ِة‬
‫ق أَنفُ ُسهُ ْم َوهُ ْم َكافِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ال ُّد ْنيَا َوت َْزهَ َ‬
‫تزهق ‪ :‬بدر رود ‪ ،‬از مصدر زهوق به معنی خروج ‪.‬‬

‫کلمه ( یفرقون ) در آیه ‪ 56‬سوره توبه{ َويَحْ لِفُونَ بِاهّلل ِ إِنَّهُ ْم لَ ِمن ُك ْم َو َما هُم ِّمن ُك ْم َولَـ ِكنَّهُ ْم قَوْ ٌم يَ ْف َرقُونَ } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫یفرقون ‪ :‬می ترسند ‪.‬‬

‫کلمات ( ملجأ – مغارات – مدخال ‪ -‬یجمحون ) در آیه ‪ 57‬سوره توبه{ لَوْ يَ ِج ُدونَ َم ْل َجأ ً أَوْ َمغَا َرا ٍ‬
‫ت أَوْ‬
‫ُم َّد َخالً لَّ َولَّوْ ْا إِلَ ْي ِه َوهُ ْم يَجْ َمحُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ملجأ ‪ :‬پناهگاه ‪.‬‬
‫مغارات ‪ :‬جمع مغارة ‪ ،‬غارها ‪.‬‬
‫مدخال ‪ :‬سرداب ‪ ،‬دهلیز ‪ ،‬نقب ‪.‬‬
‫یجمحون ‪ :‬شتابان و پریشان می گریزند ‪.‬‬

‫ُوا‬ ‫ت فَإ ِ ْن أُ ْعطُ ْ‬

‫وا ِم ْنهَا َرض ْ‬ ‫کلمات ( یلمزک ‪ -‬یسخطون ) در آیه ‪ 58‬سوره توبه{ َو ِم ْنهُم َّمن يَ ْل ِم ُزكَ فِي ال َّ‬
‫ص َدقَا ِ‬
‫َوإِن لَّ ْم يُ ْعطَوْ ْا ِمنهَا إِ َذا هُ ْم يَ ْس َخطُونَ } به چه معناست ؟‬
‫یلمزک ‪ :‬از تو عیبجویی می کنند ‪.‬‬
‫یسخطون ‪ :‬خشمگین می شوند ‪.‬‬
‫‪49‬‬
 ‫ات لِ ْلفُقَ َراء َو ْال َم َسا ِك ِ‬
‫ين‬ ‫کلمات ( عاملین علیها – فی الرقاب ‪ -‬غارمین ) در آیه ‪ 60‬سوره توبه{ إِنَّ َما ال َّ‬
‫ص َدقَ ُ‬
‫يضةً ِّمنَ هّللا ِ َوهّللا ُ َعلِي ٌم‬
‫َار ِمينَ َوفِي َسبِي ِل هّللا ِ َواب ِْن ال َّسبِي ِل فَ ِر َ‬
‫ب َو ْالغ ِ‬
‫َو ْال َعا ِملِينَ َعلَ ْيهَا َو ْال ُم َؤلَّفَ ِة قُلُوبُهُ ْم َوفِي ال ِّرقَا ِ‬
‫َح ِكي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫عاملین علیها ‪ :‬کار کنانی که از سوی پیشوای مسلمان مامور جمع آوری زکات می شوند ‪.‬‬
‫فی الرقاب ‪ :‬در راه آزاد کردن بندگان با خرید و کمک ایشان برای آزادی ‪.‬‬
‫غارمین ‪ :‬افراد مقروض و مدیونی که قادر به پرداخت قرض خود نباشند ‪.‬‬

‫ي َويِقُولُونَ هُ َو أُ ُذ ٌن ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( اذن ) در آیه ‪ 61‬سوره توبه{ َو ِم ْنهُ ُم الَّ ِذينَ ي ُْؤ ُذونَ النَّبِ َّ‬
‫اذن ‪ :‬گوش ‪ ،‬منظور شخصی است که همه چیز را باور کند‪ ،‬خوش باور ‪.‬‬

‫وا أَنَّهُ َمن يُ َحا ِد ِد هّللا َ َو َرسُولَهُ فَأ َ َّن لَهُ ن َ‬

‫َار َجهَنَّ َم خَالِداً فِيهَا َذلِكَ‬ ‫کلمه ( یحادد ) در آیه ‪ 63‬سوره توبه{ أَلَ ْم يَ ْعلَ ُم ْ‬
‫ي ْال َع ِظي ُم } به چه معناست ؟‬
‫ْال ِخ ْز ُ‬
‫یحادد ‪ :‬دشمنی و مخالفت کند ‪.‬‬

‫کلمه ( خضتم ) در آیه ‪ 69‬سوره توبه{ ‪َ ...‬و ُخضْ تُ ْم َكالَّ ِذي َخاض ْ‬
‫ُوا ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫خضتم ‪ :‬فرو رفته اید ‪ ،‬به باطل پرداخته اید ‪.‬‬

‫ُ‬ ‫ْ‬
‫وح َوعَا ٍد َوثَ ُمو َد َوقَوْ ِم إِب َْرا ِهي َم‬ ‫کلمه ( المؤتفکات ) در آیه ‪ 70‬سوره توبه{ أَلَ ْم يَأتِ ِه ْم نَبَأ الَّ ِذينَ ِمن قَ ْبلِ ِه ْم قَوْ ِم نُ ٍ‬
‫ظلِ ُمونَ } به چه‬ ‫وا أَنفُ َسهُ ْم يَ ْ‬ ‫ت فَ َما َكانَ هّللا ُ لِيَ ْ‬
‫ظلِ َمهُ ْم َولَـ ِكن َكانُ ْ‬ ‫ت أَتَ ْتهُ ْم ُر ُسلُهُم بِ ْالبَيِّنَا ِ‬
‫ب َم ْديَنَ َو ْال ُم ْؤتَفِ َكا ِ‬
‫ِوأَصْ َحا ِ‬
‫معناست ؟‬
‫الموتفکات ‪ :‬زیر و رو شده ها ‪ ،‬منظور شهر و روستای قوم لوط است ‪.‬‬

‫وا هّللا َ َما َو َعدُوهُ َوبِ َما‬

‫کلمه ( أعقب ) در آیه ‪ 77‬سوره توبه{ فَأ َ ْعقَبَهُ ْم نِفَاقا ً فِي قُلُوبِ ِه ْم إِلَى يَوْ ِم يَ ْلقَوْ نَهُ بِ َما أَ ْخلَفُ ْ‬
‫َكانُ ْ‬
‫وا يَ ْك ِذبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫أعقب ‪ :‬بر جای نهاد ‪ ،‬پدیدار و پایدار کرد ‪.‬‬

‫کلمه ( المخلفون ) در آیه ‪ 81‬سوره توبه{ فَ ِر َح ْال ُم َخلَّفُونَ بِ َم ْق َع ِد ِه ْم ِخالَفَ َرسُو ِل هّللا ِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫المخلفون ‪ :‬واپس ماندگان ‪ ،‬بر جای ماندگان ‪.‬‬

‫وا بِاهّلل ِ َو َجا ِهد ْ‬

‫ت سُو َرةٌ أَ ْن آ ِمنُ ْ‬
‫نزلَ ْ‬‫ُ‬
‫ُوا َم َع َرسُولِ ِه‬ ‫کلمات ( اولو الطول – الطول ) در آیه ‪ 86‬سوره توبه{ َوإِ َذا أ ِ‬
‫وا َذرْ نَا نَ ُكن َّم َع ْالقَا ِع ِدينَ } به چه معناست ؟‬
‫وا الطَّوْ ِل ِم ْنهُ ْم َوقَالُ ْ‬ ‫ا ْستَأْ َذنَ َ‬
‫ك أُوْ لُ ْ‬
‫اولو الطول ‪ :‬ثروتمندان ‪.‬‬
‫الطول ‪ :‬ثروت ‪.‬‬

‫ف َوطُبِ َع َعلَى قُلُوبِ ِه ْم فَهُ ْم الَ يَ ْفقَهُونَ }‬ ‫وا َم َع ْال َ‬

‫خَوالِ ِ‬ ‫ُوا بِأَن يَ ُكونُ ْ‬
‫کلمه ( الخوالف ) در آیه ‪ 82‬سوره توبه{ َرض ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫الخوالف ‪ :‬جمع خالفه ‪ ،‬بازماندگان منظور زنان هستند که در خانه می مانند ‪.‬‬

‫وا ُحدُو َد َما أَنزَ َل هّللا ُ َعلَى‬

‫کلمه ( أجدر ) در آیه ‪ 97‬سوره توبه{ األَ ْع َرابُ أَ َش ُّد ُك ْفراً َونِفَاقا ً َوأَجْ َد ُر أَالَّ يَ ْعلَ ُم ْ‬
‫َرسُولِ ِه َوهّللا ُ َعلِي ٌم َح ِكي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫أجدر ‪ :‬سزاوارتر ‪ ،‬درخور و شایسته تر‪.‬‬

‫کلمات ( مغرما ً – الدوائر‪ -‬دائرة السوء ) در آیه ‪ 98‬سوره توبه{ َو ِمنَ األَ ْع َرا ِ‬
‫ب َمن يَتَّ ِخ ُذ َما يُنفِ ُ‬
‫ق َم ْغ َرما ً‬
‫َويَتَ َربَّصُ بِ ُك ُم ال َّد َوائِ َر َعلَ ْي ِه ْم دَآئِ َرةُ السَّوْ ِء َوهّللا ُ َس ِمي ٌع َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫مغرما ‪ :‬زیان و ضرر ‪.‬‬
‫الدوائر ‪ :‬جمع دایره ‪ ،‬بالیا ‪ ،‬مصیبت ‪.‬‬
‫دائرة السوء ‪ :‬بالی بد ‪.‬‬

‫کلمه ( مرجون ) در آیه ‪ 106‬سوره توبه{ َوآ َخرُونَ ُمرْ َجوْ نَ أِل َ ْم ِر هّللا ِ إِ َّما يُ َع ِّذبُهُ ْم َوإِ َّما يَتُوبُ َعلَ ْي ِه ْم َوهّللا ُ َعلِي ٌم‬
‫َح ِكي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫مرجون ‪ :‬به تاخیر انداخته شدگان ‪.‬‬
‫‪50‬‬
‫َّس بُ ْنيَانَهُ َعلَى تَ ْق َوى ِمنَ هّللا ِ َو ِرضْ َوا ٍن خَ ْي ٌر أَم‬
‫کلمات ( شفا – جرف ‪ -‬هار ) در آیه ‪ 109‬سوره توبه{ أَفَ َم ْن أَس َ‬
‫َار ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ُف ه ٍ‬ ‫َّم ْن أَس َ‬
‫َّس بُ ْنيَانَهُ َعلَ َى َشفَا ُجر ٍ‬
‫شفا ‪ :‬لبه ‪ ،‬کناره ‪.‬‬
‫جرف ‪ :‬گودال پرتگاه ‪.‬‬
‫هار ‪ :‬شکافته و مشرف به سقوط ‪.‬‬

‫کلمه ( سائحون ) در آیه ‪ 112‬سوره توبه{ التَّائِبُونَ ْال َعابِ ُدونَ ْال َحا ِم ُدونَ السَّائِحُونَ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫سائحون ‪ :‬گردندگان در زمین برای اطالع از آثار و درس گرفتن و عبرت آموختن از تاریخ گذشتگان و دیدن‬
‫عجائب و غرایب جهان ‪.‬‬

‫کلمات ( تبرأ ‪ -‬اواه ) در آیه ‪ 114‬سوره توبه{ َو َما َكانَ ا ْستِ ْغفَا ُر ِإب َْرا ِهي َم أِل َبِي ِه إِالَّ عَن َّموْ ِع َد ٍة َو َع َدهَا إِيَّاهُ‬
‫فَلَ َّما تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ َعد ٌُّو هّلِل ِ تَبَرَّأَ ِم ْنهُ إِ َّن إِ ْب َرا ِهي َم ألوَّاهٌ َحلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫تبرأ ‪ :‬بیزاری جست ‪ ،‬دوری کرد ‪.‬‬
‫أواه ‪ :‬آه گویان ‪ ،‬خاشع در دعا ‪.‬‬

‫ار الَّ ِذينَ اتَّبَعُوهُ فِي‬ ‫اج ِرينَ َواألَ َ‬

‫نص ِ‬ ‫اب هللا َعلَى النَّبِ ِّي َو ْال ُمهَ ِ‬‫کلمه ( کاد یزیغ ) در آیه ‪ 117‬سوره توبه{ لَقَد تَّ َ‬
‫ُوف َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫َاب َعلَ ْي ِه ْم إِنَّهُ بِ ِه ْم َرؤ ٌ‬ ‫َسا َع ِة ْال ُع ْس َر ِة ِمن بَ ْع ِد َما َكا َد يَ ِزي ُغ قُلُوبُ فَ ِري ٍ‬
‫ق ِّم ْنهُ ْم ثُ َّم ت َ‬
‫کاد یزیغ ‪ :‬نزدیک بود که منحرف و از راه بدر شود ‪.‬‬

‫کلمه ( خلفوا ) در آیه ‪ 118‬سوره توبه{ َو َعلَى الثَّالَثَ ِة الَّ ِذينَ ُخلِّفُوا ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫خلفوا ‪ :‬واپس نهاده شدند ‪ ،‬منظور این است که خداوند حکم قطعی درباره آنان صادر نفرمود و به آینده واگذار‬
‫شدند ‪.‬‬

‫کلمات ( ظمأ – نصب – مخمصه ‪ -‬ال یطاون – موطئا – ال ینالون عن عدو نیال ) در آیه ‪ 120‬سوره‬
‫ُوا بِأَنفُ ِس ِه ْم عَن نَّ ْف ِس ِه ذلِكَ‬
‫َ‬ ‫ُول هّللا ِ َوالَ يَرْ َغب ْ‬ ‫ب أَن يَتَ َخلَّفُ ْ‬
‫وا عَن َّرس ِ‬ ‫توبه{ َما َكانَ أِل َ ْه ِل ْال َم ِدينَ ِة َو َم ْن َحوْ لَهُم ِّمنَ األَ ْع َرا ِ‬
‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ً‬
‫يل ِ َوالَ يَطَ ُؤونَ َموْ ِطئا يَ ِغيظ ال ُكفا َر َوالَ يَنَالونَ ِم ْن َعد ٍُّو نَّ ْيالً‬ ‫هّللا‬ ‫صةٌ فِي َسبِ ِ‬ ‫صبٌ َوالَ َم ْخ َم َ‬ ‫صيبُهُ ْم ظَ َمأ ٌ َوالَ نَ َ‬ ‫بِأَنَّهُ ْم الَ يُ ِ‬
‫ضي ُع أَجْ َر ْال ُمحْ ِسنِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫صالِ ٌح إِ َّن هّللا َ الَ يُ ِ‬
‫ب لَهُم بِ ِه َع َم ٌل َ‬ ‫إِالَّ ُكتِ َ‬
‫ظمأ ‪ :‬تشنگی ‪.‬‬
‫نصب ‪ :‬خستگی ‪.‬‬
‫مخمصه ‪ :‬گرسنگی ‪.‬‬
‫الیطاون ‪ :‬گام نمی گذارند ‪ ،‬پای نمی نهند ‪.‬‬
‫موطئا ‪ :‬جای گام قدمگاه ‪.‬‬
‫ال ینالون من عدو نیال ‪ :‬صدمه ای به دشمن نمی رسانند و اسیر و غنیمتی به ایشان نمی گیرند ‪.‬‬

‫ُوا فِي ُك ْم ِغ ْلظَةً‬

‫ار َو ْليَ ِجد ْ‬
‫وا الَّ ِذينَ يَلُونَ ُكم ِّمنَ ْال ُكفَّ ِ‬
‫وا قَاتِلُ ْ‬
‫کلمه ( یلونکم ) در آیه ‪ 123‬سوره توبه{ يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫وا أَ َّن هّللا َ َم َع ْال ُمتَّقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫َوا ْعلَ ُم ْ‬
‫یلونکم ‪ :‬از حیث مکان و نصب به شما نزدیکند ‪.‬‬

‫وا بِطَانَةً ِّمن دُونِ ُك ْم الَ يَأْلُونَ ُك ْم خَ بَاالً َو ُّد ْ‬

‫وا َما‬ ‫وا الَ تَتَّ ِخ ُذ ْ‬ ‫کلمه ( عنتم ) در آیه ‪ 128‬سوره توبه{ يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫ت إِن ُكنتُ ْم تَ ْعقِلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫صدُو ُرهُ ْم أَ ْكبَ ُر قَ ْد بَيَّنَّا لَ ُك ُم اآليَا ِ‬
‫ضاء ِم ْن أَ ْف َوا ِه ِه ْم َو َما تُ ْخفِي ُ‬
‫ت ْالبَ ْغ َ‬
‫َعنِتُّ ْم قَ ْد بَ َد ِ‬
‫عنتم ‪ :‬رنج بردید ‪ ،‬ناراحتی کشیدید ‪ ،‬از ماده ( عنت ) بمعنی مشقت ‪.‬‬
‫یونس‬

‫اس ع ََجبا ً أَ ْن أَوْ َح ْينَا إِلَى َر ُج ٍل ِّم ْنهُ ْم أَ ْن أَن ِذ ِر النَّ َ‬

‫اس َوبَ ِّش ِر‬ ‫کلمه ( قدم صدق ) در آیه ‪ 2‬سوره یونس{ أَ َكانَ لِلنَّ ِ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫ق ِعن َد َربِّ ِه ْم قَا َل ْال َكافِرُونَ إِ َّن هَـ َذا لَ َس ِ‬
‫اح ٌر ُّمبِ ٌ‬ ‫وا أَ َّن لَهُ ْم قَ َد َم ِ‬
‫ص ْد ٍ‬ ‫الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫قدم صدق ‪ :‬منظور مقام و منزلت و درجات رفیعه است ‪.‬‬

‫ضيَاء َو ْالقَ َم َر نُوراً َوقَ َّد َرهُ َمن ِ‬

‫َاز َل‬ ‫س ِ‬ ‫کلمات ( ضیاء ‪ -‬منازل ) در آیه ‪ 5‬سوره یونس{ ه َُو الَّ ِذي َج َع َل ال َّش ْم َ‬
‫ت لِقَوْ ٍم يَ ْعل ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َ‬ ‫ص ُل اآليَا ِ‬ ‫ك إِالَّ بِ ْال َح ِّ‬
‫ق يُفَ ِّ‬ ‫ق هّللا ُ َذلِ َ‬ ‫وا َع َد َد ال ِّسنِينَ َو ْال ِح َس َ‬
‫اب َما خَ لَ َ‬ ‫لِتَ ْعلَ ُم ْ‬

‫‪51‬‬
 ‫ضیاء ‪ :‬روشنی ‪ ،‬فرق ( ضیاء و نور) در این است که ( ضیاء ) برای چیزی استعمال می گردد که نور آن از‬
‫خورشید باشد ( نور) برای چیزی بکار می رود که روشنایی آن از خودش نباشد و بلکه منعکس کننده نور چیز‬
‫دیگری باشد ‪.‬‬
‫منازل‪ :‬منظور بروج خورشید و ماه است ‪.‬‬

‫وا َو َجاء ْتهُ ْم ُر ُسلُهُم بِ ْالبَيِّنَا ِ‬

‫ت َو َما‬ ‫کلمه ( قرون ) در آیه ‪ 13‬سوره یونس{ َولَقَ ْد أَ ْهلَ ْكنَا ْالقُرُونَ ِمن قَ ْبلِ ُك ْم لَ َّما ظَلَ ُم ْ‬
‫ك نَجْ ِزي ْالقَوْ َم ْال ُمجْ ِر ِمينَ } به چه معناست ؟‬ ‫وا لِي ُْؤ ِمنُ ْ‬
‫وا َك َذلِ َ‬ ‫َكانُ ْ‬
‫قرون ‪ :‬خمع قرن ‪ ،‬مردمان یک عصر و زمان ‪ ،‬نسلها ‪.‬‬

‫کلمه ( عاصف ) در آیه ‪ 22‬سوره یونس{ هُ َو الَّ ِذي يُ َسيِّ ُر ُك ْم فِي ْالبَ ِّر َو ْالبَحْ ِر َحتَّى إِ َذا ُكنتُ ْم فِي ْالفُ ْل ِ‬
‫ك َو َج َر ْينَ‬
‫ف } به چه معناست ؟‬ ‫ص ٌ‬ ‫يح طَيِّبَ ٍة َوفَ ِرح ْ‬
‫ُوا بِهَا َجاء ْتهَا ِري ٌح عَا ِ‬ ‫بِ ِهم بِ ِر ٍ‬
‫مخرب و طوفنده‬

‫صيداً َكأَن لَّ ْم تَ ْغنَ بِاألَ ْم ِ‬

‫س َك َذلِكَ نُفَ ِّ‬
‫ص ُل‬ ‫کلمه ( حصیدا – لم تغن ) در آیه ‪ 24‬سوره یونس{ ‪ ...‬فَ َج َع ْلنَاهَا َح ِ‬
‫ت لِقَوْ ٍم يَتَفَ َّكرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫اآليَا ِ‬
‫حصیدا ‪ :‬درو شده ‪.‬‬
‫لم تغن ‪ :‬نبوده است ‪ ،‬وجود نداشته است ‪.‬‬

‫ص َرا ٍط‬ ‫کلمه ( دار السالم ) در آیه ‪ 25‬سوره یونس{ َوهّللا ُ يَ ْدعُو إِلَى د ِ‬
‫َار ال َّسالَ ِم َويَ ْه ِدي َمن يَ َشا ُء إِلَى ِ‬
‫ُّم ْستَقِ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫دار السالم ‪ :‬منظور بهشت است که اهل آن از هر گونه رنج و گزند و اندوه و بال ‪ ،‬سالمت هستند ‪.‬‬

‫وا ْال ُح ْسنَى َو ِزيَا َدةٌ َوالَ يَرْ هَ ُ‬

‫ق ُوجُوهَهُ ْم قَتَ ٌر َوالَ‬ ‫کلمات ( ال یرهق ‪ -‬قتر ) در آیه ‪ 26‬سوره یونس{ لِّلَّ ِذينَ أَحْ َسنُ ْ‬
‫ِذلَّةٌ أُوْ لَـئِكَ أَصْ َحابُ ْال َجنَّ ِة هُ ْم فِيهَا خَالِ ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫ال یرهق ‪ :‬فرا نمی گیرد ‪.‬‬
‫قتر ‪ :‬دود مانندی که بر اثر غم و اندوه و هول و هراس چهره را می پوشاند ‪ ،‬غبار غم ‪.‬‬

‫ت َج َزاء َسيِّئَ ٍة بِ ِم ْثلِهَا َوتَرْ هَقُهُ ْم ِذلَّةٌ َّما‬ ‫کلمات ( عاصم ‪ -‬قطعا ) در آیه ‪ 27‬سوره یونس{ َوالَّ ِذينَ َك َسب ْ‬
‫ُوا ال َّسيِّئَا ِ‬
‫ار هُ ْم فِيهَا خَالِ ُدونَ } به چه‬ ‫َ‬
‫ك أصْ َحابُ النَّ ِ‬ ‫ظلِما ً أُوْ لَـئِ َ‬ ‫ص ٍم َكأَنَّ َما أُ ْغ ِشيَ ْ‬
‫ت ُوجُوهُهُ ْم قِطَعا ً ِّمنَ اللَّي ِْل ُم ْ‬ ‫لَهُم ِّمنَ هّللا ِ ِم ْن عَا ِ‬
‫معناست ؟‬
‫عاصم ‪ :‬نگاه دارنده ‪ ،‬باز دارنده ‪ ،‬رهابخش ‪.‬‬
‫قطعا ‪ :‬جمع قطعه ‪ ،‬تکه ها و پاره ها ‪.‬‬

‫وا َم َكانَ ُك ْم أَنتُ ْم َو ُش َر َكآ ُؤ ُك ْم‬

‫کلمه ( فزیلنا ) در آیه ‪ 28‬سوره یونس{ َويَوْ َم نَحْ ُش ُرهُ ْم َج ِميعا ً ثُ َّم نَقُو ُل لِلَّ ِذينَ أَ ْش َر ُك ْ‬
‫فَ َزي َّْلنَا بَ ْينَهُ ْم َوقَا َل ُش َر َكآ ُؤهُم َّما ُكنتُ ْم إِيَّانَا تَ ْعبُ ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫فزیلنا ‪ :‬جدایی انداختیم ‪.‬‬

‫وا إِلَى هّللا ِ َموْ الَهُ ُم ْال َح ِّ‬

‫ق‬ ‫ت َو ُر ُّد ْ‬
‫س َّما أَ ْسلَفَ ْ‬
‫کلمه ( تبلو ‪ -‬اسلفت ) در آیه ‪ 30‬سوره یونس{ هُنَالِكَ تَ ْبلُو ُكلُّ نَ ْف ٍ‬
‫ض َّل َع ْنهُم َّما َكانُ ْ‬
‫وا يَ ْفتَرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َو َ‬
‫تبلو ‪ :‬می آزماید ‪.‬‬
‫اسلفت ‪ :‬از پیش فرستاده است ‪.‬‬

‫ُور ٍة ِّم ْثلِ ِه َوا ْدع ْ‬

‫ُوا َم ِن ا ْستَطَ ْعتُم ِّمن دُو ِن‬ ‫وا بِس َ‬‫کلمه ( افتراه ) در آیه ‪ 38‬سوره یونس{ أَ ْم يَقُولُونَ ا ْفتَ َراهُ قُلْ فَأْتُ ْ‬
‫صا ِدقِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫هّللا ِ إِن ُكنتُ ْم َ‬
‫افتراه ‪ :‬آنرا خود به هم بافته است ‪.‬‬
‫ار ‪ } ...‬به چه‬ ‫َّ‬ ‫ً‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫کلمه ( لم یلبثوا ) در آیه ‪ 45‬سوره یونس{ َويَوْ َم يَحْ ش ُره ْم كأن ل ْم يَلبَثوا إِال َسا َعة ِّمنَ النهَ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫لم یلبثوا ‪ :‬نمانده اند ‪ ،‬بسر نبرده ابد ‪.‬‬

‫ق َو َما أَنتُ ْم‬ ‫ك أَ َح ٌّ‬

‫ق ه َُو قُلْ إِي َو َربِّي ِإنَّهُ لَ َح ٌّ‬ ‫کلمه ( یستنبئونک ) در آیه ‪ 53‬سوره یونس{ َويَ ْستَنبِئُونَ َ‬
‫ْج ِزين } به چه معناست ؟‬
‫بِ ُمع ِ‬
‫یستنبئونک ‪ :‬از تو خبر را می پرسند ‪.‬‬
‫‪52‬‬
 ‫َت بِ ِه َوأَ َسرُّ ْ‬
‫وا‬ ‫ت َما فِي األَرْ ِ‬
‫ض الَ ْفتَد ْ‬ ‫ظلَ َم ْ‬ ‫کلمه ( اسرو الندامة ) در آیه ‪ 54‬سوره یونس{ َولَوْ أَ َّن لِ ُك ِّل نَ ْف ٍ‬
‫س َ‬
‫ُظلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ْط َوهُ ْم الَ ي ْ‬
‫ض َي بَ ْينَهُم بِ ْالقِس ِ‬ ‫النَّدَا َمةَ لَ َّما َرأَ ُو ْا ْال َع َذ َ‬
‫اب َوقُ ِ‬
‫اسرو الندامة ‪ :‬آهسته و پنهانی اظهار ندامت می کنند ‪.‬‬

‫ال َذ َّر ٍة فِي األَرْ ِ‬

‫ض َوالَ فِي‬ ‫ك ِمن ِّم ْثقَ ِ‬
‫کلمه ( ما یعزب ) در آیه ‪ 61‬سوره یونس{ ‪َ ...‬و َما يَ ْع ُزبُ عَن َّربِّ َ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫ك َوال أَ ْكبَ َر إِالَّ فِي ِكتَا ٍ‬
‫ب ُّمبِ ٍ‬ ‫ال َّس َماء َوالَ أَصْ غ ََر ِمن َذلِ َ‬
‫ما یعزب ‪ :‬پنهان نمی ماند ‪.‬‬

‫کلمه ( یخرصون ) در آیه ‪ 66‬سوره یونس { أَال إِ َّن هّلِل ِ َمن فِي ال َّس َما َوات َو َمن فِي األَرْ ِ‬
‫ض َو َما يَتَّبِ ُع الَّ ِذينَ‬
‫يَ ْد ُعونَ ِمن دُو ِن هّللا ِ ُش َر َكاء إِن يَتَّبِعُونَ إِالَّ الظَّ َّن َوإِ ْن هُ ْم إِالَّ يَ ْخ ُرصُونَ } به چه معناست ؟‬
‫یخرصون ‪ :‬تخمین می زنند ‪ ،‬از روی حدس و گمان کار می کنند ‪ ،‬دروغ می گویند ‪.‬‬

‫صراً إِ َّن فِي َذلِ َ‬

‫ك‬ ‫کلمه ( مبصرا ) در آیه ‪ 67‬سوره یونس{ هُ َو الَّ ِذي َج َع َل لَ ُك ُم اللَّ ْي َل لِتَ ْس ُكنُ ْ‬
‫وا فِي ِه َوالنَّهَا َر ُم ْب ِ‬
‫ت لِّقَوْ ٍم يَ ْس َمعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫آليَا ٍ‬
‫مبصرا ‪ :‬روشن ‪.‬‬

‫ُوا أَ ْم َر ُك ْم َو ُش َر َكاء ُك ْم ثُ َّم الَ يَ ُك ْن أَ ْم ُر ُك ْم َعلَ ْي ُك ْم‬

‫کلمات ( غمة – أقضوا إلیَ ) در آیه ‪ 71‬سوره یونس{ ‪ ...‬فَأَجْ ِمع ْ‬
‫ي َوالَ تُن ِظرُو ِن } به چه معناست ؟‬ ‫ُغ َّمةً ثُ َّم ا ْقض ْ‬
‫ُوا إِلَ َّ‬
‫غمة ‪ :‬مبهم و مخفی ‪.‬‬
‫اقضوا الی ‪ :‬کار مرا بسازید و نابودم کنید ‪.‬‬

‫وا أَ ِج ْئتَنَا لِت َْلفِتَنَا َع َّما َو َج ْدنَا َعلَ ْي ِه آبَاءنَا َوتَ ُكونَ لَ ُك َما‬
‫کلمات ( لتلفتنا ‪ -‬الکبریاء ) در آیه ‪ 78‬سوره یونس{ قَالُ ْ‬
‫ْال ِكب ِْريَاء فِي األَرْ ِ‬
‫ض َو َما نَحْ نُ لَ ُك َما بِ ُم ْؤ ِمنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫لتلفتنا ‪ :‬تا ما را منصرف کنی ‪.‬‬
‫الکبریاء ‪ :‬عظمت ‪.‬‬

‫جمله ( لعال فی االرض ) در آیه ‪ 83‬سوره یونس{ َ َما آ َمنَ لِ ُمو َسى إِالَّ ُذرِّ يَّةٌ ِّمن قَوْ ِم ِه َعلَى خَ وْ ٍ‬
‫ف ِّمن فِرْ عَوْ نَ‬
‫ْرفِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ض َوإِنَّهُ لَ ِمنَ ْال ُمس ِ‬
‫َو َملَئِ ِه ْم أَن يَ ْفتِنَهُ ْم َوإِ َّن فِرْ عَوْ نَ لَ َعا ٍل فِي األَرْ ِ‬
‫لعال فی اال رض ‪ :‬برتر جویی و گردن کشی در زمین می کرد ‪.‬‬

‫کلمات ( بوأنا – مبوأ صدق ) در آیه ‪ 93‬سوره یونس{ َولَقَ ْد بَو َّْأنَا بَنِي إِ ْس َرائِي َل ُمبَوَّأَ ِ‬
‫ص ْد ٍ‬
‫ق ‪ } ...‬به چه‬
‫معناست ؟‬
‫بوأنا ‪ :‬منزل و مأوی دادیم ‪.‬‬
‫مبوأ ‪ :‬منزل و اقامتگاه ‪.‬‬
‫مبوأ صدق ‪ :‬مکان شایسته و مورد رضایت ‪.‬‬

‫کلمه ( ممترین ) در آیه ‪ 94‬سوره یونس{ ‪ ...‬فَالَ تَ ُكون ََّن ِمنَ ْال ُم ْمت َِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫ممترین ‪ :‬مترددان ‪ ،‬گمان برندگان ‪.‬‬

‫ك هّللا ُ بِ ُ‬
‫ض ٍّر فَالَ َكا ِشفَ لَهُ إِالَّ هُ َو َوإِن ي ُِر ْدكَ بِخَ ي ٍْر‬ ‫کلمات ( کاشف ‪ -‬راد ) در آیه ‪ 107‬سوره یونس{ َوإِن يَ ْم َس ْس َ‬
‫ُصيبُ بِ ِه َمن يَ َشا ُء ِم ْن ِعبَا ِد ِه َوهُ َو ْال َغفُو ُر ال َّر ِحي ُم } به چه معناست ؟‬
‫فَالَ َرآ َّد لِفَضْ لِ ِه ي َ‬
‫کاشف ‪ :‬برطرف کننده ‪.‬‬
‫رآد ‪ :‬برگرداننده ‪ ،‬مانع ‪.‬‬
‫هود‬
‫ت ِمن لَّد ُْن َح ِك ٍيم‬ ‫کلمات ( احکمت – فصلت – من لدن ) در آیه ‪ 1‬سوره هود{ الَر ِكتَابٌ أُحْ ِك َم ْ‬
‫ت آيَاتُهُ ثُ َّم فُصِّ لَ ْ‬
‫خَ بِ ٍ‬
‫ير } به چه معناست ؟‬
‫احکمت ‪ :‬محکم و استوار و متقن و منظم گردیده است ‪.‬‬
‫فصلت ‪ :‬شرح و بیان شده است ‪.‬‬
‫من لدن ‪ :‬از جانب از سوی ‪.‬‬
‫‪53‬‬
 ‫وا ِم ْنهُ أَال ِحينَ يَ ْستَ ْغ ُشونَ‬
‫ض إِالَّ َعلَى هّللا ِ ِر ْزقُهَا َويَ ْعلَ ُم‬ ‫کلمات ( مستقر – مستودع ) در آیه ‪ 6‬سوره هود{ َو َما ِمن دَآبَّ ٍة فِي األَرْ ِ‬
‫صدُو َرهُ ْم لِيَ ْست َْخفُ ْ‬
‫کلمات ( یثنون – یستغشون ) در آیه ‪ 5‬سوره هود{ أَال إِنَّهُ ْم يَ ْثنُونَ ُ‬
‫ُور } به چه معناست ؟‬ ‫ثِيَابَهُ ْم يَ ْعلَ ُم َما يُ ِسرُّونَ َو َما يُ ْعلِنُونَ إِنَّهُ َعلِي ٌم بِ َذا ِ‬
‫ت الصُّ د ِ‬
‫یثنون ‪ :‬خم می کنند و پیچ می دهند ‪.‬‬
‫یستغشون ‪ :‬حجاب و پردهمی گردانند ‪.‬‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫ب ُّمبِ ٍ‬ ‫ُم ْستَقَ َّرهَا َو ُم ْستَوْ َد َعهَا ُك ٌّل فِي ِكتَا ٍ‬
‫مستقر‪ :‬قرارگاه ‪ ،‬محل زیست ‪.‬‬
‫مستودع ‪ :‬آرامگاه ‪ ،‬محل دفن ‪.‬‬

‫کلمه ( یووس ) در آیه ‪ 9‬سوره هود{ َولَئِ ْن أَ َذ ْقنَا ا ِإل ْن َسانَ ِمنَّا َرحْ َمةً ثُ َّم نَ َز ْعنَاهَا ِم ْنهُ إِنَّهُ لَيَؤُوسٌ َكفُو ٌر } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫یووس ‪ :‬بسیار نا امید و مأیوس ‪.‬‬

‫ك أَن يَقُولُ ْ‬
‫وا لَوْ الَ‬ ‫ص ْد ُر َ‬ ‫ضآئِ ٌ‬
‫ق بِ ِه َ‬ ‫ُوحى إِلَ ْي َ‬
‫ك َو َ‬ ‫ْض َما ي َ‬ ‫َار ٌ‬
‫ك بَع َ‬ ‫كت ِ‬‫کلمه ( ضائق ) در آیه ‪ 12‬سوره هود{ فَلَ َعلَّ َ‬
‫ك إِنَّ َما أَنتَ نَ ِذي ٌر َوهّللا ُ َعلَى ُكلِّ َش ْي ٍء َو ِكي ٌل } به چه معناست ؟‬
‫نز َل َعلَ ْي ِه َكن ٌز أَوْ َجاء َم َعهُ َملَ ٌ‬‫ُ‬
‫أ ِ‬
‫ضآئق ‪ :‬دلتنگ ‪ ،‬غمگین ‪.‬‬

‫ت َوا ْدع ْ‬
‫ُوا َم ِن‬ ‫کلمه ( مفتریات ) در آیه ‪ 13‬سوره هود{ أَ ْم يَقُولُونَ ا ْفتَ َراهُ قُلْ فَأْتُ ْ‬
‫وا بِ َع ْش ِر ُس َو ٍر ِّم ْثلِ ِه ُم ْفت ََريَا ٍ‬
‫صا ِدقِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ا ْستَطَ ْعتُم ِّمن دُو ِن هّللا ِ إِن ُكنتُ ْم َ‬
‫مفتریات ‪ :‬بهم بافته ‪ ،‬ساخته های دروغین ‪.‬‬

‫کلمات ( یتلوه – شاهد – االحزاب ) در آیه ‪ 17‬سوره هود{ أَفَ َمن َكانَ َعلَى بَيِّنَ ٍة ِّمن َّربِّ ِه َويَ ْتلُوهُ َشا ِه ٌد ِّم ْنهُ‬
‫ك فِي ِمرْ يَ ٍة ِّمنهُْ‬ ‫ب فَالنَّا ُر َموْ ِع ُدهُ فَالَ تَ ُ‬ ‫َو ِمن قَ ْبلِ ِه ِكتَابُ ُمو َسى إَ َماما ً َو َرحْ َمةً أُوْ لَـئِ َ‬
‫ك ي ُْؤ ِمنُونَ بِ ِه َو َمن يَ ْكفُرْ بِ ِه ِمنَ األَحْ زَا ِ‬
‫اس الَ ي ُْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ق ِمن َّربِّكَ َولَـ ِك َّن أَ ْكثَ َر النَّ ِ‬
‫إِنَّهُ ْال َح ُّ‬
‫یتلوه ‪:‬بدنبال آن می آید ‪.‬‬
‫شاهد ‪ :‬گواه ‪.‬‬
‫االحزاب ‪ :‬جمع حزب ‪ ،‬گروه ها ‪ ،‬دسته ها ‪.‬‬

‫ظلَ ُم ِم َّم ِن ا ْفتَ َرى َعلَى هّللا ِ َك ِذبا ً أُوْ لَـئِ َ‬

‫ك يُ ْع َرضُونَ َعلَى َربِّ ِه ْم‬ ‫کلمه ( االشهاد ) در آیه ‪ 18‬سوره هود{ َو َم ْن أَ ْ‬
‫ُوا َعلَى َربِّ ِه ْم أَالَ لَ ْعنَةُ هّللا ِ َعلى الظالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َويَقُو ُل األَ ْشهَا ُد هَـؤُالء الَّ ِذينَ َك َذب ْ‬
‫گواهان‬

‫کلمه ( الجرم ) در آیه ‪ 22‬سوره هود{ الَ َج َر َم أَنَّهُ ْم فِي اآل ِخ َر ِة هُ ُم األَ ْخ َسرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫حقاً ‪ .‬مسلما ً ‪.‬‬

‫وا إِلَى َربِّ ِه ْم أُوْ لَـئِ َ‬

‫ك‬ ‫ت َوأَ ْخبَتُ ْ‬ ‫وا َو َع ِملُ ْ‬
‫وا الصَّالِ َحا ِ‬ ‫جمله ( أخبتوا الی ربهم ) در آیه ‪ 23‬سوره هود{ إِ َّن الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫أَصْ َحابُ ال َجنَّ ِة هُ ْم فِيهَا خَالِ ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫در برابر خدای خود فروتنی و کرنش میکنند ‪.‬‬

‫ك إِالَّ بَ َشراً‬ ‫کلمات ( أرازل ـ بادی الرای ) در آیه ‪ 27‬سوره هود{ فَقَا َل ْال َمألُ الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ُوا ِمن قِوْ ِم ِه َما ن ََرا َ‬
‫ي َو َما نَ َرى لَ ُك ْم َعلَ ْينَا ِمن فَضْ ٍل بَلْ نَظُنُّ ُك ْم َكا ِذبِينَ } به چه‬ ‫ك اتَّبَ َعكَ ِإالَّ الَّ ِذينَ هُ ْم أَ َرا ِذلُنَا بَا ِد َ ْ‬
‫ِّم ْثلَنَا َو َما نَ َرا َ‬
‫ي الرَّأ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫أراذل ‪ :‬جمع ارزل ‪ ،‬اشخاص بسیار کوچک و فرومایه ‪.‬‬
‫بادی الرای ‪ :‬سطحی نگر و کوتاه فکر ‪ .‬ساده لوح و ظاهر بین ‪.‬‬

‫جمله ( أنلزمکموها ) در آیه ‪ 28‬سوره هود{ قَا َل يَا قَوْ ِم أَ َرأَ ْيتُ ْم إِن ُك ُ‬
‫نت َعلَى بَيِّنَ ٍة ِّمن َّرب َِّي َوآتَانِي َرحْ َمةً ِّم ْن‬
‫ارهُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت َعلَ ْي ُك ْم أَنُ ْل ِز ُم ُك ُموهَا َوأَنتُ ْم لَهَا َك ِ‬
‫ِعن ِد ِه فَ ُع ِّميَ ْ‬
‫آیا به پذیرش آن شما را مجبور کنیم و با اکراه آن را به شما بقبوالنیم ؟‬

‫َري أَ ْعيُنُ ُك ْم لَن ي ُْؤتِيَهُ ُم هّللا ُ خَ يْراً هّللا ُ أَ ْعلَ ُم بِ َما فِي‬
‫کلمه ( تزدری ) در آیه ‪ 31‬سوره هود{ ‪ ..‬أَقُو ُل لِلَّ ِذينَ ت َْزد ِ‬
‫أَنفُ ِس ِه ْم إِنِّي إِذاً لَّ ِمنَ الظَّالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫‪54‬‬
 ‫حقیر می بینند ‪ .‬خوارو پست می بینند ‪.‬‬

‫ك بِأ َ ْعيُنِنَا َو َوحْ يِنَا َوالَ تُ َخا ِط ْبنِي فِي الَّ ِذينَ ظَلَ ُم ْ‬
‫وا ِإنَّهُم‬ ‫کلمه ( بأعیننا ) در آیه ‪ 37‬سوره هود{ َواصْ ن َِع ْالفُ ْل َ‬
‫ُّم ْغ َرقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تحت رعایت و نظر ما ‪.‬‬

‫‪ 39‬سوره هود{ فَ َسوْ فَ تَ ْعلَ ُمونَ َمن يَأْتِي ِه َع َذابٌ ي ُْخ ِزي ِه َويَ ِحلُّ َعلَ ْي ِه َع َذابٌ ُّمقِي ٌم } به‬ ‫کلمه ( یخزیه ) در آیه‬
‫چه معناست ؟‬
‫رسوایش می سازد ‪ .‬خوارش می کند ‪.‬‬

‫ُوا فِيهَا بِس ِْم هّللا ِ َمجْ َراهَا َو ُمرْ َساهَا إِ َّن َربِّي‬
‫‪ 41‬سوره هود{ َوقَا َل ارْ َكب ْ‬ ‫کلمات ( مرسی ـ مجری ) در آیه‬
‫لَ َغفُو ٌر َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫مجری ‪ :‬حرکت ‪ .‬زمان حرکت ‪ .‬مسیر حرکت ‪.‬‬
‫مرسی ‪ :‬لنگر انداختن ‪ .‬زمان ایستادن ‪ .‬لنگر گاه ‪.‬‬

‫ص َم ْاليَوْ َم ِم ْن أَ ْم ِر هّللا ِ‬ ‫ص ُمنِي ِمنَ ْال َماء قَ َ‬

‫ال الَ عَا ِ‬ ‫آوي إِلَى َجبَ ٍل يَ ْع ِ‬
‫کلمه ( سآوی ) در آیه ‪ 43‬سوره هود{ قَا َل َس ِ‬
‫ال بَ ْينَهُ َما ْال َموْ ُج فَ َكانَ ِمنَ ْال ُم ْغ َرقِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫إِالَّ َمن ر ِ‬
‫َّح َم َو َح َ‬
‫پناه خواهم برد ‪.‬‬

‫اءك َويَا َس َماء أَ ْقلِ ِعي َو ِغ َ‬

‫يض‬ ‫کلمات ( ابلعی ـ اقلعی ـ الجودی ) در آیه ‪ 44‬سوره هود{ َوقِي َل يَا أَرْ ضُ ا ْبلَ ِعي َم ِ‬
‫يل بُعْداً لِّ ْلقَوْ ِم الظَّالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت َعلَى ْالجُو ِد ِّ‬
‫ي َوقِ َ‬ ‫ض َي األَ ْم ُر َوا ْست ََو ْ‬
‫ْال َماء َوقُ ِ‬
‫ابلعی ‪ :‬فرو خور ‪ .‬قورت بده ‪.‬‬
‫اقلعی ‪ :‬از بارش و ریزش بایست ‪.‬‬
‫الجودی ‪ :‬نام کوهی است که آن را کوه کاردو یا اکراد نزدیک موصل در شمال عراق می دانند ‪.‬‬

‫ت َعلَ ْي َ‬
‫ك ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( اهبط ) در آیه ‪ 48‬سوره هود{ قِي َل يَا نُو ُح ا ْهبِ ْ‬
‫ط بِ َسالَ ٍم ِّمنَّا َوبَر َكا ٍ‬
‫اهبط ‪ :‬فرود آی ‪ ،‬بیا پایین ‪.‬‬

‫ُوا هّللا َ َما لَ ُكم ِّم ْن إِلَـ ٍه َغ ْي ُرهُ إِ ْن‬

‫کلمه ( مفترون ) در آیه ‪ 50‬سوره هود{ َوإِلَى عَا ٍد أَخَاهُ ْم هُوداً قَا َل يَا قَوْ ِم ا ْعبُد ْ‬
‫أَنتُ ْم إِالَّ ُم ْفتَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مفترون ‪ :‬افتراء کنندگان ‪ ،‬کسانی که به دروغ انبازهایی به هللا نسبت می دهند ‪.‬‬

‫ال إِنِّي أُ ْش ِه ُد هّللا ِ‬ ‫جمله ( اعتراک ‪ ...‬بسوء ) در آیه ‪ 54‬سوره هود{ إِن نَّقُو ُل إِالَّ ا ْعتَ َرا َ‬
‫ك بَعْضُ آلِهَتِنَا بِس َُو ٍء قَ َ‬
‫ُوا أَنِّي بَ ِري ٌء ِّم َّما تُ ْش ِر ُكونَ } به چه معناست ؟‬
‫َوا ْشهَد ْ‬
‫اعتراک ‪ ...‬بسوء ‪ :‬بالیی بر سر تو آورده است ‪.‬‬

‫ت َعلَى هّللا ِ َربِّي َو َربِّ ُكم َّما ِمن دَآبَّ ٍة إِالَّ ه َُو ِ‬
‫آخ ٌذ‬ ‫جمله ( آخذ بناصیتها ) در آیه ‪ 56‬سوره هود{ إِنِّي تَ َو َّك ْل ُ‬
‫صيَتِهَا إِ َّن َربِّي َعلَى ِ‬
‫ص َرا ٍط ُّم ْستَقِ ٍيم } به چه معناست ؟‬ ‫بِنَا ِ‬
‫آخذ بناصیتها ‪ :‬موی پیشانی او را در دست دارد ‪ ،‬مراد این است که بر او تسلط کامل دارد ‪.‬‬

‫کلمه ( یستخلف ) در آیه ‪ 57‬سوره هود{ فَإِن تَ َولَّوْ ْا فَقَ ْد أَ ْبلَ ْغتُ ُكم َّما أُرْ ِس ْل ُ‬
‫ت بِ ِه إِلَ ْي ُك ْم َويَ ْست َْخلِفُ َربِّي قَوْ ما ً َغ ْي َر ُك ْم‬
‫َوالَ تَضُرُّ ونَهُ َشيْئا ً إِ َّن َربِّي َعلَ َى ُك ِّل َش ْي ٍء َحفِيظٌ } به چه معناست ؟‬
‫یستخلف ‪ :‬جانشین ‪،‬جایگزین می سازد ‪.‬‬

‫ُوا أَ ْم َر ُكلِّ َجب ٍ‬

‫َّار َعنِي ٍد‬ ‫صوْ ْا ُر ُسلَهُ َواتَّبَع ْ‬
‫ت َربِّ ِه ْم َو َع َ‬ ‫ك عَا ٌد َج َحد ْ‬
‫ُوا بِآيَا ِ‬ ‫کلمه ( عنید ) در آیه ‪ 59‬سوره هود{ َوتِ ْل َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫عنید ‪ :‬طاغی و یاغی ‪.‬‬

‫ُوا هّللا َ َما لَ ُكم ِّم ْن إِلَـ ٍه‬

‫صالِحا ً قَا َل يَا قَوْ ِم ا ْعبُد ْ‬
‫جمله ( استعمرکم فیها ) در آیه ‪ 61‬سوره هود{ َوإِلَى ثَ ُمو َد أَ َخاهُ ْم َ‬
‫ُوا إِلَ ْي ِه إِ َّن َربِّي قَ ِريبٌ ُّم ِجيبٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ض َوا ْستَ ْع َم َر ُك ْم فِيهَا فَا ْستَ ْغفِرُوهُ ثُ َّم تُوب ْ‬
‫َغ ْي ُرهُ هُ َو أَن َشأ َ ُكم ِّمنَ األَرْ ِ‬
‫استعمرکم فیها ‪ :‬توان آباد نمودن زمین را به شما داده است ‪.‬‬

‫‪55‬‬
 ‫صالِ ُح قَ ْد ُكنتَ فِينَا َمرْ ُج ّواً قَ ْب َل هَـ َذا أَتَ ْنهَانَا أَن نَّ ْعبُ َد‬ ‫کلمات ( مرجواً ‪ -‬مریب ) در آیه ‪ 62‬سوره هود{ قَالُ ْ‬
‫وا يَا َ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫َما يَ ْعبُ ُد آبَا ُؤنَا َوإِنَّنَا لَفِي شَكٍّ ِّم َّما تَ ْدعُونَا إِلَ ْي ِه ُم ِري ٍ‬
‫مرجوا ‪ :‬محل امید ‪ ،‬مایه امیدواری ‪.‬‬
‫مریب ‪ :‬به شک اندازنده ‪ ،‬دلهره انگیز ‪.‬‬

‫کلمه ( تخسیر ) در آیه ‪ 63‬سوره هود{ قَا َل يَا قَوْ ِم أَ َرأَ ْيتُ ْم إِن ُك ُ‬
‫نت َعلَى بَيِّنَةً ِّمن َّربِّي َوآتَانِي ِم ْنهُ َرحْ َمةً فَ َمن‬
‫ير } به چه معناست ؟‬ ‫ص ُرنِي ِمنَ هّللا ِ إِ ْن ع َ‬
‫َص ْيتُهُ فَ َما ت َِزيدُونَنِي َغي َْر ت َْخ ِس ٍ‬ ‫يَن ُ‬
‫تخسیر ‪ :‬زیان ‪.‬‬

‫ض هّللا ِ َوالَ تَ َمسُّوهَا‬ ‫ْ‬

‫کلمه ( ناقة هللا ) در آیه ‪ 64‬سوره هود{ َويَا قَوْ ِم هَـ ِذ ِه نَاقَةُ هّللا ِ لَ ُك ْم آيَةً فَ َذرُوهَا تَأ ُكلْ فِي أَرْ ِ‬
‫بِسُو ٍء فَيَأْ ُخ َذ ُك ْم َع َذابٌ قَ ِريبٌ } به چه معناست ؟‬
‫ناقة هللا ‪ :‬شتر هللا ‪ ،‬اضافه شتر به ( هللا ) اضافه تشریفی است و بیانگر اکرام و احترام است ‪ .‬از قبیل ‪ :‬ارض هللا‬
‫‪ ،‬بیت هللا ‪.‬‬

‫ب }‬ ‫َار ُك ْم ثَالَثَةَ أَي ٍَّام َذلِ َ‬

‫ك َو ْع ٌد َغ ْي ُر َم ْك ُذو ٍ‬ ‫ال تَ َمتَّع ْ‬
‫ُوا فِي د ِ‬ ‫کلمه ( عقروها ) در آیه ‪ 65‬سوره هود{ فَ َعقَرُوهَا فَقَ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫عقروها ‪ :‬آنرا نحر کردند ‪ ،‬آنرا سر بریدند ‪.‬‬

‫ار ِه ْم َجاثِ ِمينَ } به چه‬ ‫صي َْحةُ فَأَصْ بَح ْ‬

‫ُوا فِي ِديَ ِ‬ ‫کلمه ( الصیحة ) در آیه ‪ 67‬سوره هود{ َوأَ َخ َذ الَّ ِذينَ ظَلَ ُم ْ‬
‫وا ال َّ‬
‫معناست ؟‬
‫الصیحة ‪ :‬صوت شدید ‪ ،‬صدای مهیب ‪.‬‬

‫ال َسالَ ٌم فَ َما‬ ‫اءت رُ ُسلُنَا ِإب َْرا ِهي َم بِ ْالبُـ ْش َرى قَالُ ْ‬
‫وا َسالَما ً قَ َ‬ ‫کلمات ( عجل ‪ -‬حنیذ ) در آیه ‪ 69‬سوره هود{ َولَقَ ْد َج ْ‬
‫ث أَن َجاء بِ ِعجْ ٍل َحنِي ٍذ } به چه معناست ؟‬
‫لَبِ َ‬
‫عجل ‪ :‬گوساله ‪.‬‬
‫حنیذ ‪ :‬بریان ‪.‬‬

‫َف إِنَّا‬ ‫س ِم ْنهُ ْم ِخيفَةً قَالُ ْ‬

‫وا الَ تَخ ْ‬ ‫ص ُل إِلَ ْي ِه نَ ِك َرهُ ْم َوأَوْ َج َ‬
‫کلمه ( خیفة ) در آیه ‪ 70‬سوره هود{فَلَ َّما َرأَى أَ ْي ِديَهُ ْم الَ تَ ِ‬
‫أُرْ ِس ْلنَا إِلَى قَوْ ِم لُو ٍط } به چه معناست ؟‬
‫خیفة ‪ :‬خوف و هراس ‪.‬‬

‫ت فَبَ َّشرْ نَاهَا بِإ ِ ْس َحا َ‬

‫ق َو ِمن َو َراء إِ ْس َحا َ‬
‫ق‬ ‫کلمه ( ضحکت ) در آیه ‪ 71‬سوره هود{ َوا ْم َرأَتُهُ قَآئِ َمةٌ فَ َ‬
‫ض ِح َك ْ‬
‫يَ ْعقُ َ‬
‫وب } به چه معناست ؟‬
‫ضحکت ‪ :‬منظور حیض شد ‪.‬‬

‫ع َو َجاء ْتهُ ْالبُ ْش َرى يُ َجا ِدلُنَا فِي قَوْ ِم لُ ٍ‬

‫وط }‬ ‫کلمه ( الروع ) در آیه ‪ 74‬سوره هود{ فَلَ َّما َذه َ‬
‫َب ع َْن ِإ ْب َرا ِهي َم الرَّوْ ُ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫الروع ‪ :‬خوف و هراس ‪ ،‬وحشت ‪.‬‬

‫کلمه ( منیب ) در آیه ‪ 75‬سوره هود{ إِ َّن إِ ْب َرا ِهي َم لَ َحلِي ٌم أَوَّاهٌ ُّمنِيبٌ } به چه معناست ؟‬
‫منیب ‪ :‬رجوع کننده ‪ ،‬توبه کار ‪.‬‬

‫اءت ُر ُسلُنَا لُوطا ً ِسي َء بِ ِه ْم‬

‫جمالت ( سیء بهم – ضاق بهم ذرعا ‪ -‬عصیب ) در آیه ‪ 77‬سوره هود{ َولَ َّما َج ْ‬
‫ق بِ ِه ْم َذرْ عا ً َوقَا َل هَـ َذا يَوْ ٌم َع ِ‬
‫صيبٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ضا َ‬
‫َو َ‬
‫سیء بهم ‪ :‬حضورایشان لوط را بدحال و ناراحی کرد ‪ ،‬زیرا گمان برد ایشان انسان هستند ‪.‬‬
‫ضاق بهم ذرعا ‪ :‬سخت به تنگنا افتاد و کاری برای ایشان از دستش بر نمی آمد و دلش به حال آنان سوخت ‪.‬‬
‫عصیب ‪ :‬پیچیده و دشوار ‪.‬‬

‫جمله ( یهرعون الیه ‪ -‬رشید ) در آیه ‪ 78‬سوره هود{ َو َجاءهُ قَوْ ُمهُ يُه َْر ُعونَ إِلَيْه ِ َو ِمن قَ ْب ُل َكانُ ْ‬
‫وا يَ ْع َملُونَ‬
‫ْس ِمن ُك ْم َر ُج ٌل َّر ِشيد } به چه‬ ‫ض ْيفِي أَلَي َ‬‫وا هّللا َ َوالَ تُ ْخ ُزو ِن فِي َ‬ ‫ت قَا َل يَا قَوْ ِم هَـؤُالء بَنَاتِي ه َُّن أَ ْ‬
‫طهَ ُر لَ ُك ْم فَاتَّقُ ْ‬ ‫ال َّسيِّئَا ِ‬
‫معناست ؟‬
‫یهرعون الیه ‪ :‬شتابان به سوی او آمدند ‪.‬‬
‫‪56‬‬
 ‫رشید ‪:‬عاقل ‪ ،‬راهیاب ‪.‬‬

‫کلمات ( آوی ‪ -‬رکن ) در آیه ‪ 80‬سوره هود{ قَا َل لَوْ أَ َّن لِي بِ ُك ْم قُ َّوةً أَوْ ِ‬
‫آوي إِلَى ُر ْك ٍن َش ِدي ٍد } به چه معناست؟‬
‫آوی ‪ :‬پناه می برم ‪.‬‬
‫رکن ‪ :‬تکیه گاه ‪.‬‬

‫صل ُ ْ‬
‫وا إِلَ ْيكَ‬ ‫جمالت ( أسر بأهلک – بقطع من اللیل ) در آیه ‪ 81‬سوره هود{ قَالُ ْ‬
‫وا يَا لُوطُ إِنَّا ُر ُس ُل َربِّ َ‬
‫ك لَن يَ ِ‬
‫ك بِقِ ْ‬
‫ط ٍع ِّمنَ اللَّ ْي ِل … } به چه معناست ؟‬ ‫ْر بِأ َ ْهلِ َ‬
‫فَأَس ِ‬
‫اسر باهلک ‪ :‬اهل و عیال خود را در شب بکوچان ‪.‬‬
‫بقطع من اللیل ‪ :‬در بخشی از شب ‪.‬‬

‫کلمات ( عالیها – سافلها – سجیل ‪ -‬منضود ) در آیه ‪ 82‬سوره هود{ فَلَ َّما َجاء أَ ْم ُرنَا َج َع ْلنَا عَالِيَهَا َسافِلَهَا‬
‫َوأَ ْمطَرْ نَا َعلَ ْيهَا ِح َجا َرةً ِّمن ِسجِّي ٍل َّمنضُو ٍد } به چه معناست ؟‬
‫عالیها ‪ :‬فوقانی آن ‪ ،‬سطح ان ‪.‬‬
‫سافلها ‪ :‬تحتانی آن ‪ ،‬پایین آن ‪.‬‬
‫سجیل ‪ :‬سنگ گل ‪.‬‬
‫منضود ‪ :‬متتابع و منتظم ‪ ،‬پیاپی ‪.‬‬

‫ك َو َما ِه َي ِمنَ الظَّالِ ِمينَ بِبَ ِعي ٍد } به چه معناست ؟‬

‫سوره هود{ ُّم َس َّو َمةً ِعن َد َربِّ َ‬ ‫کلمه ( مسومة ) در آیه ‪83‬‬
‫مسومة ‪ :‬نشاندار ‪.‬‬

‫ُوا هّللا َ َما لَ ُكم ِّم ْن إِلَـ ٍه َغ ْي ُرهُ‬

‫کلمه ( المکیال ) در آیه ‪ 84‬سوره هود{ َوإِلَى َم ْديَنَ أَ َخاهُ ْم ُش َعيْبا ً قَا َل يَا قَوْ ِم ا ْعبُد ْ‬
‫اب يَوْ ٍم ُّم ِحي ٍط } به چه معناست ؟‬ ‫ال َو ْال ِمي َزانَ إِنِّ َي أَ َرا ُكم بِ َخي ٍْر َوإِنِّ َي أَخَافُ َعلَ ْي ُك ْم َع َذ َ‬
‫ُوا ْال ِم ْكيَ َ‬
‫َوالَ تَنقُص ْ‬
‫المکیال ‪ :‬کیل و پیمانه ‪.‬‬

‫اس أَ ْشيَاءهُ ْم‬ ‫ْط َوالَ تَبْخَ س ْ‬

‫ُوا النَّ َ‬ ‫وا ْال ِم ْكيَا َل َو ْال ِميزَ انَ بِ ْالقِس ِ‬
‫کلمه ( ال تبخسوا ) در آیه ‪ 85‬سوره هود{ َويَا قَوْ ِم أَوْ فُ ْ‬
‫َوالَ تَ ْعثَوْ ْا فِي األَرْ ِ‬
‫ض ُم ْف ِس ِدينَ } به چه معناست ؟‬
‫ال تبخسوا ‪ :‬نکاهید ‪ ،‬کم ندهید ‪.‬‬

‫يظ } به چه‬ ‫کلمه ( بقیة هللا ) در آیه ‪ 86‬سوره هود{ بَقِيَّةُ هّللا ِ َخ ْي ٌر لَّ ُك ْم إِن ُكنتُم ُّم ْؤ ِمنِينَ َو َما أَنَاْ َعلَ ْي ُكم بِ َحفِ ٍ‬
‫معناست ؟‬
‫بقیة هللا ‪ :‬منظور سودی است که پس از به تمام و کمال پرداختن پیمانه و ترازو برای مومن می ماند ‪.‬‬

‫ك أَل َنتَ ْال َحلِي ُم ال َّر ِشي ُد } به چه معناست ؟‬

‫سوره هود{‪ ...‬إِنَّ َ‬ ‫کلمه ( الحلیم ) در آیه ‪87‬‬
‫الحلیم ‪ :‬شکیبا ‪.‬‬

‫ُوا َربَّ ُك ْم ثُ َّم تُوب ْ‬

‫ُوا إِلَ ْي ِه إِ َّن َربِّي َر ِحي ٌم َودُو ٌد } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( ودود ) در آیه ‪ 90‬سوره هود{ َوا ْستَ ْغفِر ْ‬
‫ودود ‪ :‬بسیار با محبت ‪ ،‬بسیار دوستدار ‪.‬‬

‫ض ِعيفا ً َولَوْ الَ‬

‫ك فِينَا َ‬ ‫کلمه ( رهط ) در آیه ‪ 91‬سوره هود{ قَالُ ْ‬
‫وا يَا ُش َعيْبُ َما نَ ْفقَهُ َكثِيراً ِّم َّما تَقُو ُل َوإِنَّا لَن ََرا َ‬
‫يز } به چه معناست ؟‬ ‫ك لَ َر َج ْمنَاكَ َو َما أَنتَ َعلَ ْينَا بِ َع ِز ٍ‬
‫َر ْهطُ َ‬
‫رهط ‪ :‬عشیره و قبیله ‪ ،‬جماعتی که از ده نفر کمتر باشند ‪.‬‬

‫ال يَا قَوْ ِم أَ َر ْه ِطي أَع َُّز َعلَ ْي ُكم ِّمنَ هّللا ِ َواتَّخ َْذتُ ُموهُ َو َراء ُك ْم ِظه ِْريّا ً إِ َّن‬
‫کلمه ( ظهریا ) در آیه ‪ 92‬سوره هود { قَ َ‬
‫َربِّي بِ َما تَ ْع َملُونَ ُم ِحيطٌ } به چه معناست ؟‬
‫ظهریا ‪ :‬پشت سر انداخته شده ‪.‬‬

‫وا َعلَى َم َكانَتِ ُك ْم إِنِّي عَا ِم ٌل َسوْ فَ تَ ْعلَ ُمونَ َمن يَأْتِي ِه َع َذابٌ‬
‫کلمه ( رقیب ) در آیه ‪ 93‬سوره هود { َويَا قَوْ ِم ا ْع َملُ ْ‬
‫ُوا إِنِّي َم َع ُك ْم َرقِيبٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ي ُْخ ِزي ِه َو َم ْن هُ َو َكا ِذبٌ َوارْ تَقِب ْ‬
‫رقیب ‪ :‬چشم براه ‪ ،‬منتظر ‪.‬‬

‫‪57‬‬
 ‫وا َم َعهُ بِ َرحْ َم ٍة َّمنَّا َوأَ َخ َذ ِ‬
‫ت الَّ ِذينَ‬ ‫کلمه ( جاثمین ) در آیه ‪ 94‬سوره هود { َولَ َّما َجاء أَ ْم ُرنَا نَ َّج ْينَا ُش َعيْبا ً َوالَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫ار ِه ْم َجاثِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬ ‫صي َْحةُ فَأَصْ بَح ْ‬
‫ُوا فِي ِديَ ِ‬ ‫ظَلَ ُم ْ‬
‫وا ال َّ‬
‫جاثمین ‪ :‬در جای خود خشکیده و بر رخساره فرو افتاده ‪.‬‬

‫کلمه ( یقدم – أوردهم – الورد ‪ -‬المورود ) در آیه ‪ 98‬سوره هود { يَ ْق ُد ُم قَوْ َمهُ يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة فَأَوْ َر َدهُ ُم النَّ َ‬
‫ار َوبِ ْئ َ‬
‫س‬
‫ْال ِورْ ُد ْال َموْ رُو ُد } به چه معناست ؟‬
‫یقدم ‪ :‬پیش می افتاد ‪ ،‬پیشاپیش حرکت می کند ‪.‬‬
‫أوردهم ‪ :‬آنان را وارد کرد ‪.‬‬
‫الورد ‪ :‬آبشخور ‪ ،‬ورود ‪ ،‬مکان ورود ‪.‬‬
‫المورود ‪ :‬جاییکه بدان وارد می شوند ‪.‬‬

‫س الرِّ ْف ُد ْال َمرْ فُود } به‬ ‫کلمات ( الرفد – المرفود ) در آیه ‪ 99‬سوره هود { َوأُ ْتبِع ْ‬
‫ُوا فِي هَـ ِذ ِه لَ ْعنَةً َويَوْ َم ْالقِيَا َم ِة بِ ْئ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫الرفد ‪ :‬عطاء و ارمغان ‪.‬‬
‫المرفود ‪ :‬عطاءشده ‪.‬‬

‫ك ِم ْن أَنبَاء ْالقُ َرى نَقُصُّ هُ َعلَ ْيكَ ِم ْنهَا قَآئِ ٌم َو َح ِ‬

‫صي ٌد } به‬ ‫کلمات ( قائم ‪ -‬حصید ) در آیه ‪ 100‬سوره هود { َذلِ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫قائم ‪ :‬برجا ‪ ،‬ماندگار ‪.‬‬
‫حصید ‪ :‬درو شده ‪ ،‬مراد تباه ویران شده است ‪.‬‬

‫وا أَنفُ َسهُ ْم فَ َما أَ ْغن ْ‬

‫َت َع ْنهُ ْم آلِهَتُهُ ُم الَّتِي يَ ْد ُعونَ‬ ‫کلمه ( تتبیب ) در آیه ‪ 101‬سوره هود { َو َما ظَلَ ْمنَاهُ ْم َولَـ ِكن ظَلَ ُم ْ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫ِمن دُو ِن هّللا ِ ِمن َش ْي ٍء لِّ َّما َجاء أَ ْم ُر َربِّ َ‬
‫ك َو َما َزادُوهُ ْم َغ ْي َر تَ ْتبِي ٍ‬
‫هالک ساختن ‪ ،‬زیانمند کردن ‪.‬‬

‫اآلخ َر ِة َذلِ َ‬
‫ك‬ ‫اب ِ‬ ‫کلمات ( یوم مجموع – یوم مشهود ) در آیه ‪ 103‬سوره هود { إِ َّن فِي َذلِكَ آليَةً لِّ َم ْن خَ افَ َع َذ َ‬
‫ع لَّهُ النَّاسُ َو َذلِ َ‬
‫ك يَوْ ٌم َّم ْشهُو ٌد } به چه معناست ؟‬ ‫يَوْ ٌم َّمجْ ُمو ٌ‬
‫یوم مجموع ‪ :‬روز گردهمایی ‪.‬‬
‫یوم مشهود ‪ :‬روز دیدنی ‪.‬‬

‫کلمه ( معدود ) در آیه ‪ 104‬سوره هود { َو َما نُ َؤ ِّخ ُرهُ إِالَّ أِل َ َج ٍل َّم ْعدُو ٍد } به چه معناست ؟‬
‫معدود ‪ :‬کم ‪ ،‬اندک ‪.‬‬

‫ار لَهُ ْم فِيهَا َزفِي ٌر َو َش ِهي ٌ‬

‫ق } به چه‬ ‫کلمات ( زفیر ‪ -‬شهیق ) در آیه ‪ 106‬سوره هود { فَأ َ َّما الَّ ِذينَ َشقُ ْ‬
‫وا فَفِي النَّ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫زفیر ‪ :‬صدای ناشی از بازدم و نفس باز پس دادن شدید و طوالنی ‪.‬‬
‫شهیق ‪ :‬صدای دم و نفس باز پس بردن شدید و طوالنی ‪.‬‬

‫ُوا فَفِي ْال َجنَّ ِة خَالِ ِدينَ فِيهَا َما دَا َم ِ‬

‫ت ال َّس َما َو ُ‬
‫ات‬ ‫کلمه ( غیر مجذوذ ) در آیه ‪ 108‬سوره هود { َوأَ َّما الَّ ِذينَ ُس ِعد ْ‬
‫َواألَرْ ضُ إِالَّ َما َشاء َربُّكَ َعطَاء َغ ْي َر َمجْ ُذو ٍذ } به چه معناست ؟‬
‫غیر مجذوذ ‪ :‬غیر مقطوع ‪ ،‬ناگسستنی ‪ ،‬همیشگی و پیاپی ‪.‬‬

‫ك فِي ِمرْ يَ ٍة ِّم َّما يَ ْعبُ ُد هَـؤُالء َما يَ ْعبُ ُدونَ إِالَّ َك َما‬
‫کلمات ( مریه – غیر منقوص ) در آیه ‪ 109‬سوره هود { فَالَ تَ ُ‬
‫ص } به چه معناست ؟‬ ‫يَ ْعبُ ُد آبَا ُؤهُم ِّمن قَ ْب ُل َوإِنَّا لَ ُم َوفُّوهُ ْم نَ ِ‬
‫صيبَهُ ْم َغ ْي َر َمنقُو ٍ‬
‫مریة ‪:‬شک و تردید ‪.‬‬
‫غیر منقوص ‪ :‬بی کم و کاست ‪.‬‬

‫ُون هّللا ِ ِم ْن‬ ‫وا إِلَى الَّ ِذينَ ظَلَ ُم ْ‬

‫وا فَتَ َم َّس ُك ُم النَّا ُر َو َما لَ ُكم ِّمن د ِ‬ ‫کلمه ( ال ترکنوا ) در آیه ‪ 113‬سوره هود { َوالَ تَرْ َكنُ ْ‬
‫أَوْ لِيَاء ثُ َّم الَ تُن َ‬
‫صرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ال ترکنوا ‪ :‬تکیه نکنید ‪ ،‬معتمد و مستند خود مدانید و مسازید ‪.‬‬

‫‪58‬‬
 ‫ار َو ُزلَفا ً ِّمنَ اللَّ ْي ِل إِ َّن‬ ‫کلمات ( طرفی النهار ‪ -‬زلفا ) در آیه ‪ 114‬سوره هود { َوأَقِ ِم ال َّ‬
‫صالَةَ طَ َرفَ ِي النَّهَ ِ‬
‫ت ي ُْذ ِه ْبنَ السَّـيِّئَا ِ‬
‫ت َذلِكَ ِذ ْك َرى لِ َّ‬
‫لذا ِك ِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ْال َح َسنَا ِ‬
‫طرفی النهار ‪ :‬دو طرف روز ‪ ،‬منظور اول وآخر روز است که هنگام برپا داشتن نماز صبح و عصر است ‪.‬‬
‫زلفا ‪ :‬جمع زلفة ‪ ،‬نزدیکیها و اوائل شب که وقت نماز مغرب و عشاء است ‪.‬‬

‫ُون ِمن قَ ْبلِ ُك ْم أُوْ لُ ْ‬

‫وا بَقِيَّ ٍة يَ ْنهَوْ نَ ع َِن ْالفَ َسا ِد فِي‬
‫کلمه ( اولوا بقیة ) در آیه ‪ 116‬سوره هود { فَلَوْ الَ َكانَ ِمنَ ْالقُر ِ‬
‫األَرْ ِ‬
‫ض ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫اولوا بقیة ‪ :‬صاحبان فضل ‪ ،‬خیر خواهان ‪.‬‬
‫بقیة ‪ :‬عقل و فضل ‪ ،‬خیر و نیکی ‪.‬‬

‫یوسف‬
‫ث ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ك َربُّكَ َويُ َعلِّ ُمكَ ِمن تَأْ ِو ِ‬
‫يل األَ َحا ِدي ِ‬ ‫کلمه ( تاویل ) در آیه ‪ 6‬سوره یوسف { َو َك َذلِ َ‬
‫ك يَجْ تَبِي َ‬
‫تاویل ‪ :‬تعبیر ‪ ،‬تفسیر‪.‬‬

‫وا لَيُو ُسفُ َوأَ ُخوهُ أَ َحبُّ إِلَى أَبِينَا ِمنَّا َونَحْ نُ عُصْ بَةٌ ِإ َّن أَبَانَا لَفِي‬
‫کلمه ( عصبة ) در آیه ‪ 8‬سوره یوسف { إِ ْذ قَالُ ْ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬‫ضالَ ٍل ُّمبِ ٍ‬
‫َ‬
‫عصبة ‪ :‬گروه متحد و نیروند ‪.‬‬

‫وا يُوسُفَ أَ ِو ْ‬
‫اط َرحُوهُ أَرْ ضا ً يَ ْخ ُل لَ ُك ْم َوجْ هُ أَبِي ُك ْم‬ ‫کلمات ( اطرحوه – یخل لکم ) در آیه ‪ 9‬سوره یوسف { ا ْقتُلُ ْ‬
‫َوتَ ُكونُ ْ‬
‫وا ِمن بَ ْع ِد ِه قَوْ ما ً َ‬
‫صالِ ِحينَ } به چه معناست ؟‬
‫اطرحوه ‪ :‬بیندازید ‪.‬‬
‫یخل لکم ‪ :‬خالصانه از آن شما می شود ‪ ،‬تنها متوجه شما می گردد ‪.‬‬

‫وا يُوسُفَ َوأَ ْلقُوهُ فِي َغيَابَ ِة‬

‫کلمات ( غیابة – الجب ‪ -‬السیارة ) در آیه ‪ 10‬سوره یوسف { قَا َل قَآئِ ٌل َّم ْنهُ ْم الَ تَ ْقتُلُ ْ‬
‫ْالجُبِّ يَ ْلتَقِ ْ‬
‫طهُ بَعْضُ ال َّسيَّا َر ِة إِن ُكنتُ ْم فَا ِعلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫غیاة ‪ :‬نهانگاه ‪ ،‬مراد ژرفای چاه است ‪.‬‬
‫السیارة ‪ :‬جمع سیار ‪ ،‬قافله ها ‪ ،‬کاروانیان ‪.‬‬

‫کلمه ( یرتع ) در آیه ‪ 12‬سوره یوسف { أَرْ ِس ْلهُ َم َعنَا غَداً يَرْ تَ ْع َويَ ْل َعبْ َوإِنَّا لَهُ لَ َحافِظُونَ } به چه معناست ؟‬
‫یرتع ‪ :‬بچرد ‪ ،‬منظور خوردن و آشامیدن و بهرمندی از میوه ها و چیزهای خوشمزه است ‪.‬‬

‫ت لَ ُك ْم أَنفُ ُس ُك ْم‬
‫ب قَا َل بَلْ َس َّولَ ْ‬ ‫کلمات ( سولت ‪ -‬تصفون ) در آیه ‪ 18‬سوره یوسف { َو َجآؤُوا َعلَى قَ ِم ِ‬
‫يص ِه بِد ٍَم َك ِذ ٍ‬
‫َصفُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ص ْب ٌر َج ِمي ٌل َوهّللا ُ ْال ُم ْستَ َعانُ َعلَى َما ت ِ‬
‫أَ ْمراً فَ َ‬
‫سولت ‪ :‬زینت داده است و خوشایند کرده است ‪.‬‬
‫تصفون ‪ :‬بیان می دارید ‪.‬‬

‫َّارةٌ‬ ‫کلمات ( وارد – ادلی – دلو – اسروه – بضاعة – اسروه بضاعپظ ) در آیه ‪ 19‬سوره یوسف { َو َج ْ‬
‫اءت َسي َ‬
‫ضا َعةً َوهّللا ُ َعلِي ٌم بِ َما يَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ار َدهُ ْم فَأ َ ْدلَى د َْل َوهُ قَا َل يَا بُ ْش َرى هَـ َذا ُغالَ ٌم َوأَ َسرُّ وهُ بِ َ‬ ‫فَأَرْ َسلُ ْ‬
‫وا َو ِ‬
‫وارد ‪ :‬آبدار ‪ ،‬آب آور ‪.‬‬
‫أدلی ‪ :‬سرازیر کرد ‪.‬‬
‫دلو ‪ :‬سطل ‪.‬‬
‫اسروه ‪ :‬او را پنهان کردند ‪.‬‬
‫بضاعة ‪ :‬کاال ‪.‬‬
‫اسروه بضاعة ‪ :‬او را کاالیی برای فروش انگاشتند و به دل راه دادند ‪ ،‬او را بعنوان متاعی نهان داشتند ‪.‬‬

‫س َد َرا ِه َم َم ْعدُو َد ٍة َو َكانُ ْ‬

‫وا فِي ِه ِمنَ‬ ‫کلمات ( شروه – بخس معدودة ) در آیه ‪ 20‬سوره یوسف { َو َش َروْ هُ بِثَ َم ٍن بَ ْخ ٍ‬
‫ال َّزا ِه ِدينَ } به چه معناست ؟‬
‫شروه ‪ :‬او را فروختند ‪.‬‬
‫‪59‬‬
 ‫بخس ‪ :‬ناقص ‪.‬‬
‫معدودة ‪ :‬اندک ‪ ،‬کم ‪.‬‬

‫کلمات ( مثوی ‪ -‬مکنا ) در آیه ‪ 21‬سوره یوسف { َوقَا َل الَّ ِذي ا ْشتَ َراهُ ِمن ِّمصْ َر ِال ْم َرأَتِ ِه أَ ْك ِر ِمي َم ْث َواهُ َع َسى أَن‬
‫ض ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ك َم َّكنِّا لِيُوسُفَ فِي األَرْ ِ‬
‫يَنفَ َعنَا أَوْ نَتَّ ِخ َذهُ َولَداً َو َك َذلِ َ‬
‫مثوی ‪ :‬اقامتگاه ‪ ،‬اقامت ‪.‬‬
‫مکنا ‪ :‬مکانت و منزلت بخشیدیم ‪ ،‬استقرار دادیم ‪.‬‬

‫ت األَ ْب َو َ‬
‫اب‬ ‫کلمات ( راودته‪ ..‬عن ‪ - ..‬هیت ) در آیه ‪ 23‬سوره یوسف { َو َرا َو َد ْتهُ الَّتِي هُ َو فِي بَ ْيتِهَا عَن نَّ ْف ِس ِه َو َغلَّقَ ِ‬
‫ي إِنَّهُ الَ يُ ْفلِ ُح الظَّالِ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت هَيْتَ لَكَ قَا َل َم َعا َذ هّللا ِ ِإنَّهُ َربِّي أَحْ َسنَ َم ْث َوا َ‬
‫َوقَالَ ْ‬
‫راودته ‪ ..‬عن ‪ :‬خواست او را نیرنگ کند و گولش بزند ‪.‬‬
‫هیت ‪ :‬بیا جلو ‪.‬‬

‫صهُ ِمن ُدب ٍُر َوأَ ْلفَيَا َسيِّ َدهَا لَدَى ْالبَا ِ‬
‫ب}‬ ‫کلمات ( قدت ‪ -‬الفیا ) در آیه ‪ 25‬سوره یوسف { َوا ُستَبَقَا ْالبَ َ‬
‫اب َوقَ َّد ْ‬
‫ت قَ ِمي َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫قدت ‪ :‬پاره کرد ‪.‬‬
‫الفیا ‪ :‬یافتند ‪.‬‬

‫کلمه ( قبل ) در آیه ‪ 26‬سوره یوسف { قَا َل ِه َي َرا َو َد ْتنِي عَن نَّ ْف ِسي َو َش ِه َد َشا ِه ٌد ِّم ْن أَ ْهلِهَا إِن َكانَ قَ ِمي ُ‬
‫صهُ قُ َّد ِمن‬
‫قُب ٍُل فَ َ‬
‫ص َدقَ ْ‬
‫ت َوهُ َو ِمنَ ال َكا ِذبِينَ } به چه معناست ؟‬
‫قبل ‪ :‬جلو‪.‬‬

‫صهُ قُ َّد ِمن ُدب ٍُر فَ َك َذبَ ْ‬

‫ت َوهُ َو ِمن الصَّا ِدقِينَ } به چه‬ ‫کلمه ( دبر ) در آیه ‪ 27‬سوره یوسف { َوإِ ْن َكانَ قَ ِمي ُ‬
‫معناست ؟‬
‫پشت سر‪.‬‬

‫ال ِإنَّهُ ِمن َك ْي ِد ُك َّن ِإ َّن َك ْي َد ُك َّن ع ِ‬

‫َظي ٌم } به چه‬ ‫کلمه ( کید ) در آیه ‪ 28‬سوره یوسف { فَلَ َّما َرأَى قَ ِم َ‬
‫يصهُ قُ َّد ِمن ُدب ٍُر قَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫مکر و نیزنگ ‪.‬‬

‫ت ِمنَ ْال ِ‬
‫خَاطئِينَ }‬ ‫ك ُكن ِ‬ ‫کلمه ( أعرض ) در آیه ‪ 29‬سوره یوسف { يُو ُسفُ أَ ْع ِرضْ ع َْن هَـ َذا َوا ْستَ ْغفِ ِري لِ َذنبِ ِ‬
‫ك إِنَّ ِ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫صرف نظر کن ‪.‬‬

‫او ُد فَتَاهَا عَن نَّ ْف ِس ِه قَ ْد‬ ‫کلمه ( قد شغفها حبا ) در آیه ‪ 30‬سوره یوسف { َوقَا َل نِ ْس َوةٌ فِي ْال َم ِدينَ ِة ا ْم َرأَةُ ْال َع ِز ِ‬
‫يز تُ َر ِ‬
‫َش َغفَهَا ُحبّا ً إِنَّا لَن ََراهَا فِي َ‬
‫ضالَ ٍل ُّمبِي ٍن } به چه معناست ؟‬
‫عشق یوسف به درون او خزیده است ‪.‬‬

‫َت لَه َُّن ُمتَّ َكأ ً َوآت ْ‬

‫َت‬ ‫ت إِلَ ْي ِه َّن َوأَ ْعتَد ْ‬
‫ت بِ َم ْك ِر ِه َّن أَرْ َسلَ ْ‬
‫کلمات ( آعتدت ـ متکئا ) در آیه ‪ 31‬سوره یوسف { فَلَ َّما َس ِم َع ْ‬
‫ُك َّل َوا ِح َد ٍة ِّم ْنه َُّن ِس ِّكينا ً ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫أعتدت ‪ :‬آماده کرد‪.‬‬
‫متکئا ‪ :‬بالش و پشتی ‪.‬‬

‫ت فَ َذلِ ُك َّن الَّ ِذي لُ ْمتُنَّنِي فِي ِه َولَقَ ْد َرا َودتُّهُ عَن نَّ ْف ِس ِه‬
‫کلمات (استعصم ـ الصاغرین ) در آیه ‪ 32‬سوره یوسف { قَالَ ْ‬
‫َّاغ ِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ص َم َولَئِن لَّ ْم يَ ْف َعلْ َما آ ُم ُرهُ لَيُ ْس َجن ََّن َولَيَ ُكونا ً ِّمنَ الص ِ‬
‫فَا َستَ ْع َ‬
‫استعصم ‪ :‬سرپیچی و خودداری کرد ‪.‬‬
‫الصاغرین ‪ :‬افراد پست ‪ .‬توهین و تحقیر شده گان ‪.‬‬

‫کلمه ( آصب ) در آیه ‪ 33‬سوره یوسف { قَا َل َربِّ السِّجْ نُ أَ َحبُّ إِلَ َّ‬
‫ي ِم َّما يَ ْدعُونَنِي إِلَ ْي ِه َوإِالَّ تَصْ ِر ْ‬
‫ف َعنِّي َك ْي َده َُّن‬
‫أَصْ بُ إِلَ ْي ِه َّن َوأَ ُكن ِّمنَ ْال َجا ِهلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫میگراییم ‪.‬‬

‫‪60‬‬
 ‫کلمات ( بدا لهم ـ حتی حین) در آیه ‪ 35‬سوره یوسف { ثُ َّم بَدَا لَهُم ِّمن بَ ْع ِد َما َرأَ ُو ْا اآليَا ِ‬
‫ت لَيَ ْس ُجنُنَّهُ َحتَّى ِح ٍ‬
‫ين }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫بدا لهم ‪:‬چنین به نظرشان رسید ‪.‬‬
‫حتی حین ‪ :‬تا مدت نامعلوم و نا محدودی ‪.‬‬

‫ال أَ َح ُدهُ َما إِنِّي أَ َرانِي أَ ْع ِ‬

‫ص ُر خَ ْمراً ‪ } ...‬به‬ ‫کلمه ( أعصر ) در آیه ‪ 36‬سوره یوسف { َو َدخَ َل َم َعهُ السِّجْ نَ فَتَيَانَ قَ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫می فشارم ‪ .‬شیره آنرا می گیرم‪.‬‬

‫َاج ِّم ْنهُ َما ْاذ ُكرْ نِي ِعن َد َربِّكَ فَأَن َساهُ ال َّش ْيطَانُ ِذ ْك َر َربِّ ِه‬
‫کلمه ( ناج ) در آیه ‪ 42‬سوره یوسف { َوقَا َل لِلَّ ِذي ظَ َّن أَنَّهُ ن ٍ‬
‫فَلَبِ َ‬
‫ث فِي السِّجْ ِن بِضْ َع ِسنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫رها ‪ .‬رستگار ‪.‬‬

‫ان يَأْ ُكلُه َُّن‬ ‫ك إِنِّي أَ َرى َس ْب َع بَقَ َرا ٍ‬

‫ت ِس َم ٍ‬ ‫کلمات ( سمان ـ عجاف ـ یابسات ) در آیه ‪ 43‬سوره یوسف { َوقَا َل ْال َملِ ُ‬
‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫اي إِن كنت ْم لِلرُّ ؤيَا تَ ْعبُرُونَ } به چه‬ ‫رُؤيَ َ‬‫ت يَا أَيُّهَا ْال َمألُ أَ ْفتُونِي فِي ْ‬
‫ت ُخضْ ٍر َوأُخ ََر يَابِ َسا ٍ‬
‫اف َو َس ْب َع سُنبُالَ ٍ‬
‫َس ْب ٌع ِع َج ٌ‬
‫معناست ؟‬
‫سمان ‪:‬جمع سمین ‪ .‬چاق ‪.‬‬
‫عجاف ‪ :‬جمع اعجف و عجفاء ‪ .‬الغر ‪.‬‬
‫یابسات ‪ :‬جمع یابس ‪ .‬خشک ‪ .‬رسیده ‪.‬‬

‫َاث أَحْ الَ ٍم َو َما نَحْ نُ بِتَأْ ِوي ِل‬

‫وا أَضْ غ ُ‬
‫کلمه ( أضغاث ـ احالم ـ اضغاث احالم ) در آیه ‪ 44‬سوره یوسف { قَالُ ْ‬
‫األَحْ الَ ِم بِ َعالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫أضغاث ‪ :‬بسته ای از چوب ‪ .‬دسته ای از گیاهان مختلف خشکیده ‪.‬‬
‫احالم ‪ :‬رویا ها ‪ .‬خواب ‪.‬‬
‫اضغاث احالم ‪ :‬مجموعه ای از خوابهای درهم و آشفته و بیجا و بی معنی ‪.‬‬

‫کلمه ( ادکر) در آیه ‪ 45‬سوره یوسف { َوقَا َل الَّ ِذي نَ َجا ِم ْنهُ َما َوا َّد َك َر بَ ْع َد أُ َّم ٍة أَنَاْ أُنَبِّئُ ُكم بِتَأْ ِويلِ ِه فَأَرْ ِسلُ ِ‬
‫ون } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫متذکر شد به یاد آورد ‪.‬‬

‫ال ت َْز َر ُعونَ َس ْب َع ِسنِينَ دَأَبا ً فَ َما َح َ‬

‫صدتُّ ْم فَ َذرُوهُ فِي سُنبُلِ ِه إِالَّ‬ ‫کلمات ( دأبا ـ ذروها ) در آیه ‪ 47‬سوره یوسف { قَ َ‬
‫قَلِيالً ِّم َّما تَأْ ُكلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫دأبا ‪ :‬پیاپی ‪.‬‬
‫ذروها ‪ :‬رهایش کنید ‪ .‬باقی بگذارید ‪.‬‬

‫کلمات ( شداد ـ تحصنون) در آیه ‪ 48‬سوره یوسف { ثُ َّم يَأْتِي ِمن بَ ْع ِد َذلِكَ َس ْب ٌع ِشدَا ٌد يَأْ ُك ْلنَ َما قَ َّد ْمتُ ْم لَه َُّن ِإالَّ قَلِيالً‬
‫صنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ِّم َّما تُحْ ِ‬
‫جمع شدید ‪ .‬سخت ‪ .‬مراد خشک سالیها و قحطیها ‪.‬‬
‫تحصنون ‪ :‬حفظ میکنید ‪ .‬محکم نگه میدارید ‪.‬‬

‫کلمات ( یغاث ـ یعصرون ) در آیه ‪ 49‬سوره یوسف { ثُ َّم يَأْتِي ِمن بَ ْع ِد َذلِ َ‬
‫ك عَا ٌم فِي ِه يُغ ُ‬
‫َاث النَّاسُ َوفِي ِه‬
‫صرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫يَ ْع ِ‬
‫یغاث ‪ :‬بارن بسیار می بارد ‪.‬‬
‫یعصرون ‪ :‬می فشارند ‪ .‬شیره میوه ها و دانه های روغنی را می گیرند ‪.‬‬

‫ك ا ْئتُونِي بِ ِه فَلَ َّما َجاءهُ ال َّرسُو ُل قَا َل ارْ ِج ْع إِلَى َربِّكَ فَاسْأ َ ْلهُ َما‬
‫کلمه ( بال ) در آیه ‪ 50‬سوره یوسف { َوقَا َل ْال َملِ ُ‬
‫بَا ُل النِّس َْو ِة الالَّتِي قَطَّ ْعنَ أَ ْي ِديَه َُّن إِ َّن َربِّي بِ َك ْي ِد ِه َّن َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫حال و وضع ‪ .‬کارو بار ‪.‬‬

‫اش هّلِل ِ‬
‫اودتُّ َّن يُوسُفَ عَن نَّ ْف ِس ِه قُ ْلنَ َح َ‬ ‫کلمات ( خطب ـ حصحص ) در آیه ‪ 51‬سوره یوسف { قَا َل َما خ ْ‬
‫َطبُ ُك َّن إِ ْذ َر َ‬
‫ق أَنَاْ َرا َودتهُ عَن نف ِس ِه َوإِنهُ ل ِمنَ الصَّا ِدقِينَ } به چه‬
‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫ُّ‬ ‫ص ْال َح ُّ‬ ‫ت ا ْم َرأَةُ ْال َع ِز ِ‬
‫يز اآلنَ َحصْ َح َ‬ ‫َما َعلِ ْمنَا َعلَ ْي ِه ِمن سُو ٍء قَالَ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫‪61‬‬
 ‫خطب ‪ :‬پیشامد ‪ .‬کار بزرگی که درباره آن گفتگو می شود ‪.‬‬
‫حصحص ‪ :‬روشن و نمایان شد ‪ .‬جلوه گر گردید ‪.‬‬

‫س ألَ َّما َرةٌ بِالسُّو ِء إِالَّ َما َر ِح َم َربِّ َي إِ َّن َربِّي‬ ‫کلمه (أمارة ) در آیه‪ 53‬سوره یوسف { َو َما أُبَ ِّر ُ‬
‫ئ نَ ْف ِسي إِ َّن النَّ ْف َ‬
‫َغفُو ٌر ر ِ‬
‫َّحي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫بسیار فرمان دهنده ‪.‬‬

‫ال ِإنَّكَ ْاليَوْ َم لَ َد ْينَا‬

‫ك ا ْئتُونِي بِ ِه أَ ْست َْخلِصْ هُ لِنَ ْف ِسي فَلَ َّما َكلَّ َمهُ قَ َ‬
‫کلمه ( مکین ) در آیه ‪ 54‬سوره یوسف { َوقَا َل ْال َملِ ُ‬
‫ين أَ ِم ٌ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫ِم ِك ٌ‬
‫دارای مکانت و منزلت ‪.‬‬

‫کلمه ( منکرون ) در آیه ‪ 58‬سوره یوسف { َو َجاء إِ ْخ َوةُ يُوسُفَ فَ َد َخلُ ْ‬

‫وا َعلَ ْي ِه فَ َع َرفَهُ ْم َوهُ ْم لَهُ ُمن ِكرُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫ناشناسندگان ‪ .‬یعنی او را نمی شناختند ‪.‬‬

‫خ لَّ ُكم ِّم ْن أَبِي ُك ْم أَالَ‬

‫از ِه ْم قَا َل ا ْئتُونِي بِأ َ ٍ‬
‫کلمات ( جهاز ـ المنزلین ) در آیه ‪ 59‬سوره یوسف { َولَ َّما َجهَّ َزهُم بِ َجهَ ِ‬
‫ُ‬
‫تَ َروْ نَ أَنِّي أوفِي ْال َك ْي َل َوأَنَاْ َخ ْي ُر ْال ُم ِ‬
‫نزلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جهاز ‪ :‬ساز و برگ ‪ .‬بارو بنه ‪ .‬اسباب و لوازم ‪.‬‬
‫المنزلین ‪ :‬میزبانان ‪.‬‬

‫کلمه (کیل ) در آیه ‪ 60‬سوره یوسف { فَإِن لَّ ْم تَأْتُونِي بِ ِه فَالَ َك ْي َل لَ ُك ْم ِعن ِدي َوالَ تَ ْق َرب ِ‬
‫ُون } به چه معناست ؟‬
‫پیموده ‪ .‬چیزی که پیمانه زده شده باشد ‪.‬‬

‫ت إِلَ ْينَا َونَ ِمي ُر أَ ْهلَنَا َونَحْ فَظُ أَ َخانَا َون َْزدَا ُد َكي َْل بَ ِع ٍ‬
‫ير‬ ‫ضا َعتُنَا ُر َّد ْ‬
‫کلمه ( نمیر ) در آیه ‪ 65‬سوره یوسف { ‪ ...‬هَـ ِذ ِه بِ َ‬
‫َذلِكَ َك ْي ٌل يَ ِسي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫غذا و خوراک حمل می کنیم ‪ .‬از واژه میره به معنی طعام و خوراکی ‪.‬‬

‫وا َعلَى يُوسُفَ آ َوى إِلَ ْي ِه أَخَاهُ قَا َل إِنِّي أَنَاْ أَ ُخو َ‬
‫ك فَالَ تَ ْبتَئِسْ بِ َما‬ ‫کلمه ( آوی ) در آیه ‪ 69‬سوره یوسف { َولَ َّما َد َخلُ ْ‬
‫َكانُ ْ‬
‫وا يَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫جای داد ‪.‬‬

‫کلمات (السقایة ـ رحل ـ أذن ـ العیر ) در آیه ‪ 70‬سوره یوسف { فَلَ َّما َجهَّ َزهُم بِ َجهَ ِ‬
‫از ِه ْم َج َع َل ال ِّسقَايَةَ فِي َرحْ ِل‬
‫أَ ِخي ِه ثُ َّم أَ َّذنَ ُم َؤ ِّذ ٌن أَيَّتُهَا ْال ِعي ُر إِنَّ ُك ْم لَ َس ِ‬
‫ارقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫السقایة ‪ :‬پیمانه ای که بدان آب می خورند ‪.‬‬
‫رحل ‪ :‬جل و رختی که همچون زین بر پشت شتر می بندند و بر آن سوار میشوند ‪ .‬به بار و کاالی شتر نیز‬
‫اطالق می شود ‪.‬‬
‫أذن ‪ :‬صدا زد ‪ .‬فریاد بر آورد ‪.‬‬
‫العیر ‪ :‬شتران ‪.‬‬

‫ير َوأَنَاْ بِ ِه‬ ‫وا نَ ْفقِ ُد صُ َوا َع ْال َملِ ِ‬

‫ك َولِ َمن َجاء بِ ِه ِح ْم ُل بَ ِع ٍ‬ ‫کلمات ( صواع ـ زعیم ) در آیه ‪ 72‬سوره یوسف { قَالُ ْ‬
‫زَ ِعي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫صواع ‪ :‬پیمانه ‪.‬‬
‫زعیم ‪ :‬ضامن ‪.‬‬

‫کلمات ( أوعیة ـ کدنا ) در آیه ‪ 76‬سوره یوسف { فَبَدَأَ بِأَوْ ِعيَتِ ِه ْم قَ ْب َل ِوعَاء أَ ِخي ِه ثُ َّم ا ْست َْخ َر َجهَا ِمن ِوعَاء أَ ِخي ِه‬
‫ق ُك ِّل ِذي ِع ْل ٍم‬
‫ت ِّمن نَّ َشاء َوفَوْ َ‬ ‫ك ِك ْدنَا لِيُوسُفَ َما َكانَ لِيَأْ ُخ َذ أَ َخاهُ فِي ِدي ِن ْال َملِ ِ‬
‫ك إِالَّ أَن يَ َشا َء هّللا ُ نَرْ فَ ُع َد َر َجا ٍ‬ ‫َك َذلِ َ‬
‫َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫أوعیة ‪ :‬جمع وعاء ‪ .‬ظروف ‪.‬‬
‫کدنا ‪ :‬چاره جویی کردیم ‪.‬‬

‫ق أَ ٌخ لَّهُ ِمن قَ ْب ُل فَأ َ َس َّرهَا يُو ُسفُ فِي نَ ْف ِس ِه َولَ ْم‬

‫ْر ْق فَقَ ْد َس َر َ‬ ‫کلمه ( أسرها ) در آیه ‪ 77‬سوره یوسف { قَالُ ْ‬
‫وا إِن يَس ِ‬
‫صفُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫يُ ْب ِدهَا لَهُ ْم قَا َل أَنتُ ْم َش ٌّر َّم َكانا ً َوهّللا ُ أَ ْعلَ ْم بِ َما تَ ِ‬
‫‪62‬‬
 ‫آن را به دل گرفت و پنهانش کرد ‪.‬‬

‫ُوا ِم ْنهُ خَ لَص ْ‬

‫ُوا‬ ‫کلمات ( استیئسوا ـ خلصوا ـ نجیا ـ فرطتم ـ فلن ابرح ) در آیه ‪ 80‬سوره یوسف { فَلَ َّما ا ْستَيْأَس ْ‬
‫وا أَ َّن أَبَا ُك ْم قَ ْد أَ َخ َذ َعلَ ْي ُكم َّموْ ثِقا ً ِّمنَ هّللا ِ َو ِمن قَ ْب ُل َما فَرَّطتُ ْم فِي يُوسُفَ فَلَ ْن أَ ْب َر َح األرْ َ‬
‫ض‬ ‫َ‬ ‫نَ ِجيّا ً قَا َل َكبِي ُرهُ ْم أَلَ ْم تَ ْعلَ ُم ْ‬
‫َحتَّ َى يَأْ َذنَ لِي أَبِي أَوْ يَحْ ُك َم ُ لِي َوهُ َو خَ ْي ُر ال َحا ِك ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫ْ‬ ‫هّللا‬
‫استیئسوا ‪ :‬بسیار مایوس و نا امید شدند ‪.‬‬
‫خلصوا ‪ :‬از مردم دور شدند و با یکدیگر خلوت کردند‪.‬‬
‫نجیا ‪ :‬نجوا کنندگان ‪.‬‬
‫فرطتم ‪ :‬قصور وکوتاهی کرده اید ‪.‬‬
‫فلن ابرح االرض ‪ :‬پس از این سرزمین حرکت نمیکنیم ‪.‬‬

‫کلمه ( العیر ) در آیه ‪ 82‬سوره یوسف { َواسْأ َ ِل ْالقَرْ يَةَ الَّتِي ُكنَّا فِيهَا َو ْال ِع ْي َر الَّتِي أَ ْقبَ ْلنَا فِيهَا َوإِنَّا لَ َ‬
‫صا ِدقُونَ } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫کاروان ‪ .‬قافله ‪.‬‬

‫َّت َع ْينَاهُ ِمنَ ْالح ُْز ِن فَه َُو‬

‫کلمه ( کظیم ) در آیه ‪ 84‬سوره یوسف { َوتَ َولَّى َع ْنهُ ْم َوقَا َل يَا أَ َسفَى َعلَى يُوسُفَ َوا ْبيَض ْ‬
‫َك ِظي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫یعنی فرو خورنده خشم ‪.‬‬

‫وا تَاهلل تَ ْفتَأ ُ ت َْذ ُك ُر يُوسُفَ َحتَّى تَ ُكونَ َح َرضا ً‬

‫جمله و کلمه ( تفتاء و تذکر ـ حرضا ) در آیه ‪ 85‬سوره یوسف {قَالُ ْ‬
‫أَوْ تَ ُكونَ ِمنَ ْالهَالِ ِكينَ } به چه معناست ؟‬
‫تفتاء ‪ :‬پیسوسته به خاطر می آوری و همیشه یاد می کنی ‪.‬‬
‫حرضا ‪ :‬نزدیک شدن به مرگ ‪.‬‬

‫ُوا ِمن يُوسُفَ َوأَ ِخي ِه َوالَ‬

‫ُوا فَتَ َح َّسس ْ‬
‫ي ْاذهَب ْ‬
‫جمله و کلمه ( تحسسوا من ـ روح ) در آیه ‪ 87‬سوره یوسف { يَا بَنِ َّ‬
‫ح هّللا ِ ِإالَّ ْالقَوْ ُم ْال َكافِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ح هّللا ِ إِنَّهُ الَ يَيْأَسُ ِمن رَّوْ ِ‬ ‫تَيْأَس ْ‬
‫ُوا ِمن رَّوْ ِ‬
‫تحسسوا من ‪ :‬جستجو کنید ‪ .‬پرس و جو نمایید ‪.‬‬
‫روح ‪ :‬رحمت هللا ‪.‬‬

‫وا يَا أَيُّهَا ْال َع ِزي ُز َم َّسنَا َوأَ ْهلَنَا الضُّ رُّ َو ِج ْئنَا بِبِ َ‬
‫ضا َع ٍة‬ ‫وا َعلَ ْي ِه قَالُ ْ‬
‫کلمه ( مزجاة ) در آیه ‪ 88‬سوره یوسف { فَلَ َّما َد َخلُ ْ‬
‫ص ِّدقِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ص َّد ْق َعلَ ْينَا إِ َّن هّللا َ يَجْ ِزي ْال ُمتَ َ‬
‫ف لَنَا ْال َك ْي َل َوتَ َ‬
‫ُّم ْز َجا ٍة فَأَوْ ِ‬
‫مردود و نا پذیرفتنی ‪.‬‬

‫ك هّللا ُ َعلَ ْينَا َوإِن ُكنَّا لَ َخ ِ‬

‫اطئِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫وا تَاهّلل ِ لَقَ ْد آثَ َر َ‬
‫کلمه (آثرک ) در آیه ‪ 91‬سوره یوسف { قَالُ ْ‬
‫تو را ترجیح و تفضیل داده است ‪.‬‬

‫يب َعلَ ْي ُك ُم ْاليَوْ َم يَ ْغفِ ُر هّللا ُ لَ ُك ْم َوهُ َو أَرْ َح ُم الرَّا ِح ِمينَ } به چه‬
‫کلمه ( تثریب ) در آیه ‪ 92‬سوره یوسف { قَا َل الَ ت َْث َر َ‬
‫معناست ؟‬
‫در اینجا به معنی توبیخ و تنبیه است ‪.‬‬

‫ت ْال ِعي ُر قَا َل أَبُوهُ ْم إِنِّي أَل َ ِج ُد ِري َح يُوسُفَ لَوْ الَ أَن‬
‫صل َ ِ‬
‫کلمات ( فصلت ـ تفندون ) در آیه ‪ 94‬سوره یوسف { َولَ َّما فَ َ‬
‫تُفَنِّدُو ِن } به چه معناست ؟‬
‫فصلت ‪ :‬جدا شد ‪ .‬حرکت کرد ‪.‬‬
‫تفندون ‪ :‬مرا کوتاه فکر و کم خرد مینامید ‪.‬‬

‫کلمات ( البدو ـ نزغ ) در آیه ‪ 100‬سوره یوسف { ‪َ ....‬و َجاء بِ ُكم ِّمنَ ْالبَ ْد ِو ِمن بَ ْع ِد أَن نَّز َغ ال َّش ْيطَانُ بَ ْينِي َوبَ ْينَ‬
‫يف لِّ َما يَ َشا ُء ِإنَّهُ هُ َو ْال َعلِي ُم ْال َح ِكي ُم } به چه معناست ؟‬
‫إِ ْخ َوتِي إِ َّن َربِّي لَ ِط ٌ‬
‫البدو ‪ :‬بادیه ‪.‬‬
‫نزغ ‪ :‬فساد کرد و تباهی انداخت ‪.‬‬

‫‪63‬‬
 ‫ب هّللا ِ أَوْ تَأْتِيَهُ ُم السَّا َعةُ بَ ْغتَةً َوهُ ْم الَ‬
‫وا أَن تَأْتِيَهُ ْم غَا ِشيَةٌ ِّم ْن َع َذا ِ‬
‫کلمه ( غاشیة ) در آیه ‪ 107‬سوره یوسف { أَفَأ َ ِمنُ ْ‬
‫يَ ْش ُعرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بالی همگانی و فراگیر و نابود کننده ‪.‬‬

‫وا أَنَّهُ ْم قَ ْد ُك ِذب ْ‬

‫ُوا َجاءهُ ْم نَصْ ُرنَا فَنُجِّ َي‬ ‫س الرُّ ُس ُل َوظَنُّ ْ‬
‫کلمه ( استیأس ) در آیه ‪ 110‬سوره یوسف { َحتَّى إِ َذا ا ْستَيْأ َ َ‬
‫َمن نَّ َشاء َوالَ يُ َر ُّد بَأْ ُسنَا َع ِن ْالقَوْ ِم ْال ُمجْ ِر ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫مایوس و نا امید شدند ‪.‬‬

‫الرعد ‪:‬‬
‫کلمه ( عمد ) در آیه ‪ 2‬سوره رعد { هّللا ُ الَّ ِذي َرفَ َع ال َّس َما َوا ِ‬
‫ت بِ َغي ِْر َع َم ٍد تَ َروْ نَهَا ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ستون ‪.‬‬

‫ض َو َج َع َل فِيهَا َر َوا ِس َي َوأَ ْنهَاراً َو ِمن ُك ِّل‬

‫کلمات ( مد ـ رواسی ) در آیه ‪ 3‬سوره رعد { َوهُ َو الَّ ِذي َم َّد األَرْ َ‬
‫ت لِّقَوْ ٍم يَتَفَكرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫َّ‬ ‫ك آَل يَا ٍ‬ ‫ت َج َع َل فِيهَا زَ وْ َج ْي ِن ْاثنَ ْي ِن يُ ْغ ِشي اللَّ ْي َل النَّهَا َر إِ َّن فِي َذلِ َ‬
‫الثَّ َم َرا ِ‬
‫مد ‪ :‬گسترانیده است ‪.‬‬
‫رواسی ‪ :‬جمع راسی و راسیة ‪ ،‬کوههای ثابت و استوار ‪.‬‬

‫ص ْن َو ٌ‬
‫ان‬ ‫ات ِّم ْن أَ ْعنَا ٍ‬
‫ب َوزَرْ ٌ‬
‫ع َون َِخي ٌل ِ‬ ‫ات َو َجنَّ ٌ‬ ‫کلمه ( صنوان ) در آیه ‪ 4‬سوره رعد { َوفِي األَرْ ِ‬
‫ض قِطَ ٌع ُّمتَ َج ِ‬
‫او َر ٌ‬
‫اح ٍد ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬‫ص ْن َوا ٍن يُ ْسقَى بِ َماء َو ِ‬
‫َو َغ ْي ُر ِ‬
‫جمع صنو ‪ ،‬همگون و یک پایه ‪.‬‬

‫ق َج ِدي ٍد أُوْ لَـئِكَ الَّ ِذينَ‬

‫ْجبْ فَ َع َجبٌ قَوْ لُهُ ْم أَئِ َذا ُكنَّا تُ َرابا ً أَئِنَّا لَفِي خَ ْل ٍ‬
‫کلمه ( االغالل ) در آیه ‪ 5‬سوره رعد { َوإِن تَع َ‬
‫ار هُ ْم فِيهَا خَ الِدونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ك أَصْ َحابُ الن ِ‬
‫َّ‬ ‫ك األَ ْغالَ ُل فِي أَ ْعنَاقِ ِه ْم َوأُوْ لَـئِ َ‬
‫ُوا بِ َربِّ ِه ْم َوأُوْ لَئِ َ‬
‫َكفَر ْ‬
‫جمع غل ‪ ،‬طوق آهنین ‪.‬‬

‫ت ِمن قَ ْبلِ ِه ُم ْال َمثُالَ ُ‬

‫ت َوإِ َّن َربَّ َ‬
‫ك‬ ‫ك بِال َّسيِّئَ ِة قَ ْب َل ْال َح َسنَ ِة َوقَ ْد خَ لَ ْ‬
‫کلمه ( المثالت ) در آیه ‪ 6‬سوره رعد { َويَ ْستَ ْع ِجلُونَ َ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫ك لَ َش ِدي ُد ْال ِعقَا ِ‬
‫اس َعلَى ظُ ْل ِم ِه ْم َوإِ َّن َربَّ َ‬
‫لَ ُذو َم ْغفِ َر ٍة لِّلنَّ ِ‬
‫جمع مثلة ‪ .‬کیفر سخت و عقوبت رسوا کننده ‪.‬‬

‫کلمه ( تغیض) در آیه ‪ 8‬سوره رعد { هّللا ُ يَ ْعلَ ُم َما تَحْ ِم ُل ُكلُّ أُنثَى َو َما تَ ِغيضُ األَرْ َحا ُم َو َما ت َْزدَا ُد َو ُكلُّ َش ْي ٍء ِعن َدهُ‬
‫بِ ِم ْقد ٍ‬
‫َار } به چه معناست ؟‬
‫می کاهد و کم می کند ‪.‬‬

‫کلمه ( سارب ) در آیه ‪ 10‬سوره رعد { َس َواء ِّمن ُكم َّم ْن أَ َس َّر ْالقَوْ َل َو َمن َجهَ َر بِ ِه َو َم ْن ه َُو ُم ْست َْخ ٍ‬
‫ف بِاللَّي ِْل‬
‫اربٌ بِالنَّهَ ِ‬
‫ار } به چه معناست ؟‬ ‫َو َس ِ‬
‫رونده ‪.‬‬

‫خَلفِ ِه يَحْ فَظُونَهُ ِم ْن أَ ْم ِر هّللا ِ إِ َّن هّللا َ‬

‫ات ِّمن بَي ِْن يَ َد ْي ِه َو ِم ْن ْ‬
‫کلمات ( معقبات ـ مرد ) در آیه ‪ 11‬سوره رعد { لَهُ ُم َعقِّبَ ٌ‬
‫ال } به چه‬ ‫ُوا َما بِأ َ ْنفُ ِس ِه ْم َوإِ َذا أَ َرا َد هّللا ُ بِقَوْ ٍم سُوءاً فَالَ َم َر َّد لَهُ َو َما لَهُم ِّمن دُونِ ِه ِمن َو ٍ‬
‫الَ يُ َغيِّ ُر َما بِقَوْ ٍم َحتَّى يُ َغيِّر ْ‬
‫معناست ؟‬
‫معقبات ‪ :‬جمع معقبة ‪ .‬گروه مالئکه و جماعت فرشتگان ‪.‬‬
‫مرد ‪ :‬برگرداندن ‪ .‬برگرداننده ‪.‬‬

‫ت َواألَرْ ِ‬
‫ض‬ ‫کلمات ( طوعا او کرها ـ الغدو ـ االصال ) در آیه ‪ 15‬سوره رعد { َوهّلِل ِ يَ ْس ُج ُد َمن فِي ال َّس َم َ‬
‫اوا ِ‬
‫طَوْ عا ً َوكَرْ ها ً َو ِظاللُهُم بِ ْال ُغ ُد ِّو َو َ‬
‫اآلصا ِل } به چه معناست ؟‬
‫طوعا او کرها ‪ :‬خواه ناخواه ‪.‬‬
‫الغد‪ : .‬جمع غداة ‪ .‬بامدادان ‪.‬‬
‫االصال ‪ :‬جمع آصیل ‪ .‬شامگاهان ‪.‬‬

‫‪64‬‬
 ‫کلمات ( سالت ـ اودیة ـ بقدرها ـ زبدا ـ رابیا ـ حلیة ـ جفاء ) در آیه ‪ 17‬سوره رعد { أَن َز َل ِمنَ ال َّس َماء َماء‬
‫َاع َزبَ ٌد ِّم ْثلُهُ َك َذلِكَ‬
‫ار ا ْبتِغَاء ِح ْليَ ٍة أَوْ َمت ٍ‬
‫َرهَا فَاحْ تَ َم َل ال َّس ْي ُل َزبَداً رَّابِيا ً َو ِم َّما يُوقِ ُدونَ َعلَ ْي ِه فِي النَّ ِ‬‫ت أَوْ ِديَةٌ بِقَد ِ‬ ‫فَ َسالَ ْ‬
‫ك يَضْ ِربُ هّللا ُ‬ ‫ث فِي األَرْ ِ‬
‫ض َك َذلِ َ‬ ‫ق َو ْالبَا ِط َل فَأ َ َّما ال َّزبَ ُد فَيَ ْذهَبُ ُجفَاء َوأَ َّما َما يَنفَ ُع النَّ َ‬
‫اس فَيَ ْم ُك ُ‬ ‫يَضْ ِربُ هّللا ُ ْال َح َّ‬
‫األَ ْمثَا َل } به چه معناست ؟‬
‫سالت ‪ :‬جاری شد ‪.‬‬
‫اودیة ‪ :‬جمع وادی ‪ ،‬دره ها ‪.‬‬
‫بقدرها ‪ :‬به اندازه گنجایش خود ‪.‬‬
‫زبدا ‪ :‬کف ‪.‬‬
‫رابیا ‪ :‬بر آمده ‪ .‬در با ال قرار گرفته ‪.‬‬
‫حلیة ‪ :‬زیور ‪.‬‬
‫جفاء ‪ :‬دور انداختنی ‪.‬‬

‫صلَ َح ِم ْن آبَائِ ِه ْم َوأَ ْز َوا ِج ِه ْم َو ُذرِّ يَّاتِ ِه ْم َوال َمالَئِ َكةُ‬

‫ات َع ْد ٍن يَ ْد ُخلُونَهَا َو َم ْن َ‬
‫کلمه ( عدن ) در آیه ‪ 23‬سوره رعد { َجنَّ ُ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫يَ ْد ُخلُونَ َعلَ ْي ِهم ِّمن ُك ِّل بَا ٍ‬
‫عدن ‪ :‬جای ماندن و جاودانه بسر بردن ‪.‬‬

‫نز َل َعلَ ْي ِه آيَةٌ ِّمن َّربِّ ِه قُلْ إِ َّن هّللا َ يُ ِ‬‫ُ‬ ‫کلمه ( أناب ) در آیه ‪ 27‬سوره رعد { َويَقُو ُل الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ضلُّ َمن يَ َشا ُء‬ ‫ُوا لَوْ الَ أ ِ‬
‫َويَ ْه ِدي إِلَ ْي ِه َم ْن أَن َ‬
‫َاب } به چه معناست ؟‬
‫توبه کرد ‪ .‬برگشت ‪.‬‬

‫ت طُوبَى لَهُ ْم َو ُحسْنُ َمآ ٍ‬

‫ب } به‬ ‫وا َو َع ِملُ ْ‬
‫وا الصَّالِ َحا ِ‬ ‫کلمات ( طوبی ـ مآب ) در آیه ‪ 29‬سوره رعد { الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫طوبی ‪ :‬اسم خاص بهشت است یا اینکه مصدر است و به نیک و زیبا ست ‪ .‬و یا اسم تفضیل و مونث آطیب است‬
‫به معنی پاکیزه رین و زیباترین ‪.‬‬
‫مآب ‪ :‬محل بازگشت ‪ .‬بازگشت ‪.‬‬

‫ت ِمن قَ ْبلِهَا أُ َم ٌم لِّتَ ْتلُ َو َعلَ ْي ِه ُم الَّ ِذ َ‬

‫ي أَوْ َح ْينَا‬ ‫ك أَرْ َس ْلنَاكَ فِي أُ َّم ٍة قَ ْد َخلَ ْ‬ ‫کلمه ( متاب ) در آیه ‪ 30‬سوره رعد { َك َذلِ َ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫َا‬ ‫ت‬‫م‬
‫َِ ِ َ ِ‬ ‫ه‬ ‫ْ‬
‫ي‬ ‫َ‬ ‫ل‬ ‫إ‬ ‫و‬ ‫ُ‬
‫ت‬ ‫ْ‬
‫ل‬ ‫َّ‬
‫ك‬ ‫و‬‫َ‬ ‫ت‬ ‫ه‬
‫َ َ ِ َ‬‫ْ‬
‫ي‬ ‫َ‬ ‫ل‬ ‫ع‬ ‫و‬‫ُ‬ ‫ه‬ ‫َّ‬ ‫ال‬‫ك َوهُ ْم يَ ْكفُرُونَ بِالرَّحْ َمـ ِن قُلْ ه َُو َربِّي ال ِإلَـهَ إِ‬
‫إِلَ ْي َ‬
‫بازگشت من ‪.‬‬

‫ار َعةٌ أَوْ تَحُلُّ‬ ‫صنَع ْ‬

‫ُوا قَ ِ‬ ‫کلمات ( قارعة ـ تحل ) در آیه ‪ 31‬سوره رعد { ‪َ ...‬والَ يَ َزا ُل الَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ُوا تُ ِ‬
‫صيبُهُم بِ َما َ‬
‫َار ِه ْم َحتَّى يَأْتِ َي َو ْع ُد هّللا ِ إِ َّن هّللا َ الَ ي ُْخلِفُ ْال ِمي َعا َد } به چه معناست ؟‬
‫قَ ِريبا ً ِّمن د ِ‬
‫قارعة ‪ :‬بالی کوبنده و مصیبت ویرانگر ‪.‬‬
‫تحل ‪ :‬وارد میشود ‪ .‬فرا میرسد ‪.‬‬

‫ُوا ثُ َّم أَ ْ‬
‫خَذتُهُ ْم فَ َك ْيفَ َكانَ‬ ‫ْت لِلَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ك فَأ َ ْملَي ُ‬ ‫کلمه ( أملیت ) در آیه ‪ 32‬سوره رعد { َولَقَ ِد ا ْستُه ِْز َ‬
‫ئ بِ ُر ُس ٍل ِّمن قَ ْبلِ َ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫ِعقَا ِ‬
‫مهلت داده ام ‪ .‬آزاد گذارده ام ‪.‬‬

‫ق َو َما لَهُم ِّمنَ هّللا ِ ِمن‬

‫اآلخ َر ِة أَ َش ُّ‬
‫ِ‬ ‫کلمه ( واق ) در آیه ‪ 34‬سوره رعد { لَّهُ ْم َع َذابٌ فِي ْال َحيَا ِة ال ُّد ْنيَا َولَ َع َذابُ‬
‫ق } به چه معناست ؟‬ ‫َوا ٍ‬
‫حفظ کننده ‪ .‬نگاه دارنده ‪.‬‬

‫ت َو ِعن َدهُ أُ ُّم ْال ِكتَا ِ‬

‫ب } به چه معناست‬ ‫کلمات ( یمحو ـ یثبت ) در آیه ‪ 39‬سوره رعد { يَ ْمحُو هّللا ُ َما يَ َشا ُء َوي ُْثبِ ُ‬
‫؟‬
‫یمحو ‪ :‬از میان بر میدارد ‪ .‬زایل می گرداند ‪.‬‬
‫یثبت ‪ :‬بر جای میدارد ‪ .‬ثابت و استوار می سازد ‪.‬‬

‫صهَا ِم ْن أَ ْ‬
‫ط َرافِهَا َوهّللا ُ يَحْ ُك ُم الَ ُم َعقِّ َ‬
‫ب‬ ‫کلمه ( معقب ) در آیه ‪ 41‬سوره رعد { أَ َولَ ْم يَ َروْ ْا أَنَّا نَأْتِي األَرْ َ‬
‫ض نَنقُ ُ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫لِ ُح ْك ِم ِه َوهُ َو َس ِري ُع ْال ِح َسا ِ‬
‫تعقیب کننده و باز پرس ‪.‬‬

‫‪65‬‬
 ‫ابراهیم‬
‫َاب ُكلُّ َجب ٍ‬
‫َّار َعنِي ٍد } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( خاب ) در آیه ‪ 15‬سوره ابراهیم { َوا ْستَ ْفتَح ْ‬
‫ُوا َوخ َ‬
‫زیانمند گردید ‪.‬‬

‫کلمه ( صدید ) در آیه ‪ 16‬سوره ابراهیم { ِّمن َو َرآئِ ِه َجهَنَّ ُم َويُ ْسقَى ِمن َّماء َ‬
‫ص ِدي ٍد } به چه معناست ؟‬
‫خونابه ‪.‬‬

‫کلمات ( یتجرعه ـ ال یکاد یسیغه ) در آیه ‪ 17‬سوره ابراهیم { يَتَ َج َّر ُعهُ َوالَ يَ َكا ُد ي ُِسي ُغهُ َويَأْتِي ِه ْال َموْ ُ‬
‫ت ِمن ُك ِّل‬
‫ت َو ِمن َو َرآئِ ِه َع َذابٌ َغلِيظٌ } به چه معناست ؟‬
‫َم َكا ٍن َو َما ه َُو بِ َميِّ ٍ‬
‫یتجرعه ‪ :‬با زحمت و رنج و زحمت آن را جرعه جرعه مینوشد ‪.‬‬
‫الیکاد یسیغه ‪ :‬اصال گوارایش نمی یابد ‪.‬‬

‫وا هّلِل ِ َج ِميعا ً فَقَا َل الضُّ َعفَاء لِلَّ ِذينَ ا ْستَ ْكبَر ْ‬
‫ُوا‬ ‫کلمات ( برزوا ـ مغنون ـ محیص ) در آیه ‪ 21‬سوره ابراهیم { َوبَ َر ُز ْ‬
‫وا لَوْ هَدَانَا هّللا ُ لهَ َد ْينَاك ْم َس َواء َعل ْينَا أ َج ِز ْعنَا أ ْم َ‬
‫صبَرْ نَا‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ب هّللا ِ ِمن َش ْي ٍء قَالُ ْ‬
‫إِنَّا ُكنَّا لَ ُك ْم تَبَعا ً فَهَلْ أَنتُم ُّم ْغنُونَ َعنَّا ِم ْن َع َذا ِ‬
‫يص } به چه معناست ؟‬ ‫َما لَنَا ِمن َّم ِح ٍ‬
‫برزوا ‪ :‬آشکار شدند ‪.‬‬
‫مغنون ‪ :‬دفع کنندگان ‪.‬‬
‫محیص ‪ :‬راه نجات ‪ .‬گریزگاه ‪.‬‬

‫ت بِ َما أَ ْش َر ْكتُ ُم ِ‬
‫ون‬ ‫کلمه ( مصرخ ) در آیه ‪ 22‬سوره ابراهیم { ‪َّ ....‬ما أَنَاْ بِ ُمصْ ِر ِخ ُك ْم َو َما أَنتُ ْم بِ ُمصْ ِر ِخ َّ‬
‫ي إِنِّي َكفَرْ ُ‬
‫ِمن قَ ْب ُل إِ َّن الظَّالِ ِمينَ لَهُ ْم َع َذابٌ أَلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫فریاد رس ‪.‬‬

‫ق األَرْ ِ‬
‫ض َما لَهَا ِمن‬ ‫کلمه ( اجتثت ) در آیه ‪ 26‬سوره ابراهیم { َو َمث ُل َكلِ َم ٍة َخبِيثَ ٍة َك َش َج َر ٍة خَ بِيثَ ٍة اجْ تُثَّ ْ‬
‫ت ِمن فَوْ ِ‬
‫ار } به چه معناست ؟‬‫قَ َر ٍ‬
‫بر کنده شده ‪.‬‬

‫سوره‬ ‫وا قَوْ َمهُ ْم دَا َر ْالبَ َو ِ‬

‫ار‬ ‫وا نِ ْع َمةَ هّللا ِ ُك ْفراً َوأَ َحلُّ ْ‬
‫کلمات ( أحلوا ـ البوار ) در آیه ‪ 28‬أَلَ ْم تَ َر إِلَى الَّ ِذينَ بَ َّدلُ ْ‬
‫ابراهیم { } به چه معناست ؟‬
‫أحلوا ‪ :‬داخل کردند ‪.‬‬
‫البوار ‪ :‬هالک ‪.‬‬

‫س ْالقَ َرا ُر } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( یصلونها ) در آیه ‪ 29‬سوره ابراهیم { َجهَنَّ َم يَصْ لَوْ نَهَا َوبِ ْئ َ‬
‫وارد آن می شوند و بدان میسوزند ‪.‬‬

‫صالَةَ َويُنفِقُ ْ‬
‫وا ِم َّما َر َز ْقنَاهُ ْم ِس ّراً‬ ‫وا يُقِي ُم ْ‬
‫وا ال َّ‬ ‫ي الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬
‫کلمه ( خالل ) در آیه ‪ 31‬سوره ابراهیم { قُل لِّ ِعبَا ِد َ‬
‫َوعَالنِيَةً ِّمن قَ ْب ِل أَن يَأْتِ َي يَوْ ٌم الَّ بَ ْي ٌع فِي ِه َوالَ ِخالَ ٌل } به چه معناست ؟‬
‫رفاقت و دوستی ‪.‬‬

‫س َو ْالقَ َم َر دَآئِبَينَ َو َس َّخ َر لَ ُك ُم اللَّ ْي َل َوالنَّهَ َ‬

‫ار } به چه‬ ‫کلمه ( دائبین ) در آیه ‪ 33‬سوره ابراهیم { َو َس َّخر لَ ُك ُم ال َّش ْم َ‬
‫معناست ؟‬
‫مثنی دائب پیوسته در کار و تالش ‪.‬‬

‫وا نِ ْع َمتَ هّللا ِ الَ تُحْ صُوهَا إِ َّن‬

‫کلمه ( ال تحصوها ) در آیه ‪ 34‬سوره ابراهیم { َوآتَا ُكم ِّمن ُك ِّل َما َسأ َ ْلتُ ُموهُ َوإِن تَ ُع ُّد ْ‬
‫ا ِإلن َسانَ لَظَلُو ٌم َكفَّا ٌر } به چه معناست ؟‬
‫آنها را نمی توانید سرشماری کنید و به حساب آورید ‪.‬‬

‫نت ِمن ُذ ِّريَّتِي بِ َوا ٍد َغي ِْر ِذي زَ رْ ٍ‬

‫ع ِعن َد بَ ْيتِكَ‬ ‫کلمات ( أفئدة ـ تهوی ) در آیه ‪ 37‬سوره ابراهیم { َّربَّنَا إِنِّي أَ ْس َك ُ‬
‫ت لَ َعلَّهُ ْم يَ ْش ُكرُونَ } به چه‬ ‫صالَةَ فَاجْ َعلْ أَ ْفئِ َدةً ِّمنَ النَّ ِ‬
‫اس تَه ِْوي إِلَ ْي ِه ْم َوارْ ُز ْقهُم ِّمنَ الثَّ َم َرا ِ‬ ‫ْال ُم َحر َِّم َربَّنَا لِيُقِي ُم ْ‬
‫وا ال َّ‬
‫معناست ؟‬

‫‪66‬‬
 ‫أفئدة ‪ :‬جمع فواد ‪ .‬دلها ‪.‬‬
‫تهوی ‪ :‬میل کند ‪ .‬بگرداند ‪.‬‬

‫کلمه ( تشخص ) در آیه ‪ 42‬سوره ابراهیم { َوالَ تَحْ َسبَ َّن هّللا َ غَافِالً َع َّما يَ ْع َم ُل الظَّالِ ُمونَ إِنَّ َما يُؤَ ِّخ ُرهُ ْم لِيَوْ ٍم‬
‫تَ ْش َخصُ فِي ِه األَ ْب َ‬
‫صا ُر } به چه معناست ؟‬
‫باز و بی حرکت می ماند ‪ .‬از هراس پلکها به هم نهاده نمی شود ‪.‬و چشمها خیره و مبهوت می گردد ‪.‬‬

‫کلمه وجمالت ( مهطعین ـ مقنعی روسهم ـ ال یرتد الیعم طرفهم ) در آیه ‪ 43‬سوره ابراهیم { ُمه ِْط ِعينَ ُم ْقنِ ِعي‬
‫ُر ُءو ِس ِه ْم الَ يَرْ تَ ُّد إِلَ ْي ِه ْم طَرْ فُهُ ْم َوأَ ْفئِ َدتُهُ ْم هَ َواء } به چه معناست ؟‬
‫مهطعین ‪ :‬شتابندگان بی اختیار و خوار ‪.‬‬
‫مقنعی روسهم ‪ :‬کسانی که سرهای خود را باال گرفته باشند و به چیزی جز ندا دهنده نگاه نکنند ‪.‬‬
‫ال یرتد الیهم طرفهم ‪ :‬چشمهایشان چون باز شد دوباره بر هم نهاده نمی شود ‪.‬‬

‫کلمات ( مقرنین ـ االصفاد ) در آیه ‪ 49‬سوره ابراهیم { َوتَ َرى ْال ُمجْ ِر ِمينَ يَوْ َمئِ ٍذ ُّمقَ َّرنِينَ فِي األَصْ فَا ِد } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫مقرنین ‪ :‬بهم بسته شده ‪.‬‬
‫االصفاد ‪ :‬جمع صفد ‪ .‬غل و زنجیر آهنینی که دست و پای اسیران را با آن می بندند ‪.‬‬

‫کلمات ( سرابیل ـ قطران ) در آیه ‪ 50‬سوره ابراهیم { َس َرابِيلُهُم ِّمن قَ ِط َرا ٍن َوتَ ْغ َشى ُوجُوهَهُ ْم النَّا ُر } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫سرابیل ‪ :‬جمع سربال یعنی پیراهن ‪.‬‬
‫قطران ‪ :‬ماده سیاه رنگ و قابل اشتعال که از نوعی درختان بادیه بیرون می تراود و شبیه قیر است‬

‫ُوا َوي ُْل ِه ِه ُم األَ َم ُل فَ َسوْ فَ يَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( یلههم ) در آیه ‪ 3‬سوره حجر{ َذرْ هُ ْم يَأْ ُكلُ ْ‬
‫وا َويَتَ َمتَّع ْ‬
‫آنان را غافل ساخت ‪.‬‬

‫ب ْال ُمجْ ِر ِمينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( نسلکه ) در آیه ‪ 12‬سوره حجر { َ َذلِكَ نَ ْسلُ ُكهُ فِي قُلُو ِ‬
‫آن را وارد میگردانیم ‪.‬‬

‫جمله ( فظلوا فیه یعرجون ) در آیه ‪ 14‬سوره حجر { َولَوْ فَتَحْ نَا َعلَ ْي ِهم بَابا ً ِّمنَ ال َّس َما ِء فَظَلُّ ْ‬
‫وا فِي ِه يَ ْع ُرجُونَ } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫از آنجا شروع به باال رفتن کنند ‪.‬‬

‫ت أَ ْب َ‬
‫صا ُرنَا بَلْ نَحْ نُ قَوْ ٌم َّم ْسحُورُونَ } به چه‬ ‫کلمه ( سکرت ) در آیه ‪ 15‬سوره حجر { َقَالُ ْ‬
‫وا إِنَّ َما ُس ِّك َر ْ‬
‫معناست ؟‬
‫پوشانده شده است ‪.‬‬

‫ق ال َّس ْم َع فَأ َ ْتبَ َعهُ ِشهَابٌ ُّمبِ ٌ‬

‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫جمله ( استرق السمع ) در آیه ‪ 18‬سوره حجر { إِالَّ َم ِن ا ْستَ َر َ‬
‫دزدکی گوش فرا داد ‪.‬‬

‫ض َم َد ْدنَاهَا َوأَ ْلقَ ْينَا فِيهَا َر َوا ِس َي َوأَنبَ ْتنَا فِيهَا ِمن ُكلِّ‬
‫کلمات ( مددناه ـ موزون ) در آیه ‪ 19‬سوره حجر { َواألَرْ َ‬
‫َش ْي ٍء َّموْ ُزو ٍن } به چه معناست ؟‬
‫مددناه ‪ :‬آن را گسترانیدیم ‪.‬‬
‫موزون ‪ :‬با نظم و نظام شگرف و حساب و کتاب دقیق ‪.‬‬

‫کلمه (لواقح ) در آیه ‪ 22‬سوره حجر { َوأَرْ َس ْلنَا ال ِّريَا َح لَ َواقِ َح فَأَن َز ْلنَا ِمنَ ال َّس َما ِء َما ًء فَأ َ ْسقَ ْينَا ُك ُموهُ َو َما أَنتُ ْم لَهُ‬
‫َازنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫بِخ ِ‬
‫جمع القح به معنی آبستن ‪ .‬و جمع القحة به معنی تلقیح کننده ‪.‬‬

‫ال ِّم ْن َح َمإ ٍ َّم ْسنُو ٍن } به‬

‫ص ٍ‬‫ص ْل َ‬ ‫کلمه (صلصال ـ حما ـ مسنون ) در آیه ‪ 26‬سوره حجر { َولَقَ ْد خَ لَ ْقنَا ِ‬
‫اإلن َسانَ ِمن َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫صلصال ‪ :‬گل خشکیده سفال گونه ای که اگر به آن تلنگر زده شود صدا دهد ‪.‬‬
‫‪67‬‬
 ‫حما ‪ :‬گلی که بر اثر مجاورت فراوان با آب سیاه شده باشد ‪.‬‬
‫مسنون ‪ :‬تغییر بو داده ‪ .‬گندیده ‪.‬‬

‫ار ال َّس ُم ِ‬
‫وم } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( السموم ) در آیه ‪ 27‬سوره حجر { َو ْال َج َّ‬
‫آن خَ لَ ْقنَاهُ ِمن قَ ْب ُل ِمن نَّ ِ‬
‫شعله و زبانه آتش بدون دود ‪.‬‬

‫رُّوحي فَقَع ْ‬
‫ُوا لَهُ َسا ِج ِدينَ } به چه‬ ‫ِ‬
‫ت فِي ِه ِمن‬
‫کلمه ( سویته ) در آیه ‪ 29‬سوره حجر { فَإ ِ َذا َس َّو ْيتُهُ َونَفَ ْخ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫او را آراسته کمال و پذیرایی روان کردم ‪.‬‬

‫صبٌ َو َما هُم ِّم ْنهَا بِ ُم ْخ َر ِجينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( نصب ) در آیه ‪ 48‬سوره حجر { الَ يَ َم ُّسهُ ْم فِيهَا نَ َ‬
‫خستگی ‪.‬‬

‫ك بِ ُغ ٍ‬
‫الم َعلِ ٍيم } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( ال توجل ) در آیه ‪ 53‬سوره حجر { قَالُ ْ‬
‫وا الَ تَوْ َجلْ ِإنَّا نُبَ ِّش ُر َ‬
‫هراسناک مباش ‪.‬‬

‫ق فَالَ تَ ُكن ِّمنَ ْالقَانِ ِطينَ } به چه معناست ؟‬

‫ك بِ ْال َح ِّ‬ ‫کلمه ( القانطین ) در آیه ‪ 55‬سوره حجر { قَالُ ْ‬
‫وا بَ َّشرْ نَا َ‬
‫افراد مایوس و نا امید ‪.‬‬

‫کلمه ( خطب ) در آیه ‪ 57‬سوره حجر { قَا َل فَ َما خَ ْ‬

‫طبُ ُك ْم أَيُّهَا ْال ُمرْ َسلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کار مهمی که قابل گفتگو است ‪.‬‬

‫ك بِقِ ْ‬
‫ط ٍع ِّمنَ اللَّ ْي ِل َواتَّبِ ْع‬
‫ْر بِأ َ ْهلِ َ‬
‫کلمات ( أسربأهلک ـ قطع ـ الیلتفت ـ امضوا ) در آیه ‪ 65‬سوره حجر { فَأَس ِ‬
‫ت ِمن ُك ْم أَ َح ٌد َوا ْمض ْ‬
‫ُوا َحي ُ‬
‫ْث تُ ْؤ َمرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫أَ ْدبَا َرهُ ْم َوالَ يَ ْلتَفِ ْ‬
‫أسر بأهلک ‪ :‬خانواده ات را در شب بکوچان ‪.‬‬
‫قطع ‪ :‬قسمتی ‪ .‬پاسی ‪.‬‬
‫الیلتفت ‪ :‬روی بر نگرداند ‪ .‬به عقب ننگرد ‪.‬‬
‫امضوا ‪ :‬بروید ‪.‬‬

‫ض ْيفِي فَالَ تَ ْف َ‬
‫ضحُو ِن } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( فال تفضحون ) در آیه ‪ 68‬سوره حجر { قَا َل ِإ َّن هَؤُالء َ‬
‫مرا رسوا و بدنام مکنید ‪.‬‬

‫کلمه ( ال تخزون ) در آیه ‪ 69‬سوره حجر { َواتَّقُوا هّللا َ َوالَ تُ ْخ ُزو ِن } به چه معناست ؟‬
‫مرا خوار نسازید ‪.‬‬

‫ك إِنَّهُ ْم لَفِي َس ْك َرتِ ِه ْم يَ ْع َمهُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( لعمرک ) در آیه ‪ 72‬سوره حجر { لَ َع ْم ُر َ‬
‫به زندگی تو سوگند ‪.‬‬

‫کلمات ( سافل ـ سجیل ) در آیه ‪ 74‬سوره حجر { فَ َج َع ْلنَا عَالِيَهَا َسافِلَهَا َوأَ ْمطَرْ نَا َعلَ ْي ِه ْم ِح َجا َرةً ِّمن ِس ٍ‬
‫جِّيل } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫سافل ‪ :‬پایین قسمت زیرین ‪.‬‬
‫سجیل ‪ :‬گل شبیه به سنگ ‪.‬‬

‫ت لِّ ْل ُمت ََو ِّس ِمينَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( للمتوسمین ) در آیه ‪ 75‬سوره حجر { إِ َّن فِي َذلِ َ‬
‫ك آليَا ٍ‬
‫جمع متوسم ‪ .‬کس که از روی نشانه های ظاهری و عالیم ناچیز به حقایق اشیاء پی می برد ‪ .‬دارای فراست و‬
‫ذکاوت است ‪.‬‬

‫قيم } به چه معناست ؟‬‫کلمه ( لبسبیل مقیم ) در آیه ‪ 76‬سوره حجر { َوإِنَّهَا لَبِ َسبِي ٍل ُّم ٍ‬
‫سر راه راست و روشنی است و شب و روز محل عبور و مرور اهالی مکه میباشد ‪.‬‬

‫کلمات ( االیکة ـ اصحاب االیکة ) در آیه ‪ 78‬سوره حجر { َوإِن َكانَ أَصْ َحابُ األَ ْي َك ِة لَظَالِ ِمينَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫‪68‬‬
 ‫االیکة ‪ :‬درختستان ‪.‬‬
‫اصحاب االیکة ‪ :‬مراد قوم شعیب است ‪.‬‬

‫ب أَصْ َحابُ ال ِحجْ ِر ْال ُمرْ َسلِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( اصحاب الحجر ) در آیه ‪ 80‬سوره حجر { َولَقَ ْد َك َّذ َ‬
‫مراد قوم ثمود است که پیغمبر شان صالح نام داشت ‪.‬‬

‫وا يَ ْن ِحتُونَ ِمنَ ْال ِجبَا ِل بُيُوتا ً آ ِمنِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( کانوا ینحتون ) در آیه ‪ 82‬سوره حجر { َو َكانُ ْ‬
‫میتراشیدند ‪.‬‬

‫ض َو َما بَ ْينَهُ َما إِالَّ بِ ْال َح ِّ‬

‫ق َوإِ َّن السَّا َعةَ آلتِيَةٌ‬ ‫ت َواألَرْ َ‬
‫کلمه (اصفح ) در آیه ‪ 85‬سوره حجر { َو َما َخلَ ْقنَا ال َّس َما َوا ِ‬
‫ص ْف َح ْال َج ِم َ‬
‫يل } به چه معناست ؟‬ ‫فَاصْ فَ ِ‬
‫ح ال َّ‬
‫گذشت کن ‪ .‬ببخشای ‪.‬‬

‫ك َسبْعا ً ِّمنَ ْال َمثَانِي َو ْالقُرْ آنَ ْال َع ِظي َم } به‬

‫کلمات ( المثانی ـ سبعا من المثانی ) در آیه ‪ 87‬سوره حجر { َولَقَ ْد آتَ ْينَا َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫المثانی ‪ :‬جمع مثنی یعنی مکرر ‪ ،‬بارها و بارها خوانده شده ‪.‬‬
‫سبعا من المثانی ‪ :‬مراد سوره فاتحه است که ام الکتاب نام دارد ‪.‬‬

‫ك إِلَى َما َمتَّ ْعنَا بِ ِه‬

‫کلمات ( ال تمدن ـ اخفض ـ جناح ـ اخفض جناحک ) در آیه ‪ 88‬سوره حجر { الَ تَ ُم َّد َّن َع ْينَ ْي َ‬
‫اخفِضْ َجنَا َحكَ لِ ْل ُم ْؤ ِمنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫أَ ْز َواجا ً ِّم ْنهُ ْم َوالَ تَحْ ز َْن َعلَ ْي ِه ْم َو ْ‬
‫التمدن ‪ :‬چشم مدوز ‪ .‬خیره مشو ‪.‬‬
‫اخفض ‪ :‬پایین بیاور و بگستران ‪.‬‬
‫جناحک ‪ :‬بال ‪.‬‬
‫اخفض جناحک ‪ :‬متواضع و مهربان باش ‪.‬‬

‫کلمه ( المقتسمین ) در آیه ‪ 90‬سوره حجر { َك َما أَن َز ْلنَا َعلَى ال ُم ْقت َِس ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫بخش کنندگان ‪ .‬کسانی که به تجزیه و تقسیم و تبعیض احکام الهی دست میزدند و قسمتی را می پذیرفتند که به‬
‫سود آنان بود و بقیه را پشت سر می افکندند که با خواست ایشان موافق ئ هماهنگ نبود ‪.‬‬

‫ضينَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( عضین ) در آیه ‪ 91‬سوره حجر {الَّ ِذينَ َج َعلُوا ْالقُرْ آنَ ِع ِ‬
‫یعنی قطعه قطعه و بخش بخش ‪ .‬مراد این است که به برخی از قرآن ایمان داشتند و به برخی باور نداشتند ‪.‬‬

‫کلمه ( اصدع ) در آیه ‪ 94‬سوره حجر { فَاصْ َد ْع بِ َما تُ ْؤ َم ُر َوأَ ْع ِرضْ ع َِن ْال ُم ْش ِر ِكينَ } به چه معناست ؟‬
‫آشکارا بیان کن ‪ .‬آشکار ساز ‪.‬‬

‫نحل ‪:‬‬
‫ُوا أَنَّهُ الَ‬
‫رُّوح ِم ْن أَ ْم ِر ِه َعلَى َمن يَ َشا ُء ِم ْن ِعبَا ِد ِه أَ ْن أَن ِذر ْ‬
‫کلمه (الروح ) در آیه ‪ 2‬سوره نحل { يُنَ ِّز ُل ْال َمآلئِ َكةَ بِ ْال ِ‬
‫إِلَـهَ إِالَّ أَنَاْ فَاتَّقُو ِن } به چه معناست ؟‬
‫مراد بطور عام وحی و نبوت ‪.‬‬

‫صي ٌم ُّمبِ ٌ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫ق ا ِإلن َسانَ ِمن نُّ ْ‬
‫طفَ ٍة فَإ ِ َذا هُ َو خَ ِ‬ ‫کلمه ( خصیم ) در آیه ‪ 4‬سوره نحل { خَ لَ َ‬
‫دشمن ‪.‬‬

‫کلمات ( تریحون ـ تسرحون ) در آیه ‪ 6‬سوره نحل { َولَ ُك ْم فِيهَا َج َما ٌل ِحينَ تُ ِريحُونَ َو ِحينَ تَ ْس َرحُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫تریحون ‪ :‬حیوانات را شامگاهان به آغلها و آسایشگاهها بر می گردانید ‪.‬‬
‫تسرحون ‪ :‬حیوانات را بامدادان به چراگاه می برید و در صحرا سر می دهید ‪.‬‬

‫ق األَنفُ ِ‬
‫س إِ َّن َربَّ ُك ْم لَ َرؤ ٌ‬
‫ُوف‬ ‫کلمه ( شق ) در آیه ‪ 7‬سوره نحل { َوتَحْ ِم ُل أَ ْثقَالَ ُك ْم ِإلَى بَلَ ٍد لَّ ْم تَ ُكونُ ْ‬
‫وا بَالِ ِغي ِه ِإالَّ بِ ِش ِّ‬
‫َّحي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫ر ِ‬

‫‪69‬‬
 ‫به رنج افکندن ‪ .‬به مشقت انداختن ‪.‬‬

‫جمله و کلمه ( علی اللع قصد السبیل ـ جائر ) در آیه ‪ 9‬سوره نحل { َو َعلَى هّللا ِ قَصْ ُد ال َّسبِ ِ‬
‫يل َو ِم ْنهَا َجآئِ ٌر َولَوْ َشاء‬
‫لَهَدَا ُك ْم أَجْ َم ِعينَ } به چه معناست ؟‬
‫هدایت به راه راست در دست خدا است ‪.‬‬
‫جائر ‪ :‬کج ‪ .‬نادرست ‪.‬‬

‫کلمه ( تسیمون ) در آیه ‪ 10‬سوره نحل { هُ َو الَّ ِذي أَن َز َل ِمنَ ال َّس َما ِء َما ًء لَّ ُكم ِّم ْنهُ َش َرابٌ َو ِم ْنهُ َش َج ٌر فِي ِه‬
‫تُ ِسي ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫حیوانات را می چرانید ‪.‬‬

‫ض ُم ْختَلِفا ً أَ ْل َوانُهُ إِ َّن فِي َذلِكَ آليَةً لِّقَوْ ٍم يَ َّذ َّكرُونَ } به‬
‫کلمه ( ذرأ ) در آیه ‪ 13‬سوره نحل { َو َما َذ َرأَ لَ ُك ْم فِي األَرْ ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫آفرید‪.‬‬

‫ط ِريّا ً َوتَ ْست َْخ ِرج ْ‬

‫ُوا ِم ْنهُ‬ ‫کلمات (طریا ـ حلیة ) در آیه ‪ 14‬سوره نحل { َوهُ َو الَّ ِذي َس َّخ َر ْالبَحْ َر لِتَأْ ُكلُ ْ‬
‫وا ِم ْنهُ لَحْ ما ً َ‬
‫وا ِمن فَضْ لِ ِه َولَ َعلَّ ُك ْم تَ ْش ُكرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ك َم َوا ِخ َر فِي ِه َولِتَ ْبتَ ُغ ْ‬
‫ِح ْليَةً ت َْلبَسُونَهَا َوتَ َرى ْالفُ ْل َ‬
‫طریا ‪ :‬تازه ‪.‬‬
‫حلیة ‪ :‬زیور آالت ‪.‬‬

‫اس َي أَن تَ ِمي َد‬ ‫جمالت وکلمه ( أن تمید بکم ـ لئال تمید بکم ـ تمید ) در آیه ‪ 15‬سوره نحل { َوأَ ْلقَى فِي األَرْ ِ‬
‫ض َر َو ِ‬
‫بِ ُك ْم َوأَ ْنهَاراً َو ُسبُالً لَّ َعلَّ ُك ْم تَ ْهتَ ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫أن تمید بکم ‪ :‬تا زمین شما را نلرزاند ‪.‬‬
‫لئال تمید بکم ‪ :‬و یا اینکه (کراهة ان تمید بکم ) است ‪.‬‬
‫تمید ‪ :‬به معنی لرزش و جنبش ‪.‬‬

‫ُضلُّونَهُم بِ َغي ِْر ِع ْل ٍم‬ ‫وا أَوْ زَا َرهُ ْم َكا ِملَةً يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة َو ِم ْن أَوْ َز ِ‬
‫ار الَّ ِذينَ ي ِ‬ ‫کلمه ( أوزار ) در آیه ‪ 25‬سوره نحل { لِيَحْ ِملُ ْ‬
‫أَالَ َساء َما يَ ِزرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع وزر ‪ ،‬بارهای سنگین ‪.‬‬

‫جمله وکلمه ( أتی هللا بنیانهم من القواعد ـ القواعد ـ خر ) در آیه‪ 26‬سوره نحل { قَ ْد َم َك َر الَّ ِذينَ ِمن قَ ْبلِ ِه ْم فَأَتَى‬
‫ْث الَ يَ ْش ُعرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫هّللا ُ بُ ْنيَانَهُم ِّمنَ ْالقَ َوا ِع ِد فَ َخ َّر َعلَ ْي ِه ُم ال َّس ْقفُ ِمن فَوْ قِ ِه ْم َوأَتَاهُ ُم ْال َع َذابُ ِم ْن َحي ُ‬
‫أتی هللا بنیانهم من القواعد ‪ :‬خداوند به سراغ شالوده زندگی آنها رفت و از اساس آن را ویران نمود ‪.‬‬
‫القواعد ‪ :‬جمع قاعدة ‪ ،‬اساس ‪ .‬شالوده ‪.‬‬
‫خر ‪ :‬فرو ریخت ‪ .‬فروافتاد ‪.‬‬

‫جمله ( کنتم تشاقون ) در آیه ‪ 27‬سوره نحل { ثُ َّم يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة ي ُْخ ِزي ِه ْم َويَقُو ُل أَ ْينَ ُش َر َكآئِ َي الَّ ِذينَ ُكنتُ ْم تُ َشاقُّونَ فِي ِه ْم‬
‫ي ْاليَوْ َم َو ْالسُّو َء َعلَى ْال َكافِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫قَا َل الَّ ِذينَ أُوتُ ْ‬
‫وا ْال ِع ْل َم إِ َّن ْال ِخ ْز َ‬
‫جدال و دشمنی و جنگ و ستیز می کردید ‪.‬‬

‫س َم ْث َوى ْال ُمتَ َكب ِِّرينَ } به چه‬ ‫وا أَ ْب َو َ‬

‫اب َجهَنَّ َم خَ الِ ِدينَ فِيهَا فَلَبِ ْئ َ‬ ‫کلمه ( مثوی ) در آیه ‪ 29‬سوره نحل { فَا ْد ُخلُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫اقامتگاه ‪ .‬جایگاه ‪.‬‬

‫کلمه ( تحرص ) در آیه ‪ 37‬سوره نحل {إِن تَحْ ِرصْ َعلَى هُدَاهُ ْم فَإ ِ َّن هّللا َ الَ يَ ْه ِدي َمن يُ ِ‬
‫ضلُّ َو َما لَهُم ِّمن نَّ ِ‬
‫اص ِرينَ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫آزمند باشی ‪ .‬تالش و کوشش کنی ‪.‬‬

‫ُوا فِي هّللا ِ ِمن بَ ْع ِد َما ظُلِ ُم ْ‬

‫وا لَنُبَ ِّوئَنَّهُ ْم فِي ال ُّد ْنيَا َح َسنَةً‬ ‫کلمه ( لنبوئنهم ) در آیه ‪ 41‬سوره نحل { َوالَّ ِذينَ هَا َجر ْ‬
‫َوأَل َجْ ُر اآل ِخ َر ِة أَ ْكبَ ُر لَوْ َكانُ ْ‬
‫وا يَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫ایشان را حتما اسکان می دهیم ‪.‬‬

‫‪70‬‬
‫ض أَوْ يَأْتِيَهُ ُم‬
‫ت أَن يَ ْخ ِسفَ هّللا ُ بِ ِه ُم األَرْ َ‬ ‫جمله ( مکروا السیئات ) در آیه ‪ 45‬سوره نحل {أَفَأ َ ِمنَ الَّ ِذينَ َم َكر ْ‬
‫ُوا ال َّسيِّئَا ِ‬
‫ْال َع َذابُ ِم ْن َحي ُ‬
‫ْث الَ يَ ْش ُعرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫توطئه بدیها را چیدند ‪.‬‬

‫کلمه ( تقلبهم ) در آیه ‪ 46‬سوره نحل {أَوْ يَأْ ُخ َذهُ ْم فِي تَقَلُّبِ ِه ْم فَ َما هُم بِ ُم ْع ِج ِزينَ } به چه معناست ؟‬
‫رفت و آمد برای تجارت و بازرگانی ‪.‬‬

‫َّحي ٌم} به چه معناست ؟‬

‫ُوف ر ِ‬ ‫کلمه (تخوف ) در آیه ‪ 47‬سوره نحل { أَوْ يَأْ ُخ َذهُ ْم َعلَى تَخ َُّو ٍ‬
‫ف فَإ ِ َّن َربَّ ُك ْم لَرؤ ٌ‬
‫بیم و هراس ‪.‬‬

‫ق هّللا ُ ِمن َش ْي ٍء يَتَفَيَّأ ُ ِظالَلُهُ َع ِن ْاليَ ِم ِ‬

‫ين‬ ‫کلمات ( یتفیأ ـ داخرون ) در آیه ‪ 48‬سوره نحل {أَ َو لَ ْم يَ َروْ ْا إِلَى َما خَ لَ َ‬
‫َو ْال َّش َمآئِ ِل ُسجَّداً هّلِل ِ َوهُ ْم د ِ‬
‫َاخرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫یتفیأ ‪ :‬بر می گردد ‪ .‬منتقل میشود ‪.‬‬
‫داخرون ‪ :‬خاضعان و فروتنان ‪.‬‬

‫کلمه (تجأرون ) در آیه ‪ 53‬سوره نحل { َو َما بِ ُكم ِّمن نِّ ْع َم ٍة فَ ِمنَ هّللا ِ ثُ َّم إِ َذا َم َّس ُك ُم الضُّ رُّ فَإِلَ ْي ِه تَجْ أَرُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫ناله وفریاد سر می دهید ‪.‬‬

‫{وإِ َذا بُ ِّش َر أَ َح ُدهُ ْم بِاألُنثَى َ‬

‫ظ َّل َوجْ هُهُ ُمس َْو ّداً َوهُ َو َك ِظي ٌم }‬ ‫کلمات ( ظل ـ مسودا ـ کظیم ) در آیه ‪ 58‬سوره نحل َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫ظل ‪ :‬می شد ‪.‬‬
‫مسودا ‪ :‬سیاه‬
‫کظیم ‪ :‬مملو از غم و اندوه ‪.‬‬

‫کلمه ( یتواری ـ هون ـ یدسه ) در آیه ‪ 59‬سوره نحل {يَتَ َوا َرى ِمنَ ْالقَوْ ِم ِمن سُو ِء َما بُ ِّش َر بِ ِه أَيُ ْم ِس ُكهُ َعلَى ه ٍ‬
‫ُون‬
‫ب أَالَ َساء َما يَحْ ُك ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫أَ ْم يَ ُد ُّسهُ فِي التُّ َرا ِ‬
‫یتواری خود را نهان و از دید مردمان پنهان میسازد ‪.‬‬
‫هون ‪ :‬خواری و رسوایی ‪.‬‬
‫یدسه ‪ :‬زنده به گورش کند ‪.‬‬

‫ب أَ َّن لَهُ ُم ْال ُح ْسنَى الَ‬

‫صفُ أَ ْل ِسنَتُهُ ُم ْال َك ِذ َ‬
‫کلمه ( مفرطون ) در آیه ‪ 62‬سوره نحل { َويَجْ َعلُونَ هّلِل ِ َما يَ ْك َرهُونَ َوتَ ِ‬
‫َج َر َم أَ َّن لَهُ ُم ْالنَّا َر َوأَنَّهُم ُّم ْف َرطُونَ } به چه معناست ؟‬
‫پیشگامان ‪ .‬جلو افتادگان ‪.‬‬

‫کلمات ( فرث ـ سائغا ) در آیه ‪ 66‬سوره نحل { َوإِ َّن لَ ُك ْم فِي األَ ْن َع ِام لَ ِع ْب َرةً نُّ ْسقِي ُكم ِّم َّما فِي بُطُونِ ِه ِمن بَي ِْن فَرْ ٍ‬
‫ث‬
‫َود ٍَم لَّبَنا ً خَ الِصا ً َسآئِغا ً لِل َّش ِ‬
‫اربِينَ } به چه معناست ؟‬
‫فرث ‪ :‬علوفه جویده و نیمه هضم دستگاه گوارش حیوان ‪ .‬تفاله ‪.‬‬
‫سائغا ‪ :‬گوارا ‪.‬‬

‫يل َواألَ ْعنَا ِ‬

‫ب تَتَّ ِخ ُذونَ ِم ْنهُ َس َكراً َو ِر ْزقا ً َح َسنا ً إِ َّن فِي‬ ‫ت النَّ ِخ ِ‬
‫کلمه (سکرا ) در آیه ‪ 67‬سوره نحل { َو ِمن ثَ َم َرا ِ‬
‫َذلِكَ آليَةً لِّقَوْ ٍم يَ ْعقِلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫آنچه مستی آور است ‪.‬‬

‫ك إِلَى النَّحْ ِل أَ ِن اتَّ ِخ ِذي ِمنَ ْال ِجبَا ِل بُيُوتا ً َو ِمنَ ال َّش َج ِر َو ِم َّما‬
‫کلمه ( یعرشون ) در آیه ‪ 68‬سوره نحل { َوأَوْ َحى َربُّ َ‬
‫ْر ُشونَ } به چه معناست ؟‬
‫يَع ِ‬
‫مردمان به صورت سقف می سازند ‪ .‬داربستهایی که انسانها درست می کنند ‪.‬‬

‫کلمات ( فاسلکی ـ ذلال ) در آیه ‪ 69‬سوره نحل {ثُ َّم ُكلِي ِمن ُك ِّل الثَّ َم َرا ِ‬
‫ت فَا ْسلُ ِكي ُسب َُل َرب ِِّك ُذلُالً يَ ْخ ُر ُج ِمن‬
‫ك آليَةً لِّقَوْ ٍم يَتَفَ َّكرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ف أَ ْل َوانُهُ فِي ِه ِشفَاء لِلنَّ ِ‬
‫اس ِإ َّن فِي َذلِ َ‬ ‫بُطُونِهَا َش َرابٌ ُّم ْختَلِ ٌ‬
‫فاسلکی ‪ :‬راه بروید ‪.‬‬
‫ذلال ‪ :‬جمع ذلول ‪ .‬به معنی رام و مطیع ‪.‬‬
‫‪71‬‬
 ‫{وهّللا ُ خَ لَقَ ُك ْم ثُ َّم يَتَ َوفَّا ُك ْم َو ِمن ُكم َّمن يُ َر ُّد إِلَى أَرْ َذ ِل ْال ُع ُم ِر لِ َك ْي الَ يَ ْعلَ َم‬
‫کلمه ( أرذل العمر ) در آیه ‪ 70‬سوره نحل َ‬
‫بَ ْع َد ِع ْل ٍم َشيْئا ً إِ َّن هّللا َ َعلِي ٌم قَ ِدي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫پست ترین مراحل زندگی ‪ .‬دوره ای که انسان در آن فرتوت و خرف میگردد ‪.‬‬

‫ق فَ َما الَّ ِذينَ فُضِّ لُ ْ‬

‫وا بِ َرآدِّي ِر ْزقِ ِه ْم‬ ‫ْض فِي ْال ْ‬
‫رِّز ِ‬ ‫ض ُك ْم َعلَى بَع ٍ‬ ‫کلمه ( رادی ) در آیه ‪ 71‬سوره نحل { َوهّللا ُ فَ َّ‬
‫ض َل بَ ْع َ‬
‫ت أَ ْي َمانُهُ ْم فَهُ ْم فِي ِه َس َواء أَفَبِنِ ْع َم ِة هّللا ِ يَجْ َح ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫َعلَى َما َملَ َك ْ‬
‫رد کنندگان و بر گشت دهندگان است ‪.‬‬

‫کلمه ( حفدة ) در آیه ‪ 72‬سوره نحل { َوهّللا ُ َج َع َل لَ ُكم ِّم ْن أَنفُ ِس ُك ْم أَ ْز َواجا ً َو َج َع َل لَ ُكم ِّم ْن أَ ْز َوا ِج ُكم بَنِينَ َو َحفَ َدةً‬
‫ت هّللا ِ هُ ْم يَ ْكفُرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت أَفَبِ ْالبَا ِط ِل ي ُْؤ ِمنُونَ َوبِنِ ْع َم ِ‬
‫َو َر َزقَ ُكم ِّمنَ الطَّيِّبَا ِ‬
‫جمع حفید ‪ .‬نوادگان ‪ .‬فرزند زادگان‪.‬‬

‫ب هّللا ُ َمثَالً َّر ُجلَ ْي ِن أَ َح ُدهُ َما أَ ْب َك ُم الَ يَ ْق ِد ُر َعلَ َى َش ْي ٍء َوهُ َو َك ٌّل َعلَى‬
‫ض َر َ‬ ‫{و َ‬
‫کلمه ( کل ) در آیه ‪ 76‬سوره نحل َ‬
‫اط ُّم ْستَقِ ٍيم } به چه معناست ؟‬ ‫ص َر ٍ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬
‫ت بِ َخي ٍْر هَلْ يَ ْست َِوي ه َو َو َمن يَأ ُم ُر بِال َعد ِل َوه َو َعلى ِ‬ ‫َموْ الهُ أَ ْينَ َما ي َُوجِّههُّ الَ يَأْ ِ‬
‫کل ‪ :‬سر بار ‪ .‬کسی که در زندگی تنبل و بیکار بوده و ریزه خوار خوان یگران باشد ‪.‬‬

‫ص ِر أَوْ ه َُو أَ ْق َربُ‬

‫ح ْالبَ َ‬
‫ض َو َما أَ ْم ُر السَّا َع ِة إِالَّ َكلَ ْم ِ‬
‫ت َواألَرْ ِ‬
‫کلمه ( لمح ) در آیه ‪ 77‬سوره نحل { َوهّلِل ِ َغيْبُ ال َّس َما َوا ِ‬
‫إِ َّن هّللا َ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِدي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫چشم برهم زدن ‪.‬‬

‫کلمات ( سکنا ـ تستخفونها ـ ظعن ـ أصواف ـ أوبار ـ آشعار ـ آثاثا ـ ) در آیه ‪ 80‬سوره نحل { َوهّللا ُ َج َع َل لَ ُكم‬
‫ارهَا‬ ‫ِّمن بُيُوتِ ُك ْم َس َكنا ً َو َج َع َل لَ ُكم ِّمن ُجلُو ِد األَ ْن َع ِام بُيُوتا ً تَ ْستَ ِخفُّونَهَا يَوْ َم ظَ ْعنِ ُك ْم َويَوْ َم ِإقَا َمتِ ُك ْم َو ِم ْن أَصْ َوافِهَا َوأَوْ بَ ِ‬
‫ارهَا أَثَاثا ً َو َمتَاعا ً إِلَى ِحي ٍن } به چه معناست ؟‬ ‫َوأَ ْش َع ِ‬
‫سکنا ‪ :‬مایه سکون و آرامش ‪.‬‬
‫تستخفونها ‪ :‬آن را سبک و خفیف می یابند ‪.‬‬
‫ظعن ‪ :‬سفر ‪.‬کوچ ‪.‬‬
‫أصواف ‪ :‬جمع صوف ‪ .‬پشم ‪.‬‬
‫أوبار ‪ :‬جمع وبر ‪ .‬کرک ‪.‬‬
‫أشعار ‪ :‬جمع شعر ‪ .‬مو ‪.‬‬
‫أثاثا ‪ :‬ابزار و وسایل منزل ‪.‬‬

‫ال أَ ْكنَانا ً َو َج َع َل لَ ُك ْم‬

‫ق ِظالَالً َو َج َع َل لَ ُكم ِّمنَ ْال ِجبَ ِ‬
‫کلمه ( أکنانا ) در آیه ‪ 81‬سوره نحل { َوهّللا ُ َج َع َل لَ ُكم ِّم َّما خَ لَ َ‬
‫ك يُتِ ُّم نِ ْع َمتَهُ َعلَ ْي ُك ْم لَ َعلَّ ُك ْم تُ ْسلِ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َس َرابِي َل تَقِي ُك ُم ْال َح َّر َو َس َرابِي َل تَقِي ُكم بَأْ َس ُك ْم َك َذلِ َ‬
‫جمع کن ‪ .‬پناهگاهها ‪ ،‬مراد غار ها و شکافهای کوهها است ‪.‬‬

‫ث ِمن ُك ِّل أُ َّم ٍة َش ِهيداً ثُ َّم الَ ي ُْؤ َذنُ لِلَّ ِذينَ َكفَر ْ‬
‫ُوا َوالَ هُ ْم‬ ‫جمله ( و ال هم یستعتبون ) در آیه ‪ 84‬سوره نحل { َويَوْ َم نَ ْب َع ُ‬
‫يُ ْستَ ْعتَبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫از ایشان خواسته نمی شود که رضایت خدا را جلب کنند ‪.‬‬

‫ُوا األَ ْي َمانَ بَ ْع َد تَوْ ِكي ِدهَا َوقَ ْد َج َع ْلتُ ُم‬

‫وا بِ َع ْه ِد هّللا ِ إِ َذا عَاهَدتُّ ْم َوالَ تَنقُض ْ‬
‫کلمه ( توکید ) در آیه ‪ 91‬سوره نحل { َوأَوْ فُ ْ‬
‫هّللا َ َعلَ ْي ُك ْم َكفِيالً إِ َّن هّللا َ يَ ْعلَ ُم َما تَ ْف َعلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تاکید ‪ .‬استوار داشتن ‪.‬‬

‫ت غ َْزلَهَا ِمن بَ ْع ِد‬ ‫ض ْ‬ ‫وا َكالَّتِي نَقَ َ‬ ‫کلمه ( نقضت ـ غزل ـ أنکاثا ـ دخال ـ أربی ) در آیه ‪ 92‬سوره نحل { َوالَ تَ ُكونُ ْ‬
‫قُ َّو ٍة أَن َكاثا ً تَتَّ ِخ ُذونَ أَ ْي َمانَ ُك ْم َد َخالً بَ ْينَ ُك ْم أَن تَ ُكونَ أُ َّمةٌ ِه َي أَرْ بَى ِم ْن أُ َّم ٍة إِنَّ َما يَ ْبلُو ُك ُم هّللا ُ بِ ِه َولَيُبَيِّن ََّن لَ ُك ْم يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة َما‬
‫ُكنتُ ْم فِي ِه ت َْختَلِفُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نقضت ‪ :‬از هم وا کرد ‪ .‬از هم وا گشاد ‪.‬‬
‫غزل ‪ :‬تابیده شده ‪ .‬رشته شده ‪.‬‬
‫أنکاثا ‪ :‬جمع نکث ‪ ،‬رشته از هم وا شده و باز گشوده ‪.‬‬
‫دخال ‪ :‬مکر و خدعه ‪ ،‬فساد و عداوت ‪.‬‬
‫أربی ‪ :‬زیادتر ‪ .‬فراوان تر ‪.‬‬
‫‪72‬‬
‫وا ْالسُّو َء بِ َما‬
‫وا أَ ْي َمانَ ُك ْم َد َخالً بَ ْينَ ُك ْم فَت َِز َّل قَ َد ٌم بَ ْع َد ثُبُوتِهَا َوتَ ُذوقُ ْ‬
‫جمله ( فتزل قدم ) در آیه ‪ 94‬سوره نحل { َوالَ تَتَّ ِخ ُذ ْ‬
‫صدَدتُّ ْم عَن َسبِي ِل هّللا ِ َولَ ُك ْم َع َذابٌ َع ِظي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫پای از جای بلغزد ‪.‬‬

‫ُوا أَجْ َرهُم بِأَحْ َس ِن َما‬

‫صبَر ْ‬ ‫کلمه ( ینفد ) در آیه ‪ 96‬سوره نحل { َما ِعن َد ُك ْم يَنفَ ُد َو َما ِعن َد هّللا ِ بَا ٍ‬
‫ق َولَنَجْ ِزيَ َّن الَّ ِذينَ َ‬
‫َكانُ ْ‬
‫وا يَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تمام می شود ‪ .‬فانی می گردد ‪.‬‬

‫کلمه (یتولونه) در آیه ‪ 100‬سوره نحل { إِنَّ َما س ُْلطَانُهُ َعلَى الَّ ِذينَ يَت ََولَّوْ نَهُ َوالَّ ِذينَ هُم بِ ِه ُم ْش ِر ُكونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫او را به دوستی می گیرند ‪.‬‬

‫وا إِنَّ َما أَنتَ ُم ْفت ٍَر بَلْ أَ ْكثَ ُرهُ ْم‬
‫کلمه (مفتر ) در آیه ‪ 101‬سوره نحل { َوإِ َذا بَ َّد ْلنَا آيَةً َّم َكانَ آيَ ٍة َوهّللا ُ أَ ْعلَ ُم بِ َما يُنَ ِّز ُل قَالُ ْ‬
‫الَ يَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫دروغ پرداز‪.‬‬

‫ق ِليُثَبِّتَ الَّ ِذينَ آ َمنُ ْ‬

‫وا َوهُدًى‬ ‫ُس ِمن َّربِّكَ بِ ْال َح ِّ‬
‫کلمه (روح القدس) در آیه ‪ 102‬سوره نحل { قُلْ نَ َّزلَهُ رُو ُح ْالقُد ِ‬
‫َوبُ ْش َرى لِ ْل ُم ْسلِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫به معنی روح پاک است که مراد جبرئیل ‪ ،‬فرشته وحی است ‪.‬‬

‫اسراء ‪:‬‬

‫کلمات ( جاسوا ـ خالل ) در آیه ‪ 5‬سوره اسراء { فَإ ِ َذا َجاء َو ْع ُد أُوالهُ َما بَ َع ْثنَا َعلَ ْي ُك ْم ِعبَاداً لَّنَا أُوْ لِي بَأْ ٍ‬
‫س َش ِدي ٍد‬
‫ار َو َكانَ َو ْعداً َّم ْفعُوالً } به چه معناست ؟‬ ‫فَ َجاس ْ‬
‫ُوا ِخالَ َل ال ِّديَ ِ‬
‫جاسوا ‪ :‬تفتیش کردند ‪ .‬گشت زدند و گردیدند ‪.‬‬
‫خالل ‪ :‬البالی ‪.‬‬

‫ال َوبَنِينَ َو َج َع ْلنَا ُك ْم أَ ْكثَ َر نَفِيراً }‬

‫کلمه (الکرة ) در آیه ‪ 6‬سوره اسراء { ثُ َّم َر َد ْدنَا لَ ُك ُم ْال َك َّرةَ َعلَ ْي ِه ْم َوأَ ْم َد ْدنَا ُكم بِأ َ ْم َو ٍ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫هجوم ‪ .‬یورش ‪.‬‬

‫کلمات ( لیسوءوا ـ تتبیرا ) در آیه ‪ 7‬سوره اسراء { إِ ْن أَحْ َسنتُ ْم أَحْ َسنتُ ْم أِل َنفُ ِس ُك ْم َوإِ ْن أَ َسأْتُ ْم فَلَهَا فَإ ِ َذا َجاء َو ْع ُد‬
‫ُوا َما َعلَوْ ْا تَ ْتبِيراً } به چه معناست ؟‬ ‫وا ْال َم ْس ِج َد َك َما َد َخلُوهُ أَ َّو َل َم َّر ٍة َولِيُتَبِّر ْ‬
‫ُوا ُوجُوهَ ُك ْم َولِيَ ْد ُخلُ ْ‬
‫اآل ِخ َر ِة لِيَسُوؤ ْ‬
‫لیسوءوا ‪:‬تا اذیت و آزار تان رسانند ‪.‬‬
‫تتبیرا ‪ :‬در هم کوبیدن و نابود کردن ‪.‬‬

‫کلمه ( حصیرا ) در آیه ‪ 8‬سوره اسراء { َع َسى َربُّ ُك ْم أَن يَرْ َح َم ُك ْم َوإِ ْن عُدتُّ ْم ُع ْدنَا َو َج َع ْلنَا َجهَنَّ َم لِ ْل َكافِ ِرينَ َح ِ‬
‫صيراً‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫مکان تنگ فراگیر ‪ .‬زندان سختی که نتوان از آن خارج شد ‪.‬‬

‫جمله ( فمحونا آیة اللیل ) در آیه ‪ 12‬سوره اسراء { َو َج َع ْلنَا اللَّ ْي َل َوالنَّهَا َر آيَتَ ْي ِن فَ َم َحوْ نَا آيَةَ اللَّ ْي ِل َو َج َع ْلنَا آيَةَ النَّهَ ِ‬
‫ار‬
‫صيالً } به چه معناست ؟‬ ‫اب َو ُك َّل َش ْي ٍء فَص َّْلنَاهُ تَ ْف ِ‬ ‫وا َع َد َد ال ِّسنِينَ َو ْال ِح َس َ‬
‫وا فَضْ الً ِّمن َّربِّ ُك ْم َولِتَ ْعلَ ُم ْ‬
‫ص َرةً لِتَ ْبتَ ُغ ْ‬
‫ُم ْب ِ‬
‫مراد از محو شب ‪ ،‬تاریک گگرداندن و در دل ظلمت نهان ساختن است ‪.‬‬

‫کلمه ( منشورا ) در آیه ‪ 13‬سوره اسراء { َو ُك َّل إِن َسا ٍن أَ ْل َز ْمنَاهُ طَآئِ َرهُ فِي ُعنُقِ ِه َونُ ْخ ِر ُج لَهُ يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة ِكتَابا ً يَ ْلقَاهُ‬
‫َمن ُشوراً } به چه معناست ؟‬
‫گشوده و باز ‪.‬‬

‫‪73‬‬
 ‫ق َعلَ ْيهَا ْالقَوْ ُل‬ ‫ك قَرْ يَةً أَ َمرْ نَا ُم ْت َرفِيهَا فَفَ َسقُ ْ‬
‫وا فِيهَا فَ َح َّ‬ ‫کلمه ( مترفیها ) در آیه ‪ 16‬سوره اسراء { َوإِ َذا أَ َر ْدنَا أَن نُّ ْهلِ َ‬
‫فَ َد َّمرْ نَاهَا تَ ْد ِميراً } به چه معناست ؟‬
‫مترفین ‪ ،‬اشخاص متنعم و خوشگذران و ثروتمندان غرق در شهوات ‪.‬‬

‫کلمات ( العاجلة ـ مذموما ـ مدحورا ) در آیه ‪ 18‬سوره اسراء { َّمن َكانَ ي ُِري ُد ْال َعا ِجلَةَ َعج َّْلنَا لَهُ فِيهَا َما نَ َشاء لِ َمن‬
‫نُّ ِري ُد ثُ َّم َج َع ْلنَا لَهُ َجهَنَّ َم يَصْ الهَا َم ْذ ُموما ً َّم ْدحُوراً } به چه معناست ؟‬
‫العاجلة ‪ :‬جهان زودگذر ‪ .‬مراد لذائذ و نعمتهای فعلی است ‪.‬‬
‫مذموما ‪ :‬سرزنش شده ‪.‬‬
‫مدحورا ‪ :‬رانده شده ‪.‬‬

‫کلمه ( محظورا) در آیه ‪ 20‬سوره اسراء { ُكالًّ نُّ ِم ُّد هَـؤُالء َوهَـؤُالء ِم ْن َعطَاء َربِّكَ َو َما َكانَ َعطَاء َربِّكَ‬
‫َمحْ ظُوراً } به چه معناست ؟‬
‫ممنوع ‪.‬‬

‫کلمه ( مخذوال) در آیه ‪ 22‬سوره اسراء { الَّ تَجْ َعل َم َع هّللا ِ إِلَـها ً آ َخ َر فَتَ ْق ُع َد َم ْذ ُموما ً َّم ْخ ُذوالً } به چه معناست ؟‬
‫زبون و خوار ‪.‬‬

‫ُوا إِالَّ إِيَّاهُ َوبِ ْال َوالِ َد ْي ِن إِحْ َسانا ً إِ َّما يَ ْبلُغ ََّن ِعندَكَ‬
‫ك أَالَّ تَ ْعبُد ْ‬ ‫کلمه ( ال تنهر هما ) در آیه ‪ 23‬سوره اسراء { َوقَ َ‬
‫ضى َربُّ َ‬
‫ْال ِكبَ َر أَ َح ُدهُ َما أَوْ ِكالَهُ َما فَالَ تَقُل لَّهُ َما أُفٍّ َوالَ تَ ْنهَرْ هُ َما َوقُل لَّهُ َما قَوْ الً َك ِريما ً } به چه معناست ؟‬
‫آن دو را مران ‪.‬‬

‫اخفِضْ لَهُ َما َجنَا َح ال ُّذ ِّل ِمنَ الرَّحْ َم ِة َوقُل رَّبِّ‬
‫کلمات ( اخفض ـ جناح الذل ـ ) در آیه ‪ 24‬سوره اسراء { َو ْ‬
‫ص ِغيراً } به چه معناست ؟‬
‫ارْ َح ْمهُ َما َك َما َربَّيَانِي َ‬
‫اخفض ‪ :‬پایین آور ‪ .‬بگستران ‪.‬‬
‫جناح الذل ‪ :‬بال خواری ‪ .‬کنایه از تواضع فراوان و فروتنی بسیار است ‪.‬‬

‫صالِ ِحينَ فَإِنَّهُ َكانَ لِألَوَّابِينَ‬ ‫کلمه (أوابین) در آیه ‪ 25‬سوره اسراء { َّربُّ ُك ْم أَ ْعلَ ُم بِ َما فِي نُفُو ِس ُك ْم إِن تَ ُكونُ ْ‬
‫وا َ‬
‫َغفُوراً } به چه معناست ؟‬
‫بسیار برگشت کنندگان با توبه و استغفار به درگاه پروردگار ‪.‬‬

‫ت َذا ْالقُرْ بَى َحقَّهُ َو ْال ِم ْس ِكينَ َوا ْبنَ ال َّسبِي ِل َوالَ تُبَ ِّذرْ تَ ْب ِذيراً } به چه‬
‫کلمه (آت ) در آیه ‪ 26‬سوره اسراء { َوآ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫بده ‪ .‬بپرداز ‪.‬‬

‫ين َو َكانَ ال َّش ْيطَانُ لِ َربِّ ِه َكفُوراً } به‬ ‫کلمه ( المبذرین ) در آیه ‪ 27‬سوره اسراء { إِ َّن ْال ُمبَ ِّذ ِرينَ َكانُ ْ‬
‫وا إِ ْخ َوانَ ال َّشيَا ِط ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫باد دستان ‪.‬‬

‫کلمات و جمله ( مغلولة ـ ال تجعل یدک مغلولة الی عنقک ـ ال تبسطها ـ ملوما ـ محسورا ) در آیه ‪ 29‬سوره‬
‫ك َوالَ تَ ْبس ْ‬
‫ُطهَا ُك َّل ْالبَ ْس ِط فَتَ ْق ُع َد َملُوما ً َّمحْ سُوراً } به چه معناست ؟‬ ‫ك َم ْغلُولَةً إِلَى ُعنُقِ َ‬
‫اسراء { َوالَ تَجْ َعلْ يَ َد َ‬
‫مغلولة ‪ :‬در غل و زنجیر بسته ‪.‬‬
‫ال تجعل یدک مغلولة الی عنقک ‪ :‬کنایه از بخل و تنگ چشمی است ‪.‬‬
‫ال تبسطها ‪ :‬آن را گسترده و باز مگردان ‪ .‬کنایه از اسراف و تبذیر است ‪.‬‬
‫ملوما ‪ :‬سرزنش شده و لومه شده ‪.‬‬
‫محسورا ‪ :‬لخت و بی چیز ‪ .‬درمانده و اندوهناک ‪.‬‬

‫صيراً } به‬ ‫ك يَ ْب ُسطُ ال ِّر ْز َ‬

‫ق لِ َمن يَ َشا ُء َويَ ْق ِد ُر إِنَّهُ َكانَ بِ ِعبَا ِد ِه َخبِيراً بَ ِ‬ ‫کلمه (یقدر ) در آیه ‪ 30‬سوره اسراء { إِ َّن َربَّ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫کم می گرداند ‪ .‬تنگ و ناچیز مینماید ‪.‬‬

‫وا أَوْ ال َد ُك ْم خَ ْشيَةَ إِ ْمال ٍ‬

‫ق نَّحْ نُ نَرْ ُزقُهُ ْم َوإِيَّا ُكم َّ‬
‫إن قَ ْتلَهُ ْم‬ ‫کلمات ( امالق ـ خطئا ) در آیه ‪ 31‬سوره اسراء { َالَ تَ ْقتُلُ ْ‬
‫َكانَ ِخ ْ‬
‫طءاً َكبِيراً } به چه معناست ؟‬
‫‪74‬‬
 ‫امالق ‪ :‬فقر و تنگدستی ‪.‬‬
‫خطئا ‪ :‬گناه ‪.‬‬

‫وا بِ ْال َع ْه ِد‬

‫ُوا َما َل ْاليَتِ ِيم إِالَّ بِالَّتِي ِه َي أَحْ َسنُ َحتَّى يَ ْبلُ َغ أَ ُش َّدهُ َوأَوْ فُ ْ‬
‫کلمه ( أشده ) در آیه ‪ 34‬سوره اسراء { َوالَ تَ ْق َرب ْ‬
‫إِ َّن ْال َع ْه َد َكانَ َم ْسؤُوالً } به چه معناست ؟‬
‫مراد رشد عقالنی و حسن تصرف در امور است ‪.‬‬

‫اس ْال ُم ْستَقِ ِيم َذلِكَ خَ ْي ٌر َوأَحْ َسنُ‬ ‫کلمه ( القسطاس) در آیه ‪ 35‬سوره اسراء { َوأَوْ فُوا ْال َك ْي َل ِإذا ِك ْلتُ ْم َو ِزنُ ْ‬
‫وا بِالقِ ْسطَ ِ‬
‫تَأْ ِويالً } به چه معناست ؟‬
‫ترازو ‪ .‬عدالت ‪.‬‬

‫ص َر َو ْالفُؤَ ا َد ُكلُّ أُولـئِكَ َكانَ‬

‫ك بِ ِه ِع ْل ٌم إِ َّن ال َّس ْم َع َو ْالبَ َ‬ ‫کلمه (ال تقف ) در آیه ‪ 36‬سوره اسراء { َوالَ تَ ْقفُ َما لَي َ‬
‫ْس لَ َ‬
‫َع ْنهُ َم ْسؤُوالً } به چه معناست ؟‬
‫دنباله روی مکن ‪.‬‬

‫ض َولَن تَ ْبلُ َغ ْال ِجبَ َ‬

‫ال‬ ‫ق األَرْ َ‬ ‫ش فِي األَرْ ِ‬
‫ض َم َرحا ً إِنَّ َ‬
‫ك لَن ت َْخ ِر َ‬ ‫کلمه ( لن تخرق) در آیه ‪ 37‬سوره اسراء { َوالَ تَ ْم ِ‬
‫طُوالً } به چه معناست ؟‬
‫پاره نخواهی کرد ‪ .‬نخواهی شکافت ‪.‬‬

‫ص َّر ْفنَا فِي هَـ َذا ْالقُرْ آ ِن لِيَ َّذ َّكر ْ‬

‫ُوا َو َما يَ ِزي ُدهُ ْم إِالَّ نُفُوراً } به چه‬ ‫کلمه (صرفنا ) در آیه ‪ 41‬سوره اسراء { َولَقَ ْد َ‬
‫معناست ؟‬
‫با طرق ‪ .‬فنون مختلف کالم مکررا بیان داشتیم ‪.‬‬

‫کلمه (أکنة ) در آیه ‪ 46‬سوره اسراء { َو َج َع ْلنَا َعلَى قُلُوبِ ِه ْم أَ ِكنَّةً أَن يَ ْفقَهُوهُ َوفِي آ َذانِ ِه ْم َو ْقراً َوإِ َذا َذكَرْ تَ َربَّ َ‬
‫ك فِي‬
‫ار ِه ْم نُفُوراً } به چه معناست ؟‬ ‫آن َوحْ َدهُ َولَّوْ ْا َعلَى أَ ْدبَ ِ‬
‫ْالقُرْ ِ‬
‫جمع کنان ‪ ،‬پرده و پوشش ‪.‬‬

‫ُور ُك ْم فَ َسيَقُولُونَ َمن ي ُِعي ُدنَا قُ ِل الَّ ِذي‬

‫صد ِ‬‫کلمه ( سینغضون) در آیه ‪ 51‬سوره اسراء { أَوْ َخ ْلقا ً ِّم َّما يَ ْكبُ ُر فِي ُ‬
‫ك ُرؤُو َسهُ ْم َويَقُولُونَ َمتَى هُ َو قُلْ َع َسى أَن يَ ُكونَ قَ ِريبا } به چه معناست ؟‬
‫ً‬ ‫فَطَ َر ُك ْم أَ َّو َل َم َّر ٍة فَ َسيُ ْن ِغضُونَ إِلَ ْي َ‬
‫تکان خواهند داد ‪.‬‬

‫کلمه ( الوسیاة ) در آیه ‪ 57‬سوره اسراء { أُولَـئِ َ‬

‫ك الَّ ِذينَ يَ ْد ُعونَ يَ ْبتَ ُغونَ إِلَى َربِّ ِه ُم ْال َو ِسيلَةَ أَيُّهُ ْم أَ ْق َربُ َويَرْ جُونَ‬
‫اب َربِّكَ َكانَ َمحْ ُذوراً } به چه معناست ؟‬ ‫َرحْ َمتَهُ َويَ َخافُونَ َع َذابَهُ إِ َّن َع َذ َ‬
‫چیزی است که انسان را به اجر و پاداش خدا برساند و او را به خدا نزدیک گرداند ‪.‬‬

‫کلمه (مسطورا ) در آیه ‪ 58‬سوره اسراء { َوإِن َّمن قَرْ يَ ٍة إِالَّ نَحْ نُ ُم ْهلِ ُكوهَا قَب َْل يَوْ ِم ْالقِيَا َم ِة أَوْ ُم َع ِّذبُوهَا َع َذابا ً‬
‫ب َم ْسطُوراً } به چه معناست ؟‬‫َش ِديداً َكانَ َذلِك فِي ْال ِكتَا ِ‬
‫نوشته ‪ .‬ضبط و ثبت شده ‪.‬‬

‫ب بِهَا األَ َّولُونَ َوآتَ ْينَا ثَ ُمو َد النَّاقَةَ‬

‫ت إِالَّ أَن َك َّذ َ‬
‫کلمه (تخویفا ) در آیه ‪ 59‬سوره اسراء { َو َما َمنَ َعنَا أَن نُّرْ ِس َل بِاآليَا ِ‬
‫ت ِإالَّ ت َْخ ِويفا ً } به چه معناست ؟‬ ‫ص َرةً فَظَلَ ُم ْ‬
‫وا بِهَا َو َما نُرْ ِس ُل بِاآليَا ِ‬ ‫ُم ْب ِ‬
‫بیم دادن ‪.‬‬

‫اس َو َما َج َع ْلنَا الرُّؤيَا الَّتِي‬

‫ك أَ َحاطَ بِالنَّ ِ‬ ‫کلمه ( الشجرة الملعونة ) در آیه ‪ 60‬سوره اسراء { َوإِ ْذ قُ ْلنَا لَ َ‬
‫ك إِ َّن َربَّ َ‬
‫اس َوال َّش َج َرةَ ْال َم ْلعُونَةَ فِي القُرْ آ ِن َونُ َخ ِّوفُهُ ْم فَ َما يَ ِزي ُدهُ ْم إِالَّ طُ ْغيَانا ً َكبِيراً } به چه معناست ؟‬ ‫أَ َر ْينَا َ‬
‫ك ِإالَّ فِ ْتنَةً لِّلنَّ ِ‬
‫درخت نفرین شده ‪ .‬مراد درخت زقوم است که خوراک گناهکاران است و در بن دوزخ میروید ‪.‬‬

‫ي لَئِ ْن أَ َّخرْ تَ ِن إِلَى يَوْ ِم ْالقِيَا َم ِة ألَحْ تَنِ َك َّن‬ ‫ال أَ َرأَ ْيتَ َ‬
‫ك هَـ َذا الَّ ِذي َك َّر ْمتَ َعلَ َّ‬ ‫کلمه (ألحتنکن ) در آیه ‪ 62‬سوره اسراء { قَ َ‬
‫ُذ ِّريَّتَهُ إَالَّ قَلِيالً } به چه معناست ؟‬
‫زیر چانه ایشان را افسار می بندم ‪ .‬لگام به دهانشان می زنم ‪.‬‬

‫‪75‬‬
 ‫کلمه ( موفورا ) در آیه ‪ 63‬سوره اسراء { قَا َل ْاذهَبْ فَ َمن تَبِ َع َ‬
‫ك ِم ْنهُ ْم فَإ ِ َّن َجهَنَّ َم َجزَآ ُؤ ُك ْم َج َزاء َّموْ فُوراً } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫فراوان ‪ .‬کامل و بی کم و کاست ‪.‬‬

‫صوْ تِكَ َوأَجْ لِبْ‬

‫کلمات (استفززـ أجلب علیهم ـ رجلک ) در آیه ‪ 64‬سوره اسراء { َوا ْستَ ْف ِز ْز َم ِن ا ْستَطَعْتَ ِم ْنهُ ْم بِ َ‬
‫ار ْكهُ ْم فِي األَ ْم َوا ِل َواألَوْ ال ِد َو ِع ْدهُ ْم َو َما يَ ِع ُدهُ ُم ال َّش ْيطَانُ إِالَّ ُغرُوراً } به چه معناست ؟‬
‫ك َو َش ِ‬ ‫َعلَ ْي ِهم بِ َخ ْيلِ َ‬
‫ك َو َر ِجلِ َ‬
‫استفزز ‪ :‬از مصدر استفزاز به معنی ‪ :‬استخفاف و خوار داشتن ‪.‬‬
‫أجلب علیهم ‪ :‬بر آنان فریاد بزن و بتاز ‪ .‬مراد لشکر کشی است ‪.‬‬
‫رجلک ‪ :‬پیاده ‪.‬‬

‫صبا ً ثُ َّم الَ ت َِجد ْ‬

‫ُوا‬ ‫ب ْالبَرِّ أَوْ يُرْ ِس َل َعلَ ْي ُك ْم َحا ِ‬
‫کلمه (حاصبا ) در آیه ‪ 68‬سوره اسراء { أَفَأ َ ِمنتُ ْم أَن يَ ْخ ِسفَ بِ ُك ْم َجانِ َ‬
‫لَ ُك ْم َو ِكيالً } به چه معناست ؟‬
‫باران سنگ ‪ .‬طوفان بادی که سنگ از آن ببارد ‪.‬‬

‫ِّيح‬ ‫کلمه ( قاصفا ) در آیه ‪ 69‬سوره اسراء { أَ ْم أَ ِمنتُ ْم أَن يُ ِعي َد ُك ْم فِي ِه تَا َرةً أُ ْخ َرى فَيُرْ ِس َل َعلَ ْي ُك ْم قَ ِ‬
‫اصفا ِّمنَ الر ِ‬
‫ُوا لَ ُك ْم َعلَ ْينَا بِ ِه تَبِيعا ً } به چه معناست ؟‬ ‫فَيُ ْغ ِرقَ ُكم بِ َما َكفَرْ تُ ْم ثُ َّم الَ ت َِجد ْ‬
‫باد تند و درهم شکننده ‪.‬‬

‫س بِإ ِ َما ِم ِه ْم فَ َم ْن أُوتِ َي ِكتَابَهُ بِيَ ِمينِ ِه فَأُوْ لَـئِكَ يَ ْق َر ُؤونَ‬

‫کلمه (فتیال ) در آیه ‪ 71‬سوره اسراء { يَوْ َم نَ ْدعُو ُك َّل أُنَا ٍ‬
‫ِكتَابَهُ ْم َوالَ ي ْ‬
‫ُظلَ ُمونَ فَتِيالً } به چه معناست ؟‬
‫رشته نازکی که در شکاف هسته خرما قرار دارد و کنایه از چیز بسیار کم و نا چیز است ‪.‬‬

‫ك َع ِن الَّ ِذي أَوْ َح ْينَا ِإلَ ْي َ‬

‫ك لِت ْفت َِر َ‬
‫ي َعلَ ْينَا َغ ْي َرهُ َوإِذاً‬ ‫کلمه ( لیفتنونک) در آیه ‪ 73‬سوره اسراء { َوإِن َكاد ْ‬
‫ُوا لَيَ ْفتِنُونَ َ‬
‫الَّتَّ َخ ُذوكَ َخلِيالً } به چه معناست ؟‬
‫باز دارند ‪ .‬تو را منحرف و منصرف سازند ‪.‬‬

‫دت تَرْ كَنُ إِلَ ْي ِه ْم َشيْئا ً قَلِيالً } به چه‬

‫ك لَقَ ْد ِك َّ‬‫جمله ( لقد کدت ترکن) در آیه ‪ 74‬سوره اسراء { َولَوْ الَ أَن ثَبَّ ْتنَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫نزدیک بود که بدیشان اعتماد و به جانب ایشان میل کنی ‪.‬‬
‫ت ثُ َّم الَ تَ ِج ُد لَكَ َعلَ ْينَا‬ ‫ا‬
‫ََ ِ‬‫م‬‫م‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫فَ‬ ‫ْ‬
‫ع‬ ‫ض‬ ‫و‬ ‫ة‬
‫ََ ِ َ ِ‬ ‫ا‬‫ي‬ ‫ح‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫فَ‬ ‫ْ‬
‫ع‬ ‫ض‬
‫ك ِ‬ ‫کلمه ( ضعف ) در آیه ‪ 75‬سوره اسراء { إِذاً أَّل َ َذ ْقنَا َ‬
‫صيراً } به چه معناست ؟‬ ‫نَ ِ‬
‫دو چندان ‪ .‬چندین برابر ‪.‬‬

‫ق اللَّي ِْل َوقُرْ آنَ ْالفَجْ ِر ِإ َّن‬ ‫کلمات ( دلوک ـ غسق ) در آیه ‪ 78‬سوره اسراء { أَقِ ِم ال َّ‬
‫صالَةَ لِ ُدلُو ِ‬
‫ك ال َّش ْم ِ‬
‫س إِلَى َغ َس ِ‬
‫قُرْ آنَ ْالفَجْ ِر َكانَ َم ْشهُوداً } به چه معناست ؟‬
‫دلوک ‪ :‬زوال خورشید از نصف النهار‪.‬‬
‫غسق ‪ :‬ظلمت تاریکی ‪.‬‬

‫کلمه ( نافلة ) در آیه ‪ 79‬سوره اسراء { َو ِمنَ اللَّ ْي ِل فَتَهَ َّج ْد بِ ِه نَافِلَةً لَّكَ َع َسى أَن يَ ْب َعثَكَ َربُّ َ‬
‫ك َمقَاما ً َّمحْ ُموداً } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫عبادت زائد بر نمازهای پنجگانه ‪.‬‬

‫ق َوأَ ْخ ِرجْ نِي‬ ‫جمله ( مدخل صدق و مخرج صدق ) در آیه ‪ 80‬سوره اسراء { َوقُل رَّبِّ أَ ْد ِخ ْلنِي ُمدْخَ َل ِ‬
‫ص ْد ٍ‬
‫صيراً } به چه معناست ؟‬‫ك س ُْلطَانا ً نَّ ِ‬
‫ق َواجْ َعل لِّي ِمن لَّدُن َ‬ ‫ُم ْخ َر َج ِ‬
‫ص ْد ٍ‬
‫مراد آغازیدن و پایان بخشیدن زیبا و صادقانه ‪.‬‬

‫ق ْالبَا ِط ُل إِ َّن ْالبَا ِط َل َكانَ زَ هُوقا ً } به‬ ‫کلمات ( زهق ـ زهوقا ) در آیه ‪ 81‬سوره اسراء { َوقُلْ َجاء ْال َح ُّ‬
‫ق َو َزهَ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫زهق ‪ :‬زائل شد و نابود گردید ‪ .‬بیرون شد و رفت ‪.‬‬
‫زهوقا ‪ :‬زائل ‪ ،‬باطل ‪.‬‬

‫‪76‬‬
 ‫ض َونَأَى بِ َجانِبِ ِه َوإِ َذا َم َّسهُ‬
‫ان أَ ْع َر َ‬
‫کلمات ( نئا بجانبه ـ یئوسا ) در آیه ‪ 83‬سوره اسراء { َوإِ َذا أَ ْن َع ْمنَا َعلَى ا ِإلن َس ِ‬
‫ال َّشرُّ َكانَ يَؤُوسا ً } به چه معناست ؟‬
‫نئا بجانبه ‪ :‬خویشتن را از یاد منعم اصلی بدور می کند ‪.‬‬
‫یئوسا ‪ :‬بسیار مأیوس و دلتنگ و نا شکیبا ‪.‬‬

‫کلمه (شاکلة ) در آیه ‪ 84‬سوره اسراء { قُلْ ُك ٌّل يَ ْع َم ُل َعلَى َشا ِكلَتِ ِه فَ َربُّ ُك ْم أَ ْعلَ ُم بِ َم ْن هُ َو أَ ْهدَى َسبِيالً } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫طریقه و شیوه ‪ .‬رویه و روش ‪.‬‬

‫وا بِ ِم ْث ِل هَـ َذا ْالقُرْ آ ِن الَ يَأْتُونَ‬

‫ت ا ِإلنسُ َو ْال ِج ُّن َعلَى أَن يَأْتُ ْ‬
‫کلمه ( ظهیرا ) در آیه ‪ 88‬سوره اسراء { قُل لَّئِ ِن اجْ تَ َم َع ِ‬
‫ْض ظَ ِهيراً } به چه معناست ؟‬ ‫بِ ِم ْثلِ ِه َولَوْ َكانَ بَ ْع ُ‬
‫ضهُ ْم لِبَع ٍ‬
‫پشتیبان ‪ ،‬کمک کننده ‪.‬‬

‫وا لَن نُّ ْؤ ِمنَ لَكَ َحتَّى تَ ْف ُج َر لَنَا ِمنَ األَرْ ِ‬

‫ض يَنبُوعا ً } به‬ ‫کلمات ( تفجر ـ ینبوعا ) در آیه ‪ 90‬سوره اسراء { َوقَالُ ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫تفجر ‪ :‬بر جوشانی ‪ .‬بیرون دمانی ‪.‬‬
‫ینبوعا ‪ :‬چشمه ای که آب آن فوران کند و بیرون دمد ‪.‬‬

‫کلمات ( زعمت ـ کسفا ـ قبیال ) در آیه ‪ 92‬سوره اسراء { أَوْ تُ ْسقِطَ ال َّس َماء َك َما زَ َع ْمتَ َعلَ ْينَا ِك َسفا ً أَوْ تَأْتِ َي بِاهّلل ِ‬
‫َو ْال َمآلئِ َك ِة قَبِيالً } به چه معناست ؟‬
‫زعمت ‪ :‬ادعا کرده ای ‪.‬‬
‫کسفا ‪ :‬قطعه قطعه ‪ ،‬تکه تکه ‪.‬‬
‫قبیال ‪ :‬مقابل و رویا رو ‪.‬‬

‫ُف أَوْ تَرْ قَى فِي ال َّس َماء َولَن نُّ ْؤ ِمنَ‬
‫ْت ِّمن ُز ْخر ٍ‬ ‫کلمات ( زخرف ـ ترقی ) در آیه ‪ 93‬سوره اسراء { أَوْ يَ ُكونَ لَ َ‬
‫ك بَي ٌ‬
‫نت إَالَّ بَ َشراً َّرسُوالً } به چه معناست ؟‬ ‫ك َحتَّى تُن َِّز َل َعلَ ْينَا ِكتَابا ً نَّ ْق َر ُؤهُ قُلْ ُس ْب َحانَ َربِّي هَلْ ُك ُ‬
‫لِ ُرقِيِّ َ‬
‫زخرف ‪ :‬پر نقش و نگار ‪.‬‬
‫ترقی ‪ :‬باال روی ‪ .‬صعود کنی ‪.‬‬

‫وا أَئِ َذا ُكنَّا ِعظَاما ً َو ُرفَاتا ً أَإِنَّا‬

‫ُوا بِآيَاتِنَا َوقَالُ ْ‬
‫کلمه ( رفاتا) در آیه ‪ 98‬سوره اسراء { َذلِكَ َجزَآ ُؤهُم بِأَنَّهُ ْم َكفَر ْ‬
‫لَ َم ْبعُوثُونَ خَ ْلقا ً َج ِديداً } به چه معناست ؟‬

‫در هم شکسته و از هم پراکنده ‪.‬‬

‫کلمه ( قتورا ) در آیه ‪ 100‬سوره اسراء { قُل لَّوْ أَنتُ ْم تَ ْملِ ُكونَ خَ زَ آئِنَ َرحْ َم ِة َربِّي إِذاً أَّل َ ْم َس ْكتُ ْم خَ ْشيَةَ ا ِإلنفَ ِ‬
‫اق َو َكانَ‬
‫اإلن َسانُ قَتُوراً} به چه معناست ؟‬
‫بسیار بخیل و تنگ نظر ‪.‬‬

‫صآئِ َر‬ ‫ت َواألَرْ ِ‬

‫ض بَ َ‬ ‫کلمه (مثبورا ) در آیه ‪ 102‬سوره اسراء { قَا َل لَقَ ْد َعلِ ْمتَ َما أَن َز َل هَـؤُالء ِإالَّ َربُّ ال َّس َما َوا ِ‬
‫َوإِنِّي أَل َظُنُّكَ يَا فِرْ َعونُ َم ْثبُوراً } به چه معناست ؟‬
‫نابود ‪ .‬هالک شده ‪.‬‬

‫ض فَأ َ ْغ َر ْقنَاهُ َو َمن َّم َعهُ‬

‫جمله ( أن یستفزهم من االرض ) در آیه ‪ 103‬سوره اسراء { فَأ َ َرا َد أَن يَ ْستَفِ َّزهُم ِّمنَ األَرْ ِ‬
‫َج ِميعا ً } به چه معناست ؟‬
‫اینکه ایشان را از سرزمین مصر با کشت و کشتار نابود گرداند ‪.‬‬

‫ث َونَ َّز ْلنَاهُ ت ِ‬

‫َنزيالً } به چه‬ ‫کلمه ( فرقنا ) در آیه ‪ 106‬سوره اسراء { َوقُرْ آنا ً فَ َر ْقنَاهُ لِتَ ْق َرأَهُ َعلَى النَّ ِ‬
‫اس َعلَى ُم ْك ٍ‬
‫معناست ؟‬
‫جدا جدا و بهره بهره اش کردیم و در زمانهای متفائوت فرستاده ایم ‪.‬‬

‫وا إِ َّن الَّ ِذينَ أُوتُ ْ‬

‫وا ْال ِع ْل َم ِمن قَ ْبلِ ِه إِ َذا يُ ْتلَى َعلَ ْي ِه ْم‬ ‫وا بِ ِه أَوْ الَ تُ ْؤ ِمنُ ْ‬
‫کلمه (لألذقان ) در آیه ‪ 107‬سوره اسراء { قُلْ آ ِمنُ ْ‬
‫يَ ِخرُّ ونَ لِألَ ْذقَا ِن ُسجَّداً } به چه معناست ؟‬
‫‪77‬‬
 ‫بر چانه ها ‪.‬‬

‫ُوا فَلَهُ األَ ْس َماء ْال ُح ْسنَى‬

‫ُوا الرَّحْ َمـنَ أَيّا ً َّما تَ ْدع ْ‬
‫ُوا هّللا َ أَ ِو ا ْدع ْ‬
‫کلمه (ال تخافت) در آیه ‪ 110‬سوره اسراء { قُ ِل ا ْدع ْ‬
‫ك َسبِيالً } به چه معناست ؟‬ ‫ك َوالَ تُ َخافِ ْ‬
‫ت بِهَا َوا ْبت َِغ بَ ْينَ َذلِ َ‬ ‫صالَتِ َ‬
‫َوالَ تَجْ هَرْ بِ َ‬
‫صدا را پایین آوردن ‪.‬‬

‫ك فِي ْال ُم ْل ِ‬
‫ك َولَ ْم يَ ُكن لَّهُ‬ ‫کلمه ( ولی ) در آیه ‪ 111‬سوره اسراء { َوقُ ِل ْال َح ْم ُد هّلِل ِ الَّ ِذي لَ ْم يَتَّ ِخ ْذ َولَداً َولَم يَ ُكن لَّهُ َش ِري ٌ‬
‫َولِ ٌّي ِّمنَ ال ُّذ َّل َو َكبِّرْ هُ تَ ْكبِيراً } به چه معناست ؟‬
‫سرپرست ‪ .‬یار و مددکار ‪.‬‬

‫کهف ‪:‬‬
‫کلمه (عوجا ) در آیه ‪ 1‬سوره کهف { ْال َح ْم ُد هَّلِل ِ الَّ ِذي أَن َز َل َعلَى َع ْب ِد ِه ْال ِكت َ‬
‫َاب َولَ ْم يَجْ َعل لَّهُ ِع َو َجا } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫کژی و کجی ‪ .‬انحراف ‪.‬‬

‫کلمه ( قیما ) در آیه ‪ 2‬سوره کهف { قَيِّما ً لِّيُن ِذ َر بَأْسا ً َش ِديداً ِمن لَّ ُد ْنهُ َويُبَ ِّش َر ْال ُم ْؤ ِمنِينَ الَّ ِذينَ يَ ْع َملُونَ الصَّالِ َحا ِ‬
‫ت أَ َّن‬
‫لَهُ ْم أَجْ راً َح َسنا ً } به چه معناست ؟‬
‫معتدل‬

‫کلمه ( ماکثین) در آیه ‪ 3‬سوره کهف { َما ِكثِينَ فِي ِه أَبَداً } به چه معناست ؟‬
‫ماندگاران ‪ .‬مقیمان ‪.‬‬

‫ث أَ َسفا ً } به‬
‫ار ِه ْم إِن لَّ ْم ي ُْؤ ِمنُوا بِهَ َذا ْال َح ِدي ِ‬ ‫کلمات ( باخع ـ أسفا ) در آیه ‪ 6‬سوره کهف { فَلَ َعلَّ َ‬
‫ك بَا ِخ ٌع نَّ ْف َس َ‬
‫ك َعلَى آثَ ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫باخع ‪ :‬هالک کننده ‪ .‬نابود کننده ‪.‬‬
‫أسفا ‪ :‬خشم و اندوه ‪.‬‬

‫اعلُونَ َما َعلَ ْيهَا َ‬

‫ص ِعيداً ُجرُزاً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( صعیدا ـ جرزا ) در آیه ‪ 8‬سوره کهف { َوإِنَّا لَ َج ِ‬
‫صعیدا ‪ :‬روی زمین ‪ .‬سطح زمین ‪.‬‬
‫جرزا ‪ :‬زمین لخت و برهوتی که گیاهی در آن نباشد ‪.‬‬

‫اب ْال َكه ِ‬

‫ْف َوال َّرقِ ِيم َكانُوا ِم ْن آيَاتِنَا َع َجبا ً } به چه‬ ‫کلمه ( الرقیم ) در آیه ‪ 9‬سوره کهف { أَ ْم َح ِسبْتَ أَ َّن أَصْ َح َ‬
‫معناست ؟‬
‫کتیبه ‪ .‬لوحه ‪.‬‬

‫کلمه ( هییء ) در آیه ‪ 10‬سوره کهف {إِ ْذ أَ َوى ْالفِ ْتيَةُ إِلَى ْال َكه ِ‬
‫ْف فَقَالُوا َربَّنَا آتِنَا ِمن لَّدُن َ‬
‫ك َرحْ َمةً َوهَيِّئْ لَنَا ِم ْن‬
‫أَ ْم ِرنَا َر َشداً } به چه معناست ؟‬
‫آماده ساز ‪ .‬فراهم کن ‪.‬‬

‫ض َر ْبنَا َعلَى آ َذانِ ِه ْم فِي ْال َكه ِ‬

‫ْف ِسنِينَ َعدَداً } به چه‬ ‫جمله ( ضربنا علی آذانهم ) در آیه ‪ 11‬سوره کهف { فَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫مراد اینست که آنان را به خواب عمیقی فرو بردیم ‪.‬‬

‫صى لِ َما لَبِثُوا أَ َمداً} به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أمدا ) در آیه ‪ 12‬سوره کهف {ثُ َّم بَ َع ْثنَاهُ ْم لِنَ ْعلَ َم أَيُّ ْال ِح ْزبَ ْي ِن أَحْ َ‬
‫مدت معین ‪ ،‬زمان مشخص ‪.‬‬

‫کلمه ( شططا ) در آیه ‪ 14‬سوره کهف { َو َربَ ْ‬

‫ت َواأْل َرْ ِ‬
‫ض لَن‬ ‫طنَا َعلَى قُلُوبِ ِه ْم إِ ْذ قَا ُموا فَقَالُوا َربُّنَا َربُّ ال َّس َم َ‬
‫اوا ِ‬
‫نَّ ْد ُع َو ِمن دُونِ ِه إِلَها ً لَقَ ْد قُ ْلنَا إِذاً َشطَطا ً } به چه معناست ؟‬
‫سخنان دور از حق ‪ .‬برکنار از حقیقت ‪.‬‬

‫‪78‬‬
 ‫{وإِ ِذ ا ْعتَ َز ْلتُ ُموهُ ْم َو َما يَ ْعبُ ُدونَ إِاَّل هَّللا َ فَأْ ُووا إِلَى ْال َكه ِ‬
‫ْف يَن ُشرْ لَ ُك ْم َربُّ ُكم ِّمن‬ ‫کلمه ( مرفقا ) در آیه ‪ 16‬سوره کهف َ‬
‫رَّحمته ويُهَيِّئْ لَ ُكم ِّم ْن أَ ْم ِر ُكم ِّمرْ فَقا ً } به چه معناست ؟‬
‫اسباب زندگی ‪.‬‬

‫کلمات ( تزاور ـ تقرض ـ فجوة ) در آیه ‪ 17‬سوره کهف { َوت ََرى ال َّش ْم َ‬
‫س ِإ َذا طَلَ َعت تَّ َز َ‬
‫او ُر عَن َك ْهفِ ِه ْم َذاتَ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫ت هَّللا ِ َمن يَ ْه ِد ُ فهُ َو ال ُم ْهت ِد َو َمن يُضْ لِلْ فلن‬
‫َ‬ ‫هَّللا‬ ‫ضهُ ْم َذاتَ ال ِّش َما ِل َوهُ ْم فِي فَجْ َو ٍة ِّم ْنهُ َذلِ َ‬
‫ك ِم ْن آيَا ِ‬ ‫ْاليَ ِم ِ‬
‫ين َوإِ َذا غ ََربَت تَّ ْق ِر ُ‬
‫ً‬ ‫ً‬
‫تَ ِج َد لَهُ َولِيّا ُّمرْ ِشدا } به چه معناست ؟‬
‫تزاور ‪ :‬میگراید ‪ .‬میل می کند ‪.‬‬
‫تقرض ‪ :‬عدول می کند ‪.‬‬
‫فجوة ‪ :‬فراخنا ‪ .‬محل وسیع ‪.‬‬

‫{وتَحْ َسبُهُ ْم أَ ْيقَاظا ً َوهُ ْم ُرقُو ٌد َونُقَلِّبُهُ ْم َذاتَ ْاليَ ِم ِ‬

‫ين َو َذاتَ‬ ‫کلمات ( أیقاظ ـ رقود ـ وصید ) در آیه ‪ 18‬سوره کهف َ‬
‫صي ِد لَ ِو اطَّلَعْتَ َعلَ ْي ِه ْم لَ َولَّيْتَ ِمنهُ ْم فِ َرارا َول ُملِئتَ ِمنهُ ْم ُر ْعبا } به چه معناست ؟‬
‫ً‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ً‬ ‫ْ‬ ‫ال ِّش َما ِل َو َك ْلبُهُم بَا ِسطٌ ِذ َرا َع ْي ِه بِ ْال َو ِ‬
‫أیقاظ ‪ :‬جمع یقظ و یقظان ‪ ،‬بیداران ‪.‬‬
‫رقود ‪ :‬جمع راقد ‪ ،‬خفتگان ‪.‬‬
‫وصید ‪ :‬آستانه ‪ .‬بیرون ‪.‬‬

‫کلمه ( ورق ) در آیه ‪ 19‬سوره کهف { ‪ ..‬فَا ْب َعثُوا أَ َح َد ُكم بِ َو ِرقِ ُك ْم هَ ِذ ِه إِلَى ْال َم ِدينَ ِة فَ ْليَنظُرْ أَيُّهَا أَ ْز َكى طَ َعاما ً‬
‫ف َواَل يُ ْش ِع َر َّن بِ ُك ْم أَ َحداً } به چه معناست ؟‬ ‫ق ِّم ْنهُ َو ْليَتَلَطَّ ْ‬ ‫ْ‬
‫فَ ْليَأتِ ُكم بِ ِر ْز ٍ‬
‫درهمهای نقره ای ‪ .‬نقره ‪.‬‬

‫کلمات ( ان یظهروا ـ یرجمونکم ) در آیه ‪ 20‬سوره کهف { إِنَّهُ ْم إِن يَ ْ‬

‫ظهَرُوا َعلَ ْي ُك ْم يَرْ ُج ُمو ُك ْم أَوْ يُ ِعيدُو ُك ْم فِي‬
‫ِملَّتِ ِه ْم َولَن تُ ْفلِحُوا إِذاً أَبَداً } به چه معناست ؟‬
‫ان یظهروا ‪ :‬اگر غالب شوند ‪ .‬اگر چه چیره گردند ‪.‬‬
‫یرجمونکم ‪ :‬شما را سنگسار میکنند ‪.‬‬

‫ق َوأَ َّن السَّا َعةَ اَل َري َ‬

‫ْب فِيهَا‬ ‫کلمه ( أعثرنا ) در آیه ‪ 21‬سوره کهف { َو َك َذلِكَ أَ ْعثَرْ نَا َعلَ ْي ِه ْم لِيَ ْعلَ ُموا أَ َّن َو ْع َد هَّللا ِ َح ٌّ‬
‫ْجداً }‬‫إِ ْذ يَتَنَا َز ُعونَ بَ ْينَهُ ْم أَ ْم َرهُ ْم فَقَالُوا ا ْبنُوا َعلَ ْي ِهم بُ ْنيَانا ً َّربُّهُ ْم أَ ْعلَ ُم بِ ِه ْم قَا َل الَّ ِذينَ َغلَبُوا َعلَى أَ ْم ِر ِه ْم لَنَتَّ ِخ َذ َّن َعلَ ْي ِهم َّمس ِ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫دیگران را متوجه ساختیم ‪.‬‬

‫کلمات ( رجما بالغیب ـ مراءا ظاهرا ) در آیه ‪ 22‬سوره کهف { َسيَقُولُونَ ثَاَل ثَةٌ رَّابِ ُعهُ ْم َك ْلبُهُ ْم َويَقُولُونَ خَ ْم َسةٌ‬
‫ب َويَقُولُونَ َس ْب َعةٌ َوثَا ِمنُهُ ْم َك ْلبُهُ ْم قُل َّربِّي أَ ْعلَ ُم بِ ِع َّدتِ ِهم َّما يَ ْعلَ ُمهُ ْم إِاَّل قَلِي ٌل فَاَل تُ َم ِ‬
‫ار فِي ِه ْم إِاَّل‬ ‫َسا ِد ُسهُ ْم َك ْلبُهُ ْم َرجْ ما ً بِ ْال َغ ْي ِ‬
‫ت فِي ِهم ِّم ْنهُ ْم أَ َحداً } به چه معناست ؟‬ ‫ِم َراء ظَا ِهراً َواَل تَ ْستَ ْف ِ‬
‫رجما بالغیب ‪ :‬از روی ظن و گمان ‪.‬‬
‫مراءا ظاهرا ‪ :‬مجادله سطحی و مباحثه بدون طول و تفصیل ‪.‬‬

‫ك اَل ُمبَ ِّد َل لِ َكلِ َماتِ ِه َولَن تَ ِج َد ِمن دُونِ ِه‬

‫ب َربِّ َ‬ ‫کلمه ( ملتحدا ) در آیه ‪ 27‬سوره کهف { َوا ْت ُل َما أُو ِح َي إِلَ ْي َ‬
‫ك ِمن ِكتَا ِ‬
‫ُم ْلتَ َحداً } به چه معناست ؟‬
‫پناهگاه ‪ .‬ملجأ ‪.‬‬

‫ك َم َع الَّ ِذينَ يَ ْد ُعونَ َربَّهُم‬ ‫{واصْ بِرْ نَ ْف َس َ‬‫جمله و کلمه ( ال تعد عیناک عنهم ـ فرطا ) در آیه ‪ 28‬سوره کهف َ‬
‫ك َع ْنهُ ْم تُ ِري ُد ِزينَةَ ْال َحيَا ِة ال ُّد ْنيَا َواَل تُ ِط ْع َم ْن أَ ْغفَ ْلنَا قَ ْلبَهُ عَن ِذ ْك ِرنَا َواتَّبَ َع‬
‫بِ ْال َغدَا ِة َو ْال َع ِش ِّي ي ُِري ُدونَ َوجْ هَهُ َواَل تَ ْع ُد َع ْينَا َ‬
‫هَ َواهُ َو َكانَ أَ ْم ُرهُ فُرُطا ً } به چه معناست ؟‬
‫ال تعد عیناک عنهم ‪ :‬چشمانت از ایشان بر نگردد ‪.‬‬
‫فرطا ‪ :‬افراط و اسراف ‪.‬‬

‫ق ِمن َّربِّ ُك ْم فَ َمن َشاء فَ ْلي ُْؤ ِمن َو َمن‬

‫کلمات ( سرادق ـ یغاثوا ـ مهل ـ مرتفقا ) در آیه ‪ 29‬سوره کهف { َوقُ ِل ْال َح ُّ‬
‫َشاء فَ ْليَ ْكفُرْ إِنَّا أَ ْعتَ ْدنَا لِلظَّالِ ِمينَ نَاراً أَ َحاطَ بِ ِه ْم س َُرا ِدقُهَا َوإِن يَ ْستَ ِغيثُوا يُغَاثُوا بِ َماء َكال ُم ْه ِل يَش ِوي ال ُوجُوهَ بِ ْئ َ‬
‫س ال َّش َرابُ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫اءت ُمرْ تَفَقا ً } به چه معناست ؟‬ ‫َو َس ْ‬
‫سرادق ‪ :‬معرب سرا پرده است ‪ .‬به معنی خیمه و بارگاه چادری است ‪.‬‬
‫یغاثوا ‪ :‬به قریادشان رسیده شود ‪.‬‬
‫‪79‬‬
 ‫مهل ‪ :‬هر نوع فلز گداخته ‪.‬‬
‫مرتفقا ‪ :‬محل اجتماع و گردهمایی ‪ .‬منزل ‪.‬‬

‫ق ِمن َّربِّ ُك ْم فَ َمن َشاء فَ ْلي ُْؤ ِمن َو َمن َشاء فَ ْليَ ْكفُرْ إِنَّا‬
‫کلمات ( عدن ـ أرائک ) در آیه ‪ 31‬سوره کهف { َوقُ ِل ْال َح ُّ‬
‫اءت ُمرْ تَفَقا ً‬ ‫س ال َّش َرابُ َو َس ْ‬ ‫أَ ْعتَ ْدنَا لِلظَّالِ ِمينَ نَاراً أَ َحاطَ بِ ِه ْم ُس َرا ِدقُهَا َوإِن يَ ْست َِغيثُوا يُغَاثُوا بِ َماء َكال ُم ْه ِل يَ ْش ِوي ال ُوجُوهَ بِ ْئ َ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫عدن ‪ :‬جای ماندگاری ‪ .‬جاویدانگی ‪.‬‬
‫أرائک ‪ :‬جمع اریکه ‪ ،‬تخت ها ‪.‬‬

‫کلمه ( حففنا ) در آیه ‪ 32‬سوره کهف { َواضْ ِربْ لَهُم َّمثَالً َّر ُجلَ ْي ِن َج َع ْلنَا أِل َ َح ِد ِه َما َجنَّتَ ْي ِن ِم ْن أَ ْعنَا ٍ‬
‫ب َو َحفَ ْفنَاهُ َما‬
‫بِن َْخ ٍل َو َج َع ْلنَا بَ ْينَهُ َما زَرْ عا ً } به چه معناست ؟‬
‫احاطه کرده بودیم ‪.‬‬

‫ال َما أَظُ ُّن أَن تَبِي َد هَ ِذ ِه أَبَداً } به چه‬

‫{و َد َخ َل َجنَّتَهُ َوه َُو ظَالِ ٌم لِّنَ ْف ِس ِه قَ َ‬
‫کلمه ( تبید ) در آیه ‪ 35‬سوره کهف َ‬
‫معناست ؟‬
‫نابود شود ‪ .‬از میان رود ‪.‬‬

‫دت إِلَى َربِّي أَل َ ِجد ََّن َخيْراً ِّم ْنهَا ُمنقَلَبا ً }‬
‫کلمه ( منقلبا ) در آیه ‪ 36‬سوره کهف { َو َما أَظُ ُّن السَّا َعةَ قَائِ َمةً َولَئِن رُّ ِد ُّ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫عاقبت ‪ .‬جای بازگشت ‪.‬‬

‫ب ثُ َّم ِمن نُّ ْ‬

‫طفَ ٍة‬ ‫او ُرهُ أَ َكفَرْ تَ بِالَّ ِذي َخلَقَكَ ِمن تُ َرا ٍ‬ ‫کلمه ( سواک ) در آیه ‪ 37‬سوره کهف {قَا َل لَهُ َ‬
‫صا ِحبُهُ َوهُ َو يُ َح ِ‬
‫ثُ َّم َسوَّاكَ َر ُجالً } به چه معناست ؟‬
‫اندام تو را متعادل و هماهنگ کرد ‪ .‬کامل کرد تو را ‪.‬‬

‫کلمه ( زلقا ) در آیه ‪ 40‬سوره کهف { فَ َع َسى َربِّي أَن ي ُْؤتِيَ ِن خَ يْراً ِّمن َجنَّتِ َ‬
‫ك َويُرْ ِس َل َعلَ ْيهَا ُح ْسبَانا ً ِّمنَ ال َّس َما ِء‬
‫ص ِعيداً زَ لَقاً} به چه معناست ؟‬
‫فَتُصْ بِ َح َ‬
‫لغزنده ‪.‬‬

‫کلمه ( غورا ) در آیه ‪ 41‬سوره کهف {أَوْ يُصْ بِ َح َما ُؤهَا َغوْ راً فَلَن تَ ْست َِطي َع لَهُ طَلَبا ً } به چه معناست ؟‬
‫فرو رفتن ‪.‬‬

‫کلمات ( خاویة ـ عروش ) در آیه ‪ 42‬سوره کهف { َوأُ ِحيطَ بِثَ َم ِر ِه فَأَصْ بَ َح يُقَلِّبُ َكفَّ ْي ِه َعلَى َما أَنفَ َ‬
‫ق فِيهَا َو ِه َي‬
‫اويَةٌ َعلَى ُعرُو ِشهَا َويَقُو ُل يَا لَ ْيتَنِي لَ ْم أُ ْش ِر ْك بِ َربِّي أَ َحداً } به چه معناست ؟‬
‫خَ ِ‬
‫خاویة ‪ :‬فرو افتاده و فرو تپیده ‪.‬‬
‫عروش ‪ :‬جمع عرش ‪ ،‬سقفها ‪.‬‬

‫ك ْال َواَل يَةُ هَّلِل ِ ْال َح ِّ‬

‫ق ه َُو َخ ْي ٌر ثَ َوابا ً َوخَ ْي ٌر ُع ْقبا ً } به چه‬ ‫کلمات ( الوالیة ـ عقبا ) در آیه ‪ 44‬سوره کهف {هُنَالِ َ‬
‫معناست ؟‬
‫الوالیة ‪ :‬کمک و یاری ‪ ،‬دستگیری و مددکاری ‪.‬‬
‫عقبا ‪ :‬عاقبت سرانجام ‪.‬‬

‫کلمات ( هشیما ـ تذرو ) در آیه ‪ 45‬سوره کهف { َواضْ ِربْ لَهُم َّمثَ َل ْال َحيَا ِة ال ُّد ْنيَا َك َماء أَنزَ ْلنَاهُ ِمنَ ال َّس َما ِء فَ ْ‬
‫اختَلَطَ‬
‫ض فَأَصْ بَ َح هَ ِشيما ً ت َْذرُوهُ ال ِّريَا ُح َو َكانَ هَّللا ُ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء ُّم ْقتَ ِدراً } به چه معناست ؟‬
‫ات اأْل َرْ ِ‬
‫بِ ِه نَبَ ُ‬
‫هشیما ‪ :‬گیاه خشک و پر پر ‪.‬‬
‫تذرو ‪ :‬میبرد و پخش و پراکنده می کند ‪.‬‬

‫ار َزةً َو َحشَرْ نَاهُ ْم فَلَ ْم نُغَا ِدرْ ِم ْنهُ ْم‬ ‫کلمه ( بارزة ) در آیه ‪ 47‬سوره کهف { َويَوْ َم نُ َسيِّ ُر ْال ِجبَا َل َوتَ َرى اأْل َرْ َ‬
‫ض بَ ِ‬
‫أَ َحداً } به چه معناست ؟‬
‫پیدا و نمایان ‪.‬‬

‫‪80‬‬
 ‫ق أَنفُ ِس ِه ْم َو َما‬
‫ض َواَل َخ ْل َ‬
‫ت َواأْل َرْ ِ‬ ‫کلمات ( المضلین ـ عضدا ) در آیه ‪ 51‬سوره کهف { َما أَ ْشهَدتُّهُ ْم خَ ْل َ‬
‫ق ال َّس َما َوا ِ‬
‫نت ُمتَّ ِخ َذ ْال ُم ِ‬
‫ضلِّينَ َعضُداً } به چه معناست ؟‬ ‫ُك ُ‬
‫المضلین ‪ :‬گمراه سازان ‪ .‬سرگشته کنندگان ‪.‬‬
‫عضدا ‪ :‬معین ‪ .‬مددکار ‪ .‬دستیار ‪.‬‬

‫کلمه ( موبقا ) در آیه ‪ 52‬سوره کهف { َويَوْ َم يَقُو ُل نَادُوا ُش َر َكائِ َي الَّ ِذينَ زَ َع ْمتُ ْم فَ َدعَوْ هُ ْم فَلَ ْم يَ ْست َِجيبُوا لَهُ ْم َو َج َع ْلنَا‬
‫بَ ْينَهُم َّموْ بِقا ً } به چه معناست ؟‬
‫مهلکه ‪ .‬هالک ‪.‬‬

‫کلمه ( مصرفا ) در آیه ‪ 53‬سوره کهف { َو َرأَى ْال ُمجْ ِر ُمونَ النَّا َر فَظَنُّوا أَنَّهُم ُّم َواقِعُوهَا َولَ ْم يَ ِجدُوا َع ْنهَا‬
‫َمصْ ِرفا ً } به چه معناست ؟‬
‫انصراف و روگردانی ‪.‬‬

‫کلمه ( لیحضوا) در آیه ‪ 56‬سوره کهف { َو َما نُرْ ِس ُل ْال ُمرْ َسلِينَ ِإاَّل ُمبَ ِّش ِرينَ َو ُمن ِذ ِرينَ َويُ َجا ِد ُل الَّ ِذينَ َكفَرُوا بِ ْالبَ ِ‬
‫اط ِل‬
‫ق َواتَّ َخ ُذوا آيَاتِي َو َما أُن ِذرُوا هُ ُزواً } به چه معناست ؟‬ ‫لِيُ ْد ِحضُوا بِ ِه ْال َح َّ‬
‫تا از میدان بدر کنند ‪ .‬تا نیست و نابود کنند ‪.‬‬

‫ك ْال َغفُو ُر ُذو الرَّحْ َم ِة لَوْ يُ َؤا ِخ ُذهُم بِ َما َك َسبُوا لَ َعج ََّل لَهُ ُم ْال َع َذ َ‬
‫اب بَل لَّهُم‬ ‫کلمه ( موئال) در آیه ‪ 58‬سوره کهف { َو َربُّ َ‬
‫َّموْ ِع ٌد لَّن يَ ِجدُوا ِمن دُونِ ِه َموْ ئِالً } به چه معناست ؟‬
‫ملجأ ‪ .‬پناهگاه ‪.‬‬

‫ال ُمو َسى لِفَتَاهُ اَل أَب َْر ُح َحتَّى أَ ْبلُ َغ َمجْ َم َع‬
‫کلمات ( مجمع البحرین ـ حقبا ) در آیه ‪ 60‬سوره کهف { َوإِ ْذ قَ َ‬
‫ْالبَحْ َر ْي ِن أَوْ أَ ْم ِ‬
‫ض َي ُحقُبا ً } به چه معناست ؟‬
‫مجمع البحرین ‪ :‬محل تالقی دو دریا ‪.‬‬
‫حقبا ‪ :‬رز‪.‬گاران ‪.‬‬

‫کلمه ( سربا ) در آیه ‪ 61‬سوره کهف { فَلَ َّما بَلَغَا َمجْ َم َع بَ ْينِ ِه َما ن َِسيَا حُوتَهُ َما فَاتَّ َخ َذ َسبِيلَهُ فِي ْالبَحْ ِر َس َربا ً } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫راه سراشیبی ‪ .‬طریق و مسیر ‪.‬‬

‫صبا ً } به چه‬
‫کلمه ( نصبا ) در آیه ‪ 62‬سوره کهف {فَلَ َّما َجا َو َزا قَا َل لِفَتَاهُ آتِنَا َغدَاءنَا لَقَ ْد لَقِينَا ِمن َسفَ ِرنَا هَ َذا نَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫رنج و خستگی ‪.‬‬

‫ال أَ َخ َر ْقتَهَا لِتُ ْغ ِر َ‬

‫ق‬ ‫کلمات ( خرقها ـ امرا ـ ) در آیه ‪ 71‬سوره کهف {فَانطَلَقَا َحتَّى إِ َذا َر ِكبَا فِي ال َّسفِينَ ِة خَ َرقَهَا قَ َ‬
‫أَ ْهلَهَا لَقَ ْد ِج ْئتَ َشيْئا ً إِ ْمراً } به چه معناست ؟‬
‫خرقها ‪ :‬آن را سوراخ کرد ‪.‬‬
‫امرا ‪ :‬کار بسیار زشت و شگفت انگیز ‪.‬‬

‫يت َواَل تُرْ ِه ْقنِي ِم ْن أَ ْم ِري ُعسْراً } به چه‬

‫اخ ْذنِي بِ َما ن َِس ُ‬
‫ال اَل تُ َؤ ِ‬
‫کلمه ( ال ترهقنی ) در آیه ‪ 73‬سوره کهف { قَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫بر من تحمیل مکن ‪.‬‬

‫ال أَقَت َْلتَ نَ ْفسا ً َز ِكيَّةً بِ َغي ِْر نَ ْف ٍ‬

‫س لَّقَ ْد ِج ْئتَ‬ ‫کلمه ( نکرا ) در آیه ‪ 74‬سوره کهف {فَانطَلَقَا َحتَّى إِ َذا لَقِيَا غُاَل ما ً فَقَتَلَهُ قَ َ‬
‫َشيْئا ً نُّ ْكراً } به چه معناست ؟‬
‫زشت ‪ .‬نفرت انگیز ‪.‬‬

‫کلمه ( ینقض ) در آیه ‪ 77‬سوره کهف { فَانطَلَقَا َحتَّى إِ َذا أَتَيَا أَ ْه َل قَرْ يَ ٍة ا ْست ْ‬
‫َط َع َما أَ ْهلَهَا فَأَبَوْ ا أَن ي َ‬
‫ُضيِّفُوهُ َما فَ َو َجدَا‬
‫فِيهَا ِجدَاراً ي ُِري ُد أَ ْن يَنقَضَّ فَأَقَا َمهُ قَا َل لَوْ ِش ْئتَ اَل تَّخ َْذتَ َعلَ ْي ِه أَجْ راً } به چه معناست ؟‬
‫فرود آید ‪ .‬فرو ریزد ‪.‬‬

‫‪81‬‬
 ‫ك بِتَأْ ِوي ِل َما لَ ْم تَ ْست َِطع َّعلَ ْي ِه َ‬
‫صبْراً } به‬ ‫ق بَ ْينِي َوبَ ْينِكَ َسأُنَبِّئُ َ‬
‫کلمه ( فراق ) در آیه ‪ 78‬سوره کهف {قَا َل هَ َذا فِ َرا ُ‬
‫چه معناست ؟‬
‫جدایی ‪.‬‬

‫کلمه ( یرهقهما ) در آیه ‪ 80‬سوره کهف { َوأَ َّما ْالغُاَل ُم فَ َكانَ أَبَ َواهُ ُم ْؤ ِمنَي ِْن فَ َخ ِشينَا أَن يُرْ ِهقَهُ َما طُ ْغيَانا ً َو ُك ْفراً } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫بر ایشان تحمیل کند ‪.‬‬

‫کلمه ( زکاة ) در آیه ‪ 81‬سوره کهف { فَأ َ َر ْدنَا أَن يُ ْب ِدلَهُ َما َربُّهُ َما َخيْراً ِّم ْنهُ َز َكاةً َوأَ ْق َر َ‬
‫ب رُحْ ما ً } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫پاکی و پاکیزگی ‪.‬‬

‫کلمه ( مکنا ) در آیه ‪ 84‬سوره کهف {إِنَّا َم َّكنَّا لَهُ فِي اأْل َرْ ِ‬
‫ض َوآتَ ْينَاهُ ِمن ُكلِّ َش ْي ٍء َسبَبا ً } به چه معناست ؟‬
‫تسلط و تصرف دادیم ‪.‬‬

‫کلمه ( أتبع ) در آیه ‪ 85‬سوره کهف { فَأ َ ْتبَ َع َسبَبا ً } به چه معناست ؟‬

‫پیجویی و پیروی کرد ‪.‬‬

‫س َو َج َدهَا تَ ْغرُبُ فِي َع ْي ٍن َح ِمئَ ٍة َو َو َج َد ِعن َدهَا‬

‫ب ال َّش ْم ِ‬
‫کلمه ( حمئة ) در آیه ‪ 86‬سوره کهف { َحتَّى إِ َذا بَلَ َغ َم ْغ ِر َ‬
‫ب َوإِ َّما أَن تَتَّ ِخ َذ فِي ِه ْم ُحسْنا ً } به چه معناست ؟‬ ‫قَوْ ما ً قُ ْلنَا يَا َذا ْالقَرْ نَ ْي ِن إِ َّما أَن تُ َع ِّذ َ‬
‫لجن زار سیاه و بدبو ‪.‬‬
‫ْ‬ ‫ْ‬
‫کلمه ( خرجا ) در آیه ‪ 94‬سوره کهف { قَالُوا يَا َذا ْالقَرْ نَ ْي ِن إِ َّن يَأجُو َج َو َمأجُو َج ُم ْف ِس ُدونَ فِي اأْل َرْ ِ‬
‫ض فَهَلْ نَجْ َع ُل‬
‫لَكَ خَ رْ جا ً َعلَى أَن تَجْ َع َل بَ ْينَنَا َوبَ ْينَهُ ْم َس ّداً} به چه معناست ؟‬
‫هزینه ‪.‬‬

‫ال َما َم َّكنِّي فِي ِه َربِّي خَ ْي ٌر فَأ َ ِعينُونِي بِقُ َّو ٍة أَجْ َعلْ بَ ْينَ ُك ْم َوبَ ْينَهُ ْم َر ْدما ً } به‬
‫کلمه ( ردما ) در آیه ‪ 95‬سوره کهف { قَ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫سد محکم و نیرومند ‪.‬‬

‫کلمات ( زبر ـ ساوی ـ الصدفین ـ افرغ ـ قطرا ) در آیه ‪ 96‬سوره کهف {آتُونِي ُزبَ َر ْال َح ِدي ِد َحتَّى إِ َذا َس َ‬
‫اوى بَ ْينَ‬
‫طراً } به چه معناست ؟‬‫ال آتُونِي أُ ْف ِر ْغ َعلَ ْي ِه قِ ْ‬
‫ص َدفَ ْي ِن قَا َل انفُ ُخوا َحتَّى إِ َذا َج َعلَهُ نَاراً قَ َ‬
‫ال َّ‬
‫زبر ‪ :‬جمع زبرة ‪ .‬قطعات ‪.‬‬
‫ساوی ‪ :‬برابر و همسان کرد ‪ .‬هر دو سو را یکی کرد ‪.‬‬
‫الصدفین ‪ :‬دو جانب دو سو ‪.‬‬
‫أفرغ ‪ :‬بریزم ‪.‬‬
‫قطرا ‪ :‬مس گداخته ‪.‬‬

‫کلمه ( دکاء ) در آیه ‪ 98‬سوره کهف { قَا َل هَ َذا َرحْ َمةٌ ِّمن َّربِّي فَإ ِ َذا َجاء َو ْع ُد َربِّي َج َعلَهُ َد َّكاء َو َكانَ َو ْع ُد َربِّي‬
‫َحقّا ً } به چه معناست ؟‬
‫درهم کوبیده و با زمین یکسان شده ‪.‬‬

‫ت َربِّي لَنَفِ َد ْالبَحْ ُر قَ ْب َل أَن تَنفَ َد َكلِ َم ُ‬

‫ات َربِّي َولَوْ‬ ‫کلمه ( حوال ) ‪ 109‬سوره کهف { قُل لَّوْ َكانَ ْالبَحْ ُر ِمدَاداً لِّ َكلِ َما ِ‬
‫ِج ْئنَا بِ ِم ْثلِ ِه َمدَداً } به چه معناست ؟‬
‫مرکب و جوهر ‪.‬‬

‫مریم ‪:‬‬

‫ظ ُم ِمنِّي َوا ْشتَ َع َل الر َّْأسُ َشيْبا ً َولَ ْم أَ ُكن بِ ُدعَائِ َ‬

‫ك‬ ‫ال َربِّ إِنِّي َوهَنَ ْال َع ْ‬
‫کلمات (وهن ـ شیبا ) در آیه ‪ 4‬سوره مریم {قَ َ‬
‫َربِّ َشقِيّا ً } به چه معناست ؟‬
‫وهن ‪ :‬سست شد ‪ .‬ضعیف گردید ‪.‬‬
‫‪82‬‬
 ‫شیبا ‪ :‬پیری ‪.‬‬

‫ت ا ْم َرأَتِي عَاقِراً فَهَبْ لِي ِمن لَّدُن َ‬

‫ك َولِيّا ً‬ ‫ت ْال َم َوالِ َي ِمن َو َرائِي َو َكانَ ِ‬
‫{وإِنِّي ِخ ْف ُ‬
‫کلمه ( عاقرا ) در آیه ‪ 5‬سوره مریم َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫عقیم ‪ .‬نازا ‪.‬‬

‫ك بِغُاَل ٍم ا ْس ُمهُ يَحْ يَى لَ ْم نَجْ َعل لَّهُ ِمن قَ ْب ُل َس ِميّا ً } به چه‬
‫کلمه ( سمیا ) در آیه ‪ 7‬سوره مریم {يَا زَ َك ِريَّا إِنَّا نُبَ ِّش ُر َ‬
‫معناست ؟‬
‫هم نام ‪.‬‬

‫ت ِمنَ ْال ِكبَ ِر‬

‫ت ا ْم َرأَتِي عَاقِراً َوقَ ْد بَلَ ْغ ُ‬
‫کلمه ( عتیا ) در آیه ‪ 8‬سوره مریم { قَا َل َربِّ أَنَّى يَ ُكونُ لِي غُاَل ٌم َو َكانَ ِ‬
‫ِعتِيّاً} به چه معناست ؟‬
‫بغایت پیر شدن و خشکیده و افتاده گشتن ‪.‬‬

‫ك َشيْئا ً } به چه‬ ‫ي هَي ٌِّن َوقَ ْد خَ لَ ْقتُ َ‬

‫ك ِمن قَ ْب ُل َولَ ْم تَ ُ‬ ‫ك ه َُو َعلَ َّ‬ ‫کلمه ( هین) در آیه ‪ 9‬سوره مریم {قَا َل َك َذلِ َ‬
‫ك قَا َل َربُّ َ‬
‫معناست ؟‬
‫آسان ‪ .‬ساده ‪.‬‬

‫کلمات ( حنانا ـ زکاة ) در آیه ‪ 13‬سوره مریم { َو َحنَانا ً ِّمن لَّ ُدنَّا َو َز َكاةً َو َكانَ تَقِيّا ً } به چه معناست ؟‬
‫حنانا ‪ :‬مهر و محبت ‪.‬‬
‫زکاة ‪ :‬برکت ‪ .‬پاکی و ظهارت ‪.‬‬

‫صيّا ً } به چه معناست ؟‬
‫{وبَ ّراً بِ َوالِ َد ْي ِه َولَ ْم يَ ُكن َجبَّاراً َع ِ‬
‫کلمه ( عصیا ) در آیه ‪ 14‬سوره مریم َ‬
‫طغیانگر و سرکش ‪.‬‬

‫ت ِم ْن أَ ْهلِهَا َم َكانا ً شَرْ قِيّا ً } به چه‬ ‫کلمه ( انتبذت ) در آیه ‪ 16‬سوره مریم { َو ْاذ ُكرْ فِي ْال ِكتَا ِ‬
‫ب َمرْ يَ َم إِ ِذ انتَبَ َذ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫کناره گرفت ‪ ..‬گوشه گیری کرد ‪.‬‬

‫ت ِمن دُونِ ِه ْم ِح َجابا ً فَأَرْ َس ْلنَا إِلَ ْيهَا رُو َحنَا فَتَ َمثَّ َل لَهَا بَ َشراً َس ِويّا ً } به‬‫کلمه ( روحنا ) در آیه ‪ 17‬سوره مریم {فَاتَّ َخ َذ ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫روح متعلق به خود ‪ .‬مراد از روح ‪ ،‬جبرئیل است ‪.‬‬

‫ت أَنَّى يَ ُكونُ لِي غُاَل ٌم َولَ ْم يَ ْم َس ْسنِي بَ َش ٌر َولَ ْم أَ ُ‬

‫ك بَ ِغيّا ً } به چه‬ ‫کلمه ( بغیا ) در آیه ‪ 20‬سوره مریم {قَالَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫زناکار ‪.‬‬

‫کلمات ( أجاءها ـ المخاض ـ جذع ـ نسیا ـ منسیا ) در آیه ‪ 23‬سوره مریم {فَأ َ َجاءهَا ْال َم َخاضُ إِلَى ِج ْذ ِ‬
‫ع النَّ ْخلَ ِة‬
‫نت نَسْيا ً َّمن ِسيّا ً } به چه معناست ؟‬
‫ت قَ ْب َل هَ َذا َو ُك ُ‬ ‫قَالَ ْ‬
‫ت يَا لَ ْيتَنِي ِم ُّ‬
‫أجاءها ‪ :‬وادار وناچارش کرد ‪.‬‬
‫المخاض ‪ :‬درد زایمان ‪.‬‬
‫جذع ‪ :‬تنه ‪،‬ساقه ‪.‬‬
‫نسیا ‪ :‬چیز ناچیز و ناقابلی ‪.‬‬
‫منسیا ‪ :‬فراموش شده ‪ .‬ازیاد رفته ‪ .‬متروک ‪.‬‬

‫ك َس ِريّا ً } به چه‬ ‫‪24‬سوره مریم {فَنَادَاهَا ِمن تَحْ تِهَا أَاَّل تَحْ َزنِي قَ ْد َج َع َل َربُّ ِ‬
‫ك تَحْ تَ ِ‬ ‫کلمه ( سریا ) در آیه‬
‫معناست ؟‬
‫چشمه ‪ ،‬رودخانه کوچک ‪.‬‬

‫ك ُرطَبا ً َجنِيّا ً } به چه‬ ‫ك بِ ِج ْذع النَّ ْخلَ ِة تُ َساقِ ْ‬

‫ط َعلَ ْي ِ‬ ‫کلمات ( هزی ـ جنیا ) در آیه ‪ 25‬سوره مریم { َوهُ ِّزي إِلَ ْي ِ‬
‫ِ‬
‫معناست ؟‬
‫هزی ‪ :‬تاکن بده ‪ .‬بجنبان ‪.‬‬
‫‪83‬‬
 ‫جنیا ‪ :‬دست چین ‪.‬‬

‫کلمه ( قری عینا ) در آیه ‪ 26‬سوره مریم { فَ ُكلِي َوا ْش َربِي َوقَ ِّري َعيْنا ً فَإ ِ َّما تَ َريِ َّن ِمنَ ْالبَ َش ِر أَ َحداً فَقُولِي إِنِّي نَ َذرْ ُ‬
‫ت‬
‫نسيّا ً } به چه معناست ؟‬‫صوْ ما ً فَلَ ْن أُ َكلِّ َم ْاليَوْ َم إِ ِ‬
‫لِلرَّحْ َم ِن َ‬
‫چشمت را روشن دار ‪ .‬بشاش ‪.‬‬

‫کلمه ( فریا ) در آیه ‪ 27‬سوره مریم { فَأَت ْ‬

‫َت بِ ِه قَوْ َمهَا تَحْ ِملُهُ قَالُوا يَا َمرْ يَ ُم لَقَ ْد ِج ْئ ِ‬
‫ت َشيْئا ً فَ ِريّا ً } به چه معناست ؟‬
‫بسیار زشت و عجیب ‪.‬‬

‫کلمه ( برا ) در آیه ‪ 32‬سوره مریم { َوبَ ّراً بِ َوالِ َدتِي َولَ ْم يَجْ َع ْلنِي َجبَّاراً َشقِيّا ً } به چه معناست ؟‬
‫نیک رفتار ‪.‬‬

‫کلمات ( أهجرنی ـ ملیا ) در آیه ‪ 46‬سوره مریم {قَا َل أَ َرا ِغبٌ أَنتَ ع َْن آلِهَتِي يَا إِبْرا ِهي ُم لَئِن لَّ ْم تَنتَ ِه أَل َرْ ُج َمنَّ َ‬
‫ك‬
‫َوا ْهجُرْ نِي َملِيّا ً } به چه معناست ؟‬
‫أهجرنی ‪ :‬مرا رها کن و از پیش من برو ‪.‬‬
‫ملیا ‪ :‬مدت طوالنی ‪.‬‬

‫ك َربِّي إِنَّهُ َكانَ بِي َحفِيّا ً } به چه معناست ؟‬ ‫ال َساَل ٌم َعلَ ْيكَ َسأ َ ْستَ ْغفِ ُر لَ َ‬
‫کلمه ( حفیا ) در آیه ‪ 47‬سوره مریم {قَ َ‬
‫گرم و مهربان ‪.‬‬
‫ً‬ ‫ْ‬
‫کلمه ( لسان صدق ) در آیه ‪ 50‬سوره مریم { َو َوهَ ْبنَا لَهُم ِّمن رَّحْ َمتِنَا َو َج َعلنَا لَهُ ْم لِ َسانَ ِ‬
‫ص ْد ٍ‬
‫ق َعلِيّا } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫ذکر جمیل ‪ .‬نا م نیکو ‪.‬‬

‫ور اأْل َ ْي َم ِن َوقَ َّر ْبنَاهُ ن َِجيّا ً } به چه معناست ؟‬ ‫ب ُّ‬

‫الط ِ‬ ‫{ونَا َد ْينَاهُ ِمن َجانِ ِ‬
‫کلمه ( نجیا ) در آیه ‪ 52‬سوره مریم َ‬
‫مناجی است ‪.‬‬

‫کلمه ( بکیا ) در آیه ‪ 58‬سوره مریم { أُوْ لَئِ َ‬

‫ك الَّ ِذينَ أَ ْن َع َم هَّللا ُ َعلَ ْي ِهم ِّمنَ النَّبِيِّينَ ِمن ُذرِّ يَّ ِة آ َد َم َو ِم َّم ْن َح َم ْلنَا َم َع نُ ٍ‬
‫وح‬
‫ات الرَّحْ َمن َخرُّوا ُسجَّداً َوبُ ِكيّا ً } به چه‬ ‫َو ِمن ُذ ِّريَّ ِة إِ ْب َرا ِهي َم َوإِ ْس َرائِي َل َو ِم َّم ْن هَ َد ْينَا َواجْ تَبَ ْينَا إِ َذا تُ ْتلَى َعلَ ْي ِه ْم آيَ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع باکی ‪ .‬گریه کنان ‪.‬‬

‫صاَل ةَ َواتَّبَعُوا ال َّشهَ َوا ِ‬

‫ت‬ ‫ف أَ َ‬
‫ضاعُوا ال َّ‬ ‫کلمات ( خلف ـ خلف ـ غیا ) در آیه ‪ 59‬سوره مریم {فَ َخلَفَ ِمن بَ ْع ِد ِه ْم خَ ْل ٌ‬
‫فَ َسوْ فَ يَ ْلقَوْ نَ َغيّا ً } به چه معناست ؟‬
‫خلف ‪ :‬جانشین و جایگزین گردید ‪.‬‬
‫خلف ‪ :‬فرزندان ناشایست و ناصالح ‪.‬‬
‫غیا ‪ :‬ضاللت و گمراهی ‪.‬‬

‫ك لَنَحْ ُش َرنَّهُ ْم َوال َّشيَا ِطينَ ثُ َّم لَنُحْ ِ‬

‫ض َرنَّهُ ْم َحوْ َل َجهَنَّ َم ِجثِيّا ً } به چه‬ ‫کلمه ( جثیا ) در آیه ‪ 68‬سوره مریم {فَ َو َربِّ َ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع جاثی ‪ ،‬به زانو در آمدگان ‪.‬‬

‫َنزع ََّن ِمن ُك ِّل ِشي َع ٍة أَيُّهُ ْم أَ َش ُّد َعلَى الرَّحْ َم ِن ِعتِيّا ً } به چه‬
‫کلمات ( لننزعن ـ عتیا ) در آیه ‪ 69‬سوره مریم { ثُ َّم لَن ِ‬
‫معناست ؟‬
‫ً‬
‫لننزعن ‪ :‬قطعا ً و مسلما بیرون می کشیم و جدا می کنیم ‪.‬‬
‫عتیا ‪ :‬تکبر ‪ ،‬تمرد ‪ ،‬و سرکشی و طغیان ‪.‬‬

‫کلمه ( صلیا ) در آیه ‪ 70‬سوره مریم {ثُ َّم لَنَحْ نُ أَ ْعلَ ُم بِالَّ ِذينَ هُ ْم أَوْ لَى بِهَا ِ‬
‫صلِيّا ً } به چه معناست ؟‬
‫به آتش درآمدن و بریان شدن و سوختن بدان ‪.‬‬

‫ار ُدهَا َكانَ َعلَى َربِّكَ َح ْتما ً َّم ْق ِ‬

‫ضيّا ً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( واردها ) در آیه ‪ 71‬سوره مریم { َوإِن ِّمن ُك ْم إِاَّل َو ِ‬
‫وارد آن می شود ‪.‬‬

‫‪84‬‬
 ‫ت قَا َل الَّ ِذينَ َكفَرُوا لِلَّ ِذينَ آ َمنُوا أَيُّ‬
‫کلمات ( مقاما ـ ندیا ) در آیه ‪ 73‬سوره مریم { َوإِ َذا تُ ْتلَى َعلَ ْي ِه ْم آيَاتُنَا بَيِّنَا ٍ‬
‫ْالفَ ِريقَي ِْن خَ ْي ٌر َّمقَاما ً َوأَحْ َسنُ نَ ِديّاً} به چه معناست ؟‬
‫مقاما ‪ :‬منزل و مسکن ‪.‬‬
‫ندیا ‪ :‬مجلس ‪ .‬باشگاه ‪.‬‬

‫کلمه ( أثاثا ) در آیه ‪ 74‬سوره مریم { َو َك ْم أَ ْهلَ ْكنَا قَ ْبلَهُم ِّمن قَرْ ٍن هُ ْم أَحْ َسنُ أَثَاثا ً َو ِر ْئيا ً } به چه معناست ؟‬
‫کاالی منزل ‪ .‬وسایل زندگی ‪.‬‬

‫ضاَل لَ ِة فَ ْليَ ْم ُد ْد لَهُ الرَّحْ َمنُ َم ّداً َحتَّى إِ َذا‬

‫جمله ( فلیمدد له الرحمن مدا ) در آیه ‪ 75‬سوره مریم {قُلْ َمن َكانَ فِي ال َّ‬
‫اب َوإِ َّما السَّا َعةَ فَ َسيَ ْعلَ ُمونَ َم ْن هُ َو َش ٌّر َّم َكانا ً َوأَضْ َعفُ جُنداً } به چه معناست ؟‬
‫َرأَوْ ا َما يُو َع ُدونَ إِ َّما ْال َع َذ َ‬
‫بگذار خداوند مهربان به طریق استدراج بدیشان مهلت دهد ‪.‬‬

‫کلمه ( نمد ) در آیه ‪ 79‬سوره مریم { َكاَّل َسنَ ْكتُبُ َما يَقُو ُل َونَ ُم ُّد لَهُ ِمنَ ْال َع َذا ِ‬
‫ب َم ّداً } به چه معناست ؟‬
‫طول میدهیم ‪ .‬مستمر و پیاپی میکنیم ‪ .‬افزایش میدهیم ‪.‬‬

‫کلمات ( توءزهم ـ أزا ) در آیه ‪ 83‬سوره مریم {أَلَ ْم ت ََر أَنَّا أَرْ َس ْلنَا ال َّشيَا ِطينَ َعلَى ْال َكافِ ِرينَ تَؤ ُُّزهُ ْم أَ ّزاً } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫توءزهم ‪ :‬تکان دهند و بجنانند ‪.‬‬
‫أزا ‪ :‬سخت تکان دادن ‪.‬‬

‫کلمه ( وفدا ) در آیه ‪ 85‬سوره مریم {يَوْ َم نَحْ ُش ُر ْال ُمتَّقِينَ إِلَى الرَّحْ َم ِن َو ْفداً } به چه معناست ؟‬
‫گروههای اعزامی به دربار امراء و شاهان ‪.‬‬

‫ق ْال ُمجْ ِر ِمينَ إِلَى َجهَنَّ َم ِورْ داً} به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( نسوق ـ وردا ) در آیه ‪ 86‬سوره مریم { َونَسُو ُ‬
‫نسوق ‪ :‬میرانیم ‪.‬‬
‫وردا ‪ :‬جمع وارد ‪ .‬درآیندگان ‪ .‬وارد شوندگان ‪.‬‬

‫کلمه ( ادا ) در آیه ‪ 89‬سوره مریم { لَقَ ْد ِج ْئتُ ْم َشيْئا ً إِ ّداً } به چه معناست ؟‬
‫بسیار زشت وزننده ‪.‬‬

‫ق اأْل َرْ ضُ َوتَ ِخرُّ ْال ِجبَا ُل‬

‫ات يَتَفَطَّرْ نَ ِم ْنهُ َوتَن َش ُّ‬
‫کلمات ( یتفطرن ـ هدا ) در آیه ‪ 90‬سوره مریم { َ َكا ُد ال َّس َما َو ُ‬
‫هَ ّداً } به چه معناست ؟‬
‫یتفطرن ‪ :‬شق شوند متالشی گردند ‪.‬‬
‫هدا ‪ :‬به شدت ویران کردن ‪.‬‬

‫کلمه ( لدا ) در آیه ‪ 97‬سوره مریم {فَإِنَّ َما يَسَّرْ نَاهُ بِلِ َسانِكَ لِتُبَ ِّش َر بِ ِه ْال ُمتَّقِينَ َوتُن ِذ َر بِ ِه قَوْ ما ً لُّ ّداً } به چه معناست ؟‬
‫جمع الد ‪ ،‬دشمنان سرسختی که به باطل بر عداوت لجاجت دارند ‪.‬‬

‫کلمه ( رکزا ) در آیه ‪ 98‬سوره مریم { َو َك ْم أَ ْهلَ ْكنَا قَ ْبلَهُم ِّمن قَرْ ٍن هَلْ تُ ِحسُّ ِم ْنهُم ِّم ْن أَ َح ٍد أَوْ تَ ْس َم ُع لَهُ ْم ِر ْكزاً }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫صدای بسیار ضعیف و بس نهان ‪.‬‬

‫طه‬

‫ت َو َما فِي اأْل َرْ ِ‬

‫ض َو َما بَ ْينَهُ َما َو َما تَحْ تَ الثَّ َرى } به چه‬ ‫کلمه ( الثری) در آیه ‪ 6‬سوره طه { لَهُ َما فِي ال َّس َما َوا ِ‬
‫معناست ؟‬
‫خاک زمین ‪.‬‬

‫کلمات ( امکثوا ـ آنست ـ قبس) در آیه ‪ 10‬سوره طه { ِإ ْذ َرأَى نَاراً فَقَا َل أِل َ ْهلِ ِه ا ْم ُكثُوا ِإنِّي آنَس ُ‬
‫ْت نَاراً لَّ َعلِّي آتِي ُكم‬
‫س أَوْ أَ ِج ُد َعلَى النَّ ِ‬
‫ار هُدًى } به چه معناست ؟‬ ‫ِّم ْنهَا بِقَبَ ٍ‬
‫امکثوا ‪ :‬توقف کنید ‪.‬‬
‫‪85‬‬
 ‫آنست ‪ :‬دیده ام ‪.‬‬
‫قبس ‪ :‬شعله برگرفته از آتش بر نوک چند چوب ‪.‬‬

‫ك بِ ْال َوا ِد ْال ُمقَ َّد ِ‬

‫س طُ ًوى } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( طوی ) در آیه ‪ 12‬سوره طه { إِنِّي أَنَا َربُّكَ فَ ْ‬
‫اخلَ ْع نَ ْعلَ ْيكَ إِنَّ َ‬
‫طوی نام سرزمین کنار کوه طور است ‪.‬‬

‫ك َع ْنهَا َم ْن الَ ي ُْؤ ِمنُ بِهَا َواتَّبَ َع ه ََواهُ فَتَرْ دَى } به چه معناست ؟‬
‫ص َّدنَّ َ‬
‫کلمه ( تردی) در آیه ‪ 16‬سوره طه { فَالَ يَ ُ‬
‫هالک شوی ‪.‬‬

‫ي أَتَ َو َّكأ ُ َعلَ ْيهَا َوأَهُشُّ بِهَا َعلَى َغنَ ِمي َولِ َي فِيهَا‬
‫َصا َ‬ ‫کلمات ( أهش ـ مآرب) در آیه ‪ 18‬سوره طه { قَ َ‬
‫ال ِه َي ع َ‬
‫آربُ أُ ْخ َرى } به چه معناست ؟‬
‫َم ِ‬
‫أهش ‪ :‬برگ درختان را می ریزم ‪.‬‬
‫مآرب ‪ :‬جمع مأربة ‪ ،‬حوائج و منافع ‪.‬‬

‫کلمه ( عقدة ) در آیه ‪ 27‬سوره طه { َواحْ لُلْ ُع ْق َدةً ِّمن لِّ َسانِي } به چه معناست ؟‬
‫گره ‪.‬‬

‫کلمه ( أزر) در آیه ‪ 31‬سوره طه { ا ْش ُد ْد بِ ِه أَ ْز ِري } به چه معناست ؟‬

‫پشت و قوت ‪.‬‬

‫کلمه (سوءل ) در آیه ‪ 36‬سوره طه { قَا َل قَ ْد أُوتِيتَ س ُْؤلَ َ‬

‫ك يَا ُمو َسى } به چه معناست ؟‬
‫درخواست ‪.‬‬

‫َّاح ِل يَأْ ُخ ْذهُ َعد ٌُّو لِّي‬

‫ت فَا ْق ِذفِي ِه فِي ْاليَ ِّم فَ ْلي ُْلقِ ِه ْاليَ ُّم بِالس ِ‬
‫کلمه ( التابوت) در آیه ‪ 39‬سوره طه { أَ ِن ا ْق ِذفِي ِه فِي التَّابُو ِ‬
‫ك َم َحبَّةً ِّمنِّي َولِتُصْ نَ َع َعلَى َع ْينِي } به چه معناست ؟‬ ‫َو َعد ٌُّو لَّهُ َوأَ ْلقَي ُ‬
‫ْت َعلَ ْي َ‬
‫صندوق ‪.‬‬

‫کلمه (إصطنعتک) در آیه ‪ 41‬سوره طه { َواصْ طَنَ ْعتُكَ لِنَ ْف ِسي } به چه معناست ؟‬
‫تو را برگزیدم ‪.‬‬

‫کلمه ( یفرط ) در آیه ‪ 45‬سوره طه { قَااَل َربَّنَا إِنَّنَا نَخَافُ أَن يَ ْف ُرطَ َعلَ ْينَا أَوْ أَن يَ ْ‬
‫طغَى } به چه معناست ؟‬
‫سبقت گیرد ‪ .‬پیش افتد ‪.‬‬

‫ب َوتَ َولَّى} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( تولی ) در آیه ‪ 48‬سوره طه { ِإنَّا قَ ْد أُو ِح َي إِلَ ْينَا أَ َّن ْال َع َذ َ‬
‫اب َعلَى َمن َك َّذ َ‬
‫پشت کرد ‪ .‬اعتراض نمود ‪ .‬روی گرداند ‪.‬‬

‫کلمه ( بال ) در آیه ‪ 51‬سوره طه { قَا َل فَ َما بَا ُل ْالقُرُو ِن اأْل ُولَى } به چه معناست ؟‬
‫حال و وضع ‪ .‬کارو بار ‪.‬‬

‫ت أِّل ُوْ لِي النُّهَى } به چه‬ ‫کلمه ( آولی النهی ) در آیه ‪ 54‬سوره طه { ُكلُوا َوارْ عَوْ ا أَ ْن َعا َم ُك ْم إِ َّن فِي َذلِ َ‬
‫ك آَل يَا ٍ‬
‫معناست ؟‬
‫عاقالن خردمندان ‪.‬‬

‫کلمه ( تارة ) در آیه ‪ 55‬سوره طه { ِم ْنهَا خَ لَ ْقنَا ُك ْم َوفِيهَا نُ ِعي ُد ُك ْم َو ِم ْنهَا نُ ْخ ِر ُج ُك ْم تَا َرةً أُ ْخ َرى } به چه معناست ؟‬
‫دفعه دیگر ‪ .‬بار دیگر ‪.‬‬

‫ك َموْ ِعداً اَّل نُ ْخلِفُهُ نَحْ نُ َواَل أَنتَ‬ ‫کلمه ( مکانا سوی) در آیه ‪ 58‬سوره طه { فَلَنَأْتِيَنَّ َ‬
‫ك بِ ِسحْ ٍر ِّم ْثلِ ِه فَاجْ َعلْ بَ ْينَنَا َوبَ ْينَ َ‬
‫َم َكانا ً ُس ًوى } به چه معناست ؟‬
‫مکان صاف و مسطح ‪.‬‬

‫‪86‬‬
 ‫کلمات ( یسحت ـ خاب ) در آیه ‪ 61‬سوره طه { قَا َل لَهُم ُّمو َسى َو ْيلَ ُك ْم اَل تَ ْفتَرُوا َعلَى هَّللا ِ َك ِذبا ً فَيُ ْس ِحتَ ُك ْم بِ َع َذا ٍ‬
‫ب َوقَ ْد‬
‫اب َم ِن ا ْفت ََرى } به چه معناست ؟‬
‫خَ َ‬
‫یسحت ‪ :‬ریشه کن و نابود میگرداند ‪.‬‬
‫خاب ‪ :‬نا امید گردید ‪ .‬شکست خورد ‪.‬‬

‫ان ي ُِريدَا ِن أَن ي ُْخ ِر َجا ُكم ِّم ْن أَرْ ِ‬

‫ض ُكم بِ ِسحْ ِر ِه َما‬ ‫کلمه ( المثلی ) در آیه ‪ 63‬سوره طه { قَالُوا إِ ْن هَ َذا ِن لَ َسا ِح َر ِ‬
‫َويَ ْذهَبَا بِطَ ِريقَتِ ُك ُم ْال ُم ْثلَى } به چه معناست ؟‬
‫مونث أمثل به معنی افضل است ‪ ،‬یعنی بهتر و برتر ‪.‬‬

‫صيُّهُ ْم يُ َخيَّ ُل إِلَ ْي ِه ِمن ِسحْ ِر ِه ْم أَنَّهَا تَ ْس َعى } به‬

‫کلمه ( عصی ) در آیه ‪ 66‬سوره طه { قَا َل بَلْ أَ ْلقُوا فَإ ِ َذا ِحبَالُهُ ْم َو ِع ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫جمع عصا ‪ ،‬چوبدستیها ‪.‬‬

‫کلمه ( أوجس ) در آیه ‪ 67‬سوره طه { فَأَوْ َج َ‬

‫س فِي نَ ْف ِس ِه ِخيفَةً ُّمو َسى } به چه معناست ؟‬
‫احساس کرد ‪ .‬به دل افکند ‪ .‬به دل راه داد ‪.‬‬

‫صنَعُوا َك ْي ُد َسا ِح ٍر َواَل يُ ْفلِ ُح الس ِ‬

‫َّاح ُر‬ ‫صنَعُوا إِنَّ َما َ‬ ‫ك ت َْلقَ ْ‬
‫ف َما َ‬ ‫کلمه ( تلقف ) در آیه ‪ 69‬سوره طه { َوأَ ْل ِ‬
‫ق َما فِي يَ ِمينِ َ‬
‫ْث أَتَى } به چه معناست ؟‬
‫َحي ُ‬
‫تند مب بلعد ‪.‬‬

‫کلمات ( آذن ـ جذوع ) در آیه ‪ 71‬سوره طه { قَا َل آ َمنتُ ْم لَهُ قَ ْب َل أَ ْن آ َذنَ لَ ُك ْم إِنَّهُ لَ َكبِي ُر ُك ُم الَّ ِذي َعلَّ َم ُك ُم السِّحْ َر‬
‫وع النَّ ْخ ِل َولَتَ ْعلَ ُم َّن أَيُّنَا أَ َش ُّد َع َذابا ً َوأَ ْبقَى } به چه معناست ؟‬ ‫ف َوأَل ُ َ‬
‫صلِّبَنَّ ُك ْم فِي جُ ُذ ِ‬ ‫فَأَل ُقَطِّ َع َّن أَ ْي ِديَ ُك ْم َوأَرْ ُجلَ ُكم ِّم ْن ِخاَل ٍ‬
‫آذن ‪ :‬اجازه دهم ‪.‬‬
‫جذوع ‪ :‬جمع جذع ساقه و تنه شاخه ‪.‬‬

‫کلمه ( لن نوءثرک ) در آیه ‪ 72‬سوره طه { قَالُوا لَن نُّ ْؤثِ َركَ َعلَى َما َجاءنَا ِمنَ ْالبَيِّنَا ِ‬
‫ت َوالَّ ِذي فَطَ َرنَا فَا ْق ِ‬
‫ض َما‬
‫ضي هَ ِذ ِه ْال َحيَاةَ ال ُّد ْنيَا } به چه معناست ؟‬ ‫أَنتَ قَ ٍ‬
‫اض إِنَّ َما تَ ْق ِ‬
‫هرگز تو را ترجیح نمی دهم و بر نمی گزینم ‪.‬‬

‫ات َع ْد ٍن تَجْ ِري ِمن تَحْ تِهَا اأْل َ ْنهَا ُر خَ الِ ِدينَ فِيهَا َو َذلِكَ َج َزاء َمن تَزَ َّكى}‬
‫کلمه ( تزکی ) در آیه ‪ 76‬سوره طه { َجنَّ ُ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫خود را پاک داشت ‪.‬‬

‫ط ِريقا ً‬ ‫کلمات ( أسر بعبادی ـ یبسا ) در آیه ‪ 77‬سوره طه { َولَقَ ْد أَوْ َح ْينَا إِلَى ُمو َسى أَ ْن أَس ِ‬
‫ْر بِ ِعبَا ِدي فَاضْ ِربْ لَهُ ْم َ‬
‫فِي ْالبَحْ ِر يَبَسا ً اَّل تَخَافُ َد َركا ً َواَل ت َْخ َشى } به چه معناست ؟‬
‫أسر بعبادی ‪ :‬شبانه بندگانم را کوچ بده ‪.‬‬
‫یبسا ‪ :‬خشک ‪.‬‬
‫ضى } به چه معناست‬ ‫ال هُ ْم أُواَل ء َعلَى أَثَ ِري َوع َِج ْل ُ‬
‫ت إِلَ ْيكَ َربِّ لِتَرْ َ‬ ‫کلمه (علی أثری ) در آیه ‪ 84‬سوره طه { قَ َ‬
‫؟‬
‫بدنبال من ‪.‬‬

‫ك َوأَ َ‬
‫ضلَّهُ ُم السَّا ِم ِريُّ } به چه‬ ‫کلمات ( فتنا ـ السامری ) در آیه ‪ 85‬سوره طه { قَا َل فَإِنَّا قَ ْد فَتَنَّا قَوْ َمكَ ِمن بَ ْع ِد َ‬
‫معناست ؟‬
‫فتنا ‪ :‬آزمایش کردیم ‪ .‬آزمودیم ‪.‬‬
‫السامری ‪ :‬مردی از اهالی فلسطین بود و از اقلیم سامره ‪ .‬او منافق بود و چنین وانمود می کرد که به موسی‬
‫ایمان دارد و کفر خود را مخفی می کرد ‪.‬‬

‫ال يَا قَوْ ِم أَلَ ْم يَ ِع ْد ُك ْم َربُّ ُك ْم َو ْعداً َح َسنا ً‬

‫کلمه ( أسفا ) در آیه ‪ 86‬سوره طه { َ َر َج َع ُمو َسى إِلَى قَوْ ِم ِه غَضْ بَانَ أَ ِسفا ً قَ َ‬
‫ضبٌ ِّمن َّربِّ ُك ْم فَأ َ ْخلَ ْفتُم َّموْ ِع ِدي } به چه معناست ؟‬ ‫أَفَطَا َل َعلَ ْي ُك ُم ْال َع ْه ُد أَ ْم أَ َردتُّ ْم أَن يَ ِح َّل َعلَ ْي ُك ْم َغ َ‬
‫غم زده و اندوهناک ‪.‬‬

‫‪87‬‬
 ‫ك بِ َم ْل ِكنَا َولَ ِكنَّا ُح ِّم ْلنَا أَوْ زَ اراً ِّمن ِزينَ ِة ْالقَوْ ِم فَقَ َذ ْفنَاهَا‬
‫کلمه ( ملک ) در آیه ‪ 87‬سوره طه { قَالُوا َما أَ ْخلَ ْفنَا َموْ ِع َد َ‬
‫ك أَ ْلقَى السَّا ِم ِريُّ } به چه معناست ؟‬
‫فَ َك َذلِ َ‬
‫اختیار و توانایی ‪.‬‬

‫ك َموْ ِعداً‬ ‫ك فِي ْال َحيَا ِة أَن تَقُو َل اَل ِم َس َ‬

‫اس َوإِ َّن لَ َ‬ ‫کلمات ( مساس ـ نسفا ) در آیه ‪ 97‬سوره طه { قَا َل فَ ْاذهَبْ فَإ ِ َّن لَ َ‬
‫ك الَّ ِذي ظَ ْلتَ َعلَ ْي ِه عَا ِكفا ً لَّنُ َح ِّرقَنَّهُ ثُ َّم لَنَن ِسفَنَّهُ فِي ْاليَ ِّم نَسْفا ً } به چه معناست ؟‬
‫لَّ ْن تُ ْخلَفَهُ َوانظُرْ إِلَى إِلَ ِه َ‬
‫مساس ‪ :‬مخالطت و معاشرت ‪.‬‬
‫نسفا ‪ :‬از هم پاشیدن و پراکندن ‪.‬‬

‫ض َع ْنهُ فَإِنَّهُ يَحْ ِم ُل يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة ِو ْزراً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( وزرا ) در آیه ‪ 100‬سوره طه { َم ْن أَ ْع َر َ‬
‫بار سنگین ‪.‬‬

‫کلمه ( حمال ) در آیه ‪ 101‬سوره طه { خَ الِ ِدينَ فِي ِه َو َساء لَهُ ْم يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة ِح ْمالً } به چه معناست ؟‬
‫بار‪.‬‬

‫ور َونَحْ ُش ُر ْال ُمجْ ِر ِمينَ يَوْ َمئِ ٍذ ُزرْ قا ً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( زرقا ) در آیه ‪ 102‬سوره طه { يَوْ َم يُنفَ ُخ فِي الصُّ ِ‬
‫جمع أزرق ‪ .‬کسی که صورتش بر اثر شدت درد و رنج تیره و کبود شده باشد ‪.‬‬

‫کلمه ( یتخافتون ) در آیه ‪ 103‬سوره طه { يَتَخَ افَتُونَ بَ ْينَهُ ْم إِن لَّبِ ْثتُ ْم ِإاَّل َع ْشراً } به چه معناست ؟‬
‫با صدای آهسته بهم میگویند ‪.‬‬

‫کلمه ( أمثلهم طریقة ) در آیه ‪ 104‬سوره طه { نَحْ نُ أَ ْعلَ ُم بِ َما يَقُولُونَ إِ ْذ يَقُو ُل أَ ْمثَلُهُ ْم طَ ِريقَةً إِن لَّبِ ْثتُ ْم ِإاَّل يَوْ ما ً }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫کسی که رأی او دادگرانه تر و به واقعیت نزدیک تر است ‪.‬‬

‫ص ْف َ‬
‫صفا ً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( قاعا ـ صفصفا ) در آیه ‪ 106‬سوره طه { فَيَ َذ ُرهَا قَاعا ً َ‬
‫قاعا ‪ :‬فالت ‪ .‬زمین صاف و هموار ‪.‬‬
‫صفصفا ‪ :‬کامال مسطح و هموار و صاف ‪.‬‬

‫کلمه ( عوج ـ أمتا ) در آیه ‪ 107‬سوره طه { اَل تَ َرى فِيهَا ِع َوجا ً َواَل أَ ْمتا ً } به چه معناست ؟‬
‫عوج ‪ :‬پیچ ‪ .‬نشیب ‪.‬‬
‫أمتا ‪ :‬فراز ‪ .‬برجستگی ‪ .‬بلندی ‪.‬‬

‫کلمه ( الداعی ـ همسا ) در آیه ‪ 108‬سوره طه { يَوْ َمئِ ٍذ يَتَّبِعُونَ ال َّدا ِع َي اَل ِع َو َج لَهُ َوخَ َش َعت اأْل َصْ َو ُ‬
‫ات لِلرَّحْ َم ِن‬
‫فَاَل تَ ْس َم ُع إِاَّل هَ ْمسا ً } به چه معناست ؟‬
‫الداعی ‪ :‬دعوت کننده ‪ .‬منادی ‪ .‬مراد إسرافیل است ‪.‬‬
‫همسا ‪ :‬صدای آهسته ‪.‬‬

‫َاب َم ْن َح َم َل ظُ ْلما ً } به چه معناست ؟‬ ‫ت ْال ُوجُوهُ لِ ْل َح ِّي ْالقَي ِ‬

‫ُّوم َوقَ ْد خ َ‬ ‫کلمه ( عنت ) در آیه ‪ 111‬سوره طه { َو َعنَ ِ‬
‫عنت ‪ :‬خشوع و خضوع کرد ‪.‬‬

‫ت َوهُ َو ُم ْؤ ِم ٌن فَاَل يَ َخافُ ظُ ْلما ً َواَل‬

‫کلمات ( ظلما ـ هضما ) در آیه ‪ 112‬سوره طه { َو َمن يَ ْع َملْ ِمنَ الصَّالِ َحا ِ‬
‫هَضْ ما ً } به چه معناست ؟‬
‫ظلما ‪ :‬مراد عقاب بدون سبب ‪ ،‬یا افزایش بر لغزشها و سیئات است ‪.‬‬
‫هضما ‪ :‬خوردن و کاستن ‪ .‬کم کردن حق کسی و وفا نکردن به ادای آن واجب ‪ .‬مراد کاستن از حسنات است ‪.‬‬

‫ق َواَل تَ ْع َجلْ بِ ْالقُرْ آ ِن ِمن‬

‫ك ْال َح ُّ‬
‫جمله و کلمه ( ال تعجل بالقرآن ـ یقضی ) در آیه ‪ 114‬سوره طه { فَتَ َعالَى هَّللا ُ ْال َملِ ُ‬
‫ك َوحْ يُهُ َوقُل رَّبِّ ِز ْدنِي ِع ْلما ً } به چه معناست ؟‬ ‫قَب ِْل أَن يُ ْق َ‬
‫ضى إِلَ ْي َ‬
‫ال تعجل بالقرآن ‪ :‬مراد نهی از عجله ای است که پیامبر اسالم بهنگام دریافت وحی جهت فراگیری و حفظ قرآن‬
‫داشت ‪ ،‬و بدین خاطر با شتاب بدنبال فرشته وحی جبرییل امین ‪ ،‬آیات قرآنی را تکرار می فرمود ‪.‬‬
‫یقضی ‪ :‬به پایان رسانده است ‪.‬‬

‫‪88‬‬
 ‫جمله و کلمات ( عهدنا إلی آدم ـ نسی ـ عزما ) در آیه ‪ 115‬سوره طه { َولَقَ ْد َع ِه ْدنَا ِإلَى آ َد َم ِمن قَ ْب ُل فَن َِس َي َولَ ْم‬
‫نَ ِج ْد لَهُ ع َْزما ً } به چه معناست ؟‬
‫عهدنا إلی آدم ‪ :‬به آدم فرمان دادیم ‪.‬‬
‫نسی ‪ :‬ترک کرد ‪ .‬مراد از نسیان در اینجا فراموش کردن مطلق نیست ‪ .‬زیرا بر فراموشی مطلق عتاب و‬
‫مالمتی وجود ندارد ‪.‬‬
‫عزما ‪ :‬تصمیم و اراده استوار‪.‬‬

‫َظ َمأ ُ فِيهَا َواَل تَضْ َحى } به چه معناست ؟‬

‫ك اَل ت ْ‬
‫کلمه ( ال تضحی) در آیه ‪ 119‬سوره طه { َوأَنَّ َ‬
‫حرارت آفتاب سوزان به تو نمی خورد و گرما زده نمی گردی ‪.‬‬

‫ك َعلَى َش َج َر ِة ْال ُخ ْل ِد َو ُم ْل ٍ‬
‫ك اَّل‬ ‫ال يَا آ َد ُم هَلْ أَ ُدلُّ َ‬
‫س إِلَ ْي ِه ال َّش ْيطَانُ قَ َ‬
‫کلمه ( ال یبلی ) در آیه ‪ 120‬سوره طه { فَ َوس َْو َ‬
‫يَ ْبلَى } به چه معناست ؟‬
‫کهنه و فرسوده نمی شود ‪ .‬فنا پذیر و زایل نمی گردد ‪.‬‬

‫ق ْال َجنَّ ِة‬

‫ان َعلَ ْي ِه َما ِمن َو َر ِ‬ ‫کلمه ( غوی ) در آیه ‪ 121‬سوره طه { فَأَكَاَل ِم ْنهَا فَبَد ْ‬
‫َت لَهُ َما َسوْ آتُهُ َما َوطَفِقَا يَ ْخ ِ‬
‫صف َ ِ‬
‫صى آ َد ُم َربَّهُ فَغ ََوى } به چه معناست ؟‬
‫َو َع َ‬
‫گمراه شد ‪.‬‬

‫کلمه ( إجتباه ) در آیه ‪ 122‬سوره طه { ثُ َّم اجْ تَبَاهُ َربُّهُ فَت َ‬

‫َاب َعلَ ْي ِه َوهَدَى } به چه معناست ؟‬
‫انتخابش کرد ‪.‬‬

‫ضنكا ً َونَحْ ُش ُرهُ يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة أَ ْع َمى‬ ‫کلمه ( ضنکا ) در آیه ‪ 124‬سوره طه { َو َم ْن أَ ْع َر َ‬
‫ض عَن ِذ ْك ِري فَإ ِ َّن لَهُ َم ِعي َشةً َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫تنگ ‪ .‬مراد سخت و پرنگرانی و اضطراب است ‪.‬‬

‫کلمات ( قبل طلوع الشمس ـ قبل غروبها ـ من آناء اللیل ـ أطراف النهار ) در آیه ‪ 130‬سوره طه { فَاصْ بِرْ‬
‫ار لَ َعلَّكَ تَرْ َ‬ ‫س َوقَ ْب َل ُغرُوبِهَا َو ِم ْن آنَاء اللَّ ْي ِل فَ َسبِّحْ َوأَ ْ‬
‫ضى‬ ‫ط َرافَ النَّهَ ِ‬ ‫ك قَ ْب َل طُلُ ِ‬
‫وع ال َّش ْم ِ‬ ‫َعلَى َما يَقُولُونَ َو َسبِّحْ بِ َح ْم ِد َربِّ َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫قبل طلوع الشمس ‪ :‬نماز صبح ‪.‬‬
‫قبل غروبها ‪ :‬نماز ظهر و عصر ‪.‬‬
‫أطراف النهار ‪ :‬نماز صبح و مغرب یا نماز صبح ‪.‬‬

‫ك إِلَى َما َمتَّ ْعنَا بِ ِه أَ ْز َواجا ً ِّم ْنهُ ْم زَ ْه َرةَ ْال َحيَا ِة ال ُّدنيَا لِنَ ْفتِنَهُ ْم‬
‫کلمه ( أزواجا ) در آیه ‪ 131‬سوره طه { َواَل تَ ُم َّد َّن َع ْينَ ْي َ‬
‫ك َخ ْي ٌر َوأَ ْبقَى } به چه معناست ؟‬ ‫فِي ِه َو ِر ْز ُ‬
‫ق َربِّ َ‬
‫اصناف ‪.‬‬

‫ب ِّمن قَ ْبلِ ِه لَقَالُوا َربَّنَا لَوْ اَل أَرْ َس ْلتَ إِلَ ْينَا‬
‫کلمه (نذل و نخزی ) در آیه ‪ 134‬سوره طه { َولَوْ أَنَّا أَ ْهلَ ْكنَاهُم بِ َع َذا ٍ‬
‫ك ِمن قَ ْب ِل أَن نَّ ِذ َّل َون َْخ َزى } به چه معناست ؟‬
‫َرسُوالً فَنَتَّبِ َع آيَاتِ َ‬
‫در دنیا خوار و در آخرت رسوا شویم ‪.‬‬

‫اط‬
‫الصِّر ِ‬
‫َ‬ ‫کلمات ( متربص ـ السوی) در آیه ‪ 135‬سوره طه { قُلْ ُك ٌّل ُّمتَ َربِّصٌ فَتَ َربَّصُوا فَ َستَ ْعلَ ُمونَ َم ْن أَصْ َحابُ‬
‫الس َِّويِّ َو َم ِن ا ْهتَدَى } به چه معناست ؟‬
‫متربص ‪ :‬منتظر ‪.‬‬
‫السوی ‪ :‬مستقیم ‪.‬‬

‫انبیاء ‪:‬‬
‫کلمه ( محدث) در آیه ‪ 2‬سوره انبیاء { َما يَأْتِي ِهم ِّمن ِذ ْك ٍر َّمن َّربِّ ِهم ُّمحْ َد ٍ‬
‫ث ِإاَّل ا ْستَ َمعُوهُ َوهُ ْم يَ ْل َعبُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬

‫‪89‬‬
 ‫تازه ‪.‬‬

‫وا النَّجْ َوى الَّ ِذينَ ظَلَ ُم ْ‬

‫وا هَلْ هَ َذا ِإاَّل بَ َش ٌر‬ ‫کلمات ( الهیة ـ أسروا ) در آیه ‪ 3‬سوره انبیاء { اَل ِهيَةً قُلُوبُهُ ْم َوأَ َسرُّ ْ‬
‫صرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ِّم ْثلُ ُك ْم أَفَتَأْتُونَ السِّحْ َر َوأَنتُ ْم تُ ْب ِ‬
‫الهیة ‪ :‬غافل و بی خبر ‪.‬‬
‫أسروا ‪ :‬پنهان داشتند و پوشیدند ‪.‬‬

‫اع ٌر فَ ْليَأْتِنَا بِآيَ ٍة َك َما‬

‫َاث أَحْ الَ ٍم بَ ِل ا ْفت ََراهُ بَلْ ه َُو َش ِ‬
‫وا أَضْ غ ُ‬
‫کلمه ( أضغاث أحالم ) در آیه ‪ 5‬سوره انبیاء { بَلْ قَالُ ْ‬
‫أُرْ ِس َل األَ َّولُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خوابهای آشفته و پریشان ‪.‬‬

‫َت ظَالِ َمةً َوأَن َشأْنَا بَ ْع َدهَا قَوْ ما ً آ َخ ِرينَ } به چه‬

‫ص ْمنَا ِمن قَرْ يَ ٍة َكان ْ‬
‫کلمه ( قصمنا ) در آیه ‪ 11‬سوره انبیاء { َو َك ْم قَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫در هم شکسته ایم ‪ .‬مراد هالک کردن و نابود ساختن است ‪.‬‬

‫کلمات ( أحسوا ـ یرکضون ) در آیه ‪ 12‬سوره انبیاء { فَلَ َّما أَ َحسُّوا بَأْ َسنَا إِ َذا هُم ِّم ْنهَا يَرْ ُكضُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫أحسوا ‪ :‬احساس کرده اند ‪ .‬پی برده اند ‪.‬‬
‫یرکضون ‪ :‬از ماده رکض به معنی تند دویدن ‪.‬‬

‫ق َولَ ُك ُم ْال َو ْي ُل‬

‫ق َعلَى ْالبَا ِط ِل فَيَ ْد َم ُغهُ فَإ ِ َذا ه َُو زَا ِه ٌ‬
‫کلمات ( نقذف ـ یدمغه ) در آیه ‪ 18‬سوره انبیاء { بَلْ نَ ْق ِذفُ بِ ْال َح ِّ‬
‫صفُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ِم َّما تَ ِ‬
‫نقذف ‪ :‬پرت می کنیم ‪.‬‬
‫یدمغه ‪ :‬جمجه و مغز سر آن را می شکافیم ‪.‬‬

‫ت َواأْل َرْ ِ‬
‫ض َو َم ْن ِعن َدهُ اَل يَ ْستَ ْكبِرُونَ ع َْن‬ ‫کلمه ( ال یستحسرون ) در آیه ‪ 19‬سوره انبیاء { َولَهُ َمن فِي ال َّس َما َوا ِ‬
‫ِعبَا َدتِ ِه َواَل يَ ْستَحْ ِسرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خسته و درمانده نمی شوند ‪.‬‬

‫کلمه ( ال یفترون ) در آیه ‪ 20‬سوره انبیاء { يُ َسبِّحُونَ اللَّي َْل َوالنَّهَا َر اَل يَ ْفتُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫سست نمی شوند ‪.‬‬

‫کلمه ( ینشرون ) در آیه ‪ 21‬سوره انبیاء { أَ ِم اتَّخَ ُذوا آلِهَةً ِّمنَ اأْل َرْ ِ‬
‫ض هُ ْم يُن ِشرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫در آخرت مردگان را زنده می کنند ‪.‬‬

‫ت َواأْل َرْ َ‬
‫ض َكانَتَا َر ْتقا ً‬ ‫کلمات ( رتقا ـ فتقناهما ) در آیه ‪ 30‬سوره انبیاء { أَ َولَ ْم يَ َر الَّ ِذينَ َكفَرُوا أَ َّن ال َّس َما َوا ِ‬
‫فَفَتَ ْقنَاهُ َما َو َج َع ْلنَا ِمنَ ْال َماء ُك َّل َش ْي ٍء َح ٍّي أَفَاَل ي ُْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫رتقا ‪ :‬چسپیده و متصل ‪.‬‬
‫فتقناهما ‪ :‬آن دو را از هم جدا و منفصل کردیم ‪.‬‬

‫ض َر َوا ِس َي أَن تَ ِمي َد بِ ِه ْم َو َج َع ْلنَا فِيهَا فِ َجاجا ً ُسبُالً لَ َعلَّهُ ْم‬

‫کلمه ( فجاجا) در آیه ‪ 31‬سوره انبیاء { َو َج َع ْلنَا فِي اأْل َرْ ِ‬
‫يَ ْهتَ ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع فج ‪ ،‬راه گشاد ‪.‬‬

‫کلمات ( فتبهتهم ـ ال هم ینظرون ) در آیه ‪ 40‬سوره انبیاء { بَلْ تَأْتِي ِهم بَ ْغتَةً فَتَ ْبهَتُهُ ْم فَاَل يَ ْستَ ِطيعُونَ َر َّدهَا َواَل هُ ْم‬
‫يُنظَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫فتبهتهم ‪ :‬پس ایشان را به دهشت و حیرت می اندازد ‪.‬‬
‫ال هم ینظرون ‪ :‬ایشان مهلت داه نمی شوند ‪.‬‬

‫کلمه ( یکلوءکم ) در آیه ‪ 42‬سوره انبیاء { قُلْ َمن يَ ْكلَ ُؤ ُكم بِاللَّ ْي ِل َوالنَّهَ ِ‬
‫ار ِمنَ الرَّحْ َم ِن بَلْ هُ ْم عَن ِذ ْك ِر َربِّ ِهم‬
‫ْرضُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ُّمع ِ‬
‫شما را محفوظ و حمایت می کند ‪.‬‬
‫‪90‬‬
 ‫کلمه ( یصحبون ) در آیه ‪ 43‬سوره انبیاء { أَ ْم لَهُ ْم آلِهَةٌ تَ ْمنَ ُعهُم ِّمن دُونِنَا اَل يَ ْست َِطيعُونَ نَصْ َر أَنفُ ِس ِه ْم َواَل هُم ِّمنَّا‬
‫يُصْ َحبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫پناه داده می شوند ‪.‬‬

‫ك لَيَقُولُ َّن يَا َو ْيلَنَا إِنَّا ُكنَّا ظَالِ ِمينَ } به چه‬ ‫کلمه ( نفحة ) در آیه ‪ 46‬سوره انبیاء { َولَئِن َّم َّس ْتهُ ْم نَ ْف َحةٌ ِّم ْن َع َذا ِ‬
‫ب َربِّ َ‬
‫معناست ؟‬
‫وزشی ‪ ،‬مراد کمی و اندکی است ‪.‬‬

‫کلمه ( ألکیدن ) در آیه ‪ 57‬سوره انبیاء { َوتَاهَّلل ِ أَل َ ِكيد ََّن أَصْ نَا َم ُكم بَ ْع َد أَن تُ َولُّوا ُم ْدبِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫حتما نقشه نابودی بتها را می کشم ‪.‬‬

‫کلمه ( جذاذا ) در آیه ‪ 58‬سوره انبیاء { فَ َج َعلَهُ ْم ُج َذاذاً إِاَّل َكبِيراً لَّهُ ْم لَ َعلَّهُ ْم إِلَ ْي ِه يَرْ ِجعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تکه تکه ‪ .‬قطعه قطعه ‪.‬‬

‫وب نَافِلَةً َوكُاّل ً َج َع ْلنَا َ‬

‫صالِ ِحينَ } به چه‬ ‫ق َويَ ْعقُ َ‬
‫کلمه ( نافلة ) در آیه ‪ 72‬سوره انبیاء { َو َوهَ ْبنَا لَهُ إِ ْس َحا َ‬
‫معناست ؟‬
‫عطیه و ارمغان ‪.‬‬

‫ب ْال َع ِظ ِيم}‬
‫کلمه ( الکرب ) در آیه ‪ 76‬سوره انبیاء { َونُوحا ً إِ ْذ نَادَى ِمن قَ ْب ُل فَا ْستَ َج ْبنَا لَهُ فَنَ َّج ْينَاهُ َوأَ ْهلَهُ ِمنَ ْالكَرْ ِ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫غم و اندوه ‪.‬‬

‫ث إِ ْذ نَفَ َش ْ‬
‫ت فِي ِه َغنَ ُم‬ ‫کلمات ( الحرث ـ نفشت) در آیه ‪ 78‬سوره انبیاء { َودَا ُوو َد َو ُسلَ ْي َمانَ إِ ْذ يَحْ ُك َما ِن فِي ْال َحرْ ِ‬
‫ْالقَوْ ِم َو ُكنَّا لِ ُح ْك ِم ِه ْم َشا ِه ِدينَ } به چه معناست ؟‬
‫الحرث ‪ :‬زراعت ‪ .‬کشتزار ‪.‬‬
‫نفشت ‪ :‬پخش و پراکنده شدن ‪.‬‬

‫صنَ ُكم ِّمن بَأْ ِس ُك ْم فَهَلْ أَنتُ ْم‬

‫س لَّ ُك ْم لِتُحْ ِ‬ ‫کلمات ( صنعة ـ لبوس) در آیه ‪ 80‬سوره انبیاء { َوعَلَّ ْمنَاهُ َ‬
‫ص ْن َعةَ لَبُو ٍ‬
‫َشا ِكرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫صنعة ‪ :‬ساختن ‪.‬‬
‫لبوس ‪ :‬لباس ‪.‬‬

‫کلمه ( یغوصون ) در آیه ‪ 82‬سوره انبیاء { َو ِمنَ ال َّشيَا ِطي ِن َمن يَ ُغوصُونَ لَهُ َويَ ْع َملُونَ َع َمالً ُدونَ َذلِكَ َو ُكنَّا لَهُ ْم‬
‫َحافِ ِظينَ } به چه معناست ؟‬
‫غواصی می کردند ‪.‬‬

‫ضبا ً فَظَ َّن أَن لَّن نَّ ْق ِد َر‬ ‫کلمه ( ذالنون ـ لن نقدر علیه ـ الظلمات) در آیه ‪ 87‬سوره انبیاء { َو َذا النُّو ِن إِذ َّذه َ‬
‫َب ُمغَا ِ‬
‫نت ِمنَ الظَّالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت أَن اَّل إِلَهَ إِاَّل أَنتَ ُس ْب َحانَ َ‬
‫ك ِإنِّي ُك ُ‬ ‫َعلَ ْي ِه فَنَادَى فِي ُّ‬
‫الظلُ َما ِ‬
‫ذا النون ‪ :‬ماهیدار ‪ ،‬صاحب ماهی ‪ ،‬مراد یونس است ‪.‬‬
‫لن نقدر علیه ‪ :‬بر او سخت و تنگ نمی گیریم ‪.‬‬
‫الظلمات ‪ :‬تاریکی های شب و دل دریا و اندرون شکم ماهی ‪.‬‬

‫َت فَرْ َجهَا فَنَفَ ْخنَا فِيهَا ِمن رُّو ِحنَا َو َج َع ْلنَاهَا َوا ْبنَهَا آيَةً‬ ‫کلمه ( أحصنت) در آیه ‪ 91‬سوره انبیاء { َوالَّتِي أَحْ َ‬
‫صن ْ‬
‫لِّ ْل َعالَ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫مصون و محفوظ داشت ‪.‬‬

‫نسلُونَ‬ ‫ت يَأْجُو ُج َو َمأْجُو ُج َوهُم ِّمن ُك ِّل َح َد ٍ‬

‫ب يَ ِ‬ ‫کلمات ( حدب ـ ینسلون ) در آیه ‪ 96‬سوره انبیاء { َحتَّى إِ َذا فُتِ َح ْ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫حدب ‪ :‬زمین بلند و مرتفع ‪.‬‬
‫ینسلون ‪ :‬شتاب می گیرند ‪.‬‬

‫‪91‬‬
 ‫صةٌ أَ ْب َ‬
‫صا ُر الَّ ِذينَ َكفَرُوا يَا َو ْيلَنَا قَ ْد‬ ‫ب ْال َو ْع ُد ْال َح ُّ‬
‫ق فَإ ِ َذا ِه َي َش ِ‬
‫اخ َ‬ ‫کلمه ( شاخصة ) در آیه ‪ 97‬سوره انبیاء { َوا ْقت ََر َ‬
‫ُكنَّا فِي َغ ْفلَ ٍة ِّم ْن هَ َذا بَلْ ُكنَّا ظَالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫خیره شده ‪ .‬مات برده ‪.‬‬

‫صبُ َجهَنَّ َم أَنتُ ْم لَهَا َو ِ‬

‫ار ُدونَ } به چه‬ ‫کلمه ( حصب ) در آیه ‪ 98‬سوره انبیاء { إِنَّ ُك ْم َو َما تَ ْعبُ ُدونَ ِمن دُو ِن هَّللا ِ َح َ‬
‫معناست ؟‬
‫آتشگیره هیزم ‪.‬‬

‫کلمه ( زفیر ) در آیه ‪ 100‬سوره انبیاء { لَهُ ْم فِيهَا زَ فِي ٌر َوهُ ْم فِيهَا اَل يَ ْس َمعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫صدایی که در گلو شکسته شود و به سبب غم و اندوه با زحمت اداء گردد ‪.‬‬

‫ت أَنفُ ُسهُ ْم خَالِ ُدونَ } به چه‬

‫کلمه ( حسیسها ) در آیه ‪ 102‬سوره انبیاء { اَل يَ ْس َمعُونَ َح ِسي َسهَا َوهُ ْم فِي َما ا ْشتَهَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫صدای آتش ‪.‬‬

‫ع اأْل َ ْكبَ ُر َوتَتَلَقَّاهُ ُم ْال َماَل ئِ َكةُ هَ َذا يَوْ ُم ُك ُم الَّ ِذي ُكنتُ ْم‬
‫کلمه ( تتلقاهم ) در آیه ‪ 103‬سوره انبیاء { اَل يَحْ ُزنُهُ ُم ْالفَ َز ُ‬
‫تُو َع ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫پذیره ایشان می گردند ‪.‬‬

‫ق‬ ‫ب َك َما بَد َْأنَا أَو ََّل ْ‬

‫خَل ٍ‬ ‫کلمات ( نطوی ـ السجل ) در آیه ‪ 104‬سوره انبیاء { يَوْ َم ن ْ‬
‫َط ِوي ال َّس َماء َكطَ ِّي ال ِّس ِج ِّل لِ ْل ُكتُ ِ‬
‫نُّ ِعي ُدهُ َو ْعداً َعلَ ْينَا إِنَّا ُكنَّا فَا ِعلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫نطوی ‪ :‬جمع می گردانیم ‪.‬‬
‫السجل ‪ :‬اوراقی که مطالب را روی آن می نگارند ‪.‬‬

‫کلمات ( آذنتکم ـ علی سواء) در آیه ‪ 109‬سوره انبیاء { فَإِن تَ َولَّوْ ا فَقُلْ آ َذنتُ ُك ْم َعلَى َس َواء َوإِ ْن أَ ْد ِري أَقَ ِريبٌ أَم‬
‫بَ ِعي ٌد َّما تُو َع ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫آذنتکم ‪ :‬به شما اطالع دادم و با خبرتان کردم ‪.‬‬
‫علی سواء ‪ :‬بطور یکسان ‪ .‬بدون استثناء ‪.‬‬
‫حج ‪:‬‬
‫َض ُع ُكلُّ َذا ِ‬
‫ت‬ ‫ت َوت َ‬ ‫ض َع ٍة َع َّما أَرْ َ‬
‫ض َع ْ‬ ‫کلمات ( تذهل ـ مرضعه ) در آیه ‪ 2‬سوره حج { يَوْ َم ت ََروْ نَهَا ت َْذهَ ُل ُكلُّ ُمرْ ِ‬
‫اب هَّللا ِ َش ِدي ٌد } به چه معناست ؟‬ ‫َح ْم ٍل َح ْملَهَا َوت ََرى النَّ َ‬
‫اس ُس َكا َرى َو َما هُم بِ ُس َكا َرى َولَ ِك َّن َع َذ َ‬
‫تذهل ‪ :‬رها و فراموش می کند ‪.‬‬
‫مرضعه ‪ :‬زن شیر دهی که پستان در دهان نوزاد نهاده و به شیر دادن مشغول است ‪.‬‬
‫سکاری ‪ :‬جمع سکران مستان ‪.‬‬

‫کلمات ( علقة ـ مضغة ـ مخلقة ـ غیر مخلقة ـ نقر ـ أرذل العمر ـ هاودة ـ إهتزت ـ ربت ) در آیه ‪ 5‬سوره حج {‬
‫اأْل َرْ َح ِام َما نَ َشاء إِلَى أَ َج ٍل ُّم َس ّمًى ثُ َّم نُ ْخ ِر ُج ُك ْم ِط ْفالً ثُ َّم لِتَ ْبلُ ُغوا أَ ُش َّد ُك ْم َو ِمن ُكم َّمن يُت ََوفَّى َو ِمن ُكم َّمن يُ َر ُّد إِلَى أَرْ َذ ِل ْال ُع ُم ِر‬
‫يج }‬ ‫ج بَ ِه ٍ‬ ‫َت ِمن ُك ِّل زَ وْ ٍ‬ ‫ت َوأَنبَت ْ‬‫ت َو َربَ ْ‬‫ض هَا ِم َدةً فَإ ِ َذا أَن َز ْلنَا َعلَ ْيهَا ْال َماء ا ْهتَ َّز ْ‬ ‫لِ َك ْياَل يَ ْعلَ َم ِمن بَ ْع ِد ِع ْل ٍم َشيْئا ً َوتَ َرى اأْل َرْ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫علقة ‪ :‬خون بسته زالو گونه ‪.‬‬
‫مضغة ‪ :‬قطعه گوشتی بدان شکل و اندازه که جویده شود ‪.‬‬
‫مخلقة ‪ :‬تام الخلقه دارای شکل و اندام ‪.‬‬
‫غیر مخلقه ‪ :‬ناقص الخلقه ‪.‬‬
‫نقر ‪ :‬نگاه میداریم ‪.‬‬
‫أرذل العمر ‪ :‬پست ترین مرحله عمر ‪.‬‬
‫هامدة ‪ :‬خشک و خاموش ‪.‬‬
‫إهتزت ‪ :‬به حرکت و تکان می افتد ‪.‬‬
‫ربت ‪ :‬با ال آمدن و پفیده شدن ‪.‬‬

‫‪92‬‬
 ‫يل هَّللا ِ لَهُ فِي ال ُّد ْنيَا ِخ ْز ٌ‬
‫ي‬ ‫ُض َّل عَن َسبِ ِ‬ ‫کلمات ( ثانی ـ عطف ـ ثانی عطفه) در آیه ‪ 9‬سوره حج {ثَانِ َي ِع ْ‬
‫طفِ ِه لِي ِ‬
‫اب ْال َح ِر ِ‬
‫يق } به چه معناست ؟‬ ‫َونُ ِذيقُهُ يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة َع َذ َ‬
‫ثانی ‪ :‬پیچاننده ‪ .‬برگرداننده ‪.‬‬
‫عطف ‪ :‬پهلو ‪ .‬جانب ‪.‬‬
‫ثانی عطفه ‪ :‬پهلوی خود را پیچ می دهد ‪ .‬پهلو پیچ دادن مترادف است با رو گردانی ‪.‬‬

‫ف فَإ ِ ْن أَ َ‬
‫صابَهُ‬ ‫اس َمن يَ ْعبُ ُد هَّللا َ َعلَى َحرْ ٍ‬
‫کلمات ( حرف ـ یعبدهللا علی حرف ) در آیه ‪ 11‬سوره حج { َو ِمنَ النَّ ِ‬
‫ك هُ َو ْال ُخ ْس َرانُ ْال ُمبِينُ } به چه معناست ؟‬ ‫خَ ْي ٌر ْ‬
‫اط َمأ َ َّن بِ ِه َوإِ ْن أَ َ‬
‫صابَ ْتهُ فِ ْتنَةٌ انقَلَ َ‬
‫ب َعلَى َوجْ ِه ِه خَ ِس َر ال ُّد ْنيَا َواآْل ِخ َرةَ َذلِ َ‬
‫حرف ‪ :‬لبه ‪ .‬کناره ‪.‬‬
‫یعبدهللا علی حرف ‪ :‬مراد متزلزل و مذبذب بودن در پذیرش فرمان یزدان و ایمان به اسالم است ‪.‬‬

‫ص َرهُ هَّللا ُ فِي ال ُّد ْنيَا َواآْل ِخ َر ِة فَ ْليَ ْم ُد ْد بِ َسبَ ٍ‬

‫ب إِلَى ال َّس َماء‬ ‫کلمه ( سبب ) در آیه ‪ 15‬سوره حج { َمن َكانَ يَظُ ُّن أَن لَّن يَن ُ‬
‫ثُ َّم لِيَ ْقطَ ْع فَ ْليَنظُرْ هَلْ ي ُْذ ِهبَ َّن َك ْي ُدهُ َما يَ ِغيظُ } به چه معناست ؟‬
‫ریسمان ‪ .‬وسیله ‪.‬‬

‫صا َرى َو ْال َمج َ‬

‫ُوس َوالَّ ِذينَ‬ ‫کلمه ( المجوس ) در آیه ‪ 17‬سوره حج {إِ َّن الَّ ِذينَ آ َمنُوا َوالَّ ِذينَ هَادُوا َوالصَّابِئِينَ َوالنَّ َ‬
‫ص ُل بَ ْينَهُ ْم يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة إِ َّن هَّللا َ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء َش ِهي ٌد } به چه معناست ؟‬
‫أَ ْش َر ُكوا إِ َّن هَّللا َ يَ ْف ِ‬
‫زردشتیان ‪.‬‬

‫کلمه ( یصهر) در آیه ‪ 20‬سوره حج {يُصْ هَ ُر بِ ِه َما فِي بُطُونِ ِه ْم َو ْال ُجلُو ُد } به چه معناست ؟‬
‫ذوب و گداخته می گردد ‪ .‬پخته می شود ‪.‬‬

‫کلمه ( مقامع ) در آیه ‪ 21‬سوره حج { َولَهُم َّمقَا ِم ُع ِم ْن َح ِدي ٍد } به چه معناست ؟‬

‫تازیانه ‪ .‬گرز ‪.‬‬

‫يل هَّللا ِ َو ْال َم ْس ِج ِد ْال َح َر ِام الَّ ِذي‬

‫ص ُّدونَ عَن َسبِ ِ‬‫کلمات ( الباد ـ بإلحاد ) در آیه ‪ 25‬سوره حج { إِ َّن الَّ ِذينَ َكفَرُوا َويَ ُ‬
‫ب ألِ ٍيم } به چه معناست ؟‬ ‫َ‬ ‫اس َس َواء ْال َعا ِكفُ فِي ِه َو ْالبَا ِد َو َمن ي ُِر ْد فِي ِه بِإ ِ ْل َحا ٍد بِظُ ْل ٍم نُ ِذ ْقهُ ِم ْن َع َذا ٍ‬
‫َج َع ْلنَاهُ لِلنَّ ِ‬
‫الباد ‪ :‬از بادیه آینده ‪ .‬مراد زوار و حجاجی است که از اطراف و اکناف به مکه می آیند ‪.‬‬
‫بإلحاد ‪ :‬یعنی انحراف از حد اعتدال ‪.‬‬

‫کلمه ( بوأ نا ) در آیه ‪ 26‬سوره حج { َوإِ ْذ بَو َّْأنَا إِل ِ ب َْرا ِهي َم َم َكانَ ْالبَ ْي ِ‬
‫ت أَن اَّل تُ ْش ِر ْك بِي َشيْئا ً َوطَهِّرْ بَ ْيتِ َي لِلطَّائِفِينَ‬
‫َو ْالقَائِ ِمينَ َوالرُّ َّك ِع ال ُّسجُو ِد } به چه معناست ؟‬
‫آماده ساختیم ‪ .‬وارد کردیم ‪ .‬شناساندیم ‪.‬‬

‫اس بِ ْال َح ِّج يَأْتُو َ‬

‫ك ِر َجاالً َو َعلَى ُك ِّل‬
‫کلمات ( رجاال ـ ضامر ـ فج عمیق ) در آیه ‪ 27‬سوره حج { َوأَ ِّذن فِي النَّ ِ‬
‫ق } به چه معناست ؟‬ ‫ضا ِم ٍر يَأْتِينَ ِمن ُكلِّ فَجٍّ َع ِمي ٍ‬
‫َ‬
‫رجاال ‪ :‬جمع راجل ‪ :‬پیادگان ‪.‬‬
‫ضامر ‪ :‬شتر الغر و باریک اندام ‪.‬‬
‫فج عمیق ‪ :‬راه دور ‪.‬‬

‫کلمات ( بهیمة األنعام ـ البائس ) در آیه ‪ 28‬سوره حج {لِيَ ْشهَدُوا َمنَافِ َع لَهُ ْم َويَ ْذ ُكرُوا ا ْس َم هَّللا ِ فِي أَي ٍَّام َّم ْعلُو َما ٍ‬
‫ت‬
‫س ْالفَقِي َر } به چه معناست ؟‬ ‫َعلَى َما َر َزقَهُم ِّمن بَ ِهي َم ِة اأْل َ ْن َع ِام فَ ُكلُوا ِم ْنهَا َوأَ ْ‬
‫ط ِع ُموا ْالبَائِ َ‬
‫بهیمة األنعام ‪ :‬چهار پایان اهلی ‪.‬‬
‫البائس ‪ :‬سخت نیازمند ‪ .‬مستمند ‪.‬‬

‫کلمات ( لیقضوا ـ تفث ـ العتیق ) در آیه ‪ 29‬سوره حج { ثُ َّم ْليَ ْقضُوا تَفَثَهُ ْم َو ْليُوفُوا نُ ُذو َرهُ ْم َو ْليَطَّ َّوفُوا بِ ْالبَ ْي ِ‬
‫ت‬
‫يق } به چه معناست ؟‬ ‫ْال َعتِ ِ‬
‫لیقضوا ‪ :‬به پایان برسانند ‪ .‬بر طرف سازند ‪.‬‬
‫تفث ‪ :‬چرک و کثافت و آلودگی ‪.‬‬
‫العتیق ‪ :‬عتیق چیزی است که از نظر مکان یا زمان و یا مرتبه متقدم باشد ‪ .‬آزاد از تسلط جباران و قلدران ‪.‬‬

‫‪93‬‬
 ‫ت هَّللا ِ فَهُ َو خَ ْي ٌر لَّهُ ِعن َد َربِّ ِه َوأُ ِحلَّ ْ‬
‫ت‬ ‫ك َو َمن يُ َعظِّ ْم حُ ُر َما ِ‬
‫کلمات (األوثان ـ قول الزور ) در آیه ‪ 30‬سوره حج { َذلِ َ‬
‫ور} به چه معناست ؟‬ ‫ُّ‬
‫ان َواجْ تَنِبُوا قَوْ َل الز ِ‬ ‫س ِمنَ اأْل َوْ ثَ ِ‬
‫لَ ُك ُم اأْل َ ْن َعا ُم إِاَّل َما يُ ْتلَى َعلَ ْي ُك ْم فَاجْ تَنِبُوا الرِّ جْ َ‬
‫األوثان ‪ :‬بت ها ‪.‬‬
‫قول الزور ‪ :‬افتراء ‪.‬‬

‫کلمه ( سحیق ) در آیه ‪ 31‬سوره حج { ُحنَفَاء هَّلِل ِ َغي َْر ُم ْش ِر ِكينَ بِ ِه َو َمن يُ ْش ِر ْك بِاهَّلل ِ فَ َكأَنَّ َما خَ َّر ِمنَ ال َّس َماء فَت َْخطَفُهُ‬
‫ق } به چه معناست ؟‬ ‫الطَّ ْي ُر أَوْ تَه ِْوي بِ ِه الرِّي ُح فِي َم َك ٍ‬
‫ان َس ِحي ٍ‬
‫بسیار ژرف ‪ .‬دور افتاده ‪.‬‬

‫ت ْال َعتِ ِ‬
‫يق } به چه‬ ‫کلمه ( محلها ) در آیه ‪ 33‬سوره حج { لَ ُك ْم فِيهَا َمنَافِ ُع إِلَى أَ َج ٍل ُّم َس ّمًى ثُ َّم َم ِحلُّهَا ِإلَى ْالبَ ْي ِ‬
‫معناست ؟‬
‫محل و یا زمان حالل بودن ذبح ‪.‬‬

‫کلمات ( منسکا ـ المخبتین ) در آیه ‪ 34‬سوره حج { َولِ ُك ِّل أُ َّم ٍة َج َع ْلنَا َمن َسكا ً لِيَ ْذ ُكرُوا ا ْس َم هَّللا ِ َعلَى َما َرزَ قَهُم ِّمن‬
‫اح ٌد فَلَهُ أَ ْسلِ ُموا َوبَ ِّش ِر ْال ُم ْخبِتِينَ } به چه معناست ؟‬
‫بَ ِهي َم ِة اأْل َ ْن َع ِام فَإِلَهُ ُك ْم إِلَهٌ َو ِ‬
‫منسکا ‪ :‬عبادت ‪.‬‬
‫المخبتین ‪ :‬افراد متواضع ‪.‬‬

‫صابَهُ ْم َو ْال ُمقِي ِمي‬

‫ت قُلُوبُهُ ْم َوالصَّابِ ِرينَ َعلَى َما أَ َ‬
‫کلمه ( وجلت ) در آیه ‪ 35‬سوره حج {الَّ ِذينَ إِ َذا ُذ ِك َر هَّللا ُ َو ِجلَ ْ‬
‫صاَل ِة َو ِم َّما َر َز ْقنَاهُ ْم يُنفِقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ال َّ‬
‫به خوف و هراس افتاد ‪.‬‬

‫کلمات ( البدن ـ صواف ـ القانع ـ المعتر) در آیه ‪ 36‬سوره حج { َو ْالبُ ْدنَ َج َع ْلنَاهَا لَ ُكم ِّمن َش َعائِ ِر هَّللا ِ لَ ُك ْم فِيهَا خَ ْي ٌر‬
‫ت ُجنُوبُهَا فَ ُكلُوا ِم ْنهَا َوأَ ْ‬
‫ط ِع ُموا ْالقَانِ َع َو ْال ُم ْعتَ َّر َك َذلِكَ َس َّخرْ نَاهَا لَ ُك ْم لَ َعلَّ ُك ْم‬ ‫اف فَإ ِ َذا َو َجبَ ْ‬ ‫فَ ْاذ ُكرُوا ا ْس َم هَّللا ِ َعلَ ْيهَا َ‬
‫ص َو َّ‬
‫تَ ْش ُكرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫البدن ‪ :‬جمع بدنة ‪ .‬شتران چاق و فربه وتنومند ‪.‬‬
‫صواف ‪ :‬جمع صافة ‪ ،‬بر پا ایستاده و صف کشیده ‪.‬‬
‫القانع ‪ :‬مستمندی که عفیف النفس است و دست تکدی دراز نمی کند و یا اینکه بدانچه بدو دهند راضی می گردد‬
‫و الحاح و اصرار نمی کند ‪.‬‬
‫المعتر ‪ :‬فقیری که آشکارا دست تکدی دراز و با الحاح و اصرار از طرف درخواست می کند ‪.‬‬

‫کلمه ( خوان ) در آیه ‪ 38‬سوره حج { إِ َّن هَّللا َ يُدَافِ ُع َع ِن الَّ ِذينَ آ َمنُوا إِ َّن هَّللا َ اَل ي ُِحبُّ ُك َّل خَ وَّا ٍن َكفُ ٍ‬
‫ور } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫بسیار خیانت کار ‪.‬‬

‫ق إِاَّل أَن يَقُولُوا َربُّنَا هَّللا ُ َولَوْ اَل‬ ‫ُ‬

‫کلمات (صوامع ـ بیع ) در آیه ‪ 40‬سوره حج {الَّ ِذينَ أ ْخ ِرجُوا ِمن ِديَ ِ‬
‫ار ِه ْم بِ َغي ِْر َح ٍّ‬
‫ص َر َّن هَّللا ُ َمن‬ ‫ات َو َم َسا ِج ُد ي ُْذ َك ُر فِيهَا ا ْس ُم هَّللا ِ َكثِيراً َولَيَن ُ‬
‫صلَ َو ٌ‬
‫ص َوا ِم ُع َوبِيَ ٌع َو َ‬ ‫ْض لَّهُ ِّد َم ْ‬
‫ت َ‬ ‫ضهُم بِبَع ٍ‬ ‫اس بَ ْع َ‬ ‫َد ْف ُع هَّللا ِ النَّ َ‬
‫َزي ٌز } به چه معناست ؟‬ ‫يع ِ‬ ‫ص ُرهُ إِ َّن هَّللا َ لَقَ ِو ٌّ‬
‫يَن ُ‬
‫صوامع ‪ :‬جمع صومعه ‪ ،‬دیرها ‪ .‬محل رهبانیت راهبان که اسالم آن را منسوخ کرده است ‪.‬‬
‫بیع ‪ :‬جمع بیعه ‪ ،‬کلیساها ‪.‬‬

‫ْت لِ ْل َكافِ ِرينَ ثُ َّم أَخ َْذتُهُ ْم فَ َك ْيفَ‬

‫ب ُمو َسى فَأ َ ْملَي ُ‬
‫کلمه ( أملیت ـ نکیر ) در آیه ‪ 44‬سوره حج { َوأَصْ َحابُ َم ْديَنَ َو ُك ِّذ َ‬
‫ير } به چه معناست ؟‬ ‫َكانَ نَ ِك ِ‬
‫آملیت ‪ :‬مهلت داده ام ‪.‬‬
‫نکیر ‪ :‬زشت دانستنم و ناپسندیدنم ‪.‬‬

‫ُوشهَا َوبِ ْئ ٍر ُّم َعطَّلَ ٍة‬ ‫کلمه ( مشید ) در آیه ‪ 45‬سوره حج {فَ َكأَيِّن ِّمن قَرْ يَ ٍة أَ ْهلَ ْكنَاهَا َو ِه َي ظَالِ َمةٌ فَ ِه َي ِ‬
‫خَاويَةٌ َعلَى ُعر ِ‬
‫َوقَصْ ٍر َّم ِشي ٍد } به چه معناست ؟‬
‫استوار ‪ .‬برافراشته ‪ .‬آراسته ‪.‬‬

‫ك فَي ُْؤ ِمنُوا بِ ِه فَتُ ْخبِتَ لَهُ قُلُوبُهُ ْم َوإِ َّن‬ ‫کلمه ( تخبت ) در آیه ‪ 53‬سوره حج { َولِيَ ْعلَ َم الَّ ِذينَ أُوتُوا ْال ِع ْل َم أَنَّهُ ْال َح ُّ‬
‫ق ِمن َّربِّ َ‬
‫ص َرا ٍط ُّم ْستَقِ ٍيم } به چه معناست ؟‬ ‫هَّللا َ لَهَا ِد الَّ ِذينَ آ َمنُوا إِلَى ِ‬
‫‪94‬‬
 ‫خضوع و خشوع کند ‪.‬‬

‫کلمه ( مریة ) در آیه ‪ 55‬سوره حج { َواَل يَ َزا ُل الَّ ِذينَ َكفَرُوا فِي ِمرْ يَ ٍة ِّم ْنهُ َحتَّى تَأْتِيَهُ ُم السَّا َعةُ بَ ْغتَةً أَوْ يَأْتِيَهُ ْم‬
‫َع َذابُ يَوْ ٍم َعقِ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫شک و تردید ‪.‬‬

‫ار فِي اللَّ ْي ِل َوأَ َّن هَّللا َ َس ِمي ٌع‬ ‫ك بِأ َ َّن هَّللا َ يُولِ ُج اللَّ ْي َل فِي النَّهَ ِ‬
‫ار َويُولِ ُج النَّهَ َ‬ ‫کلمه ( یولج ) در آیه ‪ 61‬سوره حج { َذلِ َ‬
‫صي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫بَ ِ‬
‫داخل می کند ‪.‬‬

‫ض َّرةً إِ َّن هَّللا َ‬‫کلمه ( مخضرة ) در آیه ‪ 63‬سوره حج { أَلَ ْم تَ َر أَ َّن هَّللا َ أَن َز َل ِمنَ ال َّس َما ِء َما ًء فَتُصْ بِ ُح اأْل َرْ ضُ ُم ْخ َ‬
‫لَ ِط ٌ‬
‫يف خَ بِي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫سبز و خرم ‪.‬‬
‫ْرفُ فِي ُوجُو ِه الَّ ِذينَ َكفَرُوا ْال ُمن َك َر‬ ‫ِ‬ ‫ع‬ ‫َ‬ ‫ت‬ ‫ت‬
‫ٍ‬ ‫َا‬ ‫ن‬‫ِّ‬ ‫ي‬‫َ‬ ‫ب‬ ‫َا‬ ‫ن‬‫ُ‬ ‫ت‬‫ا‬‫َ‬ ‫ي‬ ‫آ‬ ‫م‬
‫ْ‬ ‫ه‬
‫ِ‬ ‫ْ‬
‫ي‬ ‫َ‬ ‫ل‬ ‫ع‬
‫َ‬ ‫ى‬‫َ‬ ‫ل‬ ‫ْ‬
‫ت‬ ‫ُ‬ ‫ت‬ ‫ا‬ ‫َ‬
‫ذ‬ ‫إ‬‫و‬
‫َِ‬ ‫{‬ ‫حج‬ ‫سوره‬ ‫‪72‬‬ ‫آیه‬ ‫در‬ ‫یسطون)‬ ‫یکادون‬ ‫جمله (‬
‫صي ُر } به‬ ‫س ال َم ِ‬‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫هَّللا‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬
‫يَ َكا ُدونَ يَ ْسطونَ بِال ِذينَ يَتلونَ َعل ْي ِه ْم آيَاتِنَا قلْ أفأنَبِّئكم بِش ٍّر ِّمن ذلِك ُم النا ُر َو َع َدهَا ُ ال ِذينَ كفرُوا َوبِئ َ‬
‫َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫نزدیک است پا شوند و حمله ور گردند ‪.‬‬

‫مومنون ‪:‬‬
‫کلمه ( فروج ) در آیه ‪ 5‬سوره مومنون { َوالَّ ِذينَ هُ ْم لِفُرُو ِج ِه ْم َحافِظُونَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع فرج ‪ ،‬عورت ‪.‬‬

‫ك فَأُوْ لَئِ َ‬
‫ك هُ ُم ْال َعا ُدونَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( العادون ) در آیه ‪ 7‬سوره مومنون { فَ َم ِن ا ْبتَغَى َو َراء َذلِ َ‬
‫تجاوزگران ‪.‬‬

‫کلمه ( راعون) در آیه ‪ 8‬سوره مومنون { { َوالَّ ِذينَ هُ ْم أِل َ َمانَاتِ ِه ْم َو َع ْه ِد ِه ْم َرا ُعونَ } به چه معناست ؟‬
‫رعایت کنندگان ‪.‬‬

‫کلمات ( ساللة ـ مکین ) در آیه ‪ 12‬سوره مومنون { َولَقَ ْد خَ لَ ْقنَا اإْل ِ ن َسانَ ِمن ُساَل لَ ٍة ِّمن ِطي ٍن } به چه معناست ؟‬
‫ساللة ‪ :‬چکیده ‪ .‬عصاره ‪.‬‬
‫مکین ‪ :‬محکم و استوار ‪.‬‬

‫َر فَأ َ ْس َكنَّاهُ فِي اأْل َرْ ِ‬

‫ض َوإِنَّا‬ ‫جمله ( فأسکناه فی األرض ) در آیه ‪ 18‬سوره مومنون { َوأَنز َْلنَا ِمنَ ال َّس َما ِء َما ًء بِقَد ٍ‬
‫ب بِ ِه لَقَا ِدرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫َعلَى َذهَا ٍ‬
‫آن ار در زمین ماندگار و بردوام کردیم ‪.‬‬

‫ُت بِال ُّد ْه ِن َو ِ‬

‫صب ٍْغ‬ ‫کلمات ( الدهن ـ صبغ ) در آیه ‪ 20‬سوره مومنون { َو َش َج َرةً ت َْخ ُر ُج ِمن طُ ِ‬
‫ور َس ْينَاء تَنب ُ‬
‫لِّآْل ِكلِينَ }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫الدهن ‪ :‬روغن ‪.‬‬
‫صبغ ‪ :‬نان خورش ‪ .‬مراد همان روغن است ‪.‬‬

‫کلمه ( هیهات ) در آیه ‪ 36‬سوره مومنون { هَ ْيهَاتَ هَ ْيهَاتَ ِل َما تُو َع ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫دور است ‪.‬‬

‫ق فَ َج َع ْلنَاهُ ْم ُغثَاء فَبُعْداً لِّ ْلقَوْ ِم الظَّالِ ِمينَ } به چه‬

‫ص ْي َحةُ بِ ْال َح ِّ‬
‫کلمه ( غثاء) در آیه ‪ 41‬سوره مومنون { فَأ َ َخ َذ ْتهُ ُم ال َّ‬
‫معناست ؟‬
‫خس و خاشاک و چوبها و چیزهایی که سیالب با خود می آورد ‪.‬‬

‫‪95‬‬
 ‫کلمه ( تتری ) در آیه ‪ 44‬سوره مومنون { ثُ َّم أَرْ َس ْلنَا ُر ُسلَنَا تَ ْت َرا ُك َّل َما َجاء أُ َّمةً َّرسُولُهَا َك َّذبُوهُ فَأ َ ْتبَ ْعنَا بَع َ‬
‫ْضهُم‬
‫يث فَبُعْداً لِّقَوْ ٍم اَّل ي ُْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬‫بَعْضا ً َو َج َع ْلنَاهُ ْم أَ َحا ِد َ‬
‫تتری ‪ :‬پیاپی ‪ .‬یکی بعد از دیگری ‪.‬‬

‫کلمه ( عالین ) در آیه ‪46‬سوره مومنون { إِلَى فِرْ عَوْ نَ َو َملَئِ ِه فَا ْستَ ْكبَرُوا َو َكانُوا قَوْ ما ً عَالِينَ } به چه معناست ؟‬
‫سرکشان ‪ .‬مراد مستکبران و خود بزرگ بینانی است ‪.‬‬

‫کلمات (آوینا ـ ذات قرار ـ معین) در آیه ‪ 50‬سوره مومنون { َو َج َع ْلنَا ا ْبنَ َمرْ يَ َم َوأُ َّمهُ آيَةً َوآ َو ْينَاهُ َما إِلَى َرب َْو ٍة َذا ِ‬
‫ت‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫قَ َر ٍ‬
‫ار َو َم ِع ٍ‬
‫آوینا ‪ :‬منزل و مأوی دادیم ‪.‬‬
‫ذات قرار ‪ :‬محل استقرار ‪ .‬محل امن و آرامش و اطمینان ‪.‬‬
‫معین ‪ :‬آب روان ‪.‬‬

‫کلمه ( زبرا ) در آیه ‪ 53‬سوره مومنون { فَتَقَطَّعُوا أَ ْم َرهُم بَ ْينَهُ ْم ُزبُراً ُكلُّ ِح ْز ٍ‬
‫ب بِ َما لَ َد ْي ِه ْم فَ ِرحُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫جمع زبرة به معنی قطعه و تکه است‪.‬‬

‫کلمه (غمرتهم ) در آیه ‪ 54‬سوره مومنون { فَ َذرْ هُ ْم فِي َغ ْم َرتِ ِه ْم َحتَّى ِح ٍ‬

‫ين } به چه معناست ؟‬
‫غمره ‪ .‬غرقاب ‪ .‬مراد حیرت و ضاللت و غفلت و جهالت است ‪.‬‬

‫کلمه ( مشفقون ) در آیه ‪ 57‬سوره مومنون { إِ َّن الَّ ِذينَ هُم ِّم ْن خَ ْشيَ ِة َربِّ ِهم ُّم ْشفِقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫اشخاص بیمناک و در هراس ‪.‬‬

‫کلمه ( وجلة) در آیه ‪ 60‬سوره مومنون { َوالَّ ِذينَ ي ُْؤتُونَ َما آتَوا َّوقُلُوبُهُ ْم َو ِجلَةٌ أَنَّهُ ْم إِلَى َربِّ ِه ْم َرا ِجعُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫ترسان و هراسان ‪.‬‬

‫ب إِ َذا هُ ْم يَجْ أَرُونَ } به‬

‫کلمه ( یجأرون ) در آیه ‪ 64‬سوره مومنون { َحتَّى إِ َذا أَخ َْذنَا ُم ْت َرفِي ِهم بِ ْال َع َذا ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫فریاد می کشند ‪.‬‬

‫َت آيَاتِي تُ ْتلَى َعلَ ْي ُك ْم فَ ُكنتُ ْم َعلَى أَ ْعقَابِ ُك ْم تَن ِكصُونَ‬

‫کلمات ( أعقاب ـ تنکصون ) در آیه ‪ 66‬سوره مومنون { قَ ْد َكان ْ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫أعقاب ‪ :‬جمع عقب ‪ ،‬پاشنه ‪.‬‬
‫تنکصون ‪ :‬به عقب بر می گشتید ‪.‬‬

‫کلمه ( سامرا) در آیه ‪ 67‬سوره مومنون { ُم ْستَ ْكبِ ِرينَ بِ ِه َسا ِمراً تَ ْه ُجرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫گفتگوهای شبانه ‪ ،‬قصه گویان شب ‪.‬‬

‫کلمه (خراج) در آیه ‪ 72‬سوره مومنون { أَ ْم تَسْأَلُهُ ْم خَرْ جا ً فَخَ َرا ُج َربِّ َ‬
‫ك َخ ْي ٌر َوهُ َو خَ ْي ُر الر ِ‬
‫َّازقِينَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫اجر و مزد ‪.‬‬

‫کلمه ( ناکبون ) در آیه ‪ 74‬سوره مومنون { َوإِ َّن الَّ ِذينَ اَل ي ُْؤ ِمنُونَ بِاآْل ِخ َر ِة َع ِن ال ِّ‬
‫ص َرا ِط لَنَا ِكبُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫منحرفان از مسیر ‪.‬‬

‫کلمه ( یجیر ) در آیه ‪ 88‬سوره مومنون { قُلْ َمن بِيَ ِد ِه َملَ ُك ُ‬

‫وت ُك ِّل َش ْي ٍء َوهُ َو يُ ِجي ُر َواَل ي َُجا ُر َعلَ ْي ِه إِن ُكنتُ ْم‬
‫تَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫پناه می دهد ‪.‬‬

‫ت ال َّشيَ ِ‬
‫اطي ِن } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( همزات ) در آیه ‪ 97‬سوره مومنون { َوقُل رَّبِّ أَعُو ُذ بِ َ‬
‫ك ِم ْن هَ َمزَ ا ِ‬
‫‪96‬‬
 ‫جمع همزة ‪ ،‬تحریکات ‪ .‬مراد وسوسه ها است ‪.‬‬

‫کلمات ( کالحون ـ تلفح ) در آیه ‪ 104‬سوره مومنون { ت َْلفَ ُح ُوجُوهَهُ ُم النَّا ُر َوهُ ْم فِيهَا َكالِحُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تلفح ‪ :‬شعله می زند ‪ .‬مراد سوزاندن و بریان کردن است ‪.‬‬
‫کالحون ‪ :‬ترش رویان و چهره درهم کشیدگانی که لبهایشان از درد و رنج جمع و باز بماند ‪.‬‬

‫کلمه ( سخریا ) در آیه ‪ 110‬سوره مومنون { فَاتَّخ َْذتُ ُموهُ ْم ِس ْخ ِريّا ً َحتَّى أَن َسوْ ُك ْم ِذ ْك ِري َو ُكنتُم ِّم ْنهُ ْم تَضْ َح ُكونَ }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫یعنی کسانی که بسیار مورد تمسخر قرار میگیرند ‪.‬‬

‫ْض يَوْ ٍم فَاسْأَلْ ْال َعا ِّدينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( العدین ) در آیه ‪ 113‬سوره مومنون { قَالُوا لَبِ ْثنَا يَوْ ما ً أَوْ بَع َ‬
‫شمارندگان ‪ .‬حسابگران ‪.‬‬

‫نور ‪:‬‬
‫ت بِاهَّلل ِ إِنَّهُ لَ ِمنَ ْال َكا ِذبِينَ } به چه معناست ؟‬
‫اب أَ ْن تَ ْشهَ َد أَرْ بَ َع َشهَادَا ٍ‬
‫کلمه ( یدرأ) در آیه ‪ 8‬سوره نور { َع ْنهَا ْال َع َذ َ‬
‫یدرأ ‪ :‬دفع می کند ‪ ،‬بر طرف می کند ‪.‬‬

‫ك عُصْ بَةٌ ِّمن ُك ْم اَل تَحْ َسبُوهُ َش ّراً لَّ ُكم بَلْ ه َُو خَ ْي ٌر‬
‫کلمه ( االفک) در آیه ‪ 11‬سوره نور { إِ َّن الَّ ِذينَ َجاؤُوا بِاإْل ِ ْف ِ‬
‫لَّ ُك ْم ‪ }...‬به چه معناست ؟‬
‫االفک ‪ :‬تهمت بزرگ ‪.‬‬

‫ْس لَ ُكم بِ ِه ِع ْل ٌم َوتَحْ َسبُونَهُ هَيِّنا ً َوه َُو‬

‫کلمه ( هینا) در آیه ‪ 15‬سوره نور {اِ ْذ تَلَقَّوْ نَهُ بِأ َ ْل ِسنَتِ ُك ْم َوتَقُولُونَ بِأ َ ْف َوا ِه ُكم َّما لَي َ‬
‫ِعن َد هَّللا ِ َع ِظي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫هینا ً ‪ :‬ساده و ناچیز ‪.‬‬

‫کلمه (ال یاتل ) در آیه ‪ 22‬سوره نور { َواَل يَأْتَ ِل أُوْ لُوا ْالفَضْ ِل ِمن ُك ْم ‪ }...‬به چه معناست ؟‬
‫ال یأتل ‪ :‬سوگند نخورد ‪.‬‬

‫ات لِلطَّيِّبِينَ َوالطَّيِّبُونَ‬

‫ت َوالطَّيِّبَ ُ‬
‫ات لِ ْل َخبِيثِينَ َو ْال َخبِيثُونَ لِ ْلخَ بِيثَا ِ‬
‫کلمه ( مبروون) در آیه ‪ 26‬سوره نور { ْال َخبِيثَ ُ‬
‫ق َك ِري ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫ت أُوْ لَئِ َ‬
‫ك ُمبَ َّر ُؤونَ ِم َّما يَقُولُونَ لَهُم َّم ْغفِ َرةٌ َو ِر ْز ٌ‬ ‫لِلطَّيِّبَا ِ‬
‫مبرءون ‪ :‬پاکان وبی گناهان ‪.‬‬

‫ُوجهُ ْم َذلِكَ أَ ْز َكى لَهُ ْم إِ َّن‬

‫ار ِه ْم َويَحْ فَظُوا فُر َ‬ ‫کلمه ( یغضوا) در آیه ‪ 30‬سوره نور { قُل لِّ ْل ُم ْؤ ِمنِينَ يَ ُغضُّ وا ِم ْن أَب َ‬
‫ْص ِ‬
‫هَّللا َ َخبِي ٌر بِ َما يَصْ نَعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫یغضوا ‪ :‬پایین اندازند ‪.‬‬

‫ت يَ ْغضُضْ نَ ِم ْن‬ ‫کلمات و جمله ( ال یبدین – جیوب – غیر اولی االربة) در آیه ‪ 31‬سوره نور { َوقُل لِّ ْل ُم ْؤ ِمنَا ِ‬
‫ظنَ فُرُو َجه َُّن َواَل يُ ْب ِدينَ ِزينَتَه َُّن إِاَّل َما ظَهَ َر ِم ْنهَا َو ْليَضْ ِر ْبنَ بِ ُخ ُم ِر ِه َّن َعلَى ُجيُوبِ ِه َّن َواَل يُ ْب ِدينَ ِزينَتَه َُّن‬ ‫ار ِه َّن َويَحْ فَ ْ‬‫ص ِ‬ ‫أَ ْب َ‬
‫إِاَّل لِبُعُولَتِ ِه َّن أَوْ آبَائِ ِه َّن أَوْ آبَاء بُعُولَتِ ِه َّن أَوْ أَ ْبنَائِ ِه َّن أَوْ أَ ْبنَاء بُعُولَتِ ِه َّن أَوْ إِ ْخ َوانِ ِه َّن أَوْ بَنِي إِ ْخ َوانِ ِه َّن أَوْ بَنِي أَخَ َواتِ ِه َّن أوَْ‬
‫ت النِّ َساء‬ ‫ظهَرُوا َعلَى عَوْ َرا ِ‬ ‫ت أَ ْي َمانُه َُّن أَ ِو التَّابِ ِعينَ َغي ِْر أُوْ لِي اإْل ِ رْ بَ ِة ِمنَ الرِّ َجا ِل أَ ِو الطِّ ْف ِل الَّ ِذينَ لَ ْم يَ ْ‬ ‫نِ َسائِ ِه َّن أَوْ َما َملَ َك ْ‬
‫َواَل يَضْ ِر ْبنَ بِأَرْ ُجلِ ِه َّن لِيُ ْعلَ َم َما ي ُْخفِينَ ِمن ِزينَتِ ِه َّن َوتُوبُوا إِلَى هَّللا ِ َج ِميعا ً أَيُّهَا ْال ُم ْؤ ِمنُونَ لَ َعلَّ ُك ْم تُ ْفلِحُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫ال یبدین ‪ :‬نمایان نسازند ‪ ،‬پدیدار نکنند ‪.‬‬
‫جیوب ‪ :‬جمع جیب ‪ ،‬گریبان ‪.‬‬
‫غیر اولی االربة ‪ :‬افرادی که قدرت زناشویی ندارند و میل جنسی در آنان فرو مرده است ‪.‬‬

‫کلمه ( االیامی) در آیه ‪ 32‬سوره نور { َوأَن ِكحُوا اأْل َيَا َمى ِمن ُك ْم َوالصَّالِ ِحينَ ِم ْن ِعبَا ِد ُك ْم َوإِ َمائِ ُك ْم إِن يَ ُكونُوا فُقَ َراء‬
‫يُ ْغنِ ِه ُم هَّللا ُ ِمن فَضْ لِ ِه َوهَّللا ُ َوا ِس ٌع َعلِي ٌم} به چه معناست ؟‬
‫االیامی ‪ :‬جمع ایم ‪ ،‬مردان و زنان بیوه ‪.‬‬

‫‪97‬‬
 ‫ض ْال َحيَا ِة‬
‫کلمه ( البغاء) در آیه ‪ 33‬سوره نور {‪َ ...‬واَل تُ ْك ِرهُوا فَتَيَاتِ ُك ْم َعلَى ْالبِغَاء إِ ْن أَ َر ْدنَ ت ََحصُّ نا ً لِّتَ ْبتَ ُغوا َع َر َ‬
‫ال ُّد ْنيَا َو َمن يُ ْك ِرهه َُّّن فَإ ِ َّن هَّللا َ ِمن بَ ْع ِد إِ ْك َرا ِه ِه َّن َغفُو ٌر َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫البغاء ‪ :‬زنا ‪.‬‬

‫ور ِه َك ِم ْش َكا ٍة فِيهَا‬ ‫ت َواأْل َرْ ِ‬

‫ض َمثَ ُل نُ ِ‬ ‫کلمات ( مشکاة – مصباح – دری ) در آیه ‪ 34‬سوره نور { هَّللا ُ نُو ُر ال َّس َم َ‬
‫اوا ِ‬
‫ي ‪ }...‬به چه معناست ؟‬ ‫الز َجا َجةُ َكأَنَّهَا َكوْ َكبٌ ُد ِّر ٌّ‬ ‫ِمصْ بَا ٌح ْال ِمصْ بَا ُح فِي ُز َج َ‬
‫اج ٍة ُّ‬
‫مشکاة ‪ :‬چراغ ‪ ،‬فتیله ‪.‬‬
‫مصباح ‪ :‬چراغدان ‪ ،‬قندیل ‪.‬‬
‫دری ‪ :‬فروزان چون در ‪.‬‬

‫کلمات ( قیعة ‪ -‬الظمان ) در آیه ‪ 39‬سوره نور { } به چه معناست ؟‬

‫قیعه ‪ :‬بیابان بی آب و علف ‪.‬‬
‫الظمان ‪ :‬تشنه ‪.‬‬

‫کلمه ( لجی ) در آیه ‪ 40‬سوره نور { أَوْ َكظُلُ َما ٍ‬

‫ت فِي بَحْ ٍر لُّ ِّج ٍّي يَ ْغ َشاهُ َموْ ٌج ِّمن فَوْ قِ ِه َموْ ٌج ‪ }...‬به چه معناست ؟‬
‫لجی ‪ :‬منسوب به لجه ‪ ،‬دارای آب زیاد با عمق بسیار و سطح مواج ‪.‬‬

‫ض َوالطَّ ْي ُر َ‬
‫صافَّا ٍ‬
‫ت ُكلٌّ‬ ‫ت َواأْل َرْ ِ‬
‫کلمه ( صافات ) در آیه ‪ 41‬سوره نور { أَلَ ْم تَ َر أَ َّن هَّللا َ يُ َسبِّ ُح لَهُ َمن فِي ال َّس َما َوا ِ‬
‫صاَل تَهُ َوتَ ْسبِي َحهُ َوهَّللا ُ َعلِي ٌم بِ َما يَ ْف َعلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫قَ ْد َعلِ َم َ‬
‫صافات ‪ :‬بال گسترندگان ‪.‬‬

‫کلمات ( یزجی – یؤلف – الودق – برد – سنا ) در آیه ‪ 43‬سوره نور { أَلَ ْم تَ َر أَ َّن هَّللا َ ي ُْز ِجي َس َحابا ً ثُ َّم يُؤَ لِّفُ بَ ْينَهُ‬
‫ُصيبُ بِ ِه َمن يَ َشا ُء َويَصْ ِرفُهُ‬ ‫ثُ َّم يَجْ َعلُهُ ُر َكاما ً فَتَ َرى ْال َو ْد َ‬
‫ق يَ ْخ ُر ُج ِم ْن ِخاَل لِ ِه َويُنَ ِّز ُل ِمنَ ال َّس َما ِء ِمن ِجبَا ٍل فِيهَا ِمن بَ َر ٍد فَي ِ‬
‫ار } به چه معناست ؟‬ ‫ص ِ‬ ‫َ‬ ‫أْل‬ ‫ْ‬
‫عَن َّمن يَ َشا ُء يَ َكا ُد َسنَا بَرْ قِ ِه يَذهَبُ بِا ْب َ‬
‫یزجی ‪ :‬آهسته و آرام سوق می دهد و میراند ‪.‬‬
‫یؤلف ‪ :‬گرد می آورد و به هم متصل می گرداند ‪.‬‬
‫رکاما ‪ :‬متراکم ‪ ،‬انباشته ‪.‬‬
‫الودق ‪ :‬باران ‪.‬‬
‫برد ‪ :‬تگرگ ‪.‬‬
‫سنا ‪ :‬درخشندگی ‪.‬‬

‫ق يَأْتُوا ِإلَ ْي ِه ُم ْذ ِعنِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مذعنین ) در آیه ‪ 49‬سوره نور { َوإِن يَ ُكن لَّهُ ُم ْال َح ُّ‬
‫مذعنین ‪ :‬با فروتنی و شتاب پذیرای حکم شوندگان ‪.‬‬

‫ض َو َمأْ َواهُ ُم النَّا ُر َولَبِ ْئ َ‬

‫س‬ ‫کلمه ( معجزین ) در آیه ‪ 57‬سوره نور { اَل تَحْ َسبَ َّن الَّ ِذينَ َكفَرُوا ُم ْع ِج ِزينَ فِي اأْل َرْ ِ‬
‫صي ُر } به چه معناست ؟‬‫ْال َم ِ‬
‫معجزین ‪ :‬درمانده کنندگان ‪.‬‬

‫طفَا ُل ِمن ُك ُم ْال ُحلُ َم فَ ْليَ ْستَأْ ِذنُوا َك َما ا ْستَأْ َذنَ الَّ ِذينَ ِمن قَ ْبلِ ِه ْم َك َذلِكَ‬
‫کلمه ( الحلم ) در آیه ‪ 58‬سوره نور { َوإِ َذا بَلَ َغ اأْل َ ْ‬
‫يُبَيِّنُ هَّللا ُ لَ ُك ْم آيَاتِ ِه َوهَّللا ُ َعلِي ٌم َح ِكي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫الحلم ‪ :‬احتالم ‪ ،‬مراد زمان بلوغ است ‪.‬‬

‫کلمه ( القواعد ) در آیه ‪ 60‬سوره نور { َو ْالقَ َو ِ‬

‫اع ُد ِمنَ النِّ َساء الاَّل تِي اَل يَرْ جُونَ نِ َكاحا ً ‪ }...‬به چه معناست ؟‬
‫القواعد ‪ :‬جمع قاعد ‪ ،‬زنان پیر و فرتوتی که از حیض باز ایستاده اند و نازا شده اند ‪.‬‬

‫جمله ( امر جامع ) در آیه ‪ 62‬سوره نور { إِنَّ َما ْال ُم ْؤ ِمنُونَ الَّ ِذينَ آ َمنُوا بِاهَّلل ِ َو َرسُولِ ِه َوإِ َذا َكانُوا َم َعهُ َعلَى أَ ْم ٍر َجا ِم ٍع‬
‫لَ ْم يَ ْذهَبُوا َحتَّى يَ ْستَأْ ِذنُوه ‪ }...‬به چه معناست ؟‬
‫امر جامع ‪ :‬کار مهمی که مردمان برای مشورت و یا شرکت درآن گرد می آیند ‪.‬‬

‫ْض ُكم بَعْضا ً قَ ْد يَ ْعلَ ُم هَّللا ُ‬

‫کلمات ( یتسللون – لواذا ) در آیه ‪ 63‬سوره نور { ا تَجْ َعلُوا ُدعَاء ال َّرسُو ِل بَ ْينَ ُك ْم َك ُدعَاء بَع ِ‬
‫صيبَهُ ْم َع َذابٌ أَلِي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫صيبَهُ ْم فِ ْتنَةٌ أَوْ يُ ِ‬
‫الَّ ِذينَ يَتَ َسلَّلُونَ ِمن ُك ْم لِ َواذاً فَ ْليَحْ َذ ِر الَّ ِذينَ يُ َخالِفُونَ ع َْن أَ ْم ِر ِه أَن تُ ِ‬
‫یتسللون ‪ :‬خویشتن را کنار می کشند و پشت دیوار و پشت سر مردم پنهان می شوند ‪.‬‬
‫‪98‬‬
 ‫لواذا ‪ :‬پناه بردن ‪.‬‬
‫الفرقان‬

‫کلمه ( نشورا) در آیه ‪ 3‬سوره فرقان { َواتَّ َخ ُذوا ِمن دُونِ ِه آلِهَةً اَّل يَ ْخلُقُونَ َشيْئا ً َوهُ ْم ي ُْخلَقُونَ َواَل يَ ْملِ ُكونَ أِل َنفُ ِس ِه ْم‬
‫ض ّراً َواَل نَ ْفعا ً َواَل يَ ْملِ ُكونَ َموْ تا ً َواَل َحيَاةً َواَل نُ ُشوراً } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫نشورا ‪ :‬رستاخیز ‪ ،‬حیات بعد از ممات ‪.‬‬

‫کلمه ( زفیرا ) در آیه ‪ 12‬سوره فرقان { إِ َذا َرأَ ْتهُم ِّمن َّم َك ٍ‬
‫ان بَ ِعي ٍد َس ِمعُوا لَهَا تَ َغيُّظا ً َو َزفِيراً } به چه معناست ؟‬
‫جوش و خروش ناشی از خشم ‪ .‬خشم نفس طوالنی بیرون کشید ‪.‬‬

‫کلمات ( مقرنین ـ ثبورا) در آیه ‪ 13‬سوره فرقان { َوإِ َذا أُ ْلقُوا ِم ْنهَا َم َكانا ً َ‬
‫ضيِّقا ً ُمقَ َّرنِينَ َدعَوْ ا هُنَالِكَ ثُبُوراً } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫مقرنین ‪ :‬کسانی که دستها و پاهایشان را با غل و زنجیر بهم بسته باشند ‪.‬‬
‫ثبورا ‪ :‬هالک ‪ .‬یعنی فریاد می زنند ‪ ،‬ای مزگ ما را دریاب تا نابود شویم ‪.‬‬

‫ك ِم ْن أَوْ لِيَاء َولَ ِكن‬

‫ك َما َكانَ يَنبَ ِغي لَنَا أَن نَّتَّ ِخ َذ ِمن دُونِ َ‬
‫کلمه ( بورا ) در آیه ‪ 18‬سوره فرقان { قَالُوا ُس ْب َحانَ َ‬
‫َّمتَّ ْعتَهُ ْم َوآبَاءهُ ْم َحتَّى نَسُوا ال ِّذ ْك َر َو َكانُوا قَوْ ما ً بُوراً } به چه معناست ؟‬
‫فاسد و تباه ‪.‬‬

‫صرْ فا ً َواَل نَصْ راً َو َمن يَ ْ‬

‫ظلِم‬ ‫کلمه ( صرفا ) در آیه ‪ 19‬سوره فرقان { فَقَ ْد َك َّذبُو ُكم بِ َما تَقُولُونَ فَ َما تَ ْستَ ِطيعُونَ َ‬
‫ِّمن ُك ْم نُ ِذ ْقهُ َع َذابا ً َكبِيراً } به چه معناست ؟‬
‫دفع عذاب ‪ .‬بازگرداندن ‪.‬‬

‫کلمه ( حجرا محجورا ) در آیه ‪ 22‬سوره فرقان { يَوْ َم يَ َروْ نَ ْال َماَل ئِ َكةَ اَل بُ ْش َرى يَوْ َمئِ ٍذ لِّ ْل ُمجْ ِر ِمينَ َويَقُولُونَ ِحجْ راً‬
‫َّمحْ جُوراً } به چه معناست ؟‬
‫پناه و امان دهید ‪ .‬دست باز دارید و صدمه ای نرسانید که ممنوع و گناه است ‪ .‬اصطالحی بوده است در میان‬
‫عربها که وقتی به کسی برخورد میکردند که از او می ترسیدند ‪ ،‬برای گرفتن امان آن را خطاب به طرف‬
‫میگفتند ‪ .‬مخصوصا در ماههای حرام و ایام حج ‪ ،‬اگر به دشمنی برخورد میکرد و میترسید صدمه ای بدو بزند‬
‫این جمله را تکرار می کرد و در امان بود ‪.‬‬

‫کلمه ( منثورا ) در آیه ‪ 23‬سوره فرقان { َوقَ ِد ْمنَا إِلَى َما َع ِملُوا ِم ْن َع َم ٍل فَ َج َع ْلنَاهُ هَبَاء َّمنثُوراً } به چه معناست ؟‬
‫پراکنده ‪.‬‬

‫کلمه ( مقیال ) در آیه ‪ 24‬سوره فرقان { أَصْ َحابُ ْال َجنَّ ِة يَوْ َمئِ ٍذ خَ ْي ٌر ُّم ْستَقَ ّراً َوأَحْ َسنُ َمقِيالً } به چه معناست ؟‬
‫استراحتگاه ‪.‬‬

‫ق ال َّس َماء بِ ْال َغ َم ِام َونُ ِّز َل ْال َماَل ئِ َكةُ ت ِ‬

‫َنزيالً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( تشقق ) در آیه ‪ 25‬سوره فرقان { َويَوْ َم تَ َشقَّ ُ‬
‫پاره پاره می گردد ‪.‬‬

‫ُول َسبِيالً }‬ ‫کلمه ( یعض ) در آیه ‪ 27‬سوره فرقان { َويَوْ َم يَ َعضُّ الظَّالِ ُم َعلَى يَ َد ْي ِه يَقُو ُل يَا لَ ْيتَنِي اتَّخ َْذ ُ‬
‫ت َم َع ال َّرس ِ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫گاز می گیرید ‪.‬‬

‫کلمه ( خلیال ) در آیه ‪ 28‬سوره فرقان { يَا َو ْيلَتَى لَ ْيتَنِي لَ ْم أَتَّ ِخ ْذ فُاَل نا ً َخلِيالً } به چه معناست ؟‬
‫دوست خاص و صمیمی که انسان او را مشاور خود کند ‪.‬‬

‫کلمه ( رس ) در آیه ‪ 38‬سوره فرقان { َوعَاداً َوثَ ُمو َد َوأَصْ َح َ‬

‫اب الرَّسِّ َوقُرُونا ً بَ ْينَ َذلِكَ َكثِيراً } به چه معناست ؟‬
‫چاه وحفره ‪.‬‬

‫ض َر ْبنَا لَهُ اأْل َ ْمثَا َل َوكُاّل ً تَبَّرْ نَا تَ ْتبِيراً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تتبیرا ) در آیه ‪ 39‬سوره فرقان { َوكُاّل ً َ‬
‫‪99‬‬
 ‫سخت هالک کردن و نابود ساختن ‪.‬‬

‫کلمه ( قبضناه ) در آیه ‪ 46‬سوره فرقان { ثُ َّم قَبَضْ نَاهُ إِلَ ْينَا قَبْضا ً يَ ِسيراً } به چه معناست ؟‬
‫آن را جمع می گردانیم ‪ .‬مراد محو تدریجی سایه بر حسب موقعیت خورشید است ‪.‬‬

‫کلمه ( سباتا ) در آیه ‪ 47‬سوره فرقان { َوهُ َو الَّ ِذي َج َع َل لَ ُك ُم اللَّي َْل لِبَاسا ً َوالنَّوْ َم ُسبَاتا ً َو َج َع َل النَّهَا َر نُ ُشوراً } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫استراحت وتجدید قوا ‪.‬‬

‫کلمه ( أناسی ) در آیه ‪ 49‬سوره فرقان { لِنُحْ يِ َي بِ ِه بَ ْل َدةً َّميْتا ً َونُ ْسقِيَهُ ِم َّما خَ لَ ْقنَا أَ ْن َعاما ً َوأَنَا ِس َّ‬
‫ي َكثِيراً } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫جمع انسان یا إنسی ‪ ،‬مردمان ‪.‬‬

‫کلمات ( مرج ـ عذب ـ فرات ـ أجاج ـ برزخا ) در آیه ‪ 53‬سوره فرقان { َوهُ َو الَّ ِذي َم َر َج ْالبَحْ َري ِْن هَ َذا ع َْذبٌ‬
‫ات َوهَ َذا ِم ْل ٌح أُ َجا ٌج َو َج َع َل بَ ْينَهُ َما بَرْ زَخا ً َو ِحجْ راً َّمحْ جُوراً} به چه معناست ؟‬
‫فُ َر ٌ‬
‫مرج ‪:‬به سوی هم سر داده است ‪ .‬مجاور هم رها و روان کرده است ‪.‬‬
‫عذب ‪ :‬شیرین و خوشگوار ‪.‬‬
‫فرات ‪ :‬بسیار خوش گوار ‪.‬‬
‫أجاج ‪ :‬بسیار شور ‪.‬‬
‫برزخا ‪ :‬حاجز و مانع ‪.‬‬

‫ق ِمنَ ْال َماء بَ َشراً فَ َج َعلَهُ نَ َسبا ً َو ِ‬

‫صهْراً َو َكانَ َربُّكَ‬ ‫کلمه ( صهرا ) در آیه ‪ 54‬سوره فرقان { َوهُ َو الَّ ِذي خَ لَ َ‬
‫قَ ِديراً } به چه معناست ؟‬
‫خویشاوندی حاصل از جهت زنان ‪.‬‬

‫اب َجهَنَّ َم إِ َّن َع َذابَهَا َكانَ غ ََراما ً }‬ ‫کلمه ( غراما ) در آیه ‪ 65‬سوره فرقان { َوالَّ ِذينَ يَقُولُونَ َربَّنَا اصْ ِر ْ‬
‫ف َعنَّا َع َذ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫مالزم ‪ .‬غیر دست بردار ‪.‬‬

‫کلمات ( لم یقتروا ـ قواما ) در آیه ‪ 67‬سوره فرقان { َوالَّ ِذينَ إِ َذا أَنفَقُوا لَ ْم يُس ِ‬
‫ْرفُوا َولَ ْم يَ ْقتُرُوا َو َكانَ بَ ْينَ َذلِكَ‬
‫قَ َواما ً } به چه معناست ؟‬
‫لم یقتروا ‪ :‬سختگیری نمی کنند و بخل نشان نمی دهند ‪.‬‬
‫قواما ‪ :‬حد وسط ‪ .‬میانه روی ‪.‬‬

‫س الَّتِي َح َّر َم هَّللا ُ إِاَّل‬

‫کلمه ( أثاما ) در آیه ‪ 68‬سوره فرقان { َوالَّ ِذينَ اَل يَ ْد ُعونَ َم َع هَّللا ِ إِلَها ً آخَ َر َواَل يَ ْقتُلُونَ النَّ ْف َ‬
‫ق أَثَاما ً } به چه معناست ؟‬ ‫ق َواَل يَ ْزنُونَ َو َمن يَ ْف َعلْ َذلِكَ يَ ْل َ‬
‫بِ ْال َح ِّ‬
‫جزاء گناه ‪ .‬کیفر ‪ .‬عقاب و عذاب ‪.‬‬

‫َف لَهُ ْال َع َذابُ يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة َويَ ْخلُ ْد فِي ِه ُمهَانا ً } به چه معناست ؟‬
‫ُضاع ْ‬
‫کلمه ( مهانا ) در آیه ‪ 69‬سوره فرقان { ي َ‬
‫خوار و پست ‪.‬‬

‫صالِحا ً فَإِنَّهُ يَتُوبُ إِلَى هَّللا ِ َمتَابا ً } به چه معناست ؟‬

‫َاب َو َع ِم َل َ‬
‫کلمه ( متابا ) در آیه ‪ 71‬سوره فرقان { َو َمن ت َ‬
‫بازگشتن ‪.‬‬

‫الزو َر َوإِ َذا َمرُّ وا بِاللَّ ْغ ِو َمرُّوا ِك َراما ً } به چه‬

‫کلمه ( الزور ) در آیه ‪ 72‬سوره فرقان { َوالَّ ِذينَ اَل يَ ْشهَ ُدونَ ُّ‬
‫معناست ؟‬
‫باطل ‪.‬‬

‫ص ّما ً َو ُع ْميَانا ً }‬ ‫کلمه ( صما و عمیانا ) در آیه ‪ 73‬سوره فرقان { َوالَّ ِذينَ إِ َذا ُذ ِّكرُوا بِآيَا ِ‬
‫ت َربِّ ِه ْم لَ ْم يَ ِخرُّوا َعلَ ْيهَا ُ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫جمع أصم و أعمی ‪ ،‬کران و کوران ‪.‬‬

‫‪100‬‬
‫اجنَا َو ُذ ِّريَّاتِنَا قُ َّرةَ أَ ْعي ٍُن َواجْ َع ْلنَا‬
‫کلمه ( قرة أعین ) در آیه ‪ 74‬سوره فرقان { َوالَّ ِذينَ يَقُولُونَ َربَّنَا هَبْ لَنَا ِم ْن أَ ْز َو ِ‬
‫لِ ْل ُمتَّقِينَ إِ َماما ً } به چه معناست ؟‬
‫روشنی چشمان ‪ .‬مایه سرور و شادی ‪.‬‬

‫کلمه ( الغرفة ) در آیه ‪ 75‬سوره فرقان { أُوْ لَئِ َ‬

‫ك يُجْ َزوْ نَ ْال ُغرْ فَةَ بِ َما َ‬
‫صبَرُوا َويُلَقَّوْ نَ فِيهَا ت َِحيَّةً َو َساَل ما ً } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫قسمتهای فوقانی ساختمان و طبقات باالی منازل ‪ .‬ساختمان بلند ‪ .‬در اینجا مراد منازل و درجات عالی بهشت‬
‫است ‪.‬‬

‫کلمه ( ما یعبا ـ لزاما ) در آیه ‪ 77‬سوره فرقان { قُلْ َما يَ ْعبَأ ُ بِ ُك ْم َربِّي لَوْ اَل ُدعَا ُؤ ُك ْم فَقَ ْد َك َّذ ْبتُ ْم فَ َسوْ فَ يَ ُكونُ لِزَاما ً‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫به شما اعتنایی ندارد و اهمیتی برایتان قائل نیست ‪.‬‬
‫لزاما ‪ :‬یعنی مالزم است ‪ .‬مراد این که نتیجه کار و جزای عملشان و بال گردنشان میگردد ‪.‬‬

‫شعراء ‪:‬‬
‫ك أَاَّل يَ ُكونُوا ُم ْؤ ِمنِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( باخع ) در آیه ‪ 3‬سوره شعراء { لَ َعلَّ َ‬
‫ك بَا ِخ ٌع نَّ ْف َس َ‬
‫هالک کننده ‪ .‬نابود سازنده ‪.‬‬

‫ك فِينَا َولِيداً َولَبِ ْثتَ فِينَا ِم ْن ُع ُم ِركَ ِسنِينَ } به چه‬

‫کلمات (ولیدا ـ لبثت ) در آیه ‪ 18‬سوره شعراء {قَا َل أَلَ ْم نُ َربِّ َ‬
‫معناست ؟‬
‫ولیدا ‪ :‬طقل ‪ .‬کودک ‪.‬‬
‫ابثت ‪ :‬مانده ای ‪.‬‬

‫ث فِي ْال َمدَائِ ِن َح ِ‬

‫اش ِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( أرجه ) در آیه ‪ 36‬سوره شعراء { قَالُوا أَرْ ِج ِه َوأَخَاهُ َوا ْب َع ْ‬
‫او را مهلت بده ‪.‬‬

‫َصاهُ فَإ ِ َذا ِه َي ت َْلقَفُ َما يَأْفِ ُكونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تلقف) در آیه ‪ 45‬سوره شعراء {فَأ َ ْلقَى ُمو َسى ع َ‬
‫با سرعت و قدرت می بلعید ‪.‬‬

‫کلمات ( آذن ـ من خالف ـ ألصلبنکم) در آیه ‪ 49‬سوره شعراء { قَا َل آ َمنتُ ْم لَهُ قَب َْل أَ ْن آ َذنَ لَ ُك ْم إِنَّهُ لَ َكبِي ُر ُك ُم الَّ ِذي‬
‫صلِّبَنَّ ُك ْم أَجْ َم ِعينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ف َوأَل ُ َ‬
‫عَلَّ َم ُك ُم السِّحْ َر فَلَ َسوْ فَ تَ ْعلَ ُمونَ أَل ُقَطِّ َع َّن أَ ْي ِديَ ُك ْم َوأَرْ ُجلَ ُكم ِّم ْن ِخاَل ٍ‬
‫آذن ‪ :‬اجازه دهم ‪.‬‬
‫من خالف ‪ :‬عکس یکدیگر ‪ .‬مثال دست راست و پای چپ و یا پای راست دست چپ ‪.‬‬
‫ألصلبنکم ‪ :‬حتما به دارتان می آویزم ‪.‬‬

‫کلمه ( أسر بعبادی ) در آیه ‪ 52‬سوره شعراء { َوأَوْ َح ْينَا إِلَى ُمو َسى أَ ْن أَس ِ‬
‫ْر بِ ِعبَا ِدي إِنَّ ُكم ُّمتَّبَعُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫در شب بندگانم را کوچ بده ‪.‬‬

‫کلمات ( المدائن ـ حاشرین ) در آیه ‪ 53‬سوره شعراء { فَأَرْ َس َل فِرْ عَوْ نُ فِي ْال َمدَائِ ِن َح ِ‬
‫اش ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫المدائن ‪ :‬جمع مدینه ‪ ،‬شهر ‪.‬‬
‫حاشرین ‪ :‬گرد آورندگان ‪.‬‬

‫کلمه ( شرذمة ) در آیه ‪ 54‬سوره شعراء {إِ َّن هَؤُاَل ء لَ ِشرْ ِذ َمةٌ قَلِيلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫گروه و طایفه ناچیز و کم اهمیت ‪.‬‬

‫کلمه ( حاذرون) در آیه ‪ 56‬سوره شعراء { َوإِنَّا لَ َج ِمي ٌع َحا ِذرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫افراد محتاط و دور اندیش ‪ .‬آگاه و بیدار ‪.‬‬

‫‪101‬‬
 ‫ك ْالبَحْ َر فَانفَلَ َ‬
‫ق‬ ‫کلمات ( إنفلق ـ فرق ـ الطود ) در آیه ‪ 63‬سوره شعراء {فَأَوْ َح ْينَا إِلَى ُمو َسى أَ ِن اضْ ِرب بِّ َع َ‬
‫صا َ‬
‫ق َكالطَّوْ ِد ْال َع ِظ ِيم } به چه معناست ؟‬
‫فَ َكانَ ُكلُّ فِرْ ٍ‬
‫إنفلق ‪ :‬از هم شکافت ‪ .‬از هم باز شد ‪ .‬از هم جدا شد ‪.‬‬
‫فرق ‪ :‬قسم ‪ .‬بخش ‪.‬‬
‫الطود ‪ :‬کوه ‪ .‬کوه بزرگ ‪.‬‬

‫کلمات ( أزلفنا ـ ثم ) در آیه ‪ 64‬سوره شعراء { َوأَ ْزلَ ْفنَا ثَ َّم اآْل َخ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫أزلفنا ‪ :‬نزدیک گردانیدیم ‪.‬‬
‫ثم ‪ :‬آنجا‪.‬‬

‫ت ْال َج ِحي ُم لِ ْلغ ِ‬

‫َاوينَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( برزت ) در آیه ‪ 91‬سوره شعراء { َوبُ ِّر َز ِ‬
‫نموده شد ‪ .‬آشکار گردید ‪.‬‬

‫کلمه ( کبکبوا) در آیه ‪ 94‬سوره شعراء {فَ ُك ْب ِكبُوا فِيهَا هُ ْم َو ْالغَاوُونَ } به چه معناست ؟‬
‫سرنگون و پیاپی فرو افکنده می شوند ‪.‬‬

‫ك َواتَّبَ َعكَ اأْل َرْ َذلُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( اآلرذلون) در آیه ‪ 111‬سوره شعراء {قَالُوا أَنُ ْؤ ِمنُ لَ َ‬
‫پست ترین مردم ‪.‬‬

‫کلمه ( المرجومین) در آیه ‪ 116‬سوره شعراء {قَالُوا لَئِن لَّ ْم تَنتَ ِه يَا نُو ُح لَتَ ُكون ََّن ِمنَ ْال َمرْ جُو ِمينَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫افراد سنگباران شده ‪.‬‬

‫ك ْال َم ْشح ِ‬
‫ُون } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( المشحون) در آیه ‪ 119‬سوره شعراء {فَأَن َج ْينَاهُ َو َمن َّم َعهُ فِي ْالفُ ْل ِ‬
‫پر ‪ .‬لبریز ‪.‬‬

‫کلمات ( ریع ـ تعبثون) در آیه ‪ 128‬سوره شعراء { أَتَ ْبنُونَ بِ ُكلِّ ِر ٍ‬

‫يع آيَةً تَ ْعبَثُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ریع ‪ :‬مکان مرتفع ‪ .‬بلندی ‪.‬‬
‫تعبثون ‪ :‬کارهای بیهوده و خوشگذرانی می کنند ‪.‬‬

‫صانِ َع لَ َعلَّ ُك ْم ت َْخلُ ُدونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مصانع) در آیه ‪ 129‬سوره شعراء { َوتَتَّ ِخ ُذونَ َم َ‬
‫دژها و کاخها ‪ .‬کارخانه ها و کارگاهها ‪.‬‬

‫کلمه ( بطشتم ) در آیه ‪ 130‬سوره شعراء { َوإِ َذا بَطَ ْشتُم بَطَ ْشتُ ْم َجب ِ‬
‫َّارينَ } به چه معناست ؟‬
‫حمله ور شدید‪.‬‬

‫ط ْل ُعهَا ه ِ‬
‫َضي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫ُوع َون َْخ ٍل َ‬
‫کلمات ( طلع ـ هضیم ) در آیه ‪ 148‬سوره شعراء { َو ُزر ٍ‬
‫طلع ‪ :‬چوبهای شکوفه خرما که خوشه خرما در درون آن قرار دارد ‪.‬‬
‫هضیم ‪ :‬نرم و لطیف و شاداب و رسیده ‪.‬‬

‫کلمات ( تنحتون ـ فارهین ) در آیه ‪ 149‬سوره شعراء { َوتَ ْن ِحتُونَ ِمنَ ْال ِجبَا ِل بُيُوتا ً فَ ِ‬
‫ار ِهينَ } به چه معناست ؟‬
‫تنحتون ‪ :‬می تراشید ‪.‬‬
‫فارهین ‪ :‬حاذقانه وماهرانه ‪.‬‬

‫کلمه ( شرب ) در آیه ‪ 155‬سوره شعراء {قَا َل هَ ِذ ِه نَاقَةٌ لَّهَا ِشرْ بٌ َولَ ُك ْم ِشرْ بُ يَوْ ٍم َّم ْعلُ ٍ‬
‫وم } به چه معناست ؟‬
‫سهم آب ‪ .‬نصیب و بهره ای از آب ‪.‬‬

‫کلمه ( الذکران ) در آیه ‪ 165‬سوره شعراء {أَتَأْتُونَ ال ُّذ ْك َرانَ ِمنَ ْال َعالَ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع مذکر ‪ ،‬نرها ‪ .‬مراد مردان ‪.‬‬

‫‪102‬‬
‫ق لَ ُك ْم َربُّ ُك ْم ِم ْن أَ ْز َوا ِج ُكم بَلْ أَنتُ ْم قَوْ ٌم عَا ُدونَ } به چه‬
‫{وتَ َذرُونَ َما َخلَ َ‬
‫کلمه ( تذرون) در آیه ‪ 166‬سوره شعراء َ‬
‫معناست ؟‬
‫رها میسازید ‪ .‬تر ک می کنید ‪.‬‬

‫کلمه ( القالین) در آیه ‪ 168‬سوره شعراء {قَا َل إِنِّي لِ َع َملِ ُكم ِّمنَ ْالقَالِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع قالی ‪ .‬کینه به دلدارندگان ‪ .‬دشمن دارندگان ‪.‬‬

‫کلمه ( جبلة ) در آیه ‪ 184‬سوره شعراء { َواتَّقُوا الَّ ِذي خَ لَقَ ُك ْم َو ْال ِجبِلَّةَ اأْل َ َّولِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جماعت و گروه ‪.‬‬

‫کلمه ( کسفا ) در آیه ‪ 187‬سوره شعراء { فَأ َ ْسقِ ْ‬

‫ط َعلَ ْينَا ِك َسفا ً ِّمنَ ال َّس َما ِء إِن ُكنتَ ِمنَ الصَّا ِدقِينَ } به چه معناست‬
‫؟‬
‫جمع کسفة ‪ ،‬قطعات و تکه ها ‪.‬‬

‫َظ ٍيم } به چه‬

‫اب يَوْ ٍم ع ِ‬ ‫کلمه ( الظلة ) در آیه ‪ 189‬سوره شعراء { فَ َك َّذبُوهُ فَأ َ َخ َذهُ ْم َع َذابُ يَوْ ِم ُّ‬
‫الظلَّ ِة إِنَّهُ َكانَ َع َذ َ‬
‫معناست ؟‬
‫ابر سایه گستر ‪.‬‬

‫کلمه ( الروح األمین ) در آیه ‪ 193‬سوره شعراء { نَزَ َل بِ ِه الرُّ و ُح اأْل َ ِمينُ } به چه معناست ؟‬
‫لقب جبرئیل علیه السالم ‪.‬‬

‫ك أَثِ ٍيم } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( أفاک ـ أثیم ) در آیه ‪ 222‬سوره شعراء { تَنَ َّز ُل َعلَى ُك ِّل أَفَّا ٍ‬
‫أفاک ‪ :‬کذابی که دائما دروغهای بزرگی را ردیف می کند ‪.‬‬
‫أثیم ‪ :‬گناهکار و بزهکار ‪.‬‬

‫کلمه ( یهیمون) در آیه ‪ 225‬سوره شعراء {أَلَ ْم تَ َر أَنَّهُ ْم فِي ُك ِّل َوا ٍد يَ ِهي ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫سرگشته روان می گردند ‪ .‬بی هدف اقدام می کنند ‪.‬‬

‫نمل ‪:‬‬
‫ْت نَاراً َسآتِي ُكم ِّم ْنهَا بِ َخبَ ٍر أَوْ‬
‫کلمات ( آنست ـ قبس ـ تصطلون) در آیه ‪ 7‬سوره نمل { إِ ْذ قَا َل ُمو َسى أِل َ ْهلِ ِه إِنِّي آنَس ُ‬
‫س لَّ َعلَّ ُك ْم تَصْ طَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫آتِي ُكم بِ ِشهَا ٍ‬
‫ب قَبَ ٍ‬
‫آنست ‪ :‬دیده ام ‪ .‬مشاهده کرده ام ‪.‬‬
‫قبس ‪ :‬برگرفته ‪ .‬برداشته شده ‪.‬‬
‫تصطلون ‪ :‬خود را با آتش گرم کنید ‪.‬‬

‫ك فَلَ َّما َرآهَا تَ ْهت َُّز َكأَنَّهَا َج ٌّ‬

‫ان َولَّى ُم ْدبِراً َولَ ْم يُ َعقِّبْ يَا ُمو َسى اَل‬ ‫صا َ‬ ‫{وأَ ْل ِ‬
‫ق َع َ‬ ‫کلمه ( جان) در آیه ‪ 10‬سوره نمل َ‬
‫ي ْال ُمرْ َسلُونَ } به چه معناست ؟‬‫َف إِنِّي اَل يَ َخافُ لَ َد َّ‬
‫تَخ ْ‬
‫مار تندرو و سریه السیر یا زرد رنگ ‪.‬‬

‫ق الطَّي ِْر َوأُوتِينَا ِمن‬

‫ال يَا أَيُّهَا النَّاسُ ُعلِّ ْمنَا َمن ِط َ‬
‫ث ُسلَ ْي َمانُ دَا ُوو َد َوقَ َ‬
‫کلمه ( منطق ) در آیه ‪ 16‬سوره نمل { َو َو ِر َ‬
‫ُك ِّل َش ْي ٍء ِإ َّن هَ َذا لَهُ َو ْالفَضْ ُل ْال ُمبِينُ } به چه معناست ؟‬
‫سخن ‪ .‬گفتار ‪.‬‬

‫نس َوالطَّي ِْر فَهُ ْم يُو َز ُعونَ } به چه‬

‫کلمه ( یوزعون) در آیه ‪ 17‬سوره نمل { َو ُح ِش َر لِ ُسلَ ْي َمانَ ُجنُو ُدهُ ِمنَ ْال ِجنِّ َواإْل ِ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫نگاه داشته شدند و کنار یکدیگر جمع آورده شدند ‪.‬‬

‫کلمه ( تفقد ) در آیه ‪ 20‬سوره نمل { َوتَفَقَّ َد الطَّ ْي َر فَقَا َل َما لِ َي اَل أَ َرى ْالهُ ْدهُ َد أَ ْم َكانَ ِمنَ ْالغَائِبِينَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫جویا شد ‪ .‬پرس و جو کرد ‪.‬‬
‫‪103‬‬
 ‫طت بِ َما لَ ْم تُ ِح ْ‬
‫ط بِ ِه َو ِج ْئتُكَ ِمن َسبَإ ٍ بِنَبَإ ٍ‬ ‫ث َغ ْي َر بَ ِعي ٍد فَقَا َل أَ َح ُ‬
‫کلمات ( مکث أحطت) در آیه ‪ 20‬سوره نمل {فَ َم َك َ‬
‫يَقِي ٍن } به چه معناست ؟‬
‫مکثت ‪ :‬ماند ‪.‬‬
‫أحطت ‪ :‬احاطه پیدا کرده ام ‪ .‬بخوبی آگاهی یافته ام ‪.‬‬

‫ت َواأْل َرْ ِ‬
‫ض َويَ ْعلَ ُم َما‬ ‫کلمه ( الخبء) در آیه ‪ 25‬سوره نمل {أَاَّل يَ ْس ُجدُوا هَّلِل ِ الَّ ِذي ي ُْخ ِر ُج ْالخَبْ َء فِي ال َّس َما َوا ِ‬
‫تُ ْخفُونَ َو َما تُ ْعلِنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نهان ‪ .‬پوشانده ‪.‬‬

‫{اذهَب بِّ ِكتَابِي هَ َذا فَأ َ ْلقِ ْه إِلَ ْي ِه ْم ثُ َّم تَ َو َّل َع ْنهُ ْم فَانظُرْ َما َذا يَرْ ِجعُونَ } به چه‬
‫کلمه ( ألقه ) در آیه ‪ 28‬سوره نمل ْ‬
‫معناست ؟‬
‫آن را بیانداز ‪.‬‬

‫ك بِ ِه قَ ْب َل أَن تَقُو َم ِمن َّمقَا ِمكَ َوإِنِّي َعلَ ْي ِه‬

‫ريت ِّمنَ ْال ِجنِّ أَنَا آتِي َ‬
‫کلمه ( عفریت ) در آیه ‪ 39‬سوره نمل { قَا َل ِع ْف ٌ‬
‫ي أَ ِم ٌ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫لَقَ ِو ٌّ‬
‫نیرومند ترین جنیان ‪ .‬دیو قوی و درشت هیکل ‪.‬‬

‫ك‬ ‫ب أَنَا آتِيكَ بِ ِه قَ ْب َل أَن يَرْ تَ َّد إِلَ ْي َ‬

‫کلمات ( یرتد ـ طرف ) در آیه ‪ 40‬سوره نمل { قَا َل الَّ ِذي ِعن َدهُ ِع ْل ٌم ِّمنَ ْال ِكتَا ِ‬
‫طَرْ فُكَ فَلَ َّما َرآهُ ُم ْستَقِ ّراً ِعن َدهُ قَا َل هَ َذا ِمن فَضْ ِل َربِّي لِيَ ْبلُ َونِي أَأَ ْش ُك ُر أَ ْم أَ ْكفُ ُر َو َمن َش َك َر فَإِن َما يَشك ُر لِنَف ِس ِه َو َمن َكفَ َر‬
‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َّ‬
‫فَإ ِ َّن َربِّي َغنِ ٌّي َك ِري ٌم } به چه معناست ؟‬
‫یرتد ‪ :‬برگردد ‪.‬‬
‫طرف ‪ :‬چشم ‪ .‬مراد پلک باال است ‪.‬‬

‫ال نَ ِّكرُوا لَهَا َعرْ َشهَا نَنظُرْ أَتَ ْهتَ ِدي أَ ْم تَ ُكونُ ِمنَ الَّ ِذينَ اَل يَ ْهتَ ُدونَ } به‬
‫کلمه ( نکروا ) در آیه ‪ 41‬سوره نمل {قَ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫ناشناخته کنید و بدو نگویید ‪.‬‬

‫يل لَهَا ا ْد ُخلِي الصَّرْ َح فَلَ َّما َرأَ ْتهُ َح ِسبَ ْتهُ لُ َّجةً َو َك َشفَ ْ‬
‫ت‬ ‫کلمات ( الصرح ـ ممرد ـ قواریر ) در آیه ‪ 44‬سوره نمل { قِ َ‬
‫ت َم َع ُسلَ ْي َمانَ هَّلِل ِ َربِّ ْال َعالَ ِمينَ } به‬ ‫ت نَ ْف ِسي َوأَ ْسلَ ْم ُ‬ ‫اري َر قَالَ ْ‬
‫ت َربِّ إِنِّي ظَلَ ْم ُ‬ ‫عَن َساقَ ْيهَا قَا َل ِإنَّهُ َ‬
‫صرْ ٌح ُّم َم َّر ٌد ِّمن قَ َو ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫الصرح ‪ :‬کاخ ‪ .‬قصر ‪.‬‬
‫ممرد ‪ :‬صیقلی زده و صاف ‪.‬‬
‫قواریر ‪ :‬جمع قارورة ‪ ،‬قطعات صاف شیشه ‪ .‬بلور ‪.‬‬

‫ال طَائِ ُر ُك ْم ِعن َد هَّللا ِ بَلْ أَنتُ ْم قَوْ ٌم تُ ْفتَنُونَ } به‬

‫ك قَ َ‬ ‫کلمه ( تفتنون) در آیه ‪ 47‬سوره نمل {قَالُوا اطَّيَّرْ نَا بِ َ‬
‫ك َوبِ َمن َّم َع َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫مورد آزمایش قرار می گیرید ‪ .‬عذاب داده می شوید ‪.‬‬

‫ك أَ ْهلِ ِه َوإِنَّا‬
‫کلمه ( تقاسموا ) در آیه ‪ 49‬سوره نمل { َالُوا تَقَا َس ُموا بِاهَّلل ِ لَنُبَيِّتَنَّهُ َوأَ ْهلَهُ ثُ َّم لَنَقُولَ َّن لِ َولِيِّ ِه َما َش ِه ْدنَا َم ْهلِ َ‬
‫صا ِدقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫لَ َ‬
‫برای یکدیگر سوگند بخورید و قسم یاد کنید ‪.‬‬

‫ك آَل يَةً لِّقَوْ ٍم يَ ْعلَ ُمونَ } به چه‬

‫اويَةً بِ َما ظَلَ ُموا إِ َّن فِي َذلِ َ‬ ‫کلمه ( خاویة ) در آیه ‪ 52‬سوره نمل { فَتِ ْل َ‬
‫ك بُيُوتُهُ ْم خَ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫فرو تپیده و ویران ‪ .‬خالی از سکنه ‪.‬‬

‫ض َوأَن َز َل َل ُكم ِّمنَ ال َّس َما ِء َماء فَأَنبَ ْتنَا‬

‫ت َواأْل َرْ َ‬ ‫کلمات ( بهجة ـ یعدلون ) در آیه ‪ 61‬سوره نمل { أَ َّم ْن َخلَ َ‬
‫ق ال َّس َما َوا ِ‬
‫ق َذاتَ بَ ْه َج ٍة َّما َكانَ لَ ُك ْم أَن تُنبِتُوا َش َج َرهَا أَإِلَهٌ َّم َع هَّللا ِ بَلْ هُ ْم قَوْ ٌم يَ ْع ِدلونَ } به چه معناست ؟‬
‫ُ‬ ‫بِ ِه َحدَائِ َ‬
‫بهجة ‪ :‬زیبایی رنگ و حسن ظاهر ‪.‬‬
‫یعدلون ‪ :‬تجاوز می کنند ‪.‬‬

‫‪104‬‬
 ‫ك ِع ْل ُمهُ ْم فِي اآْل ِخ َر ِة بَلْ هُ ْم فِي َش ٍّ‬
‫ك ِّم ْنهَا بَلْ هُم ِّم ْنهَا‬ ‫کلمات ( إدارک ـ عمون ) در آیه ‪ 66‬سوره نمل { بَ ِل ا َّدا َر َ‬
‫َع ِمونَ } به چه معناست ؟‬
‫إدارک ‪ :‬به پایان آمده است ‪ .‬ته کشیده است ‪ .‬عاجز و ناتوان گشته است ‪.‬‬
‫عمون ‪ :‬جمع عمی ‪ .‬کوران ‪.‬‬

‫کلمه ( ردف ) در آیه ‪ 72‬سوره نمل {قُلْ َع َسى أَن يَ ُكونَ َر ِدفَ لَ ُكم بَعْضُ الَّ ِذي تَ ْستَع ِ‬
‫ْجلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫پیاپی شده است ‪ .‬پشت سر هم قرار گرفته است ‪.‬‬

‫صدُو ُرهُ ْم َو َما يُ ْعلِنُونَ } به چه معناست ؟‬

‫ك لَيَ ْعلَ ُم َما تُ ِك ُّن ُ‬
‫{وإِ َّن َربَّ َ‬
‫کلمه ( تکن ) در آیه ‪ 74‬سوره نمل َ‬
‫نهان میدارد ‪.‬پنهان می کند ‪.‬‬

‫ين } به چه معناست ؟‬
‫ب ُّمبِ ٍ‬ ‫کلمه ( غائبة ) در آیه ‪ 75‬سوره نمل { َو َما ِم ْن غَائِبَ ٍة فِي ال َّس َماء َواأْل َرْ ِ‬
‫ض إِاَّل فِي ِكتَا ٍ‬
‫نهفته ‪ .‬نهان ‪.‬‬

‫کلمه ( فوجا ) در آیه ‪ 83‬سوره نمل { َويَوْ َم نَحْ ُش ُر ِمن ُك ِّل أُ َّم ٍة فَوْ جا ً ِّم َّمن يُ َك ِّذبُ بِآيَاتِنَا فَهُ ْم يُوزَ ُعونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫گروه و جماعت فراوان ‪.‬‬

‫ت َو َمن فِي اأْل َرْ ِ‬

‫ض‬ ‫کلمه ( فزع ـ داخرین ) در آیه ‪ 86‬سوره نمل { َويَوْ َم يُنفَ ُخ فِي الصُّ ِ‬
‫ور فَفَ ِز َع َمن فِي ال َّس َم َ‬
‫اوا ِ‬
‫إِاَّل َمن َشاء هَّللا ُ َو ُك ٌّل أَتَوْ هُ دَا ِخ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫فزع ‪ :‬وحشت زده و هراسان گردد ‪.‬‬
‫داخرین ‪ :‬فروتنان وکرنش بران ‪.‬‬
‫قصص ‪:‬‬
‫ب َوهُ ْم اَل يَ ْش ُعرُونَ } به چه‬ ‫ت أِل ُ ْختِ ِه قُصِّي ِه فَبَ ُ‬
‫ص َر ْ‬
‫ت بِ ِه عَن ُجنُ ٍ‬ ‫کلمه ( قصیه) در آیه ‪ 11‬سوره قصص { َوقَالَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫او را دنبال کن ‪.‬‬

‫صى ْال َم ِدينَ ِة يَ ْس َعى قَا َل يَا ُمو َسى إِ َّن ْال َمأَل َ‬
‫کلمه (أقصی المدینة ) در آیه ‪ 20‬سوره قصص { َو َجاء َر ُج ٌل ِّم ْن أَ ْق َ‬
‫اص ِحينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ك ِمنَ النَّ ِ‬
‫اخرُجْ ِإنِّي لَ َ‬ ‫يَأْتَ ِمرُونَ بِ َ‬
‫ك لِيَ ْقتُلُوكَ فَ ْ‬
‫دورترین نقطه شهر ‪.‬‬

‫کلمه (الرعاء ) در آیه ‪ 23‬سوره قصص { َلَ َّما َو َر َد َماء َم ْديَنَ َو َج َد َعلَ ْي ِه أُ َّمةً ِّمنَ النَّ ِ‬
‫اس يَ ْسقُونَ َو َو َج َد ِمن دُونِ ِه ُم‬
‫طبُ ُك َما قَالَتَا اَل نَ ْسقِي َحتَّى يُصْ ِد َر ال ِّرعَاء َوأَبُونَا َش ْي ٌخ َكبِي ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫ا ْم َرأتَ ْي ِن تَ ُذودَا ِن قَا َل َما َخ ْ‬
‫جمع راعی به منی چوپانان ‪.‬‬

‫ي هَاتَي ِْن َعلَى أَن تَأْج َُرنِي ثَ َمانِ َي‬

‫کلمه ( حجج ) در آیه ‪ 27‬سوره قصص {قَا َل إِنِّي أُ ِري ُد أَ ْن أُن ِك َحكَ إِحْ دَى ا ْبنَتَ َّ‬
‫ك َست َِج ُدنِي إِن َشاء هَّللا ُ ِمنَ الصَّالِ ِحينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ك َو َما أُ ِري ُد أَ ْن أَ ُش َّ‬
‫ق َعلَ ْي َ‬ ‫ج فَإ ِ ْن أَ ْت َم ْمتَ َع ْشراً فَ ِم ْن ِعن ِد َ‬
‫ِح َج ٍ‬
‫جمع حجة ‪ ،‬سالها ‪.‬‬

‫ور نَاراً قَ َ‬
‫ال‬ ‫ب ُّ‬
‫الط ِ‬ ‫ضى ُمو َسىاأْل َ َج َل َو َسا َر بِأ َ ْهلِ ِه آن َ‬
‫َس ِمن َجانِ ِ‬ ‫کلمه ( تصطلون ) در آیه ‪ 29‬سوره قصص {فَلَ َّما قَ َ‬
‫ار لَ َعلَّ ُك ْم تَصْ طَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ِ‬ ‫َّ‬ ‫ن‬‫ال‬ ‫ْت نَاراً لَّ َعلِّي آتِي ُكم ِّم ْنهَا بِ َخبَ ٍر أَوْ َج ْذ َ ٍ ِ نَ‬
‫م‬ ‫ة‬ ‫و‬ ‫أِل َ ْهلِ ِه ا ْم ُكثُوا إِنِّي آنَس ُ‬
‫خود را با آتش گرم کنید ‪.‬‬

‫کلمات ( أسلک ـ أضمم ـ الرهب ) در آیه ‪ 32‬سوره قصص { ا ْسلُ ْك يَدَكَ فِي َج ْيبِ َ‬
‫ك ت َْخرُجْ بَ ْي َ‬
‫ضاء ِم ْن َغي ِْر سُو ٍء‬
‫ك إِلَى فِرْ عَوْ نَ َو َملَئِ ِه ِإنَّهُ ْم َكانُوا قَوْ ما ً فَا ِسقِينَ } به چه معناست‬ ‫ب فَ َذانِ َ‬
‫ك بُرْ هَانَا ِن ِمن َّربِّ َ‬ ‫ك ِمنَ ال َّر ْه ِ‬‫َواضْ ُم ْم إِلَ ْيكَ َجنَا َح َ‬
‫؟‬
‫أسلک ‪ :‬داخل گردان ‪ .‬فرو ببر ‪.‬‬
‫أضمم ‪ :‬جمع گردان ‪.‬‬
‫الرهب ‪ :‬خوف و هراس ‪.‬‬

‫‪105‬‬
 ‫ص ُح ِمنِّي لِ َسانا ً فَأَرْ ِس ْلهُ َم ِع َي ِر ْدءاً يُ َ‬
‫ص ِّدقُنِي إِنِّي‬ ‫کلمه ( ردءا ) در آیه ‪ 34‬سوره قصص { َوأَ ِخي هَا ُرونُ هُ َو أَ ْف َ‬
‫أَ َخافُ أَن يُ َك ِّذبُو ِن } به چه معناست ؟‬
‫یار و مددکار ‪.‬‬

‫کلمه ( المقبوحین ) در آیه ‪ 42‬سوره قصص { َوأَ ْتبَ ْعنَاهُ ْم فِي هَ ِذ ِه ال ُّد ْنيَا لَ ْعنَةً َويَوْ َم ْالقِيَا َم ِة هُم ِّمنَ ْال َم ْقب ِ‬
‫ُوحينَ } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫زشت رویان ‪ .‬روسیاهان ‪.‬‬

‫کلمات ( تطاول ـ ثاویا ) در آیه ‪ 45‬سوره قصص { َولَ ِكنَّا أَن َشأْنَا قُرُونا ً فَتَطَ َ‬
‫او َل َعلَ ْي ِه ُم ْال ُع ُم ُر َو َما ُكنتَ ثَ ِ‬
‫اويا ً فِي‬
‫أَ ْه ِل َم ْديَنَ تَ ْتلُو َعلَ ْي ِه ْم آيَاتِنَا َولَ ِكنَّا ُكنَّا ُمرْ ِسلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫تطاول ‪ :‬به درازا کشید ‪.‬‬
‫ثاویا ‪ :‬وقیم ‪ .‬ساکن ‪.‬‬

‫ضنَا أَ َولَ ْم نُ َم ِّكن لَّهُ ْم َح َرما ً‬

‫ف ِم ْن أَرْ ِ‬
‫کلمه ( یجبی ) در آیه ‪ 57‬سوره قصص { َوقَالُوا إِن نَّتَّبِ ِع ْالهُدَى َم َعكَ نُتَ َخطَّ ْ‬
‫ات ُك ِّل َش ْي ٍء ِر ْزقا ً ِمن لَّ ُدنَّا َولَ ِك َّن أَ ْكثَ َرهُ ْم اَل يَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫آ ِمنا ً يُجْ بَى إِلَ ْي ِه ثَ َم َر ُ‬
‫جمع آوری و حمل می شود ‪.‬‬

‫ق َما يَ َشا ُء َويَ ْختَا ُر َما َكانَ لَهُ ُم ْال ِخيَ َرةُ ُسب َْحانَ هَّللا ِ َوتَ َعالَى َع َّما‬
‫ك يَ ْخلُ ُ‬
‫کلمه (الخیرة ) در آیه ‪ 68‬سوره قصص { َو َربُّ َ‬
‫يُ ْش ِر ُكونَ } به چه معناست ؟‬
‫حق انتخاب ‪ .‬گزینش ‪.‬‬

‫کلمه ( سرمدا ) در آیه ‪ 71‬سوره قصص { قُلْ أَ َرأَ ْيتُ ْم إِن َج َع َل هَّللا ُ َعلَ ْي ُك ُم اللَّي َْل َسرْ َمداً إِلَى يَوْ ِم ْالقِيَا َم ِة َم ْن إِلَهٌ َغ ْي ُر‬
‫ضيَاء أَفَاَل تَ ْس َمعُونَ } به چه معناست ؟‬‫هَّللا ِ يَأْتِي ُكم بِ ِ‬
‫دائمی و همیشگی ‪ .‬ماندگار و پایدار ‪.‬‬
‫وز َما ِإ َّن‬
‫ِ‬ ‫ُ‬ ‫ن‬‫ك‬‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫نَ‬‫م‬‫ِ‬ ‫ُ‬ ‫ه‬ ‫َا‬ ‫ن‬‫ي‬‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ت‬‫آ‬‫و‬ ‫م‬
‫ْ‬
‫ِ َ‬ ‫ه‬‫ي‬‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ل‬ ‫ع‬
‫َ‬ ‫َى‬
‫غ‬ ‫َ‬ ‫ب‬‫َ‬ ‫ف‬ ‫ى‬ ‫س‬
‫َ‬ ‫و‬ ‫م‬
‫ُ‬ ‫م‬
‫ِ‬ ‫وْ‬‫َ‬ ‫ق‬ ‫ن‬ ‫م‬‫ِ‬ ‫انَ‬ ‫َ‬
‫ك‬ ‫ُونَ‬ ‫ر‬‫ا‬ ‫َ‬ ‫ق‬ ‫َّ‬
‫ن‬ ‫ِ‬ ‫إ‬‫{‬ ‫قصص‬ ‫کلمه ( تنوء ) در آیه ‪ 76‬سوره‬
‫َمفَاتِ َحهُ لَتَنُو ُء بِ ْالعُصْ بَ ِة أُولِي ْالقُ َّو ِة إِذ قا َل لهُ قوْ ُمهُ تف َرحْ إِن َ يُ ِحبُّ الف ِر ِحينَ } به چه معناست ؟‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫اَل‬ ‫هَّللا‬ ‫َّ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫اَل‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫سنگینی می کند ‪.‬‬

‫عنکبوت ‪:‬‬
‫کلمه ( مستبصرین) در آیه ‪ 38‬سوره عنکبوت { َوعَاداً َوثَ ُمو َد َوقَد تَّبَيَّنَ لَ ُكم ِّمن َّم َسا ِكنِ ِه ْم َو َزيَّنَ لَهُ ُم ال َّش ْيطَانُ‬
‫ص ِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫يل َو َكانُوا ُم ْستَ ْب ِ‬ ‫أَ ْع َمالَهُ ْم فَ َ‬
‫ص َّدهُ ْم َع ِن ال َّسبِ ِ‬
‫دارندگان چشم بینا و عقل و فهم کافی و با خبر از راهنمایی های انبیاء ‪.‬‬

‫{وقَارُونَ َوفِرْ عَوْ نَ َوهَا َمانَ َولَقَ ْد َجاءهُم ُّمو َسى بِ ْالبَيِّنَا ِ‬
‫ت‬ ‫کلمه ( ما کانوا سابقین ) در آیه ‪ 39‬سوره عنکبوت َ‬
‫فَا ْستَ ْكبَرُوا فِي اأْل َرْ ِ‬
‫ض َو َما َكانُوا َسابِقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫پیشی گیرندگان بر خدا نبودند ‪ .‬یعنی از حوزه قدرت خدا نتوانستند خارج شوند و از عذاب او خویشتن را بدور‬
‫دارند ‪.‬‬

‫اصبا ً َو ِم ْنهُم َّم ْن أَخَ َذ ْتهُ‬

‫کلمه ( حاصبا ) در آیه ‪ 40‬سوره عنکبوت { فَكُاّل ً أَخ َْذنَا بِ َذنبِ ِه فَ ِم ْنهُم َّم ْن أَرْ َس ْلنَا َعلَ ْي ِه َح ِ‬
‫ْ‬
‫ظلِ َمهُ ْم َولَ ِكن َكانُوا أَنفُ َسهُ ْم يَظلِ ُمونَ } به چه‬ ‫ض َو ِم ْنهُم َّم ْن أَ ْغ َر ْقنَا َو َما َكانَ هَّللا ُ لِيَ ْ‬
‫ص ْي َحةُ َو ِم ْنهُم َّم ْن خَ َس ْفنَا بِ ِه اأْل َرْ َ‬
‫ال َّ‬
‫معناست ؟‬
‫طوفانی که در آن سنگریزه ها به حرکت در آیند ‪.‬‬

‫روم ‪:‬‬
‫کلمه ( بضع ) در آیه ‪ 4‬سوره روم { فِي بِضْ ِع ِسنِينَ هَّلِل ِ اأْل َ ْم ُر ِمن قَ ْب ُل َو ِمن بَ ْع ُد َويَوْ َمئِ ٍذ يَ ْف َر ُح ْال ُم ْؤ ِمنُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫مدتی میان ‪ 3‬تا ‪. 9‬‬

‫کلمه ( یبلس) در آیه ‪ 12‬سوره روم { َويَوْ َم تَقُو ُم السَّا َعةُ يُ ْبلِسُ ْال ُمجْ ِر ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫‪106‬‬
 ‫غم زده و نا امید و أیوس از هر چیز و بهت زده میشوند ‪.‬‬

‫کلمه ( یحبرون ) در آیه ‪ 15‬سوره روم { فَأ َ َّما الَّ ِذينَ آ َمنُوا َو َع ِملُوا الصَّالِ َحا ِ‬
‫ت فَهُ ْم فِي َروْ َ‬
‫ض ٍة يُحْ بَرُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫مسرور می گردند ‪.‬‬

‫ت َواأْل َرْ ِ‬
‫ض ُك ٌّل لَّهُ قَانِتُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه (قانتون ) در آیه ‪ 26‬سوره روم { َولَهُ َمن فِي ال َّس َم َ‬
‫اوا ِ‬
‫جمع قانت ‪ ،‬خاضع و منقاد ‪.‬‬

‫ت أَ ْي ِدي ِه ْم إِ َذا‬
‫ص ْبهُ ْم َسيِّئَةٌ بِ َما قَ َّد َم ْ‬ ‫{وإِ َذا أَ َذ ْقنَا النَّ َ‬
‫اس َرحْ َمةً فَ ِرحُوا بِهَا َوإِن تُ ِ‬ ‫کلمه ( یقنطون ) در آیه ‪ 36‬سوره روم َ‬
‫هُ ْم يَ ْقنَطُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نا امید و مایوس از رحمت خدا می گردند ‪.‬‬

‫ِّين ْالقَي ِِّم ِمن قَ ْب ِل أَن يَأْتِ َي يَوْ ٌم اَّل َم َر َّد لَهُ ِمنَ هَّللا ِ يَوْ َمئِ ٍذ‬ ‫کلمه ( یصدعون ) در آیه ‪ 43‬سوره روم { فَأَقِ ْم َوجْ هَ َ‬
‫ك لِلد ِ‬
‫ص َّد ُعونَ } به چه معناست ؟‬
‫يَ َّ‬
‫متفرق می گردند ‪.‬‬

‫کلمه ( تثیر ) در آیه ‪ 48‬سوره روم {هَّللا ُ الَّ ِذي يُرْ ِس ُل ال ِّريَا َح فَتُثِي ُر َس َحابا ً فَيَ ْب ُسطُهُ فِي ال َّس َماء َك ْيفَ يَ َشا ُء َويَجْ َعلُهُ‬
‫اب بِ ِه َمن يَ َشا ُء ِم ْن ِعبَا ِد ِه إِ َذا هُ ْم يَ ْستَ ْب ِشرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ص َ‬ ‫ق يَ ْخ ُر ُج ِم ْن ِخاَل لِ ِه فَإ ِ َذا أَ َ‬
‫ِك َسفا ً فَتَ َرى ْال َو ْد َ‬
‫به حرکت در می آورد وبر می انگیزد ‪.‬‬

‫کلمه ( لمبلسین ) در آیه ‪ 49‬سوره روم { َوإِن َكانُوا ِمن قَ ْب ِل أَن يُنَ َّز َل َعلَ ْي ِهم ِّمن قَ ْبلِ ِه لَ ُم ْبلِ ِسينَ } به چه معناست ؟‬
‫نا امیدان وسرگردانان ‪.‬‬

‫کلمه ( مصفرا ) در آیه ‪ 51‬سوره روم { َولَئِ ْن أَرْ َس ْلنَا ِريحا ً فَ َرأَوْ هُ ُمصْ فَ ّراً لَّظَلُّوا ِمن بَ ْع ِد ِه يَ ْكفُرُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫زرد رنگ ‪ .‬مراد پژمرده است ‪.‬‬

‫جمله ( وال هم یستعتبون ) در آیه ‪ 57‬سوره روم {فَيَوْ َمئِ ٍذ اَّل يَنفَ ُع الَّ ِذينَ ظَلَ ُموا َم ْع ِذ َرتُهُ ْم َواَل هُ ْم يُ ْستَ ْعتَبُونَ } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫برای ایشان خوشنودی خدا خواسته نمی شود و جلب رضایت نمی گردد ‪.‬‬

‫لقمان ‪:‬‬
‫ص ْينَا اإْل ِ ن َسانَ بِ َوالِ َد ْي ِه َح َملَ ْتهُ أُ ُّمهُ َو ْهنا ً َعلَى َو ْه ٍن َوفِ َ‬
‫صالُهُ‬ ‫کلمات ( وهنا ـ فصال ) در آیه ‪ 14‬سوره لقمان { َو َو َّ‬
‫صي ُر } به چه معناست ؟‬ ‫ي ْال َم ِ‬ ‫فِي عَا َمي ِْن أَ ِن ا ْش ُكرْ لِي َولِ َوالِ َد ْي َ‬
‫ك إِلَ َّ‬
‫وهنا ‪ :‬ضعف و سستی ‪.‬‬
‫فصال ‪ :‬از شیر بریدن ‪ .‬پایان دوران شیر خوارگی ‪.‬‬

‫ش فِي اأْل َرْ ِ‬

‫ض َم َرحا ً إِ َّن هَّللا َ اَل ي ُِحبُّ‬ ‫ك لِلنَّ ِ‬
‫اس َواَل تَ ْم ِ‬ ‫کلمه ( ال تصعر ) در آیه ‪ 18‬سوره لقمان { َواَل تُ َ‬
‫صعِّرْ خَ َّد َ‬
‫ُك َّل ُم ْختَا ٍل فَ ُخ ٍ‬
‫ور } به چه معناست ؟‬
‫از مردم با تکبر و بی اعتنایی روی مگردان ‪.‬‬

‫صوْ تِكَ إِ َّن أَن َك َر‬ ‫کلمات ( اقصد ـ أغضض ) در آیه ‪ 19‬سوره لقمان { َوا ْق ِ‬
‫ص ْد فِي َم ْشيِ َ‬
‫ك َوا ْغضُضْ ِمن َ‬
‫ت ْال َح ِم ِ‬
‫ير } به چه معناست ؟‬ ‫صوْ ُ‬ ‫اأْل َصْ َوا ِ‬
‫ت لَ َ‬
‫اقصد ‪ :‬میانه روی کن ‪.‬‬
‫اغضض ‪ :‬بکاه ‪ .‬پایین بیاور ‪.‬‬

‫اح َد ٍة إِ َّن هَّللا َ َس ِمي ٌع بَ ِ‬

‫صي ٌر } به چه‬ ‫سوره لقمان { َّما خَ ْلقُ ُك ْم َواَل بَ ْعثُ ُك ْم إِاَّل َكنَ ْف ٍ‬
‫س َو ِ‬ ‫کلمه ( کنفس واحدة ) در آیه ‪28‬‬
‫معناست ؟‬
‫آفرینش یک انسان و زنده گرداندن او ‪ ،‬با آفرینش همه انسانها و زنده گرداندن ایشان هیچ تفاوتی ندارد ‪.‬‬
‫‪107‬‬
 ‫کلمات ( الظلل ـ ختار) در آیه ‪ 32‬سوره لقمان { َوإِ َذا َغ ِشيَهُم َّموْ ٌج َك ُّ‬
‫الظلَ ِل َد َع ُوا هَّللا َ ُم ْخلِ ِ‬
‫صينَ لَهُ ال ِّدينَ فَلَ َّما نَجَّاهُ ْم‬
‫ور } به چه معناست ؟‬ ‫ار َكفُ ٍ‬ ‫إِلَى ْالبَ ِّر فَ ِم ْنهُم ُّم ْقتَ ِ‬
‫ص ٌد َو َما يَجْ َح ُد بِآيَاتِنَا إِاَّل ُكلُّ خَ تَّ ٍ‬
‫الظلل ‪ :‬جمع ظلة ‪ ،‬سایه بانها ‪.‬‬
‫ختار ‪ :‬غدار ‪.‬‬

‫کلمه ( الغرور) در آیه ‪ 33‬سوره لقمان { يَا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا َربَّ ُك ْم َو ْ‬
‫اخ َشوْ ا يَوْ ما ً اَّل يَجْ ِزي َوالِ ٌد عَن َولَ ِد ِه َواَل‬
‫ق فَاَل تَ ُغ َّرنَّ ُك ُم ْال َحيَاةُ ال ُّد ْنيَا َواَل يَ ُغ َّرنَّ ُكم بِاهَّلل ِ ْال َغرُو ُر } به چه معناست ؟‬
‫از عَن َوالِ ِد ِه َشيْئا ً إِ َّن َو ْع َد هَّللا ِ َح ٌّ‬
‫َموْ لُو ٌد ه َُو َج ٍ‬
‫هر چیز که انسان را گول زند ‪ ،‬ازقبیل اهریمن ‪.‬‬

‫سجده ‪:‬‬
‫کلمه ( یعرج إلیه ) در آیه ‪ 50‬سوره سجده { يُ َدبِّ ُر اأْل َ ْم َر ِمنَ ال َّس َما ِء إِلَى اأْل َرْ ِ‬
‫ض ثُ َّم يَ ْع ُر ُج إِلَ ْي ِه فِي يَوْ ٍم َكانَ‬
‫ِم ْقدَا ُرهُ أَ ْلفَ َسنَ ٍة ِّم َّما تَ ُع ُّدونَ } به چه معناست ؟‬
‫گزارش کار برای او برده می شود ‪.‬‬

‫کلمه ( تتجافی ) در آیه ‪ 16‬سوره سجده { تَتَ َجافَى ُجنُوبُهُ ْم ع َِن ْال َم َ‬
‫ضا ِج ِع يَ ْد ُعونَ َربَّهُ ْم خَ وْ فا ً َوطَ َمعا ً َو ِم َّما‬
‫َرزَ ْقنَاهُ ْم يُنفِقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫رها و بدور می شوند ‪.‬‬

‫ات ْال َمأْ َوى نُ ُزالً بِ َما‬ ‫کلمه ( جنات المأوی ) در آیه ‪ 19‬سوره سجده { أَ َّما الَّ ِذينَ آ َمنُوا َو َع ِملُوا الصَّالِ َحا ِ‬
‫ت فَلَهُ ْم َجنَّ ُ‬
‫َكانُوا يَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫باغهای محل زندگی ‪.‬‬

‫ض ْال ُجر ِ‬
‫ُز فَنُ ْخ ِر ُج بِ ِه‬ ‫ق ْال َماء إِلَى اأْل َرْ ِ‬
‫کلمات ( نسوق ـ الجزر ) در آیه ‪ 27‬سوره سجده { أَ َولَ ْم يَ َروْ ا أَنَّا نَسُو ُ‬
‫صرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫زَ رْ عا ً تَأْ ُك ُل ِم ْنهُ أَ ْن َعا ُمهُ ْم َوأَنفُ ُسهُ ْم أَفَاَل يُ ْب ِ‬
‫نسوق ‪ :‬میرانیم ‪.‬‬
‫الجرز ‪ :‬زمین لخت و برهوت و بدون گیاه ‪.‬‬

‫احزاب ‪:‬‬
‫کلمه ( جوف ـ تظاهرون منهن ) در آیه ‪ 4‬سوره احزاب{ } به چه معناست ؟‬
‫جوف ‪ :‬درون ‪ .‬داخل ‪.‬‬
‫تظاهرون منهن ‪ :‬بدانان می گویید که پشت شما همجون پشت مادرم است ‪ .‬این کار را ظهار می گویند ‪.‬‬

‫کلمه ( مسطورا ) در آیه ‪ 6‬سوره احزاب { النَّبِ ُّي أَوْ لَى بِ ْال ُم ْؤ ِمنِينَ ِم ْن أَنفُ ِس ِه ْم َوأَ ْز َوا ُجهُ أُ َّمهَاتُهُ ْم َوأُوْ لُو اأْل َرْ َح ِام‬
‫ك فِي ْال ِكتَا ِ‬
‫ب‬ ‫ب هَّللا ِ ِمنَ ْال ُم ْؤ ِمنِينَ َو ْال ُمهَا ِج ِرينَ إِاَّل أَن تَ ْف َعلُوا إِلَى أَوْ لِيَائِ ُكم َّم ْعرُوفا ً َكانَ َذلِ َ‬ ‫ضهُ ْم أَوْ لَى بِبَع ٍ‬
‫ْض فِي ِكتَا ِ‬ ‫بَ ْع ُ‬
‫َم ْسطُوراً } به چه معناست ؟‬
‫مکتوب ‪ .‬نوشته شده ‪.‬‬

‫کلمات ( زاغت األبصار ـ بلغت القلوب الحناجر ) در آیه ‪ 10‬سوره احزاب { إِ ْذ َجاؤُو ُكم ِّمن فَوْ قِ ُك ْم َو ِم ْن أَ ْسفَ َل‬
‫الظنُونَا } به چه معناست ؟‬ ‫َاج َر َوتَظُنُّونَ بِاهَّلل ِ ُّ‬
‫ت ْالقُلُوبُ ْال َحن ِ‬ ‫َت اأْل َ ْب َ‬
‫صا ُر َوبَلَ َغ ِ‬ ‫ِمن ُك ْم َوإِ ْذ َزاغ ْ‬
‫زاغت األبصار ‪ :‬مراد اهتالف پیدا کردن چشم ها از شدت خوف و هراس است ‪.‬‬
‫بلغت الحلقوم الحناجر ‪ :‬دلها به گلوگاهها رسیده است ‪.‬‬

‫ب اَل ُمقَا َم لَ ُك ْم فَارْ ِجعُوا َويَ ْستَأْ ِذنُ فَ ِري ٌ‬

‫ق‬ ‫کلمه ( یثرب ) در آیه ‪ 13‬سوره احزاب { َوإِ ْذ قَالَت طَّائِفَةٌ ِّم ْنهُ ْم يَا أَ ْه َل يَ ْث ِر َ‬
‫ي يَقُولُونَ ِإ َّن بُيُوتَنَا عَوْ َرةٌ َو َما ِه َي بِ َعوْ َر ٍة ِإن ي ُِري ُدونَ إِاَّل فِ َراراً} به چه معناست ؟‬
‫ِّم ْنهُ ُم النَّبِ َّ‬
‫نام شهر مدینه در دوره جاهلیت بوده ‪.‬‬

‫ارهَا ثُ َّم ُسئِلُوا ْالفِ ْتنَةَ آَل تَوْ هَا‬

‫ت َعلَ ْي ِهم ِّم ْن أَ ْقطَ ِ‬
‫کلمات ( أقطارها ـ ما تلبثوا ) در آیه ‪ 14‬سوره احزاب { َولَوْ ُد ِخلَ ْ‬
‫َو َما تَلَبَّثُوا بِهَا إِاَّل يَ ِسيراً } به چه معناست ؟‬
‫‪108‬‬
 ‫أقطارها ‪ :‬نواحی و جوانب شهر ‪.‬‬
‫ما تلبثوا ‪ :‬درنگ نمی کنند ‪.‬‬

‫کلمه (المعوقین ) در آیه ‪ 18‬سوره احزاب { قَ ْد يَ ْعلَ ُم هَّللا ُ ْال ُم َع ِّوقِينَ ِمن ُك ْم َو ْالقَائِلِينَ إِل ِ ْخ َوانِ ِه ْم هَلُ َّم إِلَ ْينَا َواَل يَأْتُونَ‬
‫ْالبَأْ َ‬
‫س إِاَّل قَلِيالً } به چه معناست ؟‬
‫منصرف کنندگان ‪ .‬بازدارندگان ‪.‬‬

‫کلمات ( أشحة ـ سلقوکم ـ حداد ) در آیه ‪ 19‬سوره احزاب { أَ ِش َّحةً َعلَ ْي ُك ْم فَإ ِ َذا َجاء ْال َخوْ فُ َرأَ ْيتَهُ ْم يَنظُرُونَ إِلَ ْيكَ‬
‫َب ْالخَ وْ فُ َسلَقُو ُكم بِأ َ ْل ِسنَ ٍة ِحدَا ٍد أَ ِش َّحةً َعلَى ْال َخي ِْر أُوْ لَئِ َ‬
‫ك لَ ْم ي ُْؤ ِمنُوا‬ ‫تَدُو ُر أَ ْعيُنُهُ ْم َكالَّ ِذي يُ ْغ َشى َعلَ ْي ِه ِمنَ ْال َموْ ِ‬
‫ت فَإ ِ َذا َذه َ‬
‫ك َعلَى هَّللا ِ يَ ِسيراً } به چه معناست ؟‬ ‫فَأَحْ بَطَ هَّللا ُ أَ ْع َمالَهُ ْم َو َكانَ َذلِ َ‬
‫أشحة‪ :‬جمع شحیح ‪ ،‬بخالء ‪ .‬آزمندان ‪.‬‬
‫سلقوکم ‪ :‬شما را با سخنان درشت وناهمگون می آزارند‪.‬‬
‫حداد ‪ :‬جمع حدید ‪ ،‬تیز و تند ‪.‬‬

‫کلمه ( قضی نحبه ) در آیه ‪ 23‬سوره احزاب { ِمنَ ْال ُم ْؤ ِمنِينَ ِر َجا ٌل َ‬
‫ص َدقُوا َما عَاهَدُوا هَّللا َ َعلَ ْي ِه فَ ِم ْنهُم َّمن قَ َ‬
‫ضى‬
‫نَحْ بَهُ َو ِم ْنهُم َّمن يَنتَ ِظ ُر َو َما بَ َّدلُوا تَ ْب ِديالً} به چه معناست ؟‬
‫جان خود را فدا کرده است ‪.‬‬

‫کلمات ( ظاهروهم ـ صیاصی ) در آیه ‪ 26‬سوره احزاب { َوأَن َز َل الَّ ِذينَ ظَاهَرُوهُم ِّم ْن أَ ْه ِل ْال ِكتَا ِ‬
‫ب ِمن‬
‫ب فَ ِريقا ً تَ ْقتُلُونَ َوتَأْ ِسرُونَ فَ ِريقا ً } به چه معناست ؟‬
‫صي ِه ْم َوقَ َذفَ فِي قُلُوبِ ِه ُم الرُّ ْع َ‬
‫صيَا ِ‬
‫َ‬
‫ظاهروهم ‪ :‬ایشان را پشتیبانی کرده بودند ‪.‬‬
‫صیاصی ‪ :‬جمع صیصة ‪ ،‬آنچه که بدان پناهنده شوند در اینجا مراد قلعه و دژ های محکم است ‪.‬‬

‫ارهُ ْم َوأَ ْم َوالَهُ ْم َوأَرْ ضا ً لَّ ْم تَطَؤُوهَا‬ ‫کلمه ( أرضا لم تطآوها ) در آیه ‪ 27‬سوره احزاب { َوأَوْ َرثَ ُك ْم أَرْ َ‬
‫ضهُ ْم َو ِديَ َ‬
‫َو َكانَ هَّللا ُ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِديراً } به چه معناست ؟‬
‫زمینی که پا در آن ننهاده بودید ‪.‬‬

‫ك إِن ُكنتُ َّن تُ ِر ْدنَ ْال َحيَاةَ ال ُّد ْنيَا َو ِزينَتَهَا‬ ‫کلمه ( أسرحکن ) در آیه ‪ 28‬سوره احزاب { يَا أَيُّهَا النَّبِ ُّي قُل أِّل َ ْز َو ِ‬
‫اج َ‬
‫فَتَ َعالَ ْينَ أُ َمتِّ ْع ُك َّن َوأُ َس ِّرحْ ُك َّن َس َراحا ً َج ِميالً } به چه معناست ؟‬
‫شما را رها سازم ‪ .‬مراد طالق است ‪.‬‬

‫جمله ( قضی زید منها وطرا ) در آیه ‪ 37‬سوره احزاب { َوإِ ْذ تَقُو ُل لِلَّ ِذي أَ ْن َع َم هَّللا ُ َعلَ ْي ِه َوأَ ْن َع ْمتَ َعلَ ْي ِه أَ ْم ِس ْك‬
‫ضى زَ ْي ٌد ِّم ْنهَا َوطَراً‬ ‫ق أَن ت َْخ َشاهُ فَلَ َّما قَ َ‬ ‫اس َوهَّللا ُ أَ َح ُّ‬
‫ق هَّللا َ َوتُ ْخفِي فِي نَ ْف ِسكَ َما هَّللا ُ ُم ْب ِدي ِه َوت َْخ َشى النَّ َ‬
‫ك َواتَّ ِ‬ ‫َعلَ ْي َ‬
‫ك َزوْ َج َ‬
‫ضوْ ا ِم ْنه َُّن َوطَراً َو َكانَ أَ ْم ُر هَّللا ِ َم ْفعُوالً } به‬ ‫اج أَ ْد ِعيَائِ ِه ْم إِ َذا قَ َ‬
‫زَ َّوجْ نَا َكهَا لِ َك ْي اَل يَ ُكونَ َعلَى ْال ُم ْؤ ِمنِينَ َح َر ٌج فِي أَ ْز َو ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫زید از زینب کام دل گرفت و نیاز خود را برطرف کرد ‪.‬‬

‫ك َمن تَ َشاء َو َم ِن ا ْبتَ َغيْتَ ِم َّم ْن َعزَ ْلتَ‬ ‫کلمه ( توءوی ) در آیه ‪ 51‬سوره احزاب { ُرْ ِجي َمن تَ َشاء ِم ْنه َُّن َوتُ ْؤ ِوي إِلَ ْي َ‬
‫ض ْينَ بِ َما آتَ ْيتَه َُّن ُكلُّه َُّن َوهَّللا ُ يَ ْعلَ ُم َما فِي قُلُوبِ ُك ْم َو َكانَ هَّللا ُ َعلِيما ً‬ ‫ك أَ ْدنَى أَن تَقَ َّر أَ ْعيُنُه َُّن َواَل يَحْ َّ‬
‫زَن َويَرْ َ‬ ‫ك َذلِ َ‬
‫َاح َعلَ ْي َ‬
‫فَاَل ُجن َ‬
‫َحلِيما ً } به چه معناست ؟‬
‫جا می دهی ‪.‬‬

‫کلمات (إنی ـ غیر ناظرین إناه ـ ال مستأنسین لحدیث ) در آیه ‪ 53‬سوره احزاب { يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُوا اَل تَ ْد ُخلُوا‬
‫بُيُوتَ النَّبِ ِّي إِاَّل أَن ي ُْؤ َذنَ لَ ُك ْم إِلَى طَ َع ٍام َغي َْر نَا ِظ ِرينَ إِنَاهُ َولَ ِك ْن إِ َذا ُد ِعيتُ ْم فَا ْد ُخلُوا فَإ ِ َذا طَ ِع ْمتُ ْم فَانتَ ِشرُوا َواَل ُم ْستَأْنِ ِسينَ‬
‫ق َوإِ َذا َسأ َ ْلتُ ُموه َُّن َمتَاعا ً فَاسْأَلُوه َُّن ِمن َو َراء‬ ‫ي فَيَ ْستَحْ يِي ِمن ُك ْم َوهَّللا ُ اَل يَ ْستَحْ يِي ِمنَ ْال َح ِّ‬ ‫ث ِإ َّن َذلِ ُك ْم َكانَ ي ُْؤ ِذي النَّبِ َّ‬
‫لِ َح ِدي ٍ‬
‫ُول هَّللا ِ َواَل أَن تَن ِكحُوا أَ ْز َوا َجهُ ِمن بَ ْع ِد ِه أَبَداً إِ َّن َذلِك ْمُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫ب ذلِك ْم أطهَ ُر لِقلوبِك ْم َوقلوبِ ِهن َو َما كانَ لك ْم أن تؤذوا َرس َ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ِح َجا ٍ‬
‫َكانَ ِعن َد هَّللا ِ َع ِظيما ً } به چه معناست ؟‬
‫إنی ‪ :‬پخت و پز غذا ‪.‬‬
‫غیر ناظزین إناه ‪ :‬مراد اینست که نباید زودتر از وقت خود به خانه مردم رفت و منتظر پخت وپز و چیدن سفره‬
‫نشت و مزاحم میزبان شد ‪.‬‬
‫ال مستأنسین لحدیث ‪ :‬مراد این است که بعد از صرف غذا جا خوش نکنید و منزل میزبان را محل انسو نقالی‬
‫نسازید و مجلس را طول ندهید ‪.‬‬
‫‪109‬‬
 ‫ك َونِ َساء ْال ُم ْؤ ِمنِينَ يُ ْدنِينَ‬ ‫کلمات ( یدنین ـ جالبیب) در آیه ‪ 59‬سوره احزاب { يَا أَيُّهَا النَّبِ ُّي قُل أِّل َ ْز َوا ِج َ‬
‫ك َوبَنَاتِ َ‬
‫ك أَ ْدنَى أَن يُع َْر ْفنَ فَاَل ي ُْؤ َذ ْينَ َو َكانَ هَّللا ُ َغفُوراً َّر ِحيما ً } به چه معناست ؟‬
‫َعلَ ْي ِه َّن ِمن َجاَل بِيبِ ِه َّن َذلِ َ‬
‫یدنین ‪ :‬نزدیک کنند ‪ .‬مراد جمع و جور کردن لباس و برخود افکندن ‪.‬‬
‫جالبیب ‪ :‬جمع جلباب ‪ ،‬رداء ‪.‬‬

‫کلمات (المرجفون ـ لنغرینک ) در آیه ‪ 60‬سوره احزاب { لَئِن لَّ ْم يَنتَ ِه ْال ُمنَافِقُونَ َوالَّ ِذينَ فِي قُلُوبِ ِهم َّم َرضٌ‬
‫ك فِيهَا ِإاَّل قَلِيالً } به چه معناست ؟‬ ‫اورُونَ َ‬ ‫َو ْال ُمرْ ِجفُونَ فِي ْال َم ِدينَ ِة لَنُ ْغ ِريَنَّ َ‬
‫ك بِ ِه ْم ثُ َّم اَل ي َُج ِ‬
‫المرجفون ‪ :‬کسانی که خبرهای نادرست و ناگوار درمیان مردم می پراکنند تا ایشام را دچار تزلزل و اضطراب‬
‫افکار کنند ‪.‬‬
‫لنغرینک ‪ :‬تو را بر می شورانیم و تشویقو ترغیب می نماییم ‪.‬‬

‫کلمه ( ثقفوا ) در آیه ‪ 61‬سوره احزاب { َم ْلعُونِينَ أَ ْينَ َما ثُقِفُوا أُ ِخ ُذوا َوقُتِّلُوا تَ ْقتِيالً } به چه معناست ؟‬
‫یافته شوند ‪.‬‬

‫سبأ ‪:‬‬
‫کلمات ( یلج ـ یعرج ) در آیه ‪ 2‬سوره سبأ { يَ ْعلَ ُم َما يَلِ ُج فِي اأْل َرْ ِ‬
‫ض َو َما يَ ْخ ُر ُج ِم ْنهَا َو َما يَ ِ‬
‫نز ُل ِمنَ ال َّس َما ِء َو َما‬
‫يَ ْع ُر ُج فِيهَا َوهُ َو ال َّر ِحي ُم ْال َغفُو ُر } به چه معناست ؟‬
‫یلج ‪ :‬از مصدر ولوج به معنی ورود ‪.‬‬
‫یعرج ‪ :‬صعود می کند ‪.‬‬

‫کلمه ( مزقتم ) در آیه ‪ 7‬سوره سبأ { َوقَا َل الَّ ِذينَ َكفَرُوا هَلْ نَ ُدلُّ ُك ْم َعلَى َرج ٍُل يُنَبِّئُ ُك ْم إِ َذا ُم ِّز ْقتُ ْم ُك َّل ُم َم َّز ٍ‬
‫ق إِنَّ ُك ْم لَفِي‬
‫خَ ْل ٍ‬
‫ق َج ِدي ٍد } به چه معناست ؟‬
‫متالشی شدید ‪.‬‬

‫کلمات ( أوبی ـ ألنا ) در آیه ‪ 10‬سوره سبأ { َولَقَ ْد آتَ ْينَا دَا ُوو َد ِمنَّا فَضْ الً يَا ِجبَا ُل أَ ِّوبِي َم َعهُ َوالطَّ ْي َر َوأَلَنَّا لَهُ‬
‫ْال َح ِدي َد } به چه معناست ؟‬
‫إوبی ‪ :‬هم آواز شوید ‪ ،‬تکرار کنید ‪.‬‬
‫ألنا ‪ :‬نرم کردیم ‪.‬‬

‫کلمات ( سابغات ـ قدر ـ السرد ) در آیه ‪ 11‬سوره سبأ { أَ ِن ا ْع َملْ َسابِغَا ٍ‬

‫ت َوقَدِّرْ فِي السَّرْ ِد َوا ْع َملُوا َ‬
‫صالِحا ً إِنِّي‬
‫صي ٌر } به چه معناست ؟‬‫بِ َما تَ ْع َملُونَ بَ ِ‬
‫سابغات ‪ :‬جمع سابغ به معنی تام و کامل ‪ .‬مراد زره است ‪.‬‬
‫قدر ‪ :‬اندازه و تناسب را رعایت کن ‪.‬‬
‫السرد ‪ :‬بافت و حلقه زره ‪.‬‬

‫ِّيح ُغد ُُّوهَا َش ْه ٌر‬ ‫کلمات ( غدوها ـ رواحها ـ أسلنا ـ عین ـ قطرـ یزغ ) در آیه ‪ 12‬سوره سبأ { َولِ ُسلَ ْي َمانَ الر َ‬
‫َو َر َوا ُحهَا َش ْه ٌر َوأَ َس ْلنَا لَهُ َع ْينَ ْالقِ ْ‬
‫ط ِر َو ِمنَ ْال ِجنِّ َمن يَ ْع َم ُل بَ ْينَ يَ َد ْي ِه بِإ ِ ْذ ِن َربِّ ِه َو َمن يَ ِز ْغ ِم ْنهُ ْم ع َْن أَ ْم ِرنَا نُ ِذ ْقهُ ِم ْن‬
‫ير} به چه معناست ؟‬ ‫َع َذا ِ‬
‫ب ال َّس ِع ِ‬
‫غدوها‪ :‬بامدادان آن ‪.‬‬
‫رواحها ‪ :‬شامگاهان آن ‪.‬‬
‫أسلنا ‪ :‬جاری ساختیم ‪.‬‬
‫عین ‪ :‬چشمه ‪.‬‬
‫قطر ‪ :‬مس مذاب ‪.‬‬
‫یزغ ‪ :‬منحرف و کج شد ‪.‬‬

‫کلمات ( محاریب ـ تماثیل ـ جفان ـ الجواب ـ قدور ـ راسیات ) در آیه ‪ 13‬سوره سبأ { يَ ْع َملُونَ لَهُ َما يَ َشا ُء ِمن‬
‫ي ال َّش ُكو ُر } به چه‬ ‫ت ا ْع َملُوا َ‬
‫آل دَا ُوو َد ُش ْكراً َوقَلِي ٌل ِّم ْن ِعبَا ِد َ‬ ‫َّاسيَا ٍ‬
‫ُور ر ِ‬ ‫يل َو ِجفَا ٍن َك ْال َج َوا ِ‬
‫ب َوقُد ٍ‬ ‫يب َوتَ َماثِ َ‬
‫ار َ‬
‫َّم َح ِ‬
‫معناست ؟‬
‫محاریب ‪ :‬جمع محراب ‪ ،‬معبدها وو پرستشگاهها ‪.‬‬
‫‪110‬‬
 ‫تماثیل ‪ :‬جمع تمثال ‪ ،‬مجسمه ها و تندیس ها ‪.‬‬
‫جفان ‪ :‬جمع جفنة ‪ ،‬ظرفهای غذا خوری ‪.‬‬
‫الجواب ‪ :‬اصل جوابی ‪ ،‬جمع جابیة به معنی حوض ها ‪.‬‬
‫قدور ‪ :‬جمع قدر ‪ ،‬دیگها ‪.‬‬
‫راسیات ‪ :‬جمع راسیة ثابت و پا برجا ‪.‬‬

‫ض تَأْ ُك ُل ِمن َسأَتَهُ‬

‫ض ْينَا َعلَ ْي ِه ْال َموْ تَ َما دَلَّهُ ْم َعلَى َموْ تِ ِه إِاَّل دَابَّةُ اأْل َرْ ِ‬ ‫کلمه ( منسأة ) در آیه ‪ 14‬سوره سبأ { فَلَ َّما قَ َ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫ه‬ ‫م‬
‫َ ِ ُ ِ ِ‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫ب‬ ‫ا‬ ‫َ‬
‫ذ‬ ‫ع‬ ‫ْ‬
‫ال‬ ‫ي‬ ‫ُ‬
‫ْب َما ِ ِ‬
‫ف‬ ‫وا‬ ‫ث‬‫ب‬‫َ‬ ‫ل‬ ‫ت ْال ِج ُّن أَن لَّوْ َكانُوا يَ ْعلَ ُمونَ ْال َغي َ‬
‫فَلَ َّما َخ َّر تَبَيَّنَ ِ‬
‫عصا ‪.‬‬

‫کلمات ( العرم ـ خمط ـ أثل ـ سدر ) در آیه ‪ 16‬سوره سبأ { فَأ َ ْع َرضُوا فَأَرْ َس ْلنَا َعلَ ْي ِه ْم َس ْي َل ْال َع ِر ِم َوبَ َّد ْلنَاهُم بِ َجنَّتَ ْي ِه ْم‬
‫يل } به چه معناست ؟‬ ‫َجنَّتَ ْي ِن َذ َواتَى أُ ُك ٍل َخ ْم ٍط َوأَ ْث ٍل َو َش ْي ٍء ِّمن ِس ْد ٍر قَلِ ٍ‬
‫العرم ‪ :‬ویرانگر ‪.‬‬
‫خمط ‪ :‬تلخ و بدمزه ‪.‬‬
‫أثل‪ :‬گز و شوره گز ‪.‬‬
‫سدر ‪ :‬نام دختی است مشهور به کنار ‪.‬‬

‫کلمه ( فزع ) در آیه ‪ 23‬سوره سبأ { َواَل تَنفَ ُع ال َّشفَا َعةُ ِعن َدهُ إِاَّل لِ َم ْن أَ ِذنَ لَهُ َحتَّى إِ َذا فُ ِّز َع عَن قُلُوبِ ِه ْم قَالُوا َما َذا‬
‫ق َوهُ َو ْال َعلِ ُّي ْال َكبِي ُر } به چه معناست ؟‬‫قَا َل َربُّ ُك ْم قَالُوا ْال َح َّ‬
‫هراس برطرف شد ‪.‬‬

‫کلمه ( أجرمنا ) در آیه ‪ 25‬سوره سبأ { قُل اَّل تُسْأَلُونَ َع َّما أَجْ َر ْمنَا َواَل نُسْأ َ ُل َع َّما تَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مرتکب گناه شده ایم‪.‬‬

‫ق َوه َُو ْالفَتَّا ُح ْال َعلِي ُم } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( یفتح ) در آیه ‪ 26‬سوره سبأ { قُلْ يَجْ َم ُع بَ ْينَنَا َربُّنَا ثُ َّم يَ ْفتَ ُح بَ ْينَنَا بِ ْال َح ِّ‬
‫قضاوت و داوری می کند ‪.‬‬

‫ير ِإاَّل قَا َل ُم ْت َرفُوهَا إِنَّا بِ َما أُرْ ِس ْلتُم بِ ِه َكافِرُونَ‬

‫کلمه ( مترفوها ) در آیه ‪ 34‬سوره سبأ { َو َما أَرْ َس ْلنَا فِي قَرْ يَ ٍة ِّمن نَّ ِذ ٍ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫مراد روسا واغنیا ‪.‬‬

‫کلمه ( زلفی ) در آیه ‪ 37‬سوره سبأ { َو َما أَ ْم َوالُ ُك ْم َواَل أَوْ اَل ُد ُكم بِالَّتِي تُقَ ِّربُ ُك ْم ِعن َدنَا ُز ْلفَى إِاَّل َم ْن آ َمنَ َو َع ِم َل‬
‫ت آ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ْف بِ َما َع ِملُوا َوهُ ْم فِي ْال ُغ ُرفَا ِ‬ ‫صالِحا ً فَأُوْ لَئِكَ لَهُ ْم َجزَ اء ال ِّ‬
‫ضع ِ‬ ‫َ‬
‫قرب و منزلت ‪.‬‬

‫ار َما آتَ ْينَاهُ ْم فَ َك َّذبُوا ُر ُسلِي فَ َك ْيفَ‬

‫ب الَّ ِذينَ ِمن قَ ْبلِ ِه ْم َو َما بَلَ ُغوا ِم ْع َش َ‬
‫کلمه ( معشار ) در آیه ‪ 45‬سوره سبأ { َو َك َّذ َ‬
‫َكانَ نَ ِك ِ‬
‫ير } به چه معناست ؟‬
‫ده یک ‪ .‬یک دهم ‪.‬‬

‫کلمه ( تناوش ) در آیه ‪ 52‬سوره سبأ { َوقَالُوا آ َمنَّا بِ ِه َوأَنَّى لَهُ ُم التَّنَا ُوشُ ِمن َم َكا ٍن بَ ِعي ٍد } به چه معناست ؟‬
‫دسترسی پیدا کردن ‪.‬‬

‫کلمه ( أشیاع ) در آیه ‪ 54‬سوره سبأ { َو ِحي َل بَ ْينَهُ ْم َوبَ ْينَ َما يَ ْشتَهُونَ َك َما فُ ِع َل بِأ َ ْشيَا ِع ِهم ِّمن قَ ْب ُل إِنَّهُ ْم َكانُوا فِي‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫َش ٍّ‬
‫ك ُّم ِري ٍ‬
‫جمع شیعة مراد امثال واقران ‪.‬‬

‫فاطر ‪:‬‬
‫ت فَأَحْ يَ ْينَا بِ ِه اأْل َرْ َ‬
‫ض‬ ‫کلمه (تثیر ) در آیه ‪ 9‬سوره فاطر { َوهَّللا ُ الَّ ِذي أَرْ َس َل ال ِّريَا َح فَتُثِي ُر َس َحابا ً فَ ُس ْقنَاهُ إِلَى بَلَ ٍد َّميِّ ٍ‬
‫ك النُّ ُشو ُر } به چه معناست ؟‬
‫بَ ْع َد َموْ تِهَا َك َذلِ َ‬
‫بر می انگیزد ‪ .‬به حرکت در می آورد‪.‬‬
‫‪111‬‬
 ‫طفَ ٍة ثُ َّم َج َعلَ ُك ْم أَ ْز َواجا ً َو َما تَحْ ِم ُل ِم ْن أُنثَى‬
‫ب ثُ َّم ِمن نُّ ْ‬
‫کلمه ( معمر ) در آیه ‪ 11‬سوره فاطر { َوهَّللا ُ خَ لَقَ ُكم ِّمن تُ َرا ٍ‬
‫ب إِ َّن َذلِكَ َعلَى هَّللا ِ يَ ِسي ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫ض ُع إِاَّل بِ ِع ْل ِم ِه َو َما يُ َع َّم ُر ِمن ُّم َع َّم ٍر َواَل يُنقَصُ ِم ْن ُع ُم ِر ِه ِإاَّل فِي ِكتَا ٍ‬
‫َواَل تَ َ‬
‫سالخورده ‪ .‬پیر ‪.‬‬

‫س َو ْالقَ َم َر ُكلٌّ‬
‫ار فِي اللَّ ْي ِل َو َس َّخ َر ال َّش ْم َ‬ ‫کلمه ( قطمیر ) در آیه ‪ 13‬سوره فاطر {يُولِ ُج اللَّي َْل فِي النَّهَ ِ‬
‫ار َويُولِ ُج النَّهَ َ‬
‫ير } به چه معناست ؟‬ ‫ْ‬
‫ك َوالَّ ِذينَ تَ ْد ُعونَ ِمن دُونِ ِه َما يَ ْملِ ُكونَ ِمن قِط ِم ٍ‬ ‫يَجْ ِري أِل َ َج ٍل ُّم َس ّمًى َذلِ ُك ُم هَّللا ُ َربُّ ُك ْم لَهُ ْال ُم ْل ُ‬
‫پوسته نازک و سفید رنگ پیرامون هسته خرما ‪ ،‬که نشان و نماد ناچیزی و کمی است ‪.‬‬

‫ت ُّم ْختَلِفا ً أَ ْل َوانُهَا‬

‫کلمه ( غرابیب ) در آیه ‪ 27‬سوره فاطر {أَلَ ْم تَ َر أَ َّن هَّللا َ أَنزَ َل ِمنَ ال َّس َما ِء َما ًء فَأ َ ْخ َرجْ نَا بِ ِه ثَ َم َرا ٍ‬
‫ف أَ ْل َوانُهَا َو َغ َرابِيبُ سُو ٌد } به چه معناست ؟‬ ‫َو ِمنَ ْال ِجبَا ِل جُ َد ٌد بِيضٌ َو ُح ْم ٌر ُّم ْختَلِ ٌ‬
‫جمع غربیب ‪ ،‬سیاه پر رنگ ‪.‬‬

‫صاَل ةَ َوأَنفَقُوا ِم َّما َرزَ ْقنَاهُ ْم ِس ّراً‬

‫َاب هَّللا ِ َوأَقَا ُموا ال َّ‬
‫کلمه ( لن تبور ) در آیه ‪ 29‬سوره فاطر {إِ َّن الَّ ِذينَ يَ ْتلُونَ ِكت َ‬
‫ُور } به چه معناست ؟‬ ‫َو َعاَل نِيَةً يَرْ جُونَ تِ َجا َرةً لَّن تَب َ‬
‫هرگز نابود و تباه نمی گردد ‪.‬‬

‫َار ْال ُمقَا َم ِة ِمن فَضْ لِ ِه اَل يَ َم ُّسنَا فِيهَا نَ َ‬

‫صبٌ َواَل يَ َم ُّسنَا‬ ‫کلمات ( نصب ـ لغوب) در آیه ‪ 34‬سوره فاطر {الَّ ِذي أَ َحلَّنَا د َ‬
‫فِيهَا لُ ُغوبٌ } به چه معناست ؟‬
‫نصب ‪ :‬رنج و مشقت ‪.‬خستگی ‪.‬‬
‫لغوب ‪ :‬درماندگی ناشی از خستگی ‪.‬‬

‫کلمه ( یصطرخون ) در آیه ‪ 37‬سوره فاطر { َوهُ ْم يَصْ طَ ِر ُخونَ فِيهَا َربَّنَا أَ ْخ ِرجْ نَا نَ ْع َملْ َ‬
‫صالِحا ً َغ ْي َر الَّ ِذي ُكنَّا‬
‫ير } به چه معناست ؟‬ ‫ص ٍ‬ ‫نَ ْع َم ُل أَ َولَ ْم نُ َع ِّمرْ ُكم َّما يَتَ َذ َّك ُر فِي ِه َمن تَ َذ َّك َر َو َجاء ُك ُم النَّ ِذي ُر فَ ُذوقُوا فَ َما لِلظَّالِ ِمينَ ِمن نَّ ِ‬
‫نعره زنان کمک می خواهند ‪.‬‬

‫ض فَ َمن َكفَ َر فَ َعلَ ْي ِه ُك ْف ُرهُ َواَل يَ ِزي ُد ْال َكافِ ِرينَ‬

‫کلمه ( مقتا ) در آیه ‪ 39‬سوره فاطر {هُ َو الَّ ِذي َج َعلَ ُك ْم خَاَل ئِفَ فِي اأْل َرْ ِ‬
‫ُك ْف ُرهُ ْم ِعن َد َربِّ ِه ْم إِاَّل َم ْقتا ً َواَل يَ ِزي ُد ْال َكافِ ِرينَ ُك ْف ُرهُ ْم إِاَّل خَ َساراً } به چه معناست ؟‬
‫خشم و غضب ‪.‬‬

‫ق ْال َم ْك ُر ال َّسيِّ ُئ إِاَّل بِأ َ ْهلِ ِه‬

‫ض َو َم ْك َر ال َّسي ِِّئ َواَل يَ ِحي ُ‬ ‫کلمه ( ال یحیق ) در آیه ‪ 43‬سوره فاطر {ا ْستِ ْكبَاراً فِي اأْل َرْ ِ‬
‫ت هَّللا ِ تَحْ ِويالً } به چه معناست ؟‬ ‫فَهَلْ يَنظُرُونَ إِاَّل ُسنَّتَ اأْل َ َّولِينَ فَلَن تَ ِج َد لِ ُسنَّ ِ‬
‫ت هَّللا ِ تَ ْب ِديالً َولَن تَ ِج َد لِ ُسنَّ ِ‬
‫گریبانگیر نمی گردد ‪.‬‬

‫یس ‪:‬‬
‫کلمات ( األذقان ـ مقمحون ) در آیه ‪ 8‬سوره یس {إِنَّا َج َع ْلنَا فِي أَ ْعنَاقِ ِه ْم أَ ْغالَالً فَ ِه َي إِلَى األَ ْذقَا ِن فَهُم ُّم ْق َمحُونَ }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫األذقان ‪ :‬جمع ذقن ‪ ،‬چانه ها ‪ .‬زنخها ‪.‬‬
‫مقمحون ‪ :‬سر در هواماندگان ‪.‬‬

‫کلمه ( امام مبین) در آیه ‪ 12‬سوره یس { إِنَّا نَحْ نُ نُحْ يِي ْال َموْ تَى َونَ ْكتُبُ َما قَ َّد ُموا َوآثَا َرهُ ْم َو ُك َّل َش ْي ٍء أحْ َ‬
‫ص ْينَاهُ فِي‬
‫إِ َم ٍام ُمبِي ٍن} به چه معناست ؟‬
‫کتاب آشکار ‪ .‬کتاب روشنگر ‪ .‬مراد لوح محفوظ است که کتاب جامع و عمومی است و همه اعمال و همه‬
‫حوادث و همه موجودات این جهان در آن ثبت و ضبط می گردد ‪.‬‬

‫کلمه ( فعززنا ) در آیه ‪ 14‬سوره یس { إِ ْذ أَرْ َس ْلنَا إِلَ ْي ِه ُم ْاثنَ ْي ِن فَ َك َّذبُوهُ َما فَ َع َّز ْزنَا بِثَالِ ٍ‬
‫ث فَقَالُوا إِنَّا إِلَ ْي ُكم ُّمرْ َسلُونَ }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫تقویت کردیم ‪ .‬تایید کردیم ‪.‬‬
‫‪112‬‬
 ‫کلمه (طائرکم ) در آیه ‪ 19‬سوره یس { قَالُوا طَائِ ُر ُك ْم َم َع ُك ْم أَئِن ُذ ِّكرْ تُم بَلْ أَنتُ ْم قَوْ ٌم ُّمس ِ‬
‫ْرفُونَ } به چه معناست ؟‬
‫شوم و نحو شماست ‪.‬‬

‫صي َْحةً َو ِ‬
‫اح َدةً فَإ ِ َذا هُ ْم خَا ِم ُدونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َت إِالَّ َ‬
‫کلمه ( خامدون) در آیه ‪ 29‬سوره یس { إِن َكان ْ‬
‫خاموش شدگان ‪ .‬مراد مردگان است ‪.‬‬

‫کلمه ( نسلخ ) در آیه ‪ 37‬سوره یس { َوآيَةٌ لَّهُ ْم اللَّ ْي ُل نَ ْسلَ ُخ ِم ْنهُ النَّهَا َر فَإ ِ َذا هُم ُّم ْ‬
‫ظلِ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫بیرون می کشیم ‪ .‬بر می گیریم ‪.‬‬

‫ُون ْالقَ ِد ِيم } به چه معناست ؟‬

‫َاز َل َحتَّى عَا َد َك ْالعُرْ ج ِ‬
‫کلمه ( العرجون ) در آیه ‪ 39‬سوره یس { َو ْالقَ َم َر قَدَّرْ نَاهُ َمن ِ‬
‫پایه خوشه خرما که پس از چیدن خوشه بر درخت میماند و زرد رنگ و قوسی شکل است ‪.‬‬

‫ك ْالقَ َم َر َواَل اللَّ ْي ُل َسابِ ُ‬

‫ق النَّهَ ِ‬
‫ار‬ ‫کلمات ( أن تدرک ـ یسبحون) در آیه ‪ 40‬سوره یس { اَل ال َّش ْمسُ يَنبَ ِغي لَهَا أَن تُ ْد ِر َ‬
‫َو ُك ٌّل فِي فَلَ ٍ‬
‫ك يَ ْسبَحُونَ } به چه معناست ؟‬
‫أن تدرک ‪ :‬برسد ‪ .‬ملحق شود ‪.‬‬
‫یسبحون ‪ :‬شناورند ‪.‬‬

‫کلمه ( صریخ ) در آیه ‪ 43‬سوره یس { َوإِن نَّ َشأْ نُ ْغ ِر ْقهُ ْم فَاَل َ‬

‫ص ِري َخ لَهُ ْم َواَل هُ ْم يُنقَ ُذونَ } به چه معناست ؟‬
‫فریاد رس ‪.‬‬

‫اح َدةً تَأْ ُخ ُذهُ ْم َوهُ ْم يَ ِخ ِّ‬

‫ص ُمونَ } به چه‬ ‫کلمه ( یخصمون ) در آیه ‪ 49‬سوره یس { َما يَنظُرُونَ إِاَّل َ‬
‫ص ْي َحةً َو ِ‬
‫معناست ؟‬
‫به نزاع و جدال مشغول ‪ ،‬و سرگرم گیر و دارند ‪.‬‬

‫صيَةً َواَل إِلَى أَ ْهلِ ِه ْم يَرْ ِجعُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( توصیة ) در آیه ‪ 50‬سوره یس { فَاَل يَ ْستَ ِطيعُونَ تَوْ ِ‬
‫سفارش‬

‫نسلُونَ } به‬ ‫ور فَإ ِ َذا هُم ِّمنَ اأْل َجْ دَا ِ‬
‫ث إِلَى َربِّ ِه ْم يَ ِ‬ ‫کلمه ( األجداث ـ ینسلون ) در آیه ‪ 51‬سوره یس { َونُفِ َخ فِي الصُّ ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫األجداث ‪ :‬جمع جدث ‪ ،‬قبذ ‪ ،‬گور ‪.‬‬
‫ینسلون ‪ :‬می شتابد ‪.‬‬

‫اب ْال َجنَّ ِة ْاليَوْ َم فِي ُش ُغ ٍل فَا ِكهُونَ } به چه‬

‫کلمه ( مرقد ـ فی شغل فاکهون ) در آیه ‪ 55‬سوره یس { إِ َّن أَصْ َح َ‬
‫معناست ؟‬
‫مرقد ‪ :‬خوابگاه است ‪.‬‬
‫فی شغل ‪ :‬سرگرم سرور و شادمانی ‪.‬‬
‫فاکهون ‪ :‬جمع فاکه ‪ ،‬خوشحال و خندان ‪.‬‬

‫کلمه ( األرائک ) در آیه ‪ 56‬سوره یس { هُ ْم َوأَ ْز َوا ُجهُ ْم فِي ِظاَل ٍل َعلَى اأْل َ َرائِ ِ‬
‫ك ُمتَّ ِك ُؤونَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع أریکة تخت ‪ ،‬أورنگ ‪.‬‬

‫ض َّل ِمن ُك ْم ِجبِاّل ً َكثِيراً أَفَلَ ْم تَ ُكونُوا تَ ْعقِلُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه (جبال) در آیه ‪ 62‬سوره یس { َولَقَ ْد أَ َ‬
‫گروه ‪ .‬ملت ‪.‬‬

‫کلمه ( اصلوها ) در آیه ‪ 64‬سوره یس { اصْ لَوْ هَا ْاليَوْ َم بِ َما ُكنتُ ْم تَ ْكفُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بدان وارد شوید ‪.‬‬

‫کلمه ( لطمسنا ) در آیه ‪ 66‬سوره یس { َولَوْ نَ َشاء لَطَ َم ْسنَا َعلَى أَ ْعيُنِ ِه ْم فَا ْستَبَقُوا الصِّ َراطَ فَأَنَّى يُ ْب ِ‬
‫صرُونَ } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫محو می کردیم ‪ .‬ازبین می بردیم ‪.‬‬

‫‪113‬‬
 ‫ضيّا ً َواَل‬
‫کلمات ( لمسخنا هم ـ مضیا ) در آیه ‪ 67‬سوره یس { َولَوْ نَ َشاء لَ َم َس ْخنَاهُ ْم َعلَى َم َكانَتِ ِه ْم فَ َما ا ْستَطَاعُوا ُم ِ‬
‫يَرْ ِجعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫لمسخناهم ‪ :‬ایشان را مسخ می کردیم ‪.‬‬
‫مضیا ‪ :‬رفتن‬

‫ق أَفَاَل يَ ْعقِلُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ننکسه ) در آیه ‪ 68‬سوره یس { َو َم ْن نُ َع ِّمرْ هُ نُنَ ِّك ْسهُ فِي ْال َخ ْل ِ‬
‫او را واگونه و وارونه می کنیم ‪ .‬مراد عقبگرد قوای جسمانی و روحانی انسان است ‪ ،‬تا بدانجا که بازگشت کامل‬
‫انسان به حالت طفولیت انجام می پذیرد ‪.‬‬

‫کلمه ( محضرون) در آیه ‪ 75‬سوره یس { اَل يَ ْستَ ِطيعُونَ نَصْ َرهُ ْم َوهُ ْم لَهُ ْم جُن ٌد ُّمحْ َ‬
‫ضرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫آماده ‪.‬‬

‫ال َم ْن يُحْ يِي ْال ِعظَا َم َو ِه َي َر ِمي ٌم } به چه‬

‫ب لَنَا َمثَالً َونَ ِس َي َخ ْلقَهُ قَ َ‬
‫ض َر َ‬
‫کلمه ( رمیم ) در آیه ‪ 78‬سوره یس { َو َ‬
‫معناست ؟‬
‫پوسیده و فرسوده ‪.‬‬

‫صافات ‪:‬‬
‫ت زَجْ راً } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الزاجرات) در آیه ‪ 2‬سوره صافات { فَال َّزا ِج َرا ِ‬
‫ابرها را بدینجا و آنجا می رانند ‪.‬‬

‫کلمه ( یقذفون ) در آیه ‪ 8‬سوره صافات { اَل يَ َّس َّمعُونَ إِلَى ْال َمإَل ِ اأْل َ ْعلَى َويُ ْق َذفُونَ ِمن ُكلِّ َجانِ ٍ‬
‫ب } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫به سویشان تیر اندازی می شود ‪.‬‬

‫کلمات ( دحورا ـ واصب) در آیه ‪ 9‬سوره صافات { ُدحُوراً َولَهُ ْم َع َذابٌ َو ِ‬

‫اصبٌ } به چه معناست ؟‬
‫دحورا ‪ :‬طرد ‪ .‬راندن ‪.‬‬
‫واصب ‪ :‬تام و خالص همیشگی و دائمی ‪.‬‬

‫کلمات ( خطف ـ ثاقب ـ الزب ) در آیه ‪ 10‬سوره صافات { إِاَّل َم ْن خَ ِطفَ ْالخَ ْ‬
‫طفَةَ فَأ َ ْتبَ َعهُ ِشهَابٌ ثَاقِبٌ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫خطف ‪ :‬ربود باسرعت بر گرفت ‪.‬‬
‫ثاقب ‪ :‬سوراخ کننده ‪.‬‬
‫الزب ‪ :‬چسبنده ‪.‬‬

‫کلمه ( داخرون ) در آیه ‪ 18‬سوره صافات { قُلْ نَ َع ْم َوأَنتُ ْم دَا ِخرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خوار و پست ‪.‬‬

‫کلمه ( زجرة ) در آیه ‪ 19‬سوره صافات { فَإِنَّ َما ِه َي َزجْ َرةٌ َوا ِح َدةٌ فَإ ِ َذا هُ ْم يَنظُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫فریاد و صدا ‪.‬‬

‫کلمه ( غاوین ) در آیه ‪ 32‬سوره صافات { فَأ َ ْغ َو ْينَا ُك ْم إِنَّا ُكنَّا غ ِ‬

‫َاوينَ } به چه معناست ؟‬
‫گمراهان ‪.‬‬

‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( معین ) در آیه ‪ 45‬سوره صافات { يُطَافُ َعلَ ْي ِهم بِ َكأْ ٍ‬
‫س ِمن َّم ِع ٍ‬
‫جاری ‪ .‬رودبار روان ‪.‬‬

‫کلمات ( غول ـ ینزفون ) در آیه ‪ 47‬سوره صافات { اَل فِيهَا َغوْ ٌل َواَل هُ ْم َع ْنهَا يُنزَ فُونَ } به چه معناست ؟‬
‫غول ‪ :‬گرفتاریها و تباهیهایی همچون بیهوشی و خمار و زوال عقل ‪.‬‬
‫ینزفون ‪ :‬نزف ‪ ،‬به معنی بیرون کشیدن آب از چاه و مانند این است ‪ .‬در اینجا تخلیه بدن از راه استفراغ و عرق‬
‫کردن و بول زیاد است که میخواره دچار آن می شود ‪.‬‬
‫‪114‬‬
 ‫ين } به چه‬ ‫ات الطَّرْ ِ‬
‫ف ِع ٌ‬ ‫کلمات ( قاصرات الطرف ـ عین ) در آیه ‪ 48‬سوره صافات { َو ِع ْن َدهُ ْم قَ ِ‬
‫اص َر ُ‬
‫معناست ؟‬
‫قاطرات الطرف ‪ :‬دارای چشمانی نیم نگاه ‪ .‬دارای چشمانی که تنها با آنها به شوهران خود نگاه می کنند و نه به‬
‫دیگران ‪.‬‬
‫عین ‪ :‬جمع عیناء ‪ ،‬زنان درشت چشم ‪.‬‬

‫کلمه ( مکنون) در آیه ‪ 49‬سوره صافات { َكأَنَّه َُّن بَيْضٌ َّم ْكنُ ٌ‬
‫ون } به چه معناست ؟‬
‫مستور و پنهان ‪.‬‬

‫کلمه ( قرین) در آیه ‪ 51‬سوره صافات { قَا َل قَائِ ٌل ِّم ْنهُ ْم إِنِّي َكانَ لِي قَ ِر ٌ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬
‫همنشین ‪ .‬دوست ‪.‬‬

‫کلمه ( لمدینون ) در آیه ‪ 53‬سوره صافات { أَئِ َذا ِم ْتنَا َو ُكنَّا تُ َرابا ً َو ِعظَاما ً أَئِنَّا لَ َم ِدينُونَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع مدین ‪ ،‬بازخواست و بازجویی شدگان ‪.‬‬

‫کلمه ( سواء ) در آیه ‪ 55‬سوره صافات { فَاطَّلَ َع فَ َرآهُ فِي َس َواء ْال َج ِح ِيم } به چه معناست ؟‬
‫وسط ‪.‬‬

‫کلمه ( لتردین ) در آیه ‪ 56‬سوره صافات { قَا َل تَاهَّلل ِ إِ ْن ِك َّ‬

‫دت لَتُرْ ِدي ِن } به چه معناست ؟‬
‫مرا پرت کنی ‪ .‬مرا هالک سازی ‪.‬‬

‫کلمه ( مالئون ) در آیه ‪ 66‬سوره صافات { فَإِنَّهُ ْم آَل ِكلُونَ ِم ْنهَا فَ َمالِ ُؤونَ ِم ْنهَا ْالبُطُونَ } به چه معناست ؟‬
‫پر کنندگان ‪.‬‬

‫کلمه ( لشوبا ) در آیه ‪ 67‬سوره صافات { ثُ َّم إِ َّن لَهُ ْم َعلَ ْيهَا لَ َشوْ با ً ِّم ْن َح ِم ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫آلوده ‪ ،‬آمیخته ‪ .‬مراد آلوده به زرد آبه و خونابه است ‪.‬‬

‫کلمه ( یهرعون ) در آیه ‪ 70‬سوره صافات { فَهُ ْم َعلَى آثَ ِ‬

‫ار ِه ْم يُ ْه َر ُعونَ } به چه معناست ؟‬
‫به شتاب رانده می شوند ‪.‬‬

‫کلمه ( سقیم ) در آیه ‪ 89‬سوره صافات { فَقَا َل ِإنِّي َسقِي ٌم } به چه معناست ؟‬

‫بیمار ‪.‬‬

‫کلمه ( راغ ) در آیه ‪ 91‬سوره صافات { فَ َرا َغ إِلَى آلِهَتِ ِه ْم فَقَا َل أَاَل تَأْ ُكلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مخفیانه و شتابان رفت ‪.‬‬

‫کلمه ( یزفون ) در آیه ‪ 94‬سوره صافات { فَأ َ ْقبَلُوا إِلَ ْي ِه يَ ِزفُّونَ } به چه معناست ؟‬
‫می شتافتند ‪.‬‬

‫کلمه ( تنحتون) در آیه ‪ 95‬سوره صافات { قَا َل أَتَ ْعبُ ُدونَ َما تَ ْن ِحتُونَ } به چه معناست ؟‬
‫می تراشید ‪.‬‬

‫ين فَلَ َّما أَ ْسلَ َما َوتَلَّهُ لِ ْل َجبِي ِن } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تله ) در آیه ‪ 103‬سوره صافات { فَلَ َّما أَ ْسلَ َما َوتَلَّهُ لِ ْل َجبِ ِ‬
‫او را بر خاک انداخت ‪.‬‬

‫َاب ْال ُم ْستَبِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( المستبین ) در آیه ‪ 117‬سوره صافات { َوآتَ ْينَاهُ َما ْال ِكت َ‬
‫واضح و روشن ‪.‬‬

‫ك ْال َم ْشح ِ‬
‫ُون } به چه معناست ؟‬ ‫ق إِلَى ْالفُ ْل ِ‬
‫کلمه ( أبق ) در آیه ‪ 140‬سوره صافات { إِ ْذ أَبَ َ‬
‫گریخت ‪.‬‬

‫‪115‬‬
 ‫کلمات ( ساهم ـ المدحضین ) در آیه ‪ 141‬سوره صافات { فَ َساهَ َم فَ َكانَ ِم ْن ْال ُم ْد َح ِ‬
‫ضينَ } به چه معناست ؟‬
‫ساهم ‪ :‬در قرعه کشی شرکت کرد ‪.‬‬
‫المدحضین ‪ :‬مغلوبان ‪.‬‬

‫کلمه ( ملیم ) در آیه ‪ 142‬سوره صافات { فَ ْالتَقَ َمهُ ْالح ُ‬

‫ُوت َوهُ َو ُملِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫مستحق سرزنش ‪.‬‬

‫ث فِي بَ ْ‬
‫طنِ ِه إِلَى يَوْ ِم يُ ْب َعثُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( لبث ) در آیه ‪ 144‬سوره صافات { لَلَبِ َ‬
‫ماند ‪.‬‬

‫کلمه ( یقطین ) در آیه ‪ 146‬سوره صافات { َوأَنبَ ْتنَا َعلَ ْي ِه َش َج َرةً ِّمن يَ ْق ِطي ٍن } به چه معناست ؟‬
‫کدو ‪.‬‬

‫کلمه ( فاتنین ) در آیه ‪ 162‬سوره صافات { َما أَنتُ ْم َعلَ ْي ِه بِفَاتِنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫گول زنندگان ‪ .‬منحرف کنندگان ‪.‬‬

‫ص‪:‬‬
‫کلمات ( عزة ـ شقاق ) در آیه ‪ 2‬سوره ص { بَ ِل الَّ ِذينَ َكفَرُوا فِي ِع َّز ٍة َو ِشقَا ٍ‬
‫ق } به چه معناست ؟‬
‫عزة ‪ :‬تکبر ‪.‬‬
‫شقاق ‪ :‬مخالفت با حق و حقیقت ‪.‬‬

‫کلمات ( مناص ـ الت ـ ال حین مناص ) در آیه ‪ 3‬سوره ص { َك ْم أَ ْهلَ ْكنَا ِمن قَ ْبلِ ِهم ِّمن قَرْ ٍن فَنَادَوْ ا َواَل تَ ِحينَ‬
‫ص } به چه معناست ؟‬‫َمنَا ٍ‬
‫مناص ‪ :‬فرار ‪ .‬نجات ‪.‬‬
‫الت ‪ :‬الی نفی جنس است همراه با ت زاید ‪.‬‬
‫الحین مناص ‪ :‬اینک وقت گریز نیست ‪ .‬اکنون زمان نجات نمی باشد ‪.‬‬

‫کلمه ( فواق ) در آیه ‪ 15‬سوره ص { َو َما يَنظُ ُر هَؤُاَل ء إِاَّل َ‬

‫صي َْحةً َوا ِح َدةً َّما لَهَا ِمن فَ َوا ٍ‬
‫ق } به چه معناست ؟‬
‫تکرار ‪.‬‬

‫کلمه ( قطنا ) در آیه ‪ 16‬سوره ص { َوقَالُوا َربَّنَا َع ِّجل لَّنَا قِطَّنَا قَ ْب َل يَوْ ِم ْال ِح َسا ِ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬
‫بهره و نصیب ما را ‪ .‬سهمیه و قسمت ما را ‪.‬‬

‫کلمه ( األید ) در آیه ‪ 17‬سوره ص {اصْ بِرْ َعلَى َما يَقُولُونَ َو ْاذ ُكرْ َع ْب َدنَا دَا ُوو َد َذا اأْل َ ْي ِد إِنَّهُ أَوَّابٌ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫قدرت و قوت ‪.‬‬

‫سوره ص { َو َش َد ْدنَا ُم ْل َكهُ َوآتَ ْينَاهُ ْال ِح ْك َمةَ َوفَصْ َل ْال ِخطَا ِ‬
‫ب } به چه معناست‬ ‫کلمه ( فصل الخطاب ) در آیه ‪20‬‬
‫؟‬
‫سخن فیصله دهنده ‪.‬‬

‫ك نَبَأ ُ ْال َخصْ ِم إِ ْذ تَ َس َّورُوا ْال ِمحْ َر َ‬

‫اب } به چه‬ ‫کلمات ( الخصم ـ تسوروا ) در آیه ‪ 21‬سوره ص { َوهَلْ أَتَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫الخصم ‪ :‬دشمن ‪.‬‬
‫تسوروا ‪ :‬از دیوار بلند باال رفتند ‪.‬‬

‫کلمه ( ال تشطط ) در آیه ‪ 22‬سوره ص { ِإ ْذ َد َخلُوا َعلَى دَا ُوو َد فَفَ ِز َع ِم ْنهُ ْم قَالُوا اَل ت ْ‬
‫َخَف َخصْ َما ِن بَغَى بَ ْع ُ‬
‫ضنَا‬
‫ص َرا ِط } به چه معناست ؟‬ ‫ط َوا ْه ِدنَا إِلَى َس َواء ال ِّ‬‫ق َواَل تُ ْش ِط ْ‬
‫ْض فَاحْ ُكم بَ ْينَنَا بِ ْال َح ِّ‬
‫َعلَى بَع ٍ‬
‫از حق دور مشو ‪ .‬دور از حقیقت مگو ‪.‬‬

‫‪116‬‬
 ‫ْجةٌ َوا ِح َدةٌ فَقَا َل أَ ْكفِ ْلنِيهَا‬
‫کلمه ( عزنی ) در آیه ‪ 23‬سوره ص { ِإ َّن هَ َذا أَ ِخي لَهُ تِ ْس ٌع َوتِ ْسعُونَ نَ ْع َجةً َولِ َي نَع َ‬
‫َو َع َّزنِي فِي ْال ِخطَا ِ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬
‫مرا مغلوب کرده است و بر من چیره شده است ‪.‬‬

‫ك إِلَى نِ َعا ِج ِه َوإِ َّن َكثِيراً ِّم ْن‬ ‫کلمات ( الخلطاء ـ أناب ) در آیه ‪ 24‬سوره ص {قَا َل لَقَ ْد ظَلَ َم َ‬
‫ك بِ ُسؤَا ِل نَ ْع َجتِ َ‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫ت َوقلِي ٌل َّما ه ْم َوظن دَا ُوود أن َما فتناهُ فا ْستغف َر َربَّهُ‬ ‫َ‬ ‫ْض إِاَّل الَّ ِذينَ آ َمنُوا َو َع ِملُوا الصَّالِ َحا ِ‬ ‫ْال ُخلَطَاء لَيَ ْب ِغي بَ ْع ُ‬
‫ضهُ ْم َعلَى بَع ٍ‬
‫َاب } به چه معناست ؟‬ ‫َو َخ َّر َرا ِكعا ً َوأَن َ‬
‫الخلطاء ‪ :‬شرکاء ‪ .‬مراد آشنایان و شریکانی است که با هم سرو کار دارند و اغلب اموال یا احشام خود را با هم‬
‫می آمیزند ‪.‬‬
‫أناب ‪ :‬توبه کرد ‪.‬‬

‫ُّوق َواأْل َ ْعن ِ‬

‫َاق } به چه‬ ‫ق َمسْحا ً بِالس ِ‬
‫ي فَطَفِ َ‬
‫کلمات ( طفق مسحا ـ السوق ) در آیه ‪ 33‬سوره ص { ُر ُّدوهَا َعلَ َّ‬
‫معناست ؟‬
‫طفق مسحا ‪ :‬شروع به دست کشیدن و مالش دادن کرد ‪.‬‬
‫السوق ‪ :‬جمع ساق ‪ ،‬ساقهای پا ‪.‬‬

‫اب } به چه‬
‫ص َ‬‫ْث أَ َ‬
‫کلمات ( رخاء ـ أصاب ) در آیه ‪ 36‬سوره ص { فَ َس َّخرْ نَا لَهُ الرِّي َح تَجْ ِري بِأ َ ْم ِر ِه رُخَ اء َحي ُ‬
‫معناست ؟‬
‫رخاء ‪ :‬نرم و آرام ‪.‬‬
‫أصاب ‪ :‬قصد کرد ‪ ،‬اراده کرد ‪.‬‬

‫َآخَرينَ ُمقَ َّرنِينَ فِي اأْل َصْ فَا ِد } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( مقربین ـ األصفاد ) در آیه ‪ 38‬سوره ص { ِ‬
‫مقربین ‪ :‬بسته شده به همدیگر ‪.‬‬
‫األصفاد ‪ :‬جمع صفد ‪ ،‬غل و زنجیر ‪.‬‬

‫کلمات ( أرکض ـ أذکض برجلک ) در آیه ‪ 42‬سوره ص { ارْ ُكضْ بِ ِرجْ لِكَ هَ َذا ُم ْغتَ َس ٌل بَ ِ‬
‫ار ٌد َو َش َرابٌ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫أرکض ‪ :‬بکوب ‪.‬‬
‫أرکض برجلک ‪ :‬پای خود را به زمین بکوب ‪.‬‬

‫صابِراً‬ ‫ض ْغثا ً فَاضْ ِرب بِّ ِه َواَل تَحْ ن ْ‬

‫َث إِنَّا َو َج ْدنَاهُ َ‬ ‫{و ُخ ْذ بِيَ ِد َ‬
‫ك ِ‬ ‫کلمات ( ضغثا ـ ال تحنث ) در آیه ‪ 44‬سوره ص َ‬
‫نِ ْع َم ْال َع ْب ُد إِنَّهُ أَوَّابٌ } به چه معناست ؟‬
‫ضغثا ‪ :‬دسته ای از ساقه های گندم یا جو و یا چوبهای نازک ‪.‬‬
‫ال تحنث ‪ :‬سوگند خود را مشکن ‪.‬‬

‫کلمه ( المصطفین ) در آیه ‪ 47‬سوره ص { َوإِنَّهُ ْم ِعن َدنَا لَ ِمنَ ْال ُمصْ طَفَ ْينَ اأْل َ ْخيَ ِ‬
‫ار } به چه معناست ؟‬
‫جمع مصطفی ‪ ،‬نخبگان ‪ .‬برگزیدگان ‪.‬‬

‫ف أَ ْت َرابٌ } به چه معناست ؟‬
‫ات الطَّرْ ِ‬
‫اص َر ُ‬
‫کلمه ( أتراب ) در آیه ‪ 52‬سوره ص { َ ِعن َدهُ ْم قَ ِ‬
‫جمع ترب ‪ ،‬افراد همسن و سال ‪.‬‬

‫کلمه (فناد ) در آیه ‪ 54‬سوره ص { إِ َّن هَ َذا لَ ِر ْزقُنَا َما لَهُ ِمن نَّفَا ٍد } به چه معناست ؟‬
‫فنا و نابودی ‪.‬‬

‫کلمه ( غساق ) در آیه ‪ 57‬سوره ص {هَ َذا فَ ْليَ ُذوقُوهُ َح ِمي ٌم َو َغسَّا ٌ‬
‫ق } به چه معناست ؟‬
‫اسم خونابه روان از پیکر دوزخیان ‪.‬‬

‫صالُوا النَّ ِ‬
‫ار } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مقتحم ) در آیه ‪ 59‬سوره ص {هَ َذا فَوْ ٌج ُّم ْقتَ ِح ٌم َّم َع ُك ْم اَل َمرْ َحبا ً بِ ِه ْم إِنَّهُ ْم َ‬
‫کسی که با فشار و زور و هول دادن وادار به دخوا جایی شود ‪.‬‬

‫زمر ‪:‬‬
‫‪117‬‬
 ‫ار َويُ َك ِّو ُر النَّهَ َ‬
‫ار‬ ‫ض بِ ْال َح ِّ‬
‫ق يُ َك ِّو ُر اللَّ ْي َل َعلَى النَّهَ ِ‬ ‫ت َواأْل َرْ َ‬ ‫کلمه ( یکور ) در آیه ‪ 5‬سوره زمر { َخلَ َ‬
‫ق ال َّس َما َوا ِ‬
‫س َو ْالقَ َم َر ُك ٌّل يَجْ ِري أِل َ َج ٍل ُم َس ّمًى أَاَل هُ َو ْال َع ِزي ُز ْال َغفَّا ُر } به چه معناست ؟‬
‫َعلَى اللَّ ْي ِل َو َس َّخ َر ال َّش ْم َ‬
‫می پیچد ‪.‬‬

‫کلمات ( سلکه ـ ینابیع ـ یهیج ـ حطاما ) در آیه ‪ 21‬سوره زمر { أَلَ ْم تَ َر أَ َّن هَّللا َ أَن َز َل ِمنَ ال َّس َما ِء َما ًء فَ َسلَ َكهُ‬
‫ك لَ ِذ ْك َرى أِل ُوْ لِي‬ ‫ض ثُ َّم ي ُْخ ِر ُج بِ ِه َزرْ عا ً ُّم ْختَلِفا ً أَ ْل َوانُهُ ثُ َّم يَ ِهي ُج فَت ََراهُ ُمصْ فَ ّراً ثُ َّم يَجْ َعلُهُ ُحطَاما ً إِ َّن فِي َذلِ َ‬
‫يَنَابِي َع فِي اأْل َرْ ِ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫اأْل َ ْلبَا ِ‬
‫سلکه ‪ :‬آن را داخل و مستقر می گرداند ‪.‬‬
‫ینابیع ‪ :‬جمع ینبوع ‪ ،‬چشمه ها ‪.‬‬
‫یهیج ‪ :‬خشک می گردد ‪.‬‬
‫حطاما ‪ :‬گیاه خشک شده و خرد و پرپر شده ‪.‬‬

‫کلمات ( متشابها ـ مثانی ـ تقشعر ـ تلین ) در آیه ‪ 23‬سوره زمر { هَّللا ُ نَ َّز َل أَحْ َسنَ ْال َح ِدي ِ‬
‫ث ِكتَابا ً ُّمتَ َشابِها ً َّمثَانِ َي‬
‫ك هُدَى هَّللا ِ يَ ْه ِدي بِ ِه َمن يَشا ُء َو َمن‬
‫َ‬ ‫ْ‬ ‫تَ ْق َش ِعرُّ ِم ْنهُ ُجلُو ُد الَّ ِذينَ يَ ْخ َشوْ نَ َربَّهُ ْم ثُ َّم تَلِينُ ُجلُو ُدهُ ْم َوقُلُوبُهُ ْم إِلَى ِذ ْك ِر هَّللا ِ َذلِ َ‬
‫يُضْ لِلْ هَّللا ُ فَ َما لَهُ ِم ْن هَا ٍد } به چه معناست ؟‬
‫متشابها ‪ :‬همگون و همسان ‪.‬‬
‫مثانی ‪ :‬جمع مثنی ‪ ،‬مکرر ‪.‬‬
‫تقشعر ‪ :‬بر خود می لرزد ‪.‬‬
‫تلین ‪ :‬نرم می گردد ‪.‬‬

‫يل لِلظَّالِ ِمينَ ُذوقُوا َما‬

‫ب يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة َوقِ َ‬
‫کلمه ( أفمن یتقی ) در آیه ‪ 24‬سوره زمر { أَفَ َمن يَتَّقِي بِ َوجْ ِه ِه سُو َء ْال َع َذا ِ‬
‫ُكنتُ ْم تَ ْك ِسبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫اما در دوزخ حال دوزخیان بگونه است که باید با صورت از خود دفاع کنند چون که دست و پای دوزخیان در‬
‫غل و زنجیر است ‪.‬‬

‫ج لَّ َعلَّهُ ْم يَتَّقُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( عوج ) در آیه ‪ 28‬سوره زمر { قُرآنا ً َع َربِيّا ً َغ ْي َر ِذي ِع َو ٍ‬
‫کژی و نادرستی ‪.‬‬

‫ب هَّللا ُ َمثَالً َّر ُجالً فِي ِه ُش َر َكاء ُمتَ َشا ِكسُونَ َو َر ُجالً َسلَما ً لِّ َرج ٍُل‬
‫ض َر َ‬
‫کلمه ( متشاکسون ) در آیه ‪ 29‬سوره زمر { َ‬
‫هَلْ يَ ْست َِويَا ِن َمثَالً ْال َح ْم ُد هَّلِل ِ بَلْ أَ ْكثَ ُرهُ ْم اَل يَ ْعلَ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫افراد درگیر جنگ و نزاع ‪.‬‬

‫کلمه ( تختصمون ) در آیه ‪ 31‬سوره زمر { ثُ َّم إِنَّ ُك ْم يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة ِعن َد َربِّ ُك ْم ت َْختَ ِ‬
‫ص ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫منازعه و مجادله می کنند ‪.‬‬

‫‪ 54‬سوره زمر { َوأَنِيبُوا إِلَى َربِّ ُك ْم َوأَ ْسلِ ُموا لَهُ ِمن قَ ْب ِل أَن يَأْتِيَ ُك ُم ْال َع َذابُ ثُ َّم اَل تُ َ‬
‫نصرُونَ‬ ‫کلمه ( أنیبوا ) در آیه‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫برگردید و توبه کنید ‪.‬‬

‫ب هَّللا ِ‬ ‫کلمات ( فرطت ـ جنب هللا ) در آیه ‪ 56‬سوره زمر { أَن تَقُو َل نَ ْفسٌ يَا َحس َْرتَى علَى َما فَر ُ‬
‫َّطت فِي َجن ِ‬
‫َوإِن ُك ُ‬
‫نت لَ ِمنَ السَّا ِخ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫فرطت ‪ :‬کوتاهی کردم ‪.‬‬
‫جنب هللا ‪ :‬منظور تما م کارهایی که فرمان انجام و یا ترک آنها از طرف خدا صادر می شود ‪.‬‬

‫کلمه ( بمفازتهم ) در آیه ‪ 61‬سوره زمر { َويُنَ ِّجي هَّللا ُ الَّ ِذينَ اتَّقَوا بِ َمفَا َزتِ ِه ْم اَل يَ َم ُّسهُ ُم السُّو ُء َواَل هُ ْم‬
‫يَحْ َزنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫رستگاری و کامیاب شدن ‪ .‬به آرزو رسیدن ‪.‬‬

‫ضتُهُ يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة‬

‫ق قَ ْد ِر ِه َواأْل َرْ ضُ َج ِميعا ً قَ ْب َ‬
‫کلمه ( مطویات ) در آیه ‪ 67‬سوره زمر { َو َما قَ َدرُوا هَّللا َ َح َّ‬
‫َّات بِيَ ِمينِ ِه ُس ْب َحانَهُ َوتَ َعالَى َع َّما يُ ْش ِر ُكونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ات َم ْ‬
‫ط ِوي ٌ‬ ‫َّماو ُ‬
‫َوالس َ‬
‫در پیچیده ها ‪.‬‬
‫‪118‬‬
 ‫ت َو َمن فِي اأْل َرْ ِ‬
‫ض إِاَّل َمن‬ ‫ق َمن فِي ال َّس َما َوا ِ‬ ‫کلمه ( صعق ) در آیه ‪ 68‬سوره زمر { َونُفِ َخ فِي الصُّ ِ‬
‫ور فَ َ‬
‫ص ِع َ‬
‫َشاء هَّللا ُ ثُ َّم نُفِ َخ فِي ِه أُ ْخ َرى فَإ ِ َذا هُم قِيَا ٌم يَنظُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ُمرد ‪.‬‬

‫ق الَّ ِذينَ َكفَرُوا إِلَى َجهَنَّ َم ُز َمراً َحتَّى إِ َذا َجاؤُوهَا فُتِ َح ْ‬
‫ت‬ ‫کلمات ( سیق ـ زمرا ) در آیه ‪ 71‬سوره زمر { َو ِسي َ‬
‫ال لَهُ ْم خَ زَ نَتُهَا أَلَ ْم يَأْتِ ُك ْم ُر ُس ٌل ِّمن ُك ْم يَ ْتلُونَ َعلَ ْي ُك ْم آيَا ِ‬
‫ت َربِّ ُك ْم َويُن ِذرُونَ ُك ْم لِقَاء يَوْ ِم ُك ْم هَ َذا قَالُوا بَلَى َولَ ِك ْن َحقَّ ْ‬
‫ت‬ ‫أَ ْب َوابُهَا َوقَ َ‬
‫ب َعلَى ْال َكافِ ِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫َكلِ َمةُ ْال َع َذا ِ‬
‫سیق ‪ :‬سوق داده شد ‪ .‬رانده شد ‪.‬‬
‫زمرا ‪ :‬جمع زمرة ‪ ،‬گروه گروه ‪ .‬فوج فوج ‪ .‬دسته دسته ‪.‬‬

‫ق الَّ ِذينَ اتَّقَوْ ا َربَّهُ ْم إِلَى ْال َجنَّ ِة ُز َمراً َحتَّى ِإ َذا َجاؤُوهَا َوفُتِ َح ْ‬
‫ت‬ ‫کلمه ( طبتم ) در آیه ‪ 73‬سوره زمر { َو ِسي َ‬
‫أَ ْب َوابُهَا َوقَ َ‬
‫ال لَهُ ْم خَ زَ نَتُهَا َساَل ٌم َعلَ ْي ُك ْم ِط ْبتُ ْم فَا ْد ُخلُوهَا َخالِ ِدينَ } به چه معناست ؟‬
‫در دنیا خوب بود ه اید و به نیکی زیسته اید ‪.‬‬

‫ض نَتَبَوَّأُ ِمنَ‬
‫ص َدقَنَا َو ْع َدهُ َوأَوْ َرثَنَا اأْل َرْ َ‬
‫کلمه ( أورثنا ـ نتبوأ ) در آیه ‪ 74‬سوره زمر { َوقَالُوا ْال َح ْم ُد هَّلِل ِ الَّ ِذي َ‬
‫ْث نَ َشاء فَنِ ْع َم أَجْ ُر ْال َعا ِملِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ْال َجنَّ ِة َحي ُ‬
‫أورثنا ‪ :‬به ما داده است ‪.‬‬
‫نتبوأ ‪ :‬جایگاه خود می کنیم ‪.‬‬

‫کلمه ( حافین ) در آیه ‪ 75‬سوره زمر { َوتَ َرى ْال َماَل ئِ َكةَ َحافِّينَ ِم ْن َحوْ ِل ْال َعرْ ِ‬
‫ش يُ َسبِّحُونَ بِ َح ْم ِد َربِّ ِه ْم َوقُ ِ‬
‫ض َي‬
‫ق َوقِي َل ْال َح ْم ُد هَّلِل ِ َربِّ ْال َعالَ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫بَ ْينَهُم بِ ْال َح ِّ‬
‫طواف کنندگان ‪ .‬گرداندگان ‪.‬‬

‫غافر ‪:‬‬
‫ت ُكلُّ أُ َّم ٍة‬‫وح َواأْل َحْ زَ ابُ ِمن بَ ْع ِد ِه ْم َوهَ َّم ْ‬ ‫کلمه ( لیدحضوا ) در آیه ‪ 5‬سوره غافر { َك َّذبَ ْ‬
‫ت قَ ْبلَهُ ْم قَوْ ُم نُ ٍ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫ق فَأَخ َْذتُهُ ْم فَ َك ْيفَ َكانَ ِعقَا ِ‬ ‫بِ َرسُولِ ِه ْم لِيَأْ ُخ ُذوهُ َو َجا َدلُوا بِ ْالبَا ِط ِل لِيُ ْد ِحضُوا بِ ِه ْال َح َّ‬
‫تا باطل گردانند ‪.‬‬

‫ك هُ َو ْالفَوْ ُز ْال َع ِظي ُم‬

‫ت يَوْ َمئِ ٍذ فَقَ ْد َر ِح ْمتَهُ َو َذلِ َ‬
‫َق ال َّسيِّئَا ِ‬ ‫کلمه ( تق ) در آیه ‪ 9‬سوره غافر { َوقِ ِه ُم ال َّسيِّئَا ِ‬
‫ت َو َمن ت ِ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫بدور داری ‪.‬‬

‫ت هَّللا ِ أَ ْكبَ ُر ِمن َّم ْقتِ ُك ْم أَنفُ َس ُك ْم إِ ْذ تُ ْدعَوْ نَ‬

‫کلمه ( مقت هللا ) در آیه ‪ 10‬سوره غافر { إِ َّن الَّ ِذينَ َكفَرُوا يُنَادَوْ نَ لَ َم ْق ُ‬
‫ان فَتَ ْكفُرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫إِلَى اإْل ِ ي َم ِ‬
‫خشم خدا ‪.‬‬
‫َ‬ ‫ْ‬
‫ش يُلقِي الرُّ و َح ِمن أ ْم ِر ِه‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬
‫ت ذو ال َعرْ ِ‬ ‫ُ‬ ‫کلمات ( الروح ـ یو م التالق ) در آیه ‪ 15‬سوره غافر { َرفِي ُع ال َّد َر َجا ِ‬
‫ق } به چه معناست ؟‬ ‫َعلَى َمن يَ َشا ُء ِم ْن ِعبَا ِد ِه لِيُن ِذ َر يَوْ َم التَّاَل ِ‬
‫الروح ‪ :‬وحی ‪.‬‬
‫یو م التالق ‪ :‬روز قیامت است که در آن پیشینیان و ظسینیان و زمینیان و آسمانیان به همدیگر می رسند ‪.‬‬

‫َاج ِر َكا ِظ ِمينَ َما لِلظَّالِ ِمينَ‬

‫کلمه ( یوم اآلزفة ) در آیه ‪ 18‬سوره غافر { َوأَن ِذرْ هُ ْم يَوْ َم اآْل ِزفَ ِة إِ ِذ ْالقُلُوبُ لَدَى ْال َحن ِ‬
‫يع يُطَا ُ‬
‫ع } به چه معناست ؟‬ ‫ِم ْن َح ِم ٍيم َواَل َشفِ ٍ‬
‫روز نزدیک ‪ .‬مراد قیامت است ‪.‬‬

‫کلمه ( خائنة األعین ) در آیه ‪ 19‬سوره غافر { يَ ْعلَ ُم خَ ائِنَةَ اأْل َ ْعيُ ِن َو َما تُ ْخفِي الصُّ دُو ُر } به چه معناست ؟‬
‫خیانت چشمان و دزدانه نگاه کردن آنها ‪ .‬چشمان خائن و بد نظر ‪.‬‬

‫کلمه ( یوم التناد ) در آیه ‪ 32‬سوره غافر { َويَا قَوْ ِم إِنِّي أَ َخافُ َعلَ ْي ُك ْم يَوْ َم التَّنَا ِد } به چه معناست ؟‬
‫اصل آن تنادی است به معنی صدا زدن ‪.‬‬
‫‪119‬‬
 ‫صرْ حا ً لَّ َعلِّي أَ ْبلُ ُغ اأْل َ ْسبَ َ‬
‫اب } به چه‬ ‫‪ 36‬سوره غافر { َوقَا َل فِرْ عَوْ نُ يَا هَا َمانُ اب ِْن لِي َ‬ ‫کلمه ( صرحا ) در آیه‬
‫معناست ؟‬
‫کاخ عظیم ‪.‬‬

‫ت فَأَطَّلِ َع إِلَى إِلَ ِه ُمو َسى َوإِنِّي أَل َظُنُّهُ َكا ِذبا ً َو َك َذلِكَ‬ ‫کلمه ( تباب ) در آیه ‪ 37‬سوره غافر { أَ ْسبَ َ‬
‫اب ال َّس َما َوا ِ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫ص َّد َع ِن ال َّسبِي ِل َو َما َك ْي ُد فِرْ عَوْ نَ إِاَّل فِي تَبَا ٍ‬
‫ُزيِّنَ لِفِرْ عَوْ نَ سُو ُء َع َملِ ِه َو ُ‬
‫خسران و زیان ‪ .‬هالک و نابودی ‪.‬‬

‫کلمه ( یتحاجون ) در آیه ‪ 47‬سوره غافر { َوإِ ْذ يَت ََحاجُّ ونَ فِي النَّ ِ‬
‫ار فَيَقُو ُل الضُّ َعفَاء لِلَّ ِذينَ ا ْستَ ْكبَرُوا إِنَّا ُكنَّا لَ ُك ْم‬
‫ار } به چه معناست ؟‬ ‫تَبَعا ً فَهَلْ أَنتُم ُّم ْغنُونَ َعنَّا ن ِ‬
‫َصيبا ً ِّمنَ النَّ ِ‬
‫کشمکش می کنند ‪.‬‬

‫کلمه ( یسحبون ) در آیه ‪ 71‬سوره غافر { إِ ِذ اأْل َ ْغاَل ُل فِي أَ ْعنَاقِ ِه ْم َوال َّساَل ِس ُل يُ ْس َحبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫روی زمین کشیده می شوند ‪.‬‬

‫کلمه ( یسجرون ) در آیه ‪ 72‬سوره غافر { ِي ْال َح ِم ِيم ثُ َّم فِي النَّ ِ‬
‫ار يُ ْس َجرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تمام وجودشان پر از آتش می گردد‪ .‬برافروختهو تافته می شوند ‪.‬‬

‫ض بِ َغي ِْر ْال َح ِّ‬

‫ق َوبِ َما ُكنتُ ْم تَ ْم َرحُونَ‬ ‫سوره غافر { َذلِ ُكم بِ َما ُكنتُ ْم تَ ْف َرحُونَ فِي اأْل َرْ ِ‬ ‫کلمه ( تمرحون ) در آیه ‪75‬‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫مراد خیالء و تفاخر و افاده بر مردم ‪.‬‬

‫فصلت ‪:‬‬
‫ك فِيهَا َوقَ َّد َر فِيهَا أَ ْق َواتَهَا فِي‬ ‫کلمه ( أقواتها ) در آیه ‪ 10‬سوره فصلت { َو َج َع َل فِيهَا َر َوا ِس َي ِمن فَوْ قِهَا َوبَ َ‬
‫ار َ‬
‫أَرْ بَ َع ِة أَي ٍَّام َس َواء لِّلسَّائِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫خوراکیها و غذاهای مورد نیاز ساکنان روی زمین ‪.‬‬

‫ت فِي يَوْ َم ْي ِن َوأَوْ َحى فِي ُكلِّ َس َماء أَ ْم َرهَا‬ ‫کلمه ( قضاهن ) در آیه ‪ 12‬سوره فصلت { فَقَ َ‬
‫ضاه َُّن َس ْب َع َس َما َوا ٍ‬
‫يز ْال َعلِ ِيم } به چه معناست ؟‬ ‫ك تَ ْق ِدي ُر ْال َع ِز ِ‬
‫يح َو ِح ْفظا ً َذلِ َ‬ ‫َو َزيَّنَّا ال َّس َماء ال ُّد ْنيَا بِ َم َ‬
‫صابِ َ‬
‫به انجام رسانید ‪ .‬به پایان برد ‪.‬‬

‫صراً فِي أَي ٍَّام نَّ ِح َسا ٍ‬

‫ت‬ ‫کلمات ( صرصرا ـ أیام نحسات ) در آیه ‪ 16‬سوره فصلت { فَأَرْ َس ْلنَا َعلَ ْي ِه ْم ِريحا ً َ‬
‫صرْ َ‬
‫ُنصرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ي فِي ْال َحيَا ِة ال ُّد ْنيَا َولَ َع َذابُ اآْل ِخ َر ِة أَ ْخزَى َوهُ ْم اَل ي َ‬
‫اب ْال ِخ ْز ِ‬
‫لِّنُ ِذيقَهُ ْم َع َذ َ‬
‫صرصرا ‪ :‬سخت و شدید ‪ .‬پر سرو صدا و هراس انگیز ‪ .‬بسیار سرد ‪.‬‬
‫أیام نحسات ‪ :‬روزهای شوم و بدی ‪.‬‬

‫کلمه ( إن یستعتبوا ) در آیه ‪ 24‬سوره فصلت { فَإِن يَصْ بِرُوا فَالنَّا ُر َم ْث ًوى لَّهُ ْم َوإِن يَ ْستَ ْعتِبُوا فَ َما هُم ِّمنَ‬
‫ْال ُم ْعتَبِينَ } به چه معناست ؟‬
‫اگر طلب رضایت و گذشت کنند ‪.‬‬

‫کلمات ( قیضنا ـ قرناء ) در آیه ‪ 25‬سوره فصلت { َوقَيَّضْ نَا لَهُ ْم قُ َرنَاء فَزَ يَّنُوا لَهُم َّما بَ ْينَ أَ ْي ِدي ِه ْم َو َما خ َْلفَهُ ْم‬
‫َاس ِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫نس ِإنَّهُ ْم َكانُوا خ ِ‬ ‫ق َعلَ ْي ِه ُم ْالقَوْ ُل فِي أُ َم ٍم قَ ْد خَ لَ ْ‬
‫ت ِمن قَ ْبلِ ِهم ِّمنَ ْال ِجنِّ َواإْل ِ ِ‬ ‫َو َح َّ‬
‫قیضنا ‪ :‬آماده کرده ایم و تهیه نموده ایم ‪ .‬ترتیب داده ایم ‪.‬‬
‫قرناء ‪ :‬جمع قرین ‪ ،‬همدم ‪ .‬دوست مراد شیاطین جن و انس است ‪.‬‬

‫آن َو ْال َغوْ ا فِي ِه لَ َعلَّ ُك ْم‬

‫کلمه ( الغوا ) در آیه ‪ 26‬سوره فصلت { َوقَا َل الَّ ِذينَ َكفَرُوا اَل تَ ْس َمعُوا لِهَ َذا ْالقُرْ ِ‬
‫تَ ْغلِبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫یاوه سرایی کنید ‪.‬‬

‫‪120‬‬
 ‫َظ ٍيم } به‬
‫ظع ِ‬ ‫کلمه ( ما یلقاها ) در آیه ‪ 35‬سوره فصلت { َو َما يُلَقَّاهَا إِاَّل الَّ ِذينَ َ‬
‫صبَرُوا َو َما يُلَقَّاهَا إِاَّل ُذو َح ٍّ‬
‫چه معناست ؟‬
‫به این خصلت دست نمی یابد ‪.‬‬

‫ك يُ َسبِّحُونَ لَهُ بِاللَّ ْي ِل َوالنَّهَ ِ‬

‫ار َوهُ ْم‬ ‫کلمه ( ال یسأمون ) در آیه ‪ 38‬سوره فصلت { فَإ ِ ِن ا ْستَ ْكبَرُوا فَالَّ ِذينَ ِعن َد َربِّ َ‬
‫اَل يَسْأ َ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫ملول نمی گردند ‪ .‬خسته و درمانده نمی شوند ‪.‬‬

‫خَاش َعةً فَإ ِ َذا أَنزَ ْلنَا َعلَ ْيهَا‬

‫ض ِ‬ ‫کلمات ( اهتزت ـ ربت ) در آیه ‪ 39‬سوره فصلت { َو ِم ْن آيَاتِ ِه أَنَّكَ تَ َرى اأْل َرْ َ‬
‫ت ِإ َّن الَّ ِذي أَحْ يَاهَا لَ ُمحْ يِي ْال َموْ تَى إِنَّهُ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِدي ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫ْال َماء ا ْهتَ َّز ْ‬
‫ت َو َربَ ْ‬
‫اهتزت ‪ :‬به جنبش در می آید و تکان می خورد ‪.‬‬
‫ربت ‪ :‬باال می آید و آماسیده می گردد ‪.‬‬

‫کلمه ( یلحدون ) در آیه ‪ 40‬سوره فصلت { إِ َّن الَّ ِذينَ ي ُْل ِح ُدونَ فِي آيَاتِنَا اَل يَ ْخفَوْ نَ َعلَ ْينَا أَفَ َمن ي ُْلقَى فِي النَّ ِ‬
‫ار‬
‫صي ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫خَ ْي ٌر أَم َّمن يَأْتِي آ ِمنا ً يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة ا ْع َملُوا َما ِش ْئتُ ْم إِنَّهُ بِ َما تَ ْع َملُونَ بَ ِ‬
‫تحریف می کنند ‪.‬‬

‫ت آيَاتُهُ أَأَ ْع َج ِم ٌّي‬ ‫کلمات ( وقر ـ عمی ) در آیه ‪ 44‬سوره فصلت { َولَوْ َج َع ْلنَاهُ قُرْ آنا ً أَ ْع َج ِميّا ً لَّقَالُوا لَوْ اَل فُ ِّ‬
‫صل َ ْ‬
‫َو َع َربِ ٌّي قُلْ ه َُو لِلَّ ِذينَ آ َمنُوا هُدًى َو ِشفَاء َوالَّ ِذينَ اَل ي ُْؤ ِمنُونَ فِي آ َذانِ ِه ْم َو ْق ٌر َوه َُو َعلَ ْي ِه ْم َع ًمى أُوْ لَئِكَ يُنَادَوْ نَ ِمن َّم َك ٍ‬
‫ان‬
‫بَ ِعي ٍد } به چه معناست ؟‬
‫وقر ‪ :‬سنگینی ‪ ،‬کری ‪.‬‬
‫عمی ‪ :‬کوری ‪.‬‬

‫ت ِّم ْن أَ ْك َما ِمهَا‬

‫کلمات ( أکمام ـ آذناک) در آیه ‪ 47‬سوره فصلت { إِلَ ْي ِه يُ َر ُّد ِع ْل ُم السَّا َع ِة َو َما ت َْخ ُر ُج ِمن ثَ َم َرا ٍ‬
‫ض ُع إِاَّل بِ ِع ْل ِم ِه َويَوْ َم يُنَا ِدي ِه ْم أَ ْينَ ُش َر َكائِي قَالُوا آ َذنَّاكَ َما ِمنَّا ِمن َش ِهي ٍد } به چه معناست ؟‬‫َو َما تَحْ ِم ُل ِم ْن أُنثَى َواَل تَ َ‬
‫أکمام ‪ :‬جمع کم ‪ ،‬غالف و پوسته ‪.‬‬
‫آذناک ‪ :‬به تو اعالم کردیم ‪.‬‬

‫ض َّل َع ْنهُم َّما َكانُوا يَ ْد ُعونَ ِمن قَ ْب ُل َوظَنُّوا َما لَهُم ِّمن‬
‫سوره فصلت { َو َ‬ ‫کلمه ( محیص ) در آیه ‪48‬‬
‫يص } به چه معناست ؟‬ ‫َّم ِح ٍ‬
‫گریز گاه ‪ .‬راه فرار ‪.‬‬

‫کلمات ( ال یسأم ـ قنوط ) در آیه ‪ 49‬سوره فصلت { َا يَسْأ َ ُم اإْل ِ ن َسانُ ِمن ُدعَاء ْال َخي ِْر َوإِن َّم َّسهُ ال َّشرُّ فَيَؤُوسٌ‬
‫قَنُوطٌ } به چه معناست ؟‬
‫ال یسأم ‪ :‬ملول و خسته نمی گردد ‪.‬‬
‫قنوط ‪ :‬بسیار مأیوس ‪.‬‬

‫ان أَ ْع َر َ‬
‫ض َونَأى بِ َجانِبِ ِه‬ ‫کلمات ( نأی بجانبه ـ عریض ) در آیه ‪ 51‬سوره فصلت { َوإِ َذا أَ ْن َع ْمنَا َعلَى اإْل ِ ن َس ِ‬
‫يض } به چه معناست ؟‬
‫َر ٍ‬‫َوإِ َذا َم َّسهُ ال َّشرُّ فَ ُذو ُدعَاء ع ِ‬
‫نأی بجانبه ‪ :‬خود را از خدا پرستی و دینداری دور می کند ‪.‬‬
‫عریض ‪ :‬وسیع ‪.‬‬

‫شوری ‪:‬‬
‫ات يَتَفَطَّرْ نَ ِمن فَوْ قِ ِه َّن َو ْال َماَل ئِ َكةُ يُ َسبِّحُونَ بِ َح ْم ِد َربِّ ِه ْم‬
‫کلمه ( یتفطرن ) در آیه ‪ 5‬سوره شوری { تَ َكا ُد ال َّس َما َو ُ‬
‫ض أَاَل إِ َّن هَّللا َ هُ َو ْال َغفُو ُر ال َّر ِحي ُم } به چه معناست ؟‬
‫َويَ ْستَ ْغفِرُونَ لِ َمن فِي اأْل َرْ ِ‬
‫ازهم می شافند ‪.‬‬

‫ض َج َع َل لَ ُكم ِّم ْن أَنفُ ِس ُك ْم أَ ْز َواجا ً َو ِمنَ‬

‫ت َواأْل َرْ ِ‬ ‫کلمه ( یذروءکم ) در آیه ‪ 11‬سوره شوری { فَ ِ‬
‫اط ُر ال َّس َما َوا ِ‬
‫صي ُر } به چه معناست ؟‬ ‫ْس َك ِم ْثلِ ِه َش ْي ٌء َوهُ َو ال َّس ِمي ُع البَ ِ‬
‫اأْل َ ْن َع ِام أَ ْز َواجا ً يَ ْذ َر ُؤ ُك ْم فِي ِه لَي َ‬
‫شما را به وفورمی آفریند ‪ .‬از ماده زرء به معنی آفریدن و پراکندن ‪.‬‬
‫‪121‬‬
 ‫ق لِ َمن يَ َشا ُء َويَ ْق ِد ُر إِنَّهُ‬ ‫ت َواأْل َرْ ِ‬
‫ض يَ ْب ُسطُ الرِّ ْز َ‬ ‫کلمه ( مقالید ) در آیه ‪ 12‬سوره شوری { لَهُ َمقَالِي ُد ال َّس َما َوا ِ‬
‫بِ ُكلِّ َش ْي ٍء َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫کلید ها ‪.‬‬

‫ْج ُل بِهَا الَّ ِذينَ اَل ي ُْؤ ِمنُونَ بِهَا َوالَّ ِذينَ آ َمنُوا‬
‫کلمات ( مشفقون منها ـ یمارون ) در آیه ‪ 18‬سوره شوری { يَ ْستَع ِ‬
‫ضاَل ٍل بَ ِعي ٍد } به چه معناست ؟‬ ‫ق أَاَل إِ َّن الَّ ِذينَ يُ َمارُونَ فِي السَّا َع ِة لَفِي َ‬
‫ُم ْشفِقُونَ ِم ْنهَا َويَ ْعلَ ُمونَ أَنَّهَا ْال َح ُّ‬
‫مشفقون منها ‪ :‬از آن می ترسند ‪.‬‬
‫یمارون ‪ :‬در شک و تردید به سر می برند ‪.‬‬

‫ك الَّ ِذي يُبَ ِّش ُر هَّللا ُ ِعبَا َدهُ الَّ ِذينَ آ َمنُوا َو َع ِملُوا الصَّالِ َحا ِ‬
‫ت قُل اَّل‬ ‫کلمه ( یقترف ) در آیه ‪ 23‬سوره شوری { َذلِ َ‬
‫ف َح َسنَةً نَّ ِز ْد لَهُ فِيهَا ُحسْنا ً إِ َّن هَّللا َ َغفُو ٌر َش ُكو ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫أَسْأَلُ ُك ْم َعلَ ْي ِه أَجْ راً ِإاَّل ْال َم َو َّدةَ فِي ْالقُرْ بَى َو َمن يَ ْقت َِر ْ‬
‫کسب کند ‪ ،‬بدست آورد ‪.‬‬

‫کلمات ( الغیث ـ قنطوا ) در آیه ‪ 28‬سوره شوری { َوهُ َو الَّ ِذي يُن َِّز ُل ْال َغي َ‬
‫ْث ِمن بَ ْع ِد َما قَنَطُوا َويَن ُش ُر َرحْ َمتَهُ‬
‫َوه َُو ْال َولِ ُّي ْال َح ِمي ُد } به چه معناست ؟‬
‫الغیث ‪ :‬باران ‪.‬‬
‫قنطوا ‪ :‬مأیوس و نومید گشتند ‪.‬‬

‫ت َواأْل َرْ ِ‬
‫ض َو َما بَ َّ‬
‫ث فِي ِه َما ِمن دَابَّ ٍة َوه َُو‬ ‫کلمه ( بث ) در آیه ‪ 29‬سوره شوری { َو ِم ْن آيَاتِ ِه خَ ْل ُ‬
‫ق ال َّس َما َوا ِ‬
‫َعلَى َج ْم ِع ِه ْم إِ َذا يَ َشا ُء قَ ِدي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫پخش و پراکنده کرده است ‪.‬‬

‫ار فِي ْالبَحْ ِر َكاأْل َعْاَل ِم } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( الجواری ) در آیه ‪ 32‬سوره شوری { َو ِم ْن آيَاتِ ِه ْال َج َو ِ‬
‫جمع جاریة ‪ ،‬کشتیهای روان ‪.‬‬

‫ظلَ ْلنَ َر َوا ِك َد َعلَى َ‬

‫ظه ِْر ِه إِ َّن فِي‬ ‫کلمات ( یظللن ـ رواکد ) در آیه ‪ 33‬سوره شوری { ِإن يَ َشأْ يُ ْس ِك ِن الر َ‬
‫ِّيح فَيَ ْ‬
‫َّار َش ُك ٍ‬
‫ور } به چه معناست ؟‬ ‫صب ٍ‬ ‫ت لِّ ُك ِّل َ‬
‫َذلِكَ آَل يَا ٍ‬
‫یظللن ‪ :‬میمانند ‪ .‬میشوند ‪.‬‬
‫رواکد ‪ :‬جمع راکدة ‪ ،‬ثابت ‪ .‬ساکن ‪.‬‬

‫اس َويَ ْب ُغونَ فِي اأْل َرْ ِ‬

‫ض بِ َغي ِْر‬ ‫کلمه ( یبغون ) در آیه ‪ 42‬سوره شوری { ِإنَّ َما ال َّسبِي ُل َعلَى الَّ ِذينَ يَ ْ‬
‫ظلِ ُمونَ النَّ َ‬
‫ق أُوْ لَئِ َ‬
‫ك لَهُم َع َذابٌ أَلِي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫ْال َح ِّ‬
‫سرکشی می کند ‪.‬‬

‫کلمه ( من طرف خفی ) در آیه ‪ 45‬سوره شوری { َوتَ َراهُ ْم يُ ْع َرضُونَ َعلَ ْيهَا خَا ِش ِعينَ ِمنَ ال ُّذ ِّل يَنظُرُونَ ِمن‬
‫ف خَ فِ ٍّي َوقَا َل الَّ ِذينَ آ َمنُوا إِ َّن ْالخَا ِس ِرينَ الَّ ِذينَ َخ ِسرُوا أَنفُ َسهُ ْم َوأَ ْهلِي ِه ْم يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة أَاَل إِ َّن الظَّالِ ِمينَ فِي َع َذا ٍ‬
‫ب‬ ‫طَرْ ٍ‬
‫ُّمقِ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫زیر چشمی ‪.‬‬

‫کلمه ( یزوجهم ) در آیه ‪ 50‬سوره شوری { أَوْ يُ َز ِّو ُجهُ ْم ُذ ْك َرانا ً َوإِنَاثا ً َويَجْ َع ُل َمن يَ َشا ُء َعقِيما ً إِنَّهُ َعلِي ٌم‬
‫قَ ِدي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫آنها را با هم گرد می آورد و جفت هم می کند یعنی برخیها گاهی پسر و گاهی دختر عطا می کند یا اینکه‬
‫دوقلوی پسر یا دختر می بخشد ‪.‬‬

‫زخرف ‪:‬‬
‫ص ْفحا ً أَن ُكنتُ ْم قَوْ ما ً‬
‫کلمات ( أفنضرب عنکم ـ صفحا ) در آیه ‪ 5‬سوره زخرف { أَفَنَضْ ِربُ عَن ُك ُم ال ِّذ ْك َر َ‬
‫ْرفِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ُّمس ِ‬
‫أفنضرب عنکم ‪ :‬آیا از شما باز داریم ؟ آیا از شما بدورو منصرف داریم ؟‬
‫صفحا ‪ :‬اعراض و رو گردانی ‪.‬‬
‫‪122‬‬
‫ضى َمثَ ُل اأْل َ َّولِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫‪ 8‬سوره زخرف { فَأ َ ْهلَ ْكنَا أَ َش َّد ِم ْنهُم بَ ْ‬
‫طشا ً َو َم َ‬ ‫کلمه ( بطشا ) در آیه‬
‫حمله و یورش ‪.‬‬

‫ُور ِه ثُ َّم ت َْذ ُكرُوا نِ ْع َمةَ َربِّ ُك ْم إِ َذا‬

‫کلمات ( لتستووا ـ مقرنین ) در آیه ‪ 13‬سوره زخرف { لِتَ ْستَ ُووا َعلَى ظُه ِ‬
‫ا ْستَ َو ْيتُ ْم َعلَ ْي ِه َوتَقُولُوا ُس ْبحانَ الَّ ِذي َس َّخ َر لَنَا هَ َذا َو َما ُكنَّا لَهُ ُم ْق ِرنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫لتستووا ‪ :‬تا مستقر گردید ‪.‬‬
‫مقرنین ‪ :‬توانایی ‪.‬‬

‫‪ 14‬سوره زخرف { َوإِنَّا إِلَى َربِّنَا لَ ُمنقَلِبُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( منقلبون ) در آیه‬
‫برگردندگان ‪.‬‬

‫ت َوأَصْ فَا ُكم بِ ْالبَنِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫سوره زخرف { أَ ِم اتَّ َخ َذ ِم َّما يَ ْخلُ ُ‬
‫ق بَنَا ٍ‬ ‫کلمه ( أصفاکم ) در آیه ‪16‬‬
‫برای شما انتخاب کرده است ‪.‬‬

‫ب لِلرَّحْ َم ِن َمثَالً ظَ َّل َوجْ هُهُ ُمس َْو ّداً َوه َُو‬ ‫کلمه ( کظیم ) در آیه ‪ 17‬سوره زخرف { َوإِ َذا بُ ِّش َر أَ َح ُدهُم بِ َما َ‬
‫ض َر َ‬
‫َك ِظي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫پر از خشم و لبریز از غم و اندوه ‪.‬‬

‫ين } به چه‬ ‫سوره زخرف { أَ َو َمن يُنَ َّشأ ُ فِي ْال ِح ْليَ ِة َوه َُو فِي ْال ِخ َ‬
‫ص ِام َغ ْي ُر ُمبِ ٍ‬ ‫کلمه ( ینشأ ) در آیه ‪18‬‬
‫معناست ؟‬
‫پرورش می یابد ‪.‬‬

‫ك ِم ْن ِع ْل ٍم إِ ْن‬
‫کلمه ( یخرصون ) در آیه ‪ 20‬سوره زخرف { َوقَالُوا لَوْ َشاء الرَّحْ َمنُ َما َعبَ ْدنَاهُم َّما لَهُم بِ َذلِ َ‬
‫هُ ْم إِاَّل يَ ْخ ُرصُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تخمین می زنند و ناسنجیده می گویند ‪.‬‬

‫سوره زخرف { َوقَالُوا لَوْ اَل نُ ِّز َل هَ َذا ْالقُرْ آنُ َعلَى َرج ٍُل ِّمنَ ْالقَرْ يَتَي ِْن‬
‫کلمات ( رجل ـ القریتین ) در آیه ‪31‬‬
‫َع ِظ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫رجل ‪ :‬مرد بزرگوار ‪ .‬مرادشان مردی سرشناس و ثروتمند است ‪ .‬هرچند منظورشان چه بسا شخص معینی‬
‫نباشد ولی اغلب گفته اند مرادشان ولید پسر مغیره مخزومی از مکه و عروه پسر مسعود ثقفی از طائف بود ‪.‬‬
‫القریتین ‪ :‬دو شهر مرادشان مکه و طائف بود ‪.‬‬

‫کلمه و جمله ( سخریا ـ لیتخذ بعضهم بعضا سخریا ) در آیه ‪ 32‬سوره زخرف { أَهُ ْم يَ ْق ِس ُمونَ َرحْ َمةَ َربِّكَ‬
‫ضهُم بَعْضا ً س ُْخ ِريّا ً َو َرحْ َمتُ‬ ‫ت لِيَتَّ ِخ َذ بَ ْع ُ‬
‫ْض َد َر َجا ٍ‬ ‫نَحْ نُ قَ َس ْمنَا بَ ْينَهُم َّم ِعي َشتَهُ ْم فِي ْال َحيَا ِة ال ُّد ْنيَا َو َرفَ ْعنَا بَ ْع َ‬
‫ضهُ ْم فَوْ َ‬
‫ق بَع ٍ‬
‫ك َخ ْي ٌر ِّم َّما يَجْ َمعُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َربِّ َ‬
‫سخریا ‪ :‬مسخر ‪ .‬زیر فرمان ‪ .‬بکار گرفته شده ‪.‬‬
‫لیتخذ بعضهم بعضا سخریا ‪ :‬تسخیردراینجا به معنی بهره کشی ظالمانه نیست ‪ ،‬بلکه منظور بکار گرفتن عموم‬
‫مردم برای خدمت به یکدیگر و چرخاندن زندگی تعاونی و ایجاد نظم در اجتماع است ‪.‬‬

‫کلمات ( سقفا ـ یظهرون ) در آیه ‪ 33‬سوره زخرف { َولَوْ اَل أَن يَ ُكونَ النَّاسُ أُ َّمةً َوا ِح َدةً لَ َج َع ْلنَا لِ َمن يَ ْكفُ ُر‬
‫ظهَرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ار َج َعلَ ْيهَا يَ ْ‬ ‫بِالرَّحْ َم ِن لِبُيُوتِ ِه ْم ُسقُفا ً ِّمن فَ َّ‬
‫ض ٍة َو َم َع ِ‬
‫سقفا ‪ :‬جمع سقف ‪ ،‬آسمانه خانه ‪.‬‬
‫یظهرون ‪ :‬باال روند ‪.‬‬

‫ع ْال َحيَا ِة ال ُّد ْنيَا َواآْل ِخ َرةُ ِعن َد َربِّكَ‬ ‫کلمه ( زخرفا ) در آیه ‪ 35‬سوره زخرف { َو ُز ْخرُفا ً َوإِن ُكلُّ َذلِ َ‬
‫ك لَ َّما َمتَا ُ‬
‫لِ ْل ُمتَّقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫زر و زیور ‪.‬‬

‫سوره زخرف { َو َمن يَعْشُ عَن ِذ ْك ِر الرَّحْ َم ِن نُقَيِّضْ لَهُ َش ْيطَانا ً فَهُ َو لَهُ قَ ِر ٌ‬
‫ين }‬ ‫کلمه ( نقیض ) در آیه ‪36‬‬
‫به چه معناست ؟‬
‫آماده سازیم ‪ .‬فراهم می سازیم ‪.‬‬
‫‪123‬‬
 ‫کلمه ( ال یکاد یبین ) در آیه ‪ 52‬سوره زخرف { أَ ْم أَنَا َخ ْي ٌر ِّم ْن هَ َذا الَّ ِذي ه َُو َم ِه ٌ‬
‫ين َواَل يَ َكا ُد يُبِينُ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫نمی تواند فصیح صحبت کند و مراد خود را واضح و روشن به دیگران بگوید ‪.‬‬

‫کلمه ( مقترنین ) در آیه ‪ 53‬سوره زخرف { فَلَوْ اَل أُ ْلقِ َي َعلَ ْي ِه أَس ِْو َرةٌ ِّمن َذهَ ٍ‬
‫ب أَوْ َجاء َم َعهُ ْال َماَل ئِ َكةُ ُم ْقت َِرنِينَ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫همراهان ‪ ،‬همدمان ‪.‬‬

‫کلمه ( آسفونا ) در آیه ‪ 55‬سوره زخرف { فَلَ َّما آ َسفُونَا انتَقَ ْمنَا ِم ْنهُ ْم فَأ َ ْغ َر ْقنَاهُ ْم أَجْ َم ِعينَ } به چه معناست ؟‬
‫ما را خشمگین کردند ‪.‬‬

‫کلمه ( سلفا ) در آیه ‪ 56‬سوره زخرف { فَ َج َع ْلنَاهُ ْم َسلَفا ً َو َمثَالً لِآْل ِخ ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫گذشتگان ‪.‬‬

‫ك ِإاَّل َج َدالً بَلْ هُ ْم قَوْ ٌم‬ ‫کلمه ( خصمون ) در آیه ‪ 58‬سوره زخرف { َوقَالُوا أَآلِهَتُنَا خَ ْي ٌر أَ ْم ه َُو َما َ‬
‫ض َربُوهُ لَ َ‬
‫خَ ِ‬
‫ص ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع خصم ‪ ،‬دشمن سر سخت ‪.‬‬

‫‪ 66‬سوره زخرف { هَلْ يَنظُرُونَ إِاَّل السَّا َعةَ أَن تَأْتِيَهُم بَ ْغتَةً َوهُ ْم اَل يَ ْش ُعرُونَ } به چه‬ ‫کلمه ( بغتة ) در آیه‬
‫معناست ؟‬
‫ناگهانی ‪.‬‬

‫ْض َع ُد ٌّو إِاَّل ْال ُمتَّقِينَ } به چه‬ ‫کلمه ( االأخالء ) در آیه ‪ 67‬سوره زخرف { اأْل َ ِخاَّل ء يَوْ َمئِ ٍذ بَ ْع ُ‬
‫ضهُ ْم لِبَع ٍ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع خلیل ‪ ،‬دوستان ‪ .‬رفیقان ‪.‬‬

‫کلمه ( تحبرون ) در آیه ‪ 70‬سوره زخرف { ا ْد ُخلُوا ْال َجنَّةَ أَنتُ ْم َوأَ ْز َوا ُج ُك ْم تُحْ بَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫غرق شادمانی می گردید ‪.‬‬

‫ب َوأَ ْك َوا ٍ‬
‫ب َوفِيهَا َما تَ ْشتَ ِهي ِه‬ ‫اف ِّمن َذهَ ٍ‬ ‫کلمه ( صحاف ) در آیه ‪ 71‬سوره زخرف { يُطَافُ َعلَ ْي ِهم بِ ِ‬
‫ص َح ٍ‬
‫اأْل َنفُسُ َوتَلَ ُّذ اأْل َ ْعيُنُ َوأَنتُ ْم فِيهَا خَ الِ ُدونَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع صحفة ‪ ،‬کاسه ‪ .‬ظرف ‪.‬‬

‫کلمات ( ال یفتر ـ مبلسون ) در آیه ‪ 75‬سوره زخرف { اَل يُفَتَّ ُر َع ْنهُ ْم َوهُ ْم فِي ِه ُم ْبلِسُونَ } به چه معناست ؟‬
‫الیفتر ‪ :‬کاسته نمی گردد و سبک نمی شود ‪ .‬تخفیف داده نمی شود ‪.‬‬
‫مبلسون ‪ :‬نا امید شدگان ‪.‬‬

‫ك قَا َل إِنَّ ُكم َّما ِكثُونَ }‬ ‫ك لِيَ ْق ِ‬

‫ض َعلَ ْينَا َربُّ َ‬ ‫سوره زخرف { َونَادَوْ ا يَا َمالِ ُ‬ ‫کلمات ( مالک ـ ماکثون) در آیه ‪77‬‬
‫به چه معناست ؟‬
‫نام فرشته ای است که رئیس فرشتگان دوزخ است ‪.‬‬
‫ماکثون ‪ :‬درنگ کنندگان ‪ .‬توقف کنندگان ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( أبرموا ـ مبرمون ) در آیه ‪ 79‬سوره زخرف { أَ ْم أَب َْر ُموا أَ ْمراً فَإِنَّا ُمب ِْر ُمونَ‬
‫أبرموا ‪ :‬عزم را جزم کردند ‪ .‬تصمیم محکمی گرفتند ‪.‬‬
‫مبرمون ‪ :‬تصمیم گیرندگان ‪ .‬عزم را جزم کنندگان ‪.‬‬

‫}‬ ‫کلمه ( یخوضوا ) در آیه ‪ 83‬سوره زخرف { فَ َذرْ هُ ْم يَ ُخوضُوا َويَ ْل َعبُوا َحتَّى يُاَل قُوا يَوْ َمهُ ُم الَّ ِذي يُو َع ُدونَ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫فرو روند ‪ .‬سرگرم یاوه و بیان اباطیل شوند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫سوره زخرف { َوقِيلِ ِه يَا َربِّ إِ َّن هَؤُاَل ء قَوْ ٌم اَّل ي ُْؤ ِمنُونَ‬ ‫کلمه ( قیله ) در آیه ‪88‬‬
‫‪124‬‬
 ‫گفته و سخن ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( إصفح ) در آیه ‪ 89‬سوره زخرف { فَاصْ فَحْ َع ْنهُ ْم َوقُلْ َساَل ٌم فَ َسوْ فَ يَ ْعلَ ُمونَ‬
‫روی بگردان ‪.‬‬

‫دخان ‪:‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫ق ُكلُّ أَ ْم ٍر َح ِك ٍيم‬
‫کلمه ( یفرق ) در آیه ‪ 4‬سوره دخان { فِيهَا يُ ْف َر ُ‬
‫تفصیل و تبیین گشته است ‪ .‬بیان شده است ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫سوره دخان { ثُ َّم تَ َولَّوْ ا َع ْنهُ َوقَالُوا ُم َعلَّ ٌم َّمجْ نُ ٌ‬

‫ون‬ ‫کلمه ( معلم ) در آیه ‪14‬‬
‫تعلیم شده ‪ ،‬یاد داده شده ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫کلمه ( البطشة الکبری ) در آیه ‪ 16‬سوره دخان { يَوْ َم نَ ْب ِطشُ ْالبَ ْ‬
‫ط َشةَ ْال ُك ْب َرى إِنَّا ُمنتَقِ ُمونَ‬
‫معناست ؟‬
‫یورش تند ‪ ،‬حمله شدید ‪.‬‬

‫کلمه ( فتنا ) در آیه ‪ 17‬سوره دخان { َولَقَ ْد فَتَنَّا قَ ْبلَهُ ْم قَوْ َم فِرْ عَوْ نَ َو َجاءهُ ْم َرسُو ٌل َك ِري ٌم } به چه معناست ؟‬
‫آزمایش کردیم ‪.‬‬

‫کلمه ( ال تعلوا ) در آیه ‪ 19‬سوره دخان { َوأَ ْن اَّل تَ ْعلُوا َعلَى هَّللا ِ إِنِّي آتِي ُكم بِس ُْلطَا ٍن ُّمبِ ٍ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬
‫تکبر نورزید و بزرگی نکنید ‪ .‬طغیان و سرکشی نکنید ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ت بِ َربِّي َو َربِّ ُك ْم أَن تَرْ ُج ُم ِ‬

‫ون‬ ‫کلمه ( عذت ) در آیه ‪ 20‬سوره دخان { َوإِنِّي ع ُْذ ُ‬
‫پناه برده ام ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ُك ْالبَحْ َر َر ْهواً إِنَّهُ ْم جُن ٌد ُّم ْغ َرقُونَ‬

‫کلمه ( أترک البحر رهوا ) در آیه ‪ 24‬سوره دخان { َوا ْتر ْ‬
‫معناست ؟‬
‫دریا را باز و گشاده به حال خود بگذار ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( فاکهین ) در آیه ‪ 27‬سوره دخان { َونَ ْع َم ٍة َكانُوا فِيهَا فَا ِك ِهينَ‬
‫در ناز و نعمت بسر برندگان ‪ .‬متنعمان ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ت َعلَ ْي ِه ُم ال َّس َماء َواأْل َرْ ضُ َو َما َكانُوا ُمنظَ ِرينَ‬
‫‪ 29‬سوره دخان { فَ َما بَ َك ْ‬ ‫کلمه ( منظرین ) در آیه‬
‫معناست ؟‬
‫مهلت داده شده گان ‪.‬‬

‫کلمه ( تبع ) در آیه ‪ 37‬سوره دخان { أَهُ ْم َخ ْي ٌر أَ ْم قَوْ ُم تُب ٍَّع َوالَّ ِذينَ ِمن قَ ْبلِ ِه ْم أَ ْهلَ ْكنَاهُ ْم إِنَّهُ ْم َكانُوا ُمجْ ِر ِمينَ }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫تبع حمیری ‪ ،‬یکی از شاهان یمن و مرد صالحی بوده است ‪ .‬تبع یک لقب عمومی برای ملوک و شاهان یمن بوده‬
‫است ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( فاعتلوه ) در آیه ‪ 47‬سوره دخان { ُخ ُذوهُ فَا ْعتِلُوهُ إِلَى َس َواء ْال َج ِح ِيم‬
‫او را روی زمین بکشید ‪ .‬او را پرت کنید ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ك أَنتَ ْال َع ِزي ُز ْال َك ِري ُم‬

‫کلمه ( ذق ) در آیه ‪ 49‬سوره دخان { ُذ ْق إِنَّ َ‬
‫بچش ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ق ُّمتَقَابِلِينَ‬ ‫سوره دخان { يَ ْلبَسُونَ ِمن سُن ُد ٍ‬

‫س َوإِ ْستَ ْب َر ٍ‬ ‫کلمات ( سندس ـ إستبرق ) در آیه ‪53‬‬
‫معناست ؟‬
‫سندس ‪ :‬پارچه های ابریشمی لطیف و نازک ‪.‬‬
‫‪125‬‬
 ‫إستبرق ‪ :‬پارچه های ابریشمی ضخیم و درخشان ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫سوره دخان { فَارْ تَقِبْ إِنَّهُم ُّمرْ تَقِبُونَ‬ ‫کلمه ( ارتقب ) در آیه ‪59‬‬
‫بنگر و منتظر باش ‪.‬‬

‫جاثیة ‪:‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫ك أَثِ ٍيم‬
‫سوره چاثیة { َو ْي ٌل لِّ ُكلِّ أَفَّا ٍ‬ ‫کلمات ( أفاک ـ أثیم ) در آیه ‪7‬‬
‫أفاک ‪ :‬بسیار دروغگو ‪.‬‬
‫أثیم ‪ :‬بسیار بزهکار و گناهکار ‪.‬‬

‫صرُّ ُم ْستَ ْكبِراً َكأَن لَّ ْم يَ ْس َم ْعهَا‬

‫ت هَّللا ِ تُ ْتلَى َعلَ ْي ِه ثُ َّم يُ ِ‬
‫کلمه ( یصر مستکبرا ) در آیه ‪ 8‬سوره چاثیة { يَ ْس َم ُع آيَا ِ‬
‫ب أَلِ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫فَبَ ِّشرْ هُ بِ َع َذا ٍ‬
‫مستکبرانه اصرار می ورزد ‪.‬‬

‫ت َربِّ ِه ْم لَهُ ْم َع َذابٌ َّمن رِّ جْ ٍز أَلِي ٌم } به‬

‫کلمه ( رجز ) در آیه ‪ 11‬سوره چاثیة { هَ َذا هُدًى َوالَّ ِذينَ َكفَرُوا بِآيَا ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫عذاب ‪.‬‬

‫ت أّن نَّجْ َعلَهُ ْم َكالَّ ِذينَ آ َمنُوا‬ ‫کلمه ( اجترحوا ) در آیه ‪ 21‬سوره چاثیة { أً ْم َح ِس َ‬
‫ب الَّ ِذينَ اجْ تَ َرحُوا ال َّسيِّئَا ِ‬
‫َو َع ِملُوا الصَّالِ َحا ِ‬
‫ت َس َواء َّمحْ يَاهُم َو َم َماتُهُ ْم َساء َما يَحْ ُك ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫بدست آورده اند ‪.‬‬

‫کلمه ( جاثیة ) در آیه ‪ 28‬سوره چاثیة { َوتَ َرى ُك َّل أُ َّم ٍة َجاثِيَةً ُكلُّ أُ َّم ٍة تُ ْدعَى إِلَى ِكتَابِهَا ْاليَوْ َم تُجْ زَ وْ نَ َما ُكنتُ ْم‬
‫تَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بر سر زانوها نشسته ‪.‬‬

‫ْب فِيهَا قُ ْلتُم َّما نَ ْد ِري َما‬ ‫کلمه ( مستیقنین ) در آیه ‪ 32‬سوره چاثیة { َوإِ َذا قِي َل إِ َّن َو ْع َد هَّللا ِ َح ٌّ‬
‫ق َوالسَّا َعةُ اَل َري َ‬
‫السَّا َعةُ إِن نَّظُ ُّن إِاَّل ظَنّا ً َو َما نَحْ نُ بِ ُم ْستَ ْيقِنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫باور دارندگان ‪.‬‬

‫احقاف ‪:‬‬
‫نت بِ ْدعا ً ِّم ْن الرُّ س ُِل َو َما أَ ْد ِري َما يُ ْف َع ُل بِي َواَل بِ ُك ْم إِ ْن أَتَّبِ ُع‬
‫کلمه ( بدعا ) در آیه ‪ 9‬سوره احقاف { قُلْ َما ُك ُ‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫ي َو َما أَنَا إِاَّل نَ ِذي ٌر ُّمبِ ٌ‬
‫إِاَّل َما يُو َحى إِلَ َّ‬
‫نو بر ‪ .‬نو ظهور ‪.‬‬

‫ص ْينَا اإْل ِ ن َسانَ بِ َوالِ َد ْي ِه إِحْ َسانا ً َح َملَ ْتهُ أُ ُّمهُ ُكرْ ها ً‬‫کلمات ( فصال ـ أوزعنی ) در آیه ‪ 15‬سوره احقاف { َو َو َّ‬
‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫َ‬
‫ال َربِّ أوْ ِز ْعنِي أ ْن أشك َر نِ ْع َمتَكَ‬‫َ‬ ‫صالُهُ ثَاَل ثُونَ َشهْراً َحتَّى إِ َذا بَلَ َغ أَ ُش َّدهُ َوبَلَ َغ أرْ بَ ِعينَ َسنَة قَ َ‬
‫ً‬ ‫َ‬ ‫ض َع ْتهُ ُكرْ ها ً َو َح ْملُهُ َوفِ َ‬ ‫َو َو َ‬
‫ْت إِلَ ْيكَ َوإِنِّي ِمنَ ْال ُم ْسلِ ِمينَ }‬ ‫ضاهُ َوأَصْ لِحْ لِي فِي ُذ ِّريَّتِي إِنِّي تُب ُ‬ ‫َ‬ ‫َرْ‬ ‫ت‬ ‫ً‬ ‫ا‬ ‫ح‬ ‫ل‬ ‫ا‬‫ص‬ ‫ل‬
‫َ َ َ ِ‬ ‫م‬‫ع‬‫ْ‬ ‫َ‬ ‫أ‬ ‫ْ‬
‫ن‬ ‫َ‬ ‫أ‬ ‫و‬
‫َ‬ ‫َّ‬
‫ي‬ ‫د‬‫َ‬ ‫ل‬
‫َ ِ‬‫ا‬ ‫و‬ ‫ى‬‫َ‬ ‫ل‬ ‫ع‬
‫َ‬ ‫و‬ ‫ي‬
‫َّ َ‬ ‫َ‬ ‫ل‬ ‫ع‬
‫َ‬ ‫تَ‬ ‫م‬ ‫ع‬ ‫ْ‬
‫ن‬ ‫َ‬
‫الَّتِي َ ْ‬
‫أ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫فصال ‪ :‬از شیر باز گرفتن ‪.‬‬
‫أوزعنی ‪ :‬توفیقم ده ‪ .‬به من الهام کن ‪.‬‬

‫ت النُّ ُذ ُر ِمن بَي ِْن‬ ‫کلمه ( األحقاف) در آیه ‪ 21‬سوره احقاف { َو ْاذ ُكرْ أَخَا عَا ٍد إِ ْذ أَن َذ َر قَوْ َمهُ بِاأْل َحْ قَ ِ‬
‫اف َوقَ ْد خَ لَ ْ‬
‫اب يَوْ ٍم َع ِظ ٍيم } به چه معناست ؟‬ ‫يَ َد ْي ِه َو ِم ْن َخ ْلفِ ِه أَاَّل تَ ْعبُدُوا إِاَّل هَّللا َ إِنِّي أَخَافُ َعلَ ْي ُك ْم َع َذ َ‬
‫نام سرزمینی است در جنوب شرقی جزیرة العرب و از نظر لغوی ‪ ،‬جمع حقف ‪ ،‬ریگزار ‪ .‬دارای شنهای روان‪.‬‬

‫‪ 22‬سوره احقاف { قَالُوا أَ ِج ْئتَنَا لِتَأْفِ َكنَا ع َْن آلِهَتِنَا فَأْتِنَا بِ َما ت َِع ُدنَا إِن ُكنتَ ِمنَ الصَّا ِدقِينَ‬ ‫کلمه ( لتأفکنا ) در آیه‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫تا ما را منصرف کنی و برگردانی ‪.‬‬
‫‪126‬‬
 ‫َارضا ً ُّم ْستَ ْقبِ َل أَوْ ِديَتِ ِه ْم قَالُوا هَ َذا‬
‫کلمات ( عارضا ـ أودیة ـ ممطر) در آیه ‪ 24‬سوره احقاف { فَلَ َّما َرأَوْ هُ ع ِ‬
‫َارضٌ ُّم ْم ِط ُرنَا بَلْ هُ َو َما ا ْستَ ْع َج ْلتُم بِ ِه ِري ٌح فِيهَا َع َذابٌ أَلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫ع ِ‬
‫عارضا ‪ :‬ابر ‪ .‬ابری که در کرانه های افق پهن می شود ‪.‬‬
‫أودیة ‪ :‬جمع وادی ‪ ،‬دره ها ‪.‬‬
‫ممطر ‪ :‬بارنده ‪.‬‬

‫ْصاراً‬‫کلمه ( مکناهم ) در آیه ‪ 26‬سوره احقاف { َولَقَ ْد َم َّكنَّاهُ ْم فِي َما إِن َّم َّكنَّا ُك ْم فِي ِه َو َج َع ْلنَا لَهُ ْم َس ْمعا ً َوأَب َ‬
‫ت هَّللا ِ َو َحا َ‬
‫ق بِ ِهم َّما َكانُوا بِ ِه‬ ‫صا ُرهُ ْم َواَل أَ ْفئِ َدتُهُم ِّمن َش ْي ٍء إِ ْذ َكانُوا يَجْ َح ُدونَ بِآيَا ِ‬
‫َوأَ ْفئِ َدةً فَ َما أَ ْغنَى َع ْنهُ ْم َس ْم ُعهُ ْم َواَل أَ ْب َ‬
‫يَ ْستَه ِْزئُون } به چه معناست ؟‬
‫مکانت و قدرتشان دادیم ‪.‬‬

‫ك نَفَراً ِّمنَ ْال ِجنِّ يَ ْستَ ِمعُونَ ْالقُرْ آنَ فَلَ َّما‬ ‫کلمات ( صرفنا ـ نفرا ) در آیه ‪ 29‬سوره احقاف { َوإِ ْذ َ‬
‫ص َر ْفنَا إِلَ ْي َ‬
‫ض َي َولَّوْ ا إِلَى قَوْ ِم ِهم ُّمن ِذ ِرينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ضرُوهُ قَالُوا أَن ِ‬
‫صتُوا فَلَ َّما قُ ِ‬ ‫َح َ‬
‫صرفنا ‪ :‬متوجه ساختیم ‪.‬‬
‫نفرا ‪ :‬جماعت ‪ .‬گروه ‪.‬‬

‫صبَ َر أُوْ لُوا ْال َع ْز ِم ِمنَ الرُّ ُس ِل َواَل‬ ‫کلمه ( اواو العزم من الرسل ) در آیه ‪ 35‬سوره احقاف { فَاصْ بِرْ َك َما َ‬
‫ك إِاَّل ْالقَوْ ُم ْالفَا ِسقُونَ } به چه‬ ‫تَ ْستَ ْع ِجل لَّهُ ْم َكأَنَّهُ ْم يَوْ َم يَ َروْ نَ َما يُو َع ُدونَ لَ ْم يَ ْلبَثُوا إِاَّل َسا َعةً ِّمن نَّهَ ٍ‬
‫ار بَاَل ٌ‬
‫غ فَهَلْ يُ ْهلَ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫پیغمبرانی که دارای اراده استوار و ثبات و پایداری بوده اند عبارتند از ‪ :‬نوح ‪ ،‬ابراهیم ‪ ،‬موسی ‪ ،‬عیسی ‪ ،‬محمد‬
‫علیه الصالة و السالم ‪.‬‬

‫محمد ‪:‬‬
‫کلمات ( الوثاق ـ أثخنتموهم ـ حتی تضع الحرب أوزارها ) در آیه ‪ 4‬سوره محمد { فَإِذا لَقِيتُ ُم الَّ ِذينَ َكفَرُوا‬
‫ك َولَوْ يَ َشا ُء‬
‫ارهَا َذلِ َ‬ ‫َض َع ْال َحرْ بُ أَوْ َز َ‬ ‫ب َحتَّى إِ َذا أَ ْثخَنتُ ُموهُ ْم فَ ُش ُّدوا ْال َوثَا َ‬
‫ق فَإ ِ َّما َمنّا ً بَ ْع ُد َوإِ َّما فِدَاء َحتَّى ت َ‬ ‫ب ال ِّرقَا ِ‬
‫ضرْ َ‬ ‫فَ َ‬
‫ُض َّل أَ ْع َمالَهُ ْم } به چه معناست ؟‬ ‫يل هَّللا ِ فَلَن ي ِ‬
‫ْض َوالَّ ِذينَ قُتِلُوا فِي َسبِ ِ‬ ‫ض ُكم بِبَع ٍ‬ ‫هَّللا ُ اَل نتَ َ‬
‫ص َر ِم ْنهُ ْم َولَ ِكن لِّيَ ْبلُ َو بَ ْع َ‬
‫الوثاق ‪ :‬ریسمان و طنابی که اسیران و بندیان با آن محکم بسته می شوند ‪.‬‬
‫أثخنتموهم ‪ :‬ایشان را با کشتن و مجروح کردن ضعیف کردید و از پای درآوردید ‪.‬‬
‫حتی تضع الحرب أوزارها ‪ :‬تا جنگ به پایان می رسد ‪.‬‬

‫کلمه ( عرفها لهم ) در آیه ‪ 6‬سوره محمد { َويُ ْد ِخلُهُ ُم ْال َجنَّةَ َع َّرفَهَا لَهُ ْم } به چه معناست ؟‬
‫توسط پیغمبران و کتابهای آسمانی بهشت را بدیشان شناسانده است ‪ .‬بهشت را برای ایشان خوشبو کرده است ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ض َّل أَ ْع َمالَهُ ْم‬

‫کلمه ( تعسا ) در آیه ‪ 8‬سوره محمد { َوالَّ ِذينَ َكفَرُوا فَتَعْسا ً لَّهُ ْم َوأَ َ‬
‫هالک ‪ .‬نابودی ‪.‬‬

‫کلمات ( غیر آسن ـ مصفی ) در آیه ‪ 15‬سوره محمد { َثَ ُل ْال َجنَّ ِة الَّتِي ُو ِع َد ْال ُمتَّقُونَ فِيهَا أَ ْنهَا ٌر ِّمن َّماء َغي ِْر‬
‫صفًّى َولَهُ ْم فِيهَا ِمن ُكلِّ الثَّ َم َرا ِ‬
‫ت‬ ‫اربِينَ َوأَ ْنهَا ٌر ِّم ْن َع َس ٍل ُّم َ‬ ‫ط ْع ُمهُ َوأَ ْنهَا ٌر ِّم ْن خَ ْم ٍر لَّ َّذ ٍة لِّل َّش ِ‬
‫آ ِس ٍن َوأَ ْنهَا ٌر ِمن لَّبَ ٍن لَّ ْم يَتَ َغيَّرْ َ‬
‫َ‬ ‫َّ‬
‫ار َو ُسقُوا َماء َح ِميما ً فَقَط َع أ ْم َعاءهُ ْم } به چه معناست ؟‬ ‫َو َم ْغفِ َرةٌ ِّمن َّربِّ ِه ْم َك َم ْن هُ َو خَ الِ ٌد فِي النَّ ِ‬
‫غیر آسن ‪ :‬غیر متغیر ‪ .‬فاسد نشده ‪.‬‬
‫مصفی ‪ :‬خالص ‪.‬‬

‫ك قَالُوا لِلَّ ِذينَ أُوتُوا‬ ‫کلمه ( آنفا ) در آیه ‪ 16‬سوره محمد { َو ِم ْنهُم َّمن يَ ْستَ ِم ُع إِلَ ْي َ‬
‫ك َحتَّى إِ َذا خَ َرجُوا ِم ْن ِعن ِد َ‬
‫ْال ِع ْل َم َما َذا قَا َل آنِفا ً أُوْ لَئِ َ‬
‫ك الَّ ِذينَ طَبَ َع هَّللا ُ َعلَى قُلُوبِ ِه ْم َواتَّبَعُوا أَ ْه َواءهُ ْم } به چه معناست ؟‬
‫چند لحظه پیش ‪.‬‬

‫ك َولِ ْل ُم ْؤ ِمنِينَ‬
‫کلمه ( متقلبکم و مثواکم ) در آیه ‪ 19‬سوره محمد { فَا ْعلَ ْم أَنَّهُ اَل إِلَهَ إِاَّل هَّللا ُ َوا ْستَ ْغفِرْ لِ َذنبِ َ‬
‫ت َوهَّللا ُ يَ ْعلَ ُم ُمتَقَلَّبَ ُك ْم َو َم ْث َوا ُك ْم } به چه معناست ؟‬
‫َو ْال ُم ْؤ ِمنَا ِ‬
‫همه حرکات و سکنات شما ‪.‬‬
‫‪127‬‬
 ‫}‬ ‫ب الَّ ِذينَ فِي قُلُوبِ ِهم َّم َرضٌ أَن لَّن ي ُْخ ِر َج هَّللا ُ أَضْ غَانَهُ ْم‬
‫کلمه ( أضغان ) در آیه ‪ 29‬سوره محمد { أَ ْم َح ِس َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫جمع ضغن ‪ ،‬حقد و کینه های شدید ‪.‬‬

‫ْرفَنَّهُ ْم فِي لَحْ ِن ْالقَوْ ِل‬

‫کلمه ( بسیماهم ) در آیه ‪ 30‬سوره محمد { َولَوْ نَ َشاء أَل َ َر ْينَا َكهُ ْم فَلَ َع َر ْفتَهُم بِ ِسي َماهُ ْم َولَتَع ِ‬
‫َوهَّللا ُ يَ ْعلَ ُم أَ ْع َمالَ ُك ْم } به چه معناست ؟‬
‫سیما ‪ ،‬قیافه ‪ ،‬عالمت ‪.‬‬

‫کلمه ( السلم ) در آیه ‪ 35‬سوره محمد { فَاَل تَ ِهنُوا َوتَ ْدعُوا ِإلَى الس َّْل ِم َوأَنتُ ُم اأْل َ ْعلَوْ نَ َوهَّللا ُ َم َع ُك ْم َولَن يَتِ َر ُك ْم‬
‫أَ ْع َمالَ ُك ْم } به چه معناست ؟‬
‫صلح ‪.‬‬

‫کلمه ( یحفکم ) در آیه ‪ 37‬سوره محمد { إِن يَسْأ َ ْل ُك ُموهَا فَيُحْ فِ ُك ْم تَ ْب َخلُوا َوي ُْخ ِرجْ أَضْ غَانَ ُك ْم } به چه معناست ؟‬
‫از شما اصرار یکند و مصرانه بخواهد ‪.‬‬

‫فتح ‪:‬‬
‫ق أَ ْي ِدي ِه ْم فَ َمن نَّ َك َ‬
‫ث فَإِنَّ َما‬ ‫ك إِنَّ َما يُبَايِعُونَ هَّللا َ يَ ُد هَّللا ِ فَوْ َ‬
‫کلمه ( نکث ) در آیه ‪ 10‬سوره فتح { إِ َّن الَّ ِذينَ يُبَايِعُونَ َ‬
‫ث َعلَى نَ ْف ِس ِه َو َم ْن أَوْ فَى بِ َما عَاهَ َد َعلَ ْيهُ هَّللا َ فَ َسي ُْؤتِي ِه أَجْ راً َع ِظيما } به چه معناست ؟‬
‫ً‬ ‫يَن ُك ُ‬
‫پیمان شکنی کرد ‪.‬‬

‫ب َش َغلَ ْتنَا أَ ْم َوالُنَا َوأَ ْهلُونَا فَا ْستَ ْغفِرْ‬ ‫ك ْال ُم َخلَّفُونَ ِمنَ اأْل َ ْع َرا ِ‬ ‫کلمه ( المخلفون ) در آیه ‪ 11‬سوره فتح { َسيَقُو ُل لَ َ‬
‫ض ّراً أَوْ أَ َرا َد بِ ُك ْم نَ ْفعا ً بَلْ َكانَ هَّللا ُ‬
‫ك لَ ُكم ِّمنَ هَّللا ِ َشيْئا ً ِإ ْن أَ َرا َد بِ ُك ْم َ‬ ‫لَنَا يَقُولُونَ بِأ َ ْل ِسنَتِ ِهم َّما لَي َ‬
‫ْس فِي قُلُوبِ ِه ْم قُلْ فَ َمن يَ ْملِ ُ‬
‫بِ َما تَ ْع َملُونَ َخبِيراً } به چه معناست ؟‬
‫بازپس ماندگان ‪ .‬واپس زدگان ‪.‬‬

‫ف أَ ْي ِديَهُ ْم عَن ُك ْم َوأَ ْي ِديَ ُك ْم َع ْنهُم بِبَ ْ‬

‫ط ِن َم َّكةَ‬ ‫کلمات ( بطن مکة ـ أظفرکم ) در آیه ‪ 24‬سوره فتح { َوهُ َو الَّ ِذي َك َّ‬
‫صيراً } به چه معناست ؟‬ ‫ِمن بَ ْع ِد أَ ْن أَ ْ‬
‫ظفَ َر ُك ْم َعلَ ْي ِه ْم َو َكانَ هَّللا ُ بِ َما تَ ْع َملُونَ بَ ِ‬
‫بطن مکه ‪:‬وسط مکه درون مکه ‪.‬‬
‫أظفرکم ‪ :‬شما را پیروز گرداند‪.‬‬

‫ص ُّدو ُك ْم ع َِن ْال َم ْس ِج ِد‬

‫کلمات ( محله ـ أن تطووهم ـ معرة ـ تزیلوا ) در آیه ‪ 25‬سوره فتح { هُ ُم الَّ ِذينَ َكفَرُوا َو َ‬
‫ْ‬
‫صيبَ ُكم ِّمنهُم‬ ‫َات لَّ ْم تَ ْعلَ ُموهُ ْم أَن تَطَؤُوهُ ْم فَتُ ِ‬
‫ي َم ْع ُكوفا ً أَن يَ ْبلُ َغ َم ِحلَّهُ َولَوْ اَل ِر َجا ٌل ُّم ْؤ ِمنُونَ َونِ َساء ُّم ْؤ ِمن ٌ‬
‫ْال َح َر ِام َو ْالهَ ْد َ‬
‫َّم َع َّرةٌ بِ َغي ِْر ِع ْل ٍم لِيُ ْد ِخ َل هَّللا ُ فِي َرحْ َمتِ ِه َمن يَ َشا ُء لَوْ تَ َزيَّلُوا لَ َع َّذ ْبنَا الَّ ِذينَ َكفَرُوا ِم ْنهُ ْم َع َذابا ً أَلِيما ً } به چه معناست ؟‬
‫محله ‪ :‬قربانگاه ‪ .‬محل ذبح ‪.‬‬
‫أن تطووهم ‪ :‬اگر بیم آن نبود اینکه ایشان را لگد مال و نابود کنید ‪.‬‬
‫معرة ‪ :‬ننگ و عار ‪ .‬زیان وضرر ‪.‬‬
‫تزیلوا ‪ :‬جدا شده بودند ‪.‬‬

‫کلمه ( الحمیة ) در آیه ‪ 26‬سوره فتح { إِ ْذ َج َع َل الَّ ِذينَ َكفَرُوا فِي قُلُوبِ ِه ُم ْال َح ِميَّةَ َح ِميَّةَ ْال َجا ِهلِيَّ ِة فَأَن َز َل هَّللا ُ‬
‫ق بِهَا َوأَ ْهلَهَا َو َكانَ هَّللا ُ بِ ُكلِّ َش ْي ٍء َعلِيما ً } به‬ ‫َس ِكينَتَهُ َعلَى َرسُولِ ِه َو َعلَى ْال ُم ْؤ ِمنِينَ َوأَ ْل َز َمهُ ْم َكلِ َمةَ التَّ ْق َوى َو َكانُوا أَ َح َّ‬
‫چه معناست ؟‬
‫تعصب و جانبداری ‪.‬‬

‫کلمات ( شطأ ـ سوق ـ آزر ـ استغلظ ) در آیه ‪ 29‬سوره فتح { ُّم َح َّم ٌد َّرسُو ُل هَّللا ِ َوالَّ ِذينَ َم َعهُ أَ ِش َّداء َعلَى‬
‫ُح َماء بَ ْينَهُ ْم تَ َراهُ ْم ُر َّكعا ً ُسجَّداً يَ ْبتَ ُغونَ فَضْ الً ِّمنَ هَّللا ِ َو ِرضْ َوانا ً ِسي َماهُ ْم فِي ُوجُو ِه ِهم ِّم ْن أَثَ ِر ال ُّسجُو ِد َذلِكَ‬
‫ار ر َ‬ ‫ْال ُكفَّ ِ‬
‫طأَهُ فَآ َز َرهُ فَا ْستَ ْغلَظَ فَا ْست ََوى َعلَى سُوقِ ِه يُ ْع ِجبُ ُّ‬
‫الزرَّا َع لِيَ ِغيظَ‬ ‫ع أَ ْخ َر َج َش ْ‬‫يل َكزَرْ ٍ‬ ‫َمثَلُهُ ْم فِي التَّوْ َرا ِة َو َمثَلُهُ ْم فِي اإْل ِ ِ‬
‫نج ِ‬
‫ً‬ ‫ً‬ ‫َ‬
‫ت ِمنهُم َّمغفِ َرة َوأجْ را َع ِظيما } به چه معناست ؟‬‫ً‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ار َو َع َد هَّللا ُ الَّ ِذينَ آ َمنُوا َو َع ِملوا الصَّالِ َحا ِ‬
‫ُ‬ ‫بِ ِه ُم ْال ُكفَّ َ‬
‫شطأ ‪ :‬جوانه ‪.‬‬
‫سوق ‪ :‬جمع ساق ‪ ،‬تنه ‪.‬‬
‫‪128‬‬
 ‫آزر ‪ :‬یاری داد ‪ ،‬نیرو داد ‪.‬‬
‫استغلظ ‪ :‬سخت و سفت گردید ‪.‬‬

‫حجرات ‪:‬‬
‫ُول هَّللا ِ أُوْ لَئِ َ‬
‫ك الَّ ِذينَ ا ْمت ََحنَ هَّللا ُ‬ ‫کلمه ( یغضون ) در آیه ‪ 3‬سوره حجرات { ِإ َّن الَّ ِذينَ يَ ُغضُّ ونَ أَصْ َواتَهُ ْم ِعن َد َرس ِ‬
‫قُلُوبَهُ ْم لِلتَّ ْق َوى لَهُم َّم ْغفِ َرةٌ َوأَجْ ٌر َع ِظي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫پایین می آورند ‪ .‬آهسته بر می آورند ‪.‬‬

‫ير ِّمنَ اأْل َ ْم ِر لَ َعنِتُّ ْم‬

‫کلمه ( لعنتم ) در آیه ‪ 7‬سوره حجرات { َوا ْعلَ ُموا أَ َّن فِي ُك ْم َرسُو َل هَّللا ِ لَوْ يُ ِطي ُع ُك ْم فِي َكثِ ٍ‬
‫ق َو ْال ِعصْ يَانَ أُوْ لَئِكَ هُ ُم الرَّا ِش ُدونَ } به چه‬ ‫َّب إِلَ ْي ُك ُم اإْل ِ ي َمانَ َو َزيَّنَهُ فِي قُلُوبِ ُك ْم َو َك َّرهَ إِلَ ْي ُك ُم ْال ُك ْف َر َو ْالفُسُو َ‬
‫َولَ ِك َّن هَّللا َ َحب َ‬
‫معناست ؟‬
‫قطعا به مشقت می افتید ‪.‬‬

‫کلمات ( ال تلمزوا ـ ال تنابزوا ) در آیه ‪ 11‬سوره حجرات { يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُوا اَل يَسْخَ رْ قَو ٌم ِّمن قَوْ ٍم َع َسى‬
‫اال ْس ُم‬
‫س ِ‬ ‫أَن يَ ُكونُوا َخيْراً ِّم ْنهُ ْم َواَل نِ َساء ِّمن نِّ َساء َع َسى أَن يَ ُك َّن َخيْراً ِّم ْنه َُّن َواَل ت َْل ِم ُزوا أَنفُ َس ُك ْم َواَل تَنَابَ ُزوا بِاأْل َ ْلقَا ِ‬
‫ب بِ ْئ َ‬
‫ك هُ ُم الظَّالِ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ق بَ ْع َد اإْل ِ ي َما ِن َو َمن لَّ ْم يَتُبْ فَأُوْ لَئِ َ‬
‫ْالفُسُو ُ‬
‫ال تلمزوا‪ :‬طعنه نزنید ‪ .‬عیبجویی نکنید ‪.‬‬
‫ال تنابزوا ‪ :‬ملقب به القاب قبیح و ناپسند مکنید ‪.‬‬

‫ت اأْل َ ْع َرابُ آ َمنَّا قُل لَّ ْم تُ ْؤ ِمنُوا َولَ ِكن قُولُوا أَ ْسلَ ْمنَا َولَ َّما يَ ْد ُخ ِل‬
‫کلمه ( ال یلتکم ) در آیه ‪ 14‬سوره حجرات { قَالَ ِ‬
‫اإْل ِ ي َمانُ فِي قُلُوبِ ُك ْم َوإِن تُ ِطيعُوا هَّللا َ َو َرسُولَهُ اَل يَلِ ْت ُكم ِّم ْن أَ ْع َمالِ ُك ْم َشيْئا ً إِ َّن هَّللا َ َغفُو ٌر َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫از شما نمی کاهیم ‪.‬‬

‫ق‪:‬‬
‫ق لَ َّما َجاءهُ ْم فَهُ ْم فِي أَ ْم ٍر َّم ِر ٍ‬
‫يج } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مریج ) در آیه ‪ 5‬سوره ق { بَلْ َك َّذبُوا بِ ْال َح ِّ‬
‫مختلط و مضطرب ‪ .‬آمیخته و آشفته ‪.‬‬

‫يج‬ ‫ض َم َد ْدنَاهَا َوأَ ْلقَ ْينَا فِيهَا َر َوا ِس َي َوأَنبَ ْتنَا فِيهَا ِمن ُكلِّ زَ وْ ٍ‬
‫ج بَ ِه ٍ‬ ‫کلمه ( زوج بهیج ) در آیه ‪ 7‬سوره ق { َواأْل َرْ َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫نوع و صنف و جفت مسرت بخش و بهجت انگیز ‪.‬‬

‫ص َرةً َو ِذ ْك َرى لِ ُك ِّل َع ْب ٍد ُّمنِي ٍ‬

‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( منیب ) در آیه ‪ 8‬سوره ق { تَ ْب ِ‬
‫توبه کار ‪ .‬برگردنده ‪.‬‬

‫ت َو َحبَّ ْال َح ِ‬
‫صي ِد } به چه‬ ‫اركا ً فَأَنبَ ْتنَا بِ ِه َجنَّا ٍ‬
‫َونَ َّز ْلنَا ِمنَ ال َّس َما ِء َما ًء ُّمبَ َ‬ ‫کلمه ( الحصید ) در آیه ‪ 9‬سوره ق {‬
‫معناست ؟‬
‫درو شده ‪.‬‬

‫ت لَّهَا طَ ْل ٌع نَّ ِ‬
‫ضي ٌد } به چه معناست ؟‬ ‫َوالنَّ ْخ َل بَا ِسقَا ٍ‬ ‫کلمات ( باسقات ـ نضید ) در آیه ‪ 10‬سوره ق {‬
‫باسقات ‪ :‬طوالنی و دراز ‪.‬‬
‫نضید ‪ :‬چین چین چیده شده ‪ .‬در کنارهم مرتب و منظم قرار گرفته ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫س ِّم ْن َخ ْل ٍ‬
‫ق َج ِدي ٍد‬ ‫ق اأْل َ َّو ِل بَلْ هُ ْم فِي لَ ْب ٍ‬ ‫کلمه ( لبس ) در آیه ‪ 15‬سوره ق { أَفَ َعيِينَا بِ ْال ْ‬
‫خَل ِ‬
‫شک وتردید ‪.‬‬

‫کلمه ( حبل الورید ) در آیه ‪ 16‬سوره ق { َولَقَ ْد َخلَ ْقنَا اإْل ِ ن َسانَ َونَ ْعلَ ُم َما تُ َوس ِْوسُ بِ ِه نَ ْف ُسهُ َونَحْ نُ أَ ْق َربُ إِلَ ْي ِه ِم ْن‬
‫َح ْب ِل ْال َو ِري ِد } به چه معناست ؟‬
‫شاهرگ گردن ‪.‬‬

‫‪129‬‬
 ‫کلمه ( قعید ) در آیه ‪ 17‬سوره ق { إِ ْذ يَتَلَقَّى ْال ُمتَلَقِّيَا ِن ع َِن ْاليَ ِم ِ‬
‫ين َو َع ِن ال ِّش َما ِل قَ ِعي ٌد } به چه معناست ؟‬
‫نشسته ‪ .‬همدم ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( عتید ) در آیه ‪ 18‬سوره ق { َما يَ ْلفِظُ ِمن قَوْ ٍل إِاَّل لَ َد ْي ِه َرقِيبٌ َعتِي ٌد‬
‫مهیای انجام مأموریت و انجام کار ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ت بِ ْال َح ِّ‬

‫ق َذلِكَ َما ُكنتَ ِم ْنهُ تَ ِحي ُد‬ ‫اءت َس ْك َرةُ ْال َموْ ِ‬
‫کلمه ( تحید ) در آیه ‪ 19‬سوره ق { َو َج ْ‬
‫کناره گیری می کردی ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫اع لِّ ْل َخي ِْر ُم ْعتَ ٍد ُّم ِري ٍ‬

‫ب‬ ‫کلمات ( مناع ـ معتد ـ مریب ) در آیه ‪ 25‬سوره ق { َّمنَّ ٍ‬
‫مناع ‪ :‬کسی که خویشتن را از انجام خوبها بدور داشته است ‪.‬‬
‫معتد ‪ :‬تجاوزپیشه ‪.‬‬
‫مریب ‪ :‬متردد شک انداز ‪.‬‬

‫کلمه ( أزلفت ) در آیه ‪ 31‬سوره ق { َوأُ ْزلِفَ ِ‬

‫ت ْال َجنَّةُ لِ ْل ُمتَّقِينَ َغي َْر بَ ِعي ٍد } به چه معناست ؟‬
‫نزدیک گردانده شد ‪.‬‬

‫کلمه ( نقبوا فی البالد ) در آیه ‪ 36‬سوره ق { َو َك ْم أَ ْهلَ ْكنَا قَ ْبلَهُم ِّمن قَرْ ٍن هُ ْم أَ َش ُّد ِم ْنهُم بَ ْ‬
‫طشا ً فَنَقَّبُوا فِي ْالبِاَل ِد‬
‫يص } به چه معناست ؟‬ ‫هَلْ ِمن َّم ِح ٍ‬
‫کشورها و شهرها را گشوده اند و در آنجاها گشته اند ‪.‬‬

‫ض َو َما بَ ْينَهُ َما فِي ِستَّ ِة أَي ٍَّام َو َما َم َّسنَا ِمن‬
‫ت َواأْل َرْ َ‬ ‫کلمه ( لغوب ) در آیه ‪ 38‬سوره ق { َولَقَ ْد خَ لَ ْقنَا ال َّس َم َ‬
‫اوا ِ‬
‫لُّ ُغو ٍ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬
‫درماندگی و خستگی ‪.‬‬

‫ذاریات ‪:‬‬
‫ت َذرْ واً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( الذاریات ـ ذروا ) در آیه ‪ 1‬سوره ذاریات { َوال َّذ ِ‬
‫اريَا ِ‬
‫الذاریات ‪ :‬جمع ذاریة ‪ ،‬بادهایی که ابرها را به حرکت در می آورند ‪.‬‬
‫ذروا ‪ :‬پاکندن و پخش کردن ‪.‬‬

‫کلمات ( الحامالت ـ وقرا) در آیه ‪ 2‬سوره ذاریات { فَ ْال َحا ِماَل ِ‬

‫ت ِو ْقراً } به چه معناست ؟‬
‫الحامالت ‪ :‬جمع حاملة ‪ ،‬ابرهایی که آبستن به آب و بردارندگان آن هستند ‪.‬‬
‫وقرا ‪ :‬بار سنگینی ‪.‬‬

‫ت يُسْراً } به چه معناست ؟‬ ‫‪ 3‬سوره ذاریات { َْال َج ِ‬

‫اريَا ِ‬ ‫کلمه ( الجاریات ) در آیه‬
‫جمع جاریة ‪ ،‬کشتی ها ‪.‬‬

‫ت ْال ُحبُ ِ‬
‫ك } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الحبک ) در آیه ‪ 7‬سوره ذاریات { َوال َّس َماء َذا ِ‬
‫جمع حبیکة ‪ ،‬راهها‪.‬‬

‫کلمه ( الخراصون ) در آیه ‪ 10‬سوره ذاریات { قُتِ َل ْال َخرَّاصُونَ } به چه معناست ؟‬

‫دروغگویان ‪.‬‬
‫کلمه ( غمرة ) در آیه ‪ 11‬سوره ذاریات { الَّ ِذينَ هُ ْم فِي َغ ْم َر ٍة َساهُونَ } به چه معناست ؟‬
‫گرداب و ورطه ‪.‬‬

‫ار يُ ْفتَنُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( یفتنون ) در آیه ‪ 13‬سوره ذاریات { يَوْ َم هُ ْم َعلَى النَّ ِ‬
‫ذوب و گداخته می شوند ‪ .‬عذاب می گردند ‪.‬‬

‫کلمه ( یهجعون ) در آیه ‪ 17‬سوره ذاریات { َكانُوا قَلِيالً ِّمنَ اللَّ ْي ِل َما يَ ْه َجعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫می خوابیدند ‪ .‬می خفتند ‪.‬‬
‫‪130‬‬
 ‫کلمات ( راغ ـ عجل ـ سمین ) در آیه ‪ 26‬سوره ذاریات { فَ َرا َغ إِلَى أَ ْهلِ ِه فَ َجاء بِ ِعجْ ٍل َس ِمي ٍن } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫راغ ‪ :‬پنهانی و یواشکی رفت ‪.‬‬
‫عجل ‪ :‬گوساله ‪.‬‬
‫سمین ‪ :‬چاق و فربه ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ف َوبَ َّشرُوهُ بِغُاَل ٍم َعلِ ٍيم‬ ‫سوره ذاریات { فَأَوْ َج َ‬

‫س ِم ْنهُ ْم ِخيفَةً قَالُوا اَل تَ َخ ْ‬ ‫کلمه ( أوجس ) در آیه ‪28‬‬
‫معناست ؟‬
‫احساس ترس کرد ‪.‬‬

‫ت َوجْ هَهَا َوقَالَ ْ‬

‫ت َعجُو ٌز‬ ‫ص َّك ْ‬ ‫ت ا ْم َرأَتُهُ فِي َ‬
‫ص َّر ٍة فَ َ‬ ‫کلمات ( صرة ـ صکت ) در آیه ‪ 29‬سوره ذاریات { فَأ َ ْقبَلَ ِ‬
‫َعقِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫صرة ‪ :‬فریاد ‪.‬‬
‫صکت ‪ :‬سیلی زد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ك لِ ْل ُمس ِ‬
‫ْرفِينَ‬ ‫کلمه ( مسومة) در آیه ‪ 34‬سوره ذاریات { ُم َس َّو َمةً ِعن َد َربِّ َ‬
‫نشانه گر ‪.‬‬

‫کلمه ( عتوا ) در آیه ‪ 44‬سوره ذاریات { فَ َعتَوْ ا ع َْن أَ ْم ِر َربِّ ِه ْم فَأَخَ َذ ْتهُ ُم الص ِ‬
‫َّاعقَةُ َوهُ ْم يَنظُرُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫سرکشی کرد ‪.‬‬

‫کلمه ( أید ) در آیه ‪ 47‬سوره ذاریات { َوال َّس َماء بَنَ ْينَاهَا بِأ َ ْي ٍد َوإِنَّا لَ ُم ِ‬
‫وسعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫قدرت و قوت ‪.‬‬

‫کلمه ( ملوم ) در آیه ‪ 54‬سوره ذاریات { فَت ََو َّل َع ْنهُ ْم فَ َما أَنتَ بِ َملُ ٍ‬
‫وم } به چه معناست ؟‬
‫سزاوار سرزنش ‪.‬‬

‫} به‬ ‫ب أَصْ َحابِ ِه ْم فَاَل يَ ْستَ ْع ِجلُ ِ‬

‫ون‬ ‫کلمه ( ذنوبا ) در آیه ‪ 59‬سوره ذاریات { فَإ ِ َّن لِلَّ ِذينَ ظَلَ ُموا َذنُوبا ً ِّم ْث َل َذنُو ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫سطل بزرگ ‪.‬‬

‫طور‪:‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫ور‬ ‫کلمه ( الطور ) در آیه ‪ 1‬سوره طور { َو ُّ‬
‫الط ِ‬
‫اسم خاص کوهی در سرزمین سینا است ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ب َّم ْسطُ ٍ‬

‫ور‬ ‫کلمه ( مسطور ) در آیه ‪ 2‬سوره طور { َو ِكتَا ٍ‬
‫نوشته شده ‪.‬‬

‫ق َّمن ُش ٍ‬
‫ور } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( رق ـ منشور ) در آیه ‪ 3‬سوره طور { فِي َر ٍّ‬
‫رق ‪ :‬صفحه ‪.‬‬
‫منشور ‪ :‬پخش شده ‪ .‬گشوده و باز‪.‬‬

‫ت ْال َم ْع ُم ِ‬
‫ور } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( البیت المعمور ) در آیه ‪ 4‬سوره طور { َو ْالبَ ْي ِ‬
‫بیت المعمور در آسمان است و دائما فرشتگان در آن گروه گروه به تقدیش وتسبیح خدا مشغولند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( المسجور ) در آیه ‪ 6‬سوره طور { َو ْالبَحْ ِر ْال َم ْسج ِ‬

‫ُور‬
‫بر افروخته ‪.‬‬

‫‪131‬‬
 ‫کلمه ( مورا ) در آیه ‪ 9‬سوره طور { يَوْ َم تَ ُمو ُر ال َّس َماء َموْ راً } به چه معناست ؟‬
‫حرکت و اضطراب ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ض يَ ْل َعبُونَ‬
‫کلمه ( خوض ) در آیه ‪ 12‬سوره طور { الَّ ِذينَ هُ ْم فِي َخوْ ٍ‬
‫فرو رفتن به کارهای بیهوده و کودکانه ‪.‬‬

‫َار َجهَنَّ َم َد ّعا ً } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( یدعون ـ دعا ) در آیه ‪ 13‬سوره طور { يَوْ َم يُ َد ُّعونَ إِلَى ن ِ‬
‫یدعون ‪ :‬با قهر و زور پرت می گردند و انداخته می شوند ‪.‬‬
‫دعا ‪ :‬با خشونت فرو انداختن ‪ .‬به شدت پرت کردن و راندن ‪.‬‬

‫}‬ ‫ُر َّمصْ فُوفَ ٍة َو َز َّوجْ نَاهُم بِح ٍ‬

‫ُور ِعي ٍن‬ ‫کلمات ( سرر ـ مصفوفة ) در آیه ‪ 20‬سوره طور { ُمتَّ ِكئِينَ َعلَى ُسر ٍ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫سرر ‪ :‬جمع سرسر ‪ ،‬تختها ‪.‬‬
‫مصفوفة ‪ :‬ردیف در کنار هم چیده شده ‪.‬‬

‫کلمات ( ما ألتناهم ـ رهین ) در آیه ‪ 21‬سوره طور { َوالَّ ِذينَ آ َمنُوا َواتَّبَ َع ْتهُ ْم ُذ ِّريَّتُهُم بِإِي َما ٍن أَ ْل َح ْقنَا بِ ِه ْم ُذرِّ يَّتَهُ ْم‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫ب َر ِه ٌ‬ ‫َو َما أَلَ ْتنَاهُم ِّم ْن َع َملِ ِهم ِّمن َش ْي ٍء ُكلُّ ا ْم ِر ٍ‬
‫ئ بِ َما َك َس َ‬
‫ما ألتناهم ‪ :‬از کارهایشان نکاسته ایم ‪.‬‬
‫رهین ‪ :‬گروگان ‪.‬‬

‫ان لَّهُ ْم َكأَنَّهُ ْم لُ ْؤلُ ٌؤ َّم ْكنُ ٌ‬

‫ون } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مکنون ) در آیه ‪ 24‬سوره طور { َويَطُوفُ َعلَ ْي ِه ْم ِغ ْل َم ٌ‬
‫پنهان ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مشفقین ) در آیه ‪ 26‬سوره طور { قَالُوا إِنَّا ُكنَّا قَ ْب ُل فِي أَ ْهلِنَا ُم ْشفِقِينَ‬
‫جمع مشفق ‪ ،‬ترسان و هراسان ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫وم‬ ‫کلمه ( السموم ) در آیه ‪ 28‬سوره طور { فَ َم َّن هَّللا ُ َعلَ ْينَا َو َوقَانَا َع َذ َ‬
‫اب ال َّس ُم ِ‬
‫شعله آتش بدون دود ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ْب ْال َمنُ ِ‬

‫ون‬ ‫سوره طور { أَ ْم يَقُولُونَ َش ِ‬
‫اع ٌر نَّت ََربَّصُ بِ ِه َري َ‬ ‫کلمات ( المنون ـ ریب المون) در آیه ‪30‬‬
‫معناست ؟‬
‫المنون ‪ :‬مرگ ‪.‬‬
‫ریب المنون ‪ :‬گمان مرگ ‪ ،‬مرگ مشکوک ‪.‬‬

‫کلمه ( تقوله ) در آیه ‪ 33‬سوره طور { أَ ْم يَقُولُونَ تَقَ َّولَهُ بَل اَّل ي ُْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫آن را از پیش خود ساخته است و به دروغ به خدا نسبت داده است ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مغرم ) در آیه ‪ 40‬سوره طور { أَ ْم تَسْأَلُهُ ْم أَجْ راً فَهُم ِّمن َّم ْغ َر ٍم ُّم ْثقَلُونَ‬
‫غرامت ‪ .‬زیان ‪.‬‬

‫کلمات ( کسفا ـ مرکوم ) در آیه ‪ 44‬سوره طور { َوإِن يَ َروْ ا ِكسْفا ً ِّمنَ ال َّس َما ِء َساقِطا ً يَقُولُوا َس َحابٌ َّمرْ ُكو ٌم } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫کسفا ‪ :‬پاره ‪ ،‬قطعه ‪ ،‬تکه ‪.‬‬
‫مرکوم ‪ :‬متراکم ‪.‬‬

‫نجم ‪:‬‬
‫کلمه ( مرة ) در آیه ‪ 6‬سوره نجم { ُذو ِم َّر ٍة فَا ْستَ َوى } به چه معناست ؟‬
‫قوت ‪ ،‬پختگی اندیشه ‪.‬‬

‫کلمه ( دنا ) در آیه ‪ 8‬سوره نجم { ثُ َّم َدنَا فَتَدَلَّى } به چه معناست ؟‬

‫نزدیک شد ‪.‬‬
‫‪132‬‬
 ‫اب قَوْ َسي ِْن أَوْ أَ ْدنَى } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( قاب ـ قاب قوسین ) در آیه ‪ 9‬سوره نجم { فَ َكانَ قَ َ‬
‫قاب‪ :‬اندازه ‪ ،‬مقدار ‪ .‬قدر ‪.‬‬
‫قاب قوسین ‪ :‬مقدار طول و کمان ‪.‬‬

‫کلمه ( نزلة ) در آیه ‪ 13‬سوره نجم { َولَقَ ْد َرآهُ ن َْزلَةً أُ ْخ َرى } به چه معناست ؟‬
‫دفعه ‪.‬‬

‫کلمه ( ما زاغ ) در آیه ‪ 17‬سوره نجم { َما زَ ا َغ ْالبَ َ‬

‫ص ُر َو َما طَغَى } به چه معناست ؟‬
‫منحرف نشد ‪.‬‬

‫کلمه ( ضیزی ) در آیه ‪ 22‬سوره نجم { تِ ْل َ‬

‫ك إِذاً قِ ْس َمةٌ ِ‬
‫ضيزَ ى } به چه معناست ؟‬
‫ستمگرانه ‪ ،‬غیر عادالنه ‪.‬‬

‫ك َوا ِس ُع ْال َم ْغفِ َر ِة ه َُو‬ ‫کلمه ( اللمم ) در آیه ‪ 32‬سوره نجم { الَّ ِذينَ يَجْ تَنِبُونَ َكبَائِ َر اإْل ِ ْث ِم َو ْالفَ َوا ِح َ‬
‫ش إِاَّل اللَّ َم َم إِ َّن َربَّ َ‬
‫ض َوإِ ْذ أَنتُ ْم أَ ِجنَّةٌ فِي بُطُو ِن أُ َّمهَاتِ ُك ْم فَاَل تُ َز ُّكوا أَنفُ َس ُك ْم هُ َو أ ْعلَ ُم بِ َم ِن اتَّقَى } به چه‬
‫َ‬ ‫أَ ْعلَ ُم بِ ُك ْم إِ ْذ أَن َشأ َ ُكم ِّمنَ اأْل َرْ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫صغائر ‪ ،‬گناهان کوچک ‪.‬‬

‫کلمه ( أکدی ) در آیه ‪ 34‬سوره نجم { َوأَ ْعطَى قَلِيالً َوأَ ْكدَى } به چه معناست ؟‬
‫عطاء را قطع کرد ‪ .‬بخل ورزید و نداد ‪.‬‬

‫کلمه ( أقنی ) در آیه ‪ 48‬سوره نجم { َوأَنَّهُ هُ َو أَ ْغنَى َوأَ ْقنَى } به چه معناست ؟‬
‫فقیر کرد ‪.‬‬

‫کلمه ( الشعری ) در آیه ‪ 49‬سوره نجم { َوأَنَّهُ هُ َو َربُّ ال ِّش ْع َرى } به چه معناست ؟‬
‫نام ستاره ای است که گروهی از مشرکان عرب آن را می پرستیدند ‪.‬‬

‫ك تَتَ َم َ‬
‫ارى } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( آالء ـ تتماری ) در آیه ‪ 55‬سوره نجم { فَبِأ َ ِّ‬
‫ي آاَل ء َربِّ َ‬
‫آالء ‪ :‬جمع إلی ‪ ،‬نعمتها ‪.‬‬
‫تتماری ‪ :‬شک و تردید داری ‪.‬‬

‫ْس لَهَا ِمن دُو ِن هَّللا ِ َكا ِشفَةٌ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( کاشفة ) در آیه ‪ 58‬سوره نجم { لَي َ‬
‫ظاهر کننده ‪ .‬پدید آورنده ‪.‬‬

‫کلمه ( سامدون ) در آیه ‪ 61‬سوره نجم { َوأَنتُ ْم َسا ِم ُدونَ } به چه معناست ؟‬

‫جمع سامد ‪ ،‬غافل و هوس ران ‪.‬‬

‫قمر ‪:‬‬
‫اع إِلَى َش ْي ٍء نُّ ُك ٍر } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( نکر ) در آیه ‪ 6‬سوره قمر { فَتَ َو َّل َع ْنهُ ْم يَوْ َم يَ ْد ُ‬
‫ع ال َّد ِ‬
‫ناخوش آیند ‪ .‬ناپسند ‪.‬‬

‫اع يَقُو ُل ْال َكافِرُونَ هَ َذا يَوْ ٌم ع َِس ٌر } به چه‬

‫کلمات ( مهطعین ـ عسر ) در آیه ‪ 8‬سوره قمر { ُّمه ِْط ِعينَ إِلَى ال َّد ِ‬
‫معناست ؟‬
‫مهطعین ‪ :‬جمع مهطع ‪ ،‬شتابان و دوان ‪.‬‬
‫عسر ‪ :‬سخت و دشوار ‪.‬‬

‫کلمه ( مدکر ) در آیه ‪ 15‬سوره قمر { َولَقَد تَّ َر ْكنَاهَا آيَةً فَهَلْ ِمن ُّم َّد ِك ٍر } به چه معناست ؟‬
‫پند گیرنده ‪ .‬عبرت گیرنده ‪.‬‬

‫‪133‬‬
 ‫صراً فِي يَوْ ِم نَحْ ٍ‬
‫س ُّم ْستَ ِم ٍّر } به چه‬ ‫کلمه ( صرصرا) در آیه ‪ 19‬سوره قمر { إِنَّا أَرْ َس ْلنَا َعلَ ْي ِه ْم ِريحا ً َ‬
‫صرْ َ‬
‫معناست ؟‬
‫تند و سرد‪ .‬پر سرو صدا و شدید ‪.‬‬

‫اس َكأَنَّهُ ْم أَ ْع َجا ُز ن َْخ ٍل ُّمنقَ ِع ٍر } به چه‬

‫ع النَّ َ‬
‫َنز ُ‬
‫کلمات ( تنزع ـ أعجاز ـ منقعر ) در آیه ‪ 20‬سوره قمر { ت ِ‬
‫معناست ؟‬
‫تنزع ‪ :‬بر می داشت ‪ .‬از جا بر می کند ‪.‬‬
‫أعجاز ‪ :‬جمع عجز ‪ ،‬تنه ها ‪.‬‬
‫منقعر ‪ :‬از ریشه کنده شده ‪ .‬قلع شده ‪.‬‬

‫کلمه ( سعر ) در آیه ‪ 24‬سوره قمر { فَقَالُوا أَبَ َشراً ِّمنَّا َوا ِحداً نَّتَّبِ ُعهُ إِنَّا إِذاً لَّفِي َ‬
‫ضاَل ٍل َو ُسع ٍ‬
‫ُر } به چه معناست ؟‬
‫دیوانگی ‪.‬‬

‫کلمه ( أشر ) در آیه ‪ 25‬سوره قمر { أَأُ ْلقِ َي ال ِّذ ْك ُر َعلَ ْي ِه ِمن بَ ْينِنَا بَلْ ه َُو َك َّذابٌ أَ ِش ٌر } به چه معناست ؟‬
‫بسیار مغرور و متکبر ‪.‬‬

‫صا ِحبَهُ ْم فَتَ َعاطَى فَ َعقَ َر } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تعاطی ) در آیه ‪ 29‬سوره قمر { فَنَادَوْ ا َ‬
‫کار کشتن را بدست گرفت ‪.‬‬

‫ص ْي َحةً َوا ِح َدةً فَ َكانُوا َكهَ ِش ِيم ْال ُمحْ ت َِظ ِر } به‬
‫کلمات ( هشیم ـ المحتظر ) در آیه ‪ 31‬سوره قمر { إِنَّا أَرْ َس ْلنَا َعلَ ْي ِه ْم َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫هشیم ‪ :‬گیاه خشک و خورد شده ‪.‬‬
‫المحتظر ‪ :‬کسی که آغلی را براب گوسفندان و حیوانات درست می کند که مانع خروج آنها یا حمله حیوانات‬
‫وحشی گردد ‪.‬‬

‫ض ْيفِ ِه فَطَ َم ْسنَا أَ ْعيُنَهُ ْم فَ ُذوقُوا‬ ‫کلمات ( راودوه عن ضیفه ـ طمسنا ) در آیه ‪ 37‬سوره قمر { َولَقَ ْد َر َ‬
‫اودُوهُ عَن َ‬
‫َع َذابِي َونُ ُذ ِر } به چه معناست ؟‬
‫راودوه عن ضیفه ‪ :‬مراد این است که از لوط خواستند که از جانبداری مهمانان دست بر دارد و ایشان را در‬
‫اختیار آنان بگذارد تا هرچه خواستند از اعمال منافی عفت نسبت به ایشان روا دارند ‪.‬‬
‫طمسنا ‪ :‬از میان برداشتیم ‪ .‬محو و نابود کردیم ‪.‬‬

‫صب ََّحهُم بُ ْك َرةً َع َذابٌ ُّم ْستَقِ ٌّر } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( صبحهم ) در آیه ‪ 38‬سوره قمر { َولَقَ ْد َ‬
‫در فاصله طلوع فجر صادق و طلوع خورشید به سر وقتشان آمد ‪.‬‬

‫کلمه ( براءة ) در آیه ‪ 43‬سوره قمر { أَ ُكفَّا ُر ُك ْم َخ ْي ٌر ِّم ْن أُوْ لَئِ ُك ْم أَ ْم لَ ُكم بَ َراءةٌ فِي ُّ‬
‫الزب ُِر } به چه معناست ؟‬
‫امان نامه ‪.‬‬

‫کلمه ( أشیاعکم ) در آیه ‪ 51‬سوره قمر { َولَقَ ْد أَ ْهلَ ْكنَا أَ ْشيَا َع ُك ْم فَهَلْ ِمن ُّم َّد ِك ٍر } به چه معناست ؟‬
‫پیروان شما ‪ .‬مراد امثال و همگون در پیروی از کفر و شرک و معاصی ‪.‬‬

‫کلمه ( الزبر ) در آیه ‪ 52‬سوره قمر { َو ُكلُّ َش ْي ٍء فَ َعلُوهُ فِي ُّ‬

‫الزب ُِر } به چه معناست ؟‬
‫کتابها ‪.‬‬

‫ير ُم ْستَطَ ٌر } به چه معناست ؟‬

‫ير َو َكبِ ٍ‬ ‫کلمه ( مستطر ) در آیه ‪ 53‬سوره قمر { َو ُكلُّ َ‬
‫ص ِغ ٍ‬
‫مکتوب ‪ .‬نوشته شده ‪.‬‬

‫ك ُّم ْقتَ ِد ٍر } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( ملیک ) در آیه ‪ 55‬سوره قمر { فِي َم ْق َع ِد ِ‬

‫ص ْد ٍ‬
‫ق ِعن َد َملِي ٍ‬
‫پادشاه بزرگ ‪.‬‬

‫رحمن ‪:‬‬

‫‪134‬‬
 ‫کلمه ( حسبان ) در آیه ‪ 5‬سوره رحمن {ال َّش ْمسُ َو ْالقَ َم ُر بِ ُح ْسبَ ٍ‬
‫ان } به چه معناست ؟‬
‫حساب ‪ ،‬نظم و نظام ‪.‬‬

‫ض َعهَا لِأْل َن َِام } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( انام ) در آیه ‪ 10‬سوره رحمن { َواأْل َرْ َ‬
‫ض َو َ‬
‫مردمان ‪ ،‬خالیق ‪.‬‬

‫ات اأْل َ ْك َم ِام } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( اکمام ) در آیه ‪ 11‬سوره رحمن { فِيهَا فَا ِكهَةٌ َوالنَّ ْخ ُل َذ ُ‬
‫جمع کم ‪ ،‬غالف ‪.‬‬

‫کلمه ( العصف ) در آیه ‪ 12‬سوره رحمن { َو ْال َحبُّ ُذو ْال َعصْ ِ‬
‫ف َوال َّر ْي َحانُ } به چه معناست ؟‬
‫قشر و پوسته ‪.‬‬

‫کلمه ( آالء ) در آیه ‪ 13‬سوره رحمن { فَبِأَيِّ آاَل ء َربِّ ُك َما تُ َك ِّذبَا ِن } به چه معناست ؟‬
‫جمع الی ‪ ،‬نعمتها ‪.‬‬

‫ال َك ْالفَ َّخ ِ‬

‫ار } به چه معناست ؟‬
‫ص ٍ‬‫ص ْل َ‬
‫ق اإْل ِ ن َسانَ ِمن َ‬
‫کلمات ( صلصال ‪ -‬فخار ) در آیه ‪ 14‬سوره رحمن { َخلَ َ‬
‫صلصال ‪ :‬گل خشکیده ای که با زدن تلنگری به صدا در می آید ‪.‬‬
‫فخار ‪ :‬سفال ‪.‬‬

‫ج ِّمن نَّ ٍ‬
‫ار } به چه معناست ؟‬ ‫ار ٍ‬ ‫ق ْال َج َّ‬
‫ان ِمن َّم ِ‬ ‫کلمه ( مارج ) در آیه ‪ 15‬سوره رحمن { َو َخلَ َ‬
‫شعله لرزان و پیچان آتش ‪.‬‬

‫آت فِي ْالبَحْ ِر َكاأْل َعْاَل ِم } به چه‬

‫ار ْال ُمن َش ُ‬
‫کلمات ( المنشئات ‪ -‬االعالم ) در آیه ‪ 24‬سوره رحمن { َولَهُ ْال َج َو ِ‬
‫معناست ؟‬
‫المنشئات ‪ :‬کشتیها ‪.‬‬
‫االعالم ‪ :‬جمع علم ‪ ،‬کوهها ‪.‬‬

‫ض ُك َّل يَوْ ٍم هُ َو فِي َشأْ ٍن } به چه‬

‫ت َواأْل َرْ ِ‬
‫جمله ( هو فی شأن ) در آیه ‪ 29‬سوره رحمن {يَسْأَلُهُ َمن فِي ال َّس َما َوا ِ‬
‫معناست ؟‬
‫او به کاری مشغول است ‪.‬‬

‫غ لَ ُك ْم أَيُّهَا الثَّقَاَل ِن } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( سنفرغ لکم ‪ -‬الثقالن ) در آیه ‪ 31‬سوره رحمن { َسنَ ْف ُر ُ‬
‫سنفرغ لکم ‪ :‬به حساب شما خواهیم رسید ‪.‬‬
‫الثقالن ‪ :‬انس و جن ‪.‬‬

‫نس إِ ِن ا ْستَطَ ْعتُ ْم أَن تَنفُ ُذوا‬

‫کلمات ( معشر‪ -‬ان تنفذوا ‪ -‬اقطار ) در آیه ‪ 33‬سوره رحمن { يَا َم ْع َش َر ْال ِجنِّ َواإْل ِ ِ‬
‫ان } به چه معناست ؟‬ ‫ض فَانفُ ُذوا اَل تَنفُ ُذونَ إِاَّل بِس ُْلطَ ٍ‬
‫ت َواأْل َرْ ِ‬ ‫ِم ْن أَ ْقطَ ِ‬
‫ار ال َّس َما َوا ِ‬
‫معشر ‪ :‬گروه ‪ ،‬دسته ‪.‬‬
‫ان تنفذوا ‪ :‬اینکه عبور کنید و بگذرید ‪.‬‬
‫اقطار ‪ :‬جمع قطر نواحی و جوانب ‪.‬‬

‫کلمات ( شواظ ‪ -‬نحاس ) در آیه ‪ 35‬سوره رحمن { يُرْ َس ُل َعلَ ْي ُك َما ُش َواظٌ ِّمن نَّ ٍ‬
‫ار َونُ َحاسٌ فَاَل تَنت ِ‬
‫َص َرا ِن } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫شواظ ‪ :‬آتش بی دود ‪.‬‬
‫نحاس ‪ :‬آتش مسگونه ‪.‬‬

‫َت َورْ َدةً َكال ِّده ِ‬

‫َان } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( دهان ) در آیه ‪ 36‬سوره رحمن { فَإ ِ َذا ان َشقَّ ِ‬
‫ت ال َّس َماء فَ َكان ْ‬
‫روغن داغ ‪.‬‬

‫اصي َواأْل َ ْقد َِام } به چه‬

‫کلمه ( النواصی ) در آیه ‪ 41‬سوره رحمن { يُ ْع َرفُ ْال ُمجْ ِر ُمونَ بِ ِسي َماهُ ْم فَي ُْؤخَ ُذ بِالنَّ َو ِ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع ناصیة ‪ ،‬جلو سر ‪ ،‬پیشانی ‪.‬‬
‫‪135‬‬
 ‫کلمات ( حمیم ‪ -‬آن ) در آیه ‪ 44‬سوره رحمن { يَطُوفُونَ بَ ْينَهَا َوبَ ْينَ َح ِم ٍيم آ ٍن } به چه معناست ؟‬
‫حمیم ‪ :‬آب جوشان و سوزانی که به دوزخیان می نوشانند ‪.‬‬
‫آن ‪ :‬بسیار داغ و گرم ‪.‬‬

‫کلمه ( افنان ) در آیه ‪ 48‬سوره رحمن { َذ َواتَا أَ ْفنَا ٍن } به چه معناست ؟‬

‫جمع فن ‪ ،‬انواع و اقسام ‪ .‬یا جمع فنن ‪ ،‬شاخه های ترد و شاداب ‪.‬‬

‫ق َو َجنَى ْال َجنَّتَي ِْن د ٍ‬

‫َان }‬ ‫کلمات ( جنی ‪ -‬دان ) در آیه ‪ 54‬سوره رحمن { ُمتَّ ِكئِينَ َعلَى فُ ُر ٍ‬
‫ش بَطَائِنُهَا ِم ْن إِ ْستَ ْب َر ٍ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫جنی ‪ :‬میوه رسیده ‪.‬‬
‫دان ‪ :‬نزدیک ‪ ،‬در دسترس‬

‫ان } به چه‬ ‫ف لَ ْم يَ ْ‬
‫ط ِم ْثه َُّن ِإنسٌ قَ ْبلَهُ ْم َواَل َج ٌّ‬ ‫ات الطَّرْ ِ‬
‫اص َر ُ‬
‫جمله ( لم یطمثهن ) در آیه ‪ 56‬سوره رحمن { فِي ِه َّن قَ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫با ایشان مقاربت و نزدیکی نکرده است ‪.‬‬

‫کلمه ( مدهامتان ) در آیه ‪ 64‬سوره رحمن { ُم ْدهَا َّمتَا ِن } به چه معناست ؟‬

‫بسیار سبز ‪ ،‬سبز پررنگی که مایل به سیاهی باشد ‪.‬‬

‫کلمه ( نضاختان ) در آیه ‪ 66‬سوره رحمن { فِي ِه َما َع ْينَا ِن نَضَّا َختَا ِن } به چه معناست ؟‬
‫فوران کنان ‪.‬‬

‫کلمه ( حسان ) در آیه ‪ 70‬سوره رحمن { هَلْ َج َزاء اإْل ِ حْ َسا ِن إِاَّل اإْل ِ حْ َسانُ } به چه معناست ؟‬
‫جمع حسنة‪ ،‬زیبا و قشنگ ‪.‬‬

‫ات فِي ْال ِخيَ ِام } به چه‬ ‫کلمات ( حور – مقصورات – الخیام ) در آیه ‪ 72‬سوره رحمن { حُو ٌر َّم ْقص َ‬
‫ُور ٌ‬
‫معناست ؟‬
‫حور ‪ :‬جمع حوراء ‪ ،‬زنان سیاه چشم ‪.‬‬
‫مقصورات ‪ :‬جمع مقصوره ‪ ،‬محدود ‪ ،‬مخدره و محجبه ‪.‬‬
‫الخیام ‪ :‬جمع خیمه ‪ ،‬خیمه ها بارگاه ها‬

‫کلمات ( رفرف ‪ -‬عبقری ) در آیه ‪ 76‬سوره رحمن { ُمتَّ ِكئِينَ َعلَى َر ْف َر ٍ‬

‫ف ُخضْ ٍر َو َع ْبقَ ِريٍّ ِح َسا ٍن } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫رفرف ‪ :‬بالشها ‪ ،‬پشتیها ‪.‬‬
‫عبقری ‪ :‬هر چیز نادر و بی نظیر ‪.‬‬

‫واقعه ‪:‬‬
‫ضةٌ رَّافِ َعةٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( خافضه – رافعه ) در آیه ‪ 3‬سوره واقعه { خَ افِ َ‬
‫خافضه ‪ :‬پایین آورنده ‪.‬‬
‫رافعه ‪ :‬باال برنده ‪.‬‬

‫ت اأْل َرْ ضُ َر ّجا ً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( رجت ) در آیه ‪ 4‬سوره واقعه { إِ َذا ُر َّج ِ‬
‫به تکان و لرزه انداخته شد ‪.‬‬

‫ت ْال ِجبَا ُل بَ ّسا ً } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( بست ‪ -‬بسا ) در آیه ‪ 5‬سوره واقعه { َوبُ َّس ِ‬
‫بست ‪ :‬کوبیده و ریزه ریزه گردانیده شد ‪.‬‬
‫بسا ‪ :‬کوبیدن و کوفتن ‪.‬‬

‫َت هَبَاء ُّمنبَثّا ً } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( هباء ـ منبثا ) در آیه ‪ 6‬سوره واقعه { فَ َكان ْ‬

‫‪136‬‬
 ‫هباء ‪ :‬غبار و گردو خاک ‪.‬‬
‫منبثا ‪ :‬پراکنده و پخش ‪.‬‬

‫کلمه ( أزواجا ) در آیه ‪ 7‬سوره واقعه { َو ُكنتُ ْم أَ ْز َواجا ً ثَاَل ثَةً } به چه معناست ؟‬
‫اصناف ‪ ،‬انواع ‪.‬‬

‫کلمه ( المشأمة ) در آیه ‪ 9‬سوره واقعه { َوأَصْ َحابُ ْال َم ْشأ َ َم ِة َما أَصْ َحابُ ْال َم ْشأ َ َم ِة } به چه معناست ؟‬
‫سمت چپ ‪.‬‬

‫کلمه ( ثلة ) در آیه ‪ 13‬سوره واقعه { ثُلَّةٌ ِّمنَ اأْل َ َّولِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جماعت زیاد ‪.‬‬

‫ق َو َكأْ ٍ‬
‫س ِّمن َّم ِعي ٍن } به چه معناست ؟‬ ‫ب َوأَبَ ِ‬
‫اري َ‬ ‫کلمه ( أباریق ) در آیه ‪ 18‬سوره واقعه { بِأ َ ْك َوا ٍ‬
‫جمع إبریق ‪ ،‬کوزه دارای دسته و لوله ‪.‬‬

‫ُنزفُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ص َّد ُعونَ َع ْنهَا َواَل ي ِ‬
‫کلمات ( ال یصدعون ـ ال ینزفون ) در آیه ‪ 19‬سوره واقعه { اَل يُ َ‬
‫ال یصدعون ‪ :‬دچار سر درد گردانده نمی شوند ‪.‬‬
‫الینزفون ‪ :‬عقل و شعور را از دست نمی دهند ‪.‬‬

‫کلمه ( قیال ) در آیه ‪ 26‬سوره واقعه { إِاَّل قِيالً َساَل ما ً َساَل ما ً } به چه معناست ؟‬
‫سخن ‪.‬‬

‫کلمات ( سدرـ مخضود ) در آیه ‪ 28‬سوره واقعه { فِي ِس ْد ٍر َّم ْخضُو ٍد } به چه معناست ؟‬
‫سدر ‪ :‬درخت سدر ‪ ،‬کنار ‪.‬‬
‫مخضود ‪ :‬بی خار ‪.‬‬

‫کلمات ( طلح ـ منضود ) در آیه ‪ 29‬سوره واقعه { َوطَ ْل ٍ‬

‫ح َّمنضُو ٍد } به چه معناست ؟‬
‫طلح ‪ :‬درخت موز ‪.‬‬
‫منضود ‪ :‬متراکم ‪.‬‬

‫کلمه ( مسکوب ) در آیه ‪ 31‬سوره واقعه { َو َماء َّم ْس ُكو ٍ‬

‫ب } به چه معناست ؟‬
‫ریزان و روان ‪ .‬همیشه جاری ‪.‬‬

‫کلمات ( عربا ـ أترابا ) در آیه ‪ 37‬سوره واقعه { ُعرُبا ً أَ ْت َرابا ً } به چه معناست ؟‬

‫عربا ‪ :‬جمع عروب ‪ ،‬زن شیفته و دلدادهی که شوهر خود را سخت دوست دارد ‪.‬‬
‫أترابا ‪ :‬جمع ترب ‪ :‬زنان هم سن وسال و جوان بکمال ‪.‬‬

‫وم َو َح ِم ٍيم } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( سموم ) در آیه ‪ 42‬سوره واقعه { فِي َس ُم ٍ‬
‫شعله و لهب خالص ‪.‬‬

‫کلمه ( یحموم ) در آیه ‪ 43‬سوره واقعه { َو ِظ ٍّل ِّمن يَحْ ُم ٍ‬

‫وم } به چه معناست ؟‬
‫دود پر حرارت و بسیار غلیظ و سیاه ‪.‬‬

‫کلمه ( مترفین ) در آیه ‪ 45‬سوره واقعه { إِنَّهُ ْم َكانُوا قَ ْب َل َذلِكَ ُم ْت َرفِينَ } به چه معناست ؟‬
‫افراد خوش گذران و مست و مغرور فزونی نعمت ‪.‬‬

‫ث ْال َع ِظ ِيم } به چه معناست ؟‬

‫صرُّ ونَ َعلَى ْال ِحن ِ‬
‫کلمه ( الحنث العظیم ) در آیه ‪ 46‬سوره واقعه { َو َكانُوا يُ ِ‬
‫گناه بزرگ ‪ .‬گناهان کبیره ‪.‬‬

‫کلمه ( مالئون ) در آیه ‪ 53‬سوره واقعه { فَ َمالِ ُؤونَ ِم ْنهَا ْالبُطُونَ } به چه معناست ؟‬
‫پر کنندگان ‪.‬‬

‫‪137‬‬
 ‫ب ْال ِه ِيم } به چه معناست ؟‬
‫اربُونَ ُشرْ َ‬
‫کلمه ( الهیم ) در آیه ‪ 55‬سوره واقعه { فَ َش ِ‬
‫جمع أهیم و هیماء ‪ ،‬شترانی که مبتال به هیام شده اند ‪ .‬هیام دردی است که تشنگی سبب آن می گردد ‪.‬‬

‫کلمه ( تمنون ) در آیه ‪ 58‬سوره واقعه { أَفَ َرأَ ْيتُم َّما تُ ْمنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫می جهانید ‪ .‬به داخل رحم می ریزید ‪.‬‬

‫کلمات ( حطاما ـ فظلتم تفکهون ) در آیه ‪ 65‬سوره واقعه { لَوْ نَ َشاء لَ َج َع ْلنَاهُ ُحطَاما ً فَظَ ْلتُ ْم تَفَ َّكهُونَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫حطاما ‪ :‬گیاه خشک و پرپر شده ‪ .‬خاشاک ‪.‬‬
‫فظلتم تفکهون ‪ :‬بگونه ای که شما از آن در شگفت بمانید ‪.‬‬

‫کلمه ( مغرمون ) در آیه ‪ 66‬سوره واقعه { إِنَّا لَ ُم ْغ َر ُمونَ } به چه معناست ؟‬

‫زیانباران ‪ .‬زیان دیدگان ‪.‬‬

‫کلمه ( أجاجا ) در آیه ‪ 70‬سوره واقعه { لَوْ نَ َشاء َج َع ْلنَاهُ أُ َجاجا ً فَلَوْ اَل تَ ْش ُكرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بسیار شور ‪ .‬تلخ ‪.‬‬

‫کلمه ( تورون ) در آیه ‪ 71‬سوره واقعه { أَفَ َرأَ ْيتُ ُم النَّا َر الَّتِي تُورُونَ } به چه معناست ؟‬
‫روشن می کنید ‪.‬‬

‫کلمه ( المقوین ) در آیه ‪ 73‬سوره واقعه { نَحْ نُ َج َع ْلنَاهَا ت َْذ ِك َرةً َو َمتَاعا ً لِّ ْل ُم ْق ِوينَ } به چه معناست ؟‬
‫مسافرین ‪ .‬مواقع جمع موقع ‪ ،‬جایگاهها و مسیر ها ومدارهای ستارگان ‪.‬‬

‫ب َّم ْكنُو ٍن } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مکنون ) در آیه ‪ 78‬سوره واقعه { فِي ِكتَا ٍ‬
‫پنهان ‪.‬‬

‫ث أَنتُم ُّم ْد ِهنُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مدهنون ) در آیه ‪ 81‬سوره واقعه { أَفَبِهَ َذا ْال َح ِدي ِ‬
‫جمع مدهن ‪ ،‬سهل انگار و بی توجه ‪ .‬سازشکار ‪.‬‬

‫ت ْالح ُْلقُو َم } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( الحلقوم ) در آیه ‪ 83‬سوره واقعه { فَلَوْ اَل إِ َذا بَلَ َغ ِ‬
‫گلوگاه ‪ .‬حلق ‪.‬‬

‫کلمه ( غیر مدینین ) در آیه ‪ 86‬سوره واقعه { فَلَوْ اَل إِن ُكنتُ ْم َغ ْي َر َم ِدينِينَ } به چه معناست ؟‬
‫اگر شما هرگز در برابر اعمالتان جزا و سزا داده نمی شوید ‪.‬‬

‫ان َو َجنَّةُ ن َِع ٍيم } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( روح ) در آیه ‪ 89‬سوره واقعه { فَ َروْ ٌح َو َر ْي َح ٌ‬
‫راحت و آسایش ‪.‬‬

‫حدید ‪:‬‬
‫کلمه ( مستخلفین ) در آیه ‪ 7‬سوره حدید { آ ِمنُوا بِاهَّلل ِ َو َرسُولِ ِه َوأَنفِقُوا ِم َّما َج َعلَ ُكم ُّم ْست َْخلَفِينَ فِي ِه فَالَّ ِذينَ آ َمنُوا ِمن ُك ْم‬
‫َوأَنفَقُوا لَهُ ْم أَجْ ٌر َكبِي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫نمایندگان خدا در صرف اموال و دادن آن به افراد مستحق ‪.‬‬

‫کلمه ( نقتبس ) در آیه ‪ 13‬سوره حدید { يَوْ َم يَقُو ُل ْال ُمنَافِقُونَ َو ْال ُمنَافِقَ ُ‬
‫ات لِلَّ ِذينَ آ َمنُوا انظُرُونَا نَ ْقتَبِسْ ِمن نُّ ِ‬
‫ور ُك ْم‬
‫ُور لَّهُ بَابٌ بَا ِطنُهُ فِي ِه الرَّحْ َمةُ َوظَا ِه ُرهُ ِمن قِبَلِ ِه ْال َع َذابُ } به چه‬ ‫ب بَ ْينَهُم بِس ٍ‬ ‫يل ارْ ِجعُوا َو َراء ُك ْم فَ ْالتَ ِمسُوا نُوراً فَض ِ‬
‫ُر َ‬ ‫قِ َ‬
‫معناست ؟‬
‫شعله و پرتوی برگیریم ‪.‬‬

‫کلمه ( تربصتم ) در آیه ‪ 14‬سوره حدید { يُنَادُونَهُ ْم أَلَ ْم نَ ُكن َّم َع ُك ْم قَالُوا بَلَى َولَ ِكنَّ ُك ْم فَتَنتُ ْم أَنفُ َس ُك ْم َوتَ َربَّصْ تُ ْم‬
‫َوارْ تَ ْبتُ ْم َو َغ َّر ْت ُك ُم اأْل َ َمانِ ُّي َحتَّى َجاء أَ ْم ُر هَّللا ِ َو َغ َّر ُكم بِاهَّلل ِ ْال َغرُو ُر } به چه معناست ؟‬
‫‪138‬‬
 ‫درنگ کرده اید ‪ .‬منتظر مانده اید ‪.‬‬

‫کلمه ( فدیة ) در آیه ‪ 15‬سوره حدید { فَ ْاليَوْ َم اَل ي ُْؤ َخ ُذ ِمن ُك ْم فِ ْديَةٌ َواَل ِمنَ الَّ ِذينَ َكفَرُوا َمأْ َوا ُك ُم النَّا ُر ِه َي َموْ اَل ُك ْم‬
‫س ْال َم ِ‬
‫صي ُر } به چه معناست ؟‬ ‫َوبِ ْئ َ‬
‫عوض ‪ .‬غرامت ‪.‬‬

‫کلمه ( األمد ) در آیه ‪ 16‬سوره حدید { أَلَ ْم يَأْ ِن لِلَّ ِذينَ آ َمنُوا أَن ت َْخ َش َع قُلُوبُهُ ْم لِ ِذ ْك ِر هَّللا ِ َو َما نَ َز َل ِمنَ ْال َح ِّ‬
‫ق َواَل‬
‫ت قُلُوبُهُ ْم َو َكثِي ٌر ِّم ْنهُ ْم فَا ِسقُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫يَ ُكونُوا َكالَّ ِذينَ أُوتُوا ْال ِكت َ‬
‫َاب ِمن قَ ْب ُل فَطَا َل َعلَ ْي ِه ُم اأْل َ َم ُد فَقَ َس ْ‬
‫زمان ‪ ،‬مدت ‪.‬‬

‫کلمه ( الکفار ) در آیه ‪ 20‬سوره حدید { ا ْعلَ ُموا أَنَّ َما ْال َحيَاةُ ال ُّد ْنيَا لَ ِعبٌ َولَ ْه ٌو َو ِزينَةٌ َوتَفَا ُخ ٌر بَ ْينَ ُك ْم َوتَ َكاثُ ٌر فِي‬
‫ب ْال ُكفَّا َر نَبَاتُهُ ثُ َّم يَ ِهي ُج فَتَ َراهُ ُمصْ فَ ّراً ثُ َّم يَ ُكونُ ُحطَاما ً َوفِي اآْل ِخ َر ِة َع َذابٌ َش ِدي ٌد‬ ‫ث أَ ْع َج َ‬
‫اأْل َ ْم َوا ِل َواأْل َوْ اَل ِد َك َمثَ ِل َغ ْي ٍ‬
‫ُور } به چه معناست ؟‬ ‫ع الغر ِ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬ ‫اَّل‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ان َو َما ال َحيَاة ال ُّدنيَا إِ َمتَا ُ‬ ‫َو َم ْغفِ َرةٌ ِّمنَ هَّللا ِ َو ِرضْ َو ٌ‬
‫جمع کافر ‪ ،‬کشاورزان ‪.‬‬

‫ض َواَل فِي أَنفُ ِس ُك ْم إِاَّل فِي ِكتَا ٍ‬

‫ب ِّمن قَب ِْل‬ ‫صيبَ ٍة فِي اأْل َرْ ِ‬
‫اب ِمن ُّم ِ‬
‫ص َ‬‫کلمه ( نبرأها ) در آیه ‪ 22‬سوره حدید { َما أَ َ‬
‫أَن نَّ ْب َرأَهَا إِ َّن َذلِ َ‬
‫ك َعلَى هَّللا ِ يَ ِسي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫آن را بیافرینیم ‪.‬‬

‫کلمه ( یوءتکم الکفلین ) در آیه ‪ 28‬سوره حدید { يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُوا اتَّقُوا هَّللا َ َوآ ِمنُوا بِ َرسُولِ ِه ي ُْؤتِ ُك ْم ِك ْفلَي ِْن ِمن‬
‫رَّحْ َمتِ ِه َويَجْ َعل لَّ ُك ْم نُوراً تَ ْم ُشونَ بِ ِه َويَ ْغفِرْ لَ ُك ْم َوهَّللا ُ َغفُو ٌر َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫پاداش زیادی به شما می دهد ‪.‬‬

‫مجادله ‪:‬‬
‫ك فِي زَ وْ ِجهَا َوتَ ْشتَ ِكي ِإلَى هَّللا ِ‬
‫کلمات ( تشتکی ـ تحاور) در آیه ‪ 1‬سوره مجادله { قَ ْد َس ِم َع هَّللا ُ قَوْ َل الَّتِي تُ َجا ِدلُ َ‬
‫صي ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫َوهَّللا ُ يَ ْس َم ُع تَ َحا ُو َر ُك َما إِ َّن هَّللا َ َس ِمي ٌع بَ ِ‬
‫تشتکی ‪ :‬شکایت می برد ‪.‬‬
‫تحاور ‪ :‬گفتگو ‪.‬‬

‫کلمات ( یظاهرون ـ زورا ) در آیه ‪ 2‬سوره مجادله { الَّ ِذينَ يُظَا ِهرُونَ ِمن ُكم ِّمن نِّ َسائِ ِهم َّما ه َُّن أُ َّمهَاتِ ِه ْم إِ ْن‬
‫أُ َّمهَاتُهُ ْم إِاَّل الاَّل ئِي َولَ ْدنَهُ ْم َوإِنَّهُ ْم لَيَقُولُونَ ُمن َكراً ِّمنَ ْالقَوْ ِل َو ُزوراً َوإِ َّن هَّللا َ لَ َعفُ ٌّو َغفُو ٌر } به چه معناست ؟‬
‫یظاهرون ‪ :‬ظهار می کنند ‪ .‬ظهار عبارت است از این که شوهر به همسر خود بگوید تو برای من مادری ‪ .‬یعنی‬
‫همانگونه که ازدواج با مادرم برایم حرام است ‪ ،‬تو نیز تا ابد بر من حرام هتی ‪.‬‬
‫زورا ‪ :‬دروغ ‪.‬‬

‫کلمه ( یتماسا ) در آیه ‪ 3‬سوره مجادله { َوالَّ ِذينَ يُظَا ِهرُونَ ِمن نِّ َسائِ ِه ْم ثُ َّم يَعُو ُدونَ لِ َما قَالُوا فَتَحْ ِري ُر َرقَبَ ٍة ِّمن قَب ِْل‬
‫أَن يَتَ َماسَّا َذلِ ُك ْم تُو َعظُونَ بِ ِه َوهَّللا ُ بِ َما تَ ْع َملُونَ خَ بِي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫مراد از تماس ‪ ،‬نزدیکی و آمیزش جنسی و هرگونه عملی که منتهی بدان شود ‪.‬‬

‫کلمات ( یحادون ـ کبتوا ) در آیه ‪ 5‬سوره مجادله { إِ َّن الَّ ِذينَ يُ َحا ُّدونَ هَّللا َ َو َرسُولَهُ ُكبِتُوا َك َما ُكبِتَ الَّ ِذينَ ِمن قَ ْبلِ ِه ْم‬
‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫ت َولِ ْل َكافِ ِرينَ َع َذابٌ ُّم ِه ٌ‬ ‫َوقَ ْد أَنزَ ْلنَا آيَا ٍ‬
‫ت بَيِّنَا ٍ‬
‫یحادون ‪ :‬دشمنی می کنند ‪.‬‬
‫کبتوا ‪ :‬خوار و ذلیل گردانده شدند ‪.‬‬

‫ض َما يَ ُكونُ ِمن نَّجْ َوى‬ ‫ت َو َما فِي اأْل َرْ ِ‬ ‫اوا ِ‬‫کلمه ( أدنی ) در آیه ‪ 7‬سوره مجادله { أَلَ ْم ت ََر أَ َّن هَّللا َ يَ ْعلَ ُم َما فِي ال َّس َم َ‬
‫ك َواَل أَ ْكثَ َر إِ هُ َو َم َعهُ ْم أ ْينَ َما َكانوا ث َّم يُنَبِّئهُم بِ َما‬
‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫اَّل‬ ‫ثَاَل ثَ ٍة إِاَّل هُ َو َرابِ ُعهُ ْم َواَل َخ ْم َس ٍة إِاَّل ه َُو َسا ِد ُسهُ ْم َواَل أَ ْدنَى ِمن َذلِ َ‬
‫َع ِملُوا يَوْ َم ْالقِيَا َم ِة ِإ َّن هَّللا َ بِ ُك ِّل َش ْي ٍء َعلِي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫کمتر ‪.‬‬

‫‪139‬‬
 ‫کلمات ( تفسحوا ـ أنشزوا ) در آیه ‪ 11‬سوره مجادله { يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُوا إِ َذا قِي َل لَ ُك ْم تَفَ َّسحُوا فِي ْال َم َجالِ ِ‬
‫س‬
‫ُ‬ ‫ح هَّللا ُ لَ ُك ْم َوإِ َذا قِي َل ان ُش ُزوا فَان ُش ُزوا يَرْ فَ ِع هَّللا ُ الَّ ِذينَ آ َمنُوا ِمن ُك ْم َوالَّ ِذينَ أُوتُوا ْال ِع ْل َم د ََر َجا ٍ‬
‫ت َوهَّللا ُ بِ َما تَ ْع َملونَ‬ ‫فَا ْف َسحُوا يَ ْف َس ِ‬
‫خَ بِي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫تفسحوا ‪ :‬جای باز کنید ‪ .‬جمع و جور بنشینید و برای دیگران جا باز کنید ‪.‬‬
‫أنشزوا ‪ :‬برخیزید ‪ .‬بلند شوید ‪.‬‬

‫ت فَإ ِ ْذ لَ ْم تَ ْف َعلُوا َوت َ‬

‫َاب هَّللا ُ‬ ‫کلمه ( أشفقتم ) در آیه ‪ 13‬سوره مجادله { أَأَ ْشفَ ْقتُ ْم أَن تُقَ ِّد ُموا بَ ْينَ يَ َديْ نَجْ َوا ُك ْم َ‬
‫ص َدقَا ٍ‬
‫صاَل ةَ َوآتُوا ال َّز َكاةَ َوأَ ِطيعُوا هَّللا َ َو َرسُولَهُ َوهَّللا ُ َخبِي ٌر بِ َما تَ ْع َملُونَ } به چه معناست ؟‬
‫َعلَ ْي ُك ْم فَأَقِي ُموا ال َّ‬
‫ترسیدید‪.‬‬

‫ان أَاَل‬ ‫کلمه ( استحوذ ) در آیه ‪ 19‬سوره مجادله { ا ْستَحْ َو َذ َعلَ ْي ِه ُم ال َّش ْيطَانُ فَأَن َساهُ ْم ِذ ْك َر هَّللا ِ أُوْ لَئِ َ‬
‫ك ِح ْزبُ ال َّش ْيطَ ِ‬
‫ب ال َّش ْيطَا ِن هُ ُم ْال َخا ِسرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫إِ َّن ِح ْز َ‬
‫چیره گشته است ‪.‬مسلط شده و غلبه یافته است ‪.‬‬

‫حشر ‪:‬‬
‫ار ِه ْم أِل َ َّو ِل ْال َح ْش ِر َما‬
‫ب ِمن ِديَ ِ‬‫کلمه ( حشر ) در آیه ‪ 2‬سوره حشر { ه َُو الَّ ِذي أَ ْخ َر َج الَّ ِذينَ َكفَرُوا ِم ْن أَ ْه ِل ْال ِكتَا ِ‬
‫ب‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫ْث لَ ْم يَحْ تَ ِسبُوا َوقذفَ فِي قلوبِ ِه ُم الرُّ ع َ‬
‫َ‬ ‫َ‬ ‫ظَنَنتُ ْم أَن يَ ْخ ُرجُوا َوظَنُّوا أَنَّهُم َّمانِ َعتُهُ ْم ُحصُونُهُم ِّمنَ هَّللا ِ فَأَتَاهُ ُم هَّللا ُ ِم ْن َحي ُ‬
‫ار } به چه معناست ؟‬ ‫ص ِ‬ ‫ي ُْخ ِربُونَ بُيُوتَهُم بِأ َ ْي ِدي ِه ْم َوأَ ْي ِدي ْال ُم ْؤ ِمنِينَ فَا ْعتَبِرُوا يَا أُولِي اأْل َ ْب َ‬
‫گردهمایی مردم ‪.‬‬

‫َب هَّللا ُ َعلَ ْي ِه ُم ْال َجاَل ء لَ َع َّذبَهُ ْم فِي ال ُّد ْنيَا َولَهُ ْم فِي اآْل ِخ َر ِة َع َذابُ‬
‫کلمه ( الجالء) در آیه ‪ 3‬سوره حشر { َولَوْ اَل أَن َكت َ‬
‫ار } به چه معناست ؟‬‫النَّ ِ‬
‫کوچ از شهر و دیار ‪ .‬ترک خانه و کاشانه ‪.‬‬

‫کلمه ( لینة ) در آیه ‪ 5‬سوره حشر { َما قَطَ ْعتُم ِّمن لِّينَ ٍة أَوْ تَ َر ْكتُ ُموهَا قَائِ َمةً َعلَى أُصُولِهَا فَبِإ ِ ْذ ِن هَّللا ِ َولِي ُْخ ِز َ‬
‫ي‬
‫ْالفَ ِ‬
‫اسقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫درخت خرما ‪.‬‬

‫کلمات ( ما أوجفتم ـ رکاب ) در آیه ‪ 6‬سوره حشر { َو َما أَفَاء هَّللا ُ َعلَى َرسُولِ ِه ِم ْنهُ ْم فَ َما أَوْ َج ْفتُ ْم َعلَ ْي ِه ِم ْن خَ ي ٍْل‬
‫ب َولَ ِك َّن هَّللا َ يُ َسلِّطُ ُر ُسلَهُ َعلَى َمن يَ َشا ُء َوهَّللا ُ َعلَى ُك ِّل َش ْي ٍء قَ ِدي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫َواَل ِر َكا ٍ‬
‫ما أوجفتم ‪ :‬نتاخته اید ‪ .‬نداونده اید ‪ .‬به شتاب و جوالن در نیاورده اید ‪.‬‬
‫رکاب ‪ :‬شتران ‪ .‬خیل ‪.‬‬

‫کلمات ( تبوأوا ـ خصاصة ـ شح ) در آیه ‪ 9‬سوره حشر { َوالَّ ِذينَ تَبَ َّوؤُوا ال َّدا َر َواإْل ِ ي َمانَ ِمن قَ ْبلِ ِه ْم ي ُِحبُّونَ َم ْن‬
‫ق ُش َّح‬ ‫اصةٌ َو َمن يُو َ‬ ‫خَص َ‬
‫َ‬ ‫ُور ِه ْم َحا َجةً ِّم َّما أُوتُوا َوي ُْؤثِرُونَ َعلَى أَنفُ ِس ِه ْم َولَوْ َكانَ بِ ِه ْم‬
‫صد ِ‬‫هَا َج َر إِلَ ْي ِه ْم َواَل يَ ِج ُدونَ فِي ُ‬
‫نَ ْف ِس ِه فَأُوْ لَئِكَ هُ ُم ْال ُم ْفلِحُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تبوأوا ‪ :‬منزل و أوی را آماده کرده اند ‪.‬‬
‫خصاصة ‪ :‬احتیاج شدید ‪ .‬نیاز زیاد ‪.‬‬
‫شح ‪ :‬بخل ‪.‬‬

‫کلمه ( غال ) در آیه ‪ 10‬سوره حشر { َوالَّ ِذينَ َجاؤُوا ِمن بَ ْع ِد ِه ْم يَقُولُونَ َربَّنَا ا ْغفِرْ لَنَا وَإِل ِ ْخ َوانِنَا الَّ ِذينَ َسبَقُونَا‬
‫ُوف َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬ ‫ك َرؤ ٌ‬ ‫بِاإْل ِ ي َما ِن َواَل تَجْ َعلْ فِي قُلُوبِنَا ِغاّل ً لِّلَّ ِذينَ آ َمنُوا َربَّنَا إِنَّ َ‬
‫کینه ‪.‬‬

‫صنَ ٍة أَوْ ِمن َو َراء ُجد ٍُر بَأْ ُسهُ ْم بَ ْينَهُ ْم‬
‫کلمه ( جدر ) در آیه ‪ 14‬سوره حشر { اَل يُقَاتِلُونَ ُك ْم َج ِميعا ً إِاَّل فِي قُرًى ُّم َح َّ‬
‫ك بِأَنَّهُ ْم قَوْ ٌم اَّل يَ ْعقِلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َش ِدي ٌد تَحْ َسبُهُ ْم َج ِميعا ً َوقُلُوبُهُ ْم َشتَّى َذلِ َ‬
‫جمع جدار ‪ ،‬دیوارها ‪ .‬سورها ‪.‬‬

‫ال أَ ْم ِر ِه ْم َولَهُ ْم َع َذابٌ أَلِي ٌم } به چه‬

‫کلمه ( وبال ) در آیه ‪ 15‬سوره حشر { َك َمثَ ِل الَّ ِذينَ ِمن قَ ْبلِ ِه ْم قَ ِريبا ً َذاقُوا َوبَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫‪140‬‬
 ‫نتیجه بد کار ‪.‬‬

‫کلمه ( بریء ) در آیه ‪ 16‬سوره حشر { َك َمثَ ِل ال َّش ْيطَا ِن إِ ْذ قَ َ‬

‫ال لِإْل ِ ن َسا ِن ا ْكفُرْ فَلَ َّما َكفَ َر قَ َ‬
‫ال إِنِّي بَ ِري ٌء ِّمنكَ إِنِّي‬
‫أَ َخافُ هَّللا َ َربَّ ْال َعالَ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫بیزار ‪ .‬گریزان ‪.‬‬

‫صدِّعا ً ِّم ْن خَ ْشيَ ِة هَّللا ِ‬ ‫کلمه ( متصدعا ) در آیه ‪ 21‬سوره حشر { لَوْ أَن َز ْلنَا هَ َذا ْالقُرْ آنَ َعلَى َجبَ ٍل لَّ َرأَ ْيتَهُ خَ ِ‬
‫اشعا ً ُّمتَ َ‬
‫ك اأْل َ ْمثَا ُل نَضْ ِربُهَا ِللنَّ ِ‬
‫اس لَ َعلَّهُ ْم يَتَفَ َّكرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫َوتِ ْل َ‬
‫شکافته ‪.‬‬

‫ك ْالقُ ُّدوسُ ال َّساَل ُم ْال ُم ْؤ ِمنُ ْال ُمهَ ْي ِمنُ‬

‫کلمه ( المهیمن ) در آیه ‪ 23‬سوره حشر { هُ َو هَّللا ُ الَّ ِذي اَل إِلَهَ إِاَّل هُ َو ْال َملِ ُ‬
‫ْال َع ِزي ُز ْال َجبَّا ُر ْال ُمتَ َكبِّ ُر ُس ْب َحانَ هَّللا ِ َع َّما يُ ْش ِر ُكونَ } به چه معناست ؟‬
‫محافظو مراقب ‪.‬‬

‫ص ِّو ُر لَهُ اأْل َ ْس َماء ْال ُح ْسنَى يُ َسبِّ ُح لَهُ َما فِي‬
‫ئ ْال ُم َ‬ ‫ق ْالبَ ِ‬
‫ار ُ‬ ‫کلمه ( الباری ) در آیه ‪ 24‬سوره حشر { هُ َو هَّللا ُ ْال َخالِ ُ‬
‫ض َوهُ َو ْال َع ِزي ُز ْال َح ِكي ُم } به چه معناست ؟‬
‫ت َواأْل َرْ ِ‬
‫ال َّس َما َوا ِ‬
‫آفریدگار جهان از نیستی ‪.‬‬

‫ممتحنه ‪:‬‬
‫کلمات ( إن یثقفوکم ـ یبسطوا ) در آیه ‪ 2‬سوره ممتحنه { ِإن يَ ْثقَفُو ُك ْم يَ ُكونُوا لَ ُك ْم أَ ْعدَاء َويَ ْب ُسطُوا إِلَ ْي ُك ْم أَ ْي ِديَهُ ْم‬
‫َوأَ ْل ِسنَتَهُم بِالسُّو ِء َو َو ُّدوا لَوْ تَ ْكفُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫إن یثقفوکم ‪ :‬اگر بر شما دست یابند ‪.‬‬
‫یبسطوا ‪ :‬می گشایند ‪ .‬مراد گشودن دست تعدی و ستمگری و درازکردن نیش زبان برای زورگویی و بد گویی ‪.‬‬

‫َت لَ ُك ْم أُس َْوةٌ َح َسنَةٌ فِي إِ ْب َرا ِهي َم َوالَّ ِذينَ َم َعهُ إِ ْذ قَالُوا لِقَوْ ِم ِه ْم ِإنَّا ب َُراء‬ ‫کلمه ( برآء ) در آیه ‪ 4‬سوره ممتحنه { قَ ْد َكان ْ‬
‫َ‬ ‫اَّل‬ ‫هَّلل‬ ‫ُ‬ ‫ُ‬
‫ضاء أبَدا َحتى ت ْؤ ِمنوا بِا ِ َوحْ َدهُ إِ قوْ َل‬ ‫َّ‬ ‫ً‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫ْ‬
‫ِمن ُك ْم َو ِم َّما تَ ْعبُ ُدونَ ِمن دُو ِن هَّللا ِ َكفَرْ نَا بِ ُك ْم َوبَدَا بَ ْينَنَا َوبَ ْينَك ُم ال َعدَا َوة َوالبَغ َ‬
‫ُ‬
‫صي ُر } به چه‬ ‫ك ْال َم ِ‬ ‫ك ِمنَ هَّللا ِ ِمن َش ْي ٍء َّربَّنَا َعلَ ْيكَ ت ََو َّك ْلنَا َوإِلَ ْيكَ أَنَ ْبنَا َوإِلَ ْي َ‬
‫ك لَ َ‬‫ك َو َما أَ ْملِ ُ‬ ‫إِ ْب َرا ِهي َم أِل َبِي ِه أَل َ ْستَ ْغفِ َر َّن لَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫برآء ‪ :‬جمع بریء ‪ ،‬بیزار و گریزان ‪ .‬متنفر ‪.‬‬

‫کلمه ( المقسطین ) در آیه ‪ 8‬سوره ممتحنه { اَل يَ ْنهَا ُك ُم هَّللا ُ ع َِن الَّ ِذينَ لَ ْم يُقَاتِلُو ُك ْم فِي الدِّي ِن َولَ ْم ي ُْخ ِرجُو ُكم ِّمن‬
‫ار ُك ْم أَن تَبَرُّ وهُ ْم َوتُ ْق ِسطُوا إِلَ ْي ِه ْم إِ َّن هَّللا َ يُ ِحبُّ ْال ُم ْق ِس ِطينَ } به چه معناست ؟‬
‫ِديَ ِ‬
‫نیکو کاران ‪ ،‬بخشندگان ‪.‬‬

‫ِّين َوأَ ْخ َرجُو ُكم ِّمن ِديَ ِ‬

‫ار ُك ْم‬ ‫کلمه ( ظاهروا ) در آیه ‪9‬سوره ممتحنه { إِنَّ َما يَ ْنهَا ُك ُم هَّللا ُ َع ِن الَّ ِذينَ قَاتَلُو ُك ْم فِي الد ِ‬
‫ك هُ ُم الظَّالِ ُمونَ } به چه معناست ؟‬ ‫اج ُك ْم أَن تَ َولَّوْ هُ ْم َو َمن يَتَ َولَّهُ ْم فَأُوْ لَئِ َ‬
‫َوظَاهَرُوا َعلَى إِ ْخ َر ِ‬
‫پشتیبانی کرده اند ‪ .‬کمک و یاری داده اند ‪.‬‬

‫کلمات ( مهاجرات ـ الکوافر ـ عصم ) در آیه ‪ 10‬سوره ممتحنه { يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُوا إِ َذا َجاء ُك ُم ْال ُم ْؤ ِمن ُ‬
‫َات‬
‫ت فَاَل تَرْ ِجعُوه َُّن ِإلَى ْال ُكفَّ ِ‬
‫ار اَل ه َُّن ِح ٌّل لَّهُ ْم َواَل هُ ْم‬ ‫ت فَا ْمتَ ِحنُوه َُّن هَّللا ُ أَ ْعلَ ُم بِإِي َمانِ ِه َّن فَإ ِ ْن َعلِ ْمتُ ُموه َُّن ُم ْؤ ِمنَا ٍ‬ ‫ُمهَا ِج َرا ٍ‬
‫ص ِم ْال َك َوافِ ِر َواسْأَلُوا‬ ‫ع‬
‫ِِ َ‬ ‫ب‬ ‫وا‬ ‫ُ‬
‫ك‬ ‫س‬ ‫م‬ ‫ُ‬
‫َ ْ ِ‬ ‫ت‬ ‫اَل‬‫و‬ ‫َّ‬
‫ُن‬ ‫ه‬ ‫ر‬ ‫َ‬ ‫ُو‬
‫ج‬ ‫ُ‬ ‫أ‬ ‫َّ‬
‫ُن‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫م‬
‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫ت‬‫ي‬‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ت‬‫آ‬ ‫ا‬ ‫َ‬
‫ذ‬ ‫ِ‬ ‫إ‬ ‫َّ‬
‫ُن‬ ‫ه‬ ‫ُو‬ ‫ح‬ ‫ك‬
‫ِ‬ ‫َن‬ ‫ت‬ ‫ن‬‫َ‬ ‫أ‬ ‫م‬ ‫ُ‬
‫ك‬ ‫ْ‬
‫ي‬ ‫َ‬ ‫ل‬
‫َ ُ َ َ ْ‬ ‫ع‬ ‫ح‬ ‫َا‬ ‫ن‬ ‫ج‬ ‫اَل‬‫و‬ ‫وا‬‫ُ‬ ‫ق‬‫َ‬ ‫ف‬ ‫ن‬‫َ‬ ‫أ‬ ‫ا‬ ‫م‬
‫َّ‬ ‫ُم‬ ‫ه‬ ‫و‬ ‫ُ‬ ‫ت‬ ‫آ‬‫و‬‫يَ ِحلُّونَ لَه َ‬
‫َّ‬
‫ُن‬
‫َما أَنفَ ْقتُ ْم َو ْليَسْألوا َما أنفَقوا َذلِ ُك ْم ُحك ُم ِ يَحْ ُك ُم بَ ْينَ ُك ْم َو ُ َعلِي ٌم َح ِكي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫هَّللا‬ ‫هَّللا‬ ‫ْ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬
‫مهاجرات ‪ :‬هجرت کنندگان ‪.‬‬
‫الکوافر ‪ :‬جمع کافرة ‪،‬زنان کافر و بی دین ‪.‬‬
‫عصم ‪ :‬جمع عصمة ‪ ،‬عقد و نکاح پیوند زناشویی ‪.‬‬

‫اج ُك ْم إِلَى ْال ُكفَّ ِ‬

‫ار فَ َعاقَ ْبتُ ْم فَآتُوا الَّ ِذينَ َذهَبَ ْ‬
‫ت‬ ‫کلمه ( فاتکم ) در آیه ‪ 11‬سوره ممتحنه { َوإِن فَاتَ ُك ْم َش ْي ٌء ِّم ْن أَ ْز َو ِ‬
‫أَ ْز َوا ُجهُم ِّم ْث َل َما أَنفَقُوا َواتَّقُوا هَّللا َ الَّ ِذي أَنتُم بِ ِه ُم ْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫از دست شما بدر رفت ‪.‬‬

‫‪141‬‬
 ‫صف ‪:‬‬
‫کلمه ( مقتا ) در آیه ‪ 3‬سوره صف { َكبُ َر َم ْقتا ً ِعن َد هَّللا ِ أَن تَقُولُوا َما اَل تَ ْف َعلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کینه ‪ .‬خشم ‪.‬‬

‫ان‬‫صفّا ً َكأَنَّهُم بُنيَ ٌ‬

‫کلمات ( بنیان ـ مرصوص ) در آیه ‪ 4‬سوره صف { إِ َّن هَّللا َ يُ ِحبُّ الَّ ِذينَ يُقَاتِلُونَ فِي َسبِيلِ ِه َ‬
‫صوصٌ } به چه معناست ؟‬ ‫َّمرْ ُ‬
‫بنیان ‪ :‬ساختمان ‪ .‬دیوار ‪.‬‬
‫مرصوص ‪ :‬بهم پیوسته ‪.‬‬
‫کلمه ( زاغوا ) در آیه ‪ 5‬سوره صف { َوإِ ْذ قَا َل ُمو َسى لِقَوْ ِم ِه يَا قَوْ ِم لِ َم تُ ْؤ ُذونَنِي َوقَد تَّ ْعلَ ُمونَ أَنِّي َرسُو ُل هَّللا ِ‬
‫إِلَ ْي ُك ْم فَلَ َّما زَ ا ُغوا أَ َزا َغ هَّللا ُ قُلُوبَهُ ْم َوهَّللا ُ اَل يَ ْه ِدي ْالقَوْ َم ْالفَا ِسقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫منحرف شدند‪.‬‬

‫جمعه ‪:‬‬
‫ارةً أَوْ لَهْواً انفَضُّ وا إِلَ ْيهَا َوت ََر ُكوكَ قَائِما ً قُلْ َما ِعن َد هَّللا ِ‬
‫کلمه ( إنفضوا ) در آیه ‪ 11‬سوره جمعه { َوإِ َذا َرأَوْ ا تِ َج َ‬
‫َّازقِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫خَ ْي ٌر ِّمنَ اللَّه ِْو َو ِمنَ التِّ َجا َر ِة َوهَّللا ُ َخ ْي ُر الر ِ‬
‫پخش و پراکنده شدند ‪.‬‬

‫منافقون ‪:‬‬
‫کلمه ( جنة ) در آیه ‪ 2‬سوره منافقون { اتَّخَ ُذوا أَ ْي َمانَهُ ْم ُجنَّةً فَ َ‬
‫ص ُّدوا عَن َسبِي ِل هَّللا ِ ِإنَّهُ ْم َساء َما َكانُوا يَ ْع َملُونَ }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫سپر ‪.‬‬

‫ك أَجْ َسا ُمهُ ْم َوإِن يَقُولُوا تَ ْس َم ْع لِقَوْ لِ ِه ْم َكأَنَّهُ ْم ُخ ُشبٌ‬

‫کلمه ( مسندة ) در آیه ‪ 4‬سوره منافقون { َوإِ َذا َرأَ ْيتَهُ ْم تُ ْع ِجبُ َ‬
‫ص ْي َح ٍة َعلَ ْي ِه ْم هُ ُم ْال َعد ُُّو فَاحْ َذرْ هُ ْم قَاتَلَهُ ُم هَّللا ُ أَنَّى ي ُْؤفَ ُكونَ } به چه معناست ؟‬
‫ُّم َسنَّ َدةٌ يَحْ َسبُونَ ُك َّل َ‬
‫تکیه داده شده ‪.‬‬

‫يل لَهُ ْم تَ َعالَوْ ا يَ ْستَ ْغفِرْ لَ ُك ْم َرسُو ُل هَّللا ِ لَوَّوْ ا ُرؤُو َسهُ ْم‬
‫کلمات ( لووا ـ یصدون ) در آیه ‪ 5‬سوره صف { َوإِ َذا قِ َ‬
‫َو َرأَ ْيتَهُ ْم يَ ُ‬
‫ص ُّدونَ َوهُم ُّم ْستَ ْكبِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫لووا ‪ :‬پیچ دادند ‪ .‬مراد تکان دادن سر به عنوان تکبر و تمسخر ‪.‬‬
‫یصدون ‪ :‬روی می گردانند ‪.‬‬

‫تغابن ‪:‬‬
‫ك يَوْ ُم التَّغَاب ُِن َو َمن ي ُْؤ ِمن بِاهَّلل ِ َويَ ْع َملْ َ‬
‫صالِحا ً‬ ‫کلمه ( تغابن ) در آیه ‪ 9‬سوره تغابن { يَوْ َم يَجْ َم ُع ُك ْم لِيَوْ ِم ْال َج ْم ِع َذلِ َ‬
‫ت تَجْ ِري ِمن تَحْ تِهَا اأْل َ ْنهَا ُر خَ الِ ِدينَ فِيهَا أَبَدا َذلِكَ الفَوْ ُز ال َع ِظي ُم } به چه معناست ؟‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫ً‬ ‫يُ َكفِّرْ َع ْنهُ َسيِّئَاتِ ِه َويُ ْد ِخ ْلهُ َجنَّا ٍ‬
‫زیانمند گشتن ‪.‬‬

‫طالق ‪:‬‬
‫کلمه ( أحصوا العدة ) در آیه ‪ 1‬سوره طالق { يَا أَيُّهَا النَّبِ ُّي إِ َذا طَلَّ ْقتُ ُم النِّ َساء فَطَلِّقُوه َُّن لِ ِع َّدتِ ِه َّن َوأَحْ صُوا ْال ِع َّدةَ‬
‫َواتَّقُوا هَّللا َ َربَّ ُك ْم اَل تُ ْخ ِرجُوه َُّن ِمن بُيُوتِ ِه َّن َواَل يَ ْخرُجْ نَ إِاَّل أَن يَأْتِينَ بِفَا ِح َش ٍة ُّمبَيِّنَ ٍة َوتِ ْلكَ حُ دُو ُد هَّللا ِ َو َمن يَتَ َع َّد حُ دُو َد هَّللا ِ‬
‫ك أَ ْمراً } به چه معناست ؟‬ ‫فَقَ ْد ظَلَ َم نَ ْف َسهُ اَل تَ ْد ِري لَ َع َّل هَّللا َ يُحْ ِد ُ‬
‫ث بَ ْع َد َذلِ َ‬
‫زمان عده را نگه دارید و دقیقا محاسبه کنید ‪.‬‬

‫‪142‬‬
 ‫يض ِمن نِّ َسائِ ُك ْم ِإ ِن ارْ تَ ْبتُ ْم فَ ِع َّدتُه َُّن ثَاَل ثَةُ أَ ْشه ٍُر‬ ‫کلمه ( یئسن ) در آیه ‪ 4‬سوره طالق{ َوالاَّل ئِي يَئِ ْسنَ ِمنَ ْال َم ِح ِ‬
‫ً‬ ‫َ‬
‫ق َ يَجْ َعل لهُ ِم ْن أ ْم ِر ِه يُسْرا } به چه‬ ‫َّ‬ ‫هَّللا‬ ‫ض ْعنَ َح ْملَه َُّن َو َمن يَتَّ ِ‬ ‫َوالاَّل ئِي لَ ْم يَ ِحضْ نَ َوأُوْ اَل ُ‬
‫ت اأْل َحْ َما ِل أَ َجلُه َُّن أَن يَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫نا امید شده اند ‪ .‬یائسه گشته اند ‪.‬‬

‫ْث َس َكنتُم ِّمن ُوجْ ِد ُك ْم َواَل‬ ‫کلمات ( وجد ـ أوالت ـ إئتمروا ـ تعاسرتم ) در آیه ‪ 6‬سوره طالق { أَ ْس ِكنُوه َُّن ِم ْن َحي ُ‬
‫ض ْعنَ َح ْملَه َُّن فَإ ِ ْن أَرْ َ‬
‫ض ْعنَ لَ ُك ْم فَآتُوه َُّن‬ ‫ت َح ْم ٍل فَأَنفِقُوا َعلَ ْي ِه َّن َحتَّى يَ َ‬ ‫ضيِّقُوا َعلَ ْي ِه َّن َوإِن ُك َّن أُواَل ِ‬ ‫ضارُّ وه َُّن لِتُ َ‬‫تُ َ‬
‫ض ُع لَهُ أُ ْخ َرى } به چه معناست ؟‬ ‫ِ‬ ‫رْ‬‫ُ‬ ‫ت‬‫س‬ ‫َ‬ ‫ف‬ ‫م‬ ‫ُ‬ ‫ت‬ ‫رْ‬
‫ٍ َِ َ َ ْ َ‬ ‫س‬ ‫ا‬ ‫ع‬‫َ‬ ‫ت‬ ‫ن‬‫إ‬ ‫و‬ ‫ُوف‬ ‫ر‬ ‫ْ‬
‫ع‬ ‫م‬
‫َِ‬ ‫ب‬ ‫م‬ ‫ك‬‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ن‬‫ي‬‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ب‬ ‫ُوا‬‫ر‬ ‫م‬‫َ‬
‫َ ِ‬‫ت‬‫أ‬‫ْ‬ ‫و‬ ‫َّ‬
‫ُن‬ ‫ه‬ ‫ر‬‫أُج َ‬
‫ُو‬
‫وجد ‪ :‬توانایی وسع و طاقت ‪.‬‬
‫أوالت ‪ :‬صاحبان دارندگان ‪.‬‬
‫أئتمروا‪ :‬مشاوره کنید ‪.‬‬
‫تعاسرتم ‪ :‬همدیگر را در تنگنا گذاشتید و بر یکدیگر سختگیری کردید و توافق حاصل نشد ‪.‬‬

‫کلمه ( قدر علیه رزقه ) در آیه ‪ 7‬سوره طالق { لِيُنفِ ْق ُذو َس َع ٍة ِّمن َس َعتِ ِه َو َمن قُ ِد َر َعلَ ْي ِه ِر ْزقُهُ فَ ْليُنفِ ْق ِم َّما آتَاهُ‬
‫ْر يُسْراً } به چه معناست ؟‬ ‫هَّللا ُ اَل يُ َكلِّفُ هَّللا ُ نَ ْفسا ً إِاَّل َما آتَاهَا َسيَجْ َع ُل هَّللا ُ بَ ْع َد ُعس ٍ‬
‫روزی او کم گردید و فقیر شد ‪.‬‬

‫تحریم ‪:‬‬
‫ض هَّللا ُ لَ ُك ْم تَ ِحلَّةَ أَ ْي َمانِ ُك ْم َوهَّللا ُ َموْ اَل ُك ْم َوهُ َو ْال َعلِي ُم ْال َح ِكي ُم } به چه‬
‫کلمه ( تحلة ) در آیه ‪ 2‬سوره تحریم { قَ ْد فَ َر َ‬
‫معناست ؟‬
‫گشودن ‪ .‬حالل کردن ‪ .‬مراد کفاره دادن و از زیر بار مسئولیت سوگند بدر آمدن است ‪.‬‬

‫ت بِ ِه َوأَ ْ‬
‫ْض أَ ْز َوا ِج ِه َح ِديثا ً فَلَ َّما نَبَّأ َ ْ‬
‫ظهَ َرهُ‬ ‫کلمات ( أسر ـ عرف ) در آیه ‪ 3‬سوره تحریم { َوإِ ْذ أَ َس َّر النَّبِ ُّي إِلَى بَع ِ‬
‫ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫ك هَ َذا قَا َل نَبَّأنِ َي ال َعلِي ُم الخَ بِي ُر } به چه معناست‬ ‫ت َم ْن أَنبَأ َ َ‬ ‫ْض فَلَ َّما نَبَّأَهَا بِ ِه قَالَ ْ‬
‫ض عَن بَع ٍ‬‫ْضهُ َوأَ ْع َر َ‬
‫هَّللا ُ َعلَ ْي ِه َعرَّفَ بَع َ‬
‫؟‬
‫أسر ‪ :‬پنهانی بیان کرد ‪.‬‬
‫عرف ‪ :‬شناساند ‪ .‬بازگو نمود ‪.‬‬

‫َت قُلُوبُ ُك َما َوإِن تَظَاهَ َرا َعلَ ْي ِه فَإ ِ َّن هَّللا َ ه َُو‬ ‫کلمه ( إن تظاهرا ) در آیه ‪ 4‬سوره تحریم { إِن تَتُوبَا ِإلَى هَّللا ِ فَقَ ْد َ‬
‫صغ ْ‬
‫ك ظَ ِهي ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫صالِ ُح ْال ُم ْؤ ِمنِينَ َو ْال َماَل ئِ َكةُ بَ ْع َد َذلِ َ‬
‫َموْ اَل هُ َو ِجب ِْري ُل َو َ‬
‫اگر همدستی و هم پشتی کنید ‪.‬‬

‫طلَّقَ ُك َّن أَن يُ ْب ِدلَهُ أَ ْز َواجا ً َخيْراً ِّمن ُك َّن ُم ْسلِ َما ٍ‬
‫ت ُّم ْؤ ِمنَا ٍ‬
‫ت‬ ‫کلمات ( قانتات ـ سائحات ـ ثیبات ـ أبکارا َع َسى َربُّهُ إِن َ‬
‫ت َوأَ ْب َكاراً ) در آیه ‪ 5‬سوره تحریم { } به چه معناست ؟‬ ‫ت ثَيِّبَا ٍ‬
‫ت َسائِ َحا ٍ‬
‫ت عَابِدَا ٍ‬ ‫قَانِتَا ٍ‬
‫ت تَائِبَا ٍ‬
‫قانتات ‪ :‬جمه قانتة ‪ ،‬خاضع و خاشع ‪.‬‬
‫سائحات ‪ :‬جمع سائحة ‪ ،‬روزه دار ‪ ،‬گردنده ‪.‬‬
‫ثیبات ‪ :‬جمع ثیب ‪ ،‬غیر دوشیزه ‪.‬‬
‫أبکارا ‪ :‬جمع بکر ‪ ،‬دوشیزه ‪.‬‬

‫کلمه ( قوا ) در آیه ‪ 6‬سوره تحریم { يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُوا قُوا أَنفُ َس ُك ْم َوأَ ْهلِي ُك ْم نَاراً َوقُو ُدهَا النَّاسُ َو ْال ِح َجا َرةُ َعلَ ْيهَا‬
‫َماَل ئِ َكةٌ ِغاَل ظٌ ِشدَا ٌد اَل يَ ْعصُونَ هَّللا َ َما أَ َم َرهُ ْم َويَ ْف َعلُونَ َما ي ُْؤ َمرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مصون و محفوظ دارید ‪.‬‬

‫کلمه ( نصوحا ) در آیه ‪ 8‬سوره تحریم { يَا أَيُّهَا الَّ ِذينَ آ َمنُوا تُوبُوا إِلَى هَّللا ِ تَوْ بَةً نَّصُوحا ً َع َسى َربُّ ُك ْم أَن يُ َكفِّ َر‬
‫ت تَجْ ِري ِمن تَحْ تِهَا اأْل َ ْنهَا ُر يَوْ َم اَل ي ُْخ ِزي هَّللا ُ النَّبِ َّ‬
‫ي َوالَّ ِذينَ آ َمنُوا َم َعهُ نُو ُرهُ ْم يَ ْس َعى بَ ْينَ‬ ‫عَن ُك ْم َسيِّئَاتِ ُك ْم َويُ ْد ِخلَ ُك ْم َجنَّا ٍ‬
‫َ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫َّ‬
‫ورنَا َواغفِرْ لنَا إِنكَ َعلى ك ِّل َش ْي ٍء ق ِدي ٌر } به چه معناست ؟‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫أَ ْي ِدي ِه ْم َوبِأ َ ْي َمانِ ِه ْم يَقُولُونَ َربَّنَا أت ِم ْم لنَا ن َ‬
‫ُ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬
‫از روی اخالص ‪ .‬خالصانه ‪.‬‬

‫وح َواِ ْم َرأَةَ لُ ٍ‬

‫وط َكانَتَا تَحْ تَ‬ ‫ب هَّللا ُ َمثَالً لِّلَّ ِذينَ َكفَرُوا اِ ْم َرأَةَ نُ ٍ‬
‫ض َر َ‬
‫کلمه ( خانتاهما ) در آیه ‪ 10‬سوره تحریم { َ‬
‫َّ‬ ‫ُاَل‬ ‫ْ‬ ‫ً‬ ‫َ‬ ‫هَّللا‬
‫صالِ َحي ِْن فَ َخانَتَاهُ َما فَلَ ْم يُ ْغنِيَا َع ْنهُ َما ِمنَ ِ شيْئا َوقِي َل ادخ النا َر َم َع الدا ِخلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫َّ‬ ‫َع ْب َد ْي ِن ِم ْن ِعبَا ِدنَا َ‬
‫‪143‬‬
 ‫خیانت این دو همسر بدشگون‪ ،‬هماری با دشمنانوگاش اخبار و پخش اسرارخانواده و مومنا ‪.‬بود ‪.‬‬

‫ب هَّللا ُ َمثَالً لِّلَّ ِذينَ آ َمنُوا اِ ْم َرأَةَ فِرْ عَوْ نَ إِ ْذ قَالَ ْ‬

‫ت َربِّ اب ِْن لِي ِعندَكَ‬ ‫ض َر َ‬
‫کلمه ( إبن ) در آیه ‪ 11‬سوره تحریم { َو َ‬
‫بَيْتا ً فِي ْال َجنَّ ِة َونَ ِّجنِي ِمن فِرْ عَوْ نَ َو َع َملِ ِه َونَ ِّجنِي ِمنَ القوْ ِم الظالِ ِمينَ } به چه معناست ؟‬
‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬
‫بنا کن ‪ .‬بساز ‪.‬‬

‫َت فَرْ َجهَا فَنَفَ ْخنَا فِي ِه ِمن رُّ و ِحنَا‬ ‫کلمه ( أحصنت ) در آیه ‪ 12‬سوره تحریم { َو َمرْ يَ َم ا ْبنَتَ ِع ْم َرانَ الَّتِي أَحْ َ‬
‫صن ْ‬
‫َت ِمنَ ْالقَانِتِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت َربِّهَا َو ُكتُبِ ِه َو َكان ْ‬ ‫ص َّدقَ ْ‬
‫ت بِ َكلِ َما ِ‬ ‫َو َ‬
‫استوار داشت ‪ .‬مصون و محفوظ داشت ‪.‬‬

‫ملک ‪:‬‬
‫ت ِطبَاقا ً َّما تَ َرى فِي خَ ْل ِ‬
‫ق‬ ‫ق َس ْب َع َس َما َوا ٍ‬‫کلمات ( طباقا – تفاوت – فطور ) در آیه ‪ 3‬سوره ملک { الَّ ِذي َخلَ َ‬
‫ور } به چه معناست ؟‬ ‫ت فَارْ ِج ِع ْالبَ َ‬
‫ص َر هَلْ تَ َرى ِمن فُطُ ٍ‬ ‫الرَّحْ َم ِن ِمن تَفَا ُو ٍ‬
‫طباقا ‪:‬جمع طبق ‪ ،‬یا طبقه ‪ ،‬یکی فوق دیگری ‪.‬‬
‫تفاوت ‪ :‬عیب و نقص ‪ ،‬خلل و رخنه ‪.‬‬
‫فطور ‪ :‬جمع فطر ‪ ،‬درز و شکاف ‪.‬‬

‫ص ُر خَ ا ِسأ ً َوه َُو َح ِسي ٌر }‬

‫ك ْالبَ َ‬ ‫کلمات ( ینقلب ‪ -‬حسیر ) در آیه ‪ 4‬سوره ملک { ثُ َّم ارْ ِج ِع ْالبَ َ‬
‫ص َر َك َّرتَي ِْن يَنقَلِبْ إِلَ ْي َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫ینقلب ‪ :‬باز می گردد ‪.‬‬
‫حسیر ‪ :‬خسته ‪ ،‬درمانده ‪.‬‬

‫صابِي َح َو َج َع ْلنَاهَا ُرجُوما ً لِّل َّشيَا ِطي ِن َوأَ ْعتَ ْدنَا لَهُ ْم‬
‫کلمه ( رجوما ) در آیه ‪ 5‬سوره ملک { َولَقَ ْد زَ يَّنَّا ال َّس َماء ال ُّد ْنيَا بِ َم َ‬
‫َع َذ َ‬
‫اب ال َّس ِع ِ‬
‫ير } به چه معناست ؟‬
‫چیزی که همچون سنگ انداخته می شود ‪.‬‬

‫کلمات ( شهیقا – تفور ) در آیه ‪ 7‬سوره ملک { إِ َذا أُ ْلقُوا فِيهَا َس ِمعُوا لَهَا َش ِهيقا ً َو ِه َي تَفُو ُر } به چه معناست ؟‬
‫شهیقا ‪ :‬صدای وحشتناک ‪.‬‬
‫تفور ‪ :‬تنوره می زند ‪ ،‬فوران می کند ‪.‬‬

‫جمله ( تکاد تمیز ) در آیه ‪ 8‬سوره ملک { تَ َكا ُد تَ َميَّ ُز ِمنَ ْال َغ ْي ِظ ُكلَّ َما أُ ْلقِ َي فِيهَا فَوْ ٌج َسأَلَهُ ْم َخ َزنَتُهَا أَلَ ْم يَأْتِ ُك ْم‬
‫نَ ِذي ٌر } به چه معناست ؟‬
‫نزدیک است از هم شکافته و پاره پاره می شود ‪ ،‬کمی مانده است که بترکد ‪.‬‬

‫کلمه ( سحقا ) در آیه ‪ 11‬سوره ملک { فَا ْعتَ َرفُوا بِ َذنبِ ِه ْم فَسُحْ قا ً أِّل َصْ َحا ِ‬
‫ب ال َّس ِع ِ‬
‫ير } به چه معناست ؟‬
‫دور شدن از رحمت خدا ‪.‬‬

‫کلمات ( ذلوال ‪ -‬مناکب ) در آیه ‪ 15‬سوره ملک { هُ َو الَّ ِذي َج َع َل لَ ُك ُم اأْل َرْ َ‬
‫ض َذلُوالً فَا ْم ُشوا فِي َمنَا ِكبِهَا َو ُكلُوا‬
‫ِمن ر ِّْزقِ ِه َوإِلَ ْي ِه النُّ ُشو ُر } به چه معناست ؟‬
‫ذلوال ‪ :‬رام ‪ ،‬مسخر ‪.‬‬
‫مناکب ‪ :‬جمع منکب ‪ ،‬دوش ‪ ،‬مراد جوانب و اطراف زمین است ‪.‬‬

‫کلمات ( عتو‪ -‬نفور ) در آیه ‪ 21‬سوره ملک { أَ َّم ْن هَ َذا الَّ ِذي يَرْ ُزقُ ُك ْم إِ ْن أَ ْم َسكَ ِر ْزقَهُ بَل لَّجُّ وا فِي ُعتُ ٍّو‬
‫َونُفُ ٍ‬
‫ور } به چه معناست ؟‬
‫عتو ‪ :‬سر کشی ‪ ،‬طغیان ‪ ،‬تکبر ‪.‬‬
‫نفور ‪ :‬گریز ‪ ،‬فرار از حق و حقیقت ‪.‬‬

‫کلمات ( مکبا ‪ -‬سویا ) در آیه ‪ 22‬سوره ملک {أَفَ َمن يَ ْم ِشي ُم ِكبّا ً َعلَى َوجْ ِه ِه أَ ْهدَى أَ َّمن يَ ْم ِشي َس ِويّا ً َعلَى‬
‫ص َرا ٍط ُّم ْستَقِ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫ِ‬
‫مکبا ‪ :‬نگونسار ‪ ،‬بر رو افتاده ‪.‬‬
‫‪144‬‬
 ‫سویا ‪ :‬راست قامت ‪ ،‬راست و درست ‪.‬‬

‫کلمه ( ذرأکم ) در آیه ‪ 24‬سوره ملک { قُلْ هُ َو الَّ ِذي َذ َرأَ ُك ْم فِي اأْل َرْ ِ‬
‫ض َوإِلَ ْي ِه تُحْ َشرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫شما را پدیدار کرده است ‪.‬‬

‫کلمه ( زلفة ) در آیه ‪ 27‬سوره ملک { فَلَ َّما َرأَوْ هُ ُز ْلفَةً ِسيئ ْ‬
‫َت ُوجُوهُ الَّ ِذينَ َكفَرُوا َوقِي َل هَ َذا الَّ ِذي ُكنتُم بِ ِه‬
‫تَ َّد ُعونَ } به چه معناست ؟‬
‫نزدیک ‪.‬‬

‫کلمات ( غورا ‪ -‬معین ) در آیه ‪ 30‬سوره ملک { أَوْ يُصْ بِ َح َما ُؤهَا َغوْ راً فَلَن تَ ْست َِطي َع لَهُ طَلَبا ً } به چه معناست ؟‬
‫غورا ‪ :‬فرو رفتن در زمین ‪.‬‬
‫معین ‪ :‬جاری ‪ ،‬روان ‪.‬‬

‫ك أَل َجْ راً َغ ْي َر َم ْمنُ ٍ‬

‫ون } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( غیر ممنون ) در آیه ‪ 3‬سوره قلم{ َوإِ َّن لَ َ‬
‫نا مقطوع ‪ ،‬یعنی ماندگار و همیشگی ‪.‬‬
‫کلمه ( المفتون ) در آیه ‪ 6‬سوره قلم { بِأَييِّ ُك ُم ْال َم ْفتُونُ } به چه معناست ؟‬
‫دیوانگی ‪.‬‬

‫کلمه ( تدهن ) در آیه ‪ 9‬سوره قلم { َو ُّدوا لَوْ تُ ْد ِهنُ فَيُ ْد ِهنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫سهل انگاری کنی ‪.‬‬

‫کلمه ( مهین ) در آیه ‪ 10‬سوره قلم { َواَل تُ ِط ْع ُك َّل َحاَّل ٍ‬

‫ف َّم ِهي ٍن } به چه معناست ؟‬
‫خوار و پست ‪.‬‬

‫از َّم َّشاء بِنَ ِم ٍيم } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( هماز – مشاء بنمیم ) در آیه ‪ 11‬سوره قلم { هَ َّم ٍ‬
‫هماز ‪ :‬بسیار عیبجو ‪.‬‬
‫مشاء بنمیم ‪ :‬بسیار سخن چین ‪.‬‬

‫کلمات ( عتل ‪ -‬زنیم ) در آیه ‪ 13‬سوره قلم { ُعتُ ٍّل بَ ْع َد َذلِكَ زَ نِ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫عتل ‪ :‬درشتخو ‪ ،‬سنگین دل ‪.‬‬
‫زنیم ‪ :‬حرامزاده ‪.‬‬

‫کلمه ( الخرطوم ) در آیه ‪ 16‬سوره قلم { َسنَ ِس ُمهُ َعلَى ْال ُخرْ طُ ِ‬
‫وم } به چه معناست ؟‬
‫بینی ‪.‬‬

‫کلمه ( ال یستثنون ) در آیه ‪ 18‬سوره قلم { َواَل يَ ْست َْثنُونَ } به چه معناست ؟‬

‫برای مستمندان چیزی کنار نگذارند و بدیشان ندهند‪.‬‬

‫کلمه ( طائف ) در آیه ‪ 19‬سوره قلم { فَطَافَ َعلَ ْيهَا طَائِ ٌ‬

‫ف ِّمن َّربِّكَ َوهُ ْم نَائِ ُمونَ } به چه معناست ؟‬
‫بالی فرا گیر ‪.‬‬

‫کلمه ( الصریم ) در آیه ‪ 20‬سوره قلم { فَأَصْ بَ َح ْ‬

‫ت َكالص ِ‬
‫َّر ِيم } به چه معناست ؟‬
‫چیده شده ‪.‬‬

‫ار ِمينَ } به چه معناست ؟‬

‫ص ِ‬‫کلمه ( صارمین ) در آیه ‪ 21‬سوره قلم { أَ ِن ا ْغدُوا َعلَى َحرْ ثِ ُك ْم إِن ُكنتُ ْم َ‬
‫چینندگان میوه ‪.‬‬

‫کلمه ( یتخافتون ) در آیه ‪ 23‬سوره قلم { فَانطَلَقُوا َوهُ ْم يَتَخَ افَتُونَ } به چه معناست ؟‬
‫با همدیگر آهسته صحبت می کردند‪ .‬پچ پچ می کردند ‪.‬‬

‫کلمه ( حرد ) در آیه ‪ 25‬سوره قلم { َو َغدَوْ ا َعلَى َحرْ ٍد قَا ِد ِرينَ } به چه معناست ؟‬
‫منع کردن ‪ .‬باز داشتن ‪.‬‬
‫‪145‬‬
 ‫کلمه ( راغبون ) در آیه ‪ 32‬سوره قلم { َع َسى َربُّنَا أَن يُ ْب ِدلَنَا خَ يْراً ِّم ْنهَا إِنَّا إِلَى َربِّنَا َر ِ‬
‫اغبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مشتاقان ‪ ،‬عالقه مندان ‪.‬‬

‫کلمه ( زعیم ) در آیه ‪ 40‬سوره قلم { َس ْلهُم أَيُّهُم بِ َذلِ َ‬

‫ك زَ ِعي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫ضامن عهده دار ‪.‬‬

‫اش َعةً أَ ْب َ‬
‫صا ُرهُ ْم تَرْ هَقُهُ ْم ِذلَّةٌ َوقَ ْد َكانُوا يُ ْدعَوْ نَ إِلَى ال ُّسجُو ِد َوهُ ْم َسالِ ُمونَ‬ ‫کلمه ( ترهقهم ) در آیه ‪ 43‬سوره قلم { خَ ِ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫ایشان را در بر می گیر د ‪ .‬آنان را فرا می گیرد ‪.‬‬

‫ت إِ ْذ نَادَى‬
‫ب ْالحُو ِ‬ ‫کلمات ( صاحب الحوت ـ مکظوم ) در آیه ‪ 48‬سوره قلم { فَاصْ بِرْ لِ ُح ْك ِم َربِّكَ َواَل تَ ُكن َك َ‬
‫صا ِح ِ‬
‫َوه َُو َم ْكظُو ٌم } به چه معناست ؟‬
‫صحاب الحوت ‪ :‬صاحب ماهی ‪ .‬مراد یونس علیه السالم است ‪.‬‬
‫مکظوم ‪ :‬پر کینه و خشم ‪.‬‬

‫کلمات ( لنبذ ـ العراء ) در آیه ‪ 49‬سوره قلم { لَوْ اَل أَن تَدَا َر َكهُ نِ ْع َمةٌ ِّمن َّربِّ ِه لَنُبِ َذ بِ ْال َع َراء َوه َُو َم ْذ ُمو ٌم } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫لنبذ ‪ :‬حتما انداخته می شد ‪.‬‬
‫العراء ‪ :‬بیابان برهوت ‪.‬‬

‫ار ِه ْم لَ َّما َس ِمعُوا ال ِّذ ْك َر َويَقُولُونَ‬ ‫ك بِأَب َ‬

‫ْص ِ‬ ‫کلمه ( لیزلقونک ) در آیه ‪ 51‬سوره قلم { َوإِن يَ َكا ُد الَّ ِذينَ َكفَرُوا لَي ُْزلِقُونَ َ‬
‫إِنَّهُ لَ َمجْ نُ ٌ‬
‫ون } به چه معناست ؟‬
‫اینکه تو را نقش زمین سازند و نابودت کنند ‪ .‬تو را از زمین بردارند ‪.‬‬

‫حاقة ‪:‬‬
‫کلمات ( الطاغیة ) در آیه ‪ 5‬سوره حاقه { فَأ َ َّما ثَ ُمو ُد فَأ ُ ْهلِ ُكوا بِالطَّا ِغيَ ِة } به چه معناست ؟‬
‫الطاغیة ‪ :‬حادثه و بالیی که شدت آن را از حد در گذرد ‪.‬‬
‫عاتیة ‪ :‬سرکش ‪ .‬سخت ویرانگر ‪.‬‬

‫کلمات ( حسوما ـ صرعی ـ خاویة ) در آیه ‪ 7‬سوره حاقة { َس َّخ َرهَا َعلَ ْي ِه ْم َس ْب َع لَيَا ٍل َوثَ َمانِيَةَ أَي ٍَّام ُحسُوما ً فَت ََرى‬
‫صرْ عَى َكأَنَّهُ ْم أَ ْع َجا ُز ن َْخ ٍل خَ ِ‬
‫اويَ ٍة } به چه معناست ؟‬ ‫ْالقَوْ َم فِيهَا َ‬
‫حسوما ‪ :‬پی در پی ‪.‬‬
‫صرعی ‪ :‬جمع صریع ‪ ،‬ری زمین افتاده ‪.‬‬
‫خاویة ‪ :‬فروتپیده ‪ .‬پوک و تو خالی ‪.‬‬

‫طغَى ْال َماء َح َم ْلنَا ُك ْم فِي ْال َج ِ‬

‫اريَ ِة } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الجاریة ) در آیه ‪ 11‬سوره حاقة { إِنَّا لَ َّما َ‬
‫کشتی ‪.‬‬

‫کلمه ( واعیة ) در آیه ‪ 12‬سوره حاقة { لِنَجْ َعلَهَا لَ ُك ْم ت َْذ ِك َرةً َوتَ ِعيَهَا أُ ُذ ٌن َوا ِعيَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫شنوا و نگاه دارنده ‪.‬‬

‫ت اأْل َرْ ضُ َو ْال ِجبَا ُل فَ ُد َّكتَا َد َّكةً َوا ِح َدةً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( دکة ) در آیه ‪ 14‬سوره حاقه { َو ُح ِملَ ِ‬
‫یکباره در هم کوبیدن و پخش و پراکنده کردن ‪.‬‬

‫کلمه ( واهیة ) در آیه ‪ 16‬سوره حاقه { َوان َشقَّ ِ‬

‫ت ال َّس َماء فَ ِه َي يَوْ َمئِ ٍذ َوا ِهيَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫سست و شل ‪.‬‬

‫ك فَوْ قَهُ ْم يَوْ َمئِ ٍذ ثَ َمانِيَةٌ } به چه‬ ‫ك َعلَى أَرْ َجائِهَا َويَحْ ِم ُل َعرْ َ‬
‫ش َربِّ َ‬ ‫کلمه ( أرجائها ) در آیه ‪ 17‬سوره حاقه { َو ْال َملَ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫‪146‬‬
 ‫جمع رجی یا رجاء ‪ ،‬کناره ها ‪ .‬جوانب و اطراف ‪.‬‬

‫کلمه ( قطوف ) در آیه ‪ 23‬سوره حاقه { قُطُوفُهَا دَانِيَةٌ } به چه معناست ؟‬

‫جمع قطف ‪ ،‬به معنی میوه های چیده شده ‪.‬‬

‫کلمه ( الخالیة ) در آیه ‪ 24‬سوره حاقه { ُكلُوا َوا ْش َربُوا هَنِيئا ً بِ َما أَ ْسلَ ْفتُ ْم فِي اأْل َي َِّام ْالخَالِيَ ِة } به چه معناست ؟‬
‫گذشته ‪.‬‬

‫ت ْالقَ ِ‬
‫اضيَةَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( القاضیة ) در آیه ‪ 27‬سوره حاقه { يَا لَ ْيتَهَا َكانَ ِ‬
‫پایان دهنده ‪ .‬قطع کننده رشته حیات ‪.‬‬

‫کلمه ( صلوه ) در آیه ‪ 31‬سوره حاقه { ثُ َّم ْال َج ِحي َم َ‬

‫ص ُّلوهُ } به چه معناست ؟‬
‫او را داخل آتش کنید ‪.‬‬

‫کلمه ( ذرع ) در آیه ‪ 32‬سوره حاقه { ثُ َّم فِي ِس ْل ِسلَ ٍة َذرْ ُعهَا َس ْبعُونَ ِذ َراعا ً فَا ْسلُ ُكوهُ } به چه معناست ؟‬
‫اندازه و درازا ‪.‬‬

‫کلمه ( أسلکوه ) در آیه ‪ 32‬سوره حاقه { ثُ َّم فِي ِس ْل ِسلَ ٍة َذرْ ُعهَا َس ْبعُونَ ِذ َراعا ً فَا ْسلُ ُكوهُ } به چه معناست ؟‬
‫جایگزینش کنید ‪.‬‬

‫کلمه ( غسلین ) در آیه ‪ 36‬سوره حاقه { َواَل طَ َعا ٌم إِاَّل ِم ْن ِغ ْسلِ ٍ‬

‫ين } به چه معناست ؟‬
‫چرک و خون ‪.‬‬

‫کلمه ( الوتین ) در آیه ‪ 46‬سوره حاقه { ثُ َّم لَقَطَ ْعنَا ِم ْنهُ ْال َوتِينَ } به چه معناست ؟‬
‫شاهرگ قلب ‪.‬‬

‫کلمه ( حاجزین ) در آیه ‪ 47‬سوره حاقه { فَ َما ِمن ُكم ِّم ْن أَ َح ٍد َع ْنهُ َحا ِج ِزينَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع حاجز ‪ ،‬به معنی مانع و رادع ‪.‬‬

‫معارج ‪:‬‬
‫ج } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( ذی المعارج ـ المعارج ) در آیه ‪ 3‬سوره معارج { ِّمنَ هَّللا ِ ِذي ْال َم َع ِ‬
‫ار ِ‬
‫ذی المعارج ‪ :‬دارای درجات باال و مقامات ‪.‬‬
‫المعارج ‪ :‬جمع معرج ‪ ،‬محل صعود ‪.‬‬

‫کلمه ( تعرج ) در آیه ‪ 4‬سوره معارج { تَ ْع ُر ُج ْال َماَل ئِ َكةُ َوالرُّ و ُح إِلَ ْي ِه فِي يَوْ ٍم َكانَ ِم ْقدَا ُرهُ خَ ْم ِسينَ أَ ْلفَ َسنَ ٍة } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫باال می رود ‪ .‬صعود می کند ‪.‬‬

‫کلمه ( العهن ) در آیه ‪ 9‬سوره معارج { َوتَ ُكونُ ْال ِجبَا ُل َك ْال ِع ْه ِن } به چه معناست ؟‬
‫پشم رنگین ‪.‬‬

‫صيلَتِ ِه الَّتِي تُ ْؤوي ِه } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( فصیلته ـ توویة ) در آیه ‪ 13‬سوره معارج { َوفَ ِ‬
‫فصیلته ‪ :‬قوم و قبیله او ‪.‬‬
‫توویه ‪ :‬او را در پناه خود می گیرد ‪.‬‬

‫کلمه ( لظی ) در آیه ‪ 15‬سوره معارج { َكاَّل إِنَّهَا لَظَى } به چه معناست ؟‬

‫زبانه صرف و شعله خالص ‪.‬‬

‫کلمه ( نزاعة ـ الشوی ) در آیه ‪ 16‬سوره معارج { نَ َّزا َعةً لِّل َّش َوى } به چه معناست ؟‬
‫نزاعة ‪ :‬سخت جدا کننده ‪.‬‬
‫‪147‬‬
 ‫الشوی ‪ :‬پوست بدن ‪.‬‬

‫کلمه ( أوعی ) در آیه ‪ 18‬سوره معارج { َو َج َم َع فَأَوْ عَى } به چه معناست ؟‬

‫در گنجینه ها نگاه داشته است ‪.‬‬

‫ق هَلُوعا ً } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( هلوعا ) در آیه ‪ 19‬سوره معارج { إِ َّن اإْل ِ ن َسانَ ُخلِ َ‬
‫کم طاقت ‪ .‬ناشکیبا ‪.‬‬

‫کلمه ( جزوعا ) در آیه ‪ 20‬سوره معارج { إِ َذا َم َّسهُ ال َّشرُّ َج ُزوعا ً } به چه معناست ؟‬
‫بسیار بی تاب و بیقرار ‪.‬‬

‫کلمه ( منوعا ) در آیه ‪ 21‬سوره معارج { َوإِ َذا َم َّسهُ ْالخَ ْي ُر َمنُوعا ً } به چه معناست ؟‬
‫بسیار دست بازنده ‪.‬‬

‫کلمه ( مشفقون ) در آیه ‪ 27‬سوره معارج { َوالَّ ِذينَ هُم ِّم ْن َع َذا ِ‬
‫ب َربِّ ِهم ُّم ْشفِقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع مشفق ‪ ،‬هراسان و ترسان ‪.‬‬

‫اب َربِّ ِه ْم َغ ْي ُر َمأْ ُمو ٍن } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( غیرمأمون ) در آیه ‪ 28‬سوره معارج { إِ َّن َع َذ َ‬
‫بی امان ‪.‬‬
‫َّ‬
‫کلمه ( مهطعین ) در آیه ‪ 36‬سوره معارج { فَ َما ِل ال ِذينَ َكفَرُوا قِبَلَ َ‬
‫ك ُم ْه ِط ِعينَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع مهطع ‪ ،‬در شتاب ‪ ،‬شتابنده ‪.‬‬

‫کلمه ( عزین ) در آیه ‪ 37‬سوره معارج { ع َِن ْاليَ ِمي ِن َو َع ِن ال ِّش َم ِ‬

‫ال ِع ِزينَ } به چه معناست ؟‬
‫گروه گروه ‪.‬‬

‫ث ِس َراعا ً َكأَنَّهُ ْم إِلَى‬

‫کلمات ( األجداث ـ نصب ـ یوفضون ) در آیه ‪ 43‬سوره معارج { يَوْ َم يَ ْخ ُرجُونَ ِمنَ اأْل َجْ دَا ِ‬
‫ب يُوفِضُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫نُ ُ‬
‫ص ٍ‬
‫األجداث ‪ :‬جمع جدث ‪ ،‬گورها ‪.‬‬
‫نصب ‪ :‬بتها ‪ .‬نشانه راه ‪ .‬عالئم راهنمایی ‪.‬‬
‫یوفضون ‪ :‬شتاب می گیرند ‪ .‬سرعت می گیرند ‪.‬‬

‫نوح ‪:‬‬
‫کلمه ( أطوارا ) در آیه ‪ 14‬سوره نوح { َوقَ ْد َخلَقَ ُك ْم أَ ْ‬
‫ط َواراً } به چه معناست ؟‬
‫جمع طور ‪ ،‬حال و وضع ‪.‬‬

‫کلمه ( بساطا ) در آیه ‪ 19‬سوره نوح { َوهَّللا ُ َج َع َل لَ ُك ُم اأْل َرْ َ‬

‫ض بِ َساطا ً } به چه معناست ؟‬
‫پهن ‪ .‬گسترده و فراخ ‪.‬‬

‫کلمه ( فجاج ) در آیه ‪ 20‬سوره نوح { لِتَ ْسلُ ُكوا ِم ْنهَا ُسبُالً فِ َجاجا ً } به چه معناست ؟‬
‫جمع فج ‪ ،‬راههای فراخ و جاده های گشاد ‪.‬‬

‫کلمه ( کبارا ) در آیه ‪ 22‬سوره نوح { َو َم َكرُوا َم ْكراً ُكبَّاراً } به چه معناست ؟‬

‫بزرگ ‪.‬‬

‫ق‬ ‫کلمه ( ود ) در آیه ‪ 23‬سوره نوح { َوقَالُوا اَل تَ َذر َُّن آلِهَتَ ُك ْم َواَل تَ َذر َُّن َو ّداً َواَل ُس َواعا ً َواَل يَ ُغ َ‬
‫وث َويَعُو َ‬
‫َونَسْراً } به چه معناست ؟‬
‫ود ‪ ،‬سواع ‪ ،‬یغوث ‪ ،‬یعوق ‪ ،‬نسر ‪ ،‬پنج بتی بوده اند که از سایر بتها در نزد بت پرستان مشهور تر و بزرگتر‬
‫بودند ‪ .‬گویا هر یک از اینها نام انسان خدا شناس و صالحی بوده و بعد از وفات آنان ‪ ،‬گنبدها و بارگاهها بر سر‬
‫قبر ایشان برپا نموده و بعد ها بتشان ساخته ‪ ،‬و واسطه و شفیعشان شمرده اند ‪.‬‬

‫‪148‬‬
 ‫ض ِمنَ ْال َكافِ ِرينَ َديَّاراً } به چه‬
‫کلمه ( دیارا ) در آیه ‪ 26‬سوره نوح { َوقَا َل نُو ٌح رَّبِّ اَل تَ َذرْ َعلَى اأْل َرْ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫کسی ‪ .‬فردی ‪.‬‬

‫جن ‪:‬‬
‫ال ِّمنَ ْال ِجنِّ فَ َزادُوهُ ْم َرهَقا ً } به‬ ‫کلمه ( رهقا ) در آیه ‪ 6‬سوره جن { َوأَنَّهُ َكانَ ِر َجا ٌل ِّمنَ اإْل ِ ِ‬
‫نس يَعُو ُذونَ بِ ِر َج ٍ‬
‫چه معناست ؟‬
‫سفاهت و جهالت ‪ .‬گمراهی و سرکشی ‪.‬‬

‫ق قِدَداً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( قددا ) در آیه ‪ 11‬سوره جن { َوأَنَّا ِمنَّا الصَّالِحُونَ َو ِمنَّا ُدونَ َذلِ َ‬
‫ك ُكنَّا طَ َرائِ َ‬
‫جمع قدة ‪ :‬فرقه ‪ .‬دسته ‪ .‬گروه ‪.‬‬

‫کلمات ( بخسا ـ رهقا ) در آیه ‪ 13‬سوره جن { َوأَنَّا لَ َّما َس ِم ْعنَا ْالهُدَى آ َمنَّا بِ ِه فَ َمن ي ُْؤ ِمن بِ َربِّ ِه فَاَل يَ َخافُ بَ ْخسا ً َواَل‬
‫َرهَقا ً } به چه معناست ؟‬
‫بخسا ‪ :‬نقصان و کاهش ‪.‬‬
‫رهقا ‪ :‬ستم ‪.‬‬

‫کلمه ( القاسطون ) در آیه ‪ 14‬سوره جن { َوأَنَّا ِمنَّا ْال ُم ْسلِ ُمونَ َو ِمنَّا ْالقَا ِسطُونَ فَ َم ْن أَ ْسلَ َم فَأُوْ لَئِكَ تَ َحرَّوْ ا َر َشداً }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫کج روان و منحرفان ‪ .‬ستمکاران و بیدادگران ‪.‬‬

‫کلمه ( غدقا ) در آیه ‪ 16‬سوره جن { َوأَلَّ ِو ا ْستَقَا ُموا َعلَى الطَّ ِريقَ ِة أَل َ ْسقَ ْينَاهُم َّماء َغدَقا ً } به چه معناست ؟‬
‫فروان ‪ ،‬زیاد ‪.‬‬

‫ْرضْ عَن ِذ ْك ِر َربِّ ِه يَ ْسلُ ْكهُ َع َذابا ً َ‬

‫ص َعداً } به چه‬ ‫کلمه ( صعدا ) در آیه ‪ 17‬سوره جن { لِنَ ْفتِنَهُ ْم فِي ِه َو َمن يُع ِ‬
‫معناست ؟‬
‫سخت ‪ .‬غیر قابل تحمل ‪ .‬طاقت فرسا ‪.‬‬

‫کلمه ( لبد ) در آیه ‪ 19‬سوره جن { َوأَنَّهُ لَ َّما قَا َم َع ْب ُد هَّللا ِ يَ ْدعُوهُ َكادُوا يَ ُكونُونَ َعلَ ْي ِه لِبَداً } به چه معناست ؟‬
‫جمع لبدة ‪ ،‬متراکم و انباشته ‪.‬‬

‫کلمه ( أمدا ) در آیه ‪ 25‬سوره جن { قُلْ إِ ْن أَ ْد ِري أَقَ ِريبٌ َّما تُو َع ُدونَ أَ ْم يَجْ َع ُل لَهُ َربِّي أَ َمداً } به چه معناست ؟‬
‫مدت زمان طوالنی ‪.‬‬

‫ك ِمن بَي ِْن يَ َد ْي ِه َو ِم ْن ْ‬

‫خَلفِ ِه‬ ‫ُول فَإِنَّهُ يَ ْسلُ ُ‬ ‫کلمات ( یسلک ـ رصدا ) در آیه ‪ 27‬سوره جن { إِاَّل َم ِن ارْ تَ َ‬
‫ضى ِمن َّرس ٍ‬
‫صداً } به چه معناست ؟‬
‫َر َ‬
‫یسلک ‪ :‬داخل می کند ‪ .‬روان می سازد ‪.‬‬
‫رصدا ‪ :‬جمع راصد نگهبانان و مراقبان ‪.‬‬

‫مزمل ‪:‬‬
‫کلمه ( المزمل ) در آیه ‪ 1‬سوره مزمل { يَا أَيُّهَا ْال ُم َّز ِّم ُل } به چه معناست ؟‬
‫جامه بخود پیچیده ‪.‬‬

‫کلمات (ناشئة ـ وطأ ) در آیه ‪ 6‬سوره مزمل { إِ َّن نَا ِشئَةَ اللَّي ِْل ِه َي أَ َش ُّد َو ْ‬
‫طءاً َوأَ ْق َو ُم قِيالً } به چه معناست ؟‬
‫ناشئة ‪ :‬عبادت شبانه ‪.‬‬
‫وطأ ‪ :‬سنگینی ‪ .‬ثبات ‪.‬‬

‫ار َسبْحا ً طَ ِويالً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( سبحا ) در آیه ‪ 7‬سوره مزمل { إِ َّن لَكَ فِي اَلنَّهَ ِ‬
‫تالش و جنبش ‪ .‬مراد اشتغال به امور زندگی و حرکت در راه انجام کار تبلیغ و مأموریت سنگین پیامبری است‪.‬‬
‫‪149‬‬
 ‫کلمه ( تبتل) در آیه ‪ 8‬سوره مزمل { َو ْاذ ُك ِر ا ْس َم َربِّ َ‬
‫ك َوتَبَتَّلْ إِلَ ْي ِه تَ ْبتِيالً } به چه معناست ؟‬
‫کناره گیری کن ‪ .‬مراد دوری ازمردم و با تمام وجود متوجه خدا شدن و در خلوت شبها به عبادت پرداختن ‪.‬‬

‫کلمه ( مهلهم ) در آیه ‪ 11‬سوره مزمل { َو َذرْ نِي َو ْال ُم َك ِّذبِينَ أُولِي النَّ ْع َم ِة َو َمه ِّْلهُ ْم قَلِيالً } به چه معناست ؟‬
‫ایشان را به آرامی و بدون دغدغه خاطر ‪ ،‬مهلت و فرصت بده ‪ ،‬و آنان را بخود واگذار ‪.‬‬

‫کلمه ( أنکاال ) در آیه ‪ 12‬سوره مزمل { إِ َّن لَ َد ْينَا أَن َكاالً َو َج ِحيما ً } به چه معناست ؟‬
‫جمع نکل ‪ ،‬هر نوع غل وزنجیر سنگین و بند گران ‪.‬‬

‫ص ٍة َو َع َذابا ً أَلِيما ً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( غضة ) در آیه ‪ 13‬سوره مزمل { َوطَ َعاما ً َذا ُغ َّ‬
‫هر چیزی که در گلو گیر کند و نه بیرون بیاید و نه درون رود ‪.‬‬

‫ت ْال ِجبَا ُل َكثِيبا ً‬

‫کلمات ( ترجف ـ کثیبا ـ مهیال ) در آیه ‪ 14‬سوره مزمل { يَوْ َم تَرْ ُجفُ اأْل َرْ ضُ َو ْال ِجبَا ُل َو َكانَ ِ‬
‫َّم ِهيالً } به چه معناست ؟‬
‫ترجف ‪ :‬می لرزد و می جنبد ‪.‬‬
‫کثیبا ‪ :‬توده شن ‪.‬‬
‫مهیال ‪ :‬پراکنده ‪.‬‬

‫خَذنَاهُ أَ ْخذاً َوبِيالً } به چه معناست ؟‬

‫صى فِرْ عَوْ نُ ال َّرسُو َل فَأ َ ْ‬
‫کلمه ( وبیال ) در آیه ‪ 16‬سوره مزمل { فَ َع َ‬
‫سخت وشدید ‪.‬‬

‫کلمه ( شیبا ) در آیه ‪ 17‬سوره مزمل { فَ َك ْيفَ تَتَّقُونَ إِن َكفَرْ تُ ْم يَوْ ما ً يَجْ َع ُل ْال ِو ْلدَانَ ِشيبا ً } به چه معناست ؟‬
‫جمع أشیب ‪ ،‬پیران مو سپید ‪.‬‬

‫کلمه ( منفطر ) در آیه ‪ 18‬سوره مزمل { ال َّس َماء ُمنفَ ِط ٌر بِ ِه َكانَ َو ْع ُدهُ َم ْفعُوالً } به چه معناست ؟‬
‫شکافته ‪.‬‬

‫ك تَقُو ُم أَ ْدنَى ِمن ثُلُثَ ِي اللَّ ْي ِل َونِصْ فَهُ َوثُلُثَهُ َوطَائِفَةٌ ِّمنَ‬ ‫ك يَ ْعلَ ُم أَنَّ َ‬ ‫کلمه ( یضربون ) در آیه ‪ 20‬سوره مزمل { إِ َّن َربَّ َ‬
‫َاب َعلَ ْي ُك ْم فَا ْق َرؤُوا َما تَيَس ََّر ِمنَ ْالقُرْ آ ِن َعلِ َم أَن َسيَ ُكونُ ِمن ُكم‬ ‫ك َوهَّللا ُ يُقَ ِّد ُر اللَّ ْي َل َوالنَّهَا َر َعلِ َم أَن لَّن تُحْ صُوهُ فَت َ‬ ‫الَّ ِذينَ َم َع َ‬
‫يل هَّللا ِ فَا ْق َرؤُوا َما تَيَس ََّر ِمنهُْ‬ ‫ُ‬ ‫هَّللا‬
‫ض يَ ْبتَغونَ ِمن فَضْ ِل ِ َوآ َخرُونَ يُقَاتِلونَ فِي َسبِ ِ‬ ‫ُ‬ ‫َ‬ ‫أْل‬
‫ضى َوآ َخرُونَ يَضْ ِربُونَ فِي ا رْ ِ‬ ‫َّمرْ َ‬
‫صاَل ةَ َوآتُوا ال َّز َكاةَ َوأَ ْق ِرضُوا هَّللا َ قَرْ ضا ً َح َسنا ً َو َما تُقَ ِّد ُموا أِل َنفُ ِس ُكم ِّم ْن َخي ٍْر تَ ِجدُوهُ ِعن َد هَّللا ِ هُ َو خَ يْراً َوأَ ْعظَ َم‬ ‫َوأَقِي ُموا ال َّ‬
‫أَجْ راً َوا ْستَ ْغفِرُوا هَّللا َ إِ َّن هَّللا َ َغفُو ٌر َّر ِحي ٌم } به چه معناست ؟‬
‫به سفر می پردازند ‪.‬‬

‫مدثر ‪:‬‬
‫کلمه ( المدثر ) در آیه ‪ 1‬سوره مدثر { يَا أَيُّهَا ْال ُم َّدثِّ ُر } به چه معناست ؟‬
‫کسی که جامه را بر سر کشیده باشد ‪.‬‬

‫کلمه ( الرجز ) در آیه ‪ 5‬سوره مدثر { َوالرُّ جْ َز فَا ْهجُرْ } به چه معناست ؟‬

‫چیزهای کثیف و پلید ‪.‬‬

‫کلمه ( التمنن ) در آیه ‪ 6‬سوره مدثر { َواَل تَ ْمنُن تَ ْستَ ْكثِ ُر } به چه معناست ؟‬
‫عطاء مکن ‪.‬‬

‫کلمات ( نقر ـ الناقور ) در آیه ‪ 8‬سوره مدثر { فَإ ِ َذا نُقِ َر فِي النَّاقُ ِ‬
‫ور } به چه معناست ؟‬
‫نقر ‪ :‬دمیده شد ‪.‬‬
‫الناقور ‪ :‬بوق ‪ .‬شیپور ‪.‬‬

‫کلمه ( ممدودا ) در آیه ‪ 12‬سوره مدثر { َو َج َع ْل ُ‬

‫ت لَهُ َماالً َّم ْمدُوداً } به چه معناست ؟‬
‫‪150‬‬
 ‫گسترده ‪ .‬فراوان ‪.‬‬

‫َّدت لَهُ تَ ْم ِهيداً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مهدت ) در آیه ‪ 14‬سوره مدثر { َو َمه ُّ‬
‫فراهم و مهیا کرده ام ‪.‬‬

‫کلمه ( عنیدا ) در آیه ‪ 16‬سوره مدثر { َكاَّل إِنَّهُ َكانَ آِل يَاتِنَا َعنِيداً } به چه معناست ؟‬
‫مخالف ‪ .‬ستیزه گر ‪.‬‬

‫کلمات ( سأرهقه ـ صعودا ) در آیه ‪ 17‬سوره مدثر { َسأُرْ ِهقُهُ َ‬

‫صعُوداً } به چه معناست ؟‬
‫سأرهقه ‪ :‬او را وادار می کنم ‪.‬‬
‫صعودا ‪ :‬گردنه سخت و بلند ‪.‬‬

‫کلمه ( قدر ) در آیه ‪ 18‬سوره مدثر { إِنَّهُ فَ َّك َر َوقَ َّد َر } به چه معناست ؟‬
‫تعیین کرد ‪.‬‬

‫کلمات ( عبس ـ بسر ) در آیه ‪ 22‬سوره مدثر { ثُ َّم َعبَ َ‬

‫س َوبَ َس َر } به چه معناست ؟‬
‫عبس ‪ :‬روی ترش کرد ‪ .‬چهره در هم کشید‬
‫بسر ‪ :‬عجوالنه اخم تخم کرد ‪ .‬ابروها را در هم کشید ‪.‬‬

‫کلمه ( یوثر ) در آیه ‪ 24‬سوره مدثر { فَقَا َل إِ ْن هَ َذا إِاَّل ِسحْ ٌر ي ُْؤثَ ُر } به چه معناست ؟‬
‫روایت می گردد ‪ .‬نقل می شود ‪.‬‬

‫کلمات ( لواحة ـ البشر ) در آیه ‪ 29‬سوره مدثر { لَوَّا َحةٌ لِّ ْلبَ َش ِر } به چه معناست ؟‬
‫لواحة ‪ :‬بسیار سیاه کننده ‪ .‬بسیار تغییر دهنده و دگرگون کننده ‪.‬‬
‫البشر ‪ :‬اسم جنس جمعی بشرة است ‪ ،‬پوست بدن ‪.‬‬

‫ْح إِ َذا أَ ْسفَ َر } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أسفر ) در آیه ‪ 34‬سوره مدثر { َوالصُّ ب ِ‬
‫روشن گردید ‪.‬‬

‫ت َر ِهينَةٌ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( رهینة ) در آیه ‪ 38‬سوره مدثر { ُكلُّ نَ ْف ٍ‬

‫س بِ َما َك َسبَ ْ‬
‫گروگان ‪.‬‬

‫کلمه ( سلککم ) در آیه ‪ 42‬سوره مدثر { َما َسلَ َك ُك ْم فِي َسقَ َر } به چه معناست ؟‬
‫داخل گرداننده است شما را ‪.‬‬

‫کلمات ( حمر ـ مستنفرة ) در آیه ‪ 50‬سوره مدثر { َكأَنَّهُ ْم حُ ُم ٌر ُّم ْستَنفِ َرةٌ } به چه معناست ؟‬
‫حمر ‪ :‬جمع حمار ‪ ،‬گور خر ‪.‬‬
‫مستنفرة ‪ :‬گریز پا ‪.‬‬

‫کلمه ( قسورة ) در آیه ‪ 51‬سوره مدثر { فَر ْ‬

‫َّت ِمن قَ ْس َو َر ٍة } به چه معناست ؟‬
‫شیر ‪.‬‬

‫قیامة ‪:‬‬
‫کلمه ( النفس اللوامة ) در آیه ‪ 2‬سوره قیامة { َواَل أُ ْق ِس ُم بِالنَّ ْف ِ‬
‫س اللَّوَّا َم ِة } به چه معناست ؟‬
‫نفس مالمتر گر ‪.‬‬

‫کلمات ( نسوی ـ بنان ) در آیه ‪ 4‬سوره قیامة { بَلَى قَا ِد ِرينَ َعلَى أَن نُّ َس ِّو َ‬
‫ي بَنَانَهُ } به چه معناست ؟‬
‫نسوی ‪ :‬سرو سامان و نظم و نظام دهیم ‪.‬‬
‫بنان ‪ :‬سرانگشتان ‪.‬‬

‫‪151‬‬
 ‫کلمه ( لیفجر ) در آیه ‪ 5‬سوره قیامة { بَلْ ي ُِري ُد اإْل ِ ن َسانُ ِليَ ْف ُج َر أَ َما َمهُ } به چه معناست ؟‬
‫تا گناه کند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( خسف ) در آیه ‪ 8‬سوره قیامة { َوخَ َسفَ ْالقَ َم ُر‬
‫خسوف کرد ‪ .‬روشنایی را از دست داد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( وزر ) در آیه ‪ 11‬سوره قیامة { َكاَّل اَل َوز ََر‬
‫پناهگاه ‪.‬‬

‫کلمه ( معاذیر ) در آیه ‪ 15‬سوره قیامة { َولَوْ أَ ْلقَى َم َعا ِذي َرهُ } به چه معناست ؟‬
‫جمع معذرت ‪ ،‬عذرها ‪.‬‬

‫کلمه ( قرآنة ) در آیه ‪ 17‬سوره قیامة { إِ َّن َعلَ ْينَا َج ْم َعهُ َوقُرْ آنَهُ } به چه معناست ؟‬
‫قرائت آن ‪.‬‬

‫کلمه ( العاجلة ) در آیه ‪ 20‬سوره قیامة { َكاَّل بَلْ تُ ِحبُّونَ ْال َعا ِجلَةَ } به چه معناست ؟‬
‫دنیای زود گذر ‪.‬‬

‫کلمه ( ناضرة ) در آیه ‪ 22‬سوره قیامة { ُوجُوهٌ يَوْ َمئِ ٍذ نَّا ِ‬

‫ض َرةٌ } به چه معناست ؟‬
‫شاداب و شادان ‪.‬‬

‫کلمه ( باسرة ) در آیه ‪ 24‬سوره قیامة { َو ُوجُوهٌ يَوْ َمئِ ٍذ بَا ِس َرةٌ } به چه معناست ؟‬
‫درهم کشیده ‪ ،‬عبوس ‪.‬‬

‫کلمه ( فاقرة ) در آیه ‪ 25‬سوره قیامة { تَظُ ُّن أَن يُ ْف َع َل بِهَا فَاقِ َرةٌ } به چه معناست ؟‬
‫عذاب و بالیی که ستون فقرات را در هم می شکند ‪.‬‬

‫کلمه ( التراقی ) در آیه ‪ 26‬سوره قیامة { َكاَّل إِ َذا بَلَغ ْ‬

‫َت التَّ َراقِ َي } به چه معناست ؟‬
‫جمع ترقوة ‪ ،‬به معنی استخوانهایی است که گرداگرد گلو را گرفته ‪.‬‬

‫کلمه ( راق ) در آیه ‪ 27‬سوره قیامة { َوقِي َل َم ْن َرا ٍ‬

‫ق } به چه معناست ؟‬
‫تعویذ نویس ‪.‬‬

‫َّاق } به چه معناست ؟‬
‫ق بِالس ِ‬ ‫کلمه ( إلتفت ) در آیه ‪ 29‬سوره قیامة { َو ْالتَفَّ ِ‬
‫ت السَّا ُ‬
‫در هم پیچید ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ك يَوْ َمئِ ٍذ ْال َم َسا ُ‬

‫ق‬ ‫کلمه ( المساق ) در آیه ‪ 30‬سوره قیامة { إِلَى َربِّ َ‬
‫سوق دادن و راندن ‪ .‬مرجع و مسیر ‪.‬‬

‫َب إِلَى أَ ْهلِ ِه يَتَ َمطَّى } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( یتمطی ) در آیه ‪ 33‬سوره قیامة { ثُ َّم َذه َ‬
‫تکبر می کند ‪.‬‬

‫کلمه ( سدی ) در آیه ‪ 36‬سوره قیامة { أَيَحْ َسبُ اإْل ِ ن َسانُ أَن يُ ْت َر َ‬
‫ك ُسدًى } به چه معناست ؟‬
‫بیهوده ‪ .‬رها ‪.‬‬

‫انسان ‪:‬‬
‫اج نَّ ْبتَلِي ِه فَ َج َع ْلنَاهُ َس ِميعا ً بَ ِ‬
‫صيراً } به‬ ‫کلمه ( أمشاج ) در آیه ‪ 2‬سوره انسان { إِنَّا َخلَ ْقنَا اإْل ِ ن َسانَ ِمن نُّ ْ‬
‫طفَ ٍة أَ ْم َش ٍ‬
‫چه معناست ؟‬
‫جمع مشیج یا مشج ‪ ،‬آمیخته ‪ .‬آمیزه ‪.‬‬

‫‪152‬‬
 ‫ار يَ ْش َربُونَ ِمن َكأْ ٍ‬
‫س َكانَ ِمزَ ا ُجهَا َكافُوراً } به چه‬ ‫کلمات ( کأس ـ مزاج ) در آیه ‪ 5‬سوره انسان { إِ َّن اأْل َ ْب َر َ‬
‫معناست ؟‬
‫کأس ‪ :‬جام پر از شراب ‪.‬‬
‫مزاج ‪ :‬آمیزه ‪ .‬آمیخته ‪.‬‬

‫کلمه ( یفجر ونها تفجیرها ) در آیه ‪ 6‬سوره انسان { َعيْنا ً يَ ْش َربُ بِهَا ِعبَا ُد هَّللا ِ يُفَ ِّجرُونَهَا تَ ْف ِجيراً } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫جاری و روان می کنند ‪.‬‬

‫کلمه ( مستطیرا ) در آیه ‪ 7‬سوره انسان { يُوفُونَ بِالنَّ ْذ ِر َويَ َخافُونَ يَوْ ما ً َكانَ َشرُّ هُ ُم ْستَ ِطيراً } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫پران و گترده ‪ .‬فرا گیر و پراکنده ‪.‬‬

‫کلمات ( عبوسا ـ قمطریرا ) در آیه ‪ 10‬سوره انسان { إِنَّا نَخَافُ ِمن َّربِّنَا يَوْ ما ً َعبُوسا ً قَ ْمطَ ِريراً } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫عبوسا ‪ :‬بس ترشرو و چهره درهم کشیده ‪.‬‬
‫قمطریرا ‪ :‬سخت اخمو ‪ .‬بسیار سخت و شدید ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫کلمه ( نضرة ) در آیه ‪ 11‬سوره انسان { فَ َوقَاهُ ُم هَّللا ُ َش َّر َذلِكَ ْاليَوْ ِم َولَقَّاهُ ْم نَضْ َرةً َو ُسرُوراً‬
‫معناست ؟‬
‫سرسبزی و خرمی ‪ .‬شادی و شادمانی ‪.‬‬

‫کلمه ( زمهریرا ) در آیه ‪ 13‬سوره انسان { ُمتَّ ِكئِينَ فِيهَا َعلَى اأْل َ َرائِ ِ‬
‫ك اَل يَ َروْ نَ فِيهَا َش ْمسا ً َواَل زَ ْمهَ ِريراً }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫سوز سرما ‪ .‬شدت سرما ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ت قُطُوفُهَا ت َْذلِيالً‬

‫کلمات ( دانیة ـ قطوف ) در آیه ‪ 14‬سوره انسان { َودَانِيَةً َعلَ ْي ِه ْم ِظاَل لُهَا َو ُذلِّلَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫دانیة ‪ :‬نزدیک ‪ .‬فرو افتاده ‪.‬‬
‫قطوف ‪ :‬جمع قطف ‪ ،‬میوه رسیده ‪.‬‬

‫َت قَ َو ِ‬
‫اري َرا } به چه‬ ‫ض ٍة َوأَ ْك َوا ٍ‬
‫ب َكان ْ‬ ‫َويُطَافُ َعلَ ْي ِهم بِآنِيَ ٍة ِّمن فِ َّ‬ ‫کلمه ( قواریر ) در آیه ‪ 15‬سوره انسان {‬
‫معناست ؟‬
‫جمع قارورة ‪ ،‬ظرف بلورین و شیشه ای ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( سلسبیال ) در آیه ‪ 18‬سوره انسان { َعيْنا ً فِيهَا تُ َس َّمى َس ْل َسبِيالً‬
‫در لغت به معنی آب روان و خوشگوار ‪.‬‬

‫ض ٍة َو َسقَاهُ ْم‬ ‫ق َو ُحلُّوا أَ َس ِ‬

‫او َر ِمن فِ َّ‬ ‫س ُخضْ ٌر َوإِ ْستَ ْب َر ٌ‬
‫کلمه ( عالیهم ) در آیه ‪ 21‬سوره انسان { عَالِيَهُ ْم ثِيَابُ سُن ُد ٍ‬
‫طهُوراً } به چه معناست ؟‬ ‫َربُّهُ ْم َش َرابا ً َ‬
‫بر اندام ایشان است ‪ .‬به تن ایشان است ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫کلمه ( أسر ) در آیه ‪ 28‬سوره انسان { نَحْ نُ خَ لَ ْقنَاهُ ْم َو َش َد ْدنَا أَس َْرهُ ْم َوإِ َذا ِش ْئنَا بَ َّد ْلنَا أَ ْمثَالَهُ ْم تَ ْب ِديالً‬
‫معناست ؟‬
‫مفصل ‪ .‬بند ‪ .‬پیوند ‪.‬‬

‫مرسالت ‪:‬‬
‫کلمه ( المرسالت ) در آیه ‪ 1‬سوره مرسالت { َو ْال ُمرْ َساَل ِ‬
‫ت عُرْ فا ً } به چه معناست ؟‬
‫فروفرستاده شده ها ‪.‬‬

‫‪153‬‬
 ‫ت َعصْ فا ً } به چه معناست ؟‬ ‫فَ ْال َعا ِ‬
‫صفَا ِ‬ ‫کلمات ( العاصفات ـ عصفا ) در آیه ‪ 2‬سوره مرسالت {‬
‫العاصفات ‪ :‬جمع عاصفة در هم پیچنده و نابود کننده ‪ .‬تند باد ‪.‬‬
‫عصفا ‪ :‬تند وزیدن ‪.‬‬

‫ت نَ ْشراً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( الناشرات ـ نشرا ) در آیه ‪ 3‬سوره مرسالت { َوالنَّ ِ‬

‫اش َرا ِ‬
‫الناشرات ‪ :‬پخش کنندگان ‪.‬‬
‫نشرا ‪ :‬پخش کردن ‪.‬‬

‫ت فَرْ قا ً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الفارقات ) در آیه سوره ‪ 4‬مرسالت { فَ ْالفَ ِ‬

‫ارقَا ِ‬
‫جدا سازندگان ‪.‬‬

‫کلمه ( الملقیات ) در آیه ‪ 5‬سوره مرسالت { فَ ْال ُم ْلقِيَا ِ‬

‫ت ِذ ْكراً } به چه معناست ؟‬
‫رسانندگان پیام آسمانی به مردم ‪.‬‬

‫فَإ ِ َذا النُّجُو ُم طُ ِم َس ْ‬

‫ت } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( طمست ) در آیه ‪ 8‬سوره مرسالت {‬
‫نابود شدند ‪ .‬بی نور گشتند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( فرجت ) در آیه ‪ 9‬سوره مرسالت { َوإِ َذا ال َّس َماء فُ ِر َج ْ‬
‫ت‬
‫شکافته گردند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( نسفت ) در آیه ‪ 10‬سوره مرسالت { َوإِ َذا ْال ِجبَا ُل نُ ِسفَ ْ‬
‫ت‬
‫از جا کنده شد و پخش گردید ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( أقتت ) در آیه ‪ 11‬سوره مرسالت { َوإِ َذا الرُّ ُس ُل أُقِّت ْ‬
‫َت‬
‫تعیین وقت گردید ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( أجلت ) در آیه ‪ 12‬سوره مرسالت { أِل َيِّ يَوْ ٍم أُجِّ لَ ْ‬
‫ت‬
‫به تاخیر افکنده شده است ‪ .‬تعیین گشته است ‪.‬‬

‫أَلَ ْم ن َْخلُق ُّكم ِّمن َّماء َّم ِهي ٍن } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مهین ) در آیه ‪ 20‬سوره مرسالت {‬
‫خوار و سبک ‪ .‬حقیر و ناچیز ‪.‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫ار َّم ِكي ٍن‬ ‫ر‬‫َ‬ ‫ق‬ ‫ي‬ ‫ف‬
‫َ َ ُ ِ َ ٍ‬ ‫ه‬ ‫َا‬ ‫ن‬‫ل‬‫ْ‬ ‫ع‬‫ج‬‫َ‬ ‫ف‬ ‫{‬ ‫مرسالت‬ ‫سوره‬ ‫کلمه ( مکین ) در آیه ‪21‬‬
‫محکم و استوار ‪.‬‬

‫أَلَ ْم نَجْ َع ِل اأْل َرْ َ‬

‫ض ِكفَاتا ً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( کفاتا ) در آیه ‪ 25‬سوره مرسالت {‬
‫جمع کننده و گرد آورنده ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ت َوأَ ْسقَ ْينَا ُكم َّماء فُ َراتا‬ ‫کلمه ( شامخات ) در آیه ‪ 27‬سوره مرسالت { َو َج َع ْلنَا فِيهَا َر َو ِ‬
‫اس َي َشا ِمخَا ٍ‬
‫معناست ؟‬
‫شامخات ‪ :‬جمع شامخ ‪ ،‬بلند و سر بفلک کشیده ‪.‬‬
‫فراتا ‪ :‬گوارا ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ب‬ ‫کلمه ( شعب ) در آیه ‪ 30‬سوره مرسالت { انطَلِقُوا ِإلَى ِظ ٍّل ِذي ثَاَل ِ‬
‫ث ُش َع ٍ‬
‫جمع شعبه ‪ ،‬شاخه ‪.‬‬

‫کلمه ( ظلیل ) در آیه ‪ 31‬سوره مرسالت { اَل ظَلِي ٍل َواَل يُ ْغنِي ِمنَ اللَّهَ ِ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬
‫سایه دار ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( شرر ) در آیه ‪ 32‬سوره مرسالت { إِنَّهَا تَرْ ِمي بِ َش َر ٍر َك ْالقَصْ ِر‬
‫جمع شررة و شرارة ‪ ،‬زبانه ها ‪ .‬جرقه ها ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ص ْف ٌر‬ ‫کلمات ( جمالة ـ صفر ) در آیه ‪ 33‬سوره مرسالت { َكأَنَّهُ ِج َمالَ ٌ‬
‫ت ُ‬
‫‪154‬‬
 ‫جمالة ‪ :‬جمع جمل ‪ ،‬شتران ‪.‬‬
‫صفر ‪ :‬جمع اصفر ‪ ،‬زرد رنگ ‪.‬‬

‫نبإ ‪:‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( النبأ ) در آیه ‪ 2‬سوره نبإ { ع َِن النَّبَإ ِ ْال َع ِظ ِيم‬
‫خبر مهم ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مهادا ) در آیه ‪ 6‬سوره نبإ { أَلَ ْم نَجْ َع ِل اأْل َرْ َ‬
‫ض ِمهَاداً‬
‫جایگاه آماده ‪ .‬گاهواره ‪.‬‬

‫ال أَوْ تَاداً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أوتادا ) در آیه ‪ 7‬سوره نبإ { َو ْال ِجبَ َ‬
‫جمع وتد ‪ ،‬میخها ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( سباتا ) در آیه ‪ 9‬سوره نبإ { َو َج َع ْلنَا نَوْ َم ُك ْم ُسبَاتا ً‬

‫آرامش و آسایش ‪.‬‬

‫ت َماء ثَجَّاجا ً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( المعصرات ) در آیه ‪ 14‬سوره نبإ { َوأَن َز ْلنَا ِمنَ ْال ُمع ِ‬
‫ْص َرا ِ‬
‫جمع معصر ‪ ،‬ابرهایی که زمان باریدن آنها فرا رسیده باشد ‪.‬‬

‫ت أَ ْلفَافا ً } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الفافا ) در آیه ‪ 16‬سوره نبإ { َو َجنَّا ٍ‬
‫انبوه در هم پیچده ‪.‬‬

‫کلمه ( میقاتا ) در آیه ‪ 17‬سوره نبإ { ِإ َّن يَوْ َم ْالفَصْ ِل َكانَ ِميقَاتا ً } به چه معناست ؟‬
‫میعاد ‪ .‬وقت معین و مقرر برای زنده شدن ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ور فَتَأْتُونَ أَ ْف َواجا ً‬

‫کلمه ( أفواجا ) در آیه ‪ 18‬سوره نبإ { يَوْ َم يُنفَ ُخ فِي الصُّ ِ‬
‫جمع فوج ‪ ،‬گروهها و دسته ها ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫صاداً‬ ‫کلمه ( مرصادا ) در آیه ‪ 21‬سوره نبإ { ِإ َّن َجهَنَّ َم َكان ْ‬
‫َت ِمرْ َ‬
‫کمینگاه ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مآبا ) در آیه ‪ 22‬سوره نبإ { لِ ْلطَّ ِ‬

‫اغينَ َمآبا ً‬
‫محل بازگشت ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( البثین ـ أحقابا ) در آیه ‪ 23‬سوره نبإ { اَل بِثِينَ فِيهَا أَحْ قَابا ً‬
‫البثین ‪ :‬ماندگاران ‪.‬‬
‫أحقابا ‪ :‬مدت زمان نا محدود ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( غساقا ) در آیه ‪ 25‬سوره نبإ { إِاَّل َح ِميما ً َو َغسَّاقا ً‬

‫خونابه ‪ ،‬چرک زخم ‪.‬‬

‫کلمه ( مفازا ) در آیه ‪ 31‬سوره نبإ { إِ َّن لِ ْل ُمتَّقِينَ َمفَازاً } به چه معناست ؟‬

‫نجات و رستگاری از دوزخ ‪.‬‬

‫ب أَ ْت َرابا ً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( أترابا ) در آیه ‪ 33‬سوره نبإ { َو َك َو ِ‬

‫اع َ‬
‫جمع ترب ‪ ،‬همسال ‪ .‬همسن ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( دهاقا ) در آیه ‪ 34‬سوره نبإ { َو َكأْسا ً ِدهَاقا ً‬

‫لبریز ‪ .‬ماالمال پر ‪.‬‬

‫‪155‬‬
 ‫ت َواأْل َرْ ِ‬
‫ض َو َما بَ ْينَهُ َما الرحْ َم ِن اَل يَ ْملِ ُكونَ‬ ‫کلمات ( الیملکون ـ خطابا ) در آیه ‪ 37‬سوره نبإ { َربِّ ال َّس َما َوا ِ‬
‫ِم ْنهُ ِخطَابا ً } به چه معناست ؟‬
‫الیملکون ‪ :‬توان ندارند ‪ .‬نمی توانند ‪.‬‬
‫خطابا ‪ :‬مخاطب قرار دادن ‪ .‬زبان به سخن گشودن ‪ .‬گفتگو کردن ‪.‬‬

‫نازعات ‪:‬‬
‫ت غَرْ قا ً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( النازعات ) در آیه ‪ 1‬سوره نازعات { َوالنَّ ِ‬
‫ازعَا ِ‬
‫برکنندگان ‪ .‬بیرون کشندگان ‪.‬‬

‫ت نَ ْشطا ً } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الناشطات ) در آیه ‪ 2‬سوره نازعات { َوالنَّا ِشطَا ِ‬
‫آنهایی که کارها را آهسته و آرام ولی استادانه انجام می دهند ‪.‬‬

‫کلمات ( ترجف ـ الراجفة ) در آیه ‪ 6‬سوره نازعات { يَوْ َم تَرْ ُجفُ الرَّا ِجفَةُ } به چه معناست ؟‬
‫ترجف ‪ :‬می لرزد ‪ .‬می لرزاند ‪.‬‬
‫الراجفة ‪ :‬لرزان ‪ .‬لرزاننده ‪ .‬مراد نفخه نخستین صور است ‪.‬‬

‫کلمه ( الرادفة ) در آیه ‪ 7‬سوره نازعات { تَ ْتبَ ُعهَا الرَّا ِدفَةُ } به چه معناست ؟‬
‫پیرو ‪ .‬بدنبال آینده ‪ .‬مراد نفخه دوم است ‪.‬‬

‫قُلُوبٌ يَوْ َمئِ ٍذ َوا ِجفَةٌ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( واجفة ) در آیه ‪ 8‬سوره نازعات {‬
‫مضطرب و پریشان ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫کلمات ( مردودون ـ الحافرة ) در آیه ‪ 9‬سوره نازعات { يَقُولُونَ أَئِنَّا لَ َمرْ دُو ُدونَ فِي ْال َحافِ َر ِة‬
‫معناست ؟‬
‫مردودون ‪ :‬برگردانده شدگان ‪.‬‬
‫الحافرة ‪ :‬راه طی شده ‪ .‬حالت نخستین و زندگی پیشین ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( زجرة ) در آیه ‪ 13‬سوره نازعات { فَإِنَّ َما ِه َي زَ جْ َرةٌ َوا ِح َدةٌ‬
‫صدا و فریاد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الساهرة ) در آیه ‪ 14‬سوره نازعات { فَإ ِ َذا هُم بِالسَّا ِه َر ِة‬
‫دشت و بیابان سفید و هموارو پهناور ‪ .‬مراد صحرای محشر است ‪.‬‬

‫ط ًوى } به چه معناست ؟‬ ‫س ُ‬‫کلمه ( طوی ) در آیه ‪ 16‬سوره نازعات { إِ ْذ نَادَاهُ َربُّهُ بِ ْال َوا ِد ْال ُمقَ َّد ِ‬
‫نام سرزمینی در شام ‪ ،‬میان مدین و مصر ‪ ،‬در پایین کوه سینا ‪ ،‬نخستین بار در آنجا بر موسی علیه السالم وحی‬
‫نازل شد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ال اآْل ِخ َر ِة َواأْل ُولَى‬

‫کلمه ( نکال ) در آیه ‪ 25‬سوره نازعات { فَأَخَ َذهُ هَّللا ُ نَ َك َ‬
‫تعذیب ‪ .‬عذاب ‪ .‬عقوبت ‪.‬‬

‫ش لَ ْيلَهَا َوأَ ْخ َر َج ض َ‬
‫ُحاهَا } به چه معناست ؟‬ ‫َوأَ ْغطَ َ‬ ‫کلمه ( أغطش ) در آیه ‪ 29‬سوره نازعات {‬
‫تاریک کرد ‪.‬‬

‫کلمه ( دحاها ) در آیه ‪ 30‬سوره نازعات { َواأْل َرْ َ‬

‫ض بَ ْع َد َذلِ َ‬
‫ك د ََحاهَا } به چه معناست ؟‬
‫آن را پرت کرد و غلتاند ‪.‬‬

‫کلمه ( مرعی ) در آیه ‪ 31‬سوره نازعات { أَ ْخ َر َج ِم ْنهَا َماءهَا َو َمرْ عَاهَا } به چه معناست ؟‬
‫چراگاه ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( أرساها ) در آیه ‪ 32‬سوره نازعات { َو ْال ِجبَا َل أَرْ َساهَا‬
‫‪156‬‬
 ‫ثابت و استوار کرد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ت الطَّا َّمةُ ْال ُكب َْرى‬

‫کلمه ( الطامة ) در آیه ‪ 34‬سوره نازعات { فَإ ِ َذا َجاء ِ‬
‫مراد قیامت است ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ت ْال َج ِحي ُم لِ َمن يَ َرى‬

‫کلمه ( برزت ) در آیه ‪ 36‬سوره نازعات { َوبُرِّ َز ِ‬
‫نموده شد ‪ .‬آشکار گردانده شد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( آثر ) در آیه ‪ 38‬سوره نازعات { َوآثَ َر ْال َحيَاةَ ال ُّد ْنيَا‬
‫برگزیده باشد ‪ .‬ترجیح داده باشد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( المأوی ) در آیه ‪ 39‬سوره نازعات { فَإ ِ َّن ْال َج ِحي َم ِه َي ْال َمأْ َوى‬
‫منزل وجایگاه ‪.‬‬

‫ك َع ِن السَّا َع ِة أَيَّانَ ُمرْ َساهَا } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( أیان ـ مرساها ) در آیه ‪ 42‬سوره نازعات { يَسْأَلُونَ َ‬
‫أیان ‪ :‬چه وقت ؟ کی ؟‬
‫مرساها ‪ :‬وقوع قیامت و برپاشدن آن ‪.‬‬

‫کلمات ( لم یلبثوا ـ عشیة ـ ضحی ) در آیه ‪ 46‬سوره نازعات { َكأَنَّهُ ْم يَوْ َم يَ َروْ نَهَا لَ ْم يَ ْلبَثُوا ِإاَّل َع ِشيَّةً أَوْ‬
‫ضُ َحاهَا } به چه معناست ؟‬
‫لم یلبثوا ‪ :‬نمانده اند و بسر نبرده اند ‪.‬‬
‫عشیة ‪ :‬شب هنگام ‪.‬‬
‫ضحی ‪ :‬چاشتگاه ‪.‬‬

‫عبس ‪:‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫س َوتَ َولَّى‬
‫کلمه ( عبس ) در آیه ‪ 1‬سوره عبس { َعبَ َ‬
‫چهره در هم کشید ‪.‬‬

‫کلمه ( تصدی ) در آیه ‪ 6‬سوره عبس { فَأَنتَ لَهُ تَ َ‬

‫ص َّدى } به چه معناست ؟‬
‫رو می کنی ‪.‬‬

‫کلمه ( تلهی ) در آیه ‪ 10‬سوره عبس { فَأَنتَ َع ْنهُ تَلَهَّى } به چه معناست ؟‬

‫غافل می گردی ‪.‬‬

‫کلمه ( سفرة ) در آیه ‪ 15‬سوره عبس { بِأ َ ْي ِدي َسفَ َر ٍة } به چه معناست ؟‬

‫جمع سافر ‪ ،‬نویسندگان ‪.‬‬

‫کلمه ( بررة ) در آیه ‪ 16‬سوره عبس { ِك َر ٍام بَ َر َر ٍة } به چه معناست ؟‬

‫جمع بار ‪ ،‬نیکو کرداران ‪.‬‬

‫کلمه ( أنشره ) در آیه ‪ 22‬سوره عبس { ثُ َّم إِ َذا َشاء أَن َش َرهُ } به چه معناست ؟‬
‫زنده اش گرداند ‪.‬‬

‫ض َما أَ َم َرهُ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( لما یقض ) در آیه ‪ 23‬سوره عبس { َكاَّل لَ َّما يَ ْق ِ‬
‫هنوز انجام نداده است ‪.‬‬

‫صبَ ْبنَا ْال َماء َ‬

‫صبّا ً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( صببنا ) در آیه ‪ 25‬سوره عبس { أَنَّا َ‬
‫فرو ریخته ایم ‪.‬‬

‫کلمه ( شققنا ) در آیه ‪ 26‬سوره عبس { ثُ َّم َشقَ ْقنَا اأْل َرْ َ‬
‫ض َشقّا ً } به چه معناست ؟‬
‫‪157‬‬
 ‫شکافتن زمین ‪.‬‬

‫کلمه ( قضبا ) در آیه ‪ 28‬سوره عبس { َو ِعنَبا ً َوقَضْ با ً } به چه معناست ؟‬

‫گیاهان خوردنی همچون سبزیجات ‪.‬‬

‫ق ُغ ْلبا ً } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( غلبا ) در آیه ‪ 30‬سوره عبس { َو َحدَائِ َ‬
‫جمع غلباء ‪ ،‬باغی که درختان تنومند داشته و پر و انبوه باشد ‪.‬‬

‫کلمه ( أبا ) در آیه ‪ 31‬سوره عبس { َوفَا ِكهَةً َوأَبّا ً } به چه معناست ؟‬

‫چراگاه ‪ .‬گیاهان خودرو ‪.‬‬

‫ت الصَّا َّخةُ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( الصاخة ) در آیه ‪ 33‬سوره عبس { فَإ ِ َذا َجاء ِ‬
‫صدای کر کننده ‪ .‬مراد نفخه صور دوم است ‪.‬‬

‫صا ِحبَتِ ِه َوبَنِي ِه } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( صاحبته ) در آیه ‪ 36‬سوره عبس { َو َ‬
‫زن و همسرش ‪.‬‬

‫ئ ِّم ْنهُ ْم يَوْ َمئِ ٍذ َشأْ ٌن يُ ْغنِي ِه } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( یغنیه ) در آیه ‪ 37‬سوره عبس { لِ ُكلِّ ا ْم ِر ٍ‬
‫او را بسنده است یعنی مجالی برای او باقی نمی گذارد تا امکان و فرصت این را داشته باشد به دیگران بپردازد ‪.‬‬

‫کلمه ( مسفرة ) در آیه ‪ 38‬سوره عبس { ُوجُوهٌ يَوْ َمئِ ٍذ ُّم ْسفِ َرةٌ } به چه معناست ؟‬
‫شادان وخندان ‪.‬‬

‫کلمه (غبرة ) در آیه ‪ 40‬سوره عبس { َو ُوجُوهٌ يَوْ َمئِ ٍذ َعلَ ْيهَا َغبَ َرةٌ } به چه معناست ؟‬
‫گرد و خاک برخواسته و در هوا پراکنده ‪.‬‬

‫کلمه ( قترة ) در آیه ‪ 41‬سوره عبس { تَرْ هَقُهَا قَت ََرةٌ } به چه معناست ؟‬
‫ابر تیره وسیاه ‪.‬‬

‫تکویر ‪:‬‬
‫کلمه ( کورت ) در آیه ‪ 1‬سوره تکویر { إِ َذا ال َّش ْمسُ ُك ِّو َر ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫در هم پیچیده ‪.‬‬

‫کلمه ( انکدرت ) در آیه ‪ 2‬سوره تکویر { َوإِ َذا النُّجُو ُم ان َك َد َر ْ‬

‫ت } به چه معناست ؟‬
‫فرو افتاده ‪.‬‬

‫کلمه ( سیرت ) در آیه ‪ 3‬سوره تکویر { َوإِ َذا ْال ِجبَا ُل ُسيِّ َر ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫به حرکت انداخته شد ‪.‬‬

‫کلمات ( العشار ـ عطلت ) در آیه ‪ 4‬سوره تکویر { َوإِ َذا ْال ِع َشا ُر ُعطِّلَ ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫العشار ‪ :‬جمع عشراء ‪ ،‬شترانی که ده ماه از آبستنی آنها گذشته است و نفیسترین چیز در پیش عربها بودند ‪.‬‬
‫عطلت ‪ :‬به حال خود رها شده ‪.‬‬

‫کلمه ( سجرت ) در آیه ‪ 6‬سوره تکویر { َوإِ َذا ْالبِ َحا ُر ُس ِّج َر ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫سراسر آتش گردید ‪.‬‬

‫کلمه ( الموءودة ) در آیه ‪ 8‬سوره تکویر { َوإِ َذا ْال َموْ ؤُو َدةُ ُسئِلَ ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫دختر زنده بگور ‪.‬‬

‫کلمه ( کشطت ) در آیه ‪ 11‬سوره تکویر { َوإِ َذا ال َّس َماء ُك ِشطَ ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫‪158‬‬
 ‫پوست کنده شد ‪.‬‬

‫کلمه ( أزلفت ) در آیه ‪ 13‬سوره تکویر { َوإِ َذا ْال َجنَّةُ أُ ْزلِفَ ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫نزدیک گردانده شد ‪.‬‬

‫کلمه ( الخنس ) در آیه ‪ 15‬سوره تکویر { فَاَل أُ ْق ِس ُم بِ ْال ُخنَّ ِ‬

‫س } به چه معناست ؟‬
‫جمع خانس ‪ ،‬واپس روندگان ‪ .‬واپس ماندگان ‪.‬‬

‫ار ْال ُكنَّ ِ‬

‫س } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الجوار ) در آیه ‪ 16‬سوره تکویر { ْال َج َو ِ‬
‫جمع جاریة ‪ ،‬روندگان ‪ .‬سیارگان ‪.‬‬

‫کلمه ( عسعس ) در آیه ‪ 17‬سوره تکویر { َواللَّ ْي ِل إِ َذا َع ْس َع َ‬

‫س } به چه معناست ؟‬
‫شب رو آورد و تاریک شد ‪.‬‬

‫ْح إِ َذا تَنَفَّ َ‬

‫س } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( تنفس ) در آیه ‪ 18‬سوره تکویر { َوالصُّ ب ِ‬
‫نفس کشید ‪ .‬دمیدن گرفت ‪.‬‬

‫ين } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مکین ) در آیه ‪ 20‬سوره تکویر { ِذي قُ َّو ٍة ِعن َد ِذي ْال َعرْ ِ‬
‫ش َم ِك ٍ‬
‫دارای مکانت و منزلت ‪.‬‬

‫اع ثَ َّم أَ ِمي ٍن } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مطاع ) در آیه ‪ 21‬سوره تکویر { ُمطَ ٍ‬
‫فرمانروا ‪.‬‬

‫ضنِي ٍن } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( ضنین ) در آیه ‪ 24‬سوره تکویر { َو َما هُ َو َعلَى ْال َغ ْي ِ‬
‫ب بِ َ‬
‫بخیل ‪.‬‬

‫کلمه ( رجیم ) در آیه ‪ 25‬سوره تکویر { َو َما هُ َو بِقَوْ ِل َش ْيطَا ٍن َر ِج ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫رانده شده و مطرود ‪.‬‬

‫انفطار ‪:‬‬
‫کلمه ( إنفطرت ) در آیه ‪ 1‬سوره انفطار { إِ َذا ال َّس َماء انفَطَ َر ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫شکافته شد ‪.‬‬

‫کلمه ( انتثرت ) در آیه ‪ 2‬سوره انفطار { َوإِ َذا ْال َك َوا ِكبُ انتَثَ َر ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫پراکنده شد ‪.‬‬

‫ت } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( فجرت ) در آیه ‪ 3‬سوره انفطار { َوإِ َذا ْالبِ َحا ُر فُجِّ َر ْ‬
‫برجوشانده شدند ‪ .‬آب دریا ها به هم آمیخته گردید و منفجر گردانده شد ‪.‬‬

‫کلمه ( بعثرت ) در آیه ‪ 4‬سوره انفطار { َوإِ َذا ْالقُبُو ُر بُ ْعثِ َر ْ‬

‫ت } به چه معناست ؟‬
‫زیر و رو گردانده شد ‪.‬‬

‫کلمه ( سواک ) در آیه ‪ 7‬سوره انفطار { الَّ ِذي َخلَقَكَ فَ َسوَّاكَ فَ َع َدلَ َ‬
‫ك } به چه معناست ؟‬
‫تو را سر و سامان و نظم و نظام داده است ‪.‬‬

‫کلمه ( الدین ) در آیه ‪ 9‬سوره انفطار { َكاَّل بَلْ تُ َك ِّذبُونَ بِالدِّي ِن } به چه معناست ؟‬
‫سزا و جزا ‪.‬‬

‫س َشيْئا ً َواأْل َ ْم ُر يَوْ َمئِ ٍذ هَّلِل ِ } به چه معناست ؟‬

‫ك نَ ْفسٌ لِّنَ ْف ٍ‬
‫کلمه ( ال تملک ) در آیه ‪ 19‬سوره انفطار { يَوْ َم اَل تَ ْملِ ُ‬
‫قادر به انجام کاری نیست ‪ .‬نمی تواند ‪.‬‬
‫‪159‬‬
 ‫مطففین ‪:‬‬
‫کلمه ( المطففین ) در آیه ‪ 1‬سوره مطففین { َو ْي ٌل لِّ ْل ُمطَفِّفِينَ } به چه معناست ؟‬
‫کاهندگان ‪.‬‬

‫اس يَ ْستَوْ فُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( اکتالوا ) در آیه ‪ 2‬سوره مطففین { الَّ ِذينَ إِ َذا ا ْكتَالُ ْ‬
‫وا َعلَى النَّ ِ‬
‫با کیل و پیمانه خریدند و دریافت داشتند ‪.‬‬

‫کلمات ( کالوهم ـ یخسرون ) در آیه ‪ 3‬سوره مطففین { َوإِ َذا َكالُوهُ ْم أَو َّوزَ نُوهُ ْم ي ُْخ ِسرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کالوهم ‪ :‬برای مردم پیمودند ‪.‬‬
‫یخسرون ‪ :‬می کاهند ‪.‬‬

‫َاب الفُج ِ‬
‫َّار لَفِي ِسج ٍ‬
‫ِّين } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( سجین ) در آیه ‪ 7‬سوره مطففین { َكاَّل إِ َّن ِكت َ‬
‫اسم خاص دیوان یا دفتر بایگانی نامه های اعمال بدکاران و بزهکاران است ‪.‬‬

‫کلمه ( معتد ) در آیه ‪ 12‬سوره مطففین { َو َما يُ َك ِّذبُ بِ ِه إِاَّل ُكلُّ ُم ْعتَ ٍد أَثِ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫متجاوزی که از حد و مزر قانون عقل و شرع در می گذرد ‪.‬‬

‫ال أَ َسا ِطي ُر اأْل َ َّولِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أساطیر ) در آیه ‪ 13‬سوره مطففین { إِ َذا تُ ْتلَى َعلَ ْي ِه آيَاتُنَا قَ َ‬
‫جمع اسطورة ‪ ،‬افسانه ها ‪.‬‬

‫کلمه ( ران ) در آیه ‪14‬سوره مطففین { َكاَّل بَلْ َرانَ َعلَى قُلُوبِ ِهم َّما َكانُوا يَ ْك ِسبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫زنگار زد ‪ .‬زنگ زده کرد ‪.‬‬

‫َاب اأْل َ ْب َر ِ‬
‫ار لَفِي ِعلِّيِّينَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( علیین ) در آیه ‪ 18‬سوره مطففین { َكاَّل ِإ َّن ِكت َ‬
‫اسم خاص دیوان یا دفتر کل نامه های اعمال نیکان و نیکوکاران است ‪.‬‬

‫ق َّم ْختُ ٍ‬
‫وم } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( رحیق ـ مختوم ) در آیه ‪ 25‬سوره مطففین { يُ ْسقَوْ نَ ِمن ر ِ‬
‫َّحي ٍ‬
‫رحیق ‪ :‬شراب خالص ‪.‬‬
‫مختوم ‪ :‬مهر شده ‪ .‬سر بسته ‪.‬‬

‫س ْال ُمتَنَافِسُونَ } به چه‬

‫ك َوفِي َذلِكَ فَ ْليَتَنَافَ ِ‬
‫کلمات ( ختام ـ لیتنافس ) در آیه ‪ 26‬سوره مطففین { ِختَا ُمهُ ِم ْس ٌ‬
‫معناست ؟‬
‫ختام ‪ :‬مهر ‪ .‬دربند ‪.‬‬
‫لیتنافس ‪ :‬باید که مسابقه بدهد و رقابت بکند و پیشی بگیرد ‪.‬‬

‫کلمات ( مزاج ـ تسنیم ) در آیه ‪ 27‬سوره مطففین { َو ِمزَا ُجهُ ِمن تَ ْسنِ ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫مزاج ‪ :‬ممزوج ‪ .‬آمیزه و آمیخته ‪.‬‬
‫تسنیم ‪ :‬آبی که از بلندی فرو می ریزد ‪ .‬در اینجا اسم چشمه ای است در بهشت ‪.‬‬

‫کلمه ( یتغامزون ) در آیه ‪ 30‬سوره مطففین { َوإِ َذا َمرُّ ْ‬

‫وا بِ ِه ْم يَتَغَا َم ُزونَ } به چه معناست ؟‬
‫از مصدر تغامز ‪ ،‬شرکت دسته جمعی در عیبجویی از کسی یا کسانی ‪ ،‬و تمسخر کردن با اشارات و سر و دست‬
‫و چشم و ابرو ‪.‬‬

‫ُوا إِلَى أَ ْهلِ ِه ُم انقَلَب ْ‬

‫ُوا فَ ِك ِهينَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( فکهین ) در آیه ‪ 31‬سوره مطففین { َوإِ َذا انقَلَب ْ‬
‫جمع فکه ‪ ،‬شادمان ‪ ،‬خوشحال و خندان ‪.‬‬

‫ب ْال ُكفَّا ُر َما َكانُوا يَ ْف َعلُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( هل ثوب ) در آیه ‪ 36‬سوره مطففین { هَلْ ثُ ِّو َ‬
‫آیا سزا و جزا داده شده اند ؟‬
‫‪160‬‬
 ‫انشقاق ‪:‬‬
‫کلمه ( انشقت ) در آیه ‪ 1‬سوره انشقاق { إِ َذا ال َّس َماء ان َشقَّ ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫شکافت ‪.‬‬

‫کلمات ( أذنت ـ حقت ) در آیه ‪ 2‬سوره انشقاق { َوأَ ِذن ْ‬

‫َت لِ َربِّهَا َو ُحقَّ ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫أذنت ‪ :‬گوش فرا داد و فرمان برد ‪.‬‬
‫حقت ‪ :‬سزاوار و شایسته همین است ‪.‬‬

‫کلمه ( مدت ) در آیه ‪ 3‬سوره انشقاق { َوإِ َذا اأْل َرْ ضُ ُم َّد ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫کشیده و گسترده شد ‪.‬‬

‫کلمات ( ألقت ـ تخلت ) در آیه ‪ 4‬سوره انشقاق { َوأَ ْلقَ ْ‬

‫ت َما فِيهَا َوتَ َخلَّ ْ‬
‫ت } به چه معناست ؟‬
‫ألقت‪ :‬پرتاب کرد ‪ .‬بیرون افکند ‪.‬‬
‫تخلت ‪ :‬خالی گردید ‪.‬‬

‫کلمه ( کادح ـ کدحا ) در آیه ‪ 6‬سوره انشقاق { يَا أَيُّهَا اإْل ِ ن َسانُ إِنَّ َ‬
‫ك َكا ِد ٌح إِلَى َربِّكَ َك ْدحا ً فَ ُماَل قِي ِه } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫کادح ‪ :‬تالشگر رنجبر ‪.‬‬
‫کدحا ‪ :‬جد و جهد در کار همراه با رنج و تعب ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( لن یحور ) در آیه ‪ 14‬سوره انشقاق { إِنَّهُ ظَ َّن أَن لَّن يَح َ‬
‫ُور‬
‫باز نمی گردد ‪.‬‬

‫کلمه ( وسق ) در آیه ‪ 17‬سوره انشقاق { َواللَّ ْي ِل َو َما َو َس َ‬

‫ق } به چه معناست ؟‬
‫فرا گرفت ‪ .‬جمع کرد ‪.‬‬

‫کلمه ( اتسق ) در آیه ‪ 18‬سوره انشقاق { َو ْالقَ َم ِر إِ َذا اتَّ َس َ‬

‫ق } به چه معناست ؟‬
‫جمع گردید ‪ .‬جمع و جور شد ‪.‬‬

‫ق } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( لترکبن ـ طبقا ) در آیه ‪ 19‬سوره انشقاق { لَتَرْ َكب َُّن طَبَقا ً عَن َ‬
‫طبَ ٍ‬
‫لترکبن ‪ :‬قطعا حال به حال می گردد و احوال و اوضاع گوناگونی را پشت سر می گذارید ‪.‬‬
‫طبقا ‪ :‬چیزی که مطابق با چیز دیگری است ‪ .‬در اینجا مراد حالت و مرتبت انسان ‪.‬‬

‫کلمه ( یوعون ) در آیه ‪ 23‬سوره انشقاق { َوهَّللا ُ أَ ْعلَ ُم بِ َما يُو ُعونَ } به چه معناست ؟‬
‫نگاه می دارند ‪ .‬در ظرف دلها پنهان می نمایند ‪.‬‬

‫بروج ‪:‬‬
‫کلمات ( األخدود ـ أصحاب األخدود ) در آیه ‪ 4‬سوره بروج { قُتِ َل أَصْ َحابُ اأْل ُ ْخدُو ِد } به چه معناست ؟‬
‫األخدود ‪ :‬گودال مستطیلی شکلی در زمین ‪.‬‬
‫أصحاب األخدود ‪ :‬شکنجه گران کافر و بیرحمی بودند که در سرزمین یمن ‪ ،‬گودال ژرف و درازی را کندند و‬
‫در آن آتش زیادی را بر افروختند و ار مومنان خواستند که دست از ایمان خود بردارند ‪ .‬زمانی که با مقاومت‬
‫این مومنان روبرو شدند انها را در آتش انداختند ‪.‬‬

‫کلمه ( قعود ) در آیه ‪ 6‬سوره بروج { إِ ْذ هُ ْم َعلَ ْيهَا قُعُو ٌد } به چه معناست ؟‬

‫جمع قاعد ‪ ،‬نشسته گان ‪.‬‬

‫يز ْال َح ِمي ِد } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ما نقموا ) در آیه ‪ 8‬سوره بروج { َو َما نَقَ ُموا ِم ْنهُ ْم ِإاَّل أَن ي ُْؤ ِمنُوا بِاهَّلل ِ ْال َع ِز ِ‬
‫انتقام نگرفتند ‪.‬‬
‫‪161‬‬
 ‫کلمه ( فتنوا ) در آیه ‪ 10‬سوره بروج { إِ َّن الَّ ِذينَ فَتَنُوا ْال ُم ْؤ ِمنِينَ َو ْال ُم ْؤ ِمنَا ِ‬
‫ت ثُ َّم لَ ْم يَتُوبُوا فَلَهُ ْم َع َذابُ َجهَنَّ َم َولَهُ ْم‬
‫يق } به چه معناست ؟‬ ‫َع َذابُ ْال َح ِر ِ‬
‫شکنجه و آزار دادند تا از دین برگردند ‪.‬‬

‫ك لَ َش ِدي ٌد } به چه معناست ؟‬
‫ش َربِّ َ‬ ‫کلمه ( بطش ) در آیه ‪ 12‬سوره بروج { إِ َّن بَ ْ‬
‫ط َ‬
‫تاخت بردن و یورش کردن ‪.‬‬

‫کلمه ( الودود ) در آیه ‪ 14‬سوره بروج { َوه َُو ْال َغفُو ُر ْال َودُو ُد } به چه معناست ؟‬
‫بسیار دوستدارو با محبت و مودت ‪.‬‬

‫طارق ‪:‬‬
‫ق } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الطارق ) در آیه ‪ 1‬سوره طارق { َوال َّس َماء َوالطَّ ِ‬
‫ار ِ‬
‫مهمان شبانه ‪ .‬راه پیمای شی رو ‪ .‬در اینجا مراد ستارگانی است که شبانگاه پدیدار می آیند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الثاقب ) در آیه ‪ 3‬سوره طارق { النَّجْ ُم الثَّاقِبُ‬

‫سوراخ کننده ‪.‬‬

‫ق } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( دافق ) در آیه ‪ 6‬سوره طارق { ُخلِ َ‬

‫ق ِمن َّماء دَافِ ٍ‬
‫جهنده ‪.‬‬

‫کلمات ( الصلب ـ الترائب ) در آیه ‪ 7‬سوره طارق { يَ ْخ ُر ُج ِمن بَ ْي ِن الصُّ ْل ِ‬

‫ب َوالتَّ َرائِ ِ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬
‫الصلب ‪ :‬استخوان پشت ‪ .‬ستون فقرات ‪.‬‬
‫الترائب ‪ :‬جمع تریبة ‪ ،‬استخوانهای سینه ‪.‬‬

‫کلمه ( رجع ) در آیه ‪ 8‬سوره طارق { إِنَّهُ َعلَى َرجْ ِع ِه لَقَا ِد ٌر } به چه معناست ؟‬
‫باز گرداندن ‪.‬‬

‫کلمات ( تبلی ـ السرائر ) در آیه ‪ 9‬سوره طارق { يَوْ َم تُ ْبلَى ال َّس َرائِ ُر } به چه معناست ؟‬
‫تبلی ‪ :‬مورد امتحان و آزمایش قرار می گیرد ‪ .‬نمایان و هویدا می شود ‪.‬‬
‫السرائر ‪ :‬جمع سریرة ‪ ،‬نهانیها و پنهانیها ‪.‬‬

‫کلمه ( ذات الرجع ) در آیه ‪ 11‬سوره طارق { َوال َّس َماء َذا ِ‬
‫ت الرَّجْ ِع } به چه معناست ؟‬
‫برگرداننده ‪.‬‬

‫ص ْد ِ‬
‫ع } به چه معناست ؟‬ ‫ت ال َّ‬ ‫کلمه ( ذات الصدع ) در آیه ‪ 12‬سوره طارق { َواأْل َرْ ِ‬
‫ض َذا ِ‬
‫شکفت بردار ‪.‬‬

‫کلمه ( الهزل ) در آیه ‪ 14‬سوره طارق { َو َما ه َُو بِ ْالهَ ْز ِل } به چه معناست ؟‬

‫یاوه و گزافه ‪ .‬شوخی و غیر جدی ‪.‬‬

‫کلمات ( مهل ـ أمهل ـ رویدا ) در آیه ‪ 17‬سوره طارق { فَ َمهِّ ِل ْال َكافِ ِرينَ أَ ْم ِه ْلهُ ْم ر َُويْداً } به چه معناست ؟‬
‫مهل ‪ :‬مهلت بده ‪.‬‬
‫أمهل ‪ :‬مهلت بده ‪.‬‬
‫رویدا ‪ :‬کمی ‪ .‬اندکی ‪.‬‬

‫اعلی ‪:‬‬
‫کلمه ( قدر ) در آیه ‪ 3‬سوره اعلی { َوالَّ ِذي قَ َّد َر فَهَدَى } به چه معناست ؟‬
‫اندازه گیری کرد ‪ .‬هر چیزی را به اندازه ای و به گونه ای بیافرید که متناسب با حال آن است ‪.‬‬
‫‪162‬‬
 ‫کلمه ( المرعی ) در آیه ‪ 4‬سوره اعلی { َوالَّ ِذي أَ ْخ َر َج ْال َمرْ عَى } به چه معناست ؟‬
‫چراگاه ‪.‬‬

‫کلمه ( غثاء ) در آیه ‪ 5‬سوره اعلی { فَ َج َعلَهُ ُغثَاء أَحْ َوى } به چه معناست ؟‬
‫گیاهان خشکیده و درهم ریخته ای که سیل آن را به کنار می اندازد ‪.‬‬

‫کلمه ( یتجنبها ) در آیه ‪ 11‬سوره اعلی { َويَت ََجنَّبُهَا اأْل َ ْشقَى } به چه معناست ؟‬
‫به ترک آن خواهد گفت ‪.‬‬

‫کلمه ( توثرون ) در آیه ‪ 16‬سوره اعلی { بَلْ تُ ْؤثِرُونَ ْال َحيَاةَ ال ُّد ْنيَا } به چه معناست ؟‬
‫ترجیح می دهید ‪.‬‬

‫غاشیه ‪:‬‬
‫يث ْالغَا ِشيَ ِة } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الغاشیة ) در آیه ‪ 1‬سوره غاشیه { هَلْ أَتَاكَ َح ِد ُ‬
‫فرا گیرنده ‪.‬‬

‫کلمه ( خاشعة ) در آیه ‪ 2‬سوره غاشیه { ُوجُوهٌ يَوْ َمئِ ٍذ خَ ا ِش َعةٌ } به چه معناست ؟‬
‫خوار و زبون ‪.‬‬

‫يع } به چه معناست ؟‬ ‫ط َعا ٌم إِاَّل ِمن َ‬

‫ض ِر ٍ‬ ‫کلمه ( ضریع ) در آیه ‪ 6‬سوره غاشیه { لَّي َ‬
‫ْس لَهُ ْم َ‬
‫ناگوارترین و تهوع آورترین گیاه است و هیچ حیوانی نمی تواند آن را بچرد ‪.‬‬

‫کلمات ( الیسمن ـ ال یغنی ) در آیه ‪ 7‬سوره غاشیه { اَل يُ ْس ِمنُ َواَل يُ ْغنِي ِمن ج ٍ‬
‫ُوع } به چه معناست ؟‬
‫الیسمن ‪ :‬چاق و فربه نمی سازد ‪.‬‬
‫الیغنی ‪ :‬بی نیاز نمی گرداند ‪.‬‬

‫کلمه ( موضوعة ) در آیه ‪ 14‬سوره غاشیه { َوأَ ْك َوابٌ َّموْ ضُو َعةٌ } به چه معناست ؟‬
‫نهاده شده ‪ .‬گذارده شده ‪.‬‬

‫ق َمصْ فُوفَةٌ } به چه معناست ؟‬

‫ار ُ‬
‫کلمات ( نمارق ـ مصفوفة ) در آیه ‪ 15‬سوره غاشیه { َونَ َم ِ‬
‫نمارق ‪ :‬جمع نمرقة ‪ ،‬بالشها ‪ .‬پشتیها ‪.‬‬
‫مصفوفة ‪ :‬ردیف شده ‪.‬‬

‫کلمات ( زرابی ـ مبثوثة ) در آیه ‪ 16‬سوره غاشیه { َو َز َرابِ ُّي َم ْبثُوثَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫زرابی ‪ :‬جمع زربیة ‪ ،‬فرشهای عالی خوابدار که نرم و راحت و گرانبها و قیمتی است ‪.‬‬
‫مبثوثة ‪ :‬گسترده و پهن شده ‪.‬‬

‫فجر ‪:‬‬
‫کلمه ( یسری ) در آیه ‪ 4‬سوره فجر { َواللَّي ِْل إِ َذا يَس ِ‬
‫ْر } به چه معناست ؟‬
‫رهسپار می شود ‪ .‬میرود و پایان می پذیرد ‪.‬‬

‫ك قَ َس ٌم لِّ ِذي ِحجْ ٍر } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ذی حجر ) در آیه ‪ 5‬سوره فجر { هَلْ فِي َذلِ َ‬
‫عاقل ‪ .‬صاحب عقل و خرد ‪.‬‬

‫ت ْال ِع َما ِد } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( إرم ) در آیه ‪ 7‬سوره فجر { إِ َر َم َذا ِ‬
‫نام دیگر قوم عاد است ‪.‬‬

‫کلمه ( جابوا ) در آیه ‪ 9‬سوره فجر { َوثَ ُمو َد الَّ ِذينَ َجابُوا الص َّْخ َر بِ ْال َوا ِد } به چه معناست ؟‬
‫‪163‬‬
 ‫بریدند ‪ .‬نقب زدند ‪.‬‬

‫صبَّ َعلَ ْي ِه ْم َربُّكَ َسوْ طَ َع َذا ٍ‬

‫ب } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( صب ـ سوط ) در آیه ‪ 13‬سوره فجر { فَ َ‬
‫صب ‪ :‬فرو ریخت ‪.‬‬
‫سوط ‪ :‬تازیانه ‪ .‬شالق ‪.‬‬

‫ك لَبِ ْال ِمرْ َ‬

‫صا ِد } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( المرصاد ) در آیه ‪ 14‬سوره فجر { إِ َّن َربَّ َ‬
‫کمینگاه ‪.‬‬

‫کلمه ( قدر ) در آیه ‪ 16‬سوره فجر { َوأَ َّما إِ َذا َما ا ْبتَاَل هُ فَقَد ََر َعلَ ْي ِه ِر ْزقَهُ فَيَقُو ُل َربِّي أَهَانَ ِن } به چه معناست ؟‬
‫تنگ کرد ‪ .‬کم کرد ‪.‬‬

‫کلمه ( ال تحاضون ) در آیه ‪ 18‬سوره فجر { َواَل تَ َحاضُّ ونَ َعلَى طَ َع ِام ْال ِم ْس ِكي ِن } به چه معناست ؟‬
‫همدیگر را ترغیب و تشویق نمی کنند ‪.‬‬

‫کلمه ( التراث ) در آیه ‪ 19‬سوره فجر { َوتَأْ ُكلُونَ التُّ َر َ‬

‫اث أَ ْكالً لَّ ّما ً } به چه معناست ؟‬
‫میراث ‪ .‬ترکه ‪.‬‬

‫کلمه ( جما ) در آیه ‪ 20‬سوره فجر { َوتُ ِحبُّونَ ْال َما َل ُحبّا ً َج ّما ً } به چه معناست ؟‬
‫فراوان ‪ .‬بسیار ‪.‬‬

‫ت اأْل َرْ ضُ َد ّكا ً َد ّكا ً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( دکت ) در آیه ‪ 21‬سوره فجر { َكاَّل إِ َذا ُد َّك ِ‬
‫درهم کوبیده شد و صاف و مسطح گردید ‪.‬‬

‫ق َوثَاقَهُ أَ َح ٌد } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( ال یوثق ـ وثاق ) در آیه ‪ 26‬سوره فجر { َواَل يُوثِ ُ‬
‫الیوثق ‪ :‬به بند نمی کشد ‪ .‬به غل و زنجیر نمی بندد ‪.‬‬
‫وثاق ‪ :‬به بند کشیدن ‪.‬‬

‫بلد ‪:‬‬
‫کلمه ( کبد ) در آیه ‪ 4‬سوره بلد { لَقَ ْد خَ لَ ْقنَا اإْل ِ ن َسانَ فِي َكبَ ٍد } به چه معناست ؟‬
‫درد ورنج ‪ .‬مشقت و محنت ‪.‬‬

‫کلمه ( لبدا ) در آیه ‪ 6‬سوره بلد { يَقُو ُل أَ ْهلَ ْك ُ‬

‫ت َماالً لُّبَداً } به چه معناست ؟‬
‫انباشته و فراون ‪.‬‬

‫کلمه ( شفتین ) در آیه ‪ 9‬سوره بلد { َولِ َسانا ً َو َشفَتَ ْي ِن } به چه معناست ؟‬

‫مثنی شفة ‪ ،‬دو لب ‪.‬‬

‫کلمه ( النجدین ) در آیه ‪ 10‬سوره بلد { َوهَ َد ْينَاهُ النَّجْ َد ْي ِن } به چه معناست ؟‬

‫دو راه واضح و آشکار ‪ .‬مراد خیر و شر است ‪.‬‬

‫کلمات ( ما اقتحم ـ العقبة ) در آیه ‪ 11‬سوره بلد { فَاَل ا ْقتَ َح َم ْال َعقَبَةَ } به چه معناست ؟‬
‫ما اقتحم ‪ :‬اقتحام ‪ ،‬به معنی بی باکانه دست بکار شدن و شجاعانه به کاری آغازیدن است ‪.‬‬
‫العقبة ‪ :‬گردنه ‪ .‬مراد گردنه نجات است که بر سر راه سعادت قرار دارد ‪.‬‬

‫کلمات ( فک ـ رقبة ) در آیه ‪ 13‬سوره بلد { فَ ُّك َرقَبَ ٍة } به چه معناست ؟‬

‫فک ‪ :‬باز کردن ‪ .‬مراد آزاد کردن و رها ساختن است ‪.‬‬
‫رقبة ‪ :‬گردن ‪ .‬مراد برده و بنده است ‪.‬‬

‫کلمه ( مسغبة ) در آیه ‪ 14‬سوره بلد { أَوْ إِ ْ‬

‫ط َعا ٌم فِي يَوْ ٍم ِذي َم ْس َغبَ ٍة } به چه معناست ؟‬
‫‪164‬‬
 ‫مراد بیشتر گرسنگی زمان قحطی و خشکسالی است ‪.‬‬

‫کلمه ( ذا مقربة ) در آیه ‪ 15‬سوره بلد { يَتِيما ً َذا َم ْق َربَ ٍة } به چه معناست ؟‬

‫دارای قرابت خویشاوندی ‪.‬‬

‫کلمات ( ذامتربة ـ متربة ) در آیه ‪ 16‬سوره بلد { أَوْ ِم ْس ِكينا ً َذا َم ْت َربَ ٍة } به چه معناست ؟‬
‫ذا متربة ‪ :‬خاک نشین ‪ .‬سخت درمانده و بیچاره ‪.‬‬
‫متربة ‪ :‬فقر شدید ‪ .‬خاک نشینی ‪.‬‬

‫کلمه ( أصحاب المشأمة ) در آیه ‪ 19‬سوره بلد { َوالَّ ِذينَ َكفَرُوا بِآيَاتِنَا هُ ْم أَصْ َحابُ ْال َم ْشأ َ َم ِة } به چه معناست ؟‬
‫سمت چپیها ‪ .‬اهل شقاوت ‪.‬‬

‫ص َدةٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( موصدة ) در آیه ‪ 20‬سوره بلد { َعلَ ْي ِه ْم نَا ٌر ُّم ْؤ َ‬
‫در بسته ‪.‬‬
‫شمس ‪:‬‬
‫کلمه ( تالها ) در آیه ‪ 2‬سوره شمس { َو ْالقَ َم ِر إِ َذا تَاَل هَا } به چه معناست ؟‬
‫بدنبال آن برآمد ‪.‬‬

‫ار إِ َذا َجاَّل هَا } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( جالها ) در آیه ‪ 3‬سوره شمس { َوالنَّهَ ِ‬
‫جلوه گرش ساخت ‪.‬‬

‫کلمه ( دسی ) در آیه ‪ 10‬سوره شمس { َوقَ ْد خَ َ‬

‫اب َمن َدسَّاهَا } به چه معناست ؟‬
‫آلوده کرد ‪.‬‬

‫ث أَ ْشقَاهَا } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( انبعث ) در آیه ‪ 12‬سوره شمس { إِ ِذ انبَ َع َ‬
‫برخاست ‪.‬‬

‫کلمات ( دمدم علیهم ـ سواها ) در آیه ‪ 14‬سوره شمس { فَ َك َّذبُوهُ فَ َعقَرُوهَا فَ َد ْم َد َم َعلَ ْي ِه ْم َربُّهُم بِ َذنبِ ِه ْم فَ َسوَّاهَا }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫بر آنان خشم گرفت ‪ .‬آنان را هالک و نابود کرد ‪.‬‬
‫سواها ‪ :‬ایشان را با خاک یکسان ساخت ‪.‬‬

‫لیل ‪:‬‬
‫کلمه ( شتی ) در آیه ‪ 4‬سوره لیل { إِ َّن َس ْعيَ ُك ْم لَ َشتَّى } به چه معناست ؟‬
‫جمع شتیب ‪ ،‬پراکنده ‪.‬‬

‫کلمه ( تردی ) در آیه ‪ 11‬سوره لیل { َو َما يُ ْغنِي َع ْنهُ َمالُهُ إِ َذا ت ََر َّدى } به چه معناست ؟‬
‫پرت گردید ‪ .‬سقوط کرد ‪.‬‬

‫کلمه ( تلظی ) در آیه ‪ 14‬سوره لیل { فَأَن َذرْ تُ ُك ْم نَاراً تَلَظَّى } به چه معناست ؟‬
‫شعله ور می شود ‪.‬‬

‫ب َوتَ َولَّى } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تولی ) در آیه ‪ 16‬سوره لیل { الَّ ِذي َك َّذ َ‬
‫پشت کرد ‪ .‬روی گردان شد ‪.‬‬

‫ضحی ‪:‬‬

‫‪165‬‬
 ‫کلمه ( سجی ) در آیه ‪ 2‬سوره ضحی { َواللَّ ْي ِل إِ َذا َس َجى } به چه معناست ؟‬
‫آرمید ‪ .‬آرام یافت ‪.‬‬

‫ك عَائِالً فَأ َ ْغنَى } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( عائال ) در آیه ‪ 8‬سوره ضحی { َو َو َج َد َ‬
‫فقیر و بی چیز ‪.‬‬

‫کلمه ( ال تقهر ) در آیه ‪ 9‬سوره ضحی { فَأ َ َّما ْاليَتِي َم فَاَل تَ ْقهَرْ } به چه معناست ؟‬
‫خوار و زبون مدار ‪.‬‬

‫کلمه ( ال تنهر ) در آیه ‪ 10‬سوره ضحی { َوأَ َّما السَّائِ َل فَاَل تَ ْنهَرْ } به چه معناست ؟‬
‫با خشونت مران ‪.‬‬

‫انشراح ‪:‬‬
‫کلمه ( أنقض ) در آیه ‪ 3‬سوره انشراح { الَّ ِذي أَنقَ َ‬
‫ض ظَ ْه َر َ‬
‫ك } به چه معناست ؟‬
‫سنگینی کرده بود ‪.‬‬

‫صبْ } به چه معناست ؟‬‫کلمات ( فرغت ـ انصب ) در آیه ‪ 7‬سوره انشراح { فَإ ِ َذا فَ َر ْغتَ فَان َ‬
‫فرغت ‪ :‬فراغت یافتی ‪ .‬تمام شدی و بیکار ماندی ‪.‬‬
‫انصب ‪ :‬رنج ببر ‪ .‬آماده کوشیدن و سختی کشیدن در وظیفه دیگری باشد ‪.‬‬

‫کلمه ( ارغب ) در آیه ‪ 8‬سوره انشراح { َوإِلَى َربِّ َ‬

‫ك فَارْ غَبْ } به چه معناست ؟‬
‫رغبت کن ‪ .‬عالقمند شو ‪.‬‬

‫تین ‪:‬‬
‫کلمه ( االتین ) در آیه ‪ 1‬سوره تین { َوالتِّي ِن َوال َّز ْيتُو ِن } به چه معناست ؟‬
‫انجیر‬

‫کلمه ( طور سینین ) در آیه ‪ 2‬سوره تین { َوطُ ِ‬

‫ور ِسينِينَ } به چه معناست ؟‬
‫اسم کوهی است که در صحرای سیناء قرار دارد و موسی علیه السالم در باالی آن به مناجات با خدا‬
‫می پرداخت ‪.‬‬

‫کلمه ( تقویم ) در آیه ‪ 4‬سوره تین { لَقَ ْد َخلَ ْقنَا اإْل ِ ن َسانَ فِي أَحْ َس ِن تَ ْق ِو ٍيم } به چه معناست ؟‬
‫هیئت ‪ ،‬سیما ‪.‬‬

‫کلمه ( اسفل ) در آیه ‪ 5‬سوره تین { ُ َّم َر َد ْدنَاهُ أَ ْسفَ َل َسافِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫پایین ترین ‪.‬‬

‫ت لَهُ ْم أَجْ ٌر َغ ْي ُر َم ْمنُو ٍن } به چه‬

‫کلمه ( غیر ممنون ) در آیه ‪ 6‬سوره تین { ِإ َّن الَّ ِذينَ آ َمنُوا َو َع ِملُوا الصَّالِ َحا ِ‬
‫معناست ؟‬
‫ناگسیختنی ‪.‬‬
‫علق ‪:‬‬

‫کلمات ( لنسفعا ً ‪ -‬ناصیه ) در آیه ‪ 15‬سوره علق { َاَّل لَئِن لَّ ْم يَنتَ ِه لَنَ ْسفَعا ً بِالنَّا ِ‬
‫صيَ ِة } به چه معناست ؟‬
‫لنسفعا ‪ :‬می گیریم و به شدت می کشیم ‪.‬‬
‫ناصیه ‪ :‬موی پیشانی ‪.‬‬

‫صيَ ٍة َكا ِذبَ ٍة خَا ِطئَ ٍة } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( خاطئه ) در آیه ‪ 16‬سوره علق { نَا ِ‬
‫‪166‬‬
 ‫بزهکار ‪.‬‬

‫ع ال َّزبَانِيَةَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الزبانیة ) در آیه ‪ 18‬سوره علق { َسنَ ْد ُ‬
‫به معنی هل دهندگان است ‪ ،‬پاسبانان را بدین نام نامیده اند چون دیگران را هل می دهند و میرانند ‪ ،‬در اینجا‬
‫مراد فرشتگان مامور دوزخ است که دوزخیان را هل می دهند و می رانند ‪.‬‬
‫قدر ‪:‬‬
‫کلمه ( لیلة القدر ) در آیه ‪ 1‬سوره قدر { إِنَّا أَن َز ْلنَاهُ فِي لَ ْيلَ ِة ْالقَ ْد ِر } به چه معناست ؟‬
‫شب بزرگوار و ارزشمند ‪.‬‬

‫کلمه ( مطلع ) در آیه ‪ 5‬سوره قدر { َساَل ٌم ِه َي َحتَّى َم ْ‬

‫طلَ ِع ْالفَجْ ِر } به چه معناست ؟‬
‫طلوع ‪ ،‬دمیدن ‪.‬‬
‫البینة ‪:‬‬
‫ب َو ْال ُم ْش ِر ِكينَ ُمنفَ ِّكينَ َحتَّى تَأْتِيَهُ ُم ْالبَيِّنَةُ‬
‫کلمه ( منفکین ) در آیه ‪ 1‬سوره بینة { لَ ْم يَ ُك ِن الَّ ِذينَ َكفَرُوا ِم ْن أَ ْه ِل ْال ِكتَا ِ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫به حال خود رها شدگان ‪.‬‬
‫زلزال ‪:‬‬
‫ت اأْل َرْ ضُ أَ ْثقَالَهَا } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( اثقال ) در آیه ‪ 2‬سوره زلزال { َوأَ ْخ َر َج ِ‬
‫جمع ثقل ‪ ،‬بارهای سنگین ‪.‬‬

‫کلمات ( یصدر ‪ -‬اشتاتا ) در آیه ‪ 6‬سوره زلزال { يَوْ َمئِ ٍذ يَصْ ُد ُر النَّاسُ أَ ْشتَاتا ً لِّي َُروْ ا أَ ْع َمالَهُ ْم } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫یصدر ‪ :‬بیرون می آیند ‪.‬‬
‫أشتاتا ‪ :‬جمع شتیت ‪ ،‬پراکنده ها ‪.‬‬
‫عادیات ‪:‬‬
‫ضبْحا ً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( العادیات ‪ -‬ضبحا ) در آیه ‪ 1‬سوره عادیات { َو ْال َعا ِديَا ِ‬
‫ت َ‬
‫العادیات ‪ :‬جمع عادیه ‪ ،‬اسبان تازنده ‪.‬‬
‫ضبحا ‪ :‬صدای نفس اسبان به هنگام دویدن ‪.‬‬

‫ت قَ ْدحا ً } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( الموریات ‪ -‬قدحا ) در آیه ‪ 2‬سوره عادیات { فَ ْال ُم ِ‬

‫وريَا ِ‬
‫الموریات ‪ :‬جمع موریه ‪ ،‬آتش افروزندگان با چخماق ‪ ،‬مراد تولید کنندگان جرقه ها است ‪.‬‬
‫قدحا ‪ :‬زدن سنگ چخماق به یگدیگر برای تولید جرقه ‪.‬‬

‫صبْحا ً } به چه معناست ؟‬
‫ت ُ‬ ‫کلمه ( المغیرات ) در آیه ‪ 3‬سوره عادیات { فَ ْال ُم ِغ َ‬
‫يرا ِ‬
‫جمع مغیره ‪ ،‬یورش برندگان ‪ ،‬هجوم کنندگان ‪.‬‬

‫کلمات ( اثرن ‪ -‬نفعا ) در آیه ‪ 4‬سوره عادیات { فَأَثَرْ نَ بِ ِه نَ ْقعا ً } به چه معناست ؟‬

‫أثرن ‪ :‬برانگیختند ‪.‬‬
‫نفعا ‪ :‬گرد و غبار ‪.‬‬

‫کلمه ( کنود ) در آیه ‪ 6‬سوره عادیات { إِ َّن اإْل ِ ن َسانَ لِ َربِّ ِه لَ َكنُو ٌد } به چه معناست ؟‬
‫کفران نعمت کننده ‪ ،‬ناسپاس ‪ ،‬حق ناشناس ‪.‬‬

‫کلمه ( بعثر ) در آیه ‪ 9‬سوره عادیات { َوإِ َذا ْالقُبُو ُر بُ ْعثِ َر ْ‬

‫ت } به چه معناست ؟‬
‫بیرون آورده شده و زنده گردیده شده ‪.‬‬

‫‪167‬‬
 ‫ُور } به چه معناست ؟‬
‫ص َل َما فِي الصُّ د ِ‬
‫کلمه ( حصل ) در آیه ‪ 10‬سوره عادیات { َو ُح ِّ‬
‫بدست آورده شده ‪ ،‬جمع گردید ‪.‬‬
‫قارعة ‪:‬‬
‫کلمه ( القارعة ) در آیه ‪ 1‬سوره قارعة { ْالقَ ِ‬
‫ار َعةُ } به چه معناست ؟‬
‫کوبنده ‪ .‬مصیبت سخت و بزرگ را میگویند ‪.‬‬

‫اش ْال َم ْبثُو ِ‬

‫ث } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( الفراش ـ المبثوث ) در آیه ‪ 4‬سوره قارعة { يَوْ َم يَ ُكونُ النَّاسُ َك ْالفَ َر ِ‬
‫الفراش ‪ :‬پروانه ‪.‬‬
‫المبثوث ‪ :‬پراکنده ‪.‬‬

‫کلمات ( العهن ـ المنفوش ) در آیه ‪ 5‬سوره قارعة { َوتَ ُكونُ ْال ِجبَا ُل َك ْال ِع ْه ِن ْال َمنفُ ِ‬
‫وش } به چه معناست ؟‬
‫العهن ‪ :‬پشم ‪ .‬پشم رنگ شده ‪.‬‬
‫المنفوش ‪ :‬زده شده ‪ .‬حالجی شده ‪.‬‬

‫کلمه ( أم ـ هاویة ) در آیه ‪ 9‬سوره قارعة { فَأ ُ ُّمهُ ه ِ‬

‫َاويَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫أم ‪ :‬مادر ‪ .‬برای ریشخند است ‪ .‬مراد مأوی و جایگاه است ‪.‬‬
‫هاویة ‪ :‬پرتگاه و محل سقوط اشیاء بدان ‪.‬‬

‫کلمه ( حامیة ) در آیه ‪ 11‬سوره قارعة { تَصْ لَى نَاراً َحا ِميَةً } به چه معناست ؟‬
‫بسیار گرم و سوزان ‪.‬‬

‫تکاثر ‪:‬‬
‫کلمه ( التکاثر ) در آیه ‪ 1‬سوره تکاثر { أَ ْلهَا ُك ُم التَّ َكاثُ ُر } به چه معناست ؟‬
‫مسابقه افزودن طلبی در اموال و اوالد ‪ ،‬و مباهات بدان ‪.‬‬

‫کلمه ( لترون ) در آیه ‪ 6‬سوره تکاثر { لَتَ َر ُو َّن ْال َج ِحي َم } به چه معناست ؟‬
‫قطعا و حتما خواهید دید ‪.‬‬

‫عصر ‪:‬‬
‫اصوْ ا‬ ‫اصوْ ا بِ ْال َح ِّ‬
‫ق َوت ََو َ‬ ‫کلمه ( تواصوا ) در آیه ‪ 3‬سوره عصر { إِاَّل الَّ ِذينَ آ َمنُوا َو َع ِملُوا الصَّالِ َحا ِ‬
‫ت َوتَ َو َ‬
‫بِال َّ‬
‫صب ِْر } به چه معناست ؟‬
‫همدیگر را سفارش کردند ‪.‬‬

‫همزة ‪:‬‬
‫کلمات ( همزة ـ لمزة ) در آیه ‪ 1‬سوره همزة { َو ْي ٌل لِّ ُك ِّل هُ َم َز ٍة ُّل َم َز ٍة } به چه معناست ؟‬
‫همزة ‪ :‬بسیار عیبجو ‪.‬‬
‫لمزة ‪ :‬بسیار طعنه زن ‪.‬‬

‫کلمه ( أخلده ) در آیه ‪ 3‬سوره همزة { يَحْ َسبُ أَ َّن َمالَهُ أَ ْخلَ َدهُ } به چه معناست ؟‬
‫او را جاودانگی داده است ‪ .‬وی را سرمدی کرده است ‪.‬‬

‫کلمات ( لینبذن ـ الحطمة ) در آیه ‪ 4‬سوره همزة { َكاَّل لَيُنبَ َذ َّن فِي ْال ُحطَ َم ِة } به چه معناست ؟‬
‫لینبذن ‪ :‬قطعا و مسلما پرت می گردد و فرو انداخته می شود ‪.‬‬
‫الحطمة ‪ :‬بسیار در هم شکننده و خرد کننده ‪.‬‬

‫کلمه ( الموقدة ) در آیه ‪ 6‬سوره همزة { نَا ُر هَّللا ِ ْال ُموقَ َدةُ } به چه معناست ؟‬
‫‪168‬‬
 ‫الموقدة ‪ :‬فروزان ‪ .‬بر افروخته ‪.‬‬
‫ْ‬ ‫َ‬ ‫أْل‬ ‫َ‬ ‫َّ‬ ‫َّ‬
‫کلمه ( األفئدة ) در آیه ‪ 7‬سوره همزة { التِي تَطلِ ُع َعلى ا فئِ َد ِة } به چه معناست ؟‬
‫جمع فواد ‪ ،‬دلها ‪.‬‬

‫کلمات ( عمد ـ ممدة ) در آیه ‪ 9‬سوره همزة { فِي َع َم ٍد ُّم َم َّد َد ٍة } به چه معناست ؟‬
‫عمد ‪ :‬جمع عمود ‪ ،‬ستونها ‪.‬‬
‫ممددة ‪ :‬دراز ‪.‬‬

‫فیل ‪:‬‬
‫کلمه ( سجیل ) در آیه ‪ 4‬سوره فیل { تَرْ ِمي ِهم بِ ِح َجا َر ٍة ِّمن ِسجِّي ٍل } به چه معناست ؟‬
‫گل متحجر ‪ ،‬سنگ گل ‪.‬‬

‫ول } به چه معناست ؟‬ ‫ف َّمأْ ُك ٍ‬

‫کلمات( عصف ـ مأکول ) در آیه ‪ 5‬سوره فیل { فَ َج َعلَهُ ْم َك َعصْ ٍ‬
‫عصف ‪ :‬برگ گندم و جو و غیره ‪.‬‬
‫مأکول ‪ :‬آفت زده و کرم خورده ‪ .‬خورده شده ‪ .‬جویده شده و از دهان حیوان افتاده ‪.‬‬

‫قریش ‪:‬‬
‫ف قُ َر ْي ٍ‬
‫ش } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الیالف ) در آیه ‪ 1‬سوره قریش { إِل ِ ياَل ِ‬
‫به خاطر الفت دادن و خو گر شدن ‪.‬‬

‫ماعون ‪:‬‬
‫ك الَّ ِذي يَ ُد ُّع ْاليَتِي َم } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( یدع ) در آیه ‪ 2‬سوره ماعون { فَ َذلِ َ‬
‫سخت می راند و با خشونت طرد می کند ‪.‬‬

‫کلمه ( الیحض ) در آیه ‪ 3‬سوره ماعون { َواَل يَحُضُّ َعلَى طَ َع ِام ْال ِم ْس ِكي ِن } به چه معناست ؟‬
‫تشویق و ترغیب نمی کند ‪.‬‬

‫کلمه ( ساهون ) در آیه ‪ 5‬سوره ماعون { الَّ ِذينَ هُ ْم عَن َ‬

‫صاَل تِ ِه ْم َساهُونَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع ساهی ‪ ،‬از ماده سهو ‪ ،‬بی خبران و غافالن ‪.‬‬

‫کلمه ( یرائون ) در آیه ‪ 6‬سوره ماعون { الَّ ِذينَ هُ ْم يُ َرا ُؤونَ } به چه معناست ؟‬
‫ریا کاری می کنند ‪ .‬خود نمایی و تظاهر می کنند ‪.‬‬

‫کلمه ( الماعون ) در آیه ‪ 7‬سوره ماعون { َويَ ْمنَعُونَ ْال َما ُعونَ } به چه معناست ؟‬
‫وسایل ناچیز منزل ‪ ،‬از قبیل ‪ :‬دیگ ‪ ،‬کلنگ ‪ ،‬کبریت ‪ ،‬آب ‪ ،‬نمک ‪ ،‬و ‪...‬‬

‫کوثر ‪:‬‬
‫ك ْال َكوْ ثَ َر } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الکوثر ) در آیه ‪ 1‬سوره کوثر { إِنَّا أَ ْعطَ ْينَا َ‬
‫مبالغه در کثرت است ‪ ،‬یعنی خیر و خوبی بی نهایت فراوان ‪.‬‬

‫ك َوا ْن َحرْ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( انحر ) در آیه ‪ 2‬سوره کوثر { فَ َ‬

‫ص ِّل لِ َربِّ َ‬
‫قربانی کن ‪.‬‬

‫ك هُ َو اأْل َ ْبتَ ُر } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( شانیء ـ األبتر ) در آیه ‪ 3‬سوره کوثر { إِ َّن َشانِئَ َ‬
‫شانیء ‪ :‬دشمن کینه توز ‪ .‬از مصدر شنآن به معنی کینه توزی ‪.‬‬
‫األبتر ‪ :‬بی نام و نشان ‪ .‬بی خیر و برکت ‪.‬‬
‫‪169‬‬
 ‫کافرون ‪:‬‬

‫نصر ‪:‬‬
‫اس يَ ْد ُخلُونَ فِي ِدي ِن هَّللا ِ أَ ْف َواجا ً } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( أفواجا ) در آیه ‪2‬سوره نصر { َو َرأَيْتَ النَّ َ‬
‫فوج فوج ‪ .‬دسته دسته ‪.‬‬

‫مسد ‪:‬‬
‫َّت يَدَا أَبِي لَهَ ٍ‬
‫ب َوتَبَّ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( تبت ) در آیه ‪ 1‬سوره مسد { تَب ْ‬
‫هالک شد ‪ .‬نابود گردید ‪.‬‬

‫کلمه ( الحطب ) در آیه ‪ 4‬سوره مسد { َوا ْم َرأَتُهُ َح َّمالَةَ ْال َحطَ ِ‬
‫ب } به چه معناست ؟‬
‫هیزم ‪.‬‬

‫) در آیه ‪ 5‬سوره مسد { فِي ِجي ِدهَا َح ْب ٌل ِّمن َّم َس ٍد } به چه معناست ؟‬ ‫کلمات ( جید ـ مسد‬
‫جید ‪ :‬گردن ‪.‬‬
‫مسد ‪ :‬رشته به هم تابیده از لیف خرما و غیره ‪.‬‬

‫اخالص ‪:‬‬
‫کلمه ( الصمد ) در آیه ‪ 2‬سوره اخالص { هَّللا ُ ال َّ‬
‫ص َم ُد } به چه معناست ؟‬
‫سرور واالیی که برای رفع حوائج و دفع مصائب ‪ ،‬تنها به او رو کنند ‪.‬‬

‫کلمه ( کفواً ) در آیه ‪ 4‬سوره اخالص { َولَ ْم يَ ُكن لَّهُ ُكفُواً أَ َح ٌد } به چه معناست ؟‬
‫همتا ‪ ،‬همگون ‪.‬‬
‫فلق ‪:‬‬
‫کلمه ( فلق ) در آیه ‪ 1‬سوره فلق { قُلْ أَعُو ُذ بِ َربِّ ْالفَلَ ِ‬
‫ق } به چه معناست ؟‬
‫سپیده دم ‪.‬‬

‫کلمات ( غاسق – وقب ) در آیه ‪ 3‬سوره فلق { قُلْ أَعُو ُذ بِ َربِّ ْالفَلَ ِ‬
‫ق } به چه معناست ؟‬
‫غاسق ‪ :‬شب تاریک ‪.‬‬
‫وقب ‪ :‬فرا رسید و فرا پوشید ‪.‬‬

‫ت فِي ْال ُعقَ ِد } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( النفاثات ‪ -‬العقد ) در آیه ‪ 4‬سوره فلق { َو ِمن َشرِّ النَّفَّاثَا ِ‬
‫النفاثات ‪ :‬جمع نفاثه ‪ ،‬دمندگان ‪ ،‬دمیدن در گره ‪ ،‬کنایه از افسون و جادو است ‪.‬‬
‫العقد ‪ :‬جمع عقده ‪ ،‬گره ها ‪.‬‬
‫الناس ‪:‬‬
‫اس } به چه معناست ؟‬‫اس ْال َخنَّ ِ‬
‫کلمه ( الخناس ) در آیه ‪ 4‬سوره ناس { ِمن َش ِّر ْال َو ْس َو ِ‬
‫واپس رونده ‪ ،‬یعنی موجودی است که برای گول زدن شخص به سراغ شخص می آید ولی همان که آن فرد برای‬
‫نبرد با او از خدا یاری خواست شکست می خورد و واپس می کشد و میدان را خالی می کند و در انتظار‬
‫فرصت بعدی می ماند ‪.‬‬

‫‪170‬‬