‫معانى كلمات قرآن كريم‬

‫بصورت سؤال و جواب‬

‫بر گزيده از كتاب "تفسير نور"‬

‫تهيه ‪ :‬سايت نوار اسلم‬

‫‪IslamTape.Com‬‬
‫از اين كتاب جائز است‪.‬‬ ‫تجارى و غير تجارى‬ ‫تذكر‪ :‬چاپ‪ ،‬پخش‪ ،‬توزيع‪ ،‬و استفاده ى‬

‫هدف از پخش اين كتاب فقط دعوى است ل غير‪ ،‬لذا چه از طريق تجارى و چه غير تجارى شما ميتوانيد اين‬
‫كتاب را پخش كنيد‪.‬‬

‫براى هر گونه استفسار و توضيح‪ ،‬و همچنين عيب و نقص موجود در كتاب مانند غلطهاى املئى و غيره‪ ،‬لطفا‬
‫ملحظه ى خودتان را به ايميل زير ارسال فرماييد‪.‬‬

‫‪ISLAMTAPE@HOTMAIL.COM‬‬

‫‪1‬‬
 ‫بسم ال الرحمن الرحيم‬

‫الفاتحه و البقرة ‪:‬‬

‫معنی کلمه (الدين) در آيه ‪ 4‬سوره فاتحه {مَاِلكِ يَ ْو ِم الدّينِ } چيست ؟‬

‫جزا و داوری‬

‫معنی ( الم ) در آيه ‪ 1‬سوره بقره { الم } چيست ؟‬

‫الف ‪ ،‬لم ‪ ،‬ميم حروف مقطعه هستند مانند (المص ‪ .‬المر ‪ .‬ن ‪ .‬ق ‪ ) ...‬که در اوايل بعضی از سوره ها آمده اند‬
‫‪ .‬پروردگار متعال برخی از سوره ها را بدانها آغاز کرده است تا بدين وسيله اعجاز قرآن را بنماياند و نشان دهد‬
‫که اين قرآن با وجود اينکه از همان حروفی فراهم آمده است که عربها سخن خويش را از آنها فراهم مينمايند‬
‫وليکن از ارائه کتابی چون قرآن ‪ ،‬و حتی سوره ای همانند آن درمانده و ناتوانند ‪.‬‬

‫ب فِيهِ ُهدًى لّ ْل ُمتّقِينَ } چيست ؟‬

‫ب لَ َريْ َ‬
‫معنی کلمه (ريب ) در آيه ‪ 2‬سوره بقره { ذَِلكَ ا ْل ِكتَا ُ‬
‫شک و شبه ‪ ،‬گمان‬

‫معنی کلمه ( المفلحون ) در آيه ‪ 5‬سوره بقره{ أُوْلَـ ِئكَ عَلَى ُهدًى مّن ّرّبهِمْ َوأُوْلَـ ِئكَ هُمُ ا ْل ُمفْلِحُونَ } چيست ؟‬
‫رستگاران ‪ .‬نجات يافتگان‬

‫معنی کلمه ( انذرت ) در آيه ‪ 6‬سوره بقره{ إِنّ اّلذِينَ َكفَرُواْ سَوَاءٌ عََل ْيهِمْ َأأَنذَ ْر َتهُمْ َأمْ لَ ْم تُنذِرْ ُه ْم لَ يُ ْؤ ِمنُونَ }‬
‫چيست ؟‬
‫بيم دادی ‪ ،‬ترساندی ‪.‬‬

‫غشَا َوةٌ وََلهُمْ‬

‫علَى َأبْصَارِهِمْ ِ‬
‫س ْمعِهِمْ وَ َ‬
‫ختَمَ الّ عَلَى قُلُوبِهمْ وَعَلَى َ‬
‫معنی کلمه ( ختم ) در آيه ‪ 7‬سوره بقره { َ‬
‫عذَابٌ عظِيمٌ } چيست ؟‬
‫َ‬
‫مهر زده است ‪.‬‬

‫س ْم ِعهِمْ وَعَلَى َأبْصَارِ ِهمْ غِشَاوَةٌ وََلهُمْ‬

‫علَى قُلُوبِهمْ وَعَلَى َ‬
‫ختَمَ الّ َ‬
‫معنی کلمه ( غشاوة) در آيه ‪ 7‬سوره بقره { َ‬
‫عذَابٌ عظِيمٌ} چيست ؟‬
‫َ‬
‫پرده ‪.‬‬

‫س قَالُواْ َأنُ ْؤمِنُ َكمَا آمَنَ السّ َفهَاء‬

‫معنی کلمه ( السفهاء ) در آيه ‪ 13‬سوره بقره{ وَِإذَا قِيلَ َلهُ ْم آ ِمنُو ْا َكمَا آمَنَ النّا ُ‬
‫‪ }...‬چيست ؟‬
‫جمع سفيه ‪ ،‬بی خردان ‪ .‬نادانان‬

‫شيَاطِي ِنهِمْ ‪} ...‬‬

‫معنی کلمه ( خلوا ) در آيه ‪ 14‬سوره بقره{ وَِإذَا لَقُواْ اّلذِينَ آ َمنُو ْا قَالُو ْا آ َمنّا وَِإذَا خَلَوْاْ إِلَى َ‬
‫چيست ؟‬
‫خلوت کردند ‪ .‬به خلوت نشستند ‪.‬‬

‫ط ْغيَا ِنهِ ْم َيعْ َمهُونَ } چيست ؟‬

‫ئ ِبهِمْ َو َي ُمدّهُمْ فِي ُ‬
‫س َتهْزِ ُ‬
‫ل يَ ْ‬
‫معنی کلمه ( يمدهم ) در آيه ‪ 15‬سوره بقره { ا ّ‬
‫در اينجا به معنی ‪ :‬بديشان مهلت و فرصت ميدهد ‪.‬‬

‫ط ْغيَا ِنهِ ْم َي ْعمَهُونَ } چيست ؟‬

‫ئ ِبهِمْ َو َي ُمدّهُ ْم فِي ُ‬
‫س َتهْزِ ُ‬
‫ل يَ ْ‬
‫معنی کلمه ( يعمهون ) در آيه ‪15‬سوره بقره { ا ّ‬
‫سرگردان و حيران شوند ‪ .‬از ماده (عمه) به معنی کوردلی و سرگشتگی ‪.‬‬

‫شتَرُوُاْ الضّلَلَ َة بِا ْل ُهدَى َفمَا َربِحَت‬

‫شتَرُوُاْ الضّلَلَ َة بِا ْلهُدَى ) در آيه ‪ 16‬سوره بقره { أُوْلَـ ِئكَ اّلذِينَ ا ْ‬
‫معنی جمله (ا ْ‬
‫تّجَا َر ُتهُمْ َومَا كَانُو ْا ُم ْهتَدِينَ } چيست ؟‬
‫گمراهی را برگزيده اند و هدايت را رها کرده اند ‪.‬‬

‫ت مَا حَوْلَهُ ‪ }...‬چيست ؟‬

‫ستَ ْو َقدَ نَارًا فََلمّا أَضَاء ْ‬
‫معنی کلمه ( استوقد) در آيه ‪ 17‬سوره بقره { َمثَُلهُ ْم َك َمثَلِ اّلذِي ا ْ‬
‫‪2‬‬
 ‫بر افروخت ‪.‬‬

‫جعُونَ } چيست ؟‬
‫ل يَرْ ِ‬
‫ي َفهُ ْم َ‬
‫عمْ ٌ‬
‫معنی کلمات ( صم ‪ ،‬بکم ‪ ،‬عمی ) در آيه ‪ 18‬سوره بقره { صُ ّم ُبكْمٌ ُ‬
‫صم ‪ :‬جمع اصم ‪ ،‬کران‬
‫بکم ‪ :‬جمع ابکم ‪ ،‬للن‬
‫عمی ‪ :‬جمع اعمی ‪ ،‬کوران‬

‫عدٌ َوبَرْقٌ ‪ } ...‬چيست ؟‬

‫سمَا ِء فِيهِ ظُُلمَاتٌ وَرَ ْ‬
‫ب مّنَ ال ّ‬
‫صيّ ٍ‬
‫معنی کلمه ( صيب ) در آيه ‪ 19‬سوره بقره { َأ ْو كَ َ‬
‫باران تند ‪ .‬رگبار باران ‪.‬‬

‫ق يَخْطَفُ َأبْصَارَهُ ْم كُّلمَا َأضَاء َلهُم ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( يکاد ) در آيه ‪ 20‬سوره بقره{ َيكَادُ ا ْلبَرْ ُ‬
‫نزديک است ‪.‬‬

‫ق يَخْطَفُ َأبْصَارَهُ ْم كُّلمَا َأضَاء َلهُم ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( يخطف ) در آيه ‪ 20‬سوره بقره { َيكَادُ ا ْلبَرْ ُ‬
‫می ربايد ‪.‬‬

‫سمَاءِ‬
‫ل مِنَ ال ّ‬
‫سمَاء ِبنَاء وَأَنزَ َ‬
‫ض ِفرَاشاً وَال ّ‬
‫جعَلَ َلكُمُ الَرْ َ‬
‫کلمات ( فراشا و اندادا ) در آيه ‪ 22‬سوره بقره { اّلذِي َ‬
‫جعَلُواْ لِّ أَندَاداً وَأَنتُ ْم َتعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ل تَ ْ‬
‫ج بِ ِه مِنَ ال ّثمَرَاتِ ِرزْقاً ّلكُ ْم فَ َ‬
‫خرَ َ‬
‫مَا ًء َفأَ ْ‬
‫فراشا ‪ :‬فرش ‪ .‬گستردنی ‪.‬‬
‫اندادا ‪ :‬جمع ند ‪ ،‬انبازها ‪ .‬همتاها ‪ .‬همگونها ‪.‬‬

‫کلمات ( وقود و اعدت ) در آيه ‪ 24‬سوره بقره { فَإِن لّ ْم تَ ْفعَلُواْ وَلَن َت ْفعَلُو ْا فَاتّقُواْ النّارَ اّلتِي َوقُودُهَا النّاسُ‬
‫عدّتْ لِ ْلكَافِرِينَ} به چه معناست ؟‬
‫وَا ْلحِجَارَةُ أُ ِ‬
‫وقود ‪ :‬هيمه آتش ‪ .‬افروزينه‬
‫اعدت ‪ :‬آماده شده است ‪.‬‬

‫کلمات ( متشابها و مطهره) در آيه ‪ 25‬سوره بقره {‪ ...‬قَالُواْ هَـذَا اّلذِي رُ ِز ْقنَا مِن َقبْلُ وَُأتُو ْا بِ ِه ُمتَشَابِهاً َوَلهُمْ‬
‫طهّرَةٌ وَ ُه ْم فِيهَا خَاِلدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ج مّ َ‬
‫فِيهَا أَزْوَا ٌ‬
‫متشابها ‪ :‬همانند و همگون در خوبی و مزه و زيبايی ‪ .‬ـ مطهره ‪ :‬پاکيزه از عيوب زنان دنيا از قبيل حيض و‬
‫نفاس ‪.‬‬

‫ل مّا َبعُوضَ ًة َفمَا فَ ْو َقهَا ‪ } ...‬به چه‬

‫ب َمثَ ً‬
‫حيِي أَن يَضْرِ َ‬
‫ستَ ْ‬
‫لّ لَ يَ ْ‬
‫کلمه ( بعوضه ) در آيه ‪ 26‬سوره بقره { إِنّ ا َ‬
‫معناست ؟‬
‫پشه ‪.‬‬

‫ن مَا َأمَرَ‬
‫طعُو َ‬
‫لّ مِن َب ْعدِ مِيثَاقِهِ َويَقْ َ‬
‫ع ْهدَ ا ِ‬
‫ن يَنقُضُونَ َ‬
‫کلمات ( ينقضون و ميثاق ) در آيه ‪ 27‬سوره بقره { اّلذِي َ‬
‫الُّ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ينقضون ‪ :‬می شکنند‬
‫ميثاق ‪ :‬آنچه که عهد و پيمان با آن بسته می شود ‪.‬‬

‫سمَاء ‪} ...‬‬
‫ستَوَى إِلَى ال ّ‬
‫جمِيعًا ثُمّ ا ْ‬
‫کلمه ( استوی ) در آيه ‪ 29‬سوره بقره { هُوَ اّلذِي خَلَقَ َلكُم مّا فِي الَرْضِ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫بر آن قرار گرفت ‪.‬‬

‫ل فِي‬
‫ل ِئكَةِ ِإنّي جَاعِ ٌ‬
‫کلمات ( خليفه و يسفک و الدماء و نقدس ) در آيه ‪ 30‬سوره بقره { َوِإذْ قَالَ َرّبكَ لِ ْلمَ َ‬
‫ح ْم ِدكَ َونُ َقدّسُ َلكَ ‪ }...‬به چه معناست ؟‬ ‫سبّحُ بِ َ‬
‫ن نُ َ‬
‫ك ال ّدمَاء َونَحْ ُ‬
‫س ُد فِيهَا َويَسْ ِف ُ‬
‫ل فِيهَا مَن يُفْ ِ‬
‫جعَ ُ‬
‫الَرْضِ خَلِيفَ ًة قَالُواْ َأتَ ْ‬
‫خليفه ‪ :‬جانشين ‪ .‬برخی واژه خليفه را جانشين خدا معنی کرده اند ‪.‬‬
‫يسفک ‪ :‬خونريزی می کنند ‪.‬‬
‫الدماء ‪ :‬جمع دم ‪ ،‬خونها‬
‫نقدس ‪ :‬به پاکی می ستاييم ‪.‬‬

‫سمَاء هَـؤُلء إِن كُنتُمْ صَا ِدقِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( انبونی ) در آيه ‪ 31‬سوره بقره { َ‪ ...‬فقَالَ أَن ِبئُونِي ِبأَ ْ‬
‫‪3‬‬
 ‫مرا با خبر سازيد ‪.‬‬

‫کلمه ( تبدون ) در آيه ‪ 33‬سوره بقره { ‪ ...‬وَأَعَْل ُم مَا ُتبْدُونَ َومَا كُنتُ ْم َتكْ ُتمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫پديدار می کند ‪ .‬نمايان می سازد ‪.‬‬

‫ش ْئتُمَا َولَ َتقْ َربَا هَـذِهِ الشّجَرَ َة َف َتكُونَا مِنَ‬

‫ح ْيثُ ِ‬
‫کلمه ( رغدا ) در آيه ‪ 35‬سوره بقره { ‪َ ...‬كُلَ ِم ْنهَا رَغَداً َ‬
‫الْظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫به وفور و وفراوانی ‪.‬‬

‫ج ُهمَا ِممّا كَانَا فِيهِ َوقُ ْلنَا ا ْهبِطُواْ‬

‫خرَ َ‬
‫ع ْنهَا فَأَ ْ‬
‫شيْطَانُ َ‬
‫کلمات ( ازل و متاع ) در آيه ‪ 36‬سوره بقره { فََأزَّل ُهمَا ال ّ‬
‫ستَقَرّ َو َمتَاعٌ إِلَى حِينٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ض ُم ْ‬
‫ضكُمْ ِل َبعْضٍ عَدُوّ وََل ُك ْم فِي الَرْ ِ‬
‫َبعْ ُ‬
‫ازل ‪ :‬لغزانيد ‪ .‬دچار لغزش شد ‪.‬‬
‫متاع ‪ :‬کال ‪ .‬آنچه که از آن بهره مند شوند ‪.‬‬

‫سرَائِيلَ ا ْذكُرُو ْا ِن ْع َمتِيَ اّلتِي َأ ْن َعمْتُ عََل ْيكُمْ‬

‫کلمات ( بنی اسرتييل و اوف ) در آيه ‪ 40‬سوره بقره { يَا َبنِي إِ ْ‬
‫ي فَارْ َهبُونِ } به چه معناست ؟‬
‫ف ِب َعهْ ِدكُمْ وَِإيّا َ‬
‫وَأَ ْوفُو ْا ِب َع ْهدِي أُو ِ‬
‫بنی اسراييل ‪ :‬پسران اسراييل و اسراييل لقب پيامبر يعقوب است ‪.‬‬
‫اوف ‪ :‬وفا می کنم ‪.‬‬

‫ل كَافِ ٍر بِهِ ‪ } ...‬به‬

‫ل َتكُونُواْ أَوّ َ‬
‫صدّقاً ّلمَا َمعَكُمْ َو َ‬
‫ت مُ َ‬
‫کلمه ( مصدقا ) در آيه ‪ 41‬سوره بقره { وَآ ِمنُواْ ِبمَا أَن َزلْ ُ‬
‫چه معناست ؟‬
‫تصديق کننده‬

‫ق بِا ْلبَاطِلِ َو َت ْكتُمُواْ الْحَقّ َوأَنتُ ْم َتعَْلمُونَ } به چه‬

‫ل تَ ْلبِسُواْ ا ْلحَ ّ‬
‫کلمه ( ل تلبسوا ) در آيه ‪ 42‬سوره بقره { َو َ‬
‫معناست ؟‬
‫آميخته نکنيد ‪ .‬مياميزيد ‪.‬‬

‫سكُمْ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫س بِا ْلبِرّ َوتَنسَوْنَ أَنفُ َ‬
‫کلمه ( تنسون ) در آيه ‪ 44‬سوره بقره { َأتَ ْأمُرُونَ النّا َ‬
‫فراموش می کنيد ‪.‬‬

‫شعِينَ } به چه‬
‫صبْرِ وَالصّلَةِ َوِإّنهَا َل َكبِيرَةٌ ِإلّ عَلَى الْخَا ِ‬
‫س َتعِينُو ْا بِال ّ‬
‫کلمه ( کبيرة ) در آيه ‪ 45‬سوره بقره { وَا ْ‬
‫معناست ؟‬
‫سخت و سنگين‬

‫جعُونَ } به چه‬
‫لقُوا َرّبهِمْ وََأّنهُمْ إَِليْهِ رَا ِ‬
‫ظنّونَ َأّنهُم مّ َ‬
‫کلمه ( يظنون ) در آيه ‪ 46‬سوره بقره { اّلذِينَ يَ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫گمان می برند ‪ .‬در اينجا به معنی يقين دارند ‪.‬‬

‫ل ِمنْهَا‬
‫ل يُ ْقبَ ُ‬
‫شيْئاً َو َ‬
‫ل تَجْزِي نَفْسٌ عَن نّ ْفسٍ َ‬
‫کلمات ( شفاعة و عدل ) در آيه ‪ 48‬سوره بقره { َاتّقُو ْا يَوْمًا ّ‬
‫عدْلٌ َولَ هُ ْم يُنصَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خ ُذ ِمنْهَا َ‬
‫ل يُؤْ َ‬
‫شفَاعَةٌ َو َ‬
‫َ‬
‫شفاعة ‪ :‬ميانجيگری‬
‫عدل ‪ :‬فديه ‪ .‬بدل ‪ .‬تاوان ‪ .‬همتا ‪ .‬قيمت ‪.‬‬

‫ن يَسُومُو َنكُمْ‬
‫ل فِرْعَوْ َ‬
‫ج ْينَاكُم مّنْ آ ِ‬
‫کلمات ( يسومونکم و يستحيون و بلء ) در آيه ‪ 49‬سوره بقره { وَِإ ْذ نَ ّ‬
‫ن نِسَاءكُمْ َوفِي ذَلِكُم بَل ٌء مّن ّرّبكُمْ عَظِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫حيُو َ‬
‫ستَ ْ‬
‫ب ُيذَبّحُونَ َأ ْبنَاءكُمْ َويَ ْ‬
‫سُ َوءَ ا ْل َعذَا ِ‬
‫يسومونکم ‪ :‬برسرتان می آورند ـ يستحيون ‪ :‬زنده باقی می گذارند ‪ .‬ـ بلء ‪ :‬آزمون و آزمايش ‪.‬‬

‫ل مِن َبعْدِهِ وَأَنتُمْ‬

‫خ ْذتُمُ ا ْلعِجْ َ‬
‫ع ْدنَا مُوسَى َأ ْر َبعِينَ َليْلَ ًة ثُ ّم اتّ َ‬
‫کلمه ( العجل ) در آيه ‪ 51‬سوره بقره { وَِإذْ وَا َ‬
‫ظَاِلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫گوساله ‪.‬‬

‫کلمه ( الفرقان ) در آيه ‪ 53‬سوره بقره { وَِإ ْذ آ َتيْنَا مُوسَى ا ْل ِكتَابَ وَا ْلفُ ْرقَانَ َلعَّل ُك ْم تَ ْه َتدُونَ} به چه معناست ؟‬
‫‪4‬‬
 ‫جدا کننده حق از باطل و حلل از حرام ‪.‬‬

‫خيْرٌ ّلكُمْ عِندَ بَا ِر ِئكُ ْم َفتَابَ عََل ْيكُمْ ِإنّهُ هُوَ التّوّابُ الرّحِيمُ } به‬
‫کلمه ( باری ) در آيه ‪ 54‬سوره بقره { ‪ ...‬ذَِلكُمْ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫آفريننده‬

‫جهْرَةً ‪ } ...‬به چه‬

‫حتّى نَرَى الَّ َ‬
‫کلمه ( جهرة ) در آيه ‪ 55‬سوره بقره { وَِإ ْذ قُ ْلتُ ْم يَا مُوسَى لَن نّ ْؤمِنَ َلكَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫آشکارا و عيان ‪.‬‬

‫شكُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( بعثناکم ) در آيه ‪ 56‬سوره بقره { ثُ ّم َب َع ْثنَاكُم مّن َب ْعدِ مَ ْو ِتكُمْ َلعَّلكُ ْم تَ ْ‬
‫شما را زنده کرديم ‪.‬‬

‫کلمات ( ظللنا و الغمام و المن و السلوی ) در آيه ‪ 57‬سوره بقره { َظَلّ ْلنَا عََل ْيكُمُ ا ْل َغمَامَ وَأَنزَ ْلنَا عََل ْيكُمُ ا ْلمَنّ‬
‫وَالسّلْوَى ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ظللنا ‪ :‬سايه بان کرديم‬
‫الغمام ‪ :‬ابر‬
‫المن ‪ :‬ترنجبين ‪ ،‬گزنگبين‬
‫السلوی ‪ :‬پرنده بلدر چين ‪ ،‬سمانی ‪.‬‬

‫شئْتُمْ رَغَداً ‪ } ...‬به چه‬

‫حيْثُ ِ‬
‫کلمه ( القريه ) در آيه ‪ 58‬سوره بقره { َِإذْ ُق ْلنَا ادْخُلُواْ هَـذِهِ ا ْلقَ ْريَ َة َفكُلُو ْا ِم ْنهَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫شهر ‪ .‬برخی آنرا بيت المقدس می دانند و برخی اريحا ميدانند ‪ .‬ولی قرآن نام شهر را مشخص نکرده است ‪.‬‬

‫سنِينَ } به چه‬
‫حِ‬‫سنَزِيدُ ا ْلمُ ْ‬
‫کلمه ( حطة ) در آيه ‪ 58‬سوره بقره { ‪َ ...‬وقُولُواْ حِطّ ٌة ّنغْفِرْ َلكُمْ خَطَايَاكُمْ َو َ‬
‫معناست ؟‬
‫زدودن و برطرف کردن ‪ ،‬يعنی درخواست ما اسقاط خطايا و زدودن گناه است ‪.‬‬

‫ستَسْقَى مُوسَى ِلقَ ْومِ ِه فَقُ ْلنَا‬

‫کلمات ( استسقی و عينا و انس و مشرب و لتعثوا ) در آيه ‪ 60‬سوره بقره { َوِإذِ ا ْ‬
‫س مّشْ َر َبهُ ْم كُلُواْ وَاشْ َربُو ْا مِن رّزْقِ الِّ َولَ‬
‫علِ َم كُلّ ُأنَا ٍ‬
‫عيْنًا َقدْ َ‬
‫ت ِمنْ ُه ا ْث َنتَا عَشْرَةَ َ‬
‫ج َر فَان َفجَرَ ْ‬‫ضرِب ّبعَصَاكَ الْحَ َ‬ ‫ا ْ‬
‫سدِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ض مُ ْف ِ‬
‫لرْ ِ‬‫َتعْثَوْ ْا فِي ا َ‬
‫استسقی ‪ :‬آب خواست‬
‫عينا ‪ :‬چشمه‬
‫اناس ‪ :‬مردم‬
‫مشرب ‪ :‬آبشخور‬
‫لتعثوا ‪ :‬تباهی نکنيد در فساد زياده روی نکنيد ‪.‬‬

‫کلمات ( بقل و قثاء و فوم و مصرا و المسکنة و باءوا و عصوا ) در آيه ‪ 61‬سوره بقره { ‪ ...‬مِن بَقِْلهَا َو ِقثّآ ِئهَا‬
‫ض ِربَتْ‬‫سأَ ْلتُمْ وَ ُ‬
‫خيْرٌ ا ْهبِطُو ْا مِصْرًا فَإِنّ َلكُم مّا َ‬ ‫ستَ ْبدِلُونَ اّلذِي هُوَ َأ ْدنَى بِاّلذِي هُوَ َ‬ ‫صِلهَا قَالَ َأتَ ْ‬
‫سهَا َوبَ َ‬ ‫عدَ ِ‬‫َوفُو ِمهَا وَ َ‬
‫ك ِبمَا‬ ‫ق ذَِل َ‬‫ن ِبغَيْرِ الْحَ ّ‬
‫ن بِآيَاتِ الِّ َويَ ْقتُلُونَ ال ّن ِبيّي َ‬
‫لّ ذَِلكَ بَِأّنهُ ْم كَانُو ْا َيكْ ُفرُو َ‬
‫ب مّنَ ا ِ‬
‫ض ٍ‬
‫س َكنَةُ َوبَآؤُوْ ْا ِبغَ َ‬
‫عََل ْيهِ ُم الذّلّةُ وَا ْلمَ ْ‬
‫عَصَواْ ّوكَانُو ْا َيعْ َتدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بقل ‪ :‬سزيجات از قبيل نعناع و کرفس و تره‬
‫قثاء ‪ :‬خيار‬
‫فوم ‪ :‬سير‬
‫مصرا ‪ :‬شهری‬
‫المسکنة ‪ :‬خواری و بيچارگی‬
‫عصوا ‪ :‬سرپيچی کردند ‪.‬‬

‫ن آ َمنُواْ وَاّلذِينَ هَادُواْ وَالنّصَارَى‬

‫کلمات ( الذين هادوا و الصابئن ) در آيه ‪ 62‬سوره بقره { إِنّ اّلذِي َ‬
‫وَالصّا ِبئِينَ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫الذين هادوا ‪ :‬کسانی که يهودی شده اند‬
‫الصابئين ‪ :‬ستاره پرستان و خورشيد پرستان ‪.‬‬
‫‪5‬‬
 ‫خذُو ْا مَا آ َت ْينَاكُم بِقُوّةٍ ‪ } ...‬به‬
‫خذْنَا مِيثَا َقكُمْ وَ َر َف ْعنَا فَ ْو َقكُمُ الطّورَ ُ‬
‫کلمه ( الطور ) در آيه ‪ 63‬سوره بقره { َِإذْ َأ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫اسم کوهی که موسی بالی آن با خدا مناجات کرد ‪.‬‬

‫ت َفقُ ْلنَا‬
‫سبْ ِ‬
‫ع َتدَو ْا مِنكُ ْم فِي ال ّ‬
‫کلمات ( اعتدوا و قردة و خاسئين ) در آيه ‪ 65‬سوره بقره { َولَ َقدْ عَِل ْمتُمُ اّلذِينَ ا ْ‬
‫سئِينَ } به چه معناست ؟‬
‫َلهُ ْم كُونُو ْا قِ َردَةً خَا ِ‬
‫اعتدوا ‪ :‬تجاوز کردند‬
‫قردة جمع قرد به معنی ميمون‬
‫خاسئين ‪ :‬رانده شدگان و مطرودان ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَاهَا َنكَالً ّلمَا َبيْنَ َيدَ ْيهَا َومَا خَ ْل َفهَا‬

‫کلمات ( نکال و ما بين يديها و ما خلفها ) در آيه ‪ 66‬سوره بقره { َ َ‬
‫َومَوْعِظَةً لّ ْل ُمتّقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫نکال ‪ :‬عبرت ‪ .‬پند و اندرز‬
‫مابين يديها ‪ :‬منظور معاصران آنها‬
‫و ما خلفها ‪ :‬مراد آيندگان ‪.‬‬

‫خ ُذنَا هُزُوًا قَالَ أَعُوذُ بِالّ أَنْ َأكُونَ مِنَ ا ْلجَا ِهلِينَ } به چه‬
‫کلمه ( هزوا ) در آيه ‪ 67‬سوره بقره { ‪َ ...‬الُواْ َأتَتّ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫سخريه و بازيچه ‪.‬‬

‫ن َبيْنَ ذَِلكَ‬
‫ل ِبكْرٌ عَوَا ٌ‬
‫کلمات ( فارض ـ بکر ـ عوان ) در آيه ‪ 68‬سوره بقره {‪ِ ...‬إّنهَا بَقَ َر ٌة لّ فَارِضٌ َو َ‬
‫فَا ْفعَلُو ْا مَا تُ ْؤمَرونَ } به چه معناست ؟‬
‫فارض ‪ :‬پير ‪ .‬کهنسال ‪ .‬سالخورده‬
‫بکر ‪ :‬خورد سال و نو رسيده‬
‫عوان ‪ :‬ميانه سال ‪.‬‬

‫صفْرَاء فَاقِـعٌ لّ ْو ُنهَا تَسُرّ النّاظِرِينَ‬

‫کلمات ( صفراء و فاقع و لون و تسر ) در آيه ‪ 69‬سوره بقره {‪ِ ...‬إنّها َبقَرَةٌ َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫صفراء ‪ :‬زرد رنگ ـ فاقع ‪ :‬خوش رنگ‬
‫لون ‪ :‬رنگ‬
‫تسر ‪ :‬شاد می کند ‪ .‬مسرور می سازد ‪.‬‬

‫کلمه ( تشابه ) در آيه ‪ 70‬سوره بقره { {قَالُو ْا ا ْدعُ َلنَا َرّبكَ ُي َبيّن ّلنَا مَا هِيَ إِنّ البَقَ َر تَشَابَهَ عََل ْينَا وَِإنّا إِن شَاء الُّ‬
‫َل ُم ْهتَدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مشتبه شده است ‪.‬‬

‫ل ذَلُولٌ‬
‫کلمات ( ذلول و تثير و الحرث و المسلمة و شية ) در آيه ‪ 71‬سوره بقره { َالَ ِإنّ ُه يَقُولُ ِإّنهَا بَقَرَ ٌة ّ‬
‫ق َفذَبَحُوهَا َومَا كَادُواْ َي ْفعَلُونَ } به چه‬ ‫حّ‬
‫ت بِالْ َ‬
‫جئْ َ‬
‫شيَ َة فِيهَا قَالُواْ النَ ِ‬
‫ث مُسَّلمَ ٌة لّ ِ‬
‫سقِي الْحَ ْر َ‬
‫ُتثِيرُ الَ ْرضَ َولَ تَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫ذلول ‪ :‬رام ‪ .‬کارکشته‬
‫تثير ‪ :‬زير و رو می کند‬
‫الحرث ‪ :‬کشت و زرع ـ مسلمة ‪ :‬سالم و بی عيب‬
‫شية ‪ :‬زنگ مخالف ‪.‬‬

‫ج مّا كُنتُ ْم َت ْكتُمُونَ } به چه‬

‫ل ُمخْرِ ٌ‬
‫کلمه ( ادارئتم ) در آيه ‪ 72‬سوره بقره { وَِإ ْذ َقتَ ْلتُمْ َنفْسًا فَادّارَ ْأتُ ْم فِيهَا وَا ّ‬
‫معناست ؟‬
‫کشمکش کرديد ‪ .‬اختلف کرديد ‪.‬‬

‫ي كَا ْلحِجَارَةِ أَوْ‬

‫ك َفهِ َ‬
‫ت قُلُو ُبكُم مّن َب ْعدِ ذَِل َ‬
‫س ْ‬
‫کلمات ( قست و الحجارة و يشقق ) در آيه ‪ 74‬سوره بقره { ثُ ّم قَ َ‬
‫ن ِم ْنهَا َلمَا يَشّقّقُ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ل ْنهَارُ وَإِ ّ‬
‫ن مِنَ الْحِجَارَةِ َلمَا َيتَفَجّ ُر ِمنْهُ ا َ‬
‫ش ّد قَسْوَةً َوإِ ّ‬
‫أَ َ‬
‫قست ‪ :‬سخت شد‬
‫‪6‬‬
 ‫الحجارة ‪ :‬سنگ‬
‫يشقق ‪ :‬از هم شکافته می شود ‪.‬‬

‫ى َبعْضٍ قَالُواْ ‪ }...‬به‬

‫ضهُمْ إَِل َ‬
‫ل َبعْ ُ‬
‫ن آ َمنُو ْا قَالُو ْا آ َمنّا وَِإذَا خَ َ‬
‫کلمه ( لقوا ) در آيه ‪ 76‬سوره بقره { َوِإذَا َلقُواْ اّلذِي َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫برخورد کردند و رسيدند ‪.‬‬

‫ل َيعْلَ ُم مَا يُسِرّونَ َومَا يُعِْلنُونَ } به چه‬ ‫ل َيعَْلمُونَ أَنّ ا ّ‬ ‫کلمات ( يسرون و يعلنون ) در آيه ‪ 77‬سوره بقره { َ َو َ‬
‫معناست ؟‬
‫يسرون ‪ :‬پنهان و نهان می کنند ـ يعلنون ‪ :‬علنی و آشکار می کنند ‪.‬‬
‫ل َيعَْلمُونَ ا ْل ِكتَابَ ِإلّ َأمَانِيّ وَإِنْ هُمْ ِإلّ‬
‫‪ -60‬کلمات ( اميون ‪ .‬امنی ) در آيه ‪ 78‬سوره بقره { َو ِم ْنهُمْ ُأ ّميّونَ َ‬
‫ظنّونَ } به چه معناست ؟‬‫يَ ُ‬
‫اميون ‪ :‬کسانی که نمی توانند بخوانند و بنويسند ‪ ،‬بيسوادان ـ امانی ‪ :‬دروغهای بهم بافته ‪.‬‬
‫ل َتعْ ُبدُونَ ِإلّ الّ ‪ }...‬به چه‬ ‫ل َ‬ ‫ق بَنِي ِإسْرَائِي َ‬‫خ ْذنَا مِيثَا َ‬‫‪ -61‬کلمه ( ميثاق ) در آيه ‪ 83‬سوره بقره { َِإذْ أَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫پيمان استوار ‪ .‬عهد موکد ‪.‬‬

‫ن َفرِيقًا مّنكُم مّن دِيَارِهِمْ‬

‫سكُمْ َوُتخْرِجُو َ‬
‫کلمه ( تفادوهم ) در آيه ‪ 85‬سوره بقره { ثُمّ أَنتُمْ هَـؤُلء َت ْقتُلُونَ أَنفُ َ‬
‫لثْمِ وَا ْل ُعدْوَانِ وَإِن يَأتُوكُمْ أُسَارَى تُفَادُوهُمْ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫تَظَاهَرُونَ عََل ْيهِم بِا ِ‬
‫فديه آزادی آنها را می پردازند ‪ .‬بازخريدشان می کنند ‪.‬‬

‫کلمات ( قفينا و ايدناه ) در آيه ‪ 87‬سوره بقره { َولَ َق ْد آ َتيْنَا مُوسَى ا ْل ِكتَابَ َوقَ ّف ْينَا مِن َبعْدِ ِه بِالرّسُلِ وَآ َت ْينَا عِيسَى‬
‫ابْنَ َم ْريَمَ ا ْل َبيّنَاتِ وََأّي ْدنَا ُه بِرُوحِ الْ ُقدُسِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫قفينا ‪ :‬پياپی آورديم‬
‫ايدناه ‪ :‬او را تقويت و تاييد کرديم ‪ .‬از ماده ايد به معنی قوت و قدرت ‪.‬‬

‫ل مّا يُ ْؤ ِمنُونَ } به چه‬

‫ل ِبكُفْرِهِ ْم َفقَلِي ً‬
‫ف بَل ّل َع َنهُمُ ا ّ‬
‫غلْ ٌ‬
‫کلمه ( غلف ) در آيه ‪ 88‬سوره بقره { َوقَالُو ْا قُلُوبُنَا ُ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع اغلف به معنی بسته و پوشيده ‪ .‬در پرده ‪.‬‬

‫صدّقٌ ّلمَا َم َعهُمْ َوكَانُو ْا مِن َقبْلُ‬

‫ل مُ َ‬
‫ن عِندِ ا ّ‬
‫ب مّ ْ‬
‫کلمه ( يستفتحون ) در آيه ‪ 89‬سوره بقره { ََلمّا جَاء ُه ْم كِتَا ٌ‬
‫ن كَ َفرُواْ ‪ }...‬به چه معناست ؟‬
‫ستَ ْفتِحُونَ عَلَى اّلذِي َ‬
‫يَ ْ‬
‫طلب فتح و پيروزی می کردند ‪.‬‬

‫ب ّمهِينٌ } به چه‬
‫عذَا ٌ‬
‫کلمه ( مهين ) در آيه ‪ 90‬سوره بقره { ‪َ ...‬فبَآؤُو ْا ِبغَضَبٍ عَلَى غَضَبٍ وَلِ ْلكَافِرِينَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫خوار کننده ‪.‬‬

‫سمَا‬
‫ل ِبئْ َ‬
‫ل ِبكُفْرِ ِه ْم قُ ْ‬
‫ش ِربُو ْا فِي قُلُو ِبهِمُ ا ْلعِجْ َ‬
‫جمله ( اشربوا فی قلوبهم العجل ) در آيه ‪ 93‬سوره بقره { ‪ ...‬وَأُ ْ‬
‫يَ ْأمُ ُركُ ْم بِهِ إِيمَا ُنكُمْ إِن كُنتُ ْم مّ ْؤ ِمنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫دلهايشان از عشق گوساله لبريز شده بود ‪.‬‬

‫سنَةٍ َومَا هُ َو ِبمُزَحْ ِزحِ ِه مِنَ ا ْل َعذَابِ أَن‬

‫کلمات ( يعمر و مزحزح ) در آيه ‪ 96‬سوره بقره { ‪ ...‬لَ ْو ُي َعمّرُ أَلْفَ َ‬
‫ل بَصِي ٌر ِبمَا َيعْمَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ُيعَمّرَ وَا ّ‬
‫يعمر ‪ :‬عمر داده شود ‪ .‬زيست کند‬
‫مزحزح ‪ :‬دور کننده ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ل يُ ْؤمِنُونَ‬
‫ق ّم ْنهُم بَلْ َأ ْكثَرُهُ ْم َ‬
‫عهْدًا ّنبَذَ ُه فَرِي ٌ‬
‫کلمه ( نبذ ) در آيه ‪ 100‬سوره بقره {أَ َوكُّلمَا عَا َهدُواْ َ‬
‫معناست ؟‬
‫دور افکند ‪.‬‬

‫‪7‬‬
 ‫ن بِ ِه‬‫ن ِم ْنهُمَا مَا يُفَ ّرقُو َ‬
‫کلمات ( اتبعوا و تتلوا و فتنة و خلق و بئس و شروا ) در آيه ‪ 102‬سوره بقره { َ َيتَعَّلمُو َ‬
‫شتَرَاهُ‬
‫ل يَن َف ُعهُمْ وَلَ َقدْ عَِلمُواْ َلمَنِ ا ْ‬
‫ن مَا يَضُرّ ُهمْ َو َ‬
‫ل بِِإذْنِ الّ َويَ َتعَّلمُو َ‬
‫حدٍ ِإ ّ‬‫َبيْنَ ا ْلمَ ْرءِ وَ َزوْجِهِ َومَا هُم بِضَآرّينَ بِ ِه مِنْ أَ َ‬
‫سهُمْ لَ ْو كَانُو ْا َيعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫شرَوْ ْا بِهِ أَنفُ َ‬
‫س مَا َ‬‫لقٍ وََل ِبئْ َ‬
‫مَا لَ ُه فِي الخِرَ ِة مِنْ خَ َ‬
‫اتبعوا ‪ :‬پيروی کردند‬
‫تتلوا ‪ :‬ميگفتند ‪.‬از آن پيروی می کردند‬
‫فتنة ‪ :‬آزمايش‬
‫خلق ‪ :‬بهره ‪ .‬نصيب‬
‫بئس ‪ :‬زشت است‬
‫شروا ‪ :‬فروختند ‪.‬‬

‫خيْرٌ لّ ْو كَانُو ْا َيعَْلمُونَ } به‬

‫کلمه ( مثوبة ) در آيه ‪ 103‬سوره بقره { َولَوْ َأّنهُ ْم آ َمنُواْ واتّقَوْا َل َمثُوبَ ٌة مّنْ عِندِ الّ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫ثواب ‪ ،‬اجر و پاداش ‪.‬‬

‫عنَا َوقُولُواْ انظُ ْرنَا‬

‫ل تَقُولُواْ رَا ِ‬
‫ن آ َمنُو ْا َ‬
‫کلمات ( راعنا و انظرنا ) در آيه ‪ 104‬سوره بقره { يَا َأّيهَا اّلذِي َ‬
‫عذَابٌ أَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫س َمعُوا ْ َولِلكَافِرِينَ َ‬
‫وَا ْ‬
‫راعنا ‪ :‬مراعا ما را بکن‬
‫انظرنا ‪ :‬ملحظه ما بکن به ما بنگر ‪.‬‬

‫عَليْكُم‬
‫ن كَفَرُو ْا مِنْ أَهْلِ ا ْل ِكتَابِ َولَ ا ْلمُشْ ِركِينَ أَن يُنَزّلَ َ‬
‫کلمه ( ما يود ) در آيه ‪ 105‬سوره بقره { مّا يَ َودّ اّلذِي َ‬
‫خيْ ٍر مّن ّرّبكُمْ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫مّنْ َ‬
‫دوست نميدارد ‪.‬‬

‫خيْ ٍر ّم ْنهَا أَ ْو ِمثِْلهَا أََلمْ‬

‫ت بِ َ‬
‫سهَا نَ ْأ ِ‬
‫خ مِنْ آيَةٍ أَ ْو نُن ِ‬
‫کلمات ( ما ننسخ و ننسها ) در آيه ‪ 106‬سوره بقره { َا نَنسَ ْ‬
‫ي ٍء َقدِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫ى كُلّ شَ ْ‬
‫َتعْلَمْ أَنّ الّ عََل َ‬
‫ما ننسخ ‪ :‬آنچه را تغيير دهيم‬
‫ننسها ‪ :‬از خاطر مردم آنرا بزداييم و از ياد ديگرانش ميبريم ‪.‬‬

‫ل مُوسَى مِن َقبْلُ َومَن‬

‫سئِ َ‬
‫سأَلُواْ رَسُوَلكُ ْم َكمَا ُ‬
‫کلمه ( سواأ السبيل ) در آيه ‪ 108‬سوره بقره { َأ ْم تُرِيدُونَ أَن تَ ْ‬
‫سبِيلِ } به چه معناست ؟‬ ‫ضلّ سَوَاء ال ّ‬
‫ن َف َقدْ َ‬
‫َيتَ َبدّلِ ا ْلكُفْ َر بِالِيمَا ِ‬
‫منظور راه راست و بدون فزلر و نشيب است ‪.‬‬

‫شيْ ٍء َقدِيرٌ } به‬

‫ل بَِأمْرِهِ إِنّ الّ عَلَى كُلّ َ‬
‫حتّى يَ ْأ ِتيَ ا ّ‬
‫کلمه ( اصفحوا ) در آيه ‪ 109‬سوره بقره { ‪ ...‬وَاصْفَحُواْ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫ببخشيد و سرزنش نکنيد ‪.‬‬

‫خيْرٍ‬
‫سكُم مّنْ َ‬
‫کلمات ( اقيموا و آتوا ) در آيه ‪ 110‬سوره بقره { وََأقِيمُواْ الصّلَةَ وَآتُواْ ال ّزكَاةَ َومَا ُت َقدّمُو ْا لَنفُ ِ‬
‫ن بَصِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ل ِبمَا َت ْعمَلُو َ‬
‫جدُوهُ عِندَ الّ إِنّ ا ّ‬
‫تَ ِ‬
‫اقيموا ‪ :‬بجای بياوريد ‪ .‬بطور باسته بخوانيد‬
‫آتوا ‪ :‬بپردازيد‪.‬‬

‫ل مَن كَانَ هُوداً أَ ْو نَصَارَى‬

‫جنّةَ ِإ ّ‬
‫کلمات ( هودا و نصاری و هاتو ا ) در آيه ‪111‬سوره بقره { َوقَالُواْ لَن َيدْخُلَ ا ْل َ‬
‫تِ ْلكَ َأمَا ِنيّهُ ْم قُلْ هَاتُو ْا بُرْهَا َنكُمْ إِن كُنتُمْ صَا ِدقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫هودا ‪ :‬جمع هائده به معنی توبه کننده يهوديان ‪ .‬پيروان موسی‬
‫نصاری ‪ :‬جمع نصران و نصرانة ‪.‬مسيحيان ‪ ،‬پيروان عيسی‬
‫هاتوا ‪ :‬حاضر کنيد ‪ .‬بياوريد ‪.‬‬

‫يءٍ َوقَالَتِ النّصَارَى َليْسَتِ‬

‫کلمه ( يتلون ) در آيه ‪ 113‬سوره بقره { َوقَالَتِ ا ْل َيهُودُ َليْسَتِ النّصَارَى عََلىَ شَ ْ‬
‫يءٍ وَهُ ْم َيتْلُونَ ا ْل ِكتَابَ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ا ْل َيهُودُ عَلَى شَ ْ‬
‫می خوانند‪.‬‬

‫‪8‬‬
 ‫ض كُلّ لّهُ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَرْ ِ‬
‫سبْحَانَ ُه بَل لّ ُه مَا فِي ال ّ‬
‫خذَ الّ وَلَداً ُ‬
‫کلمه ( قانتون ) در آيه ‪ 116‬سوره بقره { َوقَالُو ْا اتّ َ‬
‫قَا ِنتُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خاشعان و مطيعان ‪.‬‬

‫لرْضِ وَِإذَا قَضَى َأمْرًا فَِإّنمَا يَقُولُ لَ ُه كُن َف َيكُونُ }‬

‫سمَاوَاتِ وَا َ‬
‫کلمه ( بديع ) در آيه ‪ 117‬سوره بقره { َدِيعُ ال ّ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫کسی که چيزها را بدون مدل و نمونه قبلی پديد می آورد ‪ .‬نو آفرين ‪.‬‬

‫حتّى َتتّبِ َع مِّل َتهُ ْم قُلْ إِنّ ُهدَى الّ‬

‫کلمه ( ملة ) در آيه ‪ 120‬سوره بقره { وَلَن تَرْضَى عَنكَ ا ْل َيهُودُ َولَ النّصَارَى َ‬
‫هُوَ ا ْل ُهدَى ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫دين ‪.‬‬

‫ن قَالَ ِإنّي جَاعُِلكَ‬

‫ت َفَأ َتمّهُ ّ‬
‫کلمات ( ابتلی و کلمات ) در آيه ‪ 124‬سوره بقره { وَِإ ِذ ا ْبتَلَى ِإبْرَاهِيمَ َربّ ُه ِبكَِلمَا ٍ‬
‫ع ْهدِي الظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل َينَالُ َ‬
‫ل َ‬‫لِلنّاسِ ِإمَامًا قَالَ َومِن ذُ ّريّتِي قَا َ‬
‫ابتلی ‪ :‬آزمود و امتحان گرفت ‪.‬‬
‫کلمات ‪ :‬تکاليف و اوامر ‪.‬‬

‫خذُواْ‬‫ت َمثَابَةً لّلنّاسِ َوَأمْناً وَاتّ ِ‬

‫جعَ ْلنَا ا ْل َبيْ َ‬
‫کلمات ‪( :‬مثابة و عهدنا الی و العاکفين ) در آيه ‪ 125‬سوره بقره { َوِإذْ َ‬
‫طهّرَا َبيْتِيَ لِلطّائِفِينَ وَا ْلعَاكِفِينَ وَال ّركّعِ السّجُودِ } به چه‬ ‫سمَاعِيلَ أَن َ‬
‫ع ِهدْنَا ِإلَى ِإبْرَاهِيمَ وَإِ ْ‬
‫مِن مّقَامِ ِإبْرَاهِي َم مُصَلّى وَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫مثابة ‪ :‬محل مراجعت و گردهمايی ‪ .‬جايگاه اجر و ثواب ـ عهدنا الی ‪ :‬سفارش کرديم به او امر کرديم به او ـ‬
‫العاکفين ‪ :‬معتکفان ‪.‬‬

‫ن ِمنْهُم بِالّ وَا ْليَوْمِ الخِ ِر قَالَ َومَن كَفَ َر َفُأمَ ّتعُ ُه قَلِيلً ثُمّ‬
‫ن آمَ َ‬
‫کلمه ( اضطره ) در آيه ‪ 126‬سوره بقره { ‪ ...‬مَ ْ‬
‫عذَابِ النّارِ َو ِبئْسَ ا ْلمَصِيرُ } به چه معناست ؟‬
‫ضطَرّهُ إِلَى َ‬
‫أَ ْ‬
‫وادارش می سازم ‪ .‬مجبورش ميگردانم ‪.‬‬

‫س َكنَا‬
‫سِلمَيْنِ َلكَ َومِن ذُ ّريّ ِتنَا ُأمّ ًة مّسِْلمَةً ّلكَ وََأ ِرنَا َمنَا ِ‬
‫جعَ ْلنَا مُ ْ‬
‫کلمه ( مناسک ) در آيه ‪ 128‬سوره بقره { َربّنَا وَا ْ‬
‫َوتُبْ عََل ْينَا ِإّنكَ أَنتَ التّوّابُ الرّحِيمُ } به چه معناست ؟‬
‫آداب و رسوم عبادت ‪ ،‬اعم از حج و غيره ‪.‬‬

‫ط َفيْنَا ُه فِي ال ّد ْنيَا‬

‫ل مَن سَفِ َه َنفْسَهُ وََل َقدِ اصْ َ‬
‫غبُ عَن مّلّةِ ِإبْرَاهِيمَ ِإ ّ‬
‫کلمه ( سفه ) در آيه ‪ 130‬سوره بقره { َمَن يَرْ َ‬
‫خرَةِ َلمِنَ الصّاِلحِينَ } به چه معناست ؟‬
‫وَِإنّ ُه فِي ال ِ‬
‫سبک شمرد ‪ .‬خوار شمرد ‪.‬‬

‫عمّا كَانُوا‬
‫ل تُسْأَلُونَ َ‬
‫س ْبتُمْ َو َ‬
‫سبَتْ وََلكُم مّا كَ َ‬
‫کلمه ( خلت ) در آيه ‪ 134‬سوره بقره { تِ ْلكَ ُأمّ ٌة َقدْ خَلَتْ َلهَا مَا كَ َ‬
‫َيعْمَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫گذشته است ‪.‬‬

‫حنِيفاً َومَا كَانَ‬

‫ل مِلّةَ ِإبْرَاهِيمَ َ‬
‫ل بَ ْ‬
‫کلمه ( حنيفا ) در آيه ‪ 135‬سوره بقره { َوقَالُو ْا كُونُواْ هُوداً أَ ْو نَصَارَى َت ْهتَدُو ْا قُ ْ‬
‫مِنَ ا ْلمُشْ ِركِينَ } به چه معناست ؟‬
‫حقگرا ‪.‬‬

‫ل مَا آمَنتُم بِهِ َف َقدِ ا ْه َتدَواْ وّإِن تَوَلّوْ ْا َفِإّنمَا هُمْ‬

‫ن آ َمنُو ْا ِب ِمثْ ِ‬
‫کلمات ( شقاق و سيکفيک ) در آيه ‪137‬سوره بقره { َإِ ْ‬
‫سمِيعُ ا ْلعَلِيمُ } به چه معناست ؟‬
‫س َيكْفِيكَهُمُ الّ وَهُوَ ال ّ‬
‫ق فَ َ‬
‫شقَا ٍ‬
‫فِي ِ‬
‫شقاق ‪ :‬جنگ و ستيز ‪ .‬جبهه گيری ـ سيکفيک ‪ :‬تو را بسنده خواهد بود ‪.‬‬

‫ص ْبغَةً َونَحْنُ لَهُ‬

‫ن مِنَ الّ ِ‬
‫ص ْبغَةَ الّ َومَنْ َأحْسَ ُ‬
‫کلمات ( صبغة و صبغة ال ) در آيه ‪ 138‬سوره بقره { ِ‬
‫عَابِدونَ } به چه معناست ؟‬
‫صبغة ‪ :‬رنگ و هيئت ‪.‬‬
‫صبغة ال ‪ :‬دين خدا ‪ ،‬شريعت خدا ‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫عمّا َت ْعمَلُونَ}‬
‫ل ِبغَافِلٍ َ‬
‫شهَادَةً عِندَهُ مِنَ الّ َومَا ا ّ‬
‫کلمه ( کتم ) در آيه ‪ 140‬سوره بقره { ‪َ ...‬ومَنْ أَظَْل ُم ِممّن َكتَمَ َ‬
‫به چه معناست ؟‪.‬‬
‫پنهان کرد ‪.‬‬

‫س مَا َولّهُمْ عَن ِقبَْل ِتهِمُ اّلتِي كَانُواْ عََل ْيهَا قُل لّ‬
‫سيَقُولُ السّ َفهَاء مِنَ النّا ِ‬
‫کلمه ( ولهم ) در آيه ‪ 142‬سوره بقره { َ‬
‫س َتقِيمٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ط مّ ْ‬
‫ب َي ْهدِي مَن يَشَاءُ إِلَى صِرَا ٍ‬
‫ا ْلمَشْ ِرقُ وَا ْل َمغْرِ ُ‬
‫روگردان و منصرف ساخت ‪.‬‬

‫ع ِقبَيْهِ وَإِن كَانَتْ َل َكبِيرَةً ِإلّ عَلَى اّلذِينَ َهدَى الّ‬

‫کلمه ( عقب ) در آيه ‪ 143‬سوره بقره { ‪ِ ...‬ممّن يَنقَِلبُ عَلَى َ‬
‫ل بِالنّاسِ لَرَؤُوفٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫َومَا كَانَ الّ ِليُضِيعَ إِيمَانَكُمْ إِنّ ا ّ‬
‫پاشنه ‪.‬‬

‫سمَاء فََلنُوَّل َيّنكَ ِقبْلَةً‬

‫ج ِهكَ فِي ال ّ‬ ‫کلمات ( تقلب و نولی و شطر ) در آيه ‪ 144‬سوره بقره { َ ْد نَرَى تَ َقلّبَ َو ْ‬
‫ث مَا كُنتُ ْم فَوَلّواْ وُجُوِ َهكُمْ شَطْ َرهُ وَإِنّ اّلذِينَ ُأ ْوتُواْ ا ْل ِكتَابَ َل َيعَْلمُونَ َأنّهُ‬
‫حيْ ُ‬
‫جدِ ا ْلحَرَامِ وَ َ‬
‫طرَ ا ْلمَسْ ِ‬
‫ج َهكَ شَ ْ‬
‫تَرْضَاهَا فَوَلّ وَ ْ‬
‫عمّا َي ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل ِبغَافِلٍ َ‬‫ق مِن ّرّبهِمْ َومَا ا ّ‬‫حّ‬
‫الْ َ‬
‫تقلب ‪ :‬روی به اين سو و آن سو گرداند ‪ .‬چرخش‬
‫نولی ‪ :‬ميگردانيم ‪ .‬متوجه ميکنيم ‪.‬‬
‫شطر ‪ :‬سو و جانب ‪.‬‬

‫ن مِنَ ا ْل ُممْتَرِينَ } به چه معناست ؟‬

‫ل َتكُونَ ّ‬
‫ك فَ َ‬
‫ق مِن ّرّب َ‬
‫کلمه ( الممترين ) در آيه ‪ 147‬سوره بقره { الْحَ ّ‬
‫شک کنندگان ‪.‬‬

‫ت بِكُمُ الّ‬
‫خيْرَاتِ َأيْنَ مَا َتكُونُو ْا يَ ْأ ِ‬
‫س َتبِقُواْ ا ْل َ‬
‫جهَةٌ هُ َو مُوَلّيهَا فَا ْ‬
‫کلمه ( وجهة ) در آيه ‪ 148‬سوره بقره { َوِلكُلّ وِ ْ‬
‫ي ٍء َقدِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫جمِيعاً إِنّ الّ عَلَى كُلّ شَ ْ‬
‫َ‬
‫جهت و سو‪.‬‬

‫ل َفمَنْ حَجّ ا ْل َبيْتَ‬

‫شعَآئِرِ ا ّ‬
‫کلمات ( شعائر و جناح و يطوف ) در آيه ‪ 158‬سوره بقره { إِنّ الصّفَا وَا ْلمَرْوَ َة مِن َ‬
‫خيْرًا فَإِنّ الّ شَاكِرٌ عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ط ّوعَ َ‬
‫ف ِب ِهمَا َومَن تَ َ‬
‫جنَاحَ عََليْهِ أَن يَطّوّ َ‬
‫ع َتمَ َر فَلَ ُ‬
‫أَوِ ا ْ‬
‫شعائر ‪ :‬جمع شعيره بمعنی علمت و نشانه در اينجا شعائر بر اماکن عبادت اطلق شده است ‪.‬‬
‫جناح ‪ :‬گناه‬
‫يطوف ‪ :‬طواف کند ‪ .‬سعی کند ‪.‬‬

‫ختِلَفِ‬‫سمَاوَاتِ وَالَرْضِ وَا ْ‬ ‫ن فِي خَ ْلقِ ال ّ‬

‫کلمات ( الفلک و بث و دابة تصريف ) در آيه ‪ 164‬سوره بقره { إِ ّ‬
‫ض َبعْدَ‬
‫حيَا بِهِ ال ْر َ‬ ‫سمَا ِء مِن مّاء َفأَ ْ‬
‫ل مِنَ ال ّ‬
‫جرِي فِي ا ْلبَحْ ِر ِبمَا يَنفَعُ النّاسَ َومَا أَن َزلَ ا ّ‬
‫الّليْلِ وَال ّنهَارِ وَا ْلفُ ْلكِ اّلتِي تَ ْ‬
‫ض ليَاتٍ لّقَ ْو ٍم َيعْقِلُونَ } به چه‬ ‫سمَاء وَالَرْ ِ‬ ‫ل دَآبّةٍ َوتَصْرِيفِ ال ّريَاحِ وَالسّحَابِ ا ْلمُسَخّ ِر َبيْنَ ال ّ‬
‫ث فِيهَا مِن كُ ّ‬ ‫مَ ْو ِتهَا َوبَ ّ‬
‫معناست ؟‬
‫الفلک ‪ :‬کشتيها‬
‫بث ‪ :‬پخش کرد‬
‫دابة رونده‬
‫تصريف ‪ :‬وزاندن و ازاين سو بدان سو حرکت دادن ‪.‬‬

‫ن ا ّتبِعُو ْا مِنَ اّلذِينَ ا ّت َبعُواْ وَ َرأَوُاْ ا ْل َعذَابَ‬

‫کلمات ( تبرا و السباب ) در آيه ‪ 166‬سوره بقره { ِإذْ َتبَرّأَ اّلذِي َ‬
‫سبَابُ } به چه معناست ؟‬
‫لْ‬‫ت ِبهِمُ ا َ‬
‫طعَ ْ‬
‫َوتَقَ ّ‬
‫تبرا ‪ :‬بيزاری نمود ـ‬
‫السباب ‪ :‬جمع سبب ‪ ،‬وسايل نجات ‪.‬‬

‫ن ا ّتبَعُواْ لَوْ أَنّ َلنَا كَرّ ًة َف َن َتبَرَّأ مِ ْنهُ ْم َكمَا َتبَرّؤُو ْا ِمنّا َكذَِلكَ يُرِيهِمُ‬
‫کلمه ( کرة ) در آيه ‪ 167‬سوره بقره { َوقَالَ اّلذِي َ‬
‫ن مِنَ النّارِ } به چه معناست ؟‬ ‫سرَاتٍ عََل ْيهِمْ َومَا هُم بِخَارِجِي َ‬
‫عمَاَل ُهمْ حَ َ‬
‫الّ أَ ْ‬
‫برگشت ‪.‬عودت و رجوع به دنيا ‪.‬‬

‫طوَاتِ‬
‫ل تَ ّت ِبعُواْ خُ ُ‬
‫طيّباً َو َ‬
‫للً َ‬
‫س كُلُو ْا ِممّا فِي الَ ْرضِ حَ َ‬
‫کلمه ( خطوات ) در آيه ‪168‬سوره بقره { يَا َأّيهَا النّا ُ‬
‫عدُوّ ّمبِينٌ } به چه معناست ؟‬
‫شيْطَانِ ِإنّهُ َلكُمْ َ‬
‫ال ّ‬
‫‪10‬‬
 ‫جمع خطوة به معنی گامها‬

‫ل َنّتبِعُ مَا أَلْ َف ْينَا عََليْ ِه آبَاءنَا أَوََلوْ‬

‫ل قَالُو ْا بَ ْ‬
‫کلمه ( الفينا ) در آيه ‪170‬سوره بقره { وَِإذَا قِيلَ َلهُ ُم ا ّت ِبعُوا مَا أَنزَلَ ا ّ‬
‫ل َيهْ َتدُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫شيْئاً َو َ‬
‫ل يَعْ ِقلُونَ َ‬
‫ن آبَاؤُ ُه ْم َ‬
‫كَا َ‬
‫يافته ايم ‪ .‬ديده ايم ‪.‬‬

‫سمَعُ ِإلّ دُعَاء َو ِندَاء‬

‫ل يَ ْ‬
‫ق ِبمَا َ‬
‫جمله ( ينعق بما ) در آيه ‪ 171‬سوره بقره { َو َمثَلُ اّلذِينَ كَ َفرُو ْا َك َمثَلِ اّلذِي يَ ْنعِ ُ‬
‫ي َف ُه ْم لَ َيعْقِلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫عمْ ٌ‬
‫ص ّم بُكْمٌ ُ‬
‫ُ‬
‫بر چهار پايان نهيب می زند ‪.‬‬

‫کلمات ( اضطر و باغ و عاد ) در آيه ‪ 173‬سوره بقره { ِإّنمَا حَرّمَ عََل ْيكُمُ ا ْل َميْتَةَ وَالدّمَ َولَحْمَ الْخِنزِيرِ َومَا أُهِلّ‬
‫غفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫غيْ َر بَاغٍ َولَ عَا ٍد فَل ِإثْمَ عََليْهِ إِنّ الّ َ‬
‫ل َفمَنِ اضْطُرّ َ‬
‫بِهِ ِلغَيْرِ ا ّ‬
‫اضطر ‪ :‬وادار گرديد‬
‫باغ ‪ :‬خواستار و علقمند‬
‫عاد ‪ :‬متجاوز از اندازه ضرورت ‪.‬‬

‫ل يَوْمَ ا ْل ِقيَامَةِ َولَ‬

‫ل ُيكَّلمُهُمُ ا ّ‬
‫ن فِي بُطُو ِنهِمْ ِإلّ النّارَ َو َ‬
‫کلمه ( بطون ) در آيه ‪ 174‬سوره بقره { أُولَـ ِئكَ مَا يَ ْأكُلُو َ‬
‫عذَابٌ أَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫يُ َزكّيهِمْ َوَلهُمْ َ‬
‫جمع بطن ‪ ،‬شکمها ‪.‬‬

‫سبِي ِ‬
‫ل‬ ‫کلمات ( ابن السبيل و فی الرقاب و الباساء و الضرآء و الباس ) در آيه ‪ 177‬سوره بقره { ‪ ...‬وَابْنَ ال ّ‬
‫ن فِي ا ْلبَ ْأسَاء والضّرّاء‬
‫ن ِب َع ْهدِهِمْ ِإذَا عَا َهدُواْ وَالصّابِرِي َ‬
‫وَالسّآئِلِينَ َوفِي ال ّرقَابِ وََأقَامَ الصّلةَ وَآتَى ال ّزكَاةَ وَا ْلمُوفُو َ‬
‫ص َدقُوا وَأُولَـ ِئكَ هُمُ ا ْل ُمتّقُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫وَحِينَ ا ْلبَ ْأسِ أُولَـ ِئكَ اّلذِينَ َ‬
‫ابن السبيل ‪ :‬مسافر نيازمند بسبب دوری از خانواده‬
‫فی الرقاب ‪ :‬در راه آزاد کردن برده‬
‫الباساء ‪ :‬بل و مصيبت خارج از جسم انسان از قبيل تنگدستی ‪ ،‬زيان مالی ‪ ،‬مرگ فرزندان‬
‫الضراء ‪ :‬بل و مصيبت مربوط به جسم انسان ازقبيل ‪:‬بيماری و رنجوری‬
‫البـأس ‪ :‬جنگ و جهاد با دشمن ‪.‬‬

‫حيَا ٌة يَاْ أُولِيْ الَ ْلبَابِ َلعَّلكُ ْم َتتّقُونَ } به چه‬

‫کلمه ( اولی اللباب ) در آيه ‪ 178‬سوره بقره { ََلكُ ْم فِي الْ ِقصَاصِ َ‬
‫معناست ؟‬
‫افذاد با شعور ‪ .‬خردمندان ‪.‬‬

‫صيّةُ لِلْوَاِل َديْنِ‬

‫خيْراً الْ َو ِ‬
‫ح َدكُمُ ا ْلمَوْتُ إِن تَ َركَ َ‬
‫ضرَ أَ َ‬
‫کلمه ( خيرا ) در آيه ‪ 180‬سوره بقره { ُكتِبَ عََل ْيكُمْ ِإذَا حَ َ‬
‫حقّا عَلَى ا ْل ُمتّقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫وَالقْ َربِينَ بِا ْل َمعْرُوفِ َ‬
‫مايه سود و صلح حال ‪ ،‬در اينجا منظور دارايی و مال که برابر با عرف محل فراوان به حساب می آيد ‪.‬‬

‫ح َبيْ َنهُ ْم فَلَ ِإثْمَ‬

‫جنَفاً أَوْ ِإثْمًا فََأصْلَ َ‬
‫ف مِن مّوصٍ َ‬
‫کلمات ( موص و جنفا و اثم ) در آيه ‪ 182‬سوره بقره { َفمَنْ خَا َ‬
‫عََليْهِ إِنّ الّ غَفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫موص ‪ :‬وصيت کننده‬
‫جنفا ‪ :‬کناره گيری از حق و عدول از روی خطا‬
‫اثم ‪ :‬گناه کناره گيری از حق و عدول از عدل از روی عمد ‪.‬‬

‫ن َفمَن تَطَ ّوعَ‬

‫سكِي ٍ‬
‫طعَا ُم مِ ْ‬
‫علَى اّلذِينَ يُطِيقُونَهُ ِف ْديَةٌ َ‬
‫کلمات ( يطيقونه و فدية ) در آيه ‪ 184‬سوره بقره {‪ ...‬وَ َ‬
‫خيْرٌ ّلكُمْ إِن كُنتُ ْم َتعْلَمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خيْرٌ لّهُ وَأَن تَصُومُواْ َ‬
‫خيْرًا َفهُوَ َ‬
‫َ‬
‫يطيقونه ‪ :‬با رنج و مشقت می توانند آن را بگيرند از قبيل پيران و زنان حامله و شيرده ‪.‬‬
‫فديه ‪ :‬يک وعده غذا از خوراک متوسط خانواده خود به فقراء ‪.‬‬

‫صيَامِ ال ّر َفثُ إِلَى نِسَآ ِئكُمْ‬

‫کلمات ( الرفث ـ باشروهن ـ الخيط البيض ) در آيه ‪ 187‬سوره بقره { ُأحِلّ َلكُمْ َليْلَةَ ال ّ‬
‫شرُوهُنّ وَا ْب َتغُواْ مَا‬‫ن بَا ِ‬
‫سكُ ْم َفتَابَ عََل ْيكُمْ وَعَفَا عَنكُ ْم فَال َ‬ ‫هُنّ ِلبَاسٌ ّلكُمْ وَأَنتُمْ ِلبَاسٌ ّلهُنّ عَِلمَ الّ َأّنكُ ْم كُنتُ ْم تَخْتانُونَ أَنفُ َ‬
‫صيَامَ إِلَى الّليْلِ َولَ‬ ‫ج ِر ثُمّ َأ ِتمّواْ ال ّ‬
‫لسْ َودِ مِنَ ا ْلفَ ْ‬
‫خيْطِ ا َ‬
‫ض مِنَ ا ْل َ‬‫لبْيَ ُ‬‫خيْطُ ا َ‬‫حتّى َي َتبَيّنَ َلكُمُ ا ْل َ‬
‫ش َربُواْ َ‬
‫َكتَبَ الّ َلكُمْ َوكُلُواْ وَا ْ‬
‫جدِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ن فِي ا ْلمَسَا ِ‬‫ُتبَاشِرُوهُنّ َوأَنتُمْ عَاكِفُو َ‬
‫‪11‬‬
 ‫الرفث ‪ :‬جماع‬
‫باشروهن ‪ :‬باايشان آميزش و زناشويی کنيد ‪.‬‬
‫الخيط البيض ‪ :‬رشته وتار سفيد مراد سپيده فجر است که در کنار سياهی شب نمايان می شود ‪.‬‬

‫حكّامِ ِلتَ ْأكُلُواْ‬

‫ل تَ ْأكُلُواْ َأمْوَاَلكُم َبيْ َنكُم بِا ْلبَاطِلِ َوُتدْلُو ْا ِبهَا إِلَى الْ ُ‬
‫کلمه ( تدلوا بها ) در آيه ‪ 188‬سوره بقره { َو َ‬
‫لثْمِ وَأَنتُ ْم َتعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫س بِا ِ‬
‫فَرِيقًا مّنْ َأمْوَالِ النّا ِ‬
‫پيشکش نکنيد ‪ .‬به عنوان رشوه نپردازيد ‪.‬‬

‫خرَجُو ُكمْ‬
‫حيْثُ أَ ْ‬
‫خرِجُوهُم مّنْ َ‬
‫ث ثَ ِق ْف ُتمُوهُمْ وَأَ ْ‬
‫حيْ ُ‬
‫کلمات ( ثقفتموهم ـ الفتنة ) در آيه ‪ 191‬سوره بقره { وَا ْقتُلُوهُمْ َ‬
‫شدّ مِنَ ا ْل َقتْلِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫وَا ْل ِف ْتنَةُ َأ َ‬
‫ثقفتموهم ‪ :‬ايشان را دريافتيد‬
‫الفتنة ‪ :‬کفر و شرک برگرداندن از دين ‪.‬‬

‫ت قِصَاصٌ ‪ } ...‬به‬
‫حرَامِ وَالْحُ ُرمَا ُ‬
‫شهْرِ الْ َ‬
‫شهْرُ ا ْلحَرَا ُم بِال ّ‬
‫کلمه ( الشهر الحرام ) در آيه ‪ 194‬سوره بقره { ال ّ‬
‫چه معناست ؟‬
‫ماه حرام ‪ :‬ذوالقعده ـ ذوالحجه ـ محرم ـ رجب علت تسميه آنها به واژه حرام ‪ ،‬از اين بابت است که خداوند جنگ‬
‫را در آنها حرام نموده است ‪.‬‬

‫سنُوَاْ إِنّ الّ‬

‫ل تُلْقُو ْا بَِأ ْيدِيكُمْ إِلَى ال ّتهُْلكَةِ َوأَحْ ِ‬
‫سبِيلِ الّ َو َ‬
‫کلمه ( التهلکة ) در آيه ‪ 195‬سوره بقره { َوأَنفِقُو ْا فِي َ‬
‫سنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫يُحِبّ ا ْلمُحْ ِ‬
‫هلک و نابودی ‪.‬‬

‫ص ْرتُ ْم َفمَا‬ ‫لِ َفإِنْ أُحْ ِ‬

‫کلمات ( احصرتم ـ الهدی ـ نسک ) در آيه ‪ 196‬سوره بقره { وََأ ِتمّواْ ا ْلحَجّ وَا ْل ُعمْرَةَ ّ‬
‫ن مِنكُم مّرِيضاً أَ ْو بِهِ َأذًى مّن رّأْسِ ِه فَ ِف ْديَ ٌة مّن‬ ‫ي مَحِلّ ُه َفمَن كَا َ‬
‫حتّى يَبْلُغَ ا ْل َهدْ ُ‬
‫سكُمْ َ‬
‫ل تَحِْلقُواْ رُؤُو َ‬
‫س َتيْسَ َر مِنَ ا ْل َهدْيِ َو َ‬
‫اْ‬
‫سكٍ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ص َدقَةٍ أَ ْو نُ ُ‬
‫صيَامٍ أَوْ َ‬
‫ِ‬
‫احصرتم ‪ :‬محاصره شديد ‪.‬‬
‫الهدی ‪ :‬چهارپايانی که برای قربانی در موسم حج به مکه گسيل می گردند ‪.‬‬
‫نسک ‪ :‬حيوانی که ذبح می شود و اقل آن گوسفندی است ‪.‬‬

‫ج فَلَ َر َفثَ َولَ ُفسُوقَ َولَ‬

‫ض فِيهِنّ الْحَ ّ‬
‫ت َفمَن فَرَ َ‬
‫ش ُه ٌر ّمعْلُومَا ٌ‬
‫کلمه ( جدال ) در آيه ‪ 197‬سوره بقره { الْحَجّ أَ ْ‬
‫ل فِي الْحَجّ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫جدَا َ‬
‫ِ‬
‫مشاجره و ستيزه ‪.‬‬

‫ل مّن ّرّبكُ ْم َفِإذَا‬

‫جنَاحٌ أَن َت ْبتَغُو ْا فَضْ ً‬
‫کلمات ( افضتم ـ المشعر الحرام ) در آيه ‪ 198‬سوره بقره { َليْسَ عََل ْيكُمْ ُ‬
‫شعَرِ الْحَرَامِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ت فَا ْذكُرُواْ الّ عِندَ ا ْلمَ ْ‬
‫ضتُم مّنْ عَ َرفَا ٍ‬
‫َأفَ ْ‬
‫افضتم ‪ :‬بر جوشيديد و چست و چابک سرازير شديد‬
‫المشعر الحرام ‪ :‬کوهی است در نزديکی مزدلفه ميان عرفات و منی ‪.‬‬

‫غفُورٌ رّحِيمٌ‬
‫س َتغْفِرُواْ الّ إِنّ الّ َ‬
‫ح ْيثُ َأفَاضَ النّاسُ وَا ْ‬
‫کلمه ( افيضوا ) در آيه ‪ 199‬سوره بقره { ثُمّ َأفِيضُو ْا مِنْ َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫روان شويد‬

‫شدّ‬
‫ل كَ ِذكْ ِركُ ْم آبَاءكُمْ أَوْ أَ َ‬
‫س َككُ ْم فَا ْذكُرُواْ ا ّ‬
‫ض ْيتُم ّمنَا ِ‬
‫کلمه ( قضيتم ـ مناسک ) در آيه ‪ 200‬سوره بقره { فَِإذَا قَ َ‬
‫ذِكْراً ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫قضيتم ‪ :‬بجای آورديد و به تمام مو کمال به پايان برديد ‪ .‬ـ مناسک ‪ :‬عبادات مختص حج ‪ .‬اعمال حج ‪.‬‬

‫عذَابَ‬
‫سنَةً َو ِقنَا َ‬
‫سنَةً َوفِي الخِرَةِ حَ َ‬
‫کلمه ( قنا ) در آيه ‪ 201‬سوره بقره { ِو ِم ْنهُم مّن يَقُولُ َربّنَا آ ِتنَا فِي ال ّدنْيَا حَ َ‬
‫النّارِ } به چه معناست ؟‬
‫ما را به دور دار ‪.‬‬

‫‪12‬‬
 ‫ش ِهدُ الّ‬
‫حيَاةِ الدّ ْنيَا َويُ ْ‬
‫ك قَوْلُ ُه فِي ا ْل َ‬
‫ج ُب َ‬
‫س مَن ُيعْ ِ‬
‫کلمات (الد ـ الخصال ) در آيه ‪ 204‬سوره بقره { َومِنَ النّا ِ‬
‫خصَامِ } به چه معناست ؟‬
‫عَلَى مَا فِي قَ ْلبِهِ وَهُوَ أََلدّ الْ ِ‬
‫الد ‪ :‬سرسخت ترين و گردنکش ترين‬
‫الخصام ‪ :‬خصومت و دشمنی ‪.‬‬

‫حرْثَ‬
‫سدَ ِف ِيهَا َو ُيهِْلكَ الْ َ‬
‫سعَى فِي الَرْضِ ِليُ ْف ِ‬
‫کلمات ( تولی ـ الحرث ) در آيه ‪ 205‬سوره بقره { َوِإذَا تَوَلّى َ‬
‫ل يُحِبّ الفَسَادَ } به چه معناست ؟‬
‫ل َ‬
‫وَالنّسْلَ وَا ّ‬
‫تولی ‪ :‬والی و سرور شد ‪ .‬پشت کرد و رفت‬
‫الحرث ‪ :‬کشت وزرع‬

‫ج َهنّمُ وََل ِبئْسَ ا ْل ِمهَادُ }‬

‫سبُهُ َ‬
‫لثْمِ َفحَ ْ‬
‫خذَتْهُ ا ْلعِزّ ُة بِا ِ‬
‫کلمه ( المهاد ) در آيه ‪ 206‬سوره بقره { وَِإذَا قِيلَ لَ ُه اتّقِ الّ َأ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫آرامگاه ‪ .‬قرارگاه ‪ .‬بستر ‪.‬‬

‫شيْطَانِ‬
‫ل َتّتبِعُواْ خُطُوَاتِ ال ّ‬
‫ن آ َمنُو ْا ادْخُلُو ْا فِي السّلْ ِم كَآفّةً َو َ‬
‫کلمه ( کافة ) در آيه ‪ 208‬سوره بقره { يَا َأّيهَا اّلذِي َ‬
‫عدُوّ ّمبِينٌ } به چه معناست ؟‬
‫ِإنّهُ َلكُمْ َ‬
‫جملگی و همگی ‪.‬‬

‫ل مّنَ ا ْل َغمَامِ وَا ْلمَل ِئكَةُ‬

‫ل فِي ظُلَ ٍ‬
‫ل يَنظُرُونَ ِإلّ أَن يَ ْأ ِتيَهُمُ ا ّ‬
‫کلمه ( هل ينظرون ) در آيه ‪210‬سوره بقره { َه ْ‬
‫ل تُرْجَ ُع المُورُ } به چه معناست ؟‬
‫لمْرُ وَإِلَى ا ّ‬
‫ضيَ ا َ‬
‫َوقُ ِ‬
‫آيا انتظار می کشند ؟‬

‫ت َبغْيًا َب ْي َنهُ ْم َفهَدَى الّ اّلذِينَ‬

‫کلمه ( بغيا ) در آيه ‪ 213‬سوره بقره {‪ ...‬ا ِلّ اّلذِينَ أُوتُو ُه مِن َب ْعدِ مَا جَاء ْتهُمُ ا ْل َبيّنَا ُ‬
‫ستَقِيمٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ط مّ ْ‬‫صرَا ٍ‬‫ل َي ْهدِي مَن يَشَاءُ ِإلَى ِ‬ ‫ق بِِإذْنِهِ وَا ّ‬
‫حّ‬‫ختَلَفُو ْا فِي ِه مِنَ الْ َ‬
‫آ َمنُواْ ِلمَا ا ْ‬
‫از روی ستم ‪ .‬از حسادت ‪.‬‬

‫جنّةَ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫س ْبتُمْ أَن َتدْخُلُواْ ا ْل َ‬
‫کلمه ( ام ) در آيه ‪ 214‬سوره بقره { أَمْ حَ ِ‬
‫بلکه ‪ .‬آيا ‪.‬‬

‫شيْئاً وَهُوَ‬
‫عسَى أَن َتكْرَهُواْ َ‬
‫کلمات ( کره ـ عسی ) در آيه ‪ 216‬سوره بقره { ُكتِبَ عََل ْيكُمُ ا ْل ِقتَالُ وَ ُه َو كُرْهٌ ّلكُمْ وَ َ‬
‫خيْرٌ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫کره ‪ :‬ناپسند‬
‫عسی ‪ :‬چه بسا ‪.‬‬

‫ل فِي ِهمَا ِإثْ ٌم َكبِيرٌ َو َمنَافِعُ‬

‫خمْرِ وَا ْل َميْسِ ِر قُ ْ‬
‫سأَلُو َنكَ عَنِ الْ َ‬‫کلمات ( الميسر ـ العفو ) در آيه ‪ 219‬سوره بقره { يَ ْ‬
‫ك يُبيّنُ الّ َلكُ ُم اليَاتِ َلعَّلكُ ْم َتتَ َفكّرُونَ } به چه‬ ‫ن قُلِ ا ْلعَ ْف َو كَذَِل َ‬
‫سأَلُو َنكَ مَاذَا يُن ِفقُو َ‬
‫لِلنّاسِ وَِإ ْث ُمهُمَا َأكْبَ ُر مِن نّ ْف ِع ِهمَا َويَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫الميسر ‪ :‬قمار با همه انواع آن‬
‫العفو ‪ :‬اضافه بر نياز ‪ .‬مازاد بر نفقه ‪.‬‬

‫خيْرٌ وَإِنْ‬
‫سأَلُو َنكَ عَنِ ا ْل َيتَامَى قُلْ ِإصْلَحٌ ّلهُمْ َ‬
‫کلمه ( اعنت ) در آيه ‪ 220‬سوره بقره { فِي ال ّدنْيَا وَالخِرَةِ َويَ ْ‬
‫حكِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ع َن َتكُمْ إِنّ الّ عَزِيزٌ َ‬ ‫لل ْ‬ ‫سدَ مِنَ ا ْلمُصْلِحِ وَلَوْ شَاء ا ّ‬
‫ل َيعْلَمُ ا ْلمُ ْف ِ‬
‫تُخَاِلطُوهُ ْم َفإِخْوَا ُنكُمْ وَا ّ‬
‫به رنج انداخت از ماده عنت به معنی مشقت ‪.‬‬

‫عتَزِلُواْ النّسَاء فِي‬

‫ض قُلْ هُوَ َأذًى فَا ْ‬
‫کلمه ( المحيض ـ اذی ) در آيه ‪ 222‬سوره بقره { َويَسَْألُو َنكَ عَنِ ا ْل َمحِي ِ‬
‫ا ْلمَحِيضِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫المحيض ‪ :‬قاعدگی ‪ ،‬خون ماهانه ‪ ،‬موقع قاعدگی ‪ ،‬موضع قاعدگی‬
‫اذی ‪ :‬اذيت و آزار ‪ .‬زيان وضرر ‪.‬‬

‫لّ ْيمَا ِنكُمْ أَن تَبَرّواْ َو َتتّقُواْ‬

‫عرْضَ ًة َ‬
‫جعَلُواْ الّ ُ‬
‫ل تَ ْ‬
‫کلمات ( عرضه ـ ايمان ) در آيه ‪ 224‬سوره بقره { َو َ‬
‫سمِيعٌ عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫َوتُصِْلحُو ْا َبيْنَ النّاسِ وَالّ َ‬
‫عرضة ‪ :‬مانع سد راه‬
‫‪13‬‬
 ‫أيمان ‪ :‬جمع يمين ‪ .‬سوگندها ‪.‬‬

‫ت قُلُو ُبكُمْ‬
‫سبَ ْ‬
‫خ ُذكُم بِمَا َك َ‬
‫ل بِالّلغْ ِو ِفيَ َأ ْيمَا ِنكُمْ وََلكِن يُؤَا ِ‬
‫خ ُذكُمُ ا ّ‬
‫ل يُؤَا ِ‬
‫کلمه ( اللغو ) در آيه ‪ 225‬سوره بقره { { ّ‬
‫حلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫غفُورٌ َ‬
‫وَالّ َ‬
‫ياوه ‪ ،‬پوچ ‪ ،‬لغو در سوگند ‪ ،‬يعنی سوگندی که بدون قصد و اراده و از روی عادت بر زبان رانده می شود مانند‬
‫آره وال ‪ ،‬نه وال‬

‫شهُ ٍر فَإِنْ‬
‫ن مِن نّسَآ ِئهِ ْم تَ َربّصُ َأ ْر َبعَةِ َأ ْ‬
‫کلمات ( يولون ـ تربص ـ فاءوا ) در آيه ‪226‬سوره بقره { لّّلذِينَ يُؤْلُو َ‬
‫غفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫فَآؤُوا فَإِنّ الّ َ‬
‫يولون ‪ :‬سوگند می خورند از مصدر ايلء و در اصطلح شرع به اين معنی است که مرد سوگند بخورد که يا‬
‫همسرش نزديکی نکند ‪.‬‬
‫تربص ‪ :‬انتظار کشيدن و منتظر ماندن ‪.‬‬
‫فاءوا ‪ :‬برگشتند ‪ .‬رجوع کردند ‪.‬‬

‫ل يَحِلّ َلهُنّ أَن‬

‫لثَةَ قُ ُروَءٍ َو َ‬
‫ن ثَ َ‬
‫سهِ ّ‬
‫ن بِأَنفُ ِ‬
‫ت َيتَ َربّصْ َ‬‫کلمات ( قروء ـ بعولة ) در آيه ‪ 228‬سوره بقره { وَا ْلمُطَلّقَا ُ‬
‫ق بِ َردّهِنّ فِي ذَِلكَ إِنْ َأرَادُواْ إِصْلَحاً‬ ‫ن يُ ْؤمِنّ بِالّ وَا ْليَوْمِ الخِرِ َو ُبعُوَل ُتهُنّ َأحَ ّ‬
‫ل فِي َأرْحَا ِمهِنّ إِن كُ ّ‬
‫َيكْ ُتمْنَ مَا خََلقَ ا ّ‬
‫‪ } ....‬به چه معناست ؟‬
‫قروء ‪ :‬جمع قرء ‪ ،‬حيض يا پاک شدن از حيض‬
‫بعولة ‪ :‬جمع بعل ‪ ،‬شوهران ‪.‬‬

‫ل يَحِلّ َلكُمْ أَن‬

‫حسَانٍ َو َ‬
‫ح بِإِ ْ‬
‫ك بِ َمعْرُوفٍ أَ ْو تَسْرِي ٌ‬
‫ن فَِإمْسَا ٌ‬
‫ق مَ ّرتَا ِ‬
‫لُ‬‫کلمه ( تسريح ) در آيه ‪ 229‬سوره بقره { الطّ َ‬
‫شيْئاً ِإلّ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫خذُو ْا ِممّا آ َت ْي ُتمُوهُنّ َ‬
‫تَأْ ُ‬
‫رها کردن ‪ .‬طلق ادن ‪.‬‬

‫ل َتعْضُلُوهُنّ أَن يَنكِحْنَ‬

‫ن فَ َ‬
‫کلمه ( ل تعضلوهن ) در آيه ‪ 232‬سوره بقره { وَِإذَا طَلّ ْقتُمُ النّسَاء َفبََلغْنَ أَجََلهُ ّ‬
‫جهُنّ ِإذَا تَرَاضَوْ ْا َب ْي َنهُم بِا ْل َمعْرُوفِ ‪ } ....‬به چه معناست ؟‬
‫أَزْوَا َ‬
‫ايشان را باز نداريد ‪.‬‬

‫کلمات ( يرضعن ـ حولين ـ رضاعة ـ ل تضار ـ فصال ـ تراض ) در آيه ‪ 233‬سوره بقره { وَالْوَاِلدَاتُ‬
‫ل ُتكَلّ ُ‬
‫ف‬ ‫ف َ‬
‫ن بِا ْل َمعْرُو ِ‬
‫ن كَامَِليْنِ ِلمَنْ َأرَادَ أَن ُيتِمّ الرّضَاعَةَ وَعلَى ا ْلمَوْلُودِ لَهُ رِ ْز ُقهُنّ َوكِسْ َو ُتهُ ّ‬ ‫لدَهُنّ حَوَْليْ ِ‬
‫ضعْنَ أَ ْو َ‬
‫يُرْ ِ‬
‫ض ّمنْ ُهمَا‬
‫ل ذَِلكَ َفإِنْ أَرَادَا فِصَالً عَن تَرَا ٍ‬ ‫ث ِمثْ ُ‬
‫س َعهَا لَ ُتضَآرّ وَاِلدَ ٌة بِوََلدِهَا َولَ مَ ْولُودٌ لّ ُه بِوََلدِهِ وَعَلَى الْوَارِ ِ‬ ‫نَفْسٌ ِإلّ ُو ْ‬
‫جنَاحَ عََل ْيهِمَا ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫َوتَشَاوُ ٍر فَلَ ُ‬
‫يرضعن ‪ :‬بايد شير بدهند‬
‫حولين ‪ :‬مدت دو سال‬
‫رضاعة ‪ :‬شير دادن‬
‫ل تضار ‪ :‬نبايد زيان خورده بشود‬
‫فصال ‪ :‬از شير باز گرفتن طفل‬
‫تراض ‪ :‬خوشنودی ‪.‬‬

‫سهِنّ أَ ْر َبعَةَ‬
‫ن بِأَنفُ ِ‬
‫ن مِنكُمْ َويَذَرُونَ َأزْوَاجًا َيتَ َربّصْ َ‬
‫کلمه ( يتربصن ) در آيه ‪ 234‬سوره بقره { وَاّلذِينَ ُيتَ َوفّوْ َ‬
‫عشْراً ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫شهُرٍ وَ َ‬
‫أَ ْ‬
‫انتظار می کشند ‪.‬‬

‫ضتُم بِهِ‬
‫جنَاحَ عََل ْيكُ ْم فِيمَا عَرّ ْ‬‫کلمات ( عرضتم به ـ خطبة ـ اکننتم ـ لتعزموا ) در آيه ‪ 235‬سوره بقره { َولَ ُ‬
‫ل ّمعْرُوفاً‬
‫سرّا ِإلّ أَن تَقُولُو ْا قَ ْو ً‬
‫عدُوهُنّ ِ‬
‫ل تُوَا ِ‬
‫س َتذْكُرُو َنهُنّ وَلَـكِن ّ‬
‫سكُمْ عَلِمَ الّ َأّنكُمْ َ‬
‫طبَةِ النّسَاء أَوْ َأكْنَنتُ ْم فِي أَن ُف ِ‬
‫مِنْ خِ ْ‬
‫ع ْقدَةَ ال ّنكَاحِ ‪ } ....‬به چه معناست ؟‬ ‫ل َتعْ ِزمُواْ ُ‬
‫َو َ‬
‫عرضتم ‪ :‬بدان گوشه زديد ‪ .‬آن را با کنايه گفتيد ‪.‬‬
‫خطبة ‪ :‬خواستگاری‬
‫اکننتم ‪ :‬پنهان داشتيد‬
‫لتعزموا ‪ :‬تصميم نگيريد و قصد نکنيد ‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫جنَاحَ عََل ْيكُمْ إِن طَلّ ْقُت ُم‬
‫کلمات ( ما لم تمسوهن ـ متعوهن ـ موسع ـ مقتر ـ قدر ) در آيه ‪ 236‬سوره بقره { لّ ُ‬
‫حقّا‬‫ن فَرِيضَةً َو َمتّعُوهُنّ عَلَى ا ْلمُوسِ ِع َقدَرُهُ وَعَلَى ا ْلمُ ْقتِ ِر َقدْرُ ُه َمتَاعًا بِا ْل َمعْرُوفِ َ‬
‫النّسَاء مَا َل ْم َتمَسّوهُنّ أَ ْو تَ ْفرِضُواْ َلهُ ّ‬
‫سنِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫عَلَى ا ْلمُحْ ِ‬
‫ما لم تمسوهن ‪ :‬مادام مه با آنان آميزش جنسی انجام نداده باشند‪.‬‬
‫متعوهن ‪ :‬بدانان متاع دهيد به معنی هديه ای که شوهر بعد از طلق به همسر مطلقه خود می دهد‪.‬‬
‫موسع ‪ :‬دارا و ثروتمند ‪.‬‬
‫مقتر ‪ :‬ندار و تنگدست ‪.‬‬
‫قدر ‪ :‬اندازه توان ‪.‬‬

‫کلمات ( الصلة الوسطی ـ قانتين ) در آيه ‪ 238‬سوره بقره { حَافِظُواْ عَلَى الصّلَوَاتِ والصّلَةِ الْوُسْطَى َوقُومُواْ‬
‫لِ قَا ِنتِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ّ‬
‫الصلة الوسطی ‪ :‬نماز ميانه ‪ ،‬ارجح اقوال دال بر نماز عصر است ‪.‬‬
‫قانتين ‪ :‬خاشعين ‪ .‬فروتنان ‪ .‬متواضعان ‪.‬‬

‫ل َكمَا عَّل َمكُم‬

‫خ ْفتُ ْم فَ ِرجَالً أَوْ ُر ْكبَانًا فَِإذَا َأمِنتُ ْم فَاذْكُرُواْ ا ّ‬
‫کلمات ( رجال ـ رکبانا ) در آيه ‪ 239‬سوره بقره { َإنْ ِ‬
‫مّا َل ْم تَكُونُو ْا َتعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫رجال ‪ :‬جمع راجل ‪ ،‬پيادگان‪.‬‬
‫رکبانا ‪ :‬جمع راکب سوارگان ‪.‬‬

‫حذَرَ ا ْلمَ ْوتِ ‪ } ...‬به‬

‫کلمه ( الوف ) در آيه ‪243‬سوره بقره {أََل ْم تَرَ إِلَى اّلذِينَ خَ َرجُو ْا مِن ِديَارِهِمْ وَ ُهمْ أُلُوفٌ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫جمع الف ‪ ،‬هزاران ‪.‬‬

‫عفَهُ‬
‫حسَنًا َفيُضَا ِ‬
‫ل قَرْضاً َ‬
‫کلمات ( قرضا حسنا ـ يقبض ـ يبسط ) در آيه ‪ 245‬سوره بقره { مّن ذَا اّلذِي يُقْ ِرضُ ا ّ‬
‫جعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ل يَ ْقبِضُ َو َيبْسُطُ َوإَِليْهِ تُ ْر َ‬
‫ضعَافًا َكثِيرَةً وَا ّ‬
‫لَهُ أَ ْ‬
‫قرضا حسنا ‪ :‬وام نيکو و آن وقتی است که از مال حلل و با طيب خاطر باشد ‪.‬‬
‫يقبض ‪ :‬باز ميگيرد ‪ ،‬کم ميکند‬
‫يبسط ‪ :‬گسترش می دهد ‪ ،‬فراوان می گرداند ‪.‬‬

‫ل مِن َب ْعدِ مُوسَى ‪ }....‬به چه معناست‬

‫ل مِن َبنِي ِإسْرَائِي َ‬
‫کلمه ( ملء ) در آيه ‪ 246‬سوره بقره { َألَ ْم تَرَ إِلَى ا ْلمَ ِ‬
‫؟‬
‫بزرگان قوم ‪.‬‬

‫ل يُ ْؤتِي مُ ْلكَ ُه مَن يَشَاءُ وَالّ وَاسِعٌ‬

‫سمِ وَا ّ‬
‫کلمه ( بسطة ) در آيه ‪ 247‬سوره بقره {‪َ ...‬وزَادَ ُه بَسْطَ ًة فِي ا ْلعِلْمِ وَا ْلجِ ْ‬
‫عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫گسترش و فراخی ‪.‬‬

‫سكِينَ ٌة مّن‬
‫ت فِيهِ َ‬
‫ن آيَ َة مُ ْلكِهِ أَن يَ ْأ ِت َيكُمُ التّابُو ُ‬
‫کلمات ( آية ـ تابوت ) در آيه ‪ 248‬سوره بقره { َوقَالَ َلهُ ْم ِن ِبّيهُمْ إِ ّ‬
‫ّرّبكُمْ ‪ }....‬به چه معناست ؟‬
‫آية ‪ :‬نشانه‬
‫تابوت ‪ :‬صندوق عهد ‪ .‬صندوقی بوده که تورات در آن گذاشته شده بود ‪.‬‬

‫جنُودِ‬‫ت بِالْ ُ‬‫صلَ طَالُو ُ‬
‫ش ِربُو ْا ِمنْهُ ِإلّ‬
‫غتَرَفَ غُ ْرفَ ًة ِب َيدِهِ فَ َ‬ ‫ل مَنِ ا ْ‬ ‫ط َعمْهُ َفِإنّهُ ِمنّي ِإ ّ‬
‫لقُو الّ‬ ‫ظنّونَ َأّنهُم مّ َ‬
‫کلمات ( فصل ـ نهر ـ لم يطعمه ـ غرفة ـ جالوت ـ فئة ) در آيه ‪ 249‬سوره بقره { فََلمّا فَ َ‬
‫س ِمنّي َومَن لّ ْم يَ ْ‬ ‫ب ِمنْهُ فََليْ َ‬‫ل ُمبْتَلِيكُم ِبنَهَ ٍر َفمَن شَ ِر َ‬‫قَالَ إِنّ ا ّ‬
‫ن يَ ُ‬ ‫ن آ َمنُو ْا َمعَهُ قَالُو ْا لَ طَاقَةَ َلنَا ا ْليَوْ َم بِجَالُوتَ وَجُنودِ ِه قَالَ اّلذِي َ‬
‫قَلِيلً ّم ْنهُ ْم فََلمّا جَا َوزَهُ هُوَ وَاّلذِي َ‬
‫ل مَعَ الصّابِرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت ِفئَ ًة َكثِيرَ ًة ِبِإذْنِ الّ وَا ّ‬
‫كَم مّن ِفئَةٍ قَلِيلَةٍ غََلبَ ْ‬
‫فصل ‪ :‬از محل اقامت دور کرد ‪ .‬حرکت داد‬
‫نهر ‪ :‬رودخانه‬
‫غرفة ‪ :‬مشتی‬
‫جالوت ‪ :‬اسم مشهورترين پهلوانان دشمن بود ـ فئة ‪ :‬گروه ‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫صبْراً‬
‫جنُودِ ِه قَالُواْ َرّبنَا َأفْ ِرغْ عََل ْينَا َ‬
‫کلمات ( برزوا ـ افرغ ) در آيه ‪250‬سوره بقره { وََلمّا بَ َرزُواْ ِلجَالُوتَ وَ ُ‬
‫َو َثبّتْ َأ ْقدَامَنَا وَانصُ ْرنَا عَلَى ا ْلقَوْمِ ا ْلكَافِرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫برزوا ‪ :‬بيرون رفتن و برای مبارزه آماده شدند‬
‫افرغ ‪ :‬بريز ‪.‬‬

‫ض مّ ْنهُم مّن كَلّمَ الّ وَ َرفَعَ‬

‫ضهُمْ عَلَى َبعْ ٍ‬
‫ل فَضّ ْلنَا َبعْ َ‬
‫سُ‬‫کلمه ( روح القدس ) در آيه ‪253‬سوره بقره { تِ ْلكَ الرّ ُ‬
‫ن مَ ْريَمَ ا ْل َبّينَاتِ َوَأيّ ْدنَا ُه بِرُوحِ الْ ُقدُسِ ‪ } ....‬به چه معناست ؟‬
‫ضهُ ْم دَرَجَاتٍ وَآ َت ْينَا عِيسَى ابْ َ‬
‫َبعْ َ‬
‫روح پاک يعنی جبرييل ‪.‬‬

‫ي يَ ْو ٌم لّ َبيْ ٌع فِيهِ‬
‫کلمه ( خلة ) در آيه ‪ 254‬سوره بقره { يَا َأّيهَا اّلذِينَ آ َمنُواْ أَنفِقُو ْا ِممّا رَ َز ْقنَاكُم مّن َقبْلِ أَن يَ ْأتِ َ‬
‫شفَاعَةٌ وَا ْلكَافِرُونَ ُهمُ الظّاِلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫َولَ خُلّةٌ َولَ َ‬
‫دوستی و رفاقت ‪.‬‬

‫سنَةٌ‬
‫خذُهُ ِ‬
‫حيّ الْ َقيّو ُم لَ َتأْ ُ‬
‫ل لَ إِلَـهَ ِإلّ هُوَ الْ َ‬ ‫کلمات ( قيوم ـ سنة ـ کرسی ـ ليووده ) در آيه ‪ 255‬سوره بقره { ا ّ‬
‫ل بِِإ ْذنِهِ َيعْلَ ُم مَا َبيْنَ َأيْدِيهِمْ َومَا خَلْ َفهُمْ َولَ‬
‫عنْدَهُ ِإ ّ‬
‫شفَعُ ِ‬
‫ض مَن ذَا اّلذِي يَ ْ‬‫سمَاوَاتِ َومَا فِي الَ ْر ِ‬ ‫ل نَوْمٌ لّ ُه مَا فِي ال ّ‬
‫َو َ‬
‫ظ ُهمَا وَهُوَ ا ْلعَلِيّ ا ْلعَظِيمُ } به‬ ‫حفْ ُ‬‫ل يَؤُودُهُ ِ‬ ‫سمَاوَاتِ وَالَرْضَ َو َ‬ ‫سيّهُ ال ّ‬
‫ل ِبمَا شَاء وَسِ َع كُرْ ِ‬
‫ي ٍء مّنْ عِ ْلمِهِ ِإ ّ‬
‫ن بِشَ ْ‬ ‫يُحِيطُو َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫قيوم ‪ :‬نگهدارنده جهان و گرداننده امور آن‬
‫سنة ‪ :‬چرت و نعاس‬
‫کرسی ‪ :‬تخت سلطنت ‪.‬‬
‫ل يووده ‪ :‬او را درمانده و ناتوان نمی سازد و بر او سنگينی نمی کند ‪.‬‬

‫شدُ‬
‫کلمات ( غی ـ طاغوت ـ عروة ـ وثقی ـ انفصام ) در آيه ‪ 256‬سوره بقره { لَ ِإكْرَا َه فِي الدّينِ قَد ّتبَيّنَ الرّ ْ‬
‫سمِيعٌ عَلِيمٌ } به چه‬ ‫ى لَ ان ِفصَامَ َلهَا وَالّ َ‬
‫سكَ بِا ْلعُرْوَةِ الْ ُو ْثقَ َ‬
‫س َتمْ َ‬
‫ل َف َقدِ ا ْ‬
‫ي َفمَنْ َيكْ ُف ْر بِالطّاغُوتِ َويُ ْؤمِن بِا ّ‬
‫مِنَ ا ْلغَ ّ‬
‫معناست ؟‬
‫غی ‪ :‬ضللت ‪ ،‬راه کج‬
‫طاغوت ‪ :‬هر معبودی جز خدا‬
‫عروة ‪ :‬دستاويز‬
‫وثقی ‪ :‬مونث اوثق ‪ ،‬بس محکم واستوار‬
‫انصام گسستن ‪.‬‬

‫ن آتَاهُ الّ ا ْلمُ ْلكَ ِإ ْذ قَالَ‬

‫کلمات ( حاج ـ بهت ) در آيه ‪ 258‬سوره بقره { َألَ ْم تَرَ إِلَى اّلذِي حَآجّ ِإبْرَاهِي َم فِي ِربّهِ أَ ْ‬
‫ت ِبهَا مِنَ‬ ‫ق َفأْ ِ‬‫س مِنَ ا ْلمَشْرِ ِ‬ ‫ش ْم ِ‬
‫ل َي ْأتِي بِال ّ‬
‫ت قَالَ ِإبْرَاهِي ُم فَإِنّ ا ّ‬
‫حيِـي وَُأمِي ُ‬
‫ت قَالَ َأنَا أُ ْ‬
‫حيِـي َو ُيمِي ُ‬‫ِإبْرَاهِيمُ َربّيَ اّلذِي يُ ْ‬
‫ل َيهْدِي الْقَ ْومَ الظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل َ‬‫ب َف ُبهِتَ اّلذِي َكفَرَ وَا ّ‬‫ا ْل َمغْرِ ِ‬
‫حاج ‪ :‬مجادله و منازعه کرد ‪.‬‬
‫بهت ‪ :‬مبهوت گرديد ‪ .‬خاموش و درمانده و سرگردان و بی برهان شد ‪.‬‬

‫کلمات ( خاوية ـ لبثت ـ لم يتسنه ـ ننشز ـ نکسو ) در آيه ‪ 259‬سوره بقره { أَ ْو كَاّلذِي َمرّ عَلَى قَ ْريَةٍ وَ ِهيَ‬
‫ت يَوْماً أَ ْو‬
‫ت قَالَ َلبِثْ ُ‬‫ل كَمْ َل ِبثْ َ‬
‫ل ِمئَةَ عَا ٍم ثُ ّم َب َعثَهُ قَا َ‬‫ل َب ْعدَ مَ ْو ِتهَا فََأمَاتَهُ ا ّ‬
‫حيِـي هََـذِهِ ا ّ‬
‫ى يُ ْ‬
‫شهَا قَالَ َأنّ َ‬ ‫علَى عُرُو ِ‬ ‫خَا ِويَةٌ َ‬
‫ك آيَةً لّلنّاسِ وَانظُرْ‬ ‫جعََل َ‬‫حمَا ِركَ وَِلنَ ْ‬ ‫سنّهْ وَانظُرْ إِلَى ِ‬ ‫شرَا ِبكَ لَ ْم َيتَ َ‬
‫طعَا ِمكَ وَ َ‬ ‫ت ِمئَةَ عَا ٍم فَانظُرْ إِلَى َ‬‫ل بَل ّل ِبثْ َ‬
‫َبعْضَ يَ ْو ٍم قَا َ‬
‫شيْ ٍء َقدِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫إِلَى العِظَا ِم َكيْفَ نُنشِزُهَا ثُ ّم َنكْسُوهَا لَحْمًا فََلمّا تَ َبيّنَ لَ ُه قَالَ أَعْلَمُ أَنّ الّ عَلَى كُلّ َ‬
‫خاويه ‪ :‬فرو تپيده ‪ ،‬فرو ريخته‬
‫لبثت ‪ :‬درنگ کرده ای ‪ .‬مانده ای‬
‫لم يتسنة ‪ :‬تغيير نکرده است با گذشت سالها فاسد وتباه نشده است‬
‫ننشز ‪ :‬فراهم می چينيم و بهم می پيونديم‬
‫نکسو ‪ :‬می پوشانيم ‪.‬‬

‫حيِـي ا ْلمَ ْوتَى قَالَ أَوََلمْ‬

‫ف تُ ْ‬
‫کلمات ( صرهن ـ جزءا ) در آيه ‪ 260‬سوره بقره { َوِإذْ قَالَ ِإبْرَاهِيمُ رَبّ أَ ِرنِي كَيْ َ‬
‫جبَلٍ ّم ْنهُنّ جُزْءاً‬
‫جعَلْ عَلَى كُلّ َ‬ ‫ك ثُمّ ا ْ‬
‫طيْ ِر فَصُرْهُنّ إَِل ْي َ‬
‫خذْ أَ ْر َبعَةً مّنَ ال ّ‬
‫ل فَ ُ‬
‫ن قَ ْلبِي قَا َ‬
‫ط َمئِ ّ‬
‫ل بَلَى وَلَـكِن ّليَ ْ‬
‫تُ ْؤمِن قَا َ‬
‫‪ } ....‬به چه معناست ؟‬
‫صرهن ‪ :‬آنها را به خود نزديک کن ‪ .‬آنها را به هم بياميز ‪.‬‬
‫جزءا ‪ :‬قطعه و پاره ‪ ،‬تکه ‪.‬‬
‫‪16‬‬
 ‫سنَابِلَ‬
‫سبْعَ َ‬
‫حبّةٍ أَن َبتَتْ َ‬
‫ل َك َمثَلِ َ‬
‫سبِيلِ ا ّ‬
‫کلمه ( سنابل ) در آيه ‪ 261‬سوره بقره { ّمثَلُ اّلذِينَ يُن ِفقُونَ َأمْوَاَلهُ ْم فِي َ‬
‫‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫جمع سنبلة ‪ ،‬خوشه ها ‪.‬‬

‫ص َدقَاتِكُم بِا ْلمَنّ وَالذَى‬

‫ل ُتبْطِلُواْ َ‬
‫کلمات ( صفوان ـ وابل ـ صلدا ) در آيه ‪ 264‬سوره بقره { يَا َأّيهَا اّلذِينَ آ َمنُو ْا َ‬
‫ل َفتَ َركَهُ صَلْداً‬
‫ب فََأصَابَهُ وَابِ ٌ‬
‫خ ِر َفمَثَلُ ُه َك َمثَلِ صَ ْفوَانٍ عََليْهِ تُرَا ٌ‬
‫ن بِالّ وَا ْليَوْمِ ال ِ‬
‫ق مَالَهُ ِرئَاء النّاسِ َولَ يُ ْؤمِ ُ‬
‫كَاّلذِي يُنفِ ُ‬
‫ل يَ ْهدِي ا ْلقَوْمَ ا ْلكَافِرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل َ‬ ‫سبُواْ وَا ّ‬ ‫شيْ ٍء ّممّا كَ َ‬
‫لّ َي ْقدِرُونَ عَلَى َ‬
‫صفوان ‪ :‬سنگ بزگ و صاف و لغزنده‬
‫وابل ‪ :‬باران تند ‪ .‬رگبار باران‬
‫صلدا ‪ :‬سخت و لغزنده بدون گرد و غبار ‪.‬‬

‫ن يُن ِفقُونَ َأمْوَاَل ُه ُم ا ْبتِغَاء مَرْضَاتِ‬

‫کلمات ( تثبيتا من انفسهم ـ ربوة ـ طل ) در آيه ‪ 265‬سوره بقره { َو َمثَلُ اّلذِي َ‬
‫ل ِبمَا َت ْعمَلُونَ‬
‫ص ْبهَا وَابِلٌ َفطَلّ وَا ّ‬ ‫ض ْع َفيْنِ َفإِن لّ ْم يُ ِ‬
‫ل فَآتَتْ ُأكَُلهَا ِ‬
‫جنّ ٍة بِ َربْوَةٍ َأصَا َبهَا وَابِ ٌ‬
‫سهِ ْم َك َمثَلِ َ‬
‫الّ َو َت ْثبِيتًا مّنْ أَنفُ ِ‬
‫بَصِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫تثبيتا من انفسهم ‪ :‬برای استوار کردن جانهايشان بر ايمان و احسان‬
‫ربوة ‪ :‬زمين مرتفع ‪ ،‬پشته‬
‫طل ‪ :‬باران خفيف ‪.‬‬

‫جرِي مِن‬
‫ب تَ ْ‬
‫عنَا ٍ‬
‫جنّ ٌة مّن نّخِيلٍ وَأَ ْ‬
‫ح ُدكُمْ أَن َتكُونَ لَهُ َ‬
‫کلمات ( کبر ـ اعصار ) در آيه ‪ 266‬سوره بقره { َأيَ َودّ أَ َ‬
‫ض َعفَاء فََأصَا َبهَا إِعْصَا ٌر فِيهِ ‪ }...‬به چه معناست ؟‬ ‫ل ْنهَارُ لَ ُه فِيهَا مِن كُلّ ال ّثمَرَاتِ َوأَصَابَهُ ا ْل ِكبَرُ َولَ ُه ذُ ّريّةٌ ُ‬
‫ح ِتهَا ا َ‬
‫تَ ْ‬
‫کبر‪ :‬پيری کهنسالی‬
‫اعصار ‪ :‬گرد باد ‪.‬‬

‫خذِيهِ ِإلّ أَن ُتغْمِضُواْ‬

‫ستُم بِآ ِ‬
‫ث ِمنْ ُه تُنفِقُونَ َولَ ْ‬
‫خبِي َ‬
‫ل َتيَ ّممُواْ ا ْل َ‬
‫کلمه ( ل تيمموا ) در آيه ‪ 267‬سوره بقره { ‪َ ...‬و َ‬
‫حمِيدٌ } به چه معناست ؟‬
‫غنِيّ َ‬
‫فِيهِ وَاعَْلمُواْ أَنّ الّ َ‬
‫قصد نکنيد ‪.‬‬

‫ت َفنِ ِعمّا ِهيَ وَإِن تُخْفُوهَا َوتُ ْؤتُوهَا الْ ُفقَرَاء‬

‫ص َدقَا ِ‬
‫کلمات ( فنعما هی ـ يوف ) در آيه ‪ 271‬سوره بقره { إِن ُت ْبدُواْ ال ّ‬
‫خبِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ل بِمَا َت ْعمَلُونَ َ‬
‫سّيئَا ِتكُمْ وَا ّ‬
‫خيْرٌ ّلكُمْ َو ُيكَفّرُ عَنكُم مّن َ‬
‫َفهُوَ َ‬
‫فنعما هی ‪ :‬چه خوب است‬
‫يوف ‪ :‬به تمام و کمال داده می شود ‪.‬‬

‫سبِيلِ‬
‫کلمات ( احصروا ـ ضرب ـ تعفف ـ سيما ـ الحافا ) در آيه ‪ 273‬سوره بقره { لِ ْلفُقَرَاء اّلذِينَ أُحصِرُو ْا فِي َ‬
‫سأَلُونَ النّاسَ إِ ْلحَافاً َومَا‬
‫ل يَ ْ‬
‫ف َتعْ ِر ُفهُم بِسِيمَاهُ ْم َ‬
‫غ ِنيَاء مِنَ ال ّتعَفّ ِ‬
‫س ُبهُمُ ا ْلجَا ِهلُ أَ ْ‬
‫ض يَحْ َ‬
‫لرْ ِ‬
‫ستَطِيعُونَ ضَرْبًا فِي ا َ‬ ‫ل يَ ْ‬
‫ل َ‬ ‫ا ّ‬
‫ل بِهِ عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫خيْ ٍر َفإِنّ ا ّ‬
‫تُنفِقُو ْا مِنْ َ‬
‫احصروا ‪ :‬بازداشته شده اند‬
‫ضرب ‪ :‬راه رفتن ‪ ،‬مراد جستجو و تکاپوی درکار و تجارت و کسب و تلش در پی معاش ‪.‬‬
‫تعفف ‪ :‬قناعت ‪ .‬شرم وحيا‬
‫سيما ‪ :‬رخساره ‪ .‬ديدار ‪.‬‬
‫الحافا ‪ :‬الحلح ‪ .‬اصرار ‪.‬‬

‫خبّطُهُ‬
‫ل َكمَا يَقُومُ اّلذِي َيتَ َ‬
‫ل يَقُومُونَ ِإ ّ‬
‫کلمات ( يتخطبه ـ مس ) در آيه ‪ 275‬سوره بقره { اّلذِينَ يَ ْأكُلُونَ ال ّربَا َ‬
‫ن مِنَ ا ْلمَسّ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫شيْطَا ُ‬
‫ال ّ‬
‫يتخبطه ‪ :‬او را پياپی وناهنجارانه بزند‬
‫مس ‪ :‬جنون و ديوانگی ‪.‬‬

‫ب كُلّ‬
‫ل يُحِ ّ‬
‫ل َ‬
‫ص َدقَاتِ وَا ّ‬
‫کلمات ( يمحق ـ يربی ـ اثيم ) در آيه ‪ 276‬سوره بقره { َيمْحَقُ الّ الْ ّربَا َويُ ْربِي ال ّ‬
‫كَفّارٍ َأثِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫يمحق ‪ :‬نابود می کند ‪ .‬محو می گرداند‬
‫يذبی ‪ :‬افزايش می دهد ‪ .‬فزونی می بخشد‬
‫اثيم ‪ :‬فرو رفته در گناه ‪.‬‬
‫‪17‬‬
 ‫ب مّنَ الّ وَ َرسُولِهِ وَإِن ُت ْبتُ ْم فََلكُمْ رُؤُوسُ‬
‫کلمه ( فاذنوا ) در آيه ‪ 279‬سوره بقره { فَإِن لّ ْم تَ ْفعَلُو ْا َف ْأذَنُو ْا بِحَ ْر ٍ‬
‫ل تُظَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬‫ل تَظِْلمُونَ َو َ‬
‫َأمْوَاِلكُ ْم َ‬
‫پس بدانيد ‪.‬‬

‫عسْرَ ٍة َفنَظِرَةٌ إِلَى َميْسَرَةٍ وَأَن‬

‫ن ذُو ُ‬
‫کلمات ( ذو عسرة ـ نظرة ـ ميسرة ) در آيه ‪ 280‬سوره بقره { َوإِن كَا َ‬
‫خيْرٌ ّلكُمْ إِن كُنتُ ْم َتعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ص ّدقُواْ َ‬
‫تَ َ‬
‫ذوعسرة ‪ :‬تنگدست ونادار‬
‫نظرة ‪ :‬مهلت و فرصت دادن‬
‫ميسرة ‪ :‬گشايش و فر اخ دستی ‪.‬‬

‫کلمات ( تداينتم ـ اجل ـ ل ياب ـ يملل ـ ل يبخس ـ ل تساموا ـ اقسط ـ اقوم ـ تديرون ) در آيه ‪ 282‬سوره بقره {‬
‫ب َكمَا‬ ‫ن َي ْكتُ َ‬‫ب كَاتِبٌ أَ ْ‬
‫ب بِا ْل َعدْلِ َولَ َيأْ َ‬
‫سمّى فَا ْكتُبُوهُ َو ْل َيكْتُب ّب ْينَكُ ْم كَاتِ ٌ‬ ‫ل مّ َ‬ ‫يَا َأّيهَا اّلذِينَ آ َمنُواْ ِإذَا َتدَايَنتُم ِبدَيْنٍ إِلَى أَجَ ٍ‬
‫سفِيهاً أَوْ‬‫شيْئًا فَإن كَانَ اّلذِي عََليْهِ ا ْلحَقّ َ‬ ‫س ِمنْهُ َ‬ ‫خ ْ‬ ‫ل يَبْ َ‬‫حقّ وَ ْل َيتّقِ الّ َربّهُ َو َ‬ ‫ل فَ ْل َيكْتُبْ وَ ْل ُيمْلِلِ اّلذِي عََليْهِ الْ َ‬
‫عَّلمَهُ ا ّ‬
‫شهِي َديْنِ من رّجَاِلكُ ْم َفإِن لّ ْم َيكُونَا َرجَُليْنِ َفرَجُلٌ‬ ‫شهِدُواْ َ‬ ‫ستَ ْ‬
‫ستَطِيعُ أَن ُيمِلّ هُ َو فَ ْل ُيمْلِلْ وَِليّ ُه بِا ْل َعدْلِ وَا ْ‬ ‫ل يَ ْ‬‫ضعِيفاً أَ ْو َ‬‫َ‬
‫ش َهدَاء ِإذَا مَا دُعُواْ َولَ‬ ‫ل يَ ْأبَ ال ّ‬
‫خرَى َو َ‬ ‫حدَا ُهمَا الُ ْ‬ ‫حدَاهُمَا َفُت َذكّرَ إِ ْ‬ ‫شهَدَاء أَن تَضِلّ ْإ ْ‬ ‫ن مِنَ ال ّ‬ ‫ن ِممّن تَرْضَوْ َ‬ ‫وَامْرََأتَا ِ‬
‫ن تِجَارَةً‬ ‫شهَادَةِ وََأدْنَى َألّ تَ ْرتَابُواْ ِإلّ أَن َتكُو َ‬‫سطُ عِندَ الّ وََأقْومُ لِل ّ‬ ‫صغِيراً أَو َكبِيراً إِلَى أَجَلِ ِه ذَِلكُمْ َأقْ َ‬ ‫تَسَْأمُوْاْ أَن َت ْك ُتبُوْهُ َ‬
‫شهِيدٌ وَإِن َت ْفعَلُو ْا فَِإنّهُ‬
‫ل يُضَآ ّر كَاتِبٌ َولَ َ‬ ‫ش ِهدُوْاْ ِإذَا َتبَا َي ْعتُمْ َو َ‬
‫ل َت ْكتُبُوهَا وَأَ ْ‬‫جنَاحٌ َأ ّ‬ ‫حَاضِ َر ًة تُدِيرُو َنهَا َبيْ َنكُ ْم فََليْسَ عََل ْيكُمْ ُ‬
‫يءٍ عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ل ِبكُلّ شَ ْ‬ ‫ق ِبكُمْ وَاتّقُواْ الّ َو ُيعَّل ُمكُمُ الّ وَا ّ‬ ‫فُسُو ٌ‬
‫تداينتم ‪ :‬به همديگر وام داديد‬
‫اجل ‪ :‬مدت‬
‫ل ياب ‪ :‬خودداری نکند‬
‫يملل ‪ :‬املء کند بيان کند‬
‫ل يبخس ‪ :‬نکاهد‬
‫ل تسامو ‪ :‬سستی نکنيد ‪ .‬کم حوصلگی و بی مبالتی نکنيد‬
‫اقسط دادگرانه تر‬
‫اقوم ‪ :‬پا برجا تر ‪ .‬استوارتر‬
‫تديرون ‪ :‬مبادله ميکنيد ‪.‬‬

‫ضكُم‬
‫ن مّ ْقبُوضَ ٌة َفإِنْ َأمِنَ َبعْ ُ‬
‫جدُو ْا كَاتِبًا فَرِهَا ٌ‬
‫سفَرٍ َولَ ْم تَ ِ‬
‫کلمه ( رهان ) در آيه ‪ 283‬سوره بقره { وَإِن كُنتُمْ عَلَى َ‬
‫َبعْضاً ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫جمع رهن ‪ ،‬به معنی مرهون گروگانها ‪.‬‬

‫سبَتْ َرّبنَا لَ‬

‫سبَتْ وَعََل ْيهَا مَا ا ْكتَ َ‬
‫س َعهَا َلهَا مَا كَ َ‬
‫ل نَفْساً ِإلّ وُ ْ‬
‫ل يُكَلّفُ ا ّ‬
‫کلمه ( اصر ) در آيه ‪ 286‬سوره بقره { َ‬
‫حمِلْ عََل ْينَا إِصْراً ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ل تَ ْ‬
‫خ ْذنَا إِن نّسِينَا أَوْ َأخْطَ ْأنَا َرّبنَا َو َ‬
‫تُؤَا ِ‬
‫تکاليف سخت و طاقت فرسا ‪.‬‬
‫آل عمران ‪:‬‬
‫معنی کلمه ( محکمات ـ ام الکتاب ـ متشابهات ـ الراسخون فی العلم ) در آيه ‪ 7‬سوره آل عمران{ هُوَ اّلذِ َ‬
‫ي‬
‫ت فََأمّا اّلذِينَ في قُلُو ِبهِمْ َزيْغٌ َف َيّت ِبعُونَ مَا تَشَابَ َه ِمنْهُ‬ ‫ح َكمَاتٌ هُنّ ُأمّ ا ْل ِكتَابِ َوأُخَ ُر ُمتَشَا ِبهَا ٌ‬
‫ت مّ ْ‬
‫ب ِمنْ ُه آيَا ٌ‬
‫أَنزَلَ عََل ْيكَ ا ْل ِكتَا َ‬
‫ل مّنْ عِندِ َرّبنَا َومَا َيذّكّرُ ِإلّ‬ ‫ن آ َمنّا بِ ِه كُ ّ‬
‫ن فِي ا ْلعِلْ ِم يَقُولُو َ‬
‫ا ْبتِغَاء ا ْل ِف ْتنَةِ وَا ْب ِتغَاء تَأْوِيلِهِ َومَا َيعْلَ ُم تَأْوِيلَهُ ِإلّ الّ وَالرّاسِخُو َ‬
‫أُوْلُواْ ال ْلبَابِ } چيست ؟‬
‫محکمات ‪ :‬آيه های متقن و واضح که همگان ميتوانند به معانی و تفسير آنها پی ببرند و در فهم آن دچار اشتباه و‬
‫التباس نشوند‬
‫ام الکتاب ‪ :‬اصل و اساس قرآن و مرجع احکام حلل وحرام و کليد مشکلت و مجملت‬
‫متشابهات ‪ :‬آياتی که مشکا و قابل تاويل بوده و معانی کامل واضح و روشنی ندارند چون محتمل مفاهيم و اوجه‬
‫زيادی هستند ‪ .‬قاطعانه نمی توان آنرا تبيين و تفسير کرد ‪.‬‬
‫الراسخون فی العلم ‪ :‬دانشمندان زبر دست و فرزانه ‪.‬‬

‫حمَةً ِإّنكَ‬
‫غ قُلُو َبنَا َبعْدَ ِإذْ َه َد ْيتَنَا وَهَبْ َلنَا مِن ّلدُنكَ رَ ْ‬
‫ل تُ ِز ْ‬
‫معنی کلمه ( الوهاب ) در آيه ‪ 8‬سوره آل عمران{ َرّبنَا َ‬
‫أَنتَ الْوَهّابُ } چيست ؟‬

‫‪18‬‬
 ‫بس بخشنده ‪.‬‬

‫عنْهُمْ َأمْوَاُلهُمْ َولَ‬

‫معنی کلمات ( لن تغنی عنهم ـ وقود ) در آيه ‪ 10‬سوره آل عمران{ إِنّ اّلذِينَ كَ َفرُواْ لَن ُت ْغنِيَ َ‬
‫شيْئاً وَأُولَـ ِئكَ ُهمْ َوقُودُ النّارِ } چيست ؟‬
‫لدُهُم مّنَ الّ َ‬
‫أَ ْو َ‬
‫لن تغنی عنهم ‪ :‬بديشان نفع نمی رساند‬
‫وقود ‪ :‬هيمه و افروزينه ‪.‬‬

‫ن مِن َقبِْلهِ ْم َك ّذبُو ْا بِآيَا ِتنَا‬

‫ل فِرْعَوْنَ وَاّلذِي َ‬
‫معنی کلمه ( داب ـ فرعون ) در آيه ‪ 11‬سوره آل عمران{ كَدَأْبِ آ ِ‬
‫شدِيدُ ا ْل ِعقَابِ } چيست ؟‬
‫ل بِ ُذنُو ِبهِمْ وَالّ َ‬
‫خذَهُمُ ا ّ‬
‫فََأ َ‬
‫داب ‪ :‬عادت‬
‫فرعون ‪ :‬لقب شاهان مصر ‪ .‬در اينجا مراد فرعون معاصر موسی است به نام رامسس دوم ‪.‬‬

‫ن فِي ذَِلكَ َلعِبْرَةً‬

‫صرِ ِه مَن يَشَاءُ إِ ّ‬
‫ل يُ َؤيّ ُد بِنَ ْ‬
‫معنی کلمه ( اولی البصار) در آيه ‪ 13‬سوره آل عمران{ ‪ ...‬وَا ّ‬
‫لبْصَارِ } چيست ؟‬‫لُّوْلِي ا َ‬
‫دارندگان چشم ‪ .‬صاحبان بينش ‪.‬‬

‫شهَوَاتِ‬ ‫معنی کلمات ( القناطير ـ المقنطرة ـ المسومة ـ المآب ) در آيه ‪ 14‬سوره آل عمران{ ُزيّنَ لِلنّاسِ حُبّ ال ّ‬
‫حيَاةِ الدّ ْنيَا‬
‫ك َمتَاعُ الْ َ‬
‫ث ذَِل َ‬
‫حرْ ِ‬
‫ل ْنعَامِ وَالْ َ‬
‫خيْلِ ا ْلمُسَ ّومَةِ وَا َ‬
‫مِنَ النّسَاء وَا ْل َبنِينَ وَالْ َقنَاطِيرِ ا ْلمُقَنطَ َر ِة مِنَ الذّهَبِ وَالْ ِفضّةِ وَا ْل َ‬
‫وَالّ عِندَهُ حُسْنُ ا ْلمَآبِ } چيست ؟‬
‫القناطير ‪ :‬جمع قنطار ‪ ،‬دارايی هنگفت‬
‫المقنطره ‪ :‬انباشته ‪ .‬بيشمار‬
‫المسومة ‪ :‬نشاندار‬
‫المآب ‪ :‬مرجع ‪ .‬بازگشت ‪.‬‬

‫سنَا النّارُ ِإلّ َأيّامًا ّم ْعدُودَاتٍ وَغَرّ ُه ْم فِي‬

‫معنی کلمه ( غر ) در آيه ‪24‬سوره آل عمران{ ذَِلكَ بَِأّنهُ ْم قَالُواْ لَن َتمَ ّ‬
‫دِي ِنهِم مّا كَانُو ْا يَ ْفتَرُونَ } چيست ؟‬
‫گول زد فريب داد‬

‫ك ِممّن‬
‫معنی کلمه ( تنزع ) در آيه ‪ 26‬سوره آل عمران{ قُلِ الّلهُ ّم مَاِلكَ ا ْلمُ ْلكِ تُ ْؤتِي ا ْلمُ ْلكَ مَن تَشَاء َوتَن ِزعُ ا ْلمُ ْل َ‬
‫تَشَاء ‪ } ....‬چيست ؟‬
‫باز پس می گيری ‪ .‬سلب می کنی ‪.‬‬

‫ي مِنَ‬
‫ل فِي ا ْلّنهَارِ َوتُولِجُ ال ّنهَا َر فِي الّليْلِ َوُتخْرِجُ الْحَ ّ‬
‫معنی کلمه ( تولج ) در آيه ‪ 27‬سوره آل عمران{ تُولِجُ الّليْ َ‬
‫ق مَن تَشَاء ِب َغيْرِ حِسَابٍ } چيست ؟‬ ‫حيّ َوتَرْ ُز ُ‬
‫ت مِنَ الْ َ‬
‫ا ْل َميّتِ َوتُخْ ِرجُ اَل َميّ َ‬
‫داخل می گردانی ‪ .‬وارد می کنی ‪.‬‬

‫شيْءٍ ِإلّ أَن َتتّقُو ْا ِم ْنهُمْ‬

‫ل فِي َ‬
‫س مِنَ ا ّ‬
‫معنی جمله ( ال ان تتقوا منهم تقاة ) در آيه ‪ 28‬سوره آل عمران{ ‪ ....‬فََليْ َ‬
‫ل نَ ْفسَهُ وَإِلَى الّ ا ْلمَصِيرُ } چيست ؟‬
‫حذّ ُركُمُ ا ّ‬
‫تُقَاةً َويُ َ‬
‫مگر اينکه از اذيت و آزارشان بترسيد که در اين صورت می توانيد با آنان در ظاهر دوستی ورزيد ‪ .‬بدان اندازه‬
‫که دفع ضرر گردد ‪.‬‬

‫حضَراً‬
‫خيْ ٍر مّ ْ‬
‫ت مِنْ َ‬
‫عمِلَ ْ‬
‫س مّا َ‬
‫ل نَ ْف ٍ‬
‫ج ُد كُ ّ‬
‫معنی کلمات ( محضرا ـ امدا بعيدا ) در آيه ‪ 30‬سوره آل عمران{ يَوْ َم تَ ِ‬
‫ف بِا ْل ِعبَادِ } چيست ؟‬ ‫ل نَ ْفسَهُ وَالّ رَؤُو ُ‬‫حذّ ُركُمُ ا ّ‬
‫ن َبيْ َنهَا َو َب ْينَهُ َأمَدًا َبعِيداً َويُ َ‬
‫سوَ ٍء تَ َودّ لَوْ أَ ّ‬
‫ت مِن ُ‬
‫عمِلَ ْ‬
‫َومَا َ‬
‫محضرا ‪ :‬حاضر آماده ـ امدا بعيدا ‪ :‬فاصله زياد ‪.‬‬

‫طنِي‬
‫ك مَا فِي بَ ْ‬
‫عمْرَانَ َربّ ِإنّي َنذَرْتُ َل َ‬
‫ت ا ْمرَأَةُ ِ‬
‫معنی کلمه ( محررا ) در آيه ‪ 35‬سوره آل عمران{ ِإذْ قَالَ ِ‬
‫سمِيعُ ا ْلعَلِيمُ } چيست ؟‬
‫ل ِمنّي ِإّنكَ أَنتَ ال ّ‬
‫مُحَرّرًا َفتَ َقبّ ْ‬
‫آزاد از کار و بار دنيا و مختص عبادت تو ‪.‬‬

‫س ّم ْي ُتهَا مَ ْريَمَ وِِإنّي أُعِيذُهَا ِبكَ‬

‫س ال ّذكَ ُر كَالُنثَى وَِإنّي َ‬
‫معنی کلمه ( الرجيم ) در آيه ‪ 36‬سوره آل عمران{ ‪ ...‬وََليْ َ‬
‫شيْطَانِ الرّجِيمِ } چيست ؟‬
‫َوذُ ّرّيتَهَا مِنَ ال ّ‬
‫مطرود‬
‫‪19‬‬
 ‫معنی جمله ( انبتها نباتا حسنا ) در آيه ‪ 37‬سوره آل عمران{ َتَ َقبَّلهَا َرّبهَا بِ َقبُولٍ حَسَنٍ وَأَن َب َتهَا نَبَاتاً حَسَناً َوكَفَّلهَا‬
‫َزكَ ِريّا } چيست ؟‬
‫او را به زيبا ترين وجه تربيت کرد و به بهترين صورت محافظت و مراقبت نمود ‪.‬‬

‫معنی کلمات ( کلمة ـ حصورا ) در آيه ‪ 39‬سوره آل عمران{ َفنَادَتْهُ ا ْلمَل ِئكَةُ وَ ُه َو قَائِ ٌم يُصَلّي فِي ا ْل ِمحْرَابِ أَنّ‬
‫سيّداً َوحَصُوراً َو َنبِيّا مّنَ الصّاِلحِينَ } چيست ؟‬ ‫صدّقًا ِبكَِلمَةٍ مّنَ الّ َو َ‬
‫حيَـى مُ َ‬
‫ك ِبيَ ْ‬
‫ل ُيبَشّ ُر َ‬
‫ا ّ‬
‫کلمه ‪ :‬در اينجا مراد عيس اس ت‬
‫حصورا ‪ :‬بر کنار از هوسهای سرکش ‪.‬‬

‫ى َيكُونُ لِي غُلَمٌ َو َق ْد بََلغَنِيَ ا ْل ِكبَرُ وَامْرََأتِي عَاقِرٌ‬

‫معنی کلمه ( عاقر ) در آيه ‪ 40‬سوره آل عمران{ قَالَ َربّ َأنّ َ‬
‫ل مَا يَشَاءُ } چيست ؟‬
‫ل يَ ْفعَ ُ‬
‫ل َكذَِلكَ ا ّ‬
‫قَا َ‬
‫نازا و عقيم‬

‫لثَةَ َأيّامٍ ِإلّ‬

‫س ثَ َ‬
‫ل آ َي ُتكَ َألّ ُتكَلّمَ النّا َ‬
‫ي آيَ ًة قَا َ‬
‫جعَل لّ َ‬
‫معنی کلمه ( العشی ) در آيه ‪ 41‬سوره آل عمران{ قَالَ َربّ ا ْ‬
‫ل ْبكَارِ } چيست ؟‬
‫شيّ وَا ِ‬
‫ح بِا ْلعَ ِ‬
‫سبّ ْ‬
‫َرمْزاً وَاذْكُر ّرّبكَ َكثِيراً وَ َ‬
‫شامگاهان ‪.‬‬

‫ب نُوحِيهِ إِلَيكَ َومَا كُنتَ َل َد ْيهِمْ ِإذْ يُلْقُون‬

‫ك مِنْ أَنبَاء ا ْل َغيْ ِ‬
‫معنی کلمه ( انباء ) در آيه ‪ 44‬سوره آل عمران{ ذَِل َ‬
‫صمُونَ } چيست ؟‬ ‫خ َت ِ‬
‫ل مَ ْريَمَ َومَا كُنتَ َل َد ْيهِمْ ِإذْ يَ ْ‬
‫ل َمهُمْ َأّيهُ ْم َيكْفُ ُ‬
‫َأقْ َ‬
‫جمع نبا ‪ ،‬اخبار‬

‫سمُهُ‬
‫ك ِبكَِلمَةٍ ّمنْهُ ا ْ‬
‫ل ُيبَشّ ُر ِ‬
‫معنی کلمه ( وجيها ) در آيه ‪ 45‬سوره آل عمران{ ِإ ْذ قَاَلتِ ا ْلمَل ِئكَةُ يَا مَ ْر َيمُ إِنّ ا ّ‬
‫ن مَ ْريَمَ َوجِيهًا فِي ال ّدنْيَا وَالخِرَةِ َومِنَ ا ْلمُقَ ّربِينَ } چيست ؟‬
‫ا ْلمَسِيحُ عِيسَى ابْ ُ‬
‫دارای وجاهت و کرامت ‪ .‬محترم ‪.‬‬

‫س فِي ا ْل َمهْدِ َو َكهْلً َومِنَ الصّالِحِينَ } چيست ؟‬

‫معنی کلمه ( کهل ) در آيه ‪ 46‬سوره آل عمران{ َو ُيكَلّمُ النّا َ‬
‫کهولت وميان سالی ‪.‬‬

‫حيِـي ا ْلمَ ْوتَى ِبِإذْنِ‬

‫لبْرَصَ وَُأ ْ‬
‫ئ ال ْكمَهَ وا َ‬
‫معنی کلمات ( اکمه ـ ابرص ) در آيه ‪ 49‬سوره آل عمران{ ‪ ...‬وَُأبْرِ ُ‬
‫ك ليَةً ّلكُمْ إِن كُنتُم مّ ْؤ ِمنِينَ } چيست ؟‬
‫ن فِي ذَِل َ‬
‫ن فِي ُبيُو ِتكُمْ إِ ّ‬
‫الّ وَُأ َنّب ُئكُم ِبمَا َت ْأكُلُونَ َومَا َتدّخِرُو َ‬
‫اکمه ‪ :‬کور مادرزاد‬
‫ابرص ‪ :‬پيس ‪.‬‬

‫حيِـي ا ْلمَ ْوتَى بِِإذْنِ الّ‬

‫لبْرَصَ وَأُ ْ‬
‫ئ ال ْكمَهَ وا َ‬
‫معنی کلمه ( حواريون ) در آيه ‪ 52‬سوره آل عمران{ وَُأبْ ِر ُ‬
‫ن فِي ُبيُوتِكُمْ إِنّ فِي ذَِلكَ ليَةً ّلكُمْ إِن كُنتُم مّ ْؤمِنِينَ } چيست ؟‬
‫خرُو َ‬
‫وَُأ َنّبئُكُم ِبمَا تَ ْأكُلُونَ َومَا تَدّ ِ‬
‫جمع حواری خاصگان ‪ ،‬ياران گزيده ‪.‬‬

‫ل َتكُن مّن ا ْل ُم ْمتَرِينَ } چيست ؟‬

‫ق مِن ّرّبكَ فَ َ‬
‫حّ‬‫معنی کلمه ( ممترين ) در آيه ‪ 60‬سوره آل عمران{ الْ َ‬
‫شک کنندگان از ماده مريه به معنی شک ‪.‬‬

‫جعَل ّل ْعنَةَ الّ عَلَى ا ْلكَا ِذبِينَ }‬

‫ل َفنَ ْ‬
‫سكُ ْم ُث ّم نَ ْب َتهِ ْ‬
‫معنی کلمه ( نبتهل ) در آيه ‪ 61‬سوره آل عمران{‪ ...‬أَنفُ َ‬
‫چيست ؟‬
‫فروتنانه دست دعا به درگاه خدا برداريم و به زاری از او بخواهيم که ‪ .‬مباهله کنيم ‪.‬‬

‫حنِيفًا مّسْلِماً‬
‫صرَا ِنيّا وََلكِن كَانَ َ‬
‫ل نَ ْ‬
‫معنی کلمه ( حنيفا ) در آيه ‪ 67‬سوره آل عمران{ مَا كَانَ ِإبْرَاهِي ُم َيهُودِيّا َو َ‬
‫ش ِركِينَ } چيست ؟‬
‫ن مِنَ ا ْلمُ ْ‬
‫َومَا كَا َ‬
‫دور از باطل و گراينده به حق ‪.‬‬

‫ق بِا ْلبَاطِلِ َوتَ ْك ُتمُونَ الْحَقّ‬

‫معنی کلمه ( تلبسون ) در آيه ‪ 71‬سوره آل عمران{ يَا أَهْلَ ا ْلكِتَابِ لِ َم تَ ْلبِسُونَ الْحَ ّ‬
‫وَأَنتُ ْم َتعَْلمُونَ } چيست ؟‬
‫آميزه هم ميداريد ‪.‬‬
‫‪20‬‬
 ‫ن ِم ْنهُمْ لَفَرِيقًا يَلْوُونَ‬
‫معنی کلمه و جمله ( يلوون ـ يلوون السنتهم بالکتاب ) در آيه ‪ 78‬سوره آل عمران{ وَإِ ّ‬
‫سبُو ُه مِنَ ا ْل ِكتَابِ َومَا هُ َو مِنَ ا ْل ِكتَابِ } چيست ؟‬
‫س َن َتهُم بِا ْل ِكتَابِ ِلتَحْ َ‬
‫أَلْ ِ‬
‫يلوون ‪ :‬پيچ می دهند بگونه صحيح ادا نمی کنند ‪.‬‬
‫يلوون السنتهم ‪ :‬آنچه می خواهند تحريفش می کنند و درست بيان نمی دارند ‪.‬‬

‫خ ْذتُمْ عَلَى ذَِلكُمْ ِإصْرِي قَالُواْ َأ ْقرَ ْرنَا قَالَ‬

‫معنی کلمه ( اصر ) در آيه ‪ 81‬سوره آل عمران{‪ ...‬قَالَ َأَأقْرَ ْرتُمْ َوأَ َ‬
‫ش َهدُواْ وََأ َن ْا َمعَكُم مّنَ الشّا ِهدِينَ } چيست ؟‬
‫فَا ْ‬
‫عهد‬

‫ل آ َمنّا بِالّ َومَا أُنزِلَ عََل ْينَا َومَا أُنزِلَ عَلَى ِإبْرَاهِيمَ‬
‫معنی کلمه ( اسباط ) در آيه ‪ 84‬سوره آل عمران{ ْ‬
‫سبَاطِ ‪ } ...‬چيست ؟‬
‫سحَاقَ َو َيعْقُوبَ وَالَ ْ‬
‫سمَاعِيلَ وَإِ ْ‬
‫وَإِ ْ‬
‫نوادگان ‪ .‬قبايل ‪ .‬مراد از قبايل ‪ ،‬قبايل دوازده گانه بنی اسراييل ‪.‬‬

‫ل َبيْتٍ ُوضِعَ لِلنّاسِ لَّلذِي ِببَكّ َة ُمبَارَكاً وَ ُهدًى‬

‫معنی کلمه ( بکة ) در آيه ‪ 96‬سوره آل عمران{ إِنّ أَوّ َ‬
‫لّ ْلعَاَلمِينَ } چيست ؟‬
‫اسم از اسامی مکه ‪.‬‬

‫ف تَكْ ُفرُونَ وَأَنتُ ْم ُتتْلَى عََل ْيكُ ْم آيَاتُ الّ َوفِيكُمْ رَسُولُهُ‬
‫معنی کلمه ( يعتصم ) در آيه ‪ 101‬سوره آل عمران{ َو َكيْ َ‬
‫ستَقِيمٍ } چيست ؟‬
‫ط مّ ْ‬
‫ل فَ َقدْ ُهدِيَ إِلَى صِرَا ٍ‬
‫َومَن يَ ْعتَصِم بِا ّ‬
‫چنگ بزند ‪.‬‬

‫ل تَفَ ّرقُواْ ‪} ...‬‬

‫جمِيعاً َو َ‬
‫حبْلِ الّ َ‬
‫صمُو ْا بِ َ‬
‫عتَ ِ‬
‫معنی کلمه ( حبل ال ) در آيه ‪ 103‬سوره آل عمران{ وَا ْ‬
‫چيست ؟‬
‫مراد قرآن است ‪.‬‬

‫معنی کلمات ( تبيض ـ تسود ) در آيه ‪ 106‬سوره آل عمران{ َوْ َم َت ْبيَضّ وُجُوهٌ َوتَسْ َودّ ُوجُو ٌه َفَأمّا اّلذِينَ اسْ َودّتْ‬
‫ب ِبمَا ُك ْنتُ ْم َتكْفُرُونَ } چيست ؟‬
‫وُجُو ُه ُهمْ َأكْفَ ْرتُم َب ْعدَ إِيمَا ِنكُ ْم َفذُوقُواْ ا ْل َعذَا َ‬
‫تبيض ‪ :‬سفبد می گردد ‪ .‬مراد بشاشت و شادی مومنان است ‪.‬‬
‫تسود ‪ :‬سياه می گردد ‪ .‬مراد اندوه وناراحتی کافران است ‪.‬‬

‫ن مَا‬
‫معنی جمله وکلمه ( باوو بغضب من ال ـ مسکنة ) در آيه ‪ 112‬سوره آل عمران{ ضُ ِربَتْ عََل ْيهِ ُم الذّلّةُ َأيْ َ‬
‫ك بَِأّنهُ ْم كَانُو ْا َيكْفُرُونَ‬‫س َكنَةُ ذَِل َ‬
‫ض ِربَتْ عََل ْيهِمُ ا ْلمَ ْ‬
‫ب مّنَ الّ وَ ُ‬
‫ض ٍ‬
‫ل مّنَ النّاسِ َوبَآؤُوا ِبغَ َ‬ ‫حبْ ٍ‬
‫ل مّنْ الّ وَ َ‬ ‫حبْ ٍ‬ ‫ل بِ َ‬
‫ثُقِفُواْ ِإ ّ‬
‫عصَوا ّوكَانُو ْا َي ْع َتدُونَ } چيست ؟‬ ‫ق ذَِلكَ ِبمَا َ‬
‫بِآيَاتِ الّ َويَ ْقتُلُونَ الَنبِيَا َء ِبغَيْرِ حَ ّ‬
‫باووا بغضب من ال ‪ :‬برگشتند و خشم خدا را با خود آوردند ‪ .‬مستحق خشم خدا گشتند‬
‫مسکنة ‪ :‬خواری و مذلت ‪.‬‬

‫صرّ‬
‫حيَاةِ الدّ ْنيَا َك َمثَلِ رِيحٍ فِيهَا ِ‬
‫ن فِي هِـذِهِ ا ْل َ‬
‫معنی کلمه ( صر ) در آيه ‪ 117‬سوره آل عمران{ َمثَلُ مَا يُن ِفقُو َ‬
‫سهُ ْم يَظِْلمُونَ } چيست ؟‬ ‫سهُ ْم فَأَهَْل َكتْهُ َومَا ظََل َمهُمُ الّ وَلَـكِنْ أَن ُف َ‬
‫ث قَ ْومٍ ظََلمُواْ أَن ُف َ‬
‫حرْ َ‬
‫أَصَابَتْ َ‬
‫سرمای سخت ‪.‬‬

‫خذُو ْا بِطَانَةً‬
‫ن آ َمنُو ْا لَ َتتّ ِ‬
‫معنی کلمات ( بطانة ـ ليالونکم ـ خبال ) در آيه ‪ 118‬سوره آل عمران{ يَا َأّيهَا اّلذِي َ‬
‫صدُورُ ُهمْ َأ ْكبَ ُر َقدْ َبّينّا َلكُ ُم اليَاتِ إِن‬‫خفِي ُ‬ ‫عنِتّ ْم َق ْد بَدَتِ ا ْلبَغْضَاء مِنْ َأفْوَا ِه ِهمْ َومَا تُ ْ‬
‫خبَالً َودّو ْا مَا َ‬
‫ل يَأْلُو َنكُمْ َ‬
‫مّن دُو ِنكُ ْم َ‬
‫كُنتُ ْم َتعْقِلُونَ } چيست ؟‬
‫بطانة ‪ :‬محرم اسرار ‪.‬‬
‫ل يالونکم ‪ :‬تقصير و کوتاهی نمی کنند ‪.‬‬
‫خبال ‪ :‬فساد و تباهی ‪.‬‬

‫حبّو َنكُمْ َوتُ ْؤمِنُونَ‬

‫ل يُ ِ‬
‫حبّو َنهُمْ َو َ‬
‫معنی کلمات ( عضوا ـ انامل ) در آيه ‪ 119‬سوره آل عمران{ هَاأَنتُمْ أُوْلء تُ ِ‬
‫علِي ٌم بِذَاتِ‬‫ظكُمْ إِنّ الّ َ‬ ‫ل مُوتُو ْا ِبغَيْ ِ‬
‫ظ قُ ْ‬
‫ل مِنَ ا ْل َغيْ ِ‬
‫لنَامِ َ‬
‫عضّواْ عََل ْيكُمُ ا َ‬
‫ب كُلّهِ َوِإذَا َلقُوكُ ْم قَالُو ْا آ َمنّا َوِإذَا خَلَوْاْ َ‬
‫بِا ْل ِكتَا ِ‬
‫صدُورِ } چيست ؟‬ ‫ال ّ‬
‫عضوا ‪ :‬گاز گرفتند‬
‫‪21‬‬
 ‫انامل ‪ :‬جمع انملة ‪ ،‬سر انگشتان ‪.‬‬

‫ك ُتبَوّئُ ا ْلمُ ْؤ ِمنِينَ‬

‫ت مِنْ أَهِْل َ‬
‫غدَوْ َ‬
‫معنی کلمات ( غدوت ـ تبویء ـ مقائد ) در آيه ‪ 121‬سوره آل عمران{ َوِإذْ َ‬
‫سمِيعٌ عَلِيمٌ } چيست ؟‬‫عدَ لِ ْل ِقتَالِ وَالّ َ‬
‫مَقَا ِ‬
‫غدوت ‪ :‬سحرگاهان بيرون رفتی از واژه غدوة به معنی اغاز روز‬
‫تبویء ‪ :‬جايگزين می کنی ترتيب ميدهی ‪.‬‬
‫مقاعد ‪ :‬جايگاهها ‪.‬‬

‫ن مِنكُمْ أَن تَفْشَلَ وَالّ وَِلّيهُمَا وَعَلَى الّ‬

‫معنی کلمه ( ان تفشل ) در آيه ‪ 122‬سوره آل عمران{ ِإذْ َهمّت طّآئِ َفتَا ِ‬
‫فَ ْل َيتَ َوكّلِ ا ْلمُ ْؤمِنُونَ } چيست ؟‬
‫که سستی کنند و تنبلی کنند ‪.‬‬

‫صبِرُواْ َو َتتّقُواْ َو َي ْأتُوكُم مّن‬

‫معنی کلمات ( من فورهم هذا ـ مسومين ) در آيه ‪ 125‬سوره آل عمران{ بَلَى إِن َت ْ‬
‫ف مّنَ ا ْلمَل ِئكَ ِة مُسَ ّومِينَ } چيست ؟‬
‫خمْسَةِ آل ٍ‬
‫فَوْرِ ِهمْ هَـذَا ُي ْمدِ ْدكُمْ َرّبكُم بِ َ‬
‫من فورهم هذا ‪ :‬همين الن با سرعت‬
‫مسومين ‪ :‬يورش گران ‪ .‬نشانگذاران بر بئن خود يا بر مرکب خويش‬

‫طرَفًا مّنَ اّلذِينَ َكفَرُواْ َأ ْو يَ ْك ِب َتهُمْ‬

‫معنی کلمات ( يکبتهم ـ خائبين ) در آيه ‪ 128‬سوره آل عمران{ ِليَقْطَعَ َ‬
‫َفيَن َقِلبُواْ خَآئِبِينَ } چيست ؟‬
‫يکبتهم ‪ :‬خوار و سرکوبشان کنند‬
‫خائبين ‪ :‬نا اميدان ‪.‬‬

‫ح َزنُوا وَأَنتُمُ الَعْلَوْنَ إِن كُنتُم‬

‫ل َت ِهنُوا َولَ تَ ْ‬
‫معنی کلمات ( ل تهنوا ـ اعلون ) در آيه ‪ 139‬سوره آل عمران{ َو َ‬
‫مّ ْؤ ِمنِينَ } چيست ؟‬
‫ل تهنوا ‪ :‬سست و زبون نشويد‬
‫اعلون ‪ :‬بر تران ‪ ،‬چيرگان ‪.‬‬

‫ح َف َقدْ مَسّ الْقَ ْومَ‬

‫سكُ ْم َقرْ ٌ‬
‫معنی کلمه و جمله ( قرح ـ نداولها بين الناس ) در آيه ‪ 140‬سوره آل عمران{ إِن َيمْسَ ْ‬
‫ل يُحِبّ الظّاِلمِينَ }‬
‫ل َ‬‫شهَدَاء وَا ّ‬
‫خ َذ مِنكُمْ ُ‬
‫ك اليّا ُم ُندَاوُِلهَا َبيْنَ النّاسِ وَِل َيعْلَمَ الّ اّلذِينَ آ َمنُواْ َو َيتّ ِ‬
‫ح ّمثْلُهُ َوتِ ْل َ‬
‫قَرْ ٌ‬
‫چيست ؟‬
‫قرح ‪ :‬زخم و جراحت‬
‫نداولها بين الناس ‪ :‬ميان مردم دست به دست می گردانيم ‪.‬‬

‫معنی کلمات ( ليمحص ـ يمحق ) در آيه ‪ 141‬سوره آل عمران{ وَِل ُيمَحّصَ الّ اّلذِينَ آ َمنُواْ َو َيمْحَقَ‬
‫ا ْلكَا ِفرِينَ } چيست ؟‬
‫ليمحص ‪ :‬تا سره و خالصشان گرداند ‪ .‬تا از هر عيبی پاکشان دارد ‪.‬‬
‫يمحق ‪ :‬هلک وتباه کند ‪.‬‬

‫ت مِن َقبْلِهِ الرّسُلُ َأ َفإِن مّاتَ َأوْ‬

‫ل َقدْ خَلَ ْ‬
‫ح ّمدٌ ِإلّ َرسُو ٌ‬
‫معنی کلمه ( اعقاب ) در آيه ‪ 144‬سوره آل عمران{ َومَا مُ َ‬
‫سيَجْزِي الّ الشّاكِرِينَ } چيست ؟‬ ‫شيْئاً وَ َ‬‫علَىَ عَ ِق َبيْ ِه فَلَن يَضُرّ الّ َ‬
‫عقَا ِبكُمْ َومَن يَنقَلِبْ َ‬
‫ُقتِلَ انقََل ْبتُمْ عَلَى أَ ْ‬
‫جمع عقب ‪ ،‬پاشنه های پا ‪.‬‬

‫ن ال ِكتَابًا مّؤَجّلً‬
‫ل بِِإذْ ِ‬
‫ن َتمُوتَ ِإ ّ‬
‫معنی کلمه ( کتابا موجل ) در آيه ‪ 145‬سوره آل عمران{ َومَا كَانَ ِل َنفْسٍ أَ ْ‬
‫سنَجْزِي الشّاكِرِينَ } چيست ؟‬ ‫خرَ ِة نُ ْؤتِهِ ِم ْنهَا َو َ‬
‫َومَن يُ ِردْ ثَوَابَ الدّ ْنيَا نُ ْؤتِ ِه ِمنْهَا َومَن يُ ِر ْد ثَوَابَ ال ِ‬
‫در کتابی نوشته است که مشتمل بر مرگ ميرهاست ‪.‬‬

‫ل َمعَهُ ِرّبيّونَ َكثِي ٌر َفمَا وَ َهنُواْ ِلمَا‬

‫ي قَاتَ َ‬
‫معنی کلمه ( ربيون ) در آيه ‪ 146‬سوره آل عمران{ َو َكَأيّن مّن ّنبِ ّ‬
‫ل يُحِبّ الصّابِرِينَ } چيست ؟‬ ‫س َتكَانُواْ وَا ّ‬
‫ضعُفُواْ َومَا ا ْ‬
‫سبِيلِ الّ َومَا َ‬
‫أَصَا َبهُ ْم فِي َ‬
‫جمع ربی ‪ ،‬عالمان راسخ در علوم دينی ‪.‬‬

‫ل مَا‬
‫ش َركُو ْا بِا ّ‬
‫ب ِبمَا أَ ْ‬
‫سنُلْقِي فِي قُلُوبِ اّلذِينَ كَ َفرُواْ الرّعْ َ‬
‫معنی کلمه ( مثوی ) در آيه ‪ 151‬سوره آل عمران{ َ‬
‫س َمثْوَى الظّاِلمِينَ } چيست ؟‬
‫ل بِهِ سُ ْلطَاناً َو َمأْوَاهُمُ النّارُ َو ِبئْ َ‬
‫لَ ْم ُينَزّ ْ‬
‫‪22‬‬
 ‫اقامتگاه ‪.‬‬

‫حتّى ِإذَا‬
‫حسّو َنهُم بِِإذْنِهِ َ‬
‫عدَهُ ِإذْ تَ ُ‬
‫ص َد َقكُمُ الّ وَ ْ‬
‫معنی کلمه ( تحسونهم ) در آيه ‪ 152‬سوره آل عمران{ َولَ َقدْ َ‬
‫فَشِ ْلتُمْ ‪ } ...‬چيست ؟‬
‫ايشان را از پای در می آورديد و مستاصلشان می نماييد ‪.‬‬

‫حدٍ‬
‫ل تَلْوُونَ عَلَى أ َ‬ ‫ص ِعدُونَ َو َ‬ ‫معنی کلمات ( تصعدون ـ ل تلوون ) در آيه ‪ 153‬سوره آل عمران{ ِإذْ تُ ْ‬
‫خبِي ٌر ِبمَا َت ْعمَلُونَ }‬ ‫ل مَا أَصَا َبكُمْ وَالّ َ‬ ‫ح َزنُواْ عَلَى مَا فَا َتكُمْ َو َ‬
‫غمًّا ِبغَمّ ّل َكيْلَ تَ ْ‬
‫ل َيدْعُوكُ ْم فِي ُأخْرَاكُ ْم َفَأثَا َبكُمْ ُ‬ ‫وَالرّسُو ُ‬
‫چيست ؟‬
‫تصعدون ‪ :‬در زمين پراکنده می شويد و می گريزيد ودور می گرديد ‪.‬‬
‫ل تلوون ‪ :‬روی بر نمی گردانيد و نمی نگريد ‪.‬‬
‫معنی کلمات ( نعاسا ـ مضاجع ) در آيه ‪ 154‬سوره آل عمران{ ثُمّ أَنزَلَ عََل ْيكُم مّن َبعْدِ ا ْلغَمّ َأ َمنَ ًة ّنعَاسًا َيغْشَى‬
‫شيْ ٍء قُلْ إِنّ‬ ‫لمْ ِر مِن َ‬ ‫غيْرَ ا ْلحَقّ ظَنّ الْجَاهِِليّةِ َيقُولُونَ هَل ّلنَا مِنَ ا َ‬ ‫ن بِالّ َ‬ ‫ظنّو َ‬‫سهُ ْم يَ ُ‬
‫طَآ ِئفَ ًة مّنكُمْ َوطَآئِفَ ٌة َقدْ أَ َه ّم ْتهُمْ أَنفُ ُ‬
‫ي ٌء مّا ُقتِ ْلنَا هَا ُهنَا قُل لّ ْو كُنتُ ْم فِي‬
‫لمْرِ شَ ْ‬‫ل يُ ْبدُونَ َلكَ َيقُولُونَ لَ ْو كَانَ َلنَا مِنَ ا َ‬ ‫سهِم مّا َ‬ ‫ن فِي أَنفُ ِ‬ ‫لمْ َر كُلّهُ لِّ يُخْفُو َ‬ ‫اَ‬
‫ص مَا فِي قُلُو ِبكُمْ وَالّ عَلِيمٌ‬ ‫صدُو ِر ُكمْ وَِل ُيمَحّ َ‬ ‫ل مَا فِي ُ‬ ‫ج ِعهِمْ َوِليَ ْبتَلِيَ ا ّ‬
‫ن ُكتِبَ عََل ْيهِمُ ا ْل َقتْلُ إِلَى مَضَا ِ‬ ‫ُبيُو ِتكُمْ َلبَ َرزَ اّلذِي َ‬
‫صدُورِ } چيست ؟‬ ‫بِذَاتِ ال ّ‬
‫نعاسا ‪ :‬چرت‬
‫مضاجع ‪ :‬جمع مضجع ‪ ،‬آنجا که انسان در آن دراز می کشد و بر پهلو می افتد ‪ .‬مراد خوابگاه مرگ و قتل گاه‬
‫است ‪.‬‬

‫ستَزَّلهُمُ‬
‫ج ْمعَانِ ِإنّمَا ا ْ‬
‫ن تَوَلّوْ ْا مِنكُ ْم يَوْمَ ا ْلتَقَى الْ َ‬
‫معنی کلمه ( استزلهم ) در آيه ‪ 155‬سوره آل عمران{ إِنّ اّلذِي َ‬
‫ع ْنهُمْ إِنّ الّ غَفُورٌ حَلِيمٌ } چيست ؟‬
‫سبُواْ وَلَ َقدْ عَفَا الّ َ‬
‫ض مَا كَ َ‬
‫ن ِببَعْ ِ‬
‫شيْطَا ُ‬
‫ال ّ‬
‫آنان را به لغزش انداخت‪ .‬آنان را به خطا و گنله دچار کرد‪.‬‬

‫ل َتكُونُواْ‬
‫معنی جمله و کلمه ( ضربوا فی الرض ـ غزی ) در آيه ‪ 156‬سوره آل عمران{ يَا َأّيهَا اّلذِينَ آ َمنُو ْا َ‬
‫لرْضِ أَ ْو كَانُواْ غُزّى ‪ } ...‬چيست ؟‬
‫خوَا ِنهِمْ ِإذَا ضَ َربُو ْا فِي ا َ‬
‫كَاّلذِينَ كَ َفرُواْ َوقَالُو ْا لِ ْ‬
‫ضربوا فی الرض ‪ :‬در زمين مسافرت کردند‬
‫غزی ‪ :‬جمع غازی ‪ ،‬جنگ جويان و جهادگران ‪.‬‬

‫حمَةٍ مّنَ الّ لِنتَ َلهُمْ وَلَ ْو كُن َ‬

‫ت‬ ‫معنی کلمات ( لنت ـ فظا ـ انفضوا ـ ) در آيه ‪ 159‬سوره آل عمران{ َف ِبمَا َر ْ‬
‫ت َفتَ َوكّلْ عَلَى الّ إِنّ الّ‬ ‫لمْ ِر فَِإذَا عَ َزمْ َ‬
‫س َتغْفِرْ َلهُمْ وَشَاوِرْهُ ْم فِي ا َ‬
‫ع ْنهُمْ وَا ْ‬
‫ك فَاعْفُ َ‬
‫ب لَنفَضّو ْا مِنْ حَوِْل َ‬
‫فَظّا غَلِيظَ الْقَ ْل ِ‬
‫يُحِبّ ا ْلمُتَ َوكّلِينَ } چيست ؟‬
‫لنت ‪ :‬نرم شدی نرمش نمودی‬
‫فظا ‪ :‬تند خو‬
‫انفضوا ‪ :‬پراکنده می شوند ‪.‬‬

‫ل يَوْمَ ا ْل ِقيَامَ ِة ثُمّ‬

‫ت ِبمَا غَ ّ‬
‫ل يَ ْأ ِ‬
‫معنی کلمه ( يغل) در آيه ‪ 161‬سوره آل عمران{ َومَا كَانَ ِل َنبِيّ أَن َيغُلّ َومَن َيغْلُ ْ‬
‫ل يُظَْلمُونَ } چيست ؟‬
‫سبَتْ وَهُ ْم َ‬
‫س مّا كَ َ‬
‫ل نَفْ ٍ‬
‫تُ َوفّى كُ ّ‬
‫خيانت در غنيمت کند ‪.‬‬

‫معنی کلمات و جمله ( سخط ـ باء بسخط من ال ـ مصير ) در آيه ‪ 162‬سوره آل عمران{ َأ َفمَنِ ا ّتبَعَ ِرضْوَانَ‬
‫ج َهنّمُ َو ِبئْسَ ا ْلمَصِيرُ } چيست ؟‬
‫ط مّنَ الّ َومَأْوَاهُ َ‬
‫خٍ‬‫ل َكمَن بَاء بِسَ ْ‬
‫ا ّ‬
‫سخط ‪ :‬خشم‬
‫باء بسخط من ال ‪ :‬با کوله باری از خشم خدا بر گشتند‬
‫مصير ‪ :‬بازگشت گاه ‪.‬‬

‫ل مّنْ‬
‫ث فِيهِمْ رَسُو ً‬
‫علَى ا ْلمُؤ ِمنِينَ ِإ ْذ َبعَ َ‬
‫معنی کلمات ( بعث ـ يتلوا ) در آيه ‪ 164‬سوره آل عمران{ َ َق ْد مَنّ الّ َ‬
‫ل ّمبِينٍ } چيست ؟‬ ‫ح ْكمَةَ وَإِن كَانُو ْا مِن َقبْلُ لَفِي ضَل ٍ‬
‫س ِه ْم يَتْلُو عََل ْيهِ ْم آيَاتِهِ َويُ َزكّيهِمْ َو ُيعَّل ُمهُمُ ا ْل ِكتَابَ وَالْ ِ‬
‫أَنفُ ِ‬
‫بعث ‪ :‬بر انگيخت ‪ .‬فرستاد‬
‫يتلوا ‪ :‬می خواند ‪.‬‬

‫‪23‬‬
 ‫لخْوَا ِنهِمْ َو َق َعدُواْ لَوْ أَطَاعُونَا مَا ُقتِلُوا قُلْ‬
‫ن قَالُو ْا ِ‬
‫معنی کلمه ( ادرء وا ) در آيه ‪ 168‬سوره آل عمران{ اّلذِي َ‬
‫سكُمُ ا ْلمَ ْوتَ إِن كُنتُمْ صَا ِدقِينَ } چيست ؟‬
‫فَادْرَؤُوا عَنْ أَنفُ ِ‬
‫بدور داريد ‪ ،‬دفع کنيد ‪.‬‬

‫خيْرٌ‬
‫ن كَ َفرُواْ َأّنمَا ُنمْلِي َلهُمْ َ‬
‫سبَنّ اّلذِي َ‬
‫ل يَحْ َ‬
‫معنی کلمات ( نملی ـ مهين ) در آيه ‪ 178‬سوره آل عمران{ َو َ‬
‫ب ّمهِينٌ } چيست ؟‬
‫عذَا ٌ‬
‫سهِمْ ِإّنمَا ُنمْلِي َل ُهمْ ِليَ ْزدَادُواْ ِإثْماً َوَلهْمُ َ‬
‫لَّنفُ ِ‬
‫نملی ‪ :‬فرصت ومجال می دهيم‬
‫مهين ‪ :‬خوار کننده ‪.‬‬

‫سلِهِ‬
‫سلِ ِه مَن يَشَا ُء فَآ ِمنُواْ بِالّ وَرُ ُ‬
‫ج َتبِي مِن رّ ُ‬
‫ل يَ ْ‬
‫معنی کلمه ( يجتبی ) در آيه ‪ 179‬سوره آل عمران{ ‪َ ...‬لكِنّ ا ّ‬
‫وَإِن تُ ْؤ ِمنُواْ َو َتتّقُو ْا فََلكُمْ َأجْرٌ عَظِيمٌ } چيست ؟‬
‫بر ميگزيند ‪.‬‬

‫ل مّن َقبِْلكَ جَآؤُوا بِا ْل َبّينَاتِ وَال ّزبُرِ‬

‫ك فَ َق ْد ُكذّبَ رُسُ ٌ‬
‫معنی کلمه ( زبر ) در آيه ‪ 184‬سوره آل عمران{ فَإِن َكذّبُو َ‬
‫وَا ْل ِكتَابِ ا ْل ُمنِيرِ } چيست ؟‬
‫جمع زبور ‪ ،‬کتاب مشتمل بر مواعظ ‪.‬‬

‫س ذَآئِقَةُ ا ْلمَ ْوتِ وَِإّنمَا تُ َوفّوْنَ‬

‫ل نَفْ ٍ‬
‫معنی کلمات ( زحزح ـ متاع ـ غرور ) در آيه ‪ 185‬سوره آل عمران{ كُ ّ‬
‫حيَا ُة ال ّدنْيَا ِإلّ َمتَاعُ ا ْلغُرُورِ } چيست ؟‬‫جنّ َة فَ َق ْد فَازَ وَما الْ َ‬
‫حزِحَ عَنِ النّارِ وَُأدْخِلَ الْ َ‬
‫أُجُو َركُ ْم يَوْمَ الْ ِقيَامَ ِة َفمَن زُ ْ‬
‫زحزح ‪ :‬دور کرده شد‬
‫متاع ‪ :‬کال ـ غرور ‪ :‬خدعه و فريب ‪.‬‬

‫ح َمدُو ْا ِبمَا‬
‫حبّونَ أَن يُ ْ‬
‫ن ِبمَا َأتَواْ ّويُ ِ‬
‫ن يَفْ َرحُو َ‬
‫سبَنّ اّلذِي َ‬
‫حَ‬‫معنی کلمه ( مفازه ) در آيه ‪ 188‬سوره آل عمران{ لَ تَ ْ‬
‫عذَابٌ أَلِيمٌ } چيست ؟‬
‫س َبّنهُمْ ِبمَفَازَ ٍة مّنَ ا ْل َعذَابِ َوَلهُمْ َ‬
‫ل تَحْ َ‬
‫لَ ْم يَ ْفعَلُو ْا فَ َ‬
‫نجات و رستگاری ‪.‬‬

‫جنُو ِبهِمْ َو َيتَ َفكّرُونَ‬

‫ل ِقيَاماً َو ُقعُوداً وَعََلىَ ُ‬
‫ن يَ ْذكُرُونَ ا ّ‬
‫معنی کلمه ( جنوب) در آيه ‪ 191‬سوره آل عمران{ اّلذِي َ‬
‫عذَابَ النّارِ } چيست ؟‬ ‫ك فَ ِقنَا َ‬
‫س ْبحَا َن َ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَرْضِ َربّنَا مَا خََلقْتَ هَذا بَاطِلً ُ‬
‫خلْقِ ال ّ‬
‫فِي َ‬
‫جمع جنب ‪ ،‬پهلوها ‪.‬‬

‫ل َيغُ ّرّنكَ تَقَلّبُ اّلذِينَ َكفَرُو ْا فِي ا ْلبِلَدِ } چيست ؟‬

‫معنی کلمه ( تقلب ) در آيه ‪ 196‬سوره آل عمران{ َ‬
‫گشت و گذار ‪ .‬آمد وشد ‪.‬‬

‫ل ْنهَارُ‬
‫ح ِتهَا ا َ‬
‫ت تَجْرِي مِن تَ ْ‬
‫جنّا ٌ‬
‫معنی کلمه (نزل ) در آيه ‪ 198‬سوره آل عمران{ َلكِنِ اّلذِينَ اتّقَوْاْ َرّبهُمْ َل ُهمْ َ‬
‫لبْرَارِ } چيست ؟‬ ‫خيْرٌ لّ َ‬
‫ن فِيهَا نُ ُزلً مّنْ عِندِ الّ َومَا عِندَ الّ َ‬
‫خَاِلدِي َ‬
‫نوشيدنی و خوراکی که از ميهمان در آغاز نزول پذيرايی می کنند ‪.‬‬

‫النساء ‪:‬‬
‫ل تَ ْأكُلُواْ َأمْوَاَلهُمْ‬
‫طيّبِ َو َ‬
‫ث بِال ّ‬
‫خبِي َ‬
‫ل َتتَ َبدّلُواْ ا ْل َ‬
‫معنی کلمه ( حوبا ) در آيه ‪ 2‬سوره نساء{ وَآتُواْ ا ْل َيتَامَى َأمْوَاَلهُمْ َو َ‬
‫إِلَى َأمْوَاِلكُمْ ِإنّ ُه كَانَ حُوبًا َكبِيراً } چيست ؟‬
‫گناه ‪.‬‬

‫معنی کلمه ( ال تعدلوا ) در آيه ‪ 3‬سوره نساء{ وَإِنْ خِ ْفتُمْ َألّ تُ ْقسِطُو ْا فِي ا ْل َيتَامَى فَانكِحُو ْا مَا طَابَ َلكُم مّنَ‬
‫ل َتعُولُواْ } چيست ؟‬ ‫حدَةً أَ ْو مَا مََلكَتْ َأ ْيمَا ُنكُ ْم ذَِلكَ َأ ْدنَى َأ ّ‬
‫ع َفإِنْ خِ ْفتُمْ َألّ َت ْعدِلُو ْا فَوَا ِ‬
‫النّسَاء َم ْثنَى َوثُلَثَ وَ ُربَا َ‬
‫اينکه عدالت را مراعات نکنيد ‪.‬‬

‫طبْنَ َلكُمْ‬
‫ص ُدقَا ِتهِنّ نِحْلَ ًة َفإِن ِ‬
‫معنی کلمات ( صدقات ـ نحلة ـ هنيئا ـ مريئا ) در آيه ‪ 4‬سوره نساء{ وَآتُواْ النّسَاء َ‬
‫ي ٍء ّمنْهُ نَفْسًا َفكُلُوهُ َهنِيئًا مّرِيئاً } چيست ؟‬
‫عَن شَ ْ‬
‫صدقات ‪ :‬جمع صدقه ‪ ،‬مهريه ها ‪.‬‬
‫نحلة ‪ :‬فريضه ‪ ،‬عطيه بل عوض ‪.‬‬
‫هنيئا ‪ :‬گوارا و خوشايند ‪.‬‬

‫‪24‬‬
 ‫مريئا ‪ :‬خوشمزه و خوش هضم ‪.‬‬

‫ل تَ ْأكُلُوهَا إِسْرَافاً َو ِبدَاراً أَن َي ْكبَرُواْ َومَن‬ ‫معنی کلمات ( آنستم ـ بدارا ) در آيه ‪ 6‬سوره نساء{ إَِل ْيهِمْ َأمْوَاَلهُمْ َو َ‬
‫حسِيباً }‬‫ش ِهدُواْ عََل ْيهِمْ َوكَفَى بِالّ َ‬ ‫ف َفِإذَا دَ َف ْعتُمْ إَِل ْيهِمْ َأمْوَاَل ُه ْم فَأَ ْ‬
‫ل بِا ْل َمعْرُو ِ‬
‫ن فَقِيرًا فَ ْليَ ْأكُ ْ‬
‫س َتعْفِفْ َومَن كَا َ‬‫غ ِنيّا فَ ْليَ ْ‬
‫كَانَ َ‬
‫چيست ؟‬
‫آنستم ‪ :‬درک کرديديد و فهميديد‬
‫بدارا ‪ :‬شتابگرانه ‪.‬‬
‫ب ّممّا‬
‫لقْ َربُونَ وَلِلنّسَاء َنصِي ٌ‬ ‫ب ّممّا تَ َركَ الْوَاِلدَانِ وَا َ‬ ‫ل نَصيِ ٌ‬ ‫معنی کلمه ( مفروضا ) در آيه ‪ 7‬سوره نساء{ لّلرّجَا ِ‬
‫ل ِمنْهُ أَ ْو َكثُ َر نَصِيبًا مّفْرُوضاً } چيست ؟‬ ‫ن ِممّا قَ ّ‬
‫لقْ َربُو َ‬
‫تَ َركَ الْوَاِلدَانِ وَا َ‬
‫واجب و مشخص ‪.‬‬

‫عَليْهِ ْم فَ ْل َيتّقُوا‬
‫ضعَافاً خَافُواْ َ‬
‫معنی کلمه ( ضعافا ) در آيه ‪ 9‬سوره نساء{ وَ ْل َيخْشَ اّلذِينَ لَ ْو تَ َركُو ْا مِنْ خَ ْل ِفهِ ْم ذُ ّريّةً ِ‬
‫سدِيداً } چيست ؟‬
‫الّ وَ ْليَقُولُو ْا قَ ْولً َ‬
‫جمع ضعيف ‪ .‬کوچک و درمانده ‪.‬‬

‫ل ِدكُمْ لِل ّذكَرِ ِمثْلُ حَظّ الُنثَ َييْنِ ‪ } ...‬چيست ؟‬

‫ل فِي أَ ْو َ‬
‫معنی کلمه ( حظ ) در آيه ‪ 11‬سوره نساء{ يُوصِيكُمُ ا ّ‬
‫بهره و سهم ‪.‬‬

‫ت َفِلكُلّ‬
‫ث كَلَلَةً أَو امْرَأَةٌ َولَهُ أَخٌ أَوْ أُخْ ٌ‬
‫ل يُورَ ُ‬
‫معنی کلمه ( کللة ) در آيه ‪ 12‬سوره نساء{‪َ ....‬إِن كَانَ َرجُ ٌ‬
‫سدُسُ ‪ } ....‬چيست ؟‬‫ح ٍد ّم ْنهُمَا ال ّ‬
‫وَا ِ‬
‫کسی که بميرد و پدر وفرزندی نداشته باشد‬
‫‪.‬‬
‫ع ْن ُهمَا‬‫معنی کلمه (آذوهما ) در آيه ‪ 16‬سوره نساء{ وَالّلذَانَ َي ْأتِيَا ِنهَا مِنكُ ْم فَآذُو ُهمَا َفإِن تَابَا وََأصْلَحَا فَأَعْ ِرضُواْ َ‬
‫ن تَوّاباً رّحِيماً } چيست ؟‬
‫ل كَا َ‬ ‫إِنّ ا ّ‬
‫آندو را شکنجه کنيد ‪.‬‬

‫جهَالَ ٍة ثُ ّم َيتُوبُونَ مِن‬

‫ن َيعْمَلُونَ السّوَ َء ِب َ‬
‫معنی کلمه (بجهالة ) در آيه ‪ 17‬سوره نساء{ ِإّنمَا التّ ْوبَةُ عَلَى الّ ِلّلذِي َ‬
‫حكِيماً } چيست ؟‬ ‫ب فَُأوْلَـ ِئكَ َيتُوبُ الّ عََل ْيهِمْ َوكَانَ الّ عَلِيماً َ‬
‫قَرِي ٍ‬
‫به سبب حماقت و سفاهت ‪.‬‬

‫ل يَحِلّ َل ُكمْ أَن تَ ِرثُواْ النّسَاء كَرْهاً ‪ } ...‬چيست‬

‫معنی کلمه ( کرها ) در آيه ‪ 19‬سوره نساء{ يَا َأّيهَا اّلذِينَ آ َمنُو ْا َ‬
‫؟‬
‫ناپسندانه ‪.‬‬

‫خذُونَهُ َو َقدْ‬
‫ف تَ ْأ ُ‬
‫معنی جمله ها ی ( افضی بعضکم الی بعض ـ ميثاقا غليظا ) در آيه ‪ 21‬سوره نساء{ َو َكيْ َ‬
‫خذْنَ مِنكُم مّيثَاقاً غَلِيظاً } چيست ؟‬
‫ضكُمْ إِلَى َبعْضٍ وََأ َ‬
‫َأفْضَى َبعْ ُ‬
‫افضی بعضکم الی بعض ‪ :‬با يکديگر آميزش نموده ايد ‪.‬‬
‫ميثاقا ‪ :‬پيمان استوار ‪.‬‬

‫ن مِنكُم مّيثَاقاً‬
‫خذْ َ‬
‫ضكُمْ إِلَى َبعْضٍ وَأَ َ‬
‫خذُونَهُ َو َقدْ َأ ْفضَى َبعْ ُ‬
‫ف تَأْ ُ‬
‫معنی کلمه ( مقتا ) در آيه ‪ 22‬سوره نساء{ َو َكيْ َ‬
‫غَلِيظاً } چيست ؟‬
‫خشم شديد ‪.‬‬

‫ضعْ َنكُمْ وََأخَوَا ُتكُم مّنَ‬

‫لتِي أَ ْر َ‬
‫معنی کلمات ( ربائبکم ـ حجور ـ حلئل ) در آيه ‪ 23‬سوره نساء{ ‪ ....‬وَُأ ّمهَا ُتكُمُ ال ّ‬
‫لتِي دَخَ ْلتُم ِبهِنّ‪ } ....‬چيست ؟‬ ‫لتِي فِي حُجُو ِركُم مّن نّسَآ ِئكُمُ ال ّ‬
‫ت نِسَآ ِئكُمْ َو َربَا ِئ ُبكُمُ ال ّ‬
‫الرّضَاعَةِ َوُأ ّمهَا ُ‬
‫ربائبکم ‪ :‬جمع ربيبه تربيت يافته گان ‪ .‬مراد دختران همسرانتان از شوهر ديگر است ‪.‬‬
‫حجور ‪ :‬جمع حجر ‪ ،‬آغوش ممراد رعايت و پرورش است ‪.‬‬
‫حلئل ‪ :‬جمع حليله ‪ ،‬همسران ‪.‬‬

‫ل مَا مََل َك ْ‬
‫ت‬ ‫ت مِنَ النّسَاء ِإ ّ‬ ‫صنَا ُ‬‫ح َ‬ ‫معنی کلمات ( محصنات ـ غير مسافحين ) در آيه ‪ 24‬سوره نساء{ وَا ْلمُ ْ‬
‫س َت ْم َتعْتُم بِ ِه ِم ْنهُنّ‬
‫ن َفمَا ا ْ‬
‫غيْ َر مُسَافِحِي َ‬
‫صنِينَ َ‬
‫َأ ْيمَا ُنكُ ْم ِكتَابَ الّ عََل ْيكُمْ وَُأحِلّ َلكُم مّا وَرَاء ذَِلكُمْ أَن َتبْ َتغُو ْا بَِأمْوَاِلكُم مّحْ ِ‬
‫حكِيماً } چيست ؟‬ ‫ل كَانَ عَلِيماً َ‬ ‫ض ْيتُم بِ ِه مِن بَ ْعدِ الْ َفرِيضَةِ إِنّ ا ّ‬
‫جنَاحَ عََل ْيكُ ْم فِيمَا تَرَا َ‬
‫ن فَرِيضَةً َولَ ُ‬ ‫فَآتُوهُنّ أُجُورَهُ ّ‬
‫‪25‬‬
 ‫محصنات ‪ :‬زنان شوهر دار‬
‫غير مسافحين ‪ :‬دوری جويندگان از زنا ‪.‬‬

‫ت َفمِن مّا‬
‫صنَاتِ ا ْلمُ ْؤ ِمنَا ِ‬
‫ستَطِعْ مِنكُمْ طَ ْولً أَن يَنكِحَ ا ْلمُحْ َ‬
‫معنی کلمه ( طول ) در آيه ‪ 25‬سوره نساء{ َومَن لّ ْم يَ ْ‬
‫مََلكَتْ َأ ْيمَا ُنكُم ‪ } ...‬چيست ؟‬
‫دارايی و بضاعت ‪ .‬قدرت مادی و معنوی ‪.‬‬

‫لقْ َربُونَ وَاّلذِينَ‬

‫ي ِممّا تَ َركَ الْوَاِلدَانِ وَا َ‬
‫جعَ ْلنَا مَوَالِ َ‬
‫معنی کلمات ( موالی ـ ايمان) در آيه ‪ 33‬سوره نساء{ وَِلكُلّ َ‬
‫شهِيداً } چيست ؟‬ ‫ل كَانَ عَلَى كُلّ شَيْءٍ َ‬
‫عَ َقدَتْ َأ ْيمَا ُنكُ ْم فَآتُو ُه ْم نَصِيبَهُمْ إِنّ ا ّ‬
‫موالی ‪ :‬جمع مولی ‪ ،‬سرپرستان ‪ ،‬پيروان ‪ .‬در اينجا مراد وراث است که حق وليت يعنی استحقاق دريافت ترکه‬
‫و استيلء بر آن را دارند ‪.‬‬
‫ايمان ‪ :‬جمع يمين ‪ ،‬قسم ‪.‬‬

‫ت قَا ِنتَاتٌ حَافِظَاتٌ لّ ْل َغيْبِ ِبمَا‬ ‫معنی کلمات ( حافظات للغيب ـ نشوز ) در آيه ‪ 34‬سوره نساء{ ‪ ...‬فَالصّاِلحَا ُ‬
‫ل تَ ْبغُواْ عََل ْيهِنّ‬
‫ط ْع َنكُ ْم فَ َ‬
‫ض ِربُوهُنّ َفإِنْ أَ َ‬
‫ن فِي ا ْل َمضَاجِعِ وَا ْ‬
‫جرُوهُ ّ‬
‫ن َفعِظُوهُنّ وَاهْ ُ‬
‫ن نُشُوزَهُ ّ‬
‫لتِي تَخَافُو َ‬
‫حفِظَ الّ وَال ّ‬‫َ‬
‫ل كَانَ عَِليّا َكبِيراً } چيست ؟‬ ‫سبِيلً إِنّ ا ّ‬
‫َ‬
‫حافظات للغيب ‪ :‬راز نگهداران‬
‫نشوز ‪ :‬سرکشی و سرپيچی ‪.‬‬

‫حكَمًا مّنْ أَهِْلهَا إِن‬

‫حكَمًا مّنْ أَهْلِهِ وَ َ‬
‫ق َب ْي ِنهِمَا فَا ْبعَثُواْ َ‬
‫شقَا َ‬
‫خ ْفتُمْ ِ‬
‫معنی کلمه ( شقاق ) در آيه ‪ 35‬سوره نساء{ وَإِنْ ِ‬
‫خبِيراً } چيست ؟‬ ‫ل كَانَ عَلِيماً َ‬
‫ل َبيْ َن ُهمَا إِنّ ا ّ‬
‫يُرِيدَا ِإصْلَحًا يُ َوفّقِ ا ّ‬
‫جدايی ‪ .‬اختلف ‪.‬‬

‫کلمات ( الجار ذی القربی ـ الجار الجنب ـ الصاحب بالجنب ـ مختال ـ فخورا ) در آيه ‪ 36‬سوره نساء‬
‫شيْئاً َوبِالْوَاِل َديْنِ إِحْسَاناً َو ِبذِي ا ْلقُ ْربَى وَا ْل َيتَامَى وَا ْلمَسَاكِينِ وَا ْلجَا ِر ذِي الْ ُق ْربَى وَا ْلجَا ِر‬
‫ل تُشْ ِركُو ْا بِهِ َ‬
‫عُبدُواْ الّ َو َ‬
‫{ وَا ْ‬
‫ل فَخُورا } به چه معناست ؟‬ ‫ختَا ً‬
‫ن مُ ْ‬
‫ب مَن كَا َ‬ ‫ح ّ‬ ‫ل لَ يُ ِ‬
‫سبِيلِ َومَا مََلكَتْ َأ ْيمَا ُنكُمْ إِنّ ا ّ‬ ‫ب بِالجَنبِ وَابْنِ ال ّ‬ ‫ح ِ‬ ‫جُنبِ وَالصّا ِ‬ ‫الْ ُ‬
‫الجار ذی القربی ‪ :‬همسايه نزديک ‪.‬‬
‫الجار الجنب ‪ :‬همسايه بيگانه ‪.‬‬
‫الصاحب بالجنب ‪ :‬همدم ‪ ،‬همنشين ‪ ،‬همسفر ‪ ،‬همراه و همکار ‪.‬‬
‫مختال ‪ :‬خودخواه و متکبر ‪.‬‬
‫فخورا ‪ :‬فخر فروش خود ستا ‪.‬‬

‫ل بِا ْليَوْمِ الخِرِ‬

‫ن بِالّ َو َ‬
‫ل يُ ْؤ ِمنُو َ‬
‫کلمه ( رئاء ) در آيه ‪ 38‬سوره نساء{ وَاّلذِينَ يُن ِفقُونَ َأمْوَاَلهُمْ ِرئَـاء النّاسِ َو َ‬
‫شيْطَانُ لَ ُه قَرِينًا فَسَاء ِقرِيناً } به چه معناست ؟‬
‫َومَن يَكُنِ ال ّ‬
‫ريا ‪ .‬خودنمايی ‪.‬‬

‫ل تَقْ َربُواْ‬
‫جمله و کلمه ( و ل جنبا ال عابری السبيل ـ الغائط ) در آيه ‪ 43‬سوره نساء{ يَا َأّيهَا اّلذِينَ آ َمنُو ْا َ‬
‫سفَرٍ‬‫ى َت ْغتَسِلُواْ َوإِن كُنتُم مّرْضَى أَوْ عَلَى َ‬ ‫حتّ َ‬
‫سبِيلٍ َ‬
‫جنُباً ِإلّ عَابِرِي َ‬ ‫ى َتعَْلمُو ْا مَا َتقُولُونَ َولَ ُ‬ ‫حتّ َ‬‫سكَارَى َ‬ ‫لةَ وَأَنتُمْ ُ‬
‫الصّ َ‬
‫سحُو ْا بِوُجُو ِه ُكمْ وََأ ْيدِيكُمْ إِنّ الّ‬ ‫طيّبًا فَامْ َ‬
‫صعِيداً َ‬
‫جدُو ْا مَاء َف َت َيمّمُواْ َ‬
‫ستُمُ النّسَاء فَلَ ْم تَ ِ‬
‫لمَ ْ‬
‫ح ٌد مّنكُم مّن ا ْلغَآئِطِ َأ ْو َ‬
‫أَوْ جَاء أَ َ‬
‫كَانَ عَفُوّا غَفُوراً } به چه معناست ؟‬
‫و ل جنبا ال عابری السبيل ‪ :‬در حالی که جنب هستيد در مساجد نرويد مگر اينکه از آنجا عبور کنيد ‪.‬‬
‫الغائط ‪ :‬زمين گود ‪ ،‬مراد پيشاب و قضای حاجت است ‪.‬‬

‫ص ْينَا‬
‫س ِم ْعنَا وَعَ َ‬
‫ضعِهِ َو َيقُولُونَ َ‬
‫کلمه ( ليا ) در آيه ‪ 46‬سوره نساء{ مّنَ اّلذِينَ هَادُو ْا يُحَ ّرفُونَ ا ْلكَلِمَ عَن مّوَا ِ‬
‫طعْنًا فِي الدّينِ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫سنَ ِتهِمْ َو َ‬
‫عنَا َليّا بِأَ ْل ِ‬
‫سمَعٍ وَرَا ِ‬
‫غيْ َر مُ ْ‬
‫سمَعْ َ‬
‫وَا ْ‬
‫پيچ دادن ‪.‬‬

‫صدّقًا‬
‫ب آ ِمنُو ْا ِبمَا نَزّ ْلنَا مُ َ‬
‫کلمات ( نطمس ـ اصحاب السبت ) در آيه ‪ 47‬سوره نساء{ يَا َأّيهَا اّلذِينَ أُوتُواْ ا ْل ِكتَا َ‬
‫ل مَ ْفعُولً }‬ ‫سبْتِ َوكَانَ َأمْرُ ا ّ‬ ‫صحَابَ ال ّ‬ ‫طمِسَ وُجُوهًا َفنَ ُردّهَا عَلَى َأ ْدبَارِهَا أَ ْو نَ ْل َع َنهُ ْم َكمَا َل َعنّا أَ ْ‬
‫ّلمَا َم َعكُم مّن َقبْلِ أَن نّ ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫نطمس ‪ :‬محو کنيم ‪ .‬بزداييم ‪.‬‬

‫‪26‬‬
 ‫اصحاب السبت ‪ :‬پيروان شنبه ‪ .‬يهوديانی که نافرمانی خدا کردند و در روز شنبه ماهيگيری نمودند و مورد‬
‫خشم او قرار گرفتند ‪.‬‬
‫ل يُظَْلمُونَ‬
‫ل يُ َزكّي مَن يَشَاءُ َو َ‬
‫سهُ ْم بَلِ ا ّ‬
‫ن يُ َزكّونَ أَنفُ َ‬
‫کلمه ( فتيل ) در آيه ‪ 49‬سوره نساء{ أَلَ ْم تَرَ إِلَى اّلذِي َ‬
‫َفتِيلً } به چه معناست ؟‬
‫نخ گونه و رشته باريکی که در شکاف هسته خرما وجود دارد ‪.‬‬

‫جبْتِ وَالطّاغُوتِ‬
‫ن بِا ْل ِ‬
‫ب يُ ْؤمِنُو َ‬
‫کلمه ( جبت ) در آيه ‪ 51‬سوره نساء{ أََل ْم تَرَ إِلَى اّلذِينَ أُوتُو ْا نَصِيبًا مّنَ ا ْل ِكتَا ِ‬
‫سبِيلً } به چه معناست ؟‬ ‫ن كَفَرُواْ هَؤُلء أَ ْهدَى مِنَ اّلذِينَ آ َمنُواْ َ‬
‫َويَقُولُونَ لِّلذِي َ‬
‫هر چيزی که غير از خدا پرستيده شود اعم از شيطان يا جادوگر يا غيبگو ‪.‬‬

‫س نَقِيراً} به چه معناست ؟‬
‫ب مّنَ ا ْلمُ ْلكِ َفإِذًا لّ يُ ْؤتُونَ النّا َ‬
‫کلمه ( نقيرا ) در آيه ‪ 53‬سوره نساء{ أَمْ َل ُه ْم نَصِي ٌ‬
‫نقطه ای در پشت هسته خرما ‪.‬‬

‫ف نُصْلِيهِ ْم نَارًا كُّلمَا َنضِجَتْ جُلُودُهُمْ‬

‫ن كَفَرُو ْا بِآيَا ِتنَا سَ ْو َ‬
‫کلمه ( نضجت ) در آيه ‪ 56‬سوره نساء{ إِنّ اّلذِي َ‬
‫حكِيماً } به چه معناست ؟‬ ‫ل كَانَ عَزِيزاً َ‬‫غيْرَهَا ِليَذُوقُواْ ا ْلعَذَابَ إِنّ ا ّ‬
‫بَدّ ْلنَا ُهمْ جُلُوداً َ‬
‫بريان شد ‪ .‬سوخت ‪.‬‬

‫ح ِتهَا‬
‫ت َتجْرِي مِن تَ ْ‬
‫جنّا ٍ‬
‫سنُدْخُِلهُمْ َ‬
‫عمِلُواْ الصّالِحَاتِ َ‬
‫کلمه ( ظليل ) در آيه ‪ 57‬سوره نساء{ وَاّلذِينَ آ َمنُواْ وَ َ‬
‫طهّرَةٌ َوُندْخُِلهُمْ ظِـلّ ظَلِيلً } به چه معناست ؟‬ ‫ج مّ َ‬
‫ل ْنهَارُ خَاِلدِينَ فِيهَا َأبَداً ّلهُ ْم فِيهَا أَزْوَا ٌ‬
‫اَ‬
‫سايه دار ‪.‬‬

‫ح َك ْمتُم َبيْنَ النّاسِ أَن‬

‫لمَانَاتِ إِلَى أَهِْلهَا وَِإذَا َ‬
‫ل َي ْأمُ ُركُمْ أَن تُؤدّواْ ا َ‬
‫کلمه ( نعما ) در آيه ‪ 58‬سوره نساء{ إِنّ ا ّ‬
‫سمِيعًا َبصِيراً } به چه معناست ؟‬ ‫ل كَانَ َ‬‫ظكُم بِهِ إِنّ ا ّ‬
‫ل ِنعِمّا َيعِ ُ‬
‫ح ُكمُو ْا بِا ْل َعدْلِ إِنّ ا ّ‬
‫تَ ْ‬
‫بهترين چيز ‪.‬‬

‫عمُونَ َأّنهُ ْم آ َمنُو ْا ِبمَا أُنزِلَ إَِل ْيكَ ‪ } ....‬به چه‬

‫کلمه ( يزعمون ) در آيه ‪ 60‬سوره نساء{ أََل ْم تَرَ إِلَى اّلذِينَ يَزْ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫گمان می بردند ‪.‬‬

‫جدُواْ فِي‬
‫ل يَ ِ‬
‫ج َر بَ ْي َنهُ ْم ثُ ّم َ‬
‫ك فِيمَا شَ َ‬
‫ح ّكمُو َ‬
‫ى يُ َ‬
‫حتّ َ‬
‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ َ‬
‫کلمه ( شجر ) در آيه ‪ 65‬سوره نساء{ فَلَ وَ َرّبكَ َ‬
‫ضيْتَ َويُسَّلمُو ْا تَسْلِيماً } به چه معناست ؟‬
‫س ِهمْ حَرَجًا ّممّا َق َ‬
‫أَنفُ ِ‬
‫در گرفت ‪ .‬کشمکش و اختلف شد ‪.‬‬

‫شّيدَةٍ ‪ } ...‬به چه‬

‫ج مّ َ‬
‫کلمه ( مشيدة ) در آيه ‪ 78‬سوره نساء{ َأ ْينَمَا َتكُونُو ْا ُيدْرِككّمُ ا ْلمَوْتُ وََل ْو كُنتُ ْم فِي بُرُو ٍ‬
‫معناست ؟‬
‫محکم و بلند ‪.‬‬

‫عسَى الّ أَن‬

‫حرّضِ ا ْلمُ ْؤ ِمنِينَ َ‬
‫سكَ وَ َ‬
‫ل نَفْ َ‬
‫ل ُتكَلّفُ ِإ ّ‬
‫ل َ‬
‫سبِيلِ ا ّ‬
‫کلمه ( تنکيل ) در آيه ‪ 84‬سوره نساء{ فَقَاتِلْ فِي َ‬
‫ش ّد تَنكِيلً } به چه معناست ؟‬ ‫ش ّد بَأْساً وَأَ َ‬
‫َيكُفّ َبأْسَ اّلذِينَ َكفَرُواْ وَالّ أَ َ‬
‫تنبيه ‪ ،‬مجازات ‪.‬‬

‫ل َتكُن‬
‫س ِبمَا أَرَاكَ الّ َو َ‬
‫حكُ َم َبيْنَ النّا ِ‬
‫ب بِالْحَقّ ِلتَ ْ‬
‫کلمه ( خصيما ) در آيه ‪ 105‬سوره نساء{ ِإنّا أَنزَ ْلنَا إَِل ْيكَ ا ْل ِكتَا َ‬
‫خصِيماً } به چه معناست ؟‬
‫لّلْخَآ ِئنِينَ َ‬
‫مدافع ‪ ،‬جانب دار ‪ ،‬دشمن ‪.‬‬

‫ب مَن‬
‫ل يُحِ ّ‬
‫ل َ‬
‫سهُمْ إِنّ ا ّ‬
‫ختَانُونَ أَنفُ َ‬
‫ن يَ ْ‬
‫ل تُجَادِلْ عَنِ اّلذِي َ‬
‫کلمات ( خوانا ـ أثيما ) در آيه ‪ 107‬سوره نساء{ َو َ‬
‫كَانَ خَوّاناً َأثِيماً } به چه معناست ؟‬
‫خوانا‪ :‬بسيار خيانتکار ‪.‬‬
‫أثيما ‪ :‬بسيار گنهکار‪.‬‬

‫ن مِنَ الّ وَهُ َو َم َعهُمْ ِإ ْذ يُ َبّيتُونَ مَا لَ‬

‫خفُو َ‬
‫ستَ ْ‬
‫ن مِنَ النّاسِ َولَ يَ ْ‬
‫خفُو َ‬
‫ستَ ْ‬
‫کلمه ( يبيتون ) در آيه ‪ 108‬سوره نساء{ يَ ْ‬
‫ل ِبمَا َي ْعمَلُونَ ُمحِيطاً } به چه معناست ؟‬
‫يَرْضَى مِنَ الْقَوْلِ َوكَانَ ا ّ‬
‫‪27‬‬
 ‫شبانگاهان چاره انديشی و چاره جويی می کنند ‪.‬‬

‫غيْرَ‬
‫ل مِن َبعْ ِد مَا َتبَيّنَ لَهُ ا ْل ُهدَى َو َيّتبِعْ َ‬
‫جمله ( نوله ما تولی ) در آيه ‪ 115‬سوره نساء{ َومَن يُشَا ِققِ الرّسُو َ‬
‫ت مَصِيراً } به چه معناست ؟‬ ‫ج َهنّمَ َوسَاء ْ‬
‫ن نُوَلّ ِه مَا تَوَلّى َونُصْلِهِ َ‬
‫سبِيلِ ا ْلمُ ْؤ ِمنِي َ‬
‫َ‬
‫او را بدان چيزی وا می گذاريم که دوستش می دارد ‪.‬‬

‫شيْطَانًا مّرِيداً } به چه‬

‫کلمه ( مريدا ) در آيه ‪ 117‬سوره نساء{ إِن َيدْعُونَ مِن دُونِهِ ِإلّ ِإنَاثاً وَإِن َيدْعُونَ ِإلّ َ‬
‫معناست ؟‬
‫بسيار متمرد ‪ .‬صيغه مبالغه مارد ‪.‬‬

‫لنْعَامِ وَلمُ َرّنهُمْ‬

‫ن آذَانَ ا َ‬
‫لمَ ّن َينّهُمْ وَلمُ َرّنهُ ْم فََل ُي َبتّكُ ّ‬
‫ضّلّنهُمْ َو ُ‬
‫کلمه ( فليبتکن ) در آيه ‪ 119‬سوره نساء{ َولُ ِ‬
‫‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫قطع می کردند ‪.‬‬

‫ع ْنهَا مَحِيصاً } به چه‬

‫جدُونَ َ‬
‫ج َهنّمُ َولَ َي ِ‬
‫کلمه ( محيصا ) در آيه ‪ 121‬سوره نساء{ أُ ْولَـ ِئكَ َمأْوَاهُمْ َ‬
‫معناست ؟‬
‫مهرب و مفر ‪ .‬خلص و نجات ‪.‬‬

‫جنَ ْاحَ عََل ْيهِمَا‬

‫عرَاضًا فَلَ ُ‬ ‫ت مِن َبعِْلهَا نُشُوزاً أَوْ إِ ْ‬ ‫ن امْرَأَةٌ خَا َف ْ‬
‫کلمات ( بعل ـ الشح ) در آيه ‪128‬سوره نساء{وَإِ ِ‬
‫خبِيراً‬‫ن ِبمَا تَ ْعمَلُونَ َ‬
‫ل كَا َ‬ ‫سنُواْ َو َتتّقُو ْا فَإِنّ ا ّ‬
‫حِ‬‫خيْرٌ وَُأحْضِ َرتِ الَنفُسُ الشّحّ وَإِن تُ ْ‬
‫صلْحاً وَالصّلْحُ َ‬
‫أَن يُصْلِحَا َبيْ َن ُهمَا ُ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫بعل ‪ :‬شوهر ‪.‬‬
‫الشح ‪ :‬بخل شديد ‪.‬‬

‫ن ِبكُ ْم فَإِن كَانَ َل ُك ْم‬

‫کلمه و جمله ( يتربصون ـ الم نستحوذ عليکم ) در آيه ‪ 141‬سوره نساء{ اّلذِينَ َيتَ َربّصُو َ‬
‫س َتحْ ِوذْ عََل ْيكُمْ َو َن ْم َنعْكُم مّنَ ا ْلمُ ْؤ ِمنِينَ ‪ } ...‬به چه‬
‫ب قَالُواْ أَلَ ْم نَ ْ‬
‫ن نَصِي ٌ‬
‫ل قَالُواْ أََل ْم َنكُن ّم َعكُمْ وَإِن كَانَ ِل ْلكَافِرِي َ‬
‫َفتْحٌ مّنَ ا ّ‬
‫معناست ؟‬
‫يتربصون ‪ :‬منتظر می مانند ‪.‬‬
‫س َتحْ ِوذْ ‪ :‬مگر نه اين است که می توانستيم بر شما چيره شويم ‪.‬‬ ‫أَلَ ْم نَ ْ‬

‫عهُمْ وَِإذَا قَامُواْ إِلَى الصّلَةِ‬

‫ن يُخَادِعُونَ الّ وَ ُهوَ خَادِ ُ‬
‫کلمه ( کسالی ) در آيه ‪ 142‬سوره نساء{ إِنّ ا ْل ُمنَافِقِي َ‬
‫ل قَلِيلً } به چه معناست ؟‬ ‫ل يَ ْذكُرُونَ الّ ِإ ّ‬
‫قَامُو ْا كُسَالَى يُرَآؤُونَ النّاسَ َو َ‬
‫جمع کسلن ‪ ،‬تنبلها و سستها ‪.‬‬

‫ل فَلَن‬
‫ك لَ إِلَى هَـؤُلء َولَ إِلَى هَـؤُلء َومَن يُضْلِلِ ا ّ‬
‫ن َبيْنَ ذَِل َ‬
‫کلمه ( مذبذبين ) در آيه ‪ 143‬سوره نساء{ ّم َذبْ َذبِي َ‬
‫سبِيلً } به چه معناست ؟‬
‫جدَ لَهُ َ‬
‫تَ ِ‬
‫مترددين اشخاص سرگردان و دو دل ‪.‬‬

‫جدَ َلهُ ْم َنصِيراً } به‬

‫ل مِنَ النّارِ َولَن تَ ِ‬
‫سفَ ِ‬
‫کلمه ( الدرک ) در آيه ‪ 145‬سوره نساء{ إِنّ ا ْلمُنَا ِفقِينَ فِي الدّ ْركِ الَ ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫قعر شی ء عميق ‪ .‬طبقه پايين ‪.‬‬

‫عبْداً لّ َولَ ا ْلمَل ِئكَةُ ا ْلمُقَ ّربُونَ‬

‫ستَنكِفَ ا ْل َمسِيحُ أَن َيكُونَ َ‬
‫کلمه ( لن يستنکف ) در آيه ‪ 172‬سوره نساء{ لّن يَ ْ‬
‫جمِيعاً } به چه معناست ؟‬ ‫شرُهُمْ إِلَيهِ َ‬
‫سيَحْ ُ‬
‫س َت ْكبِ ْر فَ َ‬
‫عبَا َدتِهِ َويَ ْ‬
‫ستَنكِفْ عَنْ ِ‬
‫َومَن يَ ْ‬
‫هرگز سر باز نمی زنند و خود داری نمی کنند ‪.‬‬

‫شعَآئِرَ الّ‬ ‫ل تُحِلّواْ َ‬ ‫ن آ َمنُو ْا َ‬

‫کلمات ( شعائر ـ آمين ـ ل يجرمنکم ـ شنآن ) در آيه ‪ 2‬سوره مائده{ يَا َأيّهَا اّلذِي َ‬
‫ل مّن ّرّبهِمْ وَ ِرضْوَاناً َوِإذَا حَلَ ْلتُمْ‬ ‫ن فَضْ ً‬
‫شهْرَ الْحَرَامَ َولَ ا ْل َهدْيَ َولَ ا ْلقَلئِدَ وَل آمّينَ ا ْلبَيْتَ الْحَرَا َم َيبْ َتغُو َ‬‫َولَ ال ّ‬
‫حرَامِ أَن َت ْعتَدُواْ َو َتعَا َونُواْ عَلَى الْبرّ وَالتّقْوَى َولَ َتعَا َونُواْ‬ ‫جدِ الْ َ‬
‫صدّوكُمْ عَنِ ا ْل َمسْ ِ‬
‫شنَآنُ َقوْمٍ أَن َ‬ ‫ل يَجْ ِر َمّنكُمْ َ‬‫فَاصْطَادُواْ َو َ‬
‫شدِيدُ ا ْلعِقَابِ } به چه معناست ؟‬ ‫لثْمِ وَا ْلعُدْوَانِ وَاتّقُواْ الّ إِنّ الّ َ‬ ‫عَلَى ا ِ‬
‫شعائر ‪ :‬جمع شعيره ‪ ،‬عليم ‪.‬‬
‫آمين ‪ :‬قصد کنندگان ‪.‬‬
‫‪28‬‬
 ‫ليجرمنکم ‪ :‬شما را وادار نسازد ‪.‬‬
‫شنآن ‪ :‬بغض ‪ .‬دشمنانگی ‪.‬‬

‫جمله و کلمات ( ما اهل لغير ال به ـ اهل ـ المنخنقة ـ الموقوذة ـ المتردية ـ ذکيتم ـ النصب ـ الزلم ـ مخمصة ـ‬
‫خنِقَةُ‬
‫ل بِهِ وَا ْل ُمنْ َ‬
‫خنْزِيرِ َومَا أُهِلّ ِل َغيْرِ ا ّ‬
‫حمُ الْ ِ‬
‫متجانف ) در آيه ‪ 3‬سوره مائده{ حُ ّر َمتْ عََل ْيكُمُ ا ْل َميْتَةُ وَا ْلدّمُ وَلَ ْ‬
‫سمُو ْا بِالَ ْزلَ ِم ذَِلكُ ْم فِسْقٌ‬ ‫ستَقْ ِ‬‫صبِ وَأَن تَ ْ‬ ‫ل مَا َذكّ ْيتُمْ َومَا ُذبِحَ عَلَى النّ ُ‬ ‫سبُعُ ِإ ّ‬
‫وَا ْلمَ ْوقُوذَةُ وَا ْل ُمتَ َر ّديَةُ وَالنّطِيحَةُ َومَا َأكَلَ ال ّ‬
‫ل تَخْشَوْ ُهمْ وَاخْشَوْنِ ا ْليَ ْومَ َأ ْكمَلْتُ َلكُ ْم دِينَكُمْ َوَأتْ َممْتُ عََل ْيكُ ْم ِن ْعمَتِي َورَضِيتُ َل ُكمُ‬ ‫ا ْليَوْ َم َيئِسَ اّلذِينَ َكفَرُو ْا مِن دِي ِنكُ ْم فَ َ‬
‫لّثْ ٍم َفإِنّ الّ غَفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ف ِ‬ ‫غيْ َر ُمتَجَانِ ٍ‬ ‫خمَصَةٍ َ‬ ‫الِسْلَ َم دِينًا َفمَنِ اضْطُ ّر فِي مَ ْ‬
‫ما اهل لغير ال به ‪ :‬حيوانی که بهنگام ذبح نام غير از خدا بر آن برده شو د‪.‬‬
‫اهل ‪ :‬از مصدر اهلل به معنی بلند کردن صداست به نام چيزی مانند ل ت وعزی يا انبياء و اولياء بهنگام ذبح‬
‫حيوان ‪.‬‬
‫المنخنقه ‪ :‬خفه شده ‪.‬‬
‫الموقوذه ‪ :‬کتک خورده ‪.‬‬
‫المترديه ‪ :‬پرت شده ‪.‬‬
‫ذکيتم ‪ :‬ذبح کرديد ‪.‬‬
‫النصب ‪ :‬جمع انصاب سنگهايی که در اطراف کعبه نصب کرده بودندو آنها را می پرستيدند وبر چنين سنگهايی‬
‫يا در کنار آنها حيوانات خود را برای تقرب بدانها سر می بريدند‬
‫الزلم ‪ :‬جمع زلم ‪ ،‬چوبه های تير ‪ .‬عربها وقتی که می خواستند راهی سفری يا جنگی يا تجارتی شوند يا کار‬
‫مهمی از قبيل ازدواج انجام دهند سه تير بر می گرفتند وبر روی يکی ‪ :‬خدايم بدان فرمان داده است ‪ ،‬و بر روی‬
‫دومی ‪ :‬خدايم از آن نهی کرده است ‪ ،‬مينوشتد ‪ ،‬و بر روی سومی چيزی نمی نوشتند ‪ ،‬آنها را به هم می زدند ‪،‬‬
‫سپس اگر اولی بدستشان می رسيد ‪ ،‬کار را انجام می دادند و اگر دومی بيرون می آمد ‪،‬کار را انجام نمی دادند و‬
‫اگرسومی بدستشان می افتاد ‪ ،‬دوباره فال را از سر می گرفتند ‪..‬‬
‫مخمصة ‪ :‬گرسنگی ‪.‬‬
‫متجانف ‪ :‬متمايل و گراينده ‪.‬‬

‫طّيبَاتُ َومَا عَّل ْمتُم‬

‫حلّ َلهُ ْم قُلْ ُأحِلّ َلكُمُ ال ّ‬
‫ك مَاذَا أُ ِ‬
‫کلمات ( الجوارح ـ مکلبين) در آيه ‪ 4‬سوره مائده{ َسْأَلُو َن َ‬
‫ن ِممّا عَّل َمكُمُ الّ ‪ }...‬به چه معناست ؟‬
‫ح ُمكَّلبِينَ ُتعَّلمُو َنهُ ّ‬
‫مّنَ الْجَوَارِ ِ‬
‫جمع جارحه ‪ ،‬حيوانات و پرندگان شکاری ‪.‬‬
‫مکلبين ‪ :‬تعليم دهندگان سگهای شکاری و غيره ‪.‬‬

‫عمَلُهُ وَهُ َو فِي‬

‫حبِطَ َ‬
‫ن فَ َقدْ َ‬
‫خدَانٍ َومَن َيكْفُ ْر بِالِيمَا ِ‬
‫خذِي أَ ْ‬
‫ل ُمتّ ِ‬
‫کلمه ( أخدان ) در آيه ‪ 5‬سوره مائده{ ‪َ ....‬و َ‬
‫الخِ َر ِة مِنَ الْخَاسِرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع خدن ‪ ،‬رفيقه ‪.‬‬

‫طيّبًا فَامْسَحُو ْا بِوُجُو ِهكُمْ َوَأيْدِيكُم ّمنْهُ مَا‬

‫شكُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫صعِيداً َ‬ ‫کلمات ( صعيدا ـ حرج ) در آيه ‪ 6‬سوره مائده{‪َ َ ....‬تيَ ّممُواْ َ‬
‫طهّ َركُمْ وَِل ُيتِ ّم ِن ْعمَتَهُ عََل ْيكُمْ َلعَّلكُ ْم تَ ْ‬
‫حرَجٍ وَلَـكِن يُرِيدُ ِليُ َ‬
‫جعَلَ عََل ْيكُم مّنْ َ‬
‫يُرِيدُ الّ ِليَ ْ‬
‫صعيدا ‪:‬سطح زمين ‪ .‬زمين ‪.‬‬
‫حرج ‪ :‬تنگنا ‪ ،‬مشقت ‪.‬‬

‫ق َبنِي إِسْرَائِيلَ َو َب َعثْنَا‬‫ل مِيثَا َ‬ ‫خذَ ا ّ‬ ‫کلمات ( نقيبا ـ عزرتموهم ـ اقرضتم ال ) در آيه ‪ 12‬سوره مائده{ َولَ َقدْ أَ َ‬
‫ضتُمُ الّ‬ ‫ش َر نَقِيباً َوقَالَ الّ ِإنّي َم َعكُمْ َلئِنْ َأ َق ْمتُمُ الصّلَةَ وَآتَ ْيتُمُ ال ّزكَاةَ وَآمَنتُم بِرُسُلِي وَعَزّ ْر ُتمُوهُمْ وََأقْ َر ْ‬
‫مِنهُ ُم ا ْثنَيْ عَ َ‬
‫سوَاء‬‫ك مِنكُمْ َف َقدْ ضَلّ َ‬ ‫ل ْنهَا ُر َفمَن كَفَ َر َب ْعدَ ذَِل َ‬‫ح ِتهَا ا َ‬
‫ت تَجْرِي مِن تَ ْ‬
‫جنّا ٍ‬‫لدْخَِلّنكُمْ َ‬ ‫سّيئَا ِتكُمْ َو ُ‬
‫لّكَفّرَنّ عَنكُمْ َ‬
‫حسَنًا ُ‬‫قَرْضاً َ‬
‫سبِيلِ } به چه معناست ؟‬ ‫ال ّ‬
‫نقيبا ‪ :‬سردار ‪ .‬رئيس ‪.‬‬
‫عزرتموهم ‪ :‬اگر آنان را کمک کنيد و گراميشان داريد ‪.‬‬
‫اقرضتم ال ‪ :‬به خدا قرض داديد ‪ .‬مراد انفاق مال در راه خيرات و دستگيری از بيتوايان است ‪.‬‬

‫ف ُي َنبّ ُئهُمُ الّ‬

‫کلمه ( اغرينا ) در آيه ‪ 14‬سوره مائده{ ‪َ ....‬فأَغْ َر ْينَا َبيْ َنهُمُ ا ْل َعدَاوَةَ وَا ْل َبغْضَاء ِإلَى يَوْمِ الْ ِقيَامَةِ َوسَوْ َ‬
‫ص َنعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ِبمَا كَانُو ْا يَ ْ‬
‫افکنديم ‪ .‬به راه انداختيم ‪.‬‬

‫‪29‬‬
 ‫جهُم مّنِ‬
‫لمِ َويُخْ ِر ُ‬
‫سبُلَ السّ َ‬
‫ضوَانَهُ ُ‬
‫ن ا ّتبَعَ رِ ْ‬
‫ل مَ ِ‬
‫کلمه ( سبل السلم ) در آيه ‪ 16‬سوره مائده{ َي ْهدِي بِهِ ا ّ‬
‫ستَقِيمٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ط مّ ْ‬
‫الظُّلمَاتِ إِلَى النّو ِر ِبِإذْنِهِ َو َيهْدِيهِمْ إِلَى صِرَا ٍ‬
‫راههای امن و امان ‪ .‬راه نجات ‪.‬‬

‫ب َقدْ جَاءكُمْ رَسُوُلنَا يُ َبيّنُ َلكُمْ عَلَى َفتْرَ ٍة مّنَ الرّسُلِ أَن‬
‫کلمه ( فترة ) در آيه ‪ 19‬سوره مائده{ يَا أَهْلَ ا ْل ِكتَا ِ‬
‫شيْ ٍء َقدِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ل َنذِي ٍر َف َقدْ جَاءكُم بَشِيرٌ َونَذِيرٌ وَالّ عَلَى كُلّ َ‬
‫تَقُولُو ْا مَا جَاءنَا مِن بَشِيرٍ َو َ‬
‫مدت انقطاع نبوت پيغمبری تا پيغمبری ديگر ‪.‬‬

‫ق َب ْي َننَا َو َبيْنَ ا ْلقَوْمِ‬

‫کلمه ( فافرق بيننا ) در آيه ‪ 25‬سوره مائده{ قَالَ َربّ ِإنّي ل َأمِْلكُ ِإلّ َنفْسِي وَأَخِي فَافْرُ ْ‬
‫سقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ا ْلفَا ِ‬
‫ميان ما فرق بگذار و حساب ما را از ديگر جدا بدار ‪.‬‬

‫ن فِي الَ ْرضِ‬

‫سنَ ًة َيتِيهُو َ‬
‫عَليْهِمْ أَ ْر َبعِينَ َ‬
‫ح ّرمَةٌ َ‬
‫ل فَِإّنهَا مُ َ‬
‫کلمات ( يتيهون ـ فل تأس ) در آيه ‪ 26‬سوره مائده{ قَا َ‬
‫ل تَأْسَ عَلَى الْ َقوْمِ ا ْلفَاسِقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫فَ َ‬
‫يتيهون ‪ :‬راه گم می کنند ‪ .‬سرگردان ميمانند‪.‬‬
‫فل تأس ‪ :‬غم مخور ‪ .‬غمگين مباش ‪.‬‬

‫ك لَقْتَُلكَ ِإنّي َأخَافُ‬

‫ط َيدِيَ إَِل ْي َ‬
‫ي َيدَكَ ِلتَ ْقتَُلنِي مَا َأنَ ْا ِببَاسِ ٍ‬
‫کلمه ( بسطت ) در آيه ‪ 28‬سوره مائده{ َلئِن بَسَطتَ إَِل ّ‬
‫الّ َربّ ا ْلعَاَلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫گشودی ‪ .‬درازکردی ‪.‬‬

‫جزَاء‬
‫ن مِنْ أَصْحَابِ النّارِ َوذَِلكَ َ‬
‫کلمه ( تبوأ) در آيه ‪ 29‬سوره مائده{ ِإنّي أُرِيدُ أَن َتبُو َء بِِإ ْثمِي وَِإ ْث ِمكَ َف َتكُو َ‬
‫الظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫برگردی ‪.‬‬

‫ح مِنَ الْخَاسِرِينَ } به چه‬

‫صبَ َ‬
‫کلمه ( فطوعت ) در آيه ‪ 30‬سوره مائده{ فَطَوّعَتْ لَ ُه نَفْسُ ُه َقتْلَ أَخِي ِه َف َقتَلَهُ َفأَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫کم کم بياراست و سهل و ساده جلوه داد ‪.‬‬

‫ح مِنَ النّا ِدمِينَ } به چه معناست ؟‬

‫صبَ َ‬
‫کلمه ( سوأة ) در آيه ‪ 31‬سوره مائده{ ‪ ...‬فَأُوَارِيَ سَوْءةَ أَخِي َفأَ ْ‬
‫عورت ‪ .‬در اينجا مراد جسد انسان بعد از مرگ است ‪.‬‬

‫ض فَسَاداً أَن‬
‫ن فِي الَرْ ِ‬ ‫سعَوْ َ‬
‫کلمه ( ينفوا ) در آيه ‪ 33‬سوره مائده{ ِإّنمَا جَزَاء اّلذِينَ يُحَا ِربُونَ الّ َورَسُولَهُ َويَ ْ‬
‫ي فِي الدّ ْنيَا وََلهُ ْم فِي الخِ َرةِ‬‫خزْ ٌ‬ ‫ض ذَِلكَ َلهُمْ ِ‬
‫لرْ ِ‬‫صّلبُواْ أَ ْو تُقَطّعَ َأيْدِيهِمْ وَأَ ْرجُُلهُم مّنْ خِلفٍ َأ ْو يُن َفوْ ْا مِنَ ا َ‬
‫يُ َقتّلُواْ أَ ْو يُ َ‬
‫عذَابٌ عَظِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫َ‬
‫تبعيد شوند ‪.‬‬

‫حكُم َبيْ َنهُم أَوْ‬

‫ك فَا ْ‬
‫ت َفإِن جَآؤُو َ‬
‫حبّ ا ْلمُ ْقسِطِينَ } به چه‬
‫سمّاعُونَ ِل ْلكَذِبِ َأكّالُونَ لِلسّحْ ِ‬ ‫کلمات ( أکالون ـ سحت ) در آيه ‪ 42‬سوره مائده{ َ‬
‫ل يُ ِ‬
‫حكُم َب ْي َنهُمْ بِالْ ِقسْطِ إِنّ ا ّ‬
‫ت فَا ْ‬
‫ح َكمْ َ‬
‫شيْئاً وَإِنْ َ‬
‫ضرّوكَ َ‬
‫ع ْنهُ ْم فَلَن يَ ُ‬
‫ع ْنهُمْ وَإِن ُتعْرِضْ َ‬
‫أَعْرِضْ َ‬
‫معناست ؟‬
‫أکالون ‪ :‬بسيار خورندگان ‪.‬‬
‫سحت ‪ :‬مال حرام ‪.‬‬

‫حكُ ُم ِبهَا ال ّنبِيّونَ اّلذِينَ أَسَْلمُواْ‬

‫کلمه ( استحفظوا ) در آيه ‪ 44‬سوره مائده{ ِإنّا أَنزَ ْلنَا التّوْرَا َة فِيهَا ُهدًى َونُو ٌر َي ْ‬
‫حفِظُو ْا مِن ِكتَابِ الّ ‪ } ....‬به چه معناست ؟‬ ‫ستُ ْ‬
‫حبَا ُر ِبمَا ا ْ‬
‫لِّلذِينَ هَادُواْ وَال ّربّا ِنيّونَ وَالَ ْ‬
‫بدانان سپرده شده بود تا در حفظ آن بکوشند ‪.‬‬

‫صدّقاً ّلمَا َبيْنَ َي َديْهِ مِنَ‬

‫ق مُ َ‬ ‫حّ‬
‫ب بِالْ َ‬
‫کلمات ( مهيمنا ـ شرعة ـ منهاجا ) در آيه ‪ 48‬سوره مائده{ َأَنزَ ْلنَا ِإَل ْيكَ ا ْل ِكتَا َ‬
‫جعَ ْلنَا مِنكُمْ شِرْعَةً‬
‫حقّ ِلكُلّ َ‬‫ك مِنَ الْ َ‬ ‫عمّا جَاء َ‬ ‫ل َتّتبِعْ أَهْوَاءهُمْ َ‬ ‫حكُم َب ْي َنهُم بِمَا أَنزَلَ الّ َو َ‬ ‫ا ْل ِكتَابِ َو ُمهَ ْيمِناً عََليْهِ فَا ْ‬
‫جمِيعًا َفيُ َنّبئُكُم‬
‫ج ُعكُمْ َ‬‫خيْرَاتِ إِلَى ال مَ ْر ِ‬ ‫ستَبِقُوا ال َ‬ ‫حدَةً وَلَـكِن ّل َيبْلُ َوكُ ْم فِي مَا آتَاكُم فَا ْ‬
‫جعََلكُمْ ُأمّةً وَا ِ‬
‫َو ِم ْنهَاجاً وَلَوْ شَاء الّ لَ َ‬
‫ختَلِفُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ِبمَا كُنتُ ْم فِي ِه تَ ْ‬
‫مهيمنا ‪ :‬حافظ و نگهبان ‪ .‬گواه و ديدبان ‪.‬‬
‫‪30‬‬
 ‫شرعة ‪ :‬شريعت ‪.‬‬
‫منهاجا ‪ :‬برنامه ‪ .‬راه و روش ‪.‬‬

‫خشَى أَن‬
‫ن نَ ْ‬
‫ن فِيهِ ْم يَقُولُو َ‬
‫ض يُسَارِعُو َ‬ ‫کلمه ( دائرة ) در آيه ‪ 52‬سوره مائده{ َفتَرَى اّلذِينَ فِي قُلُو ِبهِم مّرَ ٌ‬
‫س ِه ْم نَادِمِينَ } به چه‬ ‫علَى مَا َأسَرّو ْا فِي َأنْفُ ِ‬
‫صبِحُواْ َ‬
‫ي بِا ْل َفتْحِ أَوْ َأمْ ٍر مّنْ عِندِ ِه َفيُ ْ‬
‫تُصِيبَنَا دَآئِرَ ٌة َفعَسَى الّ أَن يَ ْأتِ َ‬
‫معناست ؟‬
‫مصيبت بزرگی که چرخش زمان باعث پيدايش آن شود ‪.‬‬

‫ج ْهدَ َأ ْيمَا ِنهِمْ ِإّنهُمْ َل َم َعكُمْ‬

‫سمُو ْا بِالّ َ‬
‫ن آ َمنُواْ أَهَـؤُلء اّلذِينَ َأقْ َ‬
‫کلمه ( جهد ) در آيه ‪ 53‬سوره مائده{ َيَقُولُ اّلذِي َ‬
‫صبَحُواْ خَاسِرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫عمَاُلهُ ْم َفأَ ْ‬
‫حبِطَتْ أَ ْ‬
‫َ‬
‫غايت و نعايت ‪.‬‬

‫ضبَ عََليْهِ‬
‫ل مَن ّل َعنَهُ الّ وَغَ ِ‬
‫ك مَثُوبَةً عِندَ ا ّ‬
‫کلمه ( مثوبة ) در آيه ‪ 60‬سوره مائده{ ُلْ َهلْ ُأ َنبّ ُئكُم بِشَ ّر مّن ذَِل َ‬
‫سبِيلِ } به چه معناست ؟‬ ‫ش ّر ّمكَاناً وََأضَلّ عَن سَوَاء ال ّ‬ ‫ع َبدَ الطّاغُوتَ أُوْلَـ ِئكَ َ‬
‫خنَازِيرَ وَ َ‬
‫ل ِم ْنهُمُ ا ْلقِ َردَةَ وَا ْل َ‬‫جعَ َ‬
‫وَ َ‬
‫پاداش ‪.‬‬

‫لثْمَ وََأكِْلهِمُ‬
‫حبَارُ عَن قَوِْل ِهمُ ا ِ‬
‫ل َي ْنهَاهُمُ ال ّربّا ِنيّونَ وَالَ ْ‬
‫کلمات ( الربانيون ـ الحبار ) در آيه ‪ 63‬سوره مائده{ َ ْو َ‬
‫ص َنعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫س مَا كَانُو ْا يَ ْ‬
‫السّحْتَ َل ِبئْ َ‬
‫الربانيون ‪ :‬پيشوايان دينی مسيحی ‪.‬‬
‫الحبار ‪ :‬پيشوايان دينی يهودی ‪.‬‬

‫ل يَدَاهُ‬
‫ل َمغْلُولَةٌ غُلّتْ َأيْدِيهِمْ وَُل ِعنُو ْا ِبمَا قَالُو ْا بَ ْ‬
‫کلمه ( مغلولة ) در آيه ‪ 64‬سوره مائده{ َقَالَتِ ا ْليَهُو ُد يَدُ ا ّ‬
‫ف يَشَاءُ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ق َكيْ َ‬
‫ن يُنفِ ُ‬
‫طتَا ِ‬
‫َمبْسُو َ‬
‫بسته به غل و زنجير ‪.‬‬

‫کلمه ( مقتصدة ) در آيه ‪ 66‬سوره مائده{ َولَوْ َأّنهُمْ َأقَامُواْ التّوْرَاةَ وَالِنجِيلَ َومَا أُنزِلَ إِلَيهِم مّن ّرّبهِ ْم لكَلُواْ‬
‫صدَةٌ َو َكثِي ٌر ّم ْنهُمْ سَاء مَا َي ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫حتِ أَ ْرجُِلهِم ّم ْنهُمْ ُأمّ ٌة مّ ْقتَ ِ‬‫مِن فَ ْو ِق ِهمْ َومِن تَ ْ‬
‫معتدل و ميانه رو ‪.‬‬

‫صدّيقَةٌ‬
‫ت مِن َقبْلِهِ الرّسُلُ وَُأمّهُ ِ‬
‫ل َقدْ خََل ْ‬
‫ن مَ ْريَمَ ِإلّ رَسُو ٌ‬
‫کلمه ( يوفکون ) در آيه ‪ 75‬سوره مائده{ مّا ا ْلمَسِيحُ ابْ ُ‬
‫ظرْ َأنّى يُ ْؤ َفكُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت ثُمّ ان ُ‬
‫ف ُن َبيّنُ َل ُه ُم اليَا ِ‬
‫ظ ْر كَيْ َ‬
‫طعَامَ ان ُ‬
‫كَانَا يَ ْأكُلَنِ ال ّ‬
‫بازداشته می شوند ‪ .‬منصرف گردانده ميشوند ‪.‬‬

‫س مَا كَانُو ْا يَ ْفعَلُونَ } به‬

‫ل َي َتنَاهَوْنَ عَن مّنكَ ٍر َفعَلُوهُ َل ِبئْ َ‬
‫کلمه ( ل يتناهون ) در آيه ‪ 79‬سوره مائده{ كَانُو ْا َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫يکديگر را نصيحت نمی نمودند و از منکرات نهی نمی کردند ‪.‬‬

‫ض مِنَ‬
‫ع ُي َنهُ ْم تَفِي ُ‬
‫ل تَرَى أَ ْ‬
‫س ِمعُو ْا مَا أُن ِزلَ إِلَى الرّسُو ِ‬
‫کلمات ( تفيض ـ الدمع ) در آيه ‪ 83‬سوره مائده{وَِإذَا َ‬
‫ق َيقُولُونَ َرّبنَا آ َمنّا فَا ْكتُ ْبنَا مَعَ الشّا ِهدِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ع َرفُو ْا مِنَ الْحَ ّ‬
‫ال ّدمْعِ ِممّا َ‬
‫تفيض ‪ :‬لبريز می گردد ‪.‬‬
‫الدمع ‪ :‬اشک ‪.‬‬

‫س مّنْ‬
‫خمْرُ وَا ْل َميْسِرُ وَالَنصَابُ وَالَ ْزلَمُ ِرجْ ٌ‬
‫ن آ َمنُواْ ِإّنمَا ا ْل َ‬
‫کلمه ( رجس ) در آيه ‪ 90‬سوره مائده{ َا َأيّهَا اّلذِي َ‬
‫ج َت ِنبُوهُ َلعَّلكُ ْم تُفِْلحُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ن فَا ْ‬
‫شيْطَا ِ‬
‫عمَلِ ال ّ‬
‫َ‬
‫پليد ‪ .‬مراد پليد و کثيف معنوی است ‪.‬‬

‫ص ْيدَ َوأَنتُمْ حُ ُرمٌ َومَن َقتَلَهُ‬

‫ل تَ ْقتُلُواْ ال ّ‬
‫کلمات ( النعم ـ هديا ـ وبال ) در آيه ‪ 95‬سوره مائده{ يَا َأّيهَا اّلذِينَ آ َمنُو ْا َ‬
‫ل ذَِلكَ‬ ‫عدْ ُ‬
‫طعَا ُم مَسَاكِينَ أَو َ‬ ‫ل مّنكُمْ َهدْيًا بَالِغَ ا ْل َك ْعبَةِ َأ ْو كَفّارَةٌ َ‬‫حكُ ُم بِ ِه ذَوَا عَدْ ٍ‬
‫ل مِنَ ال ّنعَ ِم يَ ْ‬
‫ل مَا َقتَ َ‬
‫جزَاء ّمثْ ُ‬ ‫مِنكُم ّم َت َعمّدًا فَ َ‬
‫ل ِمنْهُ وَالّ عَزِي ٌز ذُو ا ْنتِقَامٍ } به چه معناست ؟‬ ‫عمّا سَلَف َومَنْ عَادَ َفيَنتَقِمُ ا ّ‬ ‫عفَا الّ َ‬ ‫صيَاماً ّليَذُوقَ َوبَالَ َأمْرِهِ َ‬ ‫ِ‬
‫النعم ‪ :‬چهارپايان ‪ .‬مراد گاو و گوسفند و بز و شتر است ‪.‬‬
‫هديا ‪ :‬حيوان قربانی ‪.‬‬
‫وبال ‪ :‬زيان و ضرر ‪ .‬کيفر ‪.‬‬
‫‪31‬‬
 ‫شهْرَ الْحَرَامَ وَا ْل َهدْيَ‬
‫حرَا َم ِقيَاماً لّلنّاسِ وَال ّ‬
‫جعَلَ الّ ا ْل َك ْعبَةَ ا ْل َبيْتَ الْ َ‬
‫کلمه ( قياما ) در آيه ‪ 97‬سوره مائده{ َ‬
‫شيْءٍ عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ل ِبكُلّ َ‬ ‫لرْضِ وَأَنّ ا ّ‬ ‫سمَاوَاتِ َومَا فِي ا َ‬
‫ل َيعْلَ ُم مَا فِي ال ّ‬
‫لئِ َد ذَِلكَ ِل َتعَْلمُواْ أَنّ ا ّ‬
‫وَا ْلقَ َ‬
‫قوام ‪ .‬وسيله پايداری و مايه پابرجايی ‪.‬‬

‫ل مِن بَحِي َرةٍ َولَ سَآ ِئبَةٍ َولَ‬

‫جعَلَ ا ّ‬
‫کلمات ( بحيرة ـ سائبة ـ وصيلة ـ حام ) در آيه ‪ 103‬سوره مائده{ مَا َ‬
‫ل َيعْقِلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ن كَ َفرُو ْا يَ ْفتَرُونَ عَلَى الّ ا ْل َكذِبَ وََأ ْكثَرُهُ ْم َ‬
‫وَصِيلَةٍ َولَ حَامٍ وَلَـكِنّ اّلذِي َ‬
‫بحيرة ‪ :‬در لغت به معنی گوشت شکافته شده ‪ ،‬در اصطلح به شترماده ای ميگفتند که پنج شکم ميزائيد و پنجمين‬
‫آنها نرينه بود ‪ .‬در اين صورت گوشش را می شکافتند و بار کردن و سوار شدن و خوردن گوشت آن را حرام‬
‫می دانستند و از هيچگونه چرا گاه و آبی آن را باز نمی داشتند ‪.‬‬
‫سائبة ‪ :‬در لغت به معنی رها ‪ .‬و در اصطلح به شتر ماده ای می گفتند که صاحبش نذر می کرد که اگر به‬
‫سلمت از سفر برگردد آن را رها کند ‪ .‬چنين شتری مانند بحيرة برای وفای نذر معاف و آزاد ميشد ‪.‬‬
‫وصيلة ‪ :‬در لغت به معنی واصلة يعنی رسيده و پيوسته ‪ ،‬و در اصطلح به بره مادينه ای گفته می شد که به‬
‫صورت دو قلو همراه نرينه ای متولد ميگرديد و به خادمان بتان داده می شد ‪.‬‬
‫حام ‪ :‬در لغت به معنی حامی و حافظ ‪ ،‬و در اصطلح به شتر نری گفته می شد که از نژاد آن ده نسل متولد‬
‫ميگرديد و در اين صورت همچون بحيرة و سائبة آزادانه می چريد و ازباربری و سواری و خوردن معاف ميشد‬
‫‪.‬‬

‫ن مَقَا َم ُهمَا مِنَ اّلذِينَ‬

‫ن يِقُومَا ُ‬
‫خرَا ِ‬
‫حقّا ِإثْمًا فَآ َ‬
‫ستَ َ‬
‫علَى َأّن ُهمَا ا ْ‬
‫عثِرَ َ‬ ‫کلمه ( الوليان ) در آيه ‪ 107‬سوره مائده{ َفإِنْ ُ‬
‫ع َت َديْنَا ِإنّا إِذاً ّلمِنَ الظّاِلمِينَ } به چه‬ ‫شهَادَ ِت ِهمَا َومَا ا ْ‬‫ق مِن َ‬ ‫حّ‬‫شهَا َد ُتنَا أَ َ‬
‫ن بِالّ لَ َ‬
‫سمَا ِ‬
‫ن َفيُقْ ِ‬
‫لوَْليَا ِ‬
‫حقّ عََل ْيهِمُ ا َ‬
‫ستَ َ‬
‫اْ‬
‫معناست ؟‬
‫مثنی أولی است به معنی احق و اقرب يعنی ‪ :‬شايسته تر ‪.‬‬

‫ل مّسمّى عِندَ ُه ثُمّ أَنتُمْ‬

‫جٌ‬‫کلمه ( أجل مسمی ) در آيه ‪ 2‬سوره انعام{ هُوَ اّلذِي خََل َقكُم مّن طِينٍ ثُ ّم َقضَى َأجَلً وَأَ َ‬
‫َتمْتَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مدت معين و مشخص ‪.‬‬

‫ن ّم ّكنّاهُ ْم فِي‬‫کلمات ( قرن ـ مکناهم ـ مدرارا در آيه ‪ 6‬سوره انعام{ أََل ْم يَرَوْ ْا كَمْ أَهَْل ْكنَا مِن َقبِْلهِم مّن قَرْ ٍ‬
‫ح ِتهِ ْم فَأَهَْل ْكنَاهُم بِ ُذنُوبِهِمْ وََأنْشَ ْأنَا مِن‬
‫جرِي مِن تَ ْ‬
‫ل ْنهَا َر تَ ْ‬
‫جعَ ْلنَا ا َ‬
‫سمَاء عََل ْيهِم ّمدْرَاراً وَ َ‬
‫س ْلنَا ال ّ‬
‫ض مَا لَ ْم ُن َمكّن ّلكُمْ وَأَرْ َ‬
‫الَرْ ِ‬
‫َبعْدِهِ ْم قَرْناً آخَرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫قرن ‪ :‬مردمان هم عصر ‪.‬‬
‫مکناهم ‪ :‬قدرت و نعمتشان داديم ‪.‬‬
‫مدرارا ‪ :‬بسيار ريزان ‪.‬‬

‫ن كَفَرُواْ إِنْ‬
‫س فََل َمسُو ُه بَِأ ْيدِيهِمْ َلقَالَ اّلذِي َ‬
‫ك كِتَابًا فِي قِرْطَا ٍ‬
‫کلمه ( قرطاس) در آيه ‪ 7‬سوره انعام{ وََل ْو نَزّ ْلنَا عََل ْي َ‬
‫ح ٌر مّبِينٌ } به چه معناست ؟‬
‫هَـذَا ِإلّ سِ ْ‬
‫کاغذ ‪ .‬صفحه ای که روی آن بنويسند ‪.‬‬

‫عَليْهِم مّا يَ ْلبِسُونَ } به‬

‫سنَا َ‬
‫جعَ ْلنَاهُ َرجُلً وَلََلبَ ْ‬
‫جعَ ْلنَا ُه مَلَكاً لّ َ‬
‫کلمات ( لبسنا ـ يلبسون ) در آيه ‪ 9‬سوره انعام{ َلَوْ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫لبسنا ‪ :‬مشتبه کرديم ‪.‬‬
‫يلبسون ‪ :‬در آن مشتبه ميشوند ‪.‬‬

‫خرُو ْا ِم ْنهُم مّا كَانُو ْا بِهِ‬

‫ق بِاّلذِينَ سَ ِ‬
‫ك فَحَا َ‬
‫ل مّن َقبِْل َ‬
‫سٍ‬‫ئ بِرُ ُ‬
‫س ُتهْزِ َ‬
‫کلمه ( حاق ) در آيه ‪ 10‬سوره انعام{ وََل َقدِ ا ْ‬
‫س َتهْ ِزئُونَ } به چه معناست ؟‬
‫يَ ْ‬
‫فرا گرفت ـ فرو گرفت ‪.‬‬

‫طعِمُ َولَ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَرْضِ وَ ُه َو يُ ْ‬
‫خذُ وَِليّا فَاطِرِ ال ّ‬
‫غيْرَ الّ َأتّ ِ‬
‫کلمه ( فاطر ) در آيه ‪ 14‬سوره انعام{ قُلْ أَ َ‬
‫ش ِركَينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل َتكُونَنّ مِنَ ا ْلمُ ْ‬
‫ل مَنْ َأسْلَمَ َو َ‬
‫طعَ ُم قُلْ ِإنّيَ ُأمِ ْرتُ أَنْ َأكُونَ أَوّ َ‬
‫يُ ْ‬
‫آفريننده ‪.‬‬

‫‪32‬‬
 ‫خيْ ٍر َفهُوَ‬
‫ك بِ َ‬
‫سَ‬‫ل كَاشِفَ لَهُ ِإلّ هُوَ وَإِن َيمْسَ ْ‬
‫ل بِضُ ّر فَ َ‬
‫سكَ ا ّ‬
‫کلمه ( کاشف ) در آيه ‪ 17‬سوره انعام{ وَإِن َيمْسَ ْ‬
‫عَلَى كُلّ شَيْ ٍء َقدُيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫بر طرف کننده ‪.‬‬

‫خبِيرُ } به چه معناست ؟‬
‫حكِيمُ الْ َ‬
‫عبَادِهِ وَهُوَ ا ْل َ‬
‫کلمه ( القاهر ) در آيه ‪ 18‬سوره انعام{ وَهُوَ ا ْلقَا ِه ُر فَوْقَ ِ‬
‫غالب و مسلط ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا عَلَى ُقلُو ِبهِمْ َأ ِكنّةً أَن‬

‫س َتمِعُ إَِل ْيكَ َو َ‬
‫کلمات ( أکنة ـ وقرا ـ أساطير ) در آيه ‪ 25‬سوره انعام{ َو ِمنْهُم مّن يَ ْ‬
‫ك يُجَادِلُو َنكَ يَقُولُ اّلذِينَ كَ َفرُواْ إِنْ َهذَا ِإلّ‬ ‫حتّى ِإذَا جَآؤُو َ‬
‫ل آيَ ٍة لّ يُ ْؤ ِمنُو ْا ِبهَا َ‬
‫يَفْ َقهُوهُ َوفِي آذَا ِنهِمْ َوقْراً َوإِن يَ َروْ ْا كُ ّ‬
‫أَسَاطِيرُ الَوّلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫أکنة ‪ :‬جمع کنان ‪ ،‬پرده ها ‪.‬‬
‫وقرا ‪ :‬سنگينی ‪ .‬کری ‪.‬‬
‫اساطير ‪ :‬جمع اسطورة افسانه ها ‪ .‬مراد خرافات و اباطيل است ‪.‬‬

‫س ُهمْ َومَا‬
‫عنْهُ وَإِن ُيهِْلكُونَ ِإلّ أَنفُ َ‬
‫عنْهُ َويَنَْأوْنَ َ‬
‫کلمات ( ينهون ـ ينأون ) در آيه ‪ 26‬سوره انعام{ وَ ُه ْم َينْهَوْنَ َ‬
‫شعُرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫يَ ْ‬
‫ينهون ‪ :‬باز ميدارند ‪.‬‬
‫يناون ‪ :‬دووری می گزينند ‪.‬‬

‫حتّى ِإذَا جَاء ْتهُمُ‬

‫سرَ اّلذِينَ َكذّبُو ْا بِِلقَاء الّ َ‬
‫ظهُورِ ِهمْ َألَ سَاء مَا يَ ِزرُونَ } به چه‬
‫کلمات ( بغتة ـ أوزار ـ يزرون ـ ) در آيه ‪ 31‬سوره انعام{ َقدْ خَ ِ‬
‫حمِلُونَ أَوْزَارَهُ ْم عَلَى ُ‬
‫طنَا فِيهَا وَ ُه ْم يَ ْ‬
‫حسْ َر َتنَا عَلَى مَا فَرّ ْ‬
‫السّاعَ ُة َبغْتَ ًة قَالُو ْا يَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫بغتة ‪ :‬ناگهانی ‪.‬‬
‫أوزار ‪ :‬جمع وزر ‪ ،‬بارهای سنگين ‪ .‬گناهان ‪.‬‬
‫يزرون ‪ :‬حمل می کنند بر ميدارند ‪.‬‬

‫ن َفِإّنهُ ْم لَ ُي َكذّبُو َنكَ وََلكِنّ الظّاِلمِينَ‬

‫کلمه ( يجحدون ) در آيه ‪ 33‬سوره انعام{ َق ْد نَعَْلمُ ِإنّهُ َليَحْ ُز ُنكَ اّلذِي يَقُولُو َ‬
‫حدُونَ } به چه معناست ؟‬‫ل يَجْ َ‬
‫بِآيَاتِ ا ّ‬
‫از روی عناد انکار می کنند ‪.‬‬

‫حيْهِ ِإلّ ُأمَمٌ َأ ْمثَاُلكُم‬

‫جنَا َ‬
‫لرْضِ َولَ طَائِ ٍر يَطِيرُ ِب َ‬
‫کلمه ( ما فرطنا ) در آيه ‪ 38‬سوره انعام{ َومَا مِن دَآبّةٍ فِي ا َ‬
‫ي ٍء ثُمّ إِلَى َرّبهِ ْم يُحْشَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ب مِن شَ ْ‬
‫طنَا فِي ال ِكتَا ِ‬
‫مّا فَرّ ْ‬
‫کوتاهی نکرده ايم ‪.‬‬

‫خذْنَا ُه ْم بِا ْلبَ ْأسَاء وَالضّرّاء َلعَّلهُمْ‬

‫ك فََأ َ‬
‫کلمه ( يتضرعون ) در آيه ‪ 42‬سوره انعام{ وََل َقدْ أَرْسَلنَا إِلَى ُأمَ ٍم مّن َقبِْل َ‬
‫َيتَضَرّعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خشوع و خضوع کنند ‪ .‬فروتنی و فرمانبرداری کنند ‪.‬‬

‫ش ّد قَسْوَةً َوإِنّ‬
‫ي كَالْحِجَارَةِ أَوْ أَ َ‬
‫ت قُلُو ُبكُم مّن َبعْ ِد ذَِلكَ َفهِ َ‬ ‫س ْ‬‫کلمات ( بأس ـ قست ) در آيه ‪ 43‬سوره انعام{ ثُ ّم قَ َ‬
‫شيَةِ الّ َومَا الّ‬ ‫خْ‬ ‫ط مِنْ َ‬‫ن ِمنْهَا َلمَا َيهْبِ ُ‬
‫ج ِمنْهُ ا ْلمَاء وَإِ ّ‬‫خرُ ُ‬
‫ق َفيَ ْ‬‫ن ِم ْنهَا َلمَا يَشّقّ ُ‬
‫ل ْنهَارُ وَإِ ّ‬
‫حجَا َرةِ َلمَا َيتَفَجّ ُر مِنْهُ ا َ‬
‫مِنَ الْ ِ‬
‫عمّا َت ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ِبغَافِلٍ َ‬
‫بأس ‪ :‬قوت وشدت ‪ .‬در اينجا مراد عذاب است ‪.‬‬
‫قست ‪ :‬قساوت پيداکرد ‪ .‬سخت و سنگين شد ‪.‬‬

‫حتّى ِإذَا فَ ِرحُواْ‬

‫يءٍ َ‬
‫ب كُلّ شَ ْ‬
‫حنَا عََل ْيهِمْ َأبْوَا َ‬
‫کلمه ( مبلسون ) در آيه ‪ 44‬سوره انعام{ فََلمّا نَسُو ْا مَا ُذكّرُو ْا بِ ِه َفتَ ْ‬
‫خذْنَاهُم َبغْتَ ًة فَِإذَا هُم ّمبْلِسُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ِبمَا أُوتُواْ َأ َ‬
‫نا اميدان و سرگشتگان و غگينان ‪.‬‬

‫ح ْمدُ لِّ رَبّ ا ْلعَاَلمِينَ } به چه‬

‫کلمه ( دابر ) در آيه ‪ 45‬سوره انعام{ فَقُطِ َع دَابِرُ ا ْلقَوْمِ اّلذِينَ ظََلمُواْ وَالْ َ‬
‫معناست ؟‬
‫تابع ‪ ،‬خلف ‪.‬‬

‫‪33‬‬
 ‫ختَمَ عَلَى قُلُو ِبكُم مّنْ إِلَـهٌ‬
‫س ْم َعكُمْ وََأبْصَا َركُمْ َو َ‬
‫خذَ الّ َ‬
‫کلمه ( يصدفون ) در آيه ‪ 46‬سوره انعام{ قُلْ أَرََأ ْيتُمْ إِنْ َأ َ‬
‫ص ِدفُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت ثُمّ هُ ْم يَ ْ‬
‫ف اليَا ِ‬
‫صرّ ُ‬
‫ظ ْر َكيْفَ نُ َ‬
‫ل يَ ْأتِيكُم بِهِ ان ُ‬
‫غيْرُ ا ّ‬
‫َ‬
‫اعراض و انصراف می نمايند ‪ .‬پشت ميکنند ‪.‬‬

‫سبِيلُ ا ْل ُمجْ ِرمِينَ } به چه معناست‬

‫س َتبِينَ َ‬
‫ل اليَاتِ وَِلتَ ْ‬
‫کلمه ( ولتستبين ) در آيه ‪ 55‬سوره انعام{ َو َكذَِلكَ نفَصّ ُ‬
‫؟‬
‫تا اينکه روشن و هويدا شود ‪.‬‬

‫ن بِهِ إِنِ‬
‫جلُو َ‬
‫ستَعْ ِ‬
‫کلمه ( الفاصلين ) در آيه ‪ 57‬سوره انعام{ قُلْ ِإنّي عَلَى بَ ّينَ ٍة مّن ّربّي َو َكذّ ْبتُم بِ ِه مَا عِندِي مَا تَ ْ‬
‫خيْرُ ا ْلفَاصِلِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫لِ يَقُصّ ا ْلحَقّ وَهُوَ َ‬
‫ح ْكمُ ِإلّ ّ‬
‫الْ ُ‬
‫جدا سازندگان ‪ .‬داوری کنندگان‪.‬‬

‫ل َيعَْلمُهَا ِإلّ هُوَ َو َيعْلَ ُم مَا فِي ا ْلبَرّ‬

‫ب َ‬
‫کلمات ( رطب ـ يابس ) در آيه ‪ 59‬سوره انعام{ وَعِندَ ُه مَفَاتِحُ ا ْل َغيْ ِ‬
‫ب ّمبِينٍ } به چه‬ ‫ل يَابِسٍ ِإلّ فِي ِكتَا ٍ‬ ‫حبّةٍ فِي ظُُلمَاتِ الَرْضِ َولَ رَطْبٍ َو َ‬ ‫ل َيعَْلمُهَا َولَ َ‬
‫ط مِن وَ َرقَةٍ ِإ ّ‬
‫سقُ ُ‬‫حرِ َومَا تَ ْ‬
‫وَا ْلبَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫رطب ‪ :‬تر ‪.‬‬
‫يابس ‪:‬خشک ‪.‬‬

‫عَليْكُم حَ َفظَةً‬
‫عبَادِهِ َويُرْسِلُ َ‬
‫کلمات ( حفظة ـ و هم ل يفرطون ـ ) در آيه ‪ 61‬سوره انعام{ وَهُوَ ا ْلقَا ِه ُر فَوْقَ ِ‬
‫ل يُ َفرّطُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫سُلنَا وَهُ ْم َ‬
‫ت تَ َو ّفتْهُ رُ ُ‬
‫ح َدكُمُ ا ْلمَوْ ُ‬
‫حتّىَ ِإذَا جَاء أَ َ‬
‫َ‬
‫حفظة ‪ :‬جمع حافظ ‪ ،‬مراقبان ‪.‬‬
‫و هم ل يفرطون ‪ :‬و حال آنکه آنان کوتاهی نميکنند ‪.‬‬

‫ل مَن ُينَجّيكُم مّن ظُُلمَاتِ ا ْلبَرّ وَا ْلبَحْ ِر َتدْعُونَ ُه تَضَرّعاً‬

‫کلمه ( تضرعا و خفية ) در آيه ‪ 63‬سوره انعام{ قُ ْ‬
‫ن مِنَ الشّاكِرِينَ } به چه معناست ؟‬‫خ ْفيَةً ّلئِنْ أَنجَانَا مِنْ هَـذِهِ َل َنكُونَ ّ‬
‫وَ ُ‬
‫آشکارا و پنهان ‪.‬‬

‫ب ثُمّ أَنتُ ْم تُشْ ِركُونَ } به چه معناست‬

‫ل كَ ْر ٍ‬
‫ل ُينَجّيكُم ّمنْهَا َومِن كُ ّ‬
‫کلمه ( کرب ) در آيه ‪ 64‬سوره انعام{ قُلِ ا ّ‬
‫؟‬
‫غم و اندوه ‪.‬‬

‫عذَابًا مّن فَ ْو ِقكُمْ أَ ْو مِن‬

‫کلمات ( يلبسکم ـ شيها ) در آيه ‪ 65‬سوره انعام{ قُلْ هُوَ ا ْلقَادِرُ عَلَى أَن َيبْعَثَ عََل ْيكُمْ َ‬
‫ف اليَاتِ َلعَّلهُ ْم يَ ْف َقهُونَ } به چه‬ ‫ف نُصَرّ ُ‬ ‫س َبعْضٍ انظُ ْر َكيْ َ‬‫ضكُم بَ ْأ َ‬
‫شيَعاً َوُيذِيقَ َبعْ َ‬
‫سكُمْ ِ‬
‫تَحْتِ َأرْجُِلكُمْ أَ ْو يَ ْلبِ َ‬
‫معناست ؟‬
‫يلسکم ‪ :‬شما را به هم اندازد ‪.‬‬
‫شيعا ‪ :‬جمع شيعه ‪ ،‬گروهها و دسته ها ‪.‬‬

‫حتّى‬
‫ع ْنهُمْ َ‬
‫عرِضْ َ‬
‫ن فِي آيَا ِتنَا فَأَ ْ‬
‫ن يَخُوضُو َ‬
‫کلمه ( يخوضون ) در آيه ‪ 68‬سوره انعام{ وَِإذَا رََأيْتَ اّلذِي َ‬
‫ن فَلَ َت ْقعُ ْد َبعْ َد ال ّذكْرَى مَعَ ا ْلقَوْمِ الظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫شيْطَا ُ‬
‫سيَ ّنكَ ال ّ‬
‫غيْرِهِ وَِإمّا يُن ِ‬
‫حدِيثٍ َ‬
‫يَخُوضُو ْا فِي َ‬
‫فرو می روند ‪.‬‬

‫خذُو ْا دِي َنهُمْ َلعِبًا‬

‫کلمات ( ذر ـ غرتهم ـ ان تبسل ـ تعدل ـ ابلسوا ـ حميم ) در آيه ‪ 70‬سوره انعام{ َوذَرِ اّلذِينَ اتّ َ‬
‫عدْلٍ‬‫ل كُلّ َ‬ ‫شفِيعٌ وَإِن َتعْدِ ْ‬‫سبَتْ َليْسَ َلهَا مِن دُونِ الّ وَلِيّ َولَ َ‬
‫س ِبمَا كَ َ‬
‫ل نَفْ ٌ‬
‫سَ‬‫حيَاةُ الدّ ْنيَا َو َذكّ ْر بِهِ أَن تُبْ َ‬
‫غ ّرتْهُمُ الْ َ‬‫وََلهْواً وَ َ‬
‫عذَابٌ أَلِي ٌم ِبمَا كَانُو ْا َيكْ ُفرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫حمِيمٍ وَ َ‬‫ب مّنْ َ‬
‫سبُواْ َلهُمْ شَرَا ٌ‬‫خذْ ِم ْنهَا أُوْلَـ ِئكَ اّلذِينَ ُأبْسِلُو ْا ِبمَا كَ َ‬‫لّ يُ ْؤ َ‬
‫ذر ‪ :‬ترک کن ‪.‬‬
‫غرتهم ‪ :‬گولشان زده است ‪ .‬فريبشان داده است ‪.‬‬
‫أن تبسل ‪ :‬تا دچار هلکت نشود ‪ .‬تا هلک نگردد ‪.‬‬
‫تعدل ‪ :‬فديه دهد ‪ .‬تاوان و عوض دهد ‪.‬‬
‫ابسلوا ‪ :‬هلک ميگردند ‪.‬‬
‫حميم ‪ :‬آب داغ ‪ ..‬آب بسيار گرم ‪.‬‬

‫‪34‬‬
‫ل يَضُ ّرنَا َونُ َردّ عَلَى‬
‫ل يَن َف ُعنَا َو َ‬
‫ل مَا َ‬
‫جمله ( استهوته الشياطين ) در آيه ‪ 71‬سوره انعام{ قُلْ َأ َندْعُو مِن دُونِ ا ّ‬
‫لرْضِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ن فِي ا َ‬
‫شيَاطِي ُ‬
‫س َتهْ َوتْهُ ال ّ‬
‫ل كَاّلذِي ا ْ‬
‫أَعْقَا ِبنَا َبعْدَ ِإذْ َهدَانَا ا ّ‬
‫شياطين او را سرگردان و ويلن کنند ‪.‬‬

‫کلمات ( جن عليه ـ افل ـ الفلين ) در آيه ‪ 76‬سوره انعام{ فََلمّا جَنّ عََليْهِ الّليْلُ رَأَى كَ ْوكَبًا قَالَ هَـذَا َربّي فََلمّا‬
‫ب الفِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ل ل أُحِ ّ‬
‫ل قَا َ‬
‫َأفَ َ‬
‫جن عليه ‪ :‬او را فرا گرفت ‪.‬‬
‫افل ‪ :‬غروب کرد ‪.‬‬
‫الفلين ‪ :‬غروب کنندگان ‪.‬‬

‫ل قَالَ َلئِن لّ ْم َي ْهدِنِي َربّي‬

‫کلمه ( بازغا ) در آيه ‪ 77‬سوره انعام{ فََلمّا رَأَى ا ْل َقمَ َر بَازِغًا قَالَ هَـذَا َربّي فََلمّا َأفَ َ‬
‫ن مِنَ الْ َقوْمِ الضّالّينَ } به چه معناست ؟‬
‫لكُونَ ّ‬
‫طلوع کنان ‪.‬‬

‫حنِيفاً َومَا َأنَ ْا مِنَ‬

‫سمَاوَاتِ وَالَرْضَ َ‬
‫جهِيَ لِّلذِي فَطَرَ ال ّ‬
‫ج ْهتُ وَ ْ‬
‫کلمه ( فطر ) در آيه ‪ 79‬سوره انعام{ ِإنّي وَ ّ‬
‫ا ْلمُشْ ِركِينَ } به چه معناست ؟‬
‫آفريده است ‪.‬‬

‫لمْنُ وَهُم ّم ْهتَدُونَ }‬

‫کلمه ( ظلم ) در آيه ‪ 82‬سوره انعام{ اّلذِينَ آ َمنُواْ وََل ْم يَ ْلبِسُواْ إِيمَا َنهُم بِظُلْمٍ ُأوْلَـ ِئكَ َلهُمُ ا َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫شرک ‪.‬‬

‫ن َكثِيراً وَعُّل ْمتُم مّا لَمْ‬

‫خفُو َ‬
‫س ُت ْبدُو َنهَا َوتُ ْ‬
‫جعَلُونَهُ َقرَاطِي َ‬
‫کلمات ( قراطيس ـ خوض ) در آيه ‪ 91‬سوره انعام{‪ ...‬تَ ْ‬
‫ضهِ ْم يَ ْل َعبُونَ } به چه معناست ؟‬‫خوْ ِ‬
‫ل ثُ ّم ذَرْ ُه ْم فِي َ‬
‫ل آبَا ُؤكُ ْم قُلِ ا ّ‬
‫َتعَْلمُواْ أَنتُمْ َو َ‬
‫قراطيس ‪ :‬جمع قرطاس ‪ ،‬کاغذ پاره ‪.‬‬
‫خوض ‪ :‬فرو رفتن در باطل مراد است ‪.‬‬

‫ن يَ َديْهِ وَِلتُنذِرَ ُأمّ الْ ُقرَى‬

‫صدّقُ اّلذِي َبيْ َ‬
‫ك مّ َ‬
‫کلمه ( ام القری ) در آيه ‪ 92‬سوره انعام{ وَهَـذَا ِكتَابٌ أَنزَ ْلنَا ُه ُمبَا َر ٌ‬
‫َومَنْ حَوَْلهَا‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫مراد مکه است که از هر سو مسلمانان روبدان ميدارند و به سوی آن نماز ميخوانند ‪.‬‬

‫حيَ إِلَيّ‬‫ل َكذِباً أَ ْو قَالَ أُوْ ِ‬

‫کلمات ( غمرات ـ الهون ) در آيه ‪ 93‬سوره انعام{ َومَنْ أَظْلَ ُم ِممّنِ ا ْفتَرَى عَلَى ا ّ‬
‫سطُواْ‬ ‫غمَرَاتِ ا ْلمَوْتِ وَا ْلمَلئِكَ ُة بَا ِ‬‫ن فِي َ‬ ‫ل مَا َأنَزلَ الّ وََل ْو تَرَى ِإذِ الظّاِلمُو َ‬
‫ل مِثْ َ‬
‫يءٌ َومَن قَالَ سَأُن ِز ُ‬ ‫وَلَ ْم يُوحَ إَِليْهِ شَ ْ‬
‫س َتكْبِرُونَ }‬ ‫ن آيَاتِ ِه تَ ْ‬
‫غيْرَ الْحَقّ َوكُنتُمْ عَ ْ‬
‫ن ِبمَا كُنتُ ْم تَقُولُونَ عَلَى الّ َ‬
‫عذَابَ ا ْلهُو ِ‬
‫سكُمُ ا ْليَوْ َم تُجْ َزوْنَ َ‬
‫خرِجُواْ أَنفُ َ‬ ‫َأ ْيدِيهِمْ أَ ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫غمرات ‪ :‬جمع غمرة ‪ ،‬شدائد ‪.‬‬
‫الهون ‪ :‬ذلت و خواری ‪.‬‬

‫ل مَرّةٍ َوتَ َر ْكتُم مّا خَوّ ْلنَاكُمْ َورَاء‬

‫ج ْئتُمُونَا ُفرَادَى َكمَا خََل ْقنَاكُمْ أَوّ َ‬
‫کلمه ( خولناکم ) در آيه ‪ 94‬سوره انعام{ وََل َقدْ ِ‬
‫ظهُو ِركُمْ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ُ‬
‫به شما داده ايم ‪ .‬بهره شما کرده ايم ‪.‬‬

‫ي مِنَ ا ْل َميّتِ‬
‫حّ‬‫ل فَالِقُ ا ْلحَبّ وَالنّوَى يُخْ ِرجُ الْ َ‬
‫کلمات ( فالق ـ الحب ـ النوی ) در آيه ‪ 95‬سوره انعام{ إِنّ ا ّ‬
‫ل فََأنّى تُ ْؤ َفكُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ي ذَِلكُمُ ا ّ‬
‫حّ‬‫ت مِنَ الْ َ‬
‫َومُخْ ِرجُ ا ْل َميّ ِ‬
‫فالق ‪ :‬شکافنده ‪.‬‬
‫الحب ‪:‬دانه ‪.‬‬
‫النوی ‪ :‬هسته ‪.‬‬

‫سبَانًا ذَِلكَ تَ ْقدِيرُ‬

‫ش ْمسَ وَا ْل َقمَرَ حُ ْ‬
‫سكَناً وَال ّ‬
‫جعَلَ الّليْلَ َ‬
‫صبَاحِ وَ َ‬
‫ل ْ‬
‫کلمه ( الصباح ) در آيه ‪ 96‬سوره انعام{ فَالِقُ ا ِ‬
‫ا ْلعَزِيزِ ا ْلعَلِيمِ } به چه معناست ؟‬
‫صبح ‪ ،‬بامداد ‪.‬‬

‫‪35‬‬
 ‫ح ِر َقدْ‬
‫جعَلَ َلكُمُ النّجُومَ ِل َت ْهتَدُو ْا ِبهَا فِي ظُُلمَاتِ ا ْلبَرّ وَا ْلبَ ْ‬
‫کلمه ( فصلنا ) در آيه ‪ 97‬سوره انعام{ وَهُوَ اّلذِي َ‬
‫فَصّ ْلنَا اليَاتِ ِلقَوْ ٍم َيعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بيان داشته ايم ‪ .‬روشن ساخته ايم ‪.‬‬

‫ع قَدْ‬
‫ستَ ْو َد ٌ‬
‫ستَقَرّ َومُ ْ‬
‫حدَ ٍة َفمُ ْ‬
‫شَأكُم مّن نّفْسٍ وَا ِ‬
‫کلمات ( مستقرـ مستودع ) در آيه ‪ 98‬سوره انعام{ وَهُوَ اّلذِيَ أَن َ‬
‫فَصّ ْلنَا اليَاتِ ِلقَوْ ٍم يَ ْف َقهُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مستقر ‪ :‬محل استقرار و زندگی آدميان در روی زمين ‪.‬‬
‫مستودع ‪ :‬محل به امانت سپردن آدميان پس از مرگ ‪ .‬مراد گور است تا روز رستاخيز آرامگاه آدميان است ‪.‬‬

‫جنَا بِهِ َنبَا َ‬

‫ت‬ ‫سمَا ِء مَا ًء فََأخْ َر ْ‬
‫ل مِنَ ال ّ‬ ‫کلمات ( طلع ـ قنوان ـ دانية ـ ينع ) در آيه ‪ 99‬سوره انعام{ وَهُوَ اّلذِيَ أَنزَ َ‬
‫عنَابٍ وَال ّز ْيتُونَ‬‫ت مّنْ أَ ْ‬‫جنّا ٍ‬ ‫ن دَا ِنيَةٌ وَ َ‬
‫ل مِن طَ ْل ِعهَا ِقنْوَا ٌ‬
‫خِ‬ ‫حبّا ّمتَرَاكِباً َومِنَ النّ ْ‬ ‫ج ِمنْهُ َ‬ ‫جنَا ِمنْهُ خَضِرًا نّخْرِ ُ‬ ‫ي ٍء فََأخْ َر ْ‬
‫كُلّ شَ ْ‬
‫ن فِي ذَِلكُ ْم ليَاتٍ لّقَ ْو ٍم يُ ْؤمِنُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ظرُواْ إِلِى َثمَرِهِ ِإذَا َأ ْثمَرَ َو َينْعِهِ إِ ّ‬‫غيْرَ ُمتَشَابِهٍ ان ُ‬
‫ش َتبِهاً وَ َ‬
‫ن مُ ْ‬
‫وَال ّرمّا َ‬
‫طلع ‪ :‬شکوفه خرما ‪.‬‬
‫قنوان ‪ :‬جمع قنو ‪ ،‬خوشه های خرما ‪.‬‬
‫دانية ‪ :‬در دسترس ‪ .‬نزديک ‪.‬‬
‫ينع ‪ :‬رسيده ‪.‬‬

‫لرْضِ َأنّى َيكُونُ لَهُ وََلدٌ وَلَ ْم َتكُن لّهُ‬

‫سمَاوَاتِ وَا َ‬
‫کلمات ( بديع ـ صاحبة ) در آيه ‪ 101‬سوره انعام{ بَدِيعُ ال ّ‬
‫شيْءٍ عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫يءٍ وهُ َو ِبكُلّ َ‬
‫ق كُلّ شَ ْ‬
‫حبَةٌ وَخََل َ‬
‫صَا ِ‬
‫بديع ‪ :‬نو آفرين ‪.‬‬
‫صاحبة ‪ :‬همسر ‪.‬‬

‫خبِيرُ } به‬
‫لبْصَارَ وَهُوَ اللّطِيفُ ا ْل َ‬
‫لبْصَارُ وَهُ َو يُدْ ِركُ ا َ‬
‫‪ 103‬سوره انعام{ لّ ُتدْ ِركُهُ ا َ‬ ‫کلمه ( اللطيف ) در آيه‬
‫چه معناست ؟‬
‫دقيق ‪ .‬آشنا به ريزه کاريها و دقائق اشياء ‪.‬‬

‫ي َفعََل ْيهَا َومَا‬

‫عمِ َ‬
‫کلمه ( بصائر ) در آيه ‪ 104‬سوره انعام{ َقدْ جَاءكُم بَصَآئِ ُر مِن ّرّبكُ ْم َفمَنْ َأبْصَ َر فَِل َنفْسِهِ َومَنْ َ‬
‫حفِيظٍ } به چه معناست ؟‬
‫َأنَاْ عََل ْيكُم بِ َ‬
‫جمع بصيرة ‪ ،‬بينش درون‬

‫عدْوًا بِ َغيْرِ عِلْمٍ‬

‫سبّواْ الّ َ‬
‫ل َفيَ ُ‬
‫ن َيدْعُونَ مِن دُونِ ا ّ‬
‫سبّواْ اّلذِي َ‬
‫ل تَ ُ‬
‫کلمه ( ل تسبوا ) در آيه ‪ 108‬سوره انعام{ َو َ‬
‫ج ُعهُ ْم َفيُ َنّبئُهُم ِبمَا كَانُو ْا يَ ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫عمََلهُ ْم ثُمّ ِإلَى َرّبهِم مّ ْر ِ‬
‫كَذَِلكَ َزّينّا ِلكُلّ ُأمّةٍ َ‬
‫دشنام ندهيد ‪.‬‬

‫ل مَرّةٍ َونَذَرُ ُه ْم فِي‬

‫کلمه ( نقلب ) در آيه ‪ 110‬سوره انعام{ َونُ َقلّبُ َأ ْف ِئدَ َتهُمْ وََأ ْبصَارَ ُه ْم َكمَا لَ ْم يُ ْؤ ِمنُو ْا بِهِ أَوّ َ‬
‫ط ْغيَا ِنهِ ْم َيعْ َمهُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ُ‬
‫غوطه ور می کنيم و زير و رو می نماييم ‪.‬‬

‫يءٍ‬
‫ش ْرنَا عََل ْيهِ ْم كُلّ شَ ْ‬
‫کلمه ( قبل ) در آيه ‪ 111‬سوره انعام{ وَلَوْ َأّننَا نَزّ ْلنَا إَِل ْيهِمُ ا ْلمَل ِئكَةَ َوكَّل َمهُمُ ا ْلمَ ْوتَى وَحَ َ‬
‫جهَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ُقبُلً مّا كَانُواْ ِليُ ْؤ ِمنُواْ ِإلّ أَن يَشَاءَ الّ وَلَـكِنّ َأ ْكثَرَهُ ْم يَ ْ‬
‫مصدر است به معنی مقابل و روياروی ‪.‬‬

‫ن يُوحِي‬
‫شيَاطِينَ الِنسِ وَالْجِ ّ‬
‫عدُوّا َ‬
‫ل ِنبِيّ َ‬
‫جعَ ْلنَا ِلكُ ّ‬
‫کلمه ( زخرف القول ) در آيه ‪112‬سوره انعام{ َو َكذَِلكَ َ‬
‫ضهُمْ إِلَى َبعْضٍ ُزخْ ُرفَ الْ َقوْلِ غُرُوراً وَلَوْ شَاء َرّبكَ مَا َفعَلُو ُه َفذَرْهُمْ َومَا َي ْفتَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫َبعْ ُ‬
‫سخنان آراسته بی اساس ‪.‬‬

‫خرَةِ‬
‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ بِال ِ‬
‫صغَى ِإَليْهِ َأ ْف ِئدَةُ اّلذِينَ َ‬
‫کلمات ( تصعی ـ ليقترفوا ـ مقترفون ) در آيه ‪ 113‬سوره انعام{ وَِلتَ ْ‬
‫ضوْهُ وَِليَ ْقتَ ِرفُو ْا مَا هُم مّ ْقتَ ِرفُونَ } به چه معناست ؟‬
‫وَِليَرْ َ‬
‫تصعی ‪ :‬متمايل گردد ‪.‬‬
‫ليقترفوا ‪ :‬اقتراف به معنی اکتساب يعنی فرا چنگ آوردن ‪.‬‬
‫مقترفون ‪ :‬مرتکبان بزه و گناه ‪.‬‬

‫‪36‬‬
 ‫ل لّ ُم َبدّلِ ِلكَِلمَاتِهِ وَهُوَ‬
‫صدْقاً وَعَ ْد ً‬
‫ت كَِلمَتُ َرّبكَ ِ‬
‫کلمه ( صدقا و عدل ) در آيه ‪ 115‬سوره انعام{ َو َتمّ ْ‬
‫سمِيعُ ا ْلعَلِيمُ } به چه معناست ؟‬
‫ال ّ‬
‫صادقانه و دادگرانه ‪.‬‬

‫سبِيلِ الّ إِن‬

‫ض يُضِلّوكَ عَن َ‬
‫کلمه ( يخرصون ) در آيه ‪ 116‬سوره انعام{ وَإِن تُطِعْ َأ ْكثَ َر مَن فِي الَ ْر ِ‬
‫ل يَخْرُصُونَ } به چه معناست ؟‬
‫َيتّ ِبعُونَ ِإلّ الظّنّ وَإِنْ ُهمْ ِإ ّ‬
‫گزاف می گويند ‪.‬‬

‫ل َق ْريَةٍ َأكَابِ َر مُجَ ِرمِيهَا ِل َي ْمكُرُو ْا فِيهَا َومَا َي ْمكُرُونَ‬

‫جعَ ْلنَا فِي كُ ّ‬
‫کلمه ( أکابر ) در آيه ‪ 123‬سوره انعام{ َو َكذَِلكَ َ‬
‫شعُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫سهِمْ َومَا يَ ْ‬
‫ل بِأَنفُ ِ‬
‫ِإ ّ‬
‫بزرگان ـ سردمداران ‪.‬‬

‫ل مَا أُوتِيَ رُسُلُ الّ‬

‫حتّى نُ ْؤتَى ِمثْ َ‬
‫کلمه ( صغار ) در آيه ‪ 124‬سوره انعام{ وَِإذَا جَاءتْهُ ْم آيَ ٌة قَالُواْ لَن نّ ْؤمِنَ َ‬
‫شدِي ٌد ِبمَا كَانُو ْا َيمْكُرُونَ } به چه‬
‫عذَابٌ َ‬ ‫صغَارٌ عِندَ الّ وَ َ‬ ‫سيُصِيبُ اّلذِينَ َأجْ َرمُواْ َ‬
‫جعَلُ رِسَاَلتَهُ َ‬
‫ث يَ ْ‬
‫حيْ ُ‬
‫الّ أَعَْلمُ َ‬
‫معناست ؟‬
‫کوچکی و حقارت ‪ .‬خواری و رسوايی ‪.‬‬

‫لمِ َومَن يُ ِردْ أَن‬

‫صدْرَهُ لِلِسْ َ‬
‫کلمات ( ضيقا ـ حرجا ) در آيه ‪ 125‬سوره انعام{ َمَن يُ ِردِ الّ أَن َي ْهدِيَ ُه يَشْرَحْ َ‬
‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ } به چه‬ ‫جسَ عَلَى اّلذِينَ َ‬‫جعَلُ الّ الرّ ْ‬ ‫ك يَ ْ‬‫سمَاء َكذَِل َ‬
‫ص ّع ُد فِي ال ّ‬
‫ضيّقاً حَرَجًا كََأّنمَا يَ ّ‬
‫صدْرَهُ َ‬
‫جعَلْ َ‬
‫يُضِلّ ُه يَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫ضيقا ‪ :‬تنگ ‪.‬‬
‫حرجا ‪ :‬بسيار تنگ ‪.‬‬

‫جمِيعًا يَا َمعْشَرَ الْجِنّ‬ ‫شرُهُمْ َ‬ ‫کلمات ( معشر ـ استکثرتم ـ اجلت لنا ـ مثوی ) در آيه ‪ 128‬سوره انعام{ َيَوْ َم يِحْ ُ‬
‫ضنَا ِب َبعْضٍ َوبََل ْغنَا أَجََلنَا اّلذِيَ أَجّ ْلتَ َلنَا قَالَ النّارُ‬
‫س َت ْمتَعَ َبعْ ُ‬
‫س َتكْثَ ْرتُم مّنَ الِنسِ َوقَالَ أَوِْليَآؤُهُم مّنَ الِنسِ َرّبنَا ا ْ‬ ‫َقدِ ا ْ‬
‫حكِيمٌ عَليمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ل مَا شَاء الّ إِنّ َرّبكَ َ‬ ‫ن فِيهَا ِإ ّ‬
‫َمثْوَاكُمْ خَاِلدِي َ‬
‫معشر ‪ :‬گروه ‪ .‬دسته ‪ .‬جمعيت ‪.‬‬
‫استکثرتم ‪ :‬بسياری را وسوسه کرديد و گول زديد ‪.‬‬
‫اجلت لنا ‪ :‬برای ما معين و مقرر کردی ‪.‬‬
‫مثوی ‪ :‬مقر و جايگاه ‪.‬‬

‫سبُونَ } به چه‬
‫ك نُوَلّي َبعْضَ الظّاِلمِينَ َبعْضًا بِمَا كَانُو ْا َيكْ ِ‬
‫کلمه ( نولی ) در آيه ‪ 129‬سوره انعام{ َو َكذَِل َ‬
‫معناست ؟‬
‫دوست و ياور می سازيم ‪.‬‬

‫جزِينَ } به چه معناست ؟‬
‫عدُونَ لتٍ َومَا أَنتُم ِبمُعْ ِ‬
‫ن مَا تُو َ‬
‫‪ 134‬سوره انعام{ إِ ّ‬ ‫کلمه ( معجزين ) در آيه‬
‫درمانده و ناتوان کنندگان ‪.‬‬

‫ع ِمهِمْ‬
‫ط َعمُهَا ِإلّ مَن نّشاء بِزَ ْ‬
‫ل يَ ْ‬
‫حجْ ٌر ّ‬
‫کلمه ( حجر ) در آيه ‪ 138‬سوره انعام{ َوقَالُواْ هَـذِهِ َأ ْنعَامٌ وَحَ ْرثٌ ِ‬
‫سيَجْزِيهِم ِبمَا كَانُو ْا َي ْفتَرُونَ } به چه‬
‫ل يَ ْذكُرُونَ اسْمَ الّ عََل ْيهَا ا ْفتِرَاء عََليْهِ َ‬
‫ظهُورُهَا َوَأ ْنعَا ٌم ّ‬
‫وََأ ْنعَامٌ حُ ّرمَتْ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫ممنوع ‪ .‬قدغن ‪.‬‬

‫ل تَ ّت ِبعُواْ‬
‫حمُولَةً َو َفرْشًا كُلُو ْا ِممّا رَ َز َقكُمُ الّ َو َ‬
‫ل ْنعَامِ َ‬
‫کلمات ( حمولة ـ فرشا ) در آيه ‪ 142‬سوره انعام{ َومِنَ ا َ‬
‫عدُ ّو ّمبِينٌ } به چه معناست ؟‬
‫شيْطَانِ ِإنّهُ َلكُمْ َ‬
‫طوَاتِ ال ّ‬
‫خُ ُ‬
‫حمولة ‪ :‬چهارپايان بار بر ‪ .‬چهار پايان بزرگ از قبيل ‪ :‬گاو و شتر ‪.‬‬
‫فرشا ‪ :‬چهار پايانی که کوچک اند و از پشم و موی آنها فرشها و گستردنيها تهيه می گردد ‪ .‬از قبيل بز و گوسفند‬
‫‪.‬‬

‫ج مّنَ الضّأْنِ ا ْث َنيْنِ َومِنَ ا ْل َمعْ ِز‬

‫کلمات ( ثمانية ازواج ـ الضأن ـ المعز ) در آيه ‪ 143‬سوره انعام{ َثمَا ِنيَةَ أَزْوَا ٍ‬
‫ن َنبّؤُونِي ِبعِلْمٍ إِن كُنتُمْ صَا ِدقِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ش َتمَلَتْ عََليْهِ أَرْحَامُ الُن َثيَيْ ِ‬
‫ل آل ّذكَ َريْنِ حَرّمَ أَمِ الُن َثيَيْنِ َأمّا ا ْ‬
‫ن قُ ْ‬
‫ا ْثنَيْ ِ‬

‫‪37‬‬
 ‫ثمانية ازواج ‪ :‬هشت صنف ‪ .‬مراد چهار نوع حيوان نر و چهار نوع حيوان ماده از ميان چهار پايان اهلی ‪ :‬گاو‬
‫و شتر و بز و گوسفند است ‪.‬‬
‫الضأن ‪ :‬جمع ضائن و ضائنة ‪ ،‬گوسفندان ‪.‬‬
‫المعز ‪ :‬جمع ماعز ‪ ،‬بزها ‪.‬‬

‫ط َعمُهُ‬
‫حرّماً عَلَى طَاعِ ٍم يَ ْ‬
‫ي مُ َ‬
‫ج ُد فِي مَا ُأوْحِيَ إِلَ ّ‬‫کلمات ( مسفوحا ـ رجس ) در آيه ‪ 145‬سوره انعام{ قُل لّ أَ ِ‬
‫غيْ َر بَاغٍ َولَ عَادٍ‬
‫طرّ َ‬‫ل بِ ِه َفمَنِ اضْ ُ‬
‫سفُوحاً أَوْ لَحْمَ خِنزِي ٍر فَِإنّهُ ِرجْسٌ أَ ْو ِفسْقاً أُهِلّ ِل َغيْرِ ا ّ‬
‫ِإلّ أَن َيكُونَ َم ْيتَةً َأ ْو دَمًا مّ ْ‬
‫فَإِنّ َرّبكَ غَفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫مسفوحا ‪ :‬ريخته شده ‪ .‬مراد خون جاری و روان از بدن حيوان بهنگام ذبح آن است‪.‬‬
‫رجس ‪ :‬کثيف و ناپاک هستند ‪.‬‬

‫ظفُرٍ َومِنَ ا ْل َبقَرِ‬
‫ط ِبعَظْ ٍم ذَِلكَ جَ َز ْينَاهُم ِب َب ْغيِهِمْ ِوِإنّا‬‫ختَلَ َ‬
‫ل ذِي ُ‬ ‫کلمات ( ذی ظفر ـ الحوايا ) در آيه ‪ 146‬سوره انعام{ وَعَلَى اّلذِينَ هَادُواْ حَ ّر ْمنَا كُ ّ‬
‫ظهُورُ ُهمَا أَوِ الْحَوَايَا أَ ْو مَا ا ْ‬
‫حمَلَتْ ُ‬
‫ل مَا َ‬
‫ح ّر ْمنَا عََل ْيهِمْ شُحُو َمهُمَا ِإ ّ‬
‫وَا ْل َغنَمِ َ‬
‫لَصَا ِدقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ذی ظفر ‪ :‬ناخندار ‪.‬‬
‫الحوايا ‪ :‬جمع حاوية و حوية ‪ ،‬مجموعه محتويات شکم حيوان ‪.‬‬

‫شهِدُو ْا‬
‫حرّمَ هَـذَا فَإِن َ‬
‫ش َهدُونَ أَنّ الّ َ‬
‫شهَدَاءكُمُ اّلذِينَ يَ ْ‬
‫کلمات ( هلم ـ يعدلون ) در آيه ‪ 150‬سوره انعام{ قُلْ هَلُمّ ُ‬
‫خرَةِ وَهُم بِ َرّبهِ ْم َي ْعدِلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ن بِال ِ‬ ‫ل يُ ْؤمِنُو َ‬
‫ن َ‬
‫ن َكذّبُو ْا بِآيَا ِتنَا وَاّلذِي َ‬
‫شهَ ْد َم َعهُمْ َولَ َتّتبِعْ أَهْوَاء اّلذِي َ‬
‫ل تَ ْ‬
‫فَ َ‬
‫هلم ‪ :‬بياوريد ‪.‬‬
‫يعدلون ‪ :‬معادل قرار می دهند ‪.‬‬

‫شيْئاً َوبِالْوَاِل َديْنِ‬

‫ش ِركُو ْا بِهِ َ‬
‫ل تُ ْ‬
‫حرّمَ َربّكُمْ عََل ْيكُمْ َأ ّ‬‫ل مَا َ‬ ‫ل َتعَاَلوْاْ َأتْ ُ‬
‫کلمه ( املق ) در آيه ‪ 151‬سوره انعام{ قُ ْ‬
‫ن إمْلَقٍ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫لدَكُم مّ ْ‬‫ل تَ ْقتُلُواْ أَ ْو َ‬
‫حسَاناً َو َ‬
‫إِ ْ‬
‫فقر و تنگدستی ‪.‬‬
‫کلمه ( صدف عن ) در آيه ‪ 157‬سوره انعام{ أَ ْو َتقُولُواْ َلوْ َأنّا أُنزِلَ عََل ْينَا ا ْل ِكتَابُ َل ُكنّا أَ ْهدَى ِم ْنهُ ْم فَ َقدْ جَاءكُم‬
‫ن آيَاتِنَا سُوءَ‬ ‫ص ِدفُونَ عَ ْ‬ ‫ن يَ ْ‬ ‫سنَجْزِي اّلذِي َ‬ ‫ع ْنهَا َ‬
‫صدَفَ َ‬ ‫ب بِآيَاتِ الّ َو َ‬ ‫حمَةٌ َفمَنْ أَظَْل ُم ِممّن َكذّ َ‬
‫َبيّنَ ٌة مّن ّرّبكُمْ وَ ُهدًى وَ َر ْ‬
‫ص ِدفُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ب ِبمَا كَانُو ْا يَ ْ‬ ‫ا ْل َعذَا ِ‬
‫رويگردان و منصرف شد ‪.‬‬

‫حنِيفاً َومَا‬
‫ستَقِي ٍم دِينًا ِقيَمًا مّلّةَ ِإبْرَاهِيمَ َ‬
‫ط مّ ْ‬
‫کلمه ( قيما ) در آيه ‪ 161‬سوره انعام{ قُلْ ِإّننِي َهدَانِي َربّي إِلَى صِرَا ٍ‬
‫ن مِنَ ا ْلمُشْ ِركِينَ } به چه معناست ؟‬
‫كَا َ‬
‫با ارزش ‪.‬‬

‫حيَايَ َو َممَاتِي لِّ َربّ‬

‫سكِي َومَ ْ‬
‫لتِي َونُ ُ‬
‫کلمات ( نسک ـ محيا ـ مماة ) در آيه ‪ 162‬سوره انعام{ قُلْ إِنّ صَ َ‬
‫ا ْلعَاَلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫نسک ‪ :‬عبادت ‪ .‬حج ‪ .‬قربانی ‪.‬‬
‫محيا ‪ :‬زندگی ‪ .‬زيستن ‪.‬‬
‫مماة ‪ :‬مرگ ‪ .‬مردن ‪.‬‬

‫ق َبعْضٍ دَ َرجَاتٍ‬
‫ضكُ ْم َفوْ َ‬
‫لئِفَ الَرْضِ َو َرفَعَ َبعْ َ‬
‫جعََلكُمْ خَ َ‬
‫کلمه ( خلئف) در آيه ‪ 165‬سوره انعام{ وَهُوَ اّلذِي َ‬
‫ّل َيبْلُ َوكُ ْم فِي مَا آتَاكُمْ إِنّ َرّبكَ سَرِيعُ ا ْل ِعقَابِ وَِإنّهُ َلغَفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫جمع خليفه ‪ ،‬جانشينان ‪ .‬يعنی هر گروهی جانشين گروه ديگری در اين زمين ميگردد ‪.‬‬

‫اعراف ‪:‬‬
‫سنَا َبيَاتاً أَوْ هُ ْم قَآئِلُونَ } به‬
‫کلمات ( بياتا ـ قائلون ) در آيه ‪ 4‬سوره اعراف{ َوكَم مّن قَ ْريَةٍ أَهَْل ْكنَاهَا َفجَاءهَا بَ ْأ ُ‬
‫چه معناست ؟‬
‫بياتا ‪ :‬شب هنگام‬
‫‪38‬‬
 ‫قائلون ‪ :‬خفتگان در نيمروز‬

‫کلمه ( انظرنی ) در آيه ‪ 14‬سوره اعراف{ قَالَ أَنظِ ْرنِي ِإلَى يَوْ ِم ُي ْبعَثُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مرا مهلت ده ‪ .‬مراد اينکه مرا زنده دار و مميران ‪.‬‬

‫کلمه ( المنظرين ) در آيه ‪ 15‬سوره اعراف{ قَالَ ِإّنكَ مِنَ المُنظَرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫مهلت يافتگان ‪ .‬مهلت داده شدگان‬

‫خلْ ِفهِمْ وَعَنْ َأ ْيمَا ِنهِمْ وَعَن‬

‫کلمات ( أيمان ـ شمائل ) در آيه ‪ 17‬سوره اعراف{ ثُ ّم ل ِتيَ ّنهُم مّن َبيْنِ َأ ْيدِيهِمْ َومِنْ َ‬
‫جدُ َأ ْكثَرَهُمْ شَاكِرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ل تَ ِ‬
‫شمَآئِِلهِمْ َو َ‬
‫َ‬
‫أيمان ‪ :‬جمع يمين ‪ ،‬طرف راست‬
‫شمائل ‪ :‬جمع شمال ‪ ،‬طرف چپ‬

‫ج َهنّمَ‬
‫لمْلنّ َ‬
‫ك ِمنْهُ ْم َ‬
‫ج ِم ْنهَا مَذْؤُومًا مّدْحُوراً ّلمَن َتبِ َع َ‬
‫خرُ ْ‬
‫کلمه ( مذووما ) در آيه ‪ 18‬سوره اعراف{ قَالَ ا ْ‬
‫ج َمعِينَ } به چه معناست ؟‬
‫مِنكُمْ َأ ْ‬
‫مذوم و ننگين ‪ .‬حقير‬

‫ع ْن ُهمَا مِن سَوْءَاتِ ِهمَا‬

‫شيْطَانُ ِل ُي ْبدِيَ َل ُهمَا مَا وُورِيَ َ‬
‫سوَسَ َل ُهمَا ال ّ‬
‫کلمه ( سوءآت ) در آيه ‪ 20‬سوره اعراف{ فَوَ ْ‬
‫جرَةِ ِإلّ أَن َتكُونَا مََل َكيْنِ أَ ْو َتكُونَا مِنَ الْخَاِلدِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل مَا َنهَا ُكمَا َرّب ُكمَا عَنْ هَـذِهِ الشّ َ‬
‫َوقَا َ‬
‫جمع سوءة به معنی عورت و شرمگاه‬

‫صحِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫س َم ُهمَا ِإنّي َل ُكمَا َلمِنَ النّا ِ‬ ‫کلمه ( قاسم ) در آيه ‪ 21‬سوره اعراف{ و َقَا َ‬
‫سوگند خورد ‪.‬‬
‫سوْءَا ُت ُهمَا‬
‫کلمات ( طفقا ـ يخصفان ) در آيه ‪ 22‬سوره اعراف{ َدَلّ ُهمَا ِبغُرُو ٍر فََلمّا ذَاقَا الشّجَرَ َة َبدَتْ َل ُهمَا َ‬
‫عدُوّ‬
‫شيْطَآنَ َل ُكمَا َ‬ ‫جنّةِ َونَادَا ُهمَا َرّب ُهمَا أََلمْ َأ ْنهَ ُكمَا عَن تِ ْل ُكمَا الشّجَرَةِ وََأقُل ّل ُكمَا إِنّ ال ّ‬
‫صفَانِ عََل ْي ِهمَا مِن وَرَقِ الْ َ‬
‫طفِقَا يَخْ ِ‬
‫وَ َ‬
‫ّمبِينٌ } به چه معناست ؟‬
‫طفقا ‪ :‬شروع کردند ‪.‬‬
‫يخصفان ‪ :‬از ماده خصف به معنی الصاق و چشباندن ‪.‬‬

‫کلمه ( يواری ـ ريشا ) در آيه ‪ 26‬سوره اعراف{ يَا َبنِي آدَ َم َقدْ أَنزَ ْلنَا عََل ْيكُمْ ِلبَاسًا يُوَارِي سَ ْوءَا ِتكُمْ وَرِيشاً‬
‫ن آيَاتِ الّ َلعَّلهُ ْم َيذّكّرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫خيْ ٌر ذَِلكَ مِ ْ‬
‫ى ذَِلكَ َ‬
‫وَِلبَاسُ التّقْ َو َ‬
‫يواری ‪ :‬می پوشاند ‪ ،‬پنهان می دارد ‪.‬‬
‫ريشا ‪ :‬پر در اينجا مراد لباس و زينت و وسايا آرايش است ‪.‬‬

‫ن َكمَا َأخْرَجَ َأبَ َويْكُم‬

‫شيْطَا ُ‬ ‫ل يَ ْف ِتنَ ّنكُمُ ال ّ‬
‫کلمات ( ليفتننکم ـ ينزع ـ قبيل ) در آيه ‪ 27‬سوره اعراف{ يَا َبنِي آدَ َم َ‬
‫شيَاطِينَ أَوِْليَاء‬ ‫جعَ ْلنَا ال ّ‬
‫ل تَرَ ْو َنهُمْ ِإنّا َ‬ ‫ث َ‬‫حيْ ُ‬ ‫س ُهمَا ِليُ ِر َيهُمَا سَوْءَا ِت ِهمَا ِإنّ ُه يَرَاكُمْ هُوَ َو َقبِيلُ ُه مِنْ َ‬
‫ع ْن ُهمَا ِلبَا َ‬
‫جنّ ِة يَن ِزعُ َ‬
‫مّنَ الْ َ‬
‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫لِّلذِينَ َ‬
‫ليفتننکم ‪ :‬شما را گوا نزند ‪ ،‬نفريبد ‪.‬‬
‫ينزع ‪ :‬به در می آورد ‪ ،‬می کند ‪.‬‬
‫قبيل ‪ :‬اعوان ‪ ،‬ياران و همدستان ‪.‬‬

‫لثْمَ وَا ْلبَغْيَ‬

‫ظهَ َر ِم ْنهَا َومَا بَطَنَ وَا ِ‬
‫ش مَا َ‬
‫حرّمَ َربّيَ الْفَوَاحِ َ‬
‫کلمه ( البغی ) در آيه ‪ 33‬سوره اعراف{ قُلْ ِإّنمَا َ‬
‫ل َتعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل مَا َ‬
‫ل بِهِ سُلْطَاناً وَأَن تَقُولُواْ عَلَى ا ّ‬
‫ل مَا َل ْم ُينَزّ ْ‬
‫ش ِركُو ْا بِا ّ‬
‫ِبغَيْرِ ا ْلحَقّ وَأَن تُ ْ‬
‫ظلم و ستم ‪.‬‬

‫َولَ‬ ‫ستَ ْأخِرُونَ سَاعَةً‬

‫ل َفِإذَا جَاء أَجَُل ُه ْم لَ يَ ْ‬
‫کلمه ( ساعة ) در آيه ‪ 34‬سوره اعراف{وَِلكُلّ ُأمّةٍ َأجَ ٌ‬
‫ستَ ْق ِدمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫يَ ْ‬
‫مراد کمترين وقت ممکن است ‪.‬‬

‫ت مِن َقبِْلكُم‬ ‫ل ادْخُلُو ْا فِي ُأمَ ٍم َقدْ خََل ْ‬

‫کلمات ( أختها ـ أخراهم ـ أولهم ـ ضعفا ) در آيه ‪ 38‬سوره اعراف{ َا َ‬
‫جمِيعًا قَالَتْ ُأخْرَاهُ ْم لُولَ ُهمْ َرّبنَا‬ ‫حتّى ِإذَا ادّا َركُو ْا فِيهَا َ‬
‫ختَهَا َ‬
‫س فِي النّا ِر كُّلمَا دَخَلَتْ ُأمّةٌ ّل َعنَتْ ُأ ْ‬ ‫مّن الْجِنّ وَالِن ِ‬
‫ضعْفٌ وَلَـكِن لّ َتعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ضعْفًا مّنَ النّا ِر قَالَ ِلكُلّ ِ‬ ‫عذَاباً ِ‬ ‫هَـؤُلء َأضَلّونَا فَآ ِتهِمْ َ‬
‫‪39‬‬
 ‫أختها ‪ :‬خواهرش ‪ .‬در اينجا مراد همجنس و همکيش است ‪.‬‬
‫أخراهم ‪ :‬پسينيان ‪ .‬مراد پيروان و تقليد کنندگان است ‪.‬‬
‫أولهم ‪ :‬پيشينيان ‪ .‬مراد پيشوايان و تقليد شدگان ‪.‬‬
‫ضعفا ‪ :‬دو چندان ‪.‬‬

‫ل تُ َفتّحُ َلهُمْ‬
‫ع ْنهَا َ‬
‫س َتكْبَرُواْ َ‬
‫ن كَ ّذبُو ْا بِآيَا ِتنَا وَا ْ‬
‫کلمات ( يلج ـ سم ـ الخياط ) در آيه ‪ 40‬سوره اعراف{ إِنّ اّلذِي َ‬
‫ك نَجْزِي ا ْلمُجْ ِرمِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫خيَاطِ َو َكذَِل َ‬
‫ل فِي سَمّ ا ْل ِ‬
‫جمَ ُ‬
‫حتّى يَلِجَ ا ْل َ‬
‫جنّةَ َ‬
‫ل يَدْخُلُونَ الْ َ‬
‫سمَاء َو َ‬
‫َأبْوَابُ ال ّ‬
‫يلج ‪ :‬داخل شود ‪.‬‬
‫سم ‪ :‬سوراخ ‪.‬‬
‫الخياط ‪ :‬سوزن ‪.‬‬

‫جزِي‬
‫ج َهنّ َم ِمهَادٌ َومِن فَ ْو ِقهِمْ غَوَاشٍ َو َكذَِلكَ نَ ْ‬
‫کلمات ( مهاد ـ غواش ) در آيه ‪ 41‬سوره اعراف{َلهُم مّن َ‬
‫الظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫مهاد ‪ :‬بستر ‪ ،‬زير انداز‪.‬‬
‫غواش ‪ :‬جمع غاشية ‪ ،‬بالپوش ‪ .‬پوشش ‪.‬‬

‫ل ْنهَارُ ‪ } ..‬به‬
‫ح ِتهِمُ ا َ‬
‫ل تَجْرِي مِن تَ ْ‬
‫صدُورِهِم مّنْ غِ ّ‬
‫عنَا مَا فِي ُ‬
‫کلمه ( غل ) در آيه ‪ 43‬سوره اعراف{ َونَزَ ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫کينه ‪ ،‬دشمنی ‪.‬‬

‫کلمه ( موذن ) در آيه ‪ 44‬سوره اعراف{ ‪ ....‬قَالُو ْا َنعَ ْم َفَأذّنَ مُ َؤذّنٌ َب ْي َنهُمْ أَن ّل ْعنَةُ الّ عَلَى الظّاِلمِينَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫ندا دهنده ‪.‬‬

‫ل بِسِيمَاهُمْ‬
‫ل َيعْ ِرفُونَ كُ ّ‬
‫عرَافِ ِرجَا ٌ‬
‫حجَابٌ وَعَلَى الَ ْ‬
‫کلمه ( العراف ) در آيه ‪ 46‬سوره اعراف{ َ َب ْينَ ُهمَا ِ‬
‫ط َمعُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫جنّةِ أَن سَلَمٌ عََل ْيكُمْ لَ ْم َيدْخُلُوهَا وَهُ ْم يَ ْ‬
‫صحَابَ ا ْل َ‬
‫َونَادَوْاْ أَ ْ‬
‫جمع عرف بلندی ها ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا مَعَ‬

‫ل تَ ْ‬
‫کلمه ( تلقاء ) در آيه ‪ 47‬سوره اعراف{ وَِإذَا صُ ِر َفتْ َأبْصَارُهُ ْم تِلْقَاء أَصْحَابِ النّا ِر قَالُواْ َرّبنَا َ‬
‫ا ْلقَوْمِ الظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جهت و سو ‪.‬‬

‫جنّةِ أَنْ َأفِيضُواْ عََل ْينَا مِنَ ا ْلمَاء أَوْ‬

‫کلمه ( أفيضوا ) در آيه ‪ 50‬سوره اعراف{ َونَادَى َأصْحَابُ النّارِ َأصْحَابَ ا ْل َ‬
‫علَى ا ْلكَافِرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ح ّر َمهُمَا َ‬
‫ل قَالُواْ إِنّ الّ َ‬
‫ِممّا رَ َز َقكُمُ ا ّ‬
‫عطا کنيد ‪.‬‬

‫ستَوَى‬‫ستّةِ َأيّا ٍم ثُمّ ا ْ‬

‫ض فِي ِ‬ ‫سمَاوَاتِ وَالَرْ َ‬ ‫کلمه ( حثيثا ) در آيه ‪ 54‬سوره اعراف{ إِنّ َرّبكُمُ الّ اّلذِي خََلقَ ال ّ‬
‫لمْرُ َتبَا َركَ الّ‬‫ت بَِأمْرِهِ َألَ لَهُ ا ْلخَلْقُ وَا َ‬
‫سخّرَا ٍ‬‫شمْسَ وَا ْل َقمَرَ وَالنّجُو َم مُ َ‬
‫حثِيثاً وَال ّ‬
‫ش ُيغْشِي الّليْلَ ال ّنهَا َر يَطُْلبُهُ َ‬
‫عَلَى ا ْلعَرْ ِ‬
‫رَبّ ا ْلعَاَلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫با سرعت ‪ ،‬شتابان ‪.‬‬

‫حتّى ِإذَا َأ َقلّتْ‬

‫حمَتِهِ َ‬
‫ح بُشْرًا َبيْنَ َيدَيْ َر ْ‬
‫کلمات ( أقلت ـ سقنا ) در آيه ‪ 57‬سوره اعراف{ وَهُوَ اّلذِي يُرْسِلُ ال ّريَا َ‬
‫ك نُخْرِجُ الْم ْوتَى َلعَّلكُ ْم َتذَكّرُونَ } به چه‬ ‫ت َكذَِل َ‬
‫جنَا بِ ِه مِن كُلّ ال ّثمَرَا ِ‬
‫خرَ ْ‬
‫ت فَأَن َز ْلنَا بِهِ ا ْلمَاء فَأَ ْ‬
‫سَحَابًا ثِقَالً سُ ْقنَاهُ ِلبََلدٍ ّميّ ٍ‬
‫معناست ؟‬
‫أقلت ‪ :‬برداشت ‪.‬‬
‫سقنا ‪ :‬رانديم ‪.‬‬

‫ل َنكِداً‬
‫خرُجُ ِإ ّ‬
‫ل يَ ْ‬
‫ث َ‬
‫خبُ َ‬
‫ج َنبَاتُ ُه بِِإذْنِ َربّهِ وَاّلذِي َ‬
‫ب يَخْرُ ُ‬
‫طيّ ُ‬
‫کلمه ( نکدا ) در آيه ‪ 58‬سوره اعراف{ وَا ْلبَلَدُ ال ّ‬
‫ش ُكرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ف اليَاتِ ِلقَوْ ٍم يَ ْ‬
‫ك نُصَرّ ُ‬
‫كَذَِل َ‬
‫پر درد و سر و کم سود ‪.‬‬

‫‪40‬‬
 ‫ن كَ ّذبُو ْا بِآيَا ِتنَا‬
‫ن َمعَهُ فِي الْ ُف ْلكِ وَأَغْ َر ْقنَا اّلذِي َ‬
‫ج ْينَاهُ وَاّلذِي َ‬
‫کلمه ( عمين ) در آيه ‪ 64‬سوره اعراف{ َفكَ ّذبُو ُه فَأَن َ‬
‫عمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ِإّنهُ ْم كَانُو ْا قَوْماً َ‬
‫جمع عمی ‪ ،‬نابينايان ‪ .‬کوران ‪.‬‬

‫خلَفَاء مِن َبعْدِ عَادٍ َوبَوَّأكُ ْم فِي‬

‫جعََلكُمْ ُ‬
‫کلمات ( بوأ ـ تنحتون ـ سهول ) در آيه ‪ 74‬سوره اعراف{وَا ْذكُرُواْ ِإذْ َ‬
‫سدِينَ } به‬ ‫ض مُفْ ِ‬
‫ل ُبيُوتًا فَا ْذكُرُواْ آلء الّ َولَ َت ْعثَوْا فِي الَ ْر ِ‬
‫جبَا َ‬
‫حتُونَ الْ ِ‬
‫سهُوِلهَا قُصُوراً َو َتنْ ِ‬
‫ن مِن ُ‬‫خذُو َ‬
‫ض َتتّ ِ‬
‫الَرْ ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫بوأ ‪ :‬استقرار بخشيد ‪.‬‬
‫تنحتون ‪ :‬ميتراشد ‪.‬‬
‫سهول ‪ :‬جمع سهل ‪ ،‬دشتها ‪.‬‬

‫ح ا ْئ ِتنَا‬
‫عتَوْاْ عَنْ َأمْرِ َرّبهِمْ َوقَالُو ْا يَا صَالِ ُ‬
‫کلمات ( عقروا ـ عتوا ) در آيه ‪ 77‬سوره اعراف{ َفعَقَرُواْ النّاقَةَ وَ َ‬
‫ت مِنَ ا ْلمُرْسَلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ِبمَا َتعِ ُدنَا إِن كُن َ‬
‫عقروا ‪ :‬پی کردند ‪.‬‬
‫عتوا ‪ :‬سرکشی کردند ‪.‬‬

‫صبَحُو ْا فِي دَارِ ِهمْ جَا ِثمِينَ } به چه‬

‫جفَ ُة فَأَ ْ‬
‫خذَ ْتهُمُ الرّ ْ‬
‫کلمات ( الرجفة ـ جاثمين ) در آيه ‪ 78‬سوره اعراف{ََأ َ‬
‫معناست ؟‬
‫الرجفة ‪ :‬زلزله ‪.‬‬
‫جاثمين ‪ :‬بر زانو ها افتادگان ‪.‬‬

‫ت مِنَ ا ْلغَابِرِينَ } به چه معناست ؟‬

‫ل امْ َرَأتَهُ كَانَ ْ‬
‫ج ْينَاهُ وَأَهْلَهُ ِإ ّ‬
‫کلمه ( الغابرين ) در آيه ‪ 83‬سوره اعراف{ َأَن َ‬
‫ماندگاران ‪ ،‬هلک شدگان ‪.‬‬

‫ل تَ َوكّ ْلنَا َرّبنَا ا ْفتَحْ َب ْي َننَا‬

‫يءٍ عِلْماً عَلَى ا ّ‬
‫کلمه ( الفاتحين ) در آيه ‪ 89‬سوره اعراف{ ‪َ ...‬رّبنَا وَسِعَ َربّنَا كُلّ شَ ْ‬
‫خيْرُ ا ْلفَاتِحِينَ } به چه معناست ؟‬
‫َو َبيْنَ قَ ْو ِمنَا بِا ْلحَقّ وَأَنتَ َ‬
‫قضات ‪ ،‬داوران ‪.‬‬

‫ش َعيْبًا كَانُواْ هُمُ‬

‫ن كَ ّذبُواْ ُ‬
‫شعَيْبًا كَأَن لّ ْم َيغْنَوْ ْا فِيهَا اّلذِي َ‬
‫ن َكذّبُواْ ُ‬
‫کلمه ( لم يغنوا ) در آيه ‪ 92‬سوره اعراف{ اّلذِي َ‬
‫سرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫الْخَا ِ‬
‫بسر نبرده اند ‪ .‬نبوده اند ‪.‬‬

‫صحْتُ َل ُكمْ‬
‫ل يَا قَ ْومِ لَ َقدْ َأبَْل ْغتُكُمْ رِسَالَتِ َربّي َونَ َ‬
‫ع ْنهُمْ َوقَا َ‬
‫کلمه ( آسی ) در آيه ‪ 93‬سوره اعراف{ َفتَوَلّى َ‬
‫َف َكيْفَ آسَى عَلَى قَوْ ٍم كَافِرِينَ} به چه معناست ؟‬
‫محزون ميشوم ‪ .‬غم و اندوه می خورم ‪.‬‬

‫س آبَاءنَا الضّرّاء‬
‫حتّى عَفَواْ ّوقَالُو ْا َقدْ مَ ّ‬
‫سنَةَ َ‬
‫حَ‬‫سّيئَةِ الْ َ‬
‫کلمه ( عفوا ) در آيه ‪ 95‬سوره اعراف{ ثُ ّم َبدّ ْلنَا َمكَانَ ال ّ‬
‫شعُرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل يَ ْ‬
‫خ ْذنَاهُم َب ْغتَةً وَهُ ْم َ‬
‫وَالسّرّاء فَأَ َ‬
‫فزونی يافتند چه در اموال و چه در انفس ‪.‬‬

‫سنَا ضُحًى وَهُ ْم يَ ْل َعبُونَ } به چه‬

‫کلمه ( ضحی ) در آيه ‪ 98‬سوره اعراف{ أَوَ َأمِنَ أَهْلُ ا ْلقُرَى أَن يَ ْأ ِت َيهُمْ َبأْ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫وقت چاشتگاه ‪.‬‬

‫ن مّبِينٌ } به چه معناست ؟‬
‫ي ُث ْعبَا ٌ‬
‫کلمه ( ثعبان ) در آيه ‪ 107‬سوره اعراف{ فََألْقَى عَصَا ُه فَِإذَا هِ َ‬
‫اژدها ‪ .‬مار بزرگ ‪.‬‬

‫شرِينَ } به چه‬
‫ل فِي ا ْل َمدَآئِنِ حَا ِ‬
‫سْ‬‫کلمه ( أرجه ) در آيه ‪ 111‬سوره اعراف{ قَالُواْ أَ ْرجِهْ وََأخَاهُ َوأَرْ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫کار او را به تاخير بيانداز ‪.‬‬

‫‪41‬‬
‫} به چه‬ ‫کلمه ( الملقين ) در آيه ‪ 115‬سوره اعراف{ قَالُو ْا يَا مُوسَى ِإمّا أَن تُ ْلقِيَ وَِإمّا أَن ّنكُونَ نَحْنُ ا ْلمُلْقِينَ‬
‫معناست ؟‬
‫اندازندگان ‪.‬‬

‫ستَرْ َهبُوهُمْ وَجَاءوا‬

‫عيُنَ النّاسِ وَا ْ‬
‫سحَرُواْ أَ ْ‬
‫کلمه ( استرهبوهم ) در آيه ‪ 116‬سوره اعراف{ قَالَ َألْقُوْ ْا فََلمّا أَ ْلقَوْاْ َ‬
‫عظِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫بِسِحْرٍ َ‬
‫آنان را به هراس فراوانی انداخت ‪.‬‬

‫ف مَا‬
‫ي تَلْ َق ُ‬
‫ك فَِإذَا هِ َ‬
‫ح ْينَا إِلَى مُوسَى أَنْ َألْقِ عَصَا َ‬
‫کلمات ( تلقف ـ يأفکون ) در آيه ‪ 117‬سوره اعراف{ وََأوْ َ‬
‫يَ ْأ ِفكُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تلقف ‪ :‬می بلعد ‪ .‬قورت می دهد ‪.‬‬
‫يأفکون ‪ :‬بهم می بافتند ‪ .‬به دروغ سرهم ميکردند ‪ .‬از ماده افک به معنی بدترين دروغ ‪ .‬بهتان و افتراء ‪.‬‬

‫ل مَا كَانُو ْا َي ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( وقع ـ بطل) در آيه ‪ 118‬سوره اعراف{ فَ َوقَعَ ا ْلحَقّ َوبَطَ َ‬
‫وقع ‪ :‬استوار و آشکار گرديد ‪.‬‬
‫بطل ‪ :‬پوچ وباطل شد ‪.‬‬

‫خرُجْ‬
‫ط ِم ْنهَا َفمَا َيكُونُ َلكَ أَن َت َت َكبّ َر فِيهَا فَا ْ‬
‫ل فَا ْهبِ ْ‬
‫کلمات ( انقلبوا ـ صاغرين ) در آيه ‪ 119‬سوره اعراف{ قَا َ‬
‫غرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ِإّنكَ مِنَ الصّا ِ‬
‫انقلبوا ‪ :‬برگشتند ‪.‬‬
‫صاغرين ‪ :‬رس‪.‬ايانه و زبونانه ‪.‬‬

‫ن آ َمنّا بِآيَاتِ َرّبنَا َلمّا جَاء ْتنَا َرّبنَا َأفْ ِرغْ‬

‫جمله ( ما تنقم منا ال ) در آيه ‪ 126‬سوره اعراف{ َومَا تَنقِ ُم ِمنّا ِإلّ أَ ْ‬
‫سِلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫صبْراً َوتَ َو ّفنَا مُ ْ‬
‫عََل ْينَا َ‬
‫و بر ما عيب نمی دانی مگر ‪.‬‬

‫صبِرُواْ إِنّ الَرْضَ لِّ‬

‫س َتعِينُوا بِالّ وَا ْ‬
‫ل مُوسَى لِقَ ْومِهِ ا ْ‬
‫کلمه ( يورثها من ) در آيه ‪ 128‬سوره اعراف{ قَا َ‬
‫عبَادِهِ وَا ْلعَا ِقبَةُ ِل ْلمُتّقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫يُو ِر ُثهَا مَن يَشَا ُء مِنْ ِ‬
‫آن را به کسانی وا ميگذارد ‪.‬‬

‫طيّرُواْ‬
‫سّيئَ ٌة يَ ّ‬
‫ص ْبهُمْ َ‬
‫سنَ ُة قَالُواْ َلنَا هَـذِهِ وَإِن تُ ِ‬
‫کلمه ( يطيروا ) در آيه ‪ 131‬سوره اعراف{ فَِإذَا جَاء ْتهُمُ ا ْلحَ َ‬
‫ل َيعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ِبمُوسَى َومَن ّمعَهُ أَل ِإّنمَا طَائِرُ ُهمْ عِندَ الّ وَلَـكِنّ َأ ْكثَرَهُ ْم َ‬
‫به معنی فال بد می زنند ‪.‬‬

‫جرَادَ وَالْ ُقمّلَ‬

‫عَليْهِمُ الطّوفَانَ وَالْ َ‬
‫کلمات ( الجراد ـ قمل ـ الضفادع ) در آيه ‪ 133‬سوره اعراف{ فََأرْسَ ْلنَا َ‬
‫ج ِرمِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫س َتكْبَرُواْ َوكَانُو ْا قَوْمًا مّ ْ‬
‫ت فَا ْ‬
‫ت مّ َفصّلَ ٍ‬
‫وَالضّفَادِعَ وَالدّ َم آيَا ٍ‬
‫الجراد ‪ :‬ملخ ‪.‬‬
‫قمل ‪ :‬شپش ‪.‬‬
‫الضفادع ‪ :‬جمع ضفدع ‪ ،‬قورباغه ‪.‬‬

‫عهِدَ‬
‫ك ِبمَا َ‬
‫ج ُز قَالُو ْا يَا مُوسَى ا ْدعُ َلنَا َرّب َ‬
‫کلمه ( الرجز ) در آيه ‪ 134‬سوره اعراف{ وََلمّا َوقَعَ عََل ْيهِمُ الرّ ْ‬
‫ن َم َعكَ َبنِي ِإسْرَائِيلَ } به چه معناست ؟‬ ‫عنّا الرّجْزَ َلنُ ْؤ ِمنَنّ َلكَ َوَلنُرْسِلَ ّ‬
‫شفْتَ َ‬
‫عِن َدكَ َلئِن كَ َ‬
‫عذابی که دلها از آن به لرزه در آيد ‪.‬‬

‫صنَعُ ِفرْعَوْنُ َوقَ ْومُهُ َومَا‬

‫ن يَ ْ‬
‫صبَرُواْ َو َدمّ ْرنَا مَا كَا َ‬
‫جمله ( کانوا يعرشون ) در آيه ‪ 137‬سوره اعراف{‪ ...‬بِمَا َ‬
‫كَانُو ْا َيعْرِشُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بر می افراشتند و استوار می داشتند ‪.‬‬

‫علَى قَوْ ٍم َي ْعكُفُونَ عَلَى‬

‫سرَائِيلَ ا ْلبَحْ َر فََأتَوْاْ َ‬
‫کلمه ( يعکفون ) در آيه ‪ 138‬سوره اعراف{ وَجَاوَ ْزنَا ِب َبنِي إِ ْ‬
‫جهَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫جعَل ّلنَا إِلَـهًا َكمَا َلهُمْ آِلهَ ٌة قَالَ ِإّنكُ ْم قَوْ ٌم تَ ْ‬
‫صنَامٍ ّلهُ ْم قَالُو ْا يَا مُوسَى ا ْ‬
‫أَ ْ‬
‫مواظب عبادت و ملزم پزستش بودند ‪.‬‬

‫‪42‬‬
 ‫ل مّا كَانُو ْا َي ْعمَلُونَ } به چه‬
‫طٌ‬‫کلمه ( متبر ) در آيه ‪ 139‬سوره اعراف{ إِنّ هَـؤُلء ُم َتبّ ٌر مّا هُ ْم فِيهِ َوبَا ِ‬
‫معناست ؟‬
‫نابود شده و ويران گشته ‪.‬‬

‫لثِينَ َليْلَةً وََأ ْت َممْنَاهَا ِبعَشْ ٍر َفتَ ّم مِيقَاتُ َربّهِ‬

‫سدِينَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( ميقات ) در آيه ‪ 142‬سوره اعراف{ وَوَاعَ ْدنَا مُوسَى ثَ َ‬
‫سبِيلَ ا ْل ُمفْ ِ‬ ‫ل َتّتبِعْ َ‬
‫ل مُوسَى لَخِيهِ هَارُونَ اخُْل ْفنِي فِي قَ ْومِي وَأَصْلِحْ َو َ‬
‫أَ ْر َبعِينَ َليْلَةً َوقَا َ‬
‫مدت تعيين شده ‪ .‬وقت معين ‪.‬‬

‫کلمات ( دکا ـ خر ـ صعقا ) در آيه ‪ 143‬سوره اعراف{ وََلمّا جَاء مُوسَى ِلمِيقَا ِتنَا َوكَّلمَهُ َربّ ُه قَالَ رَبّ أَ ِرنِي‬
‫خرّ‬
‫جعَلَ ُه َدكّا وَ َ‬
‫جبَلِ َ‬
‫جلّى َربّهُ لِ ْل َ‬
‫ف تَرَانِي فََلمّا تَ َ‬
‫ستَقَ ّر َمكَانَ ُه فَسَ ْو َ‬
‫ل فَإِنِ ا ْ‬
‫جبَ ِ‬
‫ظرْ إِلَى الْ َ‬‫ك قَالَ لَن تَرَانِي وَلَـكِنِ ان ُ‬ ‫أَنظُرْ إَِل ْي َ‬
‫ك ُتبْتُ إَِل ْيكَ وََأنَاْ أَوّلُ ا ْلمُ ْؤ ِمنِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫سبْحَا َن َ‬
‫ق قَالَ ُ‬
‫صعِقًا فََلمّا َأفَا َ‬
‫موسَى َ‬
‫دکا ‪ :‬درهم کوبيده ‪.‬‬
‫خر ‪ :‬فرو افتاد ‪.‬‬
‫صعقا ‪ :‬مدهوش افتاده ‪.‬‬

‫ط فَي َأيْدِيهِمْ وَرََأوْاْ َأّنهُ ْم َقدْ ضَلّو ْا قَالُواْ َلئِن لّمْ‬

‫سقِ َ‬
‫جمله ( سقط فی ايديهم ) در آيه ‪ 149‬سوره اعراف{ وََلمّا ُ‬
‫ح ْمنَا َرّبنَا َو َيغْ ِفرْ َلنَا َل َنكُونَنّ مِنَ ا ْلخَاسِرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫يَرْ َ‬
‫بسی پشيمان شدند و افسوس فراوان خوردند ‪.‬‬

‫صرَهُمْ وَالَغْلَلَ اّلتِي كَانَتْ عََل ْيهِمْ‬

‫ع ْنهُمْ إِ ْ‬
‫کلمات ( اصر ـ عزروه ) در آيه ‪ 157‬سوره اعراف{ ‪َ ..‬يَضَعُ َ‬
‫ل َمعَهُ أُوْلَـ ِئكَ هُمُ ا ْل ُمفْلِحُونَ } به چه معناست ؟‬‫صرُوهُ وَا ّت َبعُواْ النّورَ اّلذِيَ أُنزِ َ‬
‫فَاّلذِينَ آ َمنُو ْا بِهِ وَعَزّرُوهُ َونَ َ‬
‫اصر ‪ :‬بار سنگين ‪ .‬مراد تکاليف سخت است ‪.‬‬
‫عزروه ‪ :‬او را حمايت کند ‪.‬‬

‫حرِ ِإذْ َي ْعدُونَ‬

‫ضرَةَ ا ْلبَ ْ‬‫کلمه ( حاضرة البحر ) در آيه ‪ 163‬سوره اعراف{ وَاسْأَ ْل ُهمْ عَنِ الْ َق ْريَةِ اّلتِي كَانَتْ حَا ِ‬
‫سقُونَ } به چه‬ ‫ك نَبْلُوهُم ِبمَا كَانُوا يَفْ ُ‬
‫ل تَ ْأتِيهِ ْم َكذَِل َ‬
‫ن َ‬
‫سبِتُو َ‬
‫ل يَ ْ‬
‫س ْبتِهِمْ شُرّعاً َويَوْ َم َ‬
‫سبْتِ ِإذْ َت ْأتِيهِمْ حِيتَا ُنهُ ْم يَوْمَ َ‬
‫فِي ال ّ‬
‫معناست ؟‬
‫مشرف بر دريا‬

‫خذْنَا‬
‫ن يَ ْنهَوْنَ عَنِ السّوءِ وََأ َ‬
‫ج ْينَا اّلذِي َ‬
‫کلمه ( بئيس ) در آيه ‪ 165‬سوره اعراف{ فََلمّا نَسُو ْا مَا ُذكّرُو ْا بِهِ أَن َ‬
‫سقُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫س بِمَا كَانُو ْا يَفْ ُ‬
‫ب َبئِي ٍ‬
‫ظَلمُو ْا ِبعَذَا ٍ‬
‫اّلذِينَ َ‬
‫سخت ‪ .‬شديد ‪.‬‬

‫خذُو ْا مَا‬
‫ظنّواْ َأنّهُ وَاقِ ٌع بِهِمْ ُ‬
‫ل فَ ْو َقهُ ْم كََأنّهُ ظُلّةٌ وَ َ‬
‫جبَ َ‬
‫کلمات ( نتقنا ـ ظلة ) در آيه ‪ 171‬سوره اعراف{وَإِذ َنتَ ْقنَا ا ْل َ‬
‫آ َتيْنَاكُم بِقُوّةٍ وَا ْذكُرُو ْا مَا فِيهِ َلعَّلكُ ْم َتتّقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نتقنا ‪ :‬از جای کنديم ‪.‬‬
‫ظلة ‪ :‬سايبان ‪.‬‬

‫خ ِمنْهَا َفَأ ْتبَعَهُ‬

‫ي آ َت ْينَا ُه آيَا ِتنَا فَانسَلَ َ‬
‫کلمات ( انسلخ ـ الغاوين ) در آيه ‪ 175‬سوره اعراف{ وَاتْلُ عََل ْيهِ ْم َنبَأَ اّلذِ َ‬
‫ن مِنَ ا ْلغَاوِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ن َفكَا َ‬
‫شيْطَا ُ‬
‫ال ّ‬
‫انسلخ ‪ :‬پوست انداخت ‪ .‬در اينجا مراد اينست که نسبت به آيات کافر شد و به ترک آنها گفت ‪.‬‬
‫الغاوين ‪ :‬گمراهان ‪.‬‬

‫ش ْئنَا َل َر َف ْعنَا ُه ِبهَا وَلَـ ِكنّهُ أَخَْلدَ إِلَى‬

‫جمله و کلمه ( أخلد الی الرض ـ يلهث ) در آيه ‪ 176‬سوره اعراف{ وَلَوْ ِ‬
‫ن كَ ّذبُو ْا بِآيَا ِتنَا‬
‫حمِلْ عََليْ ِه يَ ْلهَثْ أَ ْو َتتْ ُركْ ُه يَ ْلهَث ذِّلكَ َمثَلُ ا ْلقَوْمِ اّلذِي َ‬
‫الَرْضِ وَاتّبَعَ هَوَا ُه َف َمثَلُ ُه َك َمثَلِ ا ْلكَلْبِ إِن تَ ْ‬
‫صصِ ا ْلقَصَصَ َلعَّلهُ ْم َيتَ َفكّرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫فَاقْ ُ‬
‫أخلد الی الرض ‪ :‬به دنيا چسبيده و بدان گراييد ‪.‬‬
‫يلهث ‪ :‬زبان بيرون می آورد ‪.‬‬

‫ن ِبهَا‬
‫ب لّ يَ ْف َقهُو َ‬
‫ج َهنّمَ َكثِيرًا مّنَ الْجِنّ وَالِنسِ َلهُ ْم قُلُو ٌ‬
‫کلمه ( ذرأنا ) در آيه ‪ 179‬سوره اعراف{ وَلَ َق ْد ذَرَ ْأنَا ِل َ‬
‫لنْعَا ِم بَلْ هُمْ َأضَلّ أُوْلَـ ِئكَ هُمُ ا ْلغَافِلُونَ } به چه‬ ‫س َمعُونَ ِبهَا ُأوْلَـ ِئكَ كَا َ‬
‫ل يَ ْ‬
‫ن ّ‬
‫ن ِبهَا وََلهُ ْم آذَا ٌ‬
‫صرُو َ‬
‫ل يُبْ ِ‬
‫ن ّ‬
‫عيُ ٌ‬
‫وََلهُمْ أَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫‪43‬‬
 ‫آفريده ايم ‪.‬‬

‫حدُونَ فِي‬
‫سنَى فَادْعُو ُه ِبهَا َوذَرُواْ اّلذِينَ يُ ْل ِ‬
‫سمَاء الْحُ ْ‬
‫لْ‬‫کلمه ( يلحدون ) در آيه ‪ 180‬سوره اعراف{ وَلِّ ا َ‬
‫ن مَا كَانُو ْا َي ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫سُيجْزَوْ َ‬
‫سمَآئِهِ َ‬
‫أَ ْ‬
‫اسامی را تحريف می کنند ‪.‬‬

‫ل َيعَْلمُونَ } به‬
‫ث َ‬
‫حيْ ُ‬
‫جهُم مّنْ َ‬
‫س َتدْرِ ُ‬
‫سنَ ْ‬
‫کلمه ( سنستدرجهم ) در آيه ‪ 182‬سوره اعراف{ وَاّلذِينَ َك ّذبُواْ بِآيَا ِتنَا َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫درجه به درجه باليشان می بريم و کم کم در پيله نعمت اسير و گرفتار شان ميسازيم ‪.‬‬

‫ن َك ْيدِي َمتِينٌ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( أملی ـ متين ) در آيه ‪ 183‬سوره اعراف{ وَُأمْلِي َلهُمْ إِ ّ‬
‫املی ‪ :‬مهلت می دهيم ‪.‬‬
‫متين ‪ :‬محکم و استوار ‪.‬‬

‫ن مُرْسَاهَا ُقلْ ِإّنمَا‬‫کلمات ( الساعة ـ مرساها ـ حفی ) در آيه ‪ 187‬سوره اعراف{ يَسْأَلُو َنكَ عَنِ السّاعَةِ َأيّا َ‬
‫ع ْنهَا قُلْ‬
‫ك كََأّنكَ حَ ِفيّ َ‬
‫سأَلُو َن َ‬
‫ل َب ْغتَةً يَ ْ‬
‫ل تَ ْأتِيكُمْ ِإ ّ‬
‫ض َ‬‫سمَاوَاتِ وَالَرْ ِ‬
‫ت فِي ال ّ‬
‫ل يُجَلّيهَا ِل َو ْقتِهَا ِإلّ هُ َو َثقُلَ ْ‬
‫عِ ْل ُمهَا عِندَ َربّي َ‬
‫ل َيعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫س َ‬ ‫ِإّنمَا عِ ْل ُمهَا عِندَ الّ َولَـكِنّ َأكْثَرَ النّا ِ‬
‫الساعة ‪ :‬وقت پايان جهان ‪ .‬قيامت ‪.‬‬
‫مرساها ‪ :‬به وقوع پيوستن آن ‪.‬‬
‫حفی ‪ :‬مصر و حريص ‪.‬‬

‫جهَا‬
‫ل ِم ْنهَا زَ ْو َ‬
‫جعَ َ‬‫حدَةٍ وَ َ‬
‫کلمات ( تغشاها ـ أثقلت ) در آيه ‪ 189‬سوره اعراف{ هُوَ اّلذِي خََل َقكُم مّن نّفْسٍ وَا ِ‬
‫ت بِهِ فََلمّا َأثْقَلَت دّعَوَا الّ َرّب ُهمَا َلئِنْ آ َت ْي َتنَا صَالِحاً ّل َنكُونَنّ مِنَ‬
‫خفِيفًا َفمَرّ ْ‬
‫حمْلً َ‬
‫حمََلتْ َ‬
‫سكُنَ إَِل ْيهَا فََلمّا َتغَشّاهَا َ‬
‫ِليَ ْ‬
‫الشّاكِرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫تغشاها ‪ :‬با او همبستر شد ‪.‬‬
‫أثقلت ‪ :‬به سبب بزرگ شدن جنين ‪ ،‬سنگين شد ‪.‬‬

‫خذِ ا ْل َعفْوَ وَ ْأمُ ْر بِا ْل ُعرْفِ وَأَعْ ِرضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ } به چه‬
‫کلمه ( العرف ) در آيه ‪ 199‬سوره اعراف{ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫رفتار و کردار شايسته و پسنديده ‪.‬‬

‫سمِيعٌ عَلِيمٌ }‬
‫س َت ِعذْ بِالّ ِإنّهُ َ‬
‫غ فَا ْ‬
‫ن نَ ْز ٌ‬
‫شيْطَا ِ‬
‫غّنكَ مِنَ ال ّ‬
‫کلمه ( ينزغنک ) در آيه ‪ 200‬سوره اعراف{ وَِإمّا يَنزَ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫تو را وسوسه کند ‪.‬‬

‫ن تَ َذكّرُو ْا َفِإذَا هُم‬

‫شيْطَا ِ‬
‫ف مّنَ ال ّ‬
‫سهُمْ طَائِ ٌ‬
‫ن اتّقَواْ ِإذَا مَ ّ‬
‫کلمه ( طائف ) در آيه ‪ 201‬سوره اعراف{ إِنّ اّلذِي َ‬
‫ّمبْصِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خيال بد ‪ .‬وسوسه ‪.‬‬

‫ج َت َبيْ َتهَا قُلْ ِإّنمَا َأّتبِ ُع مَا يِوحَى إِلَيّ‬

‫کلمه ( اجتبيتها ) در آيه ‪ 203‬سوره اعراف{ وَِإذَا َل ْم تَ ْأ ِتهِم بِآيَةٍ قَالُواْ لَ ْولَ ا ْ‬
‫حمَةٌ لّ َقوْ ٍم يُ ْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫مِن ّربّي هَـذَا بَصَآئِ ُر مِن ّرّبكُمْ وَ ُهدًى َورَ ْ‬
‫آن را بر ميگزيدی ‪.‬‬

‫حمُونَ } به‬
‫صتُواْ َلعَّل ُك ْم تُرْ َ‬
‫س َت ِمعُواْ لَهُ وَأَن ِ‬
‫کلمه ( انصتوا ) در آيه ‪ 204‬سوره اعراف{ وَِإذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَا ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫خاموش باشيد ‪.‬‬

‫جهْرِ‬
‫سكَ َتضَرّعاً َوخِيفَةً َودُونَ ا ْل َ‬
‫ك فِي نَ ْف ِ‬
‫کلمات ( الغدو ـ الصال ) در آيه ‪ 205‬سوره اعراف{ وَا ْذكُر ّرّب َ‬
‫ل تَكُن مّنَ ا ْلغَافِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ل بِا ْل ُغدُوّ وَالصَالِ َو َ‬
‫مِنَ الْقَ ْو ِ‬
‫الغدو ‪ :‬صبح گاهان ‪.‬‬
‫الصال ‪ :‬جمع اصيل ‪ :‬شامگاهان ‪ .‬فاصله عصر و مغرب ‪.‬‬

‫‪44‬‬
 ‫أنفال ‪:‬‬

‫ل قُلِ الَنفَالُ لِّ وَالرّسُولِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫سأَلُو َنكَ عَنِ الَنفَا ِ‬
‫کلمه ( النفال ) در آيه ‪ 1‬سوره انفال{ يَ ْ‬
‫النفال جمع نفل ‪ ،‬غنايم‬

‫ت قُلُو ُبهُمْ ‪ } ...‬به چه معناست؟‬

‫کلمه ( وجلت ) در آيه ‪ 2‬سوره انفال{ ِإّنمَا ا ْلمُ ْؤ ِمنُونَ اّلذِينَ ِإذَا ُذكِرَ الّ وَجَِل ْ‬
‫وجلت ‪ :‬هراسناک شد و لبريز از ترس گرديد ‪.‬‬

‫غيْرَ‬
‫حدَى الطّا ِئ َفتِيْنِ َأّنهَا َلكُمْ َوتَ َودّونَ أَنّ َ‬
‫جمله ( غير ذات الشوکة ) در آيه ‪ 7‬سوره انفال{ وَِإ ْذ يَ ِع ُدكُمُ الّ إِ ْ‬
‫ق ِبكَِلمَاتِهِ َويَقْطَ َع دَابِرَ ا ْلكَافِرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ذَاتِ الشّ ْوكَةِ َتكُونُ َلكُمْ َويُرِيدُ الّ أَن يُحِقّ الحَ ّ‬
‫غير ذات الشوکة ‪ :‬فاقد قدرت و قوت ‪.‬‬

‫ف مّنَ ا ْلمَل ِئكَةِ‬

‫ستَجَابَ َلكُمْ َأنّي ُممِ ّدكُم بِأَ ْل ٍ‬
‫س َتغِيثُونَ َربّكُ ْم فَا ْ‬
‫کلمات ( ممد ‪ -‬مردفين ) در آيه ‪ 9‬سوره انفال{ِإذْ تَ ْ‬
‫مُ ْر ِدفِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ممد ‪ :‬معين ‪ ،‬ياری دهنده‬
‫مردفين ‪ :‬آنانکه ديگران را پشت سر خود می دارند و خويشتن در جلو حرکت می کنند ‪.‬‬

‫ل بَنَانٍ }‬
‫عنَاقِ وَاضْ ِربُو ْا ِم ْنهُ ْم كُ ّ‬
‫کلمات ( فوق العناق – بنان ) در آيه ‪ 12‬سوره انفال{ ‪ ...‬فَاضْ ِربُو ْا فَ ْوقَ الَ ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫فوق العناق ‪ :‬بالتر از گردن ‪.‬‬
‫بنان ‪ :‬سر انگشتان ‪.‬‬

‫ل تُوَلّو ُهمُ الَ ْدبَارَ } به‬

‫ن آ َمنُواْ ِإذَا لَقِيتُمُ اّلذِينَ َكفَرُواْ زَحْفًا فَ َ‬
‫سوره انفال{ يَا َأيّهَا اّلذِي َ‬ ‫کلمه ( زحفًا ) در آيه ‪15‬‬
‫چه معناست ؟‬
‫زحفاً ‪ :‬در حال لشکر کشی ‪.‬‬

‫حيّزاً‬
‫ل ُمتَحَرّفاً لّ ِقتَالٍ أَ ْو ُمتَ َ‬
‫کلمات ( متحرفاً ‪ -‬متحيزًا ‪ -‬فئة ) در آيه ‪ 16‬سوره انفال{ َومَن يُوَّلهِ ْم يَ ْومَ ِئذٍ ُدبُرَهُ ِإ ّ‬
‫ج َهنّمُ َو ِبئْسَ ا ْلمَصِيرُ } به چه معناست ؟‬
‫ب مّنَ الّ َومَأْوَاهُ َ‬
‫إِلَى ِفئَ ٍة فَ َق ْد بَاء ِبغَضَ ٍ‬
‫متحرفاً ‪ :‬کسی که از سويی به سويی می رود‪ ،‬در اينجا مراد کسی است که برای تاکتيک جنگی از قبيل جنگ و‬
‫گريز يا بدام انداختن دشمن و غيره از برابر دشمن بگريزد و اين سو وآن سو رود يا اينکه به گروه ديگری از‬
‫دشمن حمله ور شود ‪.‬‬
‫متحيزاً ‪ :‬گراينده ‪ .‬از جايی به جايی رونده ‪ .‬مراد جنگجويی است که عقب نشينی او بخاطر پيوستن به ديگران و‬
‫رزميدن به همراه ايشان باشد ‪.‬‬
‫فئة ‪ :‬گروه ‪ ،‬دسته ‪.‬‬

‫ل مُوهِنُ َك ْيدِ ا ْلكَافِرِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( موهن ) در آيه ‪ 18‬سوره انفال{ ذَِلكُمْ وَأَنّ ا ّ‬
‫موهن ‪ :‬سست کننده ‪.‬‬

‫ستَ ْفتِحُو ْا َف َقدْ جَاءكُمُ ا ْل َفتْحُ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫جمله ( ان تستفتحوا ) در آيه ‪ 19‬سوره انفال{ إِن تَ ْ‬
‫ان تستفتحوا ‪ :‬اگر طلب پيروزی و فتح و ظفر می کنيد ‪.‬‬

‫ل بَيْنَ ا ْلمَ ْرءِ َوقَ ْلبِهِ وََأنّهُ إَِليْ ِه تُحْشَرُونَ } به‬

‫ل يَحُو ُ‬
‫کلمه ( يحول ) در آيه ‪ 24‬سوره انفال{ ‪ ...‬وَاعَْلمُواْ أَنّ ا ّ‬
‫چه معناست ؟‬
‫يحول ‪ :‬حايل می گردد و فاصله می اندازد ‪.‬‬

‫ض تَخَافُونَ أَن‬
‫ن فِي الَرْ ِ‬
‫ضعَفُو َ‬
‫ستَ ْ‬
‫ل مّ ْ‬
‫کلمات ( ان يتخطفکم – ايد) در آيه ‪ 26‬سوره انفال{ وَاذْكُرُواْ ِإذْ أَنتُ ْم قَلِي ٌ‬
‫شكُرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫طّيبَاتِ َلعَّلكُ ْم تَ ْ‬
‫س فَآوَاكُمْ َوَأيّ َدكُم ِبنَصْرِهِ َورَ َز َقكُم مّنَ ال ّ‬
‫َيتَخَطّ َفكُمُ النّا ُ‬
‫ان يتخطفکم ‪ :‬اينکه شما را بربايند ‪.‬‬
‫ايد ‪ :‬تقويت کرد ‪.‬‬

‫‪45‬‬
‫کلمه ( ليثبتوک ) در آيه ‪ 30‬سوره انفال{ َوِإذْ َي ْمكُ ُر ِبكَ اّلذِينَ َكفَرُواْ ِليُ ْث ِبتُوكَ َأ ْو يَ ْقتُلُوكَ أَ ْو يُخْ ِرجُوكَ َو َي ْمكُرُونَ‬
‫خيْرُ ا ْلمَاكِرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫َو َي ْمكُرُ الّ وَالّ َ‬
‫ليثبتوک ‪ :‬تا تو را بر جای بدارند و زندانی کنند ‪.‬‬

‫ص ِديَةً َفذُوقُواْ‬
‫ل ُمكَاء َوتَ ْ‬
‫ل ُتهُمْ عِندَ ا ْل َبيْتِ ِإ ّ‬
‫کلمات ( مکا ًء ‪ -‬تصديه ) در آيه ‪ 35‬سوره انفال{ َومَا كَانَ صَ َ‬
‫ب ِبمَا كُنتُ ْم َتكْ ُفرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ا ْل َعذَا َ‬
‫مکاء ‪ :‬سوت کشيدن ‪.‬‬
‫تصديه ‪ :‬کف زدن ‪.‬‬

‫کلمات ( سلف – مضت ‪ -‬سنة ) در آيه ‪ 38‬سوره انفال{ قُل لِّلذِينَ َكفَرُواْ إِن يَن َتهُواْ ُيغَ َفرْ َلهُم مّا َقدْ سَلَفَ وَإِنْ‬
‫سنّةُ الَوّلِينِ } به چه معناست ؟‬
‫ضتْ ُ‬
‫َيعُودُو ْا َف َقدْ مَ َ‬
‫سلف ‪ :‬از پيش گذشت ‪.‬‬
‫مضت ‪ :‬رفت ‪ ،‬جاری شد ‪.‬‬
‫سنة ‪ :‬روش ‪ ،‬قانون ‪.‬‬

‫کلمات ( العدوة – الدنيا – القصوی ‪ -‬الرکب ) در آيه ‪ 42‬سوره انفال{ِإذْ أَنتُم بِا ْلعُدْوَةِ الدّ ْنيَا وَهُم بِا ْل ُعدْوَةِ‬
‫ل مِنكُمْ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫سفَ َ‬
‫ا ْلقُصْوَى وَال ّر ْكبُ أَ ْ‬
‫العدوة ‪ :‬کناره ‪ ،‬سمت ‪ ،‬طرف ‪ ،‬ناحيه ‪.‬‬
‫الدنيا ‪ :‬مونث ادنی ‪ ،‬نزديکتر ‪ ،‬مراد ناحيه ای است که به مدينه نزديکتر بود ‪.‬‬
‫القصوی ‪ :‬مونث اقصی ‪ ،‬دورتر ‪.‬‬
‫الرکب ‪ :‬کاروان ‪.‬‬

‫عتُ ْم فِي‬
‫ك قَلِيلً َولَوْ أَرَا َكهُ ْم َكثِيراً لّفَشِ ْلتُمْ وََل َتنَازَ ْ‬
‫ل فِي َمنَا ِم َ‬
‫کلمه ( سلم ) در آيه ‪ 43‬سوره انفال{ِإ ْذ يُرِي َكهُمُ ا ّ‬
‫صدُور } به چه معناست ؟‬ ‫سلّمَ ِإنّهُ عَلِي ٌم ِبذَاتِ ال ّ‬
‫لمْرِ وَلَـكِنّ الّ َ‬
‫اَ‬
‫سلم ‪ :‬رهايی بخشيد ‪ ،‬نجات داد ‪.‬‬

‫صدّونَ‬
‫ل َتكُونُو ْا كَاّلذِينَ خَ َرجُو ْا مِن ِديَارِهِم بَطَراً وَ ِرئَاء النّاسِ َويَ ُ‬
‫کلمه ( بطرًا ) در آيه ‪ 47‬سوره انفال{ َو َ‬
‫ل ِبمَا َي ْعمَلُونَ ُمحِيطٌ } به چه معناست ؟‬
‫سبِيلِ الّ وَا ّ‬
‫عَن َ‬
‫بطراً ‪ :‬سر مستی قدرت و نعمت ‪.‬‬

‫خلْ َفهُمْ َلعَّلهُمْ‬

‫ب َفشَ ّردْ ِبهِم مّنْ َ‬
‫سوره انفال{ فَِإمّا َتثْ َق َفّنهُ ْم فِي ا ْلحَرْ ِ‬ ‫کلمه ( تثقفنهم – شرد ‪ ) -‬در آيه ‪57‬‬
‫يَ ّذكّرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تثقفنهم ‪ :‬آنان را دريافتی ‪.‬‬
‫شرد ‪ :‬پراکنده و پريشان کن ‪.‬‬

‫خيْلِ ‪ }...‬به چه معناست‬

‫ط ْعتُم مّن قُوّةٍ َومِن ّربَاطِ الْ َ‬
‫ستَ َ‬
‫کلمه ( رباط ) در آيه ‪ 60‬سوره انفال{ َوأَعِدّواْ َلهُم مّا ا ْ‬
‫؟‬
‫رباط ‪ :‬ريسمانی که چهار پا را باآن می بندند ‪ .‬در اينجا مراد پرورش و نگهداری مرکبهای جهاد است ‪.‬‬

‫جنَحْ َلهَا َوتَ َوكّلْ عَلَى الّ ِإنّهُ هُوَ‬

‫جنَحُواْ لِلسّ ْل ِم فَا ْ‬
‫کلمات ( ان جنحوا – سلم ) در آيه ‪ 61‬سوره انفال{ َوإِن َ‬
‫سمِيعُ ا ْلعَلِيمُ } به چه معناست ؟‬
‫ال ّ‬
‫ان جنحوا ‪ :‬اگر تمايل به صلح نشان دادند ‪.‬‬
‫سلم ‪ :‬صلح ‪.‬‬

‫حرّضِ ا ْلمُ ْؤ ِمنِينَ عَلَى ا ْل ِقتَالِ ‪ }...‬به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( حرض ) در آيه ‪ 65‬سوره انفال{ يَا َأّيهَا ال ّنبِيّ َ‬
‫حرض ‪ :‬بر انگيز ‪ ،‬تشويق و تحريک کن ‪.‬‬

‫ن فِي‬
‫حتّى يُثْخِ َ‬
‫سرَى َ‬
‫کلمات ( اسری – يثخن ‪ -‬عرض ) در آيه ‪ 67‬سوره انفال{ مَا كَانَ ِل َنبِيّ أَن َيكُونَ لَهُ أَ ْ‬
‫حكِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫عزِيزٌ َ‬
‫ل يُرِيدُ الخِرَةَ وَالّ َ‬
‫ض ال ّد ْنيَا وَا ّ‬
‫عرَ َ‬‫ض تُرِيدُونَ َ‬
‫الَرْ ِ‬
‫اسری ‪ :‬جمع اسير ‪ ،‬محبوسان ‪.‬‬
‫يثخن ‪ :‬از مصدر ( اثخان) بمعنی غلظت و شدت بکار بردن ‪.‬‬
‫عرض ‪ :‬حطام دنيا ‪.‬‬
‫‪46‬‬
 ‫ن ِمنْهُمْ وَالّ عَلِيمٌ‬
‫ل فََأ ْمكَ َ‬
‫ل مِن َقبْ ُ‬
‫خيَا َن َتكَ َف َقدْ خَانُواْ ا ّ‬
‫جمله ( امکن منهم ) در آيه ‪ 71‬سوره انفال{ وَإِن يُرِيدُواْ ِ‬
‫حكِيمٌ } به چه معناست ؟‬‫َ‬
‫امکن منهم ‪ :‬شما را بر آنان چيره کرد و مقهورتان نمود ‪.‬‬

‫ن آ َمنُواْ وَلَمْ‬
‫ضهُمْ أَوِْليَاء بَعْضٍ وَاّلذِي َ‬
‫کلمه ( آووا ) در آيه ‪ 72‬سوره انفال{ ‪ ...‬اّلذِينَ آوَواْ ّو َنصَرُواْ ُأوْلَـ ِئكَ َبعْ ُ‬
‫حتّى ُيهَاجِرُواْ ‪ }...‬به چه معناست ؟‬ ‫شيْءٍ َ‬
‫ل َيتِهِم مّن َ‬
‫ُيهَاجِرُو ْا مَا َلكُم مّن َو َ‬
‫منزل و ماوی دادند ‪.‬‬
‫ولية ‪ :‬نصرت ‪ ،‬مدد و ياری ‪.‬‬

‫التوبة‬
‫توبه{ بَرَاء ٌة مّنَ الّ وَرَسُولِهِ إِلَى اّلذِينَ عَاهَدتّم مّنَ ا ْلمُشْ ِركِينَ } به چه‬ ‫کلمه ( براءة ) در آيه ‪ 1‬سوره‬
‫معناست ؟‬
‫براءة ‪ :‬بيزاری ‪ ،‬منظور اعلم مقاطعه و ترک معاهده است ‪.‬‬

‫غيْ ُر ُمعْجِزِي الّ وَأَنّ‬ ‫شهُرٍ وَاعَْلمُواْ َأّنكُمْ َ‬

‫کلمه ( سيحوا ) در آيه ‪ 2‬سوره توبه { فَسِيحُو ْا فِي الَرْضِ َأ ْر َبعَةَ َأ ْ‬
‫ل مُخْزِي ا ْلكَا ِفرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ا ّ‬
‫سيحوا ‪ :‬بگرديد ‪.‬‬
‫ل ْكبَرِ‬
‫س يَوْمَ ا ْلحَجّ ا َ‬
‫ن مّنَ الّ وَ َرسُولِهِ إِلَى النّا ِ‬ ‫کلمات ( اذان – يوم الحج الکبر ) در آيه ‪ 3‬سوره توبه{ وََأذَا ٌ‬
‫ل بَرِي ٌء مّنَ ا ْلمُشْ ِركِينَ وَ َرسُولُهُ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫أَنّ ا ّ‬
‫اذان ‪ :‬اعلم ‪ ،‬آگهی ‪.‬‬
‫يوم الحج الکبر ‪ :‬روز بزرگترين حج ‪ .‬منظور عيد قربان است ‪.‬‬

‫ش ِركِينَ‬
‫شهُرُ ا ْلحُرُ ُم فَا ْقتُلُواْ ا ْلمُ ْ‬
‫لْ‬‫سلَخَ ا َ‬
‫کلمات ( انسلخ – احصروهم ‪ -‬مرصد ) در آيه ‪ 5‬سوره توبه{ َفِإذَا ان َ‬
‫صدٍ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ل مَ ْر َ‬
‫خذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَا ْق ُعدُواْ َلهُ ْم كُ ّ‬
‫حيْثُ َوجَد ّتمُوهُمْ َو ُ‬
‫َ‬
‫انسلخ ‪ :‬به پايان رسيد گذشت ‪.‬‬
‫احصروهم ‪ :‬ايشان را محاصره کنيد ‪.‬‬
‫مرصد ‪ :‬کمينگاه ‪.‬‬

‫حتّى‬
‫ك فََأجِرْهُ َ‬
‫ستَجَا َر َ‬
‫ح ٌد مّنَ ا ْلمُشْ ِركِينَ ا ْ‬
‫کلمات ( استجارک – اجره ‪ -‬مامنه ) در آيه ‪ 6‬سوره توبه{ وَإِنْ أَ َ‬
‫ل َيعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ك بَِأّنهُ ْم قَوْ ٌم ّ‬
‫ل ثُمّ َأبِْلغْ ُه مَ ْأ َمنَهُ ذَِل َ‬
‫لمَ ا ّ‬
‫سمَعَ كَ َ‬
‫يَ ْ‬
‫استجارک ‪ :‬از تو پناه خواست ‪.‬‬
‫اجره ‪ :‬پناهش بده ‪.‬‬
‫مامنه ‪ :‬محل امن وامان خود ‪.‬‬

‫ل ِذمّةً‬
‫ل يَ ْر ُقبُو ْا فِيكُمْ ِإلّ َو َ‬
‫ظهَرُوا عََل ْيكُ ْم َ‬
‫کلمات ( ليرقبوا – ال ‪ -‬ذمة ) در آيه ‪ 8‬سوره توبه{ َكيْفَ وَإِن يَ ْ‬
‫سقُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫يُرْضُو َنكُم بَِأفْوَا ِههِمْ َوتَ ْأبَى قُلُو ُبهُمْ َوَأكْثَرُ ُه ْم فَا ِ‬
‫ل يرقبوا ‪ :‬مراعات نمی دارند ‪.‬‬
‫ال ‪ :‬قرابت و خويشاوندی ‪.‬‬
‫ذمة ‪ :‬عهد و پيمان ‪.‬‬

‫ط َعنُو ْا فِي دِي ِنكُ ْم فَقَاتِلُواْ َأ ِئمّةَ ا ْلكُفْرِ‬

‫عهْدِهِمْ وَ َ‬
‫کلمه ( نکثوا ) در آيه ‪ 12‬سوره توبه{ وَإِن ّنكَثُواْ َأ ْيمَا َنهُم مّن َبعْدِ َ‬
‫ِإّنهُ ْم لَ َأ ْيمَانَ َلهُمْ َلعَّلهُ ْم يَنتَهُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نکثوا ‪ :‬نقض کردند ‪.‬‬

‫خذُو ْا مِن‬
‫س ْبتُمْ أَن ُتتْ َركُواْ وََلمّا َيعْلَمِ الّ اّلذِينَ جَا َهدُو ْا مِنكُمْ وَلَ ْم َيتّ ِ‬
‫کلمه ( وليجة ) در آيه ‪ 16‬سوره توبه{ َأمْ حَ ِ‬
‫خبِي ٌر بِمَا َت ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫دُونِ الّ َولَ رَسُولِهِ َولَ ا ْلمُ ْؤ ِمنِينَ وَلِيجَةً وَالّ َ‬
‫وليجة ‪ :‬محرم اسرار ‪ .‬بيگانه ای که بعنوان دوست صميمی برگزيده شود ‪.‬‬

‫‪47‬‬
 ‫سهِمْ‬
‫جدَ ال شَا ِهدِينَ عَلَى أَنفُ ِ‬
‫ش ِركِينَ أَن َي ْعمُرُو ْا مَسَا ِ‬
‫کلمه ( ان يعمروا ) در آيه ‪ 17‬سوره توبه{ مَا كَانَ لِ ْلمُ ْ‬
‫عمَاُلهُمْ َوفِي النّارِ ُهمْ خَاِلدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫حبِطَتْ أَ ْ‬
‫بِا ْلكُ ْفرِ أُوَْل ِئكَ َ‬
‫ان يعمروا ‪ :‬مراد آباد کردن مادی يا معنوی است ‪.‬‬

‫حرَام ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫جدِ الْ َ‬
‫عمَارَةَ ا ْلمَسْ ِ‬
‫سقَايَةَ الْحَاجّ وَ ِ‬
‫جعَ ْلتُمْ ِ‬
‫کلمه ( سقايه ) در آيه ‪ 19‬سوره توبه{ َأ َ‬
‫سقايه ‪ :‬ميرابی آن دادن ‪.‬‬

‫حنَيْنٍ ِإ ْذ‬
‫ن َكثِيرَةٍ َويَوْمَ ُ‬
‫ل فِي مَوَاطِ َ‬
‫کلمات ( مواطن – بما رحبت ) در آيه ‪ 25‬سوره توبه{ لَ َق ْد نَصَ َركُمُ ا ّ‬
‫ت ثُمّ وَّل ْيتُم ّمدْبِرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫حبَ ْ‬
‫ض ِبمَا َر ُ‬ ‫لرْ ُ‬
‫عَليْكُمُ ا َ‬
‫شيْئاً َوضَاقَتْ َ‬
‫ج َب ْتكُ ْم َكثْ َرتُكُ ْم فََل ْم ُتغْنِ عَنكُمْ َ‬
‫أَعْ َ‬
‫مواطن ‪ :‬جمع موطن ‪ ،‬قرار گاه ‪ ،‬جايگاه ‪.‬‬
‫بما رحبت ‪ :‬با وجود فراخی ‪.‬‬

‫علِيمٌ‬
‫ل مِن َفضْلِهِ إِن شَاء إِنّ الّ َ‬
‫ف ُي ْغنِيكُمُ ا ّ‬
‫عيْلَ ًة فَسَوْ َ‬
‫خ ْفتُمْ َ‬
‫سوره توبه{ ‪ ...‬وَإِنْ ِ‬ ‫کلمه ( عيلة ) در آيه ‪28‬‬
‫حكِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫عيلة ‪ :‬فقر تنگدستی ‪.‬‬

‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ بِالّ َولَ‬‫جمله و کلمه ( ل يدينون دين الحق ‪ -‬صاغرون ) در آيه ‪ 29‬سوره توبه{ قَاتِلُواْ اّلذِينَ َ‬
‫حتّى ُيعْطُواْ ا ْلجِ ْزيَةَ عَن‬
‫ق مِنَ اّلذِينَ أُوتُواْ ا ْل ِكتَابَ َ‬
‫حّ‬‫ل َيدِينُونَ دِينَ الْ َ‬
‫ن مَا حَرّمَ الّ وَ َرسُولُهُ َو َ‬
‫ل يُحَ ّرمُو َ‬
‫بِا ْليَوْمِ الخِرِ َو َ‬
‫غرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫يَدٍ وَهُمْ صَا ِ‬
‫ل يدينون دين الحق ‪ :‬معتقد به دين اسلم که دين حق است نمی با شند ‪.‬‬
‫صاغرون ‪ :‬اذلء ‪ ،‬از ماده صغاربه معنی کوچکی و رذالت ‪.‬‬

‫ل ذَِلكَ‬
‫کلمه ( يضاهوون ) در آيه ‪ 30‬سوره توبه{ َوقَاَلتِ ا ْل َيهُودُ عُ َزيْ ٌر ابْنُ الّ َوقَاَلتْ النّصَارَى ا ْلمَسِيحُ ابْنُ ا ّ‬
‫ل قَاتََلهُمُ الّ َأنّى يُ ْؤ َفكُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ن قَوْلَ اّلذِينَ َكفَرُو ْا مِن َقبْ ُ‬
‫قَوُْلهُم بَِأفْوَا ِههِ ْم يُضَاهِؤُو َ‬
‫يضاهوون ‪ :‬همچون ايشان می گويند ‪ ،‬سسخنانشان به سخنان کفار می ماند که ‪.‬‬

‫ل بَِأفْوَا ِههِمْ َويَ ْأبَى الّ ِإلّ أَن ُيتِ ّم نُورَهُ وََلوْ‬
‫طفِؤُو ْا نُورَ ا ّ‬
‫کلمه ( يطفئوا ) در آيه ‪ 32‬سوره توبه{ يُرِيدُونَ أَن يُ ْ‬
‫كَرِهَ ا ْلكَافِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫يطفئوا ‪ :‬از مصدر اطفاء ‪ ،‬به معنی خامش کردن ‪.‬‬

‫سبِيلِ الّ‬
‫ل يُنفِقُو َنهَا فِي َ‬
‫ن َيكْنِزُونَ الذّهَبَ وَالْ ِفضّةَ َو َ‬
‫کلمه ( يکنزون ) در آيه ‪ 34‬سوره توبه{ ‪ ...‬وَاّلذِي َ‬
‫َفبَشّرْهُم ِب َعذَابٍ أَلِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫يکنزون ‪ :‬اندوخته می کنند ‪ ،‬گنجينه می سازند ‪ ،‬منظور از کنز ثروت انوزی بيجايی است که حقوق شرعی از‬
‫آن پرداخت نگردد ‪.‬‬

‫جبَا ُههُمْ‬
‫ج َهنّ َم َف ُتكْوَى ِبهَا ِ‬
‫حمَى عََل ْيهَا فِي نَارِ َ‬
‫کلمات ( جباه – جنوب ‪ -‬ظهور ) در آيه ‪ 35‬سوره توبه{ يَوْ َم يُ ْ‬
‫سكُ ْم َفذُوقُو ْا مَا كُنتُ ْم َت ْكنِزُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ظهُورُهُمْ هَـذَا مَا َكنَ ْزتُ ْم لَنفُ ِ‬
‫وَجُنو ُبهُمْ وَ ُ‬
‫جباه ‪ :‬جمع جبهه ‪ :‬پيشلنيها ‪.‬‬
‫جنوب ‪ :‬جمع جنب پهلوها ‪.‬‬
‫ظهور ‪ :‬جمع ظهر پشت ‪.‬‬

‫ل يَوْمَ خََلقَ‬
‫شهْرًا فِي ِكتَابِ ا ّ‬
‫ل ا ْثنَا عَشَرَ َ‬
‫شهُورِ عِندَ ا ّ‬
‫عدّةَ ال ّ‬
‫کلمه ( القيم ) در آيه ‪ 36‬سوره توبه{ إِنّ ِ‬
‫ض ِم ْنهَا أَ ْر َبعَةٌ حُ ُر ٌم ذَِلكَ الدّينُ ا ْل َقيّمُ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫سمَاوَات وَالَرْ َ‬
‫ال ّ‬
‫القيم ‪ :‬راست و درست ‪ ،‬استوار و پا بر جا ‪.‬‬

‫ن كَفَرُو ْا يُحِلّونَهُ‬
‫ل بِهِ اّلذِي َ‬
‫ضّ‬‫کلمه ( النسی ء ‪ -‬ليواطئوا ) در آيه ‪ 37‬سوره توبه{ ِإّنمَا النّسِيءُ ِزيَادَ ٌة فِي ا ْلكُفْ ِر يُ َ‬
‫ل َيهْدِي ا ْلقَوْمَ‬
‫ل َ‬ ‫عمَاِلهِمْ وَا ّ‬
‫حلّو ْا مَا حَرّمَ الّ ُزيّنَ َلهُمْ سُوءُ أَ ْ‬
‫ل َفيُ ِ‬
‫حرّمَ ا ّ‬
‫عدّ َة مَا َ‬
‫عَاماً َويُحَ ّرمُونَهُ عَاماً ّليُوَاطِؤُواْ ِ‬
‫ا ْلكَا ِفرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫النسی ء ‪ :‬به تاخير انداختن ‪.‬‬
‫ليواطئوا ‪ :‬از مصدر مواطاة به معنی موافقت و مطابقت است ‪.‬‬

‫‪48‬‬
 ‫سبِيلِ الّ‬
‫ن آ َمنُو ْا مَا َلكُمْ ِإذَا قِيلَ َلكُمُ انفِرُو ْا فِي َ‬
‫کلمات ( انفروا – اثاقلتم ‪ ) -‬در آيه ‪ 38‬سوره توبه{ يَا َأّيهَا اّلذِي َ‬
‫اثّاقَ ْلتُمْ ِإلَى الَرْضِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫انفروا ‪ :‬برای جهاد به تندی خارج شويد ‪.‬‬
‫اثاقلتم ‪ :‬سستی و کندی کرديد ‪.‬‬

‫سبِيلِ الّ‬
‫سكُ ْم فِي َ‬
‫ل ) در آيه ‪ 41‬سوره توبه{ انْ ِفرُواْ خِفَافاً َوثِقَالً وَجَا ِهدُواْ ِبَأمْوَاِلكُمْ وَأَنفُ ِ‬ ‫کلمات ( خفافًا و ثقا ً‬
‫خيْرٌ ّلكُمْ إِن كُنتُ ْم َتعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ذَِلكُمْ َ‬
‫خفافاً و ثقالً ‪ :‬منظور اين است که در هر حالی بايد به جهاد رفت ‪ :‬سواره يا پياده ‪ ،‬پير يا جوان ‪ ،‬فقير يا غنی ‪،‬‬
‫آسان يا مشکل ‪.‬‬

‫لّت َبعُوكَ وَلَـكِن‬

‫کلمات ( عرضاً – قاصداً ‪ -‬الشقة ) در آيه ‪ 42‬سوره توبه{ َ ْو كَانَ عَرَضًا قَرِيباً َوسَفَرًا قَاصِداً ّ‬
‫َبعُدَتْ عََل ْيهِمُ الشّقّةُ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫عرضًا ‪ :‬کال و متاع فانی دنيا ‪ ،‬حطام دنيا ‪.‬‬
‫قاصداً ‪ :‬آسان و بی دردسر ‪.‬‬
‫الشقه ‪ :‬مسافتی که بدون مشقت طی نشود ‪.‬‬

‫خرِ وَا ْرتَابَتْ‬

‫ن بِالّ وَا ْليَوْمِ ال ِ‬
‫ل يُ ْؤمِنُو َ‬
‫ن َ‬
‫ستَ ْأ ِذ ُنكَ اّلذِي َ‬
‫کلمات ( ارتابت ‪ -‬يترددون ) در آيه ‪ 45‬سوره توبه{ ِإّنمَا يَ ْ‬
‫قُلُو ُبهُ ْم َفهُ ْم فِي َريْ ِبهِ ْم َيتَ َردّدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ارتابت ‪ :‬دچار شک و ترديد شده است ‪.‬‬
‫يترددون ‪ :‬سر گردانند‪.‬‬

‫عدّةً وَلَـكِن كَرِهَ الّ‬

‫ج لَعَدّواْ لَهُ ُ‬
‫کلمات ( عدة – انبعاث ‪ -‬ثبط ) در آيه ‪ 46‬سوره توبه{ وََلوْ أَرَادُواْ ا ْلخُرُو َ‬
‫عدِين } به چه معناست ؟‬
‫طهُمْ َوقِيلَ ا ْق ُعدُو ْا مَعَ الْقَا ِ‬
‫انبِعَا َثهُ ْم َف َثبّ َ‬
‫عدة ‪ :‬توشه ‪ ،‬ساز و برگ ‪.‬‬
‫لنبعاث ‪ :‬روانه شدن ‪ ،‬رفتن ‪.‬‬
‫ثبط ‪ :‬بازداشت‬

‫خبَالً‬
‫کلمات ( خبالً‪ -‬اوضعوا – خلل – سماعون ) در آيه ‪ 47‬سوره توبه{ لَوْ خَ َرجُو ْا فِيكُم مّا زَادُوكُمْ ِإلّ َ‬
‫علِي ٌم بِالظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫سمّاعُونَ َلهُمْ وَالّ َ‬
‫ضعُواْ خِلََلكُ ْم َي ْبغُو َنكُمُ ا ْل ِف ْتنَةَ َوفِيكُمْ َ‬
‫ولَوْ َ‬
‫خبالً ‪ :‬شر و فساد ‪.‬‬
‫اوضعوا ‪ :‬سرعت می گرفتند ‪ .‬با شتاب راه می افتادند ‪.‬‬
‫خلل ‪ :‬جمع خلل ‪ ،‬ميان ‪ ،‬بين ‪.‬‬
‫سماعون ‪ :‬شنوندگان فرمانبرداران جاسوسان ‪.‬‬

‫ص ِبكُمْ‬
‫ن نَتَ َربّ ُ‬
‫سنَ َييْنِ َونَحْ ُ‬
‫حْ‬‫حدَى الْ ُ‬
‫ن ِبنَا ِإلّ ِإ ْ‬
‫ل تَ َربّصُو َ‬
‫کلمه ( احدی الحسنيين ) در آيه ‪ 52‬سوره توبه{قُلْ هَ ْ‬
‫ب مّنْ عِندِهِ أَ ْو ِبَأيْدِينَا َفتَ َربّصُواْ ِإنّا َم َعكُم ّمتَ َربّصُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ل ِبعَذَا ٍ‬
‫أَن يُصِيبَكُمُ ا ّ‬
‫احدی الحسنيين ‪ :‬پيروزی و بهروزی يا شهادت و جنت ‪.‬‬

‫حيَاةِ‬
‫لدُهُمْ ِإّنمَا يُرِيدُ الّ ِل ُي َع ّذبَهُم ِبهَا فِي الْ َ‬
‫ج ْبكَ َأمْوَاُلهُمْ َولَ أَ ْو َ‬
‫ل ُتعْ ِ‬
‫کلمه ( تزهق ) در آيه ‪ 55‬سوره توبه{ فَ َ‬
‫س ُهمْ وَهُ ْم كَا ِفرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ال ّدنْيَا َوتَزْهَقَ أَنفُ ُ‬
‫تزهق ‪ :‬بدر رود ‪ ،‬از مصدر زهوق به معنی خروج ‪.‬‬

‫ن بِالّ ِإّنهُمْ َلمِنكُمْ َومَا هُم مّنكُمْ وَلَـكِ ّنهُ ْم قَ ْو ٌم يَفْ َرقُونَ } به‬
‫کلمه ( يفرقون ) در آيه ‪ 56‬سوره توبه{ َويَحِْلفُو َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫يفرقون ‪ :‬می ترسند ‪.‬‬

‫ن مَلْجَأً أَ ْو َمغَارَاتٍ أَوْ‬

‫جدُو َ‬
‫کلمات ( ملجأ – مغارات – مدخل ‪ -‬يجمحون ) در آيه ‪ 57‬سوره توبه{ لَ ْو يَ ِ‬
‫جمَحُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مُدّخَلً لّوَلّوْاْ إَِليْهِ وَ ُه ْم يَ ْ‬
‫ملجأ ‪ :‬پناهگاه ‪.‬‬
‫مغارات ‪ :‬جمع مغارة ‪ ،‬غارها ‪.‬‬
‫مدخل ‪ :‬سرداب ‪ ،‬دهليز ‪ ،‬نقب ‪.‬‬
‫يجمحون ‪ :‬شتابان و پريشان می گريزند ‪.‬‬
‫‪49‬‬
‫ت فَإِنْ أُعْطُو ْا ِمنْهَا رَضُواْ‬
‫ص َدقَا ِ‬
‫کلمات ( يلمزک ‪ -‬يسخطون ) در آيه ‪ 58‬سوره توبه{ َو ِم ْنهُم مّن يَ ْلمِ ُزكَ فِي ال ّ‬
‫سخَطُونَ } به چه معناست ؟‬
‫وَإِن لّ ْم يُعْطَ ْو ْا مِنهَا ِإذَا هُ ْم يَ ْ‬
‫يلمزک ‪ :‬از تو عيبجويی می کنند ‪.‬‬
‫يسخطون ‪ :‬خشمگين می شوند ‪.‬‬

‫ص َدقَاتُ لِ ْلفُقَرَاء وَا ْلمَسَاكِينِ‬

‫کلمات ( عاملين عليها – فی الرقاب ‪ -‬غارمين ) در آيه ‪ 60‬سوره توبه{ ِإّنمَا ال ّ‬
‫سبِيلِ َفرِيضَ ًة مّنَ الّ وَالّ عَلِيمٌ‬ ‫سبِيلِ الّ وَابْنِ ال ّ‬
‫وَا ْلعَامِلِينَ عََل ْيهَا وَا ْلمُ َؤلّفَ ِة قُلُو ُبهُمْ َوفِي ال ّرقَابِ وَا ْلغَا ِرمِينَ َوفِي َ‬
‫حكِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫َ‬
‫عاملين عليها ‪ :‬کار کنانی که از سوی پيشوای مسلمان مامور جمع آوری زکات می شوند ‪.‬‬
‫فی الرقاب ‪ :‬در راه آزاد کردن بندگان با خريد و کمک ايشان برای آزادی ‪.‬‬
‫غارمين ‪ :‬افراد مقروض و مديونی که قادر به پرداخت قرض خود نباشند ‪.‬‬

‫ن يُ ْؤذُونَ النّبِيّ َو ِيقُولُونَ هُوَ ُأذُنٌ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( اذن ) در آيه ‪ 61‬سوره توبه{ َو ِمنْهُمُ اّلذِي َ‬
‫اذن ‪ :‬گوش ‪ ،‬منظور شخصی است که همه چيز را باور کند‪ ،‬خوش باور ‪.‬‬

‫ج َهنّمَ خَالِدًا فِيهَا ذَِلكَ‬

‫کلمه ( يحادد ) در آيه ‪ 63‬سوره توبه{ أَلَ ْم َيعَْلمُواْ َأنّ ُه مَن يُحَا ِددِ الّ وَرَسُولَ ُه فَأَنّ لَ ُه نَارَ َ‬
‫خزْيُ ا ْلعَظِيمُ } به چه معناست ؟‬
‫الْ ِ‬
‫يحادد ‪ :‬دشمنی و مخالفت کند ‪.‬‬

‫ضتُ ْم كَاّلذِي خَاضُواْ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫خ ْ‬
‫کلمه ( خضتم ) در آيه ‪ 69‬سوره توبه{ ‪ ...‬وَ ُ‬
‫خضتم ‪ :‬فرو رفته ايد ‪ ،‬به باطل پرداخته ايد ‪.‬‬

‫کلمه ( المؤتفکات ) در آيه ‪ 70‬سوره توبه{ أََل ْم يَ ْأ ِتهِ ْم َنبَأُ اّلذِينَ مِن َقبِْلهِ ْم قَوْ ِم نُوحٍ وَعَادٍ َو َثمُودَ َوقَوْمِ ِإبْرَاهِيمَ‬
‫سهُ ْم يَظِْلمُونَ } به چه‬ ‫ت َفمَا كَانَ الّ ِليَظِْل َمهُمْ وَلَـكِن كَانُواْ أَن ُف َ‬ ‫ب َمدْيَنَ وَا ْلمُ ْؤتَ ِفكَاتِ َأ َت ْتهُمْ رُسُُلهُم بِا ْل َبيّنَا ِ‬
‫صحَا ِ‬
‫وِأَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫الموتفکات ‪ :‬زير و رو شده ها ‪ ،‬منظور شهر و روستای قوم لوط است ‪.‬‬

‫عدُوهُ َوبِمَا‬
‫ل مَا وَ َ‬
‫کلمه ( أعقب ) در آيه ‪ 77‬سوره توبه{ َفأَعْ َق َبهُ ْم نِفَاقًا فِي قُلُو ِبهِمْ ِإلَى يَوْ ِم يَ ْلقَ ْونَهُ ِبمَا أَخَْلفُواْ ا ّ‬
‫كَانُو ْا َيكْ ِذبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫أعقب ‪ :‬بر جای نهاد ‪ ،‬پديدار و پايدار کرد ‪.‬‬

‫ن ِبمَ ْق َعدِهِمْ خِلَفَ رَسُولِ الّ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( المخلفون ) در آيه ‪ 81‬سوره توبه{ فَ ِرحَ ا ْلمُخَلّفُو َ‬
‫المخلفون ‪ :‬واپس ماندگان ‪ ،‬بر جای ماندگان ‪.‬‬

‫کلمات ( اولو الطول – الطول ) در آيه ‪ 86‬سوره توبه{ وَِإذَا أُنزِلَتْ سُورَةٌ أَنْ آ ِمنُو ْا بِالّ وَجَا ِهدُو ْا مَعَ رَسُولِهِ‬
‫عدِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل ِم ْنهُمْ َوقَالُو ْا ذَ ْرنَا َنكُن مّعَ ا ْلقَا ِ‬
‫ستَ ْأ َذ َنكَ أُوْلُواْ الطّوْ ِ‬
‫اْ‬
‫اولو الطول ‪ :‬ثروتمندان ‪.‬‬
‫الطول ‪ :‬ثروت ‪.‬‬

‫ل يَ ْف َقهُونَ }‬
‫طبِعَ عَلَى قُلُوبِهِ ْم َفهُ ْم َ‬
‫کلمه ( الخوالف ) در آيه ‪ 82‬سوره توبه{ رَضُو ْا بِأَن َيكُونُواْ مَعَ ا ْلخَوَاِلفِ وَ ُ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫الخوالف ‪ :‬جمع خالفه ‪ ،‬بازماندگان منظور زنان هستند که در خانه می مانند ‪.‬‬

‫حدُو َد مَا أَنزَلَ الّ عَلَى‬

‫جدَرُ َألّ َيعَْلمُواْ ُ‬
‫ش ّد كُفْراً َونِفَاقاً وََأ ْ‬
‫کلمه ( أجدر ) در آيه ‪ 97‬سوره توبه{ الَعْرَابُ أَ َ‬
‫حكِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫رَسُولِهِ وَالّ عَلِيمٌ َ‬
‫أجدر ‪ :‬سزاوارتر ‪ ،‬درخور و شايسته تر‪.‬‬

‫ق َمغْرَماً‬
‫خ ُذ مَا يُنفِ ُ‬
‫ب مَن َيتّ ِ‬
‫کلمات ( مغرماً – الدوائر‪ -‬دائرة السوء ) در آيه ‪ 98‬سوره توبه{ َومِنَ الَعْرَا ِ‬
‫سمِي ٌع عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫عَليْهِ ْم دَآئِرَةُ السّ ْوءِ وَالّ َ‬
‫َو َيتَ َربّصُ ِبكُمُ الدّوَائِرَ َ‬
‫مغرما ‪ :‬زيان و ضرر ‪.‬‬
‫الدوائر ‪ :‬جمع دايره ‪ ،‬بليا ‪ ،‬مصيبت ‪.‬‬
‫‪50‬‬
 ‫دائرة السوء ‪ :‬بلی بد ‪.‬‬

‫علِيمٌ‬
‫لِمْرِ الّ ِإمّا ُيعَ ّذ ُبهُمْ وَِإمّا َيتُوبُ عََل ْيهِمْ وَالّ َ‬
‫ن َ‬
‫ن مُرْجَوْ َ‬
‫خرُو َ‬
‫کلمه ( مرجون ) در آيه ‪ 106‬سوره توبه{ وَآ َ‬
‫حكِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫مرجون ‪ :‬به تاخير انداخته شدگان ‪.‬‬

‫خيْرٌ أَم‬
‫س ُبنْيَانَهُ عَلَى َتقْوَى مِنَ الّ َورِضْوَانٍ َ‬
‫کلمات ( شفا – جرف ‪ -‬هار ) در آيه ‪ 109‬سوره توبه{ َأ َفمَنْ أَسّ َ‬
‫شفَا جُرُفٍ هَا ٍر ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫علَىَ َ‬
‫س ُب ْنيَانَهُ َ‬
‫مّنْ أَسّ َ‬
‫شفا ‪ :‬لبه ‪ ،‬کناره ‪.‬‬
‫جرف ‪ :‬گودال پرتگاه ‪.‬‬
‫هار ‪ :‬شکافته و مشرف به سقوط ‪.‬‬

‫کلمه ( سائحون ) در آيه ‪ 112‬سوره توبه{ التّا ِئبُونَ ا ْلعَا ِبدُونَ الْحَامِدُونَ السّائِحُونَ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫سائحون ‪ :‬گردندگان در زمين برای اطلع از آثار و درس گرفتن و عبرت آموختن از تاريخ گذشتگان و ديدن‬
‫عجائب و غرايب جهان ‪.‬‬

‫عدَهَا ِإيّاهُ‬
‫عدَةٍ وَ َ‬
‫لِبِيهِ ِإلّ عَن مّوْ ِ‬
‫س ِتغْفَارُ ِإبْرَاهِي َم َ‬
‫کلمات ( تبرأ ‪ -‬اواه ) در آيه ‪ 114‬سوره توبه{ َومَا كَانَ ا ْ‬
‫لِ تَبَرَّأ ِمنْهُ إِنّ ِإبْرَاهِي َم لوّاهٌ حَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫عدُوّ ّ‬
‫فََلمّا َت َبيّنَ لَهُ َأنّهُ َ‬
‫تبرأ ‪ :‬بيزاری جست ‪ ،‬دوری کرد ‪.‬‬
‫أواه ‪ :‬آه گويان ‪ ،‬خاشع در دعا ‪.‬‬

‫کلمه ( کاد يزيغ ) در آيه ‪ 117‬سوره توبه{ لَقَد تّابَ ال عَلَى ال ّنبِيّ وَا ْل ُمهَاجِرِينَ وَالَنصَارِ اّلذِينَ ا ّت َبعُو ُه فِي‬
‫ب َفرِيقٍ ّم ْنهُ ْم ثُ ّم تَابَ عََل ْيهِمْ ِإنّهُ ِبهِمْ رَؤُوفٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫سَاعَةِ ا ْلعُسْرَ ِة مِن َبعْ ِد مَا كَا َد يَزِي ُغ قُلُو ُ‬
‫کاد يزيغ ‪ :‬نزديک بود که منحرف و از راه بدر شود ‪.‬‬

‫کلمه ( خلفوا ) در آيه ‪ 118‬سوره توبه{ وَعَلَى الثّلَثَةِ اّلذِينَ خُلّفُوا ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫خلفوا ‪ :‬واپس نهاده شدند ‪ ،‬منظور اين است که خداوند حکم قطعی درباره آنان صادر نفرمود و به آينده واگذار‬
‫شدند ‪.‬‬

‫کلمات ( ظمأ – نصب – مخمصه ‪ -‬ل يطاون – موطئا – ل ينالون عن عدو نيل ) در آيه ‪ 120‬سوره توبه{‬
‫ك بَِأّنهُ ْم لَ‬
‫سهِمْ عَن نّفْسِ ِه ذَِل َ‬
‫غبُو ْا بِأَن ُف ِ‬
‫ل يَرْ َ‬
‫عرَابِ أَن َيتَخَلّفُواْ عَن رّسُولِ الّ َو َ‬ ‫ن لَِهْلِ ا ْل َمدِينَةِ َومَنْ حَ ْوَلهُم مّنَ الَ ْ‬
‫مَا كَا َ‬
‫ل كُتِبَ‬ ‫عدُوّ ّنيْلً ِإ ّ‬‫ن مِنْ َ‬‫ل َينَالُو َ‬ ‫ن مَوْطِئًا َيغِيظُ ا ْلكُفّارَ َو َ‬
‫ل يَطَؤُو َ‬
‫سبِيلِ الّ َو َ‬
‫خمَصَ ٌة فِي َ‬ ‫ل مَ ْ‬ ‫ل نَصَبٌ َو َ‬ ‫ظمَأٌ َو َ‬‫يُصِيبُهُمْ َ‬
‫سنِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل يُضِيعُ أَجْرَ ا ْلمُحْ ِ‬ ‫ل َ‬ ‫عمَلٌ صَالِحٌ إِنّ ا ّ‬ ‫َلهُم بِهِ َ‬
‫ظمأ ‪ :‬تشنگی ‪.‬‬
‫نصب ‪ :‬خستگی ‪.‬‬
‫مخمصه ‪ :‬گرسنگی ‪.‬‬
‫ليطاون ‪ :‬گام نمی گذارند ‪ ،‬پای نمی نهند ‪.‬‬
‫موطئا ‪ :‬جای گام قدمگاه ‪.‬‬
‫ل ينالون من عدو نيل ‪ :‬صدمه ای به دشمن نمی رسانند و اسير و غنيمتی به ايشان نمی گيرند ‪.‬‬

‫جدُو ْا فِيكُمْ غِلْظَةً‬

‫ن يَلُو َنكُم مّنَ ا ْلكُفّارِ وَ ْليَ ِ‬
‫ن آ َمنُو ْا قَاتِلُواْ اّلذِي َ‬
‫کلمه ( يلونکم ) در آيه ‪ 123‬سوره توبه{ يَا َأّيهَا اّلذِي َ‬
‫ل مَعَ ا ْل ُمتّقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫وَاعَْلمُواْ أَنّ ا ّ‬
‫يلونکم ‪ :‬از حيث مکان و نصب به شما نزديکند ‪.‬‬

‫خبَالً َودّو ْا مَا‬

‫ل يَأْلُو َنكُمْ َ‬
‫خذُو ْا بِطَانَ ًة مّن دُو ِنكُ ْم َ‬
‫ل َتتّ ِ‬
‫کلمه ( عنتم ) در آيه ‪ 128‬سوره توبه{ يَا َأّيهَا اّلذِينَ آ َمنُو ْا َ‬
‫صدُورُهُمْ َأ ْكبَ ُر َقدْ َبّينّا َلكُ ُم اليَاتِ إِن كُنتُ ْم َتعْقِلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫خفِي ُ‬ ‫عنِتّ ْم َق ْد بَدَتِ ا ْل َبغْضَاء مِنْ َأفْوَا ِههِمْ َومَا تُ ْ‬
‫َ‬
‫عنتم ‪ :‬رنج برديد ‪ ،‬ناراحتی کشيديد ‪ ،‬از ماده ( عنت ) بمعنی مشقت ‪.‬‬
‫يونس‬
‫ل ّمنْهُمْ أَنْ أَنذِرِ النّاسَ َوبَشّرِ‬
‫جٍ‬‫ح ْينَا إِلَى رَ ُ‬
‫کلمه ( قدم صدق ) در آيه ‪ 2‬سوره يونس{ َأكَانَ لِلنّاسِ عَجَباً أَنْ أَوْ َ‬
‫صدْقٍ عِندَ َرّبهِ ْم قَالَ ا ْلكَافِرُونَ إِنّ هَـذَا َلسَاحِ ٌر ّمبِينٌ } به چه معناست ؟‬
‫اّلذِينَ آ َمنُواْ أَنّ َلهُ ْم َقدَمَ ِ‬
‫‪51‬‬
 ‫قدم صدق ‪ :‬منظور مقام و منزلت و درجات رفيعه است ‪.‬‬

‫ضيَاء وَا ْل َقمَ َر نُوراً َو َقدّرَ ُه َمنَازِلَ‬

‫شمْسَ ِ‬
‫جعَلَ ال ّ‬
‫کلمات ( ضياء ‪ -‬منازل ) در آيه ‪ 5‬سوره يونس{ هُوَ اّلذِي َ‬
‫ل اليَاتِ لِقَ ْو ٍم َيعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ق يُ َفصّ ُ‬
‫ل ذَِلكَ ِإلّ بِالْحَ ّ‬
‫ب مَا خََلقَ ا ّ‬
‫حسَا َ‬
‫سنِينَ وَالْ ِ‬
‫ِل َتعَْلمُواْ عَ َددَ ال ّ‬
‫ضياء ‪ :‬روشنی ‪ ،‬فرق ( ضياء و نور) در اين است که ( ضياء ) برای چيزی استعمال می گردد که نور آن از‬
‫خورشيد باشد ( نور) برای چيزی بکار می رود که روشنايی آن از خودش نباشد و بلکه منعکس کننده نور چيز‬
‫ديگری باشد ‪.‬‬
‫منازل‪ :‬منظور بروج خورشيد و ماه است ‪.‬‬

‫ن مِن َقبِْلكُمْ َلمّا ظََلمُواْ وَجَاء ْتهُمْ رُسُُلهُم بِا ْلبَ ّينَاتِ َومَا‬
‫کلمه ( قرون ) در آيه ‪ 13‬سوره يونس{ وَلَ َقدْ أَهَْل ْكنَا ا ْلقُرُو َ‬
‫ك نَجْزِي ا ْلقَوْمَ ا ْلمُجْ ِرمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫كَانُواْ ِليُ ْؤ ِمنُو ْا كَذَِل َ‬
‫قرون ‪ :‬خمع قرن ‪ ،‬مردمان يک عصر و زمان ‪ ،‬نسلها ‪.‬‬

‫ج َريْنَ‬
‫حتّى ِإذَا كُنتُ ْم فِي ا ْلفُ ْلكِ وَ َ‬
‫حرِ َ‬
‫سيّ ُركُ ْم فِي ا ْلبَرّ وَا ْلبَ ْ‬
‫کلمه ( عاصف ) در آيه ‪ 22‬سوره يونس{ هُوَ اّلذِي يُ َ‬
‫طّيبَةٍ َوفَ ِرحُو ْا ِبهَا جَاء ْتهَا رِيحٌ عَاصِفٌ } به چه معناست ؟‬
‫ِبهِم بِرِيحٍ َ‬
‫مخرب و طوفنده‬

‫س َكذَِلكَ نُ َفصّلُ‬
‫لمْ ِ‬
‫ن بِا َ‬
‫جعَ ْلنَاهَا حَصِيدًا كَأَن لّ ْم َتغْ َ‬
‫کلمه ( حصيدا – لم تغن ) در آيه ‪ 24‬سوره يونس{ ‪ ...‬فَ َ‬
‫اليَاتِ ِلقَوْ ٍم َيتَ َفكّرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫حصيدا ‪ :‬درو شده ‪.‬‬
‫لم تغن ‪ :‬نبوده است ‪ ،‬وجود نداشته است ‪.‬‬

‫صرَاطٍ‬‫ل َيدْعُو ِإلَى دَارِ السّلَمِ َو َي ْهدِي مَن يَشَاءُ إِلَى ِ‬

‫کلمه ( دار السلم ) در آيه ‪ 25‬سوره يونس{ وَا ّ‬
‫ستَقِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫مّ ْ‬
‫دار السلم ‪ :‬منظور بهشت است که اهل آن از هر گونه رنج و گزند و اندوه و بل ‪ ،‬سلمت هستند ‪.‬‬

‫ل يَرْهَقُ ُوجُو َههُ ْم َقتَرٌ َولَ‬

‫سنَى وَ ِزيَادَةٌ َو َ‬
‫سنُواْ الْحُ ْ‬
‫کلمات ( ل يرهق ‪ -‬قتر ) در آيه ‪ 26‬سوره يونس{ لّّلذِينَ أَحْ َ‬
‫جنّةِ هُ ْم فِيهَا خَاِلدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫صحَابُ الْ َ‬
‫ذِلّةٌ أُوْلَـ ِئكَ أَ ْ‬
‫ل يرهق ‪ :‬فرا نمی گيرد ‪.‬‬
‫قتر ‪ :‬دود مانندی که بر اثر غم و اندوه و هول و هراس چهره را می پوشاند ‪ ،‬غبار غم ‪.‬‬

‫سّيئَ ٍة ِبمِثِْلهَا َوتَرْ َه ُقهُ ْم ذِلّ ٌة مّا‬

‫سّيئَاتِ جَزَاء َ‬
‫سبُواْ ال ّ‬‫ن كَ َ‬ ‫کلمات ( عاصم ‪ -‬قطعا ) در آيه ‪ 27‬سوره يونس{ وَاّلذِي َ‬
‫صحَابُ النّارِ ُه ْم فِيهَا خَاِلدُونَ } به چه‬ ‫ل مُظْلِماً أُوْلَـ ِئكَ أَ ْ‬‫ش َيتْ وُجُو ُههُ ْم ِقطَعًا مّنَ الّليْ ِ‬
‫ص ٍم كََأّنمَا أُغْ ِ‬
‫ل مِنْ عَا ِ‬
‫َلهُم مّنَ ا ّ‬
‫معناست ؟‬
‫عاصم ‪ :‬نگاه دارنده ‪ ،‬باز دارنده ‪ ،‬رهابخش ‪.‬‬
‫قطعا ‪ :‬جمع قطعه ‪ ،‬تکه ها و پاره ها ‪.‬‬

‫ش َركَآ ُؤكُمْ‬
‫جمِيعًا ثُ ّم نَقُولُ لِّلذِينَ َأشْ َركُو ْا َمكَا َنكُمْ أَنتُمْ وَ ُ‬
‫شرُهُمْ َ‬
‫کلمه ( فزيلنا ) در آيه ‪ 28‬سوره يونس{ َويَوْ َم نَحْ ُ‬
‫ش َركَآؤُهُم مّا كُنتُمْ ِإيّانَا َتعْ ُبدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫فَ َزيّ ْلنَا َبيْ َنهُمْ َوقَالَ ُ‬
‫فزيلنا ‪ :‬جدايی انداختيم ‪.‬‬

‫ل مَ ْولَهُمُ الْحَقّ‬
‫س مّا َأسْلَ َفتْ وَ ُردّواْ إِلَى ا ّ‬
‫ل َنفْ ٍ‬
‫ك َتبْلُو كُ ّ‬
‫کلمه ( تبلو ‪ -‬اسلفت ) در آيه ‪ 30‬سوره يونس{ ُهنَاِل َ‬
‫عنْهُم مّا كَانُو ْا يَ ْفتَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ضلّ َ‬
‫وَ َ‬
‫تبلو ‪ :‬می آزمايد ‪.‬‬
‫اسلفت ‪ :‬از پيش فرستاده است ‪.‬‬

‫ط ْعتُم مّن دُونِ‬

‫ستَ َ‬
‫ل َف ْأتُو ْا بِسُو َر ٍة مّثْلِهِ وَادْعُو ْا مَنِ ا ْ‬
‫کلمه ( افتراه ) در آيه ‪ 38‬سوره يونس{ أَ ْم يَقُولُونَ ا ْفتَرَا ُه قُ ْ‬
‫الّ إِن كُنتُمْ صَا ِدقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫افتراه ‪ :‬آنرا خود به هم بافته است ‪.‬‬
‫شرُهُ ْم كَأَن لّ ْم يَ ْل َبثُواْ ِإلّ سَاعَ ًة مّنَ ال ّنهَارِ ‪ } ...‬به چه‬ ‫کلمه ( لم يلبثوا ) در آيه ‪ 45‬سوره يونس{ َويَوْ َم يَحْ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫لم يلبثوا ‪ :‬نمانده اند ‪ ،‬بسر نبرده ابد ‪.‬‬
‫‪52‬‬
 ‫حقّ َومَا أَنتُمْ‬
‫ستَنبِئُو َنكَ أَحَقّ ُه َو قُلْ إِي َو َربّي ِإنّهُ لَ َ‬
‫کلمه ( يستنبئونک ) در آيه ‪ 53‬سوره يونس{ َويَ ْ‬
‫جزِين } به چه معناست ؟‬‫ِبمُعْ ِ‬
‫يستنبئونک ‪ :‬از تو خبر را می پرسند ‪.‬‬

‫ت بِهِ وَأَسَرّواْ‬
‫لفْ َتدَ ْ‬
‫ض َ‬
‫ت مَا فِي الَ ْر ِ‬
‫ل نَ ْفسٍ ظََلمَ ْ‬
‫کلمه ( اسرو الندامة ) در آيه ‪ 54‬سوره يونس{ وَلَوْ أَنّ ِلكُ ّ‬
‫ي َب ْي َنهُم بِالْ ِقسْطِ وَ ُه ْم لَ يُظَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫الّندَامَةَ َلمّا رَأَوُاْ ا ْلعَذَابَ َوقُضِ َ‬
‫اسرو الندامة ‪ :‬آهسته و پنهانی اظهار ندامت می کنند ‪.‬‬

‫ل فِي‬
‫لرْضِ َو َ‬
‫ل ذَرّ ٍة فِي ا َ‬
‫ك مِن ّمثْقَا ِ‬
‫کلمه ( ما يعزب ) در آيه ‪ 61‬سوره يونس{ ‪َ ...‬ومَا َيعْزُبُ عَن ّرّب َ‬
‫ب ّمبِينٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ل فِي ِكتَا ٍ‬
‫صغَ َر مِن ذَِلكَ وَل َأ ْكبَرَ ِإ ّ‬
‫سمَاء َولَ َأ ْ‬
‫ال ّ‬
‫ما يعزب ‪ :‬پنهان نمی ماند ‪.‬‬

‫سمَاوَات َومَن فِي الَ ْرضِ َومَا َيّتبِعُ اّلذِينَ‬ ‫کلمه ( يخرصون ) در آيه ‪ 66‬سوره يونس { أَل إِنّ ّ‬
‫لِ مَن فِي ال ّ‬
‫ل يَخْ ُرصُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ن مِن دُونِ الّ شُ َركَاء إِن َيتّ ِبعُونَ ِإلّ الظّنّ وَإِنْ ُهمْ ِإ ّ‬
‫يَدْعُو َ‬
‫يخرصون ‪ :‬تخمين می زنند ‪ ،‬از روی حدس و گمان کار می کنند ‪ ،‬دروغ می گويند ‪.‬‬

‫ن فِي ذَِلكَ‬
‫س ُكنُو ْا فِيهِ وَال ّنهَا َر ُمبْصِراً إِ ّ‬
‫جعَلَ َلكُمُ الّليْلَ ِلتَ ْ‬
‫کلمه ( مبصرا ) در آيه ‪ 67‬سوره يونس{ هُوَ اّلذِي َ‬
‫س َمعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ليَاتٍ لّقَوْ ٍم يَ ْ‬
‫مبصرا ‪ :‬روشن ‪.‬‬

‫عَليْكُمْ‬
‫ل َيكُنْ َأمْ ُركُمْ َ‬
‫ج ِمعُواْ َأمْ َركُمْ َوشُ َركَاءكُ ْم ثُ ّم َ‬
‫کلمات ( غمة – أقضوا إلیَ ) در آيه ‪ 71‬سوره يونس{ ‪ ...‬فََأ ْ‬
‫ل تُنظِرُونِ } به چه معناست ؟‬‫غمّةً ثُمّ اقْضُواْ ِإلَيّ َو َ‬
‫ُ‬
‫غمة ‪ :‬مبهم و مخفی ‪.‬‬
‫اقضوا الی ‪ :‬کار مرا بسازيد و نابودم کنيد ‪.‬‬

‫ج ْدنَا عََليْ ِه آبَاءنَا َو َتكُونَ َل ُكمَا‬

‫عمّا وَ َ‬
‫جئْ َتنَا ِلتَ ْل ِفتَنَا َ‬
‫کلمات ( لتلفتنا ‪ -‬الکبرياء ) در آيه ‪ 78‬سوره يونس{ قَالُواْ َأ ِ‬
‫ا ْل ِكبْ ِريَاء فِي الَرْضِ َومَا نَحْنُ َل ُكمَا ِبمُ ْؤمِنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫لتلفتنا ‪ :‬تا ما را منصرف کنی ‪.‬‬
‫الکبرياء ‪ :‬عظمت ‪.‬‬

‫ف مّن ِفرْعَوْنَ‬
‫جمله ( لعال فی الرض ) در آيه ‪ 83‬سوره يونس{ َمَا آمَنَ ِلمُوسَى ِإلّ ذُ ّريّ ٌة مّن قَ ْومِهِ عَلَى خَ ْو ٍ‬
‫ل فِي الَرْضِ وَِإنّهُ َلمِنَ ا ْلمُسْ ِرفِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ن فِرْعَوْنَ َلعَا ٍ‬
‫َومََل ِئهِمْ أَن يَ ْف ِتنَهُمْ وَإِ ّ‬
‫لعال فی ال رض ‪ :‬برتر جويی و گردن کشی در زمين می کرد ‪.‬‬

‫صدْقٍ ‪ } ...‬به چه‬

‫سرَائِيلَ ُمبَوّأَ ِ‬
‫کلمات ( بوأنا – مبوأ صدق ) در آيه ‪ 93‬سوره يونس{ وَلَ َق ْد بَوّ ْأنَا َبنِي إِ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫بوأنا ‪ :‬منزل و مأوی داديم ‪.‬‬
‫مبوأ ‪ :‬منزل و اقامتگاه ‪.‬‬
‫مبوأ صدق ‪ :‬مکان شايسته و مورد رضايت ‪.‬‬

‫ن مِنَ ا ْل ُممْتَرِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ممترين ) در آيه ‪ 94‬سوره يونس{ ‪ ...‬فَلَ َتكُونَ ّ‬
‫ممترين ‪ :‬مترددان ‪ ،‬گمان برندگان ‪.‬‬

‫شفَ لَهُ ِإلّ هُوَ وَإِن يُ ِر ْدكَ‬

‫ل كَا ِ‬
‫ل ِبضُ ّر فَ َ‬
‫سكَ ا ّ‬
‫کلمات ( کاشف ‪ -‬راد ) در آيه ‪ 107‬سوره يونس{ وَإِن َيمْسَ ْ‬
‫عبَادِهِ وَهُوَ ا ْل َغفُورُ الرّحِيمُ } به چه معناست ؟‬
‫ب بِ ِه مَن يَشَا ُء مِنْ ِ‬
‫خيْ ٍر فَلَ رَآدّ لِ َفضْلِ ِه يُصَي ُ‬
‫بِ َ‬
‫کاشف ‪ :‬برطرف کننده ‪.‬‬
‫رآد ‪ :‬برگرداننده ‪ ،‬مانع ‪.‬‬
‫هود‬

‫‪53‬‬
‫حكِيمٍ‬
‫ت مِن ّلدُنْ َ‬
‫ت آيَاتُ ُه ثُ ّم فُصَّل ْ‬
‫ح ِكمَ ْ‬
‫کلمات ( احکمت – فصلت – من لدن ) در آيه ‪ 1‬سوره هود{ الَر ِكتَابٌ ُأ ْ‬
‫خبِيرٍ } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫احکمت ‪ :‬محکم و استوار و متقن و منظم گرديده است ‪.‬‬
‫فصلت ‪ :‬شرح و بيان شده است ‪.‬‬
‫من لدن ‪ :‬از جانب از سوی ‪.‬‬

‫س َتغْشُونَ‬
‫ن يَ ْ‬ ‫ستَخْفُو ْا ِمنْهُ أَل حِي َ‬
‫صدُورَ ُهمْ ِليَ ْ‬
‫کلمات ( يثنون – يستغشون ) در آيه ‪ 5‬سوره هود{ أَل ِإّنهُ ْم َيثْنُونَ ُ‬
‫صدُورِ } به چه معناست ؟‬ ‫ِثيَابَهُ ْم َيعْلَ ُم مَا يُسِرّونَ َومَا ُيعِْلنُونَ ِإنّهُ عَلِي ٌم بِذَاتِ ال ّ‬
‫يثنون ‪ :‬خم می کنند و پيچ می دهند ‪.‬‬
‫يستغشون ‪ :‬حجاب و پردهمی گردانند ‪.‬‬
‫کلمات ( مستقر – مستودع ) در آيه ‪ 6‬سوره هود{ َومَا مِن دَآبّةٍ فِي الَرْضِ ِإلّ عَلَى الّ رِ ْز ُقهَا َو َيعْلَمُ‬
‫ب ّمبِينٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ل فِي ِكتَا ٍ‬ ‫عهَا كُ ّ‬
‫ستَ ْودَ َ‬
‫ستَقَرّهَا َومُ ْ‬‫مُ ْ‬
‫مستقر‪ :‬قرارگاه ‪ ،‬محل زيست ‪.‬‬
‫مستودع ‪ :‬آرامگاه ‪ ،‬محل دفن ‪.‬‬

‫س كَفُورٌ } به‬
‫عنَاهَا ِمنْهُ ِإنّهُ َليَؤُو ٌ‬
‫حمَ ًة ثُ ّم نَزَ ْ‬
‫ن ِمنّا رَ ْ‬
‫لنْسَا َ‬
‫کلمه ( يووس ) در آيه ‪ 9‬سوره هود{ َوَلئِنْ َأ َذ ْقنَا ا ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫يووس ‪ :‬بسيار نا اميد و مأيوس ‪.‬‬

‫صدْ ُركَ أَن يَقُولُواْ لَ ْولَ‬

‫ق بِهِ َ‬
‫ض مَا يُوحَى إَِل ْيكَ وَضَآئِ ٌ‬
‫ك َبعْ َ‬
‫ك تَا ِر ٌ‬
‫کلمه ( ضائق ) در آيه ‪ 12‬سوره هود{ فََلعَّل َ‬
‫شيْءٍ َوكِيلٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ت َنذِيرٌ وَالّ عَلَى كُلّ َ‬ ‫أُنزِلَ عََليْ ِه كَنزٌ أَوْ جَاء َمعَ ُه مََلكٌ ِإّنمَا أَن َ‬
‫ضآئق ‪ :‬دلتنگ ‪ ،‬غمگين ‪.‬‬

‫سوَ ٍر ّمثْلِهِ ُم ْفتَ َريَاتٍ وَادْعُواْ مَنِ‬

‫ل فَ ْأتُو ْا ِبعَشْرِ ُ‬
‫کلمه ( مفتريات ) در آيه ‪ 13‬سوره هود{ أَ ْم َيقُولُونَ ا ْفتَرَا ُه ُق ْ‬
‫ط ْعتُم مّن دُونِ الّ إِن كُنتُمْ صَا ِدقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ستَ َ‬
‫اْ‬
‫مفتريات ‪ :‬بهم بافته ‪ ،‬ساخته های دروغين ‪.‬‬

‫کلمات ( يتلوه – شاهد – الحزاب ) در آيه ‪ 17‬سوره هود{ َأ َفمَن كَانَ عَلَى َبيّنَ ٍة مّن ّربّهِ َويَتْلُوهُ شَا ِه ٌد ّمنْهُ‬
‫ل َتكُ فِي مِ ْريَةٍ ّمنْهُ‬ ‫ب فَالنّا ُر مَوْعِدُ ُه فَ َ‬‫لحْزَا ِ‬‫ك يُ ْؤ ِمنُونَ بِهِ َومَن َيكْفُ ْر بِ ِه مِنَ ا َ‬
‫حمَةً أُوْلَـ ِئ َ‬
‫ب مُوسَى َإمَاماً وَ َر ْ‬ ‫َومِن َقبْلِهِ ِكتَا ُ‬
‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫س َ‬ ‫ق مِن ّرّبكَ وَلَـكِنّ َأ ْكثَرَ النّا ِ‬ ‫حّ‬ ‫ِإنّهُ الْ َ‬
‫يتلوه ‪:‬بدنبال آن می آيد ‪.‬‬
‫شاهد ‪ :‬گواه ‪.‬‬
‫الحزاب ‪ :‬جمع حزب ‪ ،‬گروه ها ‪ ،‬دسته ها ‪.‬‬

‫ل َكذِباً ُأوْلَـ ِئكَ ُيعْ َرضُونَ عَلَى َرّبهِمْ‬

‫کلمه ( الشهاد ) در آيه ‪ 18‬سوره هود{ َومَنْ َأظْلَ ُم ِممّنِ ا ْفتَرَى عَلَى ا ّ‬
‫شهَادُ هَـؤُلء اّلذِينَ َك َذبُواْ عَلَى َربّهِمْ َألَ َل ْعنَةُ الّ عَلَى الظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫لْ‬‫َويَقُولُ ا َ‬
‫گواهان‬

‫لخْسَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خرَ ِة هُمُ ا َ‬
‫کلمه ( لجرم ) در آيه ‪ 22‬سوره هود{ لَ جَ َرمَ َأّنهُ ْم فِي ال ِ‬
‫حقاً ‪ .‬مسلماً ‪.‬‬

‫خ َبتُواْ إِلَى َرّبهِمْ أُوْلَـ ِئكَ‬

‫عمِلُواْ الصّالِحَاتِ َوأَ ْ‬
‫جمله ( أخبتوا الی ربهم ) در آيه ‪ 23‬سوره هود{ إِنّ اّلذِينَ آ َمنُواْ وَ َ‬
‫جنّةِ هُ ْم فِيهَا خَاِلدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫صحَابُ ال َ‬
‫أَ ْ‬
‫در برابر خدای خود فروتنی و کرنش ميکنند ‪.‬‬

‫ل بَشَراً‬
‫کلمات ( أرازل ـ بادی الرای ) در آيه ‪ 27‬سوره هود{ فَقَالَ ا ْلمَلُ اّلذِينَ َكفَرُو ْا مِن قِ ْومِ ِه مَا نَرَاكَ ِإ ّ‬
‫ظّنكُ ْم كَاذِبِينَ } به چه‬ ‫ل نَ ُ‬
‫ل بَ ْ‬
‫ك ا ّت َبعَكَ ِإلّ اّلذِينَ ُهمْ أَرَاذُِلنَا بَادِيَ الرّ ْأيِ َومَا نَرَى َلكُمْ عََل ْينَا مِن َفضْ ٍ‬
‫ّمثْلَنَا َومَا نَرَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫أراذل ‪ :‬جمع ارزل ‪ ،‬اشخاص بسيار کوچک و فرومايه ‪.‬‬
‫بادی الرای ‪ :‬سطحی نگر و کوتاه فکر ‪ .‬ساده لوح و ظاهر بين ‪.‬‬

‫‪54‬‬
 ‫حمَ ًة مّنْ‬
‫ل يَا قَ ْومِ أَرََأ ْيتُمْ إِن كُنتُ عَلَى َبّينَةٍ مّن ّربّيَ وَآتَانِي َر ْ‬
‫جمله ( أنلزمکموها ) در آيه ‪ 28‬سوره هود{ قَا َ‬
‫عَليْكُمْ َأنُلْ ِز ُمكُمُوهَا وَأَنتُمْ َلهَا كَارِهُونَ } به چه معناست ؟‬
‫عِندِ ِه َف ُع ّميَتْ َ‬
‫آيا به پذيرش آن شما را مجبور کنيم و با اکراه آن را به شما بقبولنيم ؟‬

‫خيْراً الّ أَعْلَ ُم ِبمَا فِي‬

‫عيُ ُنكُمْ لَن يُ ْؤ ِت َيهُمُ الّ َ‬
‫کلمه ( تزدری ) در آيه ‪ 31‬سوره هود{ ‪َ ..‬أقُولُ لِّلذِينَ تَ ْزدَرِي أَ ْ‬
‫س ِهمْ ِإنّي إِذاً ّلمِنَ الظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫أَنفُ ِ‬
‫حقير می بينند ‪ .‬خوارو پست می بينند ‪.‬‬

‫ط ْبنِي فِي اّلذِينَ ظََلمُواْ ِإّنهُم‬

‫ل تُخَا ِ‬
‫ح ِينَا َو َ‬
‫ع ُي ِننَا وَوَ ْ‬
‫ك بِأَ ْ‬
‫صنَعِ الْفُ ْل َ‬
‫کلمه ( بأعيننا ) در آيه ‪ 37‬سوره هود{ وَا ْ‬
‫ّمغْ َرقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تحت رعايت و نظر ما ‪.‬‬

‫ب مّقِيمٌ } به‬
‫عذَا ٌ‬
‫ب يُخْزِيهِ َويَحِلّ عََليْهِ َ‬
‫عذَا ٌ‬
‫ف َتعَْلمُونَ مَن يَ ْأتِيهِ َ‬
‫کلمه ( يخزيه ) در آيه ‪ 39‬سوره هود{ َفسَوْ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫رسوايش می سازد ‪ .‬خوارش می کند ‪.‬‬

‫ل َمجْرَاهَا َومُرْسَاهَا إِنّ َربّي‬

‫‪ 41‬سوره هود{ َوقَالَ ا ْر َكبُو ْا فِيهَا بِسْمِ ا ّ‬ ‫کلمات ( مرسی ـ مجری ) در آيه‬
‫َلغَفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫مجری ‪ :‬حرکت ‪ .‬زمان حرکت ‪ .‬مسير حرکت ‪.‬‬
‫مرسی ‪ :‬لنگر انداختن ‪ .‬زمان ايستادن ‪ .‬لنگر گاه ‪.‬‬

‫صمَ ا ْليَوْ َم مِنْ َأمْرِ الّ‬

‫ل لَ عَا ِ‬
‫ص ُمنِي مِنَ ا ْلمَاء قَا َ‬
‫جبَلٍ َيعْ ِ‬
‫کلمه ( سآوی ) در آيه ‪ 43‬سوره هود{ قَالَ سَآوِي إِلَى َ‬
‫ن مِنَ ا ْل ُمغْ َرقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ج َفكَا َ‬
‫ل َبيْ َن ُهمَا ا ْلمَوْ ُ‬
‫ل مَن رّحِمَ وَحَا َ‬
‫ِإ ّ‬
‫پناه خواهم برد ‪.‬‬

‫سمَاء َأقِْلعِي وَغِيضَ‬

‫ض ابَْلعِي مَاءكِ َويَا َ‬
‫ل يَا أَ ْر ُ‬
‫کلمات ( ابلعی ـ اقلعی ـ الجودی ) در آيه ‪ 44‬سوره هود{ َوقِي َ‬
‫ل ُبعْداً لّ ْلقَوْمِ الظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ستَ َوتْ عَلَى ا ْلجُودِيّ َوقِي َ‬
‫لمْرُ وَا ْ‬
‫ضيَ ا َ‬
‫ا ْلمَاء َوقُ ِ‬
‫ابلعی ‪ :‬فرو خور ‪ .‬قورت بده ‪.‬‬
‫اقلعی ‪ :‬از بارش و ريزش بايست ‪.‬‬
‫الجودی ‪ :‬نام کوهی است که آن را کوه کاردو يا اکراد نزديک موصل در شمال عراق می دانند ‪.‬‬

‫ط بِسَلَ ٍم ّمنّا َوبَركَاتٍ عََل ْيكَ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬

‫ل يَا نُوحُ ا ْهبِ ْ‬
‫کلمه ( اهبط ) در آيه ‪ 48‬سوره هود{ قِي َ‬
‫اهبط ‪ :‬فرود آی ‪ ،‬بيا پايين ‪.‬‬

‫غيْرُهُ إِنْ‬
‫ل مَا َلكُم مّنْ إِلَـهٍ َ‬
‫عُبدُواْ ا ّ‬
‫ل يَا قَ ْومِ ا ْ‬
‫کلمه ( مفترون ) در آيه ‪ 50‬سوره هود{ َوإِلَى عَادٍ َأخَا ُهمْ هُوداً قَا َ‬
‫ل مُ ْفتَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫أَنتُمْ ِإ ّ‬
‫مفترون ‪ :‬افتراء کنندگان ‪ ،‬کسانی که به دروغ انبازهايی به ال نسبت می دهند ‪.‬‬

‫شهِدُ الّ‬
‫ك َبعْضُ آِل َه ِتنَا بِسُوَ ٍء قَالَ ِإنّي ُأ ْ‬
‫عتَرَا َ‬
‫جمله ( اعتراک ‪ ...‬بسوء ) در آيه ‪ 54‬سوره هود{ إِن نّقُولُ ِإلّ ا ْ‬
‫ش َهدُواْ َأنّي بَرِي ٌء ّممّا تُشْ ِركُونَ } به چه معناست ؟‬
‫وَا ْ‬
‫اعتراک ‪ ...‬بسوء ‪ :‬بليی بر سر تو آورده است ‪.‬‬

‫خذٌ‬
‫جمله ( آخذ بناصيتها ) در آيه ‪ 56‬سوره هود{ ِإنّي تَ َوكّلْتُ عَلَى الّ َربّي وَ َرّبكُم مّا مِن دَآبّةٍ ِإلّ هُوَ آ ِ‬
‫ستَقِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫ط مّ ْ‬
‫ص َي ِتهَا إِنّ َربّي عَلَى صِرَا ٍ‬
‫ِبنَا ِ‬
‫آخذ بناصيتها ‪ :‬موی پيشانی او را در دست دارد ‪ ،‬مراد اين است که بر او تسلط کامل دارد ‪.‬‬

‫غيْ َركُمْ‬
‫ستَخْلِفُ َربّي قَوْماً َ‬
‫ت بِهِ ِإَل ْيكُمْ َويَ ْ‬
‫کلمه ( يستخلف ) در آيه ‪ 57‬سوره هود{ فَإِن تَوَلّوْ ْا َف َقدْ َأبَْلغْ ُتكُم مّا ُأرْسِ ْل ُ‬
‫شيْءٍ حَفِيظٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ى كُلّ َ‬
‫شيْئاً إِنّ َربّي عَلَ َ‬
‫ل تَضُرّونَهُ َ‬
‫َو َ‬
‫يستخلف ‪ :‬جانشين ‪،‬جايگزين می سازد ‪.‬‬

‫عنِيدٍ‬
‫جبّارٍ َ‬
‫عصَوْاْ ُرسُلَهُ وَا ّت َبعُواْ َأمْ َر كُلّ َ‬
‫حدُو ْا بِآيَاتِ َرّبهِمْ وَ َ‬
‫کلمه ( عنيد ) در آيه ‪ 59‬سوره هود{ َوتِ ْلكَ عَادٌ جَ َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫‪55‬‬
 ‫عنيد ‪ :‬طاغی و ياغی ‪.‬‬

‫ل مَا َلكُم مّنْ إِلَـهٍ‬

‫عبُدُواْ ا ّ‬
‫ل يَا قَ ْومِ ا ْ‬
‫جمله ( استعمرکم فيها ) در آيه ‪ 61‬سوره هود{ وَإِلَى َثمُودَ أَخَاهُمْ صَالِحًا قَا َ‬
‫ب مّجِيبٌ } به چه معناست ؟‬ ‫س َتغْفِرُو ُه ُث ّم تُوبُواْ إَِليْهِ إِنّ َربّي قَرِي ٌ‬
‫س َتعْمَ َركُ ْم فِيهَا فَا ْ‬
‫لرْضِ وَا ْ‬
‫شَأكُم مّنَ ا َ‬
‫غيْرُهُ هُوَ أَن َ‬
‫َ‬
‫استعمرکم فيها ‪ :‬توان آباد نمودن زمين را به شما داده است ‪.‬‬

‫جوّا َقبْلَ هَـذَا َأتَ ْنهَانَا أَن ّن ْعبُدَ‬

‫ت فِينَا مَرْ ُ‬
‫ح َقدْ كُن َ‬
‫کلمات ( مرجواً ‪ -‬مريب ) در آيه ‪ 62‬سوره هود{ قَالُو ْا يَا صَالِ ُ‬
‫ك ّممّا تَدْعُونَا إَِليْ ِه مُرِيبٍ } به چه معناست ؟‬
‫شّ‬‫مَا َي ْعبُ ُد آبَا ُؤنَا َوِإنّنَا لَفِي َ‬
‫مرجوا ‪ :‬محل اميد ‪ ،‬مايه اميدواری ‪.‬‬
‫مريب ‪ :‬به شک اندازنده ‪ ،‬دلهره انگيز ‪.‬‬

‫حمَ ًة َفمَن‬
‫ل يَا قَ ْومِ أَرََأ ْيتُمْ إِن كُنتُ عَلَى َبّينَةً مّن ّربّي وَآتَانِي ِمنْهُ رَ ْ‬
‫کلمه ( تخسير ) در آيه ‪ 63‬سوره هود{ قَا َ‬
‫غيْ َر تَخْسِيرٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ص ْيتُ ُه َفمَا تَزِيدُو َننِي َ‬
‫يَنصُ ُرنِي مِنَ الّ إِنْ عَ َ‬
‫تخسير ‪ :‬زيان ‪.‬‬

‫ل فِي أَرْضِ الّ َولَ َتمَسّوهَا‬

‫کلمه ( ناقة ال ) در آيه ‪ 64‬سوره هود{ َويَا قَوْمِ هَـذِ ِه نَاقَةُ الّ َل ُك ْم آيَةً َفذَرُوهَا تَ ْأكُ ْ‬
‫ب قَرِيبٌ } به چه معناست ؟‬
‫خ َذكُمْ عَذَا ٌ‬
‫بِسُو ٍء َفيَ ْأ ُ‬
‫ناقة ال ‪ :‬شتر ال ‪ ،‬اضافه شتر به ( ال ) اضافه تشريفی است و بيانگر اکرام و احترام است ‪ .‬از قبيل ‪ :‬ارض ال‬
‫‪ ،‬بيت ال ‪.‬‬

‫غيْ ُر َم ْكذُوبٍ }‬
‫عدٌ َ‬
‫لثَةَ َأيّا ٍم ذَِلكَ وَ ْ‬
‫ل َتمَ ّتعُو ْا فِي دَا ِركُ ْم ثَ َ‬
‫کلمه ( عقروها ) در آيه ‪ 65‬سوره هود{ َفعَ َقرُوهَا َفقَا َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫عقروها ‪ :‬آنرا نحر کردند ‪ ،‬آنرا سر بريدند ‪.‬‬

‫صبَحُو ْا فِي ِديَارِ ِهمْ جَا ِثمِينَ } به چه‬

‫صيْحَ ُة فََأ ْ‬
‫خذَ اّلذِينَ ظََلمُواْ ال ّ‬
‫کلمه ( الصيحة ) در آيه ‪ 67‬سوره هود{ وََأ َ‬
‫معناست ؟‬
‫الصيحة ‪ :‬صوت شديد ‪ ،‬صدای مهيب ‪.‬‬

‫کلمات ( عجل ‪ -‬حنيذ ) در آيه ‪ 69‬سوره هود{ وََل َقدْ جَاءتْ ُرسُُلنَا ِإبْرَاهِي َم بِا ْلبُـشْرَى قَالُواْ سَلَمًا قَالَ سَلَ ٌم َفمَا‬
‫حنِيذٍ } به چه معناست ؟‬
‫جلٍ َ‬
‫َلبِثَ أَن جَاء ِبعِ ْ‬
‫عجل ‪ :‬گوساله ‪.‬‬
‫حنيذ ‪ :‬بريان ‪.‬‬

‫ل تَخَفْ ِإنّا‬
‫س ِمنْهُمْ خِيفَ ًة قَالُو ْا َ‬
‫ج َ‬
‫ل تَصِلُ ِإَليْهِ َنكِرَهُمْ وَأَوْ َ‬
‫کلمه ( خيفة ) در آيه ‪ 70‬سوره هود{فََلمّا َرأَى َأ ْي ِديَهُ ْم َ‬
‫أُ ْرسِ ْلنَا إِلَى قَوْمِ لُوطٍ } به چه معناست ؟‬
‫خيفة ‪ :‬خوف و هراس ‪.‬‬

‫سحَاقَ َومِن َورَاء إِسْحَاقَ‬

‫ت َفبَشّ ْرنَاهَا بِإِ ْ‬
‫حكَ ْ‬
‫ضِ‬‫کلمه ( ضحکت ) در آيه ‪ 71‬سوره هود{ وَامْرََأتُ ُه قَآ ِئمَ ٌة فَ َ‬
‫َيعْقُوبَ } به چه معناست ؟‬
‫ضحکت ‪ :‬منظور حيض شد ‪.‬‬

‫شرَى يُجَادُِلنَا فِي قَوْمِ لُوطٍ }‬

‫کلمه ( الروع ) در آيه ‪ 74‬سوره هود{ فََلمّا ذَهَبَ عَنْ ِإبْرَاهِيمَ الرّ ْوعُ وَجَاءتْهُ ا ْلبُ ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫الروع ‪ :‬خوف و هراس ‪ ،‬وحشت ‪.‬‬

‫کلمه ( منيب ) در آيه ‪ 75‬سوره هود{ إِنّ ِإبْرَاهِيمَ َلحَلِيمٌ أَوّا ٌه ّمنِيبٌ } به چه معناست ؟‬
‫منيب ‪ :‬رجوع کننده ‪ ،‬توبه کار ‪.‬‬

‫جملت ( سیء بهم – ضاق بهم ذرعا ‪ -‬عصيب ) در آيه ‪ 77‬سوره هود{ وََلمّا جَاءتْ رُسُُلنَا لُوطاً سِي َء بِهِمْ‬
‫ق ِبهِ ْم ذَرْعاً َوقَالَ هَـذَا يَوْمٌ عَصِيبٌ } به چه معناست ؟‬
‫وَضَا َ‬
‫سیء بهم ‪ :‬حضورايشان لوط را بدحال و ناراحی کرد ‪ ،‬زيرا گمان برد ايشان انسان هستند ‪.‬‬
‫ضاق بهم ذرعا ‪ :‬سخت به تنگنا افتاد و کاری برای ايشان از دستش بر نمی آمد و دلش به حال آنان سوخت ‪.‬‬
‫‪56‬‬
 ‫عصيب ‪ :‬پيچيده و دشوار ‪.‬‬

‫ل كَانُو ْا يَ ْعمَلُو َ‬
‫ن‬ ‫جمله ( يهرعون اليه ‪ -‬رشيد ) در آيه ‪ 78‬سوره هود{ َوجَاء ُه قَ ْومُ ُه ُيهْرَعُونَ إَِليْه ِ َومِن َقبْ ُ‬
‫س مِنكُمْ َرجُلٌ رّشِيد } به چه‬ ‫ضيْفِي أََل ْي َ‬
‫ن فِي َ‬ ‫خزُو ِ‬ ‫طهَرُ َلكُ ْم فَاتّقُواْ الّ َولَ تُ ْ‬
‫ل يَا َقوْمِ هَـؤُلء بَنَاتِي هُنّ أَ ْ‬
‫ت قَا َ‬
‫سّيئَا ِ‬
‫ال ّ‬
‫معناست ؟‬
‫يهرعون اليه ‪ :‬شتابان به سوی او آمدند ‪.‬‬
‫رشيد ‪:‬عاقل ‪ ،‬راهياب ‪.‬‬

‫شدِيدٍ } به چه معناست؟‬
‫کلمات ( آوی ‪ -‬رکن ) در آيه ‪ 80‬سوره هود{ قَالَ لَوْ أَنّ لِي ِبكُ ْم قُوّةً أَوْ آوِي إِلَى ُركْنٍ َ‬
‫آوی ‪ :‬پناه می برم ‪.‬‬
‫رکن ‪ :‬تکيه گاه ‪.‬‬

‫سلُ َرّبكَ لَن يَصِلُواْ ِإَل ْيكَ‬

‫جملت ( أسر بأهلک – بقطع من الليل ) در آيه ‪ 81‬سوره هود{ قَالُو ْا يَا لُوطُ ِإنّا رُ ُ‬
‫ك بِقِطْ ٍع مّنَ الّليْلِ … } به چه معناست ؟‬
‫س ِر بِأَهِْل َ‬
‫فَأَ ْ‬
‫اسر باهلک ‪ :‬اهل و عيال خود را در شب بکوچان ‪.‬‬
‫بقطع من الليل ‪ :‬در بخشی از شب ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا عَاِل َيهَا سَافَِلهَا‬

‫کلمات ( عاليها – سافلها – سجيل ‪ -‬منضود ) در آيه ‪ 82‬سوره هود{ فََلمّا جَاء َأمْ ُرنَا َ‬
‫ل مّنضُودٍ } به چه معناست ؟‬
‫سجّي ٍ‬
‫وََأمْطَ ْرنَا عََل ْيهَا حِجَارَ ًة مّن ِ‬
‫عاليها ‪ :‬فوقانی آن ‪ ،‬سطح ان ‪.‬‬
‫سافلها ‪ :‬تحتانی آن ‪ ،‬پايين آن ‪.‬‬
‫سجيل ‪ :‬سنگ گل ‪.‬‬
‫منضود ‪ :‬متتابع و منتظم ‪ ،‬پياپی ‪.‬‬

‫ي مِنَ الظّاِلمِينَ ِب َبعِيدٍ } به چه معناست ؟‬

‫س ّومَةً عِندَ َرّبكَ َومَا هِ َ‬
‫سوره هود{ مّ َ‬ ‫کلمه ( مسومة ) در آيه ‪83‬‬
‫مسومة ‪ :‬نشاندار ‪.‬‬

‫غيْرُهُ‬
‫ل مَا َلكُم مّنْ إِلَـهٍ َ‬
‫عُبدُواْ ا ّ‬
‫ل يَا قَوْمِ ا ْ‬
‫ش َعيْبًا قَا َ‬
‫کلمه ( المکيال ) در آيه ‪ 84‬سوره هود{ وَإِلَى مَ ْديَنَ أَخَاهُمْ ُ‬
‫ب يَوْ ٍم مّحِيطٍ } به چه معناست ؟‬ ‫عذَا َ‬ ‫خيْرٍ وَِإنّيَ أَخَافُ عََل ْيكُمْ َ‬
‫ل تَن ُقصُواْ ا ْل ِمكْيَالَ وَا ْلمِيزَانَ ِإنّيَ َأرَاكُم بِ َ‬
‫َو َ‬
‫المکيال ‪ :‬کيل و پيمانه ‪.‬‬

‫شيَاء ُهمْ‬
‫خسُواْ النّاسَ أَ ْ‬
‫ل تَبْ َ‬
‫سطِ َو َ‬
‫ن بِالْقِ ْ‬
‫کلمه ( ل تبخسوا ) در آيه ‪ 85‬سوره هود{ َويَا قَوْمِ أَ ْوفُواْ ا ْل ِم ْكيَالَ وَا ْلمِيزَا َ‬
‫سدِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ض مُفْ ِ‬
‫لرْ ِ‬
‫ل َتعْثَوْ ْا فِي ا َ‬
‫َو َ‬
‫ل تبخسوا ‪ :‬نکاهيد ‪ ،‬کم ندهيد ‪.‬‬

‫حفِيظٍ } به چه‬‫خيْرٌ ّلكُمْ إِن كُنتُم مّ ْؤ ِمنِينَ َومَا َأنَاْ عََل ْيكُم بِ َ‬
‫کلمه ( بقية ال ) در آيه ‪ 86‬سوره هود{ بَ ِقيّةُ الّ َ‬
‫معناست ؟‬
‫بقية ال ‪ :‬منظور سودی است که پس از به تمام و کمال پرداختن پيمانه و ترازو برای مومن می ماند ‪.‬‬

‫ك لََنتَ ا ْلحَلِيمُ الرّشِيدُ } به چه معناست ؟‬

‫سوره هود{‪ِ ...‬إّن َ‬ ‫کلمه ( الحليم ) در آيه ‪87‬‬
‫الحليم ‪ :‬شکيبا ‪.‬‬

‫س َتغْفِرُواْ َرّبكُ ْم ثُ ّم تُوبُواْ إَِليْهِ إِنّ َربّي َرحِيمٌ َودُودٌ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ودود ) در آيه ‪ 90‬سوره هود{ وَا ْ‬
‫ودود ‪ :‬بسيار با محبت ‪ ،‬بسيار دوستدار ‪.‬‬

‫ضعِيفاً وَلَ ْولَ‬

‫ك فِينَا َ‬
‫ب مَا نَ ْفقَ ُه َكثِيرًا ّممّا تَقُولُ وَِإنّا َلنَرَا َ‬
‫ش َعيْ ُ‬
‫کلمه ( رهط ) در آيه ‪ 91‬سوره هود{ قَالُو ْا يَا ُ‬
‫عَليْنَا ِبعَزِيزٍ } به چه معناست ؟‬
‫ج ْمنَاكَ َومَا أَنتَ َ‬
‫طكَ َلرَ َ‬
‫رَهْ ُ‬
‫رهط ‪ :‬عشيره و قبيله ‪ ،‬جماعتی که از ده نفر کمتر باشند ‪.‬‬

‫ظهْ ِريّا إِنّ‬

‫خ ْذتُمُوهُ َورَاء ُكمْ ِ‬
‫عزّ عََل ْيكُم مّنَ الّ وَاتّ َ‬
‫ل يَا قَوْمِ َأرَهْطِي أَ َ‬
‫کلمه ( ظهريا ) در آيه ‪ 92‬سوره هود { قَا َ‬
‫َربّي ِبمَا َت ْعمَلُونَ ُمحِيطٌ } به چه معناست ؟‬
‫ظهريا ‪ :‬پشت سر انداخته شده ‪.‬‬
‫‪57‬‬
 ‫ف َتعَْلمُونَ مَن يَ ْأتِيهِ عَذَابٌ‬
‫سوْ َ‬
‫علَى َمكَا َن ِتكُمْ ِإنّي عَامِلٌ َ‬
‫عمَلُواْ َ‬
‫کلمه ( رقيب ) در آيه ‪ 93‬سوره هود { َويَا قَوْمِ ا ْ‬
‫يُخْزِيهِ َومَنْ هُ َو كَاذِبٌ وَا ْرتَ ِقبُواْ ِإنّي َم َعكُمْ َرقِيبٌ } به چه معناست ؟‬
‫رقيب ‪ :‬چشم براه ‪ ،‬منتظر ‪.‬‬

‫خذَتِ اّلذِينَ‬
‫حمَ ٍة ّمنّا وََأ َ‬
‫ن آ َمنُو ْا َمعَهُ بِرَ ْ‬
‫ش َعيْباً وَاّلذِي َ‬
‫ج ْينَا ُ‬
‫کلمه ( جاثمين ) در آيه ‪ 94‬سوره هود { وََلمّا جَاء َأمْ ُرنَا نَ ّ‬
‫صبَحُو ْا فِي دِيَارِهِمْ جَا ِثمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫صيْحَ ُة فََأ ْ‬
‫ظََلمُواْ ال ّ‬
‫جاثمين ‪ :‬در جای خود خشکيده و بر رخساره فرو افتاده ‪.‬‬

‫کلمه ( يقدم – أوردهم – الورد ‪ -‬المورود ) در آيه ‪ 98‬سوره هود { يَ ْقدُ ُم قَ ْومَ ُه يَوْمَ الْ ِقيَامَ ِة َفأَوْ َردَهُمُ النّارَ َو ِبئْسَ‬
‫الْ ِو ْردُ ا ْلمَ ْورُودُ } به چه معناست ؟‬
‫يقدم ‪ :‬پيش می افتاد ‪ ،‬پيشاپيش حرکت می کند ‪.‬‬
‫أوردهم ‪ :‬آنان را وارد کرد ‪.‬‬
‫الورد ‪ :‬آبشخور ‪ ،‬ورود ‪ ،‬مکان ورود ‪.‬‬
‫المورود ‪ :‬جاييکه بدان وارد می شوند ‪.‬‬

‫کلمات ( الرفد – المرفود ) در آيه ‪ 99‬سوره هود { َوُأتْ ِبعُو ْا فِي هَـذِهِ َل ْعنَةً َويَوْمَ الْ ِقيَامَ ِة ِبئْسَ ال ّر ْفدُ ا ْلمَ ْرفُود } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫الرفد ‪ :‬عطاء و ارمغان ‪.‬‬
‫المرفود ‪ :‬عطاءشده ‪.‬‬

‫حصِيدٌ } به‬
‫ك ِمنْهَا قَآئِمٌ وَ َ‬
‫ك مِنْ أَنبَاء ا ْلقُرَى نَقُصّهُ عََل ْي َ‬
‫کلمات ( قائم ‪ -‬حصيد ) در آيه ‪ 100‬سوره هود { ذَِل َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫قائم ‪ :‬برجا ‪ ،‬ماندگار ‪.‬‬
‫حصيد ‪ :‬درو شده ‪ ،‬مراد تباه ويران شده است ‪.‬‬

‫ع ْنهُمْ آِل َه ُتهُمُ اّلتِي َيدْعُونَ‬

‫غنَتْ َ‬
‫سهُ ْم َفمَا أَ ْ‬
‫کلمه ( تتبيب ) در آيه ‪ 101‬سوره هود { َومَا ظََل ْمنَاهُمْ وَلَـكِن ظََلمُواْ أَن ُف َ‬
‫غيْ َر َتتْبِيبٍ } به چه معناست ؟‬ ‫شيْءٍ ّلمّا جَاء َأمْرُ َرّبكَ َومَا زَادُوهُمْ َ‬
‫ل مِن َ‬
‫مِن دُونِ ا ّ‬
‫هلک ساختن ‪ ،‬زيانمند کردن ‪.‬‬

‫عذَابَ الخِرَ ِة ذَِلكَ‬

‫ك ليَةً ّلمَنْ خَافَ َ‬
‫ن فِي ذَِل َ‬
‫کلمات ( يوم مجموع – يوم مشهود ) در آيه ‪ 103‬سوره هود { إِ ّ‬
‫شهُودٌ } به چه معناست ؟‬
‫ك يَوْ ٌم مّ ْ‬
‫جمُوعٌ لّهُ النّاسُ َوذَِل َ‬
‫يَوْ ٌم مّ ْ‬
‫يوم مجموع ‪ :‬روز گردهمايی ‪.‬‬
‫يوم مشهود ‪ :‬روز ديدنی ‪.‬‬

‫ل ّم ْعدُودٍ } به چه معناست ؟‬
‫ل لَِجَ ٍ‬
‫کلمه ( معدود ) در آيه ‪ 104‬سوره هود { َومَا نُؤَخّرُهُ ِإ ّ‬
‫معدود ‪ :‬کم ‪ ،‬اندک ‪.‬‬

‫شهِيقٌ } به چه‬
‫کلمات ( زفير ‪ -‬شهيق ) در آيه ‪ 106‬سوره هود { َفَأمّا اّلذِينَ شَقُو ْا فَفِي النّارِ َل ُه ْم فِيهَا َزفِيرٌ وَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫زفير ‪ :‬صدای ناشی از بازدم و نفس باز پس دادن شديد و طولنی ‪.‬‬
‫شهيق ‪ :‬صدای دم و نفس باز پس بردن شديد و طولنی ‪.‬‬

‫سمَاوَاتُ‬
‫ن فِيهَا مَا دَامَتِ ال ّ‬
‫جنّةِ خَاِلدِي َ‬
‫سعِدُو ْا َففِي ا ْل َ‬
‫کلمه ( غير مجذوذ ) در آيه ‪ 108‬سوره هود { َوَأمّا اّلذِينَ ُ‬
‫جذُوذٍ } به چه معناست ؟‬ ‫غيْ َر مَ ْ‬
‫وَالَرْضُ ِإلّ مَا شَاء َرّبكَ عَطَاء َ‬
‫غير مجذوذ ‪ :‬غير مقطوع ‪ ،‬ناگسستنی ‪ ،‬هميشگی و پياپی ‪.‬‬

‫ل َكمَا‬
‫ل َتكُ فِي ِم ْريَةٍ ّممّا َي ْعبُدُ هَـؤُلء مَا َيعْ ُبدُونَ ِإ ّ‬
‫کلمات ( مريه – غير منقوص ) در آيه ‪ 109‬سوره هود { فَ َ‬
‫غيْ َر مَنقُوصٍ } به چه معناست ؟‬
‫َيعْ ُبدُ آبَاؤُهُم مّن َقبْلُ وَِإنّا َلمُ َوفّو ُه ْم نَصِيبَهُمْ َ‬
‫مرية ‪:‬شک و ترديد ‪.‬‬
‫غير منقوص ‪ :‬بی کم و کاست ‪.‬‬

‫‪58‬‬
 ‫ل مِنْ‬
‫سكُمُ النّارُ َومَا َلكُم مّن دُونِ ا ّ‬
‫ظَلمُو ْا َفتَمَ ّ‬
‫ل تَ ْر َكنُواْ إِلَى اّلذِينَ َ‬
‫کلمه ( ل ترکنوا ) در آيه ‪ 113‬سوره هود { َو َ‬
‫ل تُنصَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫أَوِْليَاء ثُ ّم َ‬
‫ل ترکنوا ‪ :‬تکيه نکنيد ‪ ،‬معتمد و مستند خود مدانيد و مسازيد ‪.‬‬

‫سنَاتِ‬
‫کلمات ( طرفی النهار ‪ -‬زلفا ) در آيه ‪ 114‬سوره هود { َوَأقِمِ الصّلَةَ طَ َر َفيِ ال ّنهَارِ َوزُلَفًا مّنَ الّليْلِ إِنّ ا ْلحَ َ‬
‫ت ذَِلكَ ِذكْرَى لِلذّاكِرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫يُذْ ِهبْنَ السّـ ّيئَا ِ‬
‫طرفی النهار ‪ :‬دو طرف روز ‪ ،‬منظور اول وآخر روز است که هنگام برپا داشتن نماز صبح و عصر است ‪.‬‬
‫زلفا ‪ :‬جمع زلفة ‪ ،‬نزديکيها و اوائل شب که وقت نماز مغرب و عشاء است ‪.‬‬

‫ن مِن َقبِْلكُمْ أُوْلُو ْا بَ ِقيّ ٍة يَ ْنهَوْنَ عَنِ الْ َفسَا ِد فِي‬

‫کلمه ( اولوا بقية ) در آيه ‪ 116‬سوره هود { فََل ْولَ كَانَ مِنَ ا ْلقُرُو ِ‬
‫الَرْضِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫اولوا بقية ‪ :‬صاحبان فضل ‪ ،‬خير خواهان ‪.‬‬
‫بقية ‪ :‬عقل و فضل ‪ ،‬خير و نيکی ‪.‬‬

‫يوسف‬
‫ك مِن تَ ْأوِيلِ الَحَادِيثِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫جتَبِيكَ َرّبكَ َو ُيعَّل ُم َ‬
‫ك يَ ْ‬
‫کلمه ( تاويل ) در آيه ‪ 6‬سوره يوسف { َو َكذَِل َ‬
‫تاويل ‪ :‬تعبير ‪ ،‬تفسير‪.‬‬

‫صبَةٌ إِنّ َأبَانَا لَفِي‬

‫کلمه ( عصبة ) در آيه ‪ 8‬سوره يوسف { ِإ ْذ قَالُواْ َليُوسُفُ وَأَخُوهُ أَحَبّ إِلَى َأبِينَا ِمنّا َونَحْنُ عُ ْ‬
‫ل ّمبِينٍ } به چه معناست ؟‬
‫ضَلَ ٍ‬
‫عصبة ‪ :‬گروه متحد و نيروند ‪.‬‬

‫کلمات ( اطرحوه – يخل لکم ) در آيه ‪ 9‬سوره يوسف { ا ْقتُلُو ْا يُوسُفَ أَوِ اطْ َرحُوهُ َأرْضًا يَخْلُ َلكُمْ َوجْهُ َأبِيكُمْ‬
‫َو َتكُونُواْ مِن َب ْعدِهِ قَوْماً صَالِحِينَ } به چه معناست ؟‬
‫اطرحوه ‪ :‬بيندازيد ‪.‬‬
‫يخل لکم ‪ :‬خالصانه از آن شما می شود ‪ ،‬تنها متوجه شما می گردد ‪.‬‬

‫غيَابَةِ‬
‫ل ّم ْنهُ ْم لَ َت ْقتُلُو ْا يُوسُفَ َوأَلْقُو ُه فِي َ‬
‫ل قَآئِ ٌ‬
‫کلمات ( غيابة – الجب ‪ -‬السيارة ) در آيه ‪ 10‬سوره يوسف { قَا َ‬
‫سيّارَةِ إِن كُنتُ ْم فَاعِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ب يَ ْلتَقِطْ ُه َبعْضُ ال ّ‬
‫ج ّ‬
‫الْ ُ‬
‫غياة ‪ :‬نهانگاه ‪ ،‬مراد ژرفای چاه است ‪.‬‬
‫السيارة ‪ :‬جمع سيار ‪ ،‬قافله ها ‪ ،‬کاروانيان ‪.‬‬

‫سلْ ُه َمعَنَا غَدًا يَ ْرتَعْ َويَ ْلعَبْ وَِإنّا لَهُ لَحَا ِفظُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( يرتع ) در آيه ‪ 12‬سوره يوسف { أَرْ ِ‬
‫يرتع ‪ :‬بچرد ‪ ،‬منظور خوردن و آشاميدن و بهرمندی از ميوه ها و چيزهای خوشمزه است ‪.‬‬

‫س ُكمْ‬
‫ل بَلْ سَوّلَتْ َلكُمْ أَنفُ ُ‬
‫ب قَا َ‬
‫کلمات ( سولت ‪ -‬تصفون ) در آيه ‪ 18‬سوره يوسف {وَجَآؤُوا عَلَى َقمِيصِهِ ِبدَ ٍم َكذِ ٍ‬
‫صفُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫س َتعَانُ عَلَى مَا تَ ِ‬
‫جمِيلٌ وَالّ ا ْلمُ ْ‬
‫صبْرٌ َ‬
‫َأمْرًا فَ َ‬
‫سولت ‪ :‬زينت داده است و خوشايند کرده است ‪.‬‬
‫تصفون ‪ :‬بيان می داريد ‪.‬‬

‫سيّارَةٌ‬
‫کلمات ( وارد – ادلی – دلو – اسروه – بضاعة – اسروه بضاعپظ ) در آيه ‪ 19‬سوره يوسف { َوجَاءتْ َ‬
‫شرَى هَـذَا غُلَمٌ وََأسَرّو ُه بِضَاعَةً وَالّ عَلِي ٌم ِبمَا َي ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ل يَا بُ ْ‬
‫فَأَ ْرسَلُواْ وَا ِردَهُ ْم فََأدْلَى دَلْوَ ُه قَا َ‬
‫وارد ‪ :‬آبدار ‪ ،‬آب آور ‪.‬‬
‫أدلی ‪ :‬سرازير کرد ‪.‬‬
‫دلو ‪ :‬سطل ‪.‬‬
‫اسروه ‪ :‬او را پنهان کردند ‪.‬‬
‫بضاعة ‪ :‬کال ‪.‬‬
‫اسروه بضاعة ‪ :‬او را کاليی برای فروش انگاشتند و به دل راه دادند ‪ ،‬او را بعنوان متاعی نهان داشتند ‪.‬‬
‫‪59‬‬
 ‫س دَرَاهِ َم َم ْعدُودَةٍ َوكَانُو ْا فِي ِه مِنَ‬
‫خ ٍ‬
‫کلمات ( شروه – بخس معدودة ) در آيه ‪ 20‬سوره يوسف { َوشَرَوْ ُه ِب َثمَنٍ بَ ْ‬
‫الزّا ِهدِينَ } به چه معناست ؟‬
‫شروه ‪ :‬او را فروختند ‪.‬‬
‫بخس ‪ :‬ناقص ‪.‬‬
‫معدودة ‪ :‬اندک ‪ ،‬کم ‪.‬‬

‫لمْرََأتِهِ َأكْ ِرمِي َمثْوَاهُ عَسَى أَن‬

‫شتَرَا ُه مِن مّصْ َر ِ‬
‫کلمات ( مثوی ‪ -‬مکنا ) در آيه ‪ 21‬سوره يوسف { َوقَالَ اّلذِي ا ْ‬
‫لرْضِ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬ ‫ف فِي ا َ‬
‫ك َمكّنّا ِليُوسُ َ‬
‫خذَهُ َولَداً َو َكذَِل َ‬
‫يَن َفعَنَا أَ ْو َنتّ ِ‬
‫مثوی ‪ :‬اقامتگاه ‪ ،‬اقامت ‪.‬‬
‫مکنا ‪ :‬مکانت و منزلت بخشيديم ‪ ،‬استقرار داديم ‪.‬‬

‫لبْوَابَ‬
‫کلمات ( راودته‪ ..‬عن ‪ - ..‬هيت ) در آيه ‪ 23‬سوره يوسف {وَرَا َو َدتْهُ اّلتِي هُ َو فِي بَ ْي ِتهَا عَن نّفْسِهِ وَغَلّقَتِ ا َ‬
‫ل يُ ْفلِحُ الظّاِلمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫حسَنَ َمثْوَايَ ِإنّهُ َ‬
‫ل َمعَاذَ الّ ِإنّهُ َربّي أَ ْ‬
‫ك قَا َ‬
‫َوقَاَلتْ َهيْتَ َل َ‬
‫راودته ‪ ..‬عن ‪ :‬خواست او را نيرنگ کند و گولش بزند ‪.‬‬
‫هيت ‪ :‬بيا جلو ‪.‬‬

‫سّيدَهَا َلدَى ا ْلبَابِ }‬

‫ت َقمِيصَ ُه مِن ُدبُرٍ وَأَلْ َفيَا َ‬
‫س َتبَقَا ا ْلبَابَ َو َقدّ ْ‬
‫کلمات ( قدت ‪ -‬الفيا ) در آيه ‪ 25‬سوره يوسف { وَا ُ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫قدت ‪ :‬پاره کرد ‪.‬‬
‫الفيا ‪ :‬يافتند ‪.‬‬

‫ن َقمِيصُ ُه ُقدّ مِن‬

‫ش ِهدَ شَا ِهدٌ مّنْ أَهِْلهَا إِن كَا َ‬
‫کلمه ( قبل ) در آيه ‪ 26‬سوره يوسف { قَالَ ِهيَ رَا َو َد ْتنِي عَن نّفْسِي وَ َ‬
‫ص َدقَتْ وَهُ َو مِنَ الكَا ِذبِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ل فَ َ‬
‫ُقبُ ٍ‬
‫قبل ‪ :‬جلو‪.‬‬

‫ن َقمِيصُ ُه ُقدّ مِن ُدبُرٍ َف َك َذبَتْ وَهُ َو مِن الصّا ِدقِينَ } به چه‬
‫ن كَا َ‬
‫کلمه ( دبر ) در آيه ‪ 27‬سوره يوسف { وَإِ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫پشت سر‪.‬‬

‫ن َكيْ َدكُنّ عَظِيمٌ } به چه‬

‫کلمه ( کيد ) در آيه ‪ 28‬سوره يوسف { فََلمّا رَأَى َقمِيصَ ُه ُقدّ مِن دُبُ ٍر قَالَ ِإنّ ُه مِن َك ْي ِدكُنّ إِ ّ‬
‫معناست ؟‬
‫مکر و نيزنگ ‪.‬‬

‫طئِينَ }‬
‫ت مِنَ ا ْلخَا ِ‬
‫س َتغْفِرِي ِلذَن ِبكِ ِإّنكِ كُن ِ‬
‫عرِضْ عَنْ هَـذَا وَا ْ‬
‫کلمه ( أعرض ) در آيه ‪ 29‬سوره يوسف { يُوسُفُ أَ ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫صرف نظر کن ‪.‬‬

‫سوَ ٌة فِي ا ْل َمدِينَةِ امْرََأةُ ا ْلعَزِي ِز تُرَا ِو ُد َفتَاهَا عَن نّ ْفسِ ِه َقدْ‬
‫ل نِ ْ‬
‫کلمه ( قد شغفها حبا ) در آيه ‪ 30‬سوره يوسف { َوقَا َ‬
‫ل ّمبِينٍ } به چه معناست ؟‬‫حبّا ِإنّا َلنَرَاهَا فِي ضَلَ ٍ‬
‫شغَ َفهَا ُ‬
‫َ‬
‫عشق يوسف به درون او خزيده است ‪.‬‬

‫ع َتدَتْ َلهُنّ ُمّتكَأً وَآتَتْ‬

‫سلَتْ إَِل ْيهِنّ وَأَ ْ‬
‫ت ِب َمكْرِهِنّ أَرْ َ‬
‫س ِمعَ ْ‬
‫کلمات ( آعتدت ـ متکئا ) در آيه ‪ 31‬سوره يوسف { فََلمّا َ‬
‫سكّيناً ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫حدَ ٍة ّم ْنهُنّ ِ‬
‫كُلّ وَا ِ‬
‫أعتدت ‪ :‬آماده کرد‪.‬‬
‫متکئا ‪ :‬بالش و پشتی ‪.‬‬

‫ت َفذَلِكُنّ اّلذِي ُل ْم ُتّننِي فِيهِ وََل َقدْ رَاوَدتّهُ عَن نّ ْفسِهِ‬

‫کلمات (استعصم ـ الصاغرين ) در آيه ‪ 32‬سوره يوسف { قَاَل ْ‬
‫جنَنّ َوَليَكُونًا مّنَ الصّاغِرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫سَ‬‫ل مَا آمُرُهُ َليُ ْ‬
‫صمَ وََلئِن لّ ْم يَ ْفعَ ْ‬
‫س َتعْ َ‬
‫فَا َ‬
‫استعصم ‪ :‬سرپيچی و خودداری کرد ‪.‬‬
‫الصاغرين ‪ :‬افراد پست ‪ .‬توهين و تحقير شده گان ‪.‬‬

‫‪60‬‬
 ‫عنّي َك ْيدَهُنّ‬
‫صرِفْ َ‬
‫ي ِممّا َيدْعُونَنِي ِإَليْهِ َوِإلّ تَ ْ‬
‫حبّ إِلَ ّ‬
‫کلمه ( آصب ) در آيه ‪ 33‬سوره يوسف { قَالَ َربّ السّجْنُ أَ َ‬
‫صبُ إَِل ْيهِنّ وََأكُن مّنَ ا ْلجَاهِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫أَ ْ‬
‫ميگراييم ‪.‬‬

‫حتّى حِينٍ }‬
‫جنُنّهُ َ‬
‫سُ‬‫کلمات ( بدا لهم ـ حتی حين) در آيه ‪ 35‬سوره يوسف { ثُ ّم َبدَا َلهُم مّن بَ ْعدِ مَا رَأَ ُو ْا اليَاتِ َليَ ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫بدا لهم ‪:‬چنين به نظرشان رسيد ‪.‬‬
‫حتی حين ‪ :‬تا مدت نامعلوم و نا محدودی ‪.‬‬

‫خمْراً ‪ } ...‬به‬
‫عصِرُ َ‬
‫حدُ ُهمَا ِإنّي أَرَانِي أَ ْ‬
‫ن قَالَ أَ َ‬
‫ل َمعَهُ السّجْنَ َف َتيَا َ‬
‫کلمه ( أعصر ) در آيه ‪ 36‬سوره يوسف { َودَخَ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫می فشارم ‪ .‬شيره آنرا می گيرم‪.‬‬

‫ن ذِكْرَ َربّهِ‬
‫شيْطَا ُ‬
‫ج ّم ْن ُهمَا ا ْذكُ ْرنِي عِندَ َرّبكَ َفأَنسَاهُ ال ّ‬
‫کلمه ( ناج ) در آيه ‪ 42‬سوره يوسف { َوقَالَ لِّلذِي ظَنّ َأنّ ُه نَا ٍ‬
‫سنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ن بِضْعَ ِ‬
‫ث فِي السّجْ ِ‬
‫فََلبِ َ‬
‫رها ‪ .‬رستگار ‪.‬‬

‫ن يَ ْأكُُلهُنّ‬
‫سمَا ٍ‬
‫سبْعَ بَ َقرَاتٍ ِ‬
‫کلمات ( سمان ـ عجاف ـ يابسات ) در آيه ‪ 43‬سوره يوسف { َوقَالَ ا ْلمَِلكُ ِإنّي َأرَى َ‬
‫ت يَا َأّيهَا ا ْلمَلُ َأ ْفتُونِي فِي رُ ْؤيَايَ إِن كُنتُمْ لِلرّ ْؤيَا َتعْبُرُونَ } به چه‬
‫خضْرٍ َوأُخَ َر يَابِسَا ٍ‬
‫سبْعَ سُنبُلَتٍ ُ‬
‫سبْعٌ عِجَافٌ وَ َ‬
‫َ‬
‫معناست ؟‬
‫سمان ‪:‬جمع سمين ‪ .‬چاق ‪.‬‬
‫عجاف ‪ :‬جمع اعجف و عجفاء ‪ .‬لغر ‪.‬‬
‫يابسات ‪ :‬جمع يابس ‪ .‬خشک ‪ .‬رسيده ‪.‬‬

‫ن ِبتَأْوِيلِ‬
‫لمٍ َومَا نَحْ ُ‬
‫ضغَاثُ أَحْ َ‬
‫کلمه ( أضغاث ـ احلم ـ اضغاث احلم ) در آيه ‪ 44‬سوره يوسف { قَالُواْ أَ ْ‬
‫الَحْلَ ِم ِبعَاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫أضغاث ‪ :‬بسته ای از چوب ‪ .‬دسته ای از گياهان مختلف خشکيده ‪.‬‬
‫احلم ‪ :‬رويا ها ‪ .‬خواب ‪.‬‬
‫اضغاث احلم ‪ :‬مجموعه ای از خوابهای درهم و آشفته و بيجا و بی معنی ‪.‬‬

‫کلمه ( ادکر) در آيه ‪ 45‬سوره يوسف { َوقَالَ اّلذِي نَجَا ِم ْن ُهمَا وَا ّدكَ َر َبعْدَ ُأمّةٍ َأنَاْ ُأ َنبّ ُئكُم ِبتَأْوِيلِ ِه فََأرْسِلُونِ } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫متذکر شد به ياد آورد ‪.‬‬

‫حصَدتّ ْم َفذَرُو ُه فِي سُنبُلِهِ ِإلّ‬

‫ن دَأَبًا َفمَا َ‬
‫سنِي َ‬
‫سبْعَ ِ‬
‫ل تَزْرَعُونَ َ‬
‫کلمات ( دأبا ـ ذروها ) در آيه ‪ 47‬سوره يوسف { قَا َ‬
‫قَلِيلً ّممّا َت ْأكُلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫دأبا ‪ :‬پياپی ‪.‬‬
‫ذروها ‪ :‬رهايش کنيد ‪ .‬باقی بگذاريد ‪.‬‬

‫ل قَلِيلً‬
‫ن مَا َقدّ ْمتُمْ َلهُنّ ِإ ّ‬
‫شدَا ٌد يَ ْأكُلْ َ‬
‫سبْعٌ ِ‬
‫کلمات ( شداد ـ تحصنون) در آيه ‪ 48‬سوره يوسف { ثُ ّم يَ ْأتِي مِن َبعْ ِد ذَِلكَ َ‬
‫صنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ّممّا تُحْ ِ‬
‫جمع شديد ‪ .‬سخت ‪ .‬مراد خشک ساليها و قحطيها ‪.‬‬
‫تحصنون ‪ :‬حفظ ميکنيد ‪ .‬محکم نگه ميداريد ‪.‬‬

‫کلمات ( يغاث ـ يعصرون ) در آيه ‪ 49‬سوره يوسف { ثُ ّم يَ ْأتِي مِن َبعْ ِد ذَِلكَ عَا ٌم فِيهِ ُيغَاثُ النّاسُ َوفِيهِ‬
‫َيعْصِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫يغاث ‪ :‬بارن بسيار می بارد ‪.‬‬
‫يعصرون ‪ :‬می فشارند ‪ .‬شيره ميوه ها و دانه های روغنی را می گيرند ‪.‬‬

‫ك فَاسْأَلْ ُه مَا‬
‫ل قَالَ ارْجِعْ إِلَى َرّب َ‬
‫ك ا ْئتُونِي بِهِ َفَلمّا جَاءهُ الرّسُو ُ‬
‫کلمه ( بال ) در آيه ‪ 50‬سوره يوسف { َوقَالَ ا ْلمَِل ُ‬
‫طعْنَ َأ ْيدِ َيهُنّ إِنّ َربّي ِب َكيْدِهِنّ عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫لتِي قَ ّ‬
‫سوَةِ ال ّ‬
‫بَالُ النّ ْ‬
‫حال و وضع ‪ .‬کارو بار ‪.‬‬
‫‪61‬‬
‫ن يُوسُفَ عَن نّ ْفسِ ِه قُلْنَ حَاشَ لِّ‬
‫ط ُبكُنّ ِإذْ رَاوَدتّ ّ‬
‫ل مَا خَ ْ‬
‫کلمات ( خطب ـ حصحص ) در آيه ‪ 51‬سوره يوسف { قَا َ‬
‫حقّ َأنَاْ رَاوَدتّهُ عَن نّفْسِهِ َوِإنّهُ َلمِنَ الصّا ِدقِينَ } به چه‬‫حصَ الْ َ‬
‫ت ا ْمرَأَةُ ا ْلعَزِيزِ النَ حَصْ َ‬
‫مَا عَِل ْمنَا عََليْ ِه مِن سُو ٍء قَالَ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫خطب ‪ :‬پيشامد ‪ .‬کار بزرگی که درباره آن گفتگو می شود ‪.‬‬
‫حصحص ‪ :‬روشن و نمايان شد ‪ .‬جلوه گر گرديد ‪.‬‬

‫حمَ َربّيَ إِنّ َربّي‬

‫لمّارَ ٌة بِالسّوءِ ِإلّ مَا رَ ِ‬
‫س َ‬
‫ئ نَفْسِي إِنّ النّ ْف َ‬
‫کلمه (أمارة ) در آيه ‪ 53‬سوره يوسف { َومَا ُأبَرّ ُ‬
‫غَفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫بسيار فرمان دهنده ‪.‬‬

‫س َتخْلِصْهُ ِلنَ ْفسِي فََلمّا كَّلمَهُ قَالَ ِإّنكَ ا ْليَوْمَ َل َد ْينَا‬

‫ك ا ْئتُونِي بِهِ أَ ْ‬
‫کلمه ( مکين ) در آيه ‪ 54‬سوره يوسف { َوقَالَ ا ْلمَِل ُ‬
‫ِمكِينٌ َأمِينٌ } به چه معناست ؟‬
‫دارای مکانت و منزلت ‪.‬‬

‫عَليْهِ َفعَ َر َفهُمْ وَ ُهمْ لَ ُه مُنكِرُونَ } به چه‬

‫ف َفدَخَلُواْ َ‬
‫کلمه ( منکرون ) در آيه ‪ 58‬سوره يوسف { َوجَاء إِخْ َو ُة يُوسُ َ‬
‫معناست ؟‬
‫ناشناسندگان ‪ .‬يعنی او را نمی شناختند ‪.‬‬

‫ل ا ْئتُونِي بِأَخٍ ّلكُم مّنْ َأبِيكُمْ َألَ‬

‫جهَازِهِ ْم قَا َ‬
‫جهّزَهُم بِ َ‬
‫کلمات ( جهاز ـ المنزلين ) در آيه ‪ 59‬سوره يوسف { وََلمّا َ‬
‫خيْرُ ا ْلمُنزِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫تَرَوْنَ َأنّي أُوفِي ا ْل َكيْلَ وََأنَاْ َ‬
‫جهاز ‪ :‬ساز و برگ ‪ .‬بارو بنه ‪ .‬اسباب و لوازم ‪.‬‬
‫المنزلين ‪ :‬ميزبانان ‪.‬‬

‫ل تَقْ َربُونِ } به چه معناست ؟‬

‫ل َكيْلَ َلكُمْ عِندِي َو َ‬
‫کلمه (کيل ) در آيه ‪ 60‬سوره يوسف { فَإِن لّ ْم تَ ْأتُونِي بِهِ فَ َ‬
‫پيموده ‪ .‬چيزی که پيمانه زده شده باشد ‪.‬‬

‫ل َبعِيرٍ‬
‫حفَظُ أَخَانَا َونَ ْزدَادُ َكيْ َ‬
‫عتُنَا ُردّتْ إَِل ْينَا َو َنمِيرُ أَ ْهَلنَا َونَ ْ‬
‫کلمه ( نمير ) در آيه ‪ 65‬سوره يوسف { ‪ ...‬هَـذِ ِه بِضَا َ‬
‫ل يَسِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫ذَِلكَ َكيْ ٌ‬
‫غذا و خوراک حمل می کنيم ‪ .‬از واژه ميره به معنی طعام و خوراکی ‪.‬‬

‫س ِبمَا‬
‫ل َت ْبتَئِ ْ‬
‫سفَ آوَى إَِليْهِ أَخَا ُه قَالَ ِإنّي َأنَاْ أَخُوكَ فَ َ‬
‫کلمه ( آوی ) در آيه ‪ 69‬سوره يوسف { وََلمّا دَخَلُواْ عَلَى يُو ُ‬
‫كَانُو ْا َي ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫جای داد ‪.‬‬

‫حلِ‬
‫جعَلَ السّقَايَةَ فِي رَ ْ‬
‫جهَازِهِمْ َ‬
‫جهّزَهُم بِ َ‬
‫کلمات (السقاية ـ رحل ـ أذن ـ العير ) در آيه ‪ 70‬سوره يوسف { فََلمّا َ‬
‫ن مُ َؤذّنٌ َأّي ُتهَا ا ْلعِيرُ ِإّنكُمْ لَسَا ِرقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫أَخِي ِه ثُمّ َأذّ َ‬
‫السقاية ‪ :‬پيمانه ای که بدان آب می خورند ‪.‬‬
‫رحل ‪ :‬جل و رختی که همچون زين بر پشت شتر می بندند و بر آن سوار ميشوند ‪ .‬به بار و کالی شتر نيز‬
‫اطلق می شود ‪.‬‬
‫أذن ‪ :‬صدا زد ‪ .‬فرياد بر آورد ‪.‬‬
‫العير ‪ :‬شتران ‪.‬‬

‫ل َبعِيرٍ َوَأنَ ْا بِهِ‬

‫حمْ ُ‬
‫کلمات ( صواع ـ زعيم ) در آيه ‪ 72‬سوره يوسف { قَالُو ْا نَفْ ِقدُ صُوَاعَ ا ْلمَِلكِ َوِلمَن جَاء بِهِ ِ‬
‫زَعِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫صواع ‪ :‬پيمانه ‪.‬‬
‫زعيم ‪ :‬ضامن ‪.‬‬

‫جهَا مِن وِعَاء أَخِيهِ‬ ‫ستَخْ َر َ‬

‫عيَ ِتهِ ْم َقبْلَ وِعَاء َأخِيهِ ثُمّ ا ْ‬
‫کلمات ( أوعية ـ کدنا ) در آيه ‪ 76‬سوره يوسف { َف َبدَأَ ِبأَوْ ِ‬
‫ل ذِي عِلْمٍ‬
‫ق كُ ّ‬
‫ت مّن نّشَاء َوفَوْ َ‬ ‫ل نَ ْرفَ ُع دَرَجَا ٍ‬‫خذَ أَخَا ُه فِي دِينِ ا ْلمَِلكِ ِإلّ أَن يَشَاءَ ا ّ‬‫ف مَا كَانَ ِليَأْ ُ‬
‫ك ِكدْنَا ِليُوسُ َ‬
‫كَذَِل َ‬
‫عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫أوعية ‪ :‬جمع وعاء ‪ .‬ظروف ‪.‬‬
‫‪62‬‬
 ‫کدنا ‪ :‬چاره جويی کرديم ‪.‬‬

‫ف فِي نَ ْفسِهِ وَلَمْ‬

‫ل فََأسَرّهَا يُوسُ ُ‬
‫ق فَ َقدْ سَ َرقَ أَخٌ لّ ُه مِن َقبْ ُ‬
‫کلمه ( أسرها ) در آيه ‪ 77‬سوره يوسف { قَالُواْ إِن يَسْ ِر ْ‬
‫ش ّر ّمكَاناً وَالّ أَعَْل ْم ِبمَا تَصِفُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ُيبْدِهَا َلهُ ْم قَالَ أَنتُمْ َ‬
‫آن را به دل گرفت و پنهانش کرد ‪.‬‬

‫س َتيَْأسُو ْا ِمنْهُ خَلَصُواْ‬

‫کلمات ( استيئسوا ـ خلصوا ـ نجيا ـ فرطتم ـ فلن ابرح ) در آيه ‪ 80‬سوره يوسف { فََلمّا ا ْ‬
‫لرْضَ‬ ‫ف فَلَنْ َأبْرَحَ ا َ‬ ‫س َ‬‫ل مَا َفرّطتُ ْم فِي يُو ُ‬
‫خذَ عََل ْيكُم مّ ْوثِقًا مّنَ الّ َومِن َقبْ ُ‬
‫ل َكبِيرُهُمْ أَلَ ْم َتعَْلمُواْ أَنّ َأبَاكُ ْم َقدْ أَ َ‬
‫جيّا قَا َ‬
‫نَ ِ‬
‫خيْرُ ا ْلحَا ِكمِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫حكُمَ الّ لِي وَهُوَ َ‬ ‫ى يَ ْأذَنَ لِي َأبِي أَ ْو يَ ْ‬ ‫حتّ َ‬
‫َ‬
‫استيئسوا ‪ :‬بسيار مايوس و نا اميد شدند ‪.‬‬
‫خلصوا ‪ :‬از مردم دور شدند و با يکديگر خلوت کردند‪.‬‬
‫نجيا ‪ :‬نجوا کنندگان ‪.‬‬
‫فرطتم ‪ :‬قصور وکوتاهی کرده ايد ‪.‬‬
‫فلن ابرح الرض ‪ :‬پس از اين سرزمين حرکت نميکنيم ‪.‬‬

‫کلمه ( العير ) در آيه ‪ 82‬سوره يوسف {وَاسَْألِ الْ َق ْريَةَ اّلتِي ُكنّا فِيهَا وَا ْل ِعيْرَ اّلتِي َأ ْقبَ ْلنَا فِيهَا وَِإنّا لَصَا ِدقُونَ } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫کاروان ‪ .‬قافله ‪.‬‬

‫ن َفهُوَ‬
‫ع ْينَا ُه مِنَ ا ْلحُزْ ِ‬
‫ل يَا أَسَفَى عَلَى يُوسُفَ وَا ْبيَضّتْ َ‬
‫ع ْنهُمْ َوقَا َ‬
‫کلمه ( کظيم ) در آيه ‪ 84‬سوره يوسف { َوتَوَلّى َ‬
‫كَظِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫يعنی فرو خورنده خشم ‪.‬‬

‫حرَضاً‬
‫حتّى َتكُونَ َ‬
‫جمله و کلمه ( تفتاء و تذکر ـ حرضا ) در آيه ‪ 85‬سوره يوسف {قَالُو ْا تَال تَ ْفتَُأ َت ْذكُرُ يُوسُفَ َ‬
‫ن مِنَ ا ْلهَاِلكِينَ } به چه معناست ؟‬
‫أَ ْو َتكُو َ‬
‫تفتاء ‪ :‬پيسوسته به خاطر می آوری و هميشه ياد می کنی ‪.‬‬
‫حرضا ‪ :‬نزديک شدن به مرگ ‪.‬‬

‫ي اذْ َهبُو ْا َفتَحَسّسُو ْا مِن يُوسُفَ وََأخِيهِ َولَ‬

‫جمله و کلمه ( تحسسوا من ـ روح ) در آيه ‪ 87‬سوره يوسف { يَا َبنِ ّ‬
‫س مِن رّوْحِ الّ ِإلّ الْ َقوْمُ ا ْلكَافِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ل يَيَْأ ُ‬
‫َتيْأَسُو ْا مِن رّ ْوحِ الّ ِإنّ ُه َ‬
‫تحسسوا من ‪ :‬جستجو کنيد ‪ .‬پرس و جو نماييد ‪.‬‬
‫روح ‪ :‬رحمت ال ‪.‬‬

‫ج ْئنَا بِبِضَاعَةٍ‬
‫سنَا وَأَهَْلنَا الضّرّ َو ِ‬
‫خلُواْ عََليْ ِه قَالُو ْا يَا َأّيهَا ا ْلعَزِي ُز مَ ّ‬
‫کلمه ( مزجاة ) در آيه ‪ 88‬سوره يوسف { فََلمّا دَ َ‬
‫ص ّدقِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫جزِي ا ْلمُتَ َ‬ ‫ل يَ ْ‬
‫صدّقْ عََل ْينَا إِنّ ا ّ‬
‫مّزْجَا ٍة فَأَ ْوفِ َلنَا ا ْل َكيْلَ َوتَ َ‬
‫مردود و نا پذيرفتنی ‪.‬‬

‫طئِينَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه (آثرک ) در آيه ‪ 91‬سوره يوسف { قَالُو ْا تَالّ لَ َق ْد آثَ َركَ الّ عََل ْينَا وَإِن ُكنّا َلخَا ِ‬
‫تو را ترجيح و تفضيل داده است ‪.‬‬

‫حمِينَ } به‬
‫حمُ الرّا ِ‬
‫ل َتثْرَيبَ عََل ْيكُمُ ا ْليَوْ َم َيغْ ِفرُ الّ َلكُمْ وَهُوَ أَرْ َ‬
‫ل َ‬
‫کلمه ( تثريب ) در آيه ‪ 92‬سوره يوسف { قَا َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫در اينجا به معنی توبيخ و تنبيه است ‪.‬‬

‫ح يُوسُفَ لَ ْولَ أَن‬

‫جدُ رِي َ‬
‫کلمات ( فصلت ـ تفندون ) در آيه ‪ 94‬سوره يوسف { وََلمّا فَصََلتِ ا ْلعِي ُر قَالَ َأبُوهُمْ ِإنّي لَ ِ‬
‫تُ َفّندُونِ } به چه معناست ؟‬
‫فصلت ‪ :‬جدا شد ‪ .‬حرکت کرد ‪.‬‬
‫تفندون ‪ :‬مرا کوتاه فکر و کم خرد ميناميد ‪.‬‬

‫ن َبيْنِي َو َبيْنَ‬
‫شيْطَا ُ‬
‫کلمات ( البدو ـ نزغ ) در آيه ‪ 100‬سوره يوسف { ‪ ....‬وَجَاء ِبكُم مّنَ ا ْل َبدْوِ مِن َب ْعدِ أَن نّزغَ ال ّ‬
‫حكِيمُ } به چه معناست ؟‬ ‫إِخْ َوتِي إِنّ َربّي لَطِيفٌ ّلمَا يَشَاءُ ِإنّهُ هُوَ ا ْلعَلِيمُ الْ َ‬
‫‪63‬‬
 ‫البدو ‪ :‬باديه ‪.‬‬
‫نزغ ‪ :‬فساد کرد و تباهی انداخت ‪.‬‬

‫عذَابِ الّ أَ ْو تَ ْأ ِت َيهُمُ السّاعَ ُة َبغْتَةً وَهُ ْم لَ‬

‫شيَ ٌة مّنْ َ‬
‫کلمه ( غاشية ) در آيه ‪ 107‬سوره يوسف { َأ َفَأ ِمنُواْ أَن تَ ْأ ِتيَهُمْ غَا ِ‬
‫شعُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫يَ ْ‬
‫بلی همگانی و فراگير و نابود کننده ‪.‬‬

‫ص ُرنَا َفنُجّيَ‬
‫ظنّواْ َأّنهُ ْم َقدْ ُك ِذبُواْ جَاءهُ ْم نَ ْ‬
‫س َتيْأَسَ الرّسُلُ وَ َ‬
‫حتّى ِإذَا ا ْ‬
‫کلمه ( استيأس ) در آيه ‪ 110‬سوره يوسف { َ‬
‫ج ِرمِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫سنَا عَنِ الْقَ ْومِ ا ْلمُ ْ‬
‫مَن نّشَاء َولَ يُ َر ّد بَأْ ُ‬
‫مايوس و نا اميد شدند ‪.‬‬

‫الرعد ‪:‬‬
‫ع َمدٍ تَ َر ْونَهَا ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬
‫ت ِبغَيْرِ َ‬
‫سمَاوَا ِ‬
‫کلمه ( عمد ) در آيه ‪ 2‬سوره رعد { الّ اّلذِي َرفَعَ ال ّ‬
‫ستون ‪.‬‬

‫ل فِيهَا رَوَاسِيَ وََأ ْنهَاراً َومِن كُلّ‬

‫جعَ َ‬
‫کلمات ( مد ـ رواسی ) در آيه ‪ 3‬سوره رعد { وَهُوَ اّلذِي َمدّ الَرْضَ َو َ‬
‫ليَاتٍ لّقَ ْو ٍم َيتَ َفكّرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫جيْنِ ا ْث َنيْنِ ُيغْشِي الّليْلَ ال ّنهَارَ إِنّ فِي ذَِلكَ َ‬
‫ل فِيهَا زَ ْو َ‬
‫جعَ َ‬
‫ال ّثمَرَاتِ َ‬
‫مد ‪ :‬گسترانيده است ‪.‬‬
‫رواسی ‪ :‬جمع راسی و راسية ‪ ،‬کوههای ثابت و استوار ‪.‬‬

‫صنْوَانٌ‬
‫عنَابٍ وَزَ ْرعٌ َونَخِيلٌ ِ‬
‫ت مّنْ أَ ْ‬
‫جنّا ٌ‬
‫ض ِقطَ ٌع مّتَجَاوِرَاتٌ َو َ‬
‫کلمه ( صنوان ) در آيه ‪ 4‬سوره رعد { َوفِي الَرْ ِ‬
‫حدٍ ‪ } ...‬به چه معناست ؟‬‫سقَى ِبمَاء وَا ِ‬
‫ن يُ ْ‬
‫صنْوَا ٍ‬
‫غيْرُ ِ‬
‫وَ َ‬
‫جمع صنو ‪ ،‬همگون و يک پايه ‪.‬‬

‫جدِيدٍ أُوْلَـ ِئكَ اّلذِينَ‬

‫ب قَ ْوُلهُمْ َأ ِئذَا ُكنّا تُرَاباً َأ ِئنّا لَفِي خَلْقٍ َ‬
‫ب َفعَجَ ٌ‬
‫کلمه ( الغلل ) در آيه ‪ 5‬سوره رعد { وَإِن َتعْجَ ْ‬
‫صحَابُ النّارِ ُه ْم فِيهَا خَالِدونَ } به چه معناست ؟‬ ‫عنَا ِقهِمْ َوأُوْلَـ ِئكَ أَ ْ‬
‫ل فِي أَ ْ‬
‫كَفَرُو ْا بِ َرّبهِمْ وَأُوَْل ِئكَ الَغْلَ ُ‬
‫جمع غل ‪ ،‬طوق آهنين ‪.‬‬

‫ت مِن َقبِْلهِمُ ا ْل َمثُلَتُ وَإِنّ َرّبكَ‬

‫سنَةِ َو َقدْ خَلَ ْ‬
‫سّيئَةِ َقبْلَ ا ْلحَ َ‬
‫جلُو َنكَ بِال ّ‬
‫ستَعْ ِ‬
‫کلمه ( المثلت ) در آيه ‪ 6‬سوره رعد { َويَ ْ‬
‫شدِيدُ ا ْل ِعقَابِ } به چه معناست ؟‬ ‫َلذُو َمغْفِرَةٍ لّلنّاسِ عَلَى ظُ ْل ِمهِمْ وَإِنّ َرّبكَ لَ َ‬
‫جمع مثلة ‪ .‬کيفر سخت و عقوبت رسوا کننده ‪.‬‬

‫شيْءٍ عِندَهُ‬
‫ل كُلّ أُنثَى َومَا َتغِيضُ الَرْحَامُ َومَا تَ ْزدَادُ َوكُلّ َ‬
‫حمِ ُ‬
‫ل َيعْلَ ُم مَا تَ ْ‬
‫کلمه ( تغيض) در آيه ‪ 8‬سوره رعد { ا ّ‬
‫ِبمِ ْقدَارٍ } به چه معناست ؟‬
‫می کاهد و کم می کند ‪.‬‬

‫ف بِالّليْلِ‬
‫س َتخْ ٍ‬
‫جهَ َر بِهِ َومَنْ هُ َو مُ ْ‬
‫کلمه ( سارب ) در آيه ‪ 10‬سوره رعد { سَوَاء مّنكُم مّنْ َأسَرّ ا ْلقَوْلَ َومَن َ‬
‫ب بِال ّنهَارِ } به چه معناست ؟‬
‫وَسَارِ ٌ‬
‫رونده ‪.‬‬

‫حفَظُونَ ُه مِنْ َأمْرِ الّ إِنّ الّ‬

‫خلْفِ ِه يَ ْ‬
‫ت مّن َبيْنِ َي َديْهِ َومِنْ َ‬
‫کلمات ( معقبات ـ مرد ) در آيه ‪ 11‬سوره رعد { لَ ُه ُمعَ ّقبَا ٌ‬
‫ل بِقَوْمٍ سُوءًا فَلَ مَ َردّ لَهُ َومَا َلهُم مّن دُونِ ِه مِن وَالٍ } به چه‬ ‫سهِمْ َوِإذَا َأرَادَ ا ّ‬
‫حتّى ُي َغيّرُو ْا مَا ِبَأنْفُ ِ‬
‫لَ ُي َغيّ ُر مَا بِقَ ْومٍ َ‬
‫معناست ؟‬
‫معقبات ‪ :‬جمع معقبة ‪ .‬گروه ملئکه و جماعت فرشتگان ‪.‬‬
‫مرد ‪ :‬برگرداندن ‪ .‬برگرداننده ‪.‬‬

‫سمَاوَاتِ وَالَرْضِ‬
‫جدُ مَن فِي ال ّ‬
‫سُ‬‫لِ يَ ْ‬
‫کلمات ( طوعا او کرها ـ الغدو ـ الصال ) در آيه ‪ 15‬سوره رعد { وَ ّ‬
‫طَوْعاً َوكَرْهاً َوظِلُلهُم بِا ْل ُغدُوّ وَالصَالِ } به چه معناست ؟‬
‫طوعا او کرها ‪ :‬خواه ناخواه ‪.‬‬
‫الغد‪ : .‬جمع غداة ‪ .‬بامدادان ‪.‬‬

‫‪64‬‬
 ‫الصال ‪ :‬جمع آصيل ‪ .‬شامگاهان ‪.‬‬

‫سمَاء مَاء‬ ‫ل مِنَ ال ّ‬ ‫کلمات ( سالت ـ اودية ـ بقدرها ـ زبدا ـ رابيا ـ حلية ـ جفاء ) در آيه ‪ 17‬سوره رعد { أَنزَ َ‬
‫سيْلُ َزبَداً رّابِياً َو ِممّا يُو ِقدُونَ عََليْهِ فِي النّا ِر ا ْبتِغَاء حِ ْليَةٍ أَ ْو َمتَاعٍ َز َب ٌد مّثْلُ ُه َكذَِلكَ‬‫ح َتمَلَ ال ّ‬
‫فَسَالَتْ أَ ْو ِديَ ٌة بِ َقدَرِهَا فَا ْ‬
‫ض َكذَِلكَ يَضْ ِربُ الّ‬ ‫لرْ ِ‬ ‫ث فِي ا َ‬ ‫س َف َي ْمكُ ُ‬
‫جفَاء وََأمّا مَا يَنفَعُ النّا َ‬ ‫ل فََأمّا ال ّز َبدُ َف َيذْهَبُ ُ‬
‫يَضْ ِربُ الّ ا ْلحَقّ وَا ْلبَاطِ َ‬
‫ل ْمثَالَ } به چه معناست ؟‬ ‫اَ‬
‫سالت ‪ :‬جاری شد ‪.‬‬
‫اودية ‪ :‬جمع وادی ‪ ،‬دره ها ‪.‬‬
‫بقدرها ‪ :‬به اندازه گنجايش خود ‪.‬‬
‫زبدا ‪ :‬کف ‪.‬‬
‫رابيا ‪ :‬بر آمده ‪ .‬در با ل قرار گرفته ‪.‬‬
‫حلية ‪ :‬زيور ‪.‬‬
‫جفاء ‪ :‬دور انداختنی ‪.‬‬

‫لئِكَةُ‬
‫جهِمْ َوذُ ّريّا ِتهِمْ وَالمَ َ‬
‫ن آبَا ِئهِمْ وَأَ ْزوَا ِ‬
‫ح مِ ْ‬
‫ن يَدْخُلُو َنهَا َومَنْ صَلَ َ‬
‫عدْ ٍ‬
‫جنّاتُ َ‬
‫کلمه ( عدن ) در آيه ‪ 23‬سوره رعد { َ‬
‫ل بَابٍ } به چه معناست ؟‬‫يَدْخُلُونَ عََل ْيهِم مّن كُ ّ‬
‫عدن ‪ :‬جای ماندن و جاودانه بسر بردن ‪.‬‬

‫ل مَن يَشَاءُ‬
‫ضّ‬‫ل يُ ِ‬
‫عَليْهِ آيَ ٌة مّن ّربّ ِه قُلْ إِنّ ا ّ‬
‫کلمه ( أناب ) در آيه ‪ 27‬سوره رعد { َويَقُولُ اّلذِينَ كَ َفرُواْ لَ ْولَ أُنزِلَ َ‬
‫َو َيهْدِي ِإَليْهِ مَنْ َأنَابَ } به چه معناست ؟‬
‫توبه کرد ‪ .‬برگشت ‪.‬‬

‫حسْنُ مَآبٍ } به‬

‫عمِلُواْ الصّاِلحَاتِ طُوبَى َل ُهمْ وَ ُ‬
‫ن آ َمنُواْ وَ َ‬
‫کلمات ( طوبی ـ مآب ) در آيه ‪ 29‬سوره رعد { اّلذِي َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫طوبی ‪ :‬اسم خاص بهشت است يا اينکه مصدر است و به نيک و زيبا ست ‪ .‬و يا اسم تفضيل و مونث آطيب است‬
‫به معنی پاکيزه رين و زيباترين ‪.‬‬
‫مآب ‪ :‬محل بازگشت ‪ .‬بازگشت ‪.‬‬

‫ح ْينَا‬
‫ت مِن َقبِْلهَا ُأمَمٌ ّل َتتْلُوَ عََل ْيهِمُ اّلذِيَ َأوْ َ‬
‫ك فِي ُأمّ ٍة َقدْ خَلَ ْ‬
‫س ْلنَا َ‬
‫کلمه ( متاب ) در آيه ‪ 30‬سوره رعد { َكذَِلكَ أَرْ َ‬
‫عَليْهِ تَ َوكّلْتُ وَإَِليْ ِه مَتَابِ } به چه معناست ؟‬ ‫حمَـنِ ُقلْ هُوَ َربّي ل إِلَـهَ ِإلّ هُوَ َ‬
‫إَِل ْيكَ وَهُ ْم َيكْفُرُونَ بِالرّ ْ‬
‫بازگشت من ‪.‬‬

‫ص َنعُو ْا قَارِعَةٌ أَ ْو تَحُلّ‬

‫کلمات ( قارعة ـ تحل ) در آيه ‪ 31‬سوره رعد { ‪َ ...‬ولَ يَزَالُ اّلذِينَ كَ َفرُو ْا تُصِي ُبهُم ِبمَا َ‬
‫ل يُخْلِفُ ا ْلمِيعَادَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل َ‬‫عدُ الّ إِنّ ا ّ‬
‫حتّى َي ْأتِيَ وَ ْ‬
‫قَرِيبًا مّن دَارِ ِهمْ َ‬
‫قارعة ‪ :‬بلی کوبنده و مصيبت ويرانگر ‪.‬‬
‫تحل ‪ :‬وارد ميشود ‪ .‬فرا ميرسد ‪.‬‬

‫ف كَانَ‬
‫خذْ ُتهُ ْم َف َكيْ َ‬
‫ل مّن َقبِْلكَ َفَأمَْليْتُ لِّلذِينَ كَ َفرُو ْا ثُمّ َأ َ‬
‫ئ بِ ُرسُ ٍ‬
‫س ُتهْزِ َ‬
‫کلمه ( أمليت ) در آيه ‪ 32‬سوره رعد { وَلَ َقدِ ا ْ‬
‫عِقَابِ } به چه معناست ؟‬
‫مهلت داده ام ‪ .‬آزاد گذارده ام ‪.‬‬

‫ل مِن‬
‫حيَاةِ الدّ ْنيَا وََل َعذَابُ الخِرَةِ َأشَقّ َومَا َلهُم مّنَ ا ّ‬
‫ب فِي الْ َ‬
‫عذَا ٌ‬
‫کلمه ( واق ) در آيه ‪ 34‬سوره رعد { ّلهُمْ َ‬
‫وَاقٍ } به چه معناست ؟‬
‫حفظ کننده ‪ .‬نگاه دارنده ‪.‬‬

‫ل مَا يَشَاءُ َويُ ْثبِتُ وَعِندَهُ أُمّ ا ْل ِكتَابِ } به چه‬

‫کلمات ( يمحو ـ يثبت ) در آيه ‪ 39‬سوره رعد { َيمْحُو ا ّ‬
‫معناست ؟‬
‫يمحو ‪ :‬از ميان بر ميدارد ‪ .‬زايل می گرداند ‪.‬‬
‫يثبت ‪ :‬بر جای ميدارد ‪ .‬ثابت و استوار می سازد ‪.‬‬

‫ل ُمعَقّبَ‬
‫حكُ ُم َ‬
‫ل يَ ْ‬
‫صهَا مِنْ أَطْرَا ِفهَا وَا ّ‬
‫ض نَن ُق ُ‬
‫کلمه ( معقب ) در آيه ‪ 41‬سوره رعد { َأوَلَ ْم يَرَوْاْ َأنّا نَ ْأتِي الَ ْر َ‬
‫حسَابِ } به چه معناست ؟‬ ‫سرِيعُ الْ ِ‬
‫ح ْكمِهِ وَهُوَ َ‬
‫لِ ُ‬
‫‪65‬‬
 ‫تعقيب کننده و باز پرس ‪.‬‬

‫ابراهيم‬
‫عنِيدٍ } به چه معناست ؟‬
‫جبّارٍ َ‬
‫ب كُلّ َ‬
‫ستَ ْفتَحُواْ َوخَا َ‬
‫کلمه ( خاب ) در آيه ‪ 15‬سوره ابراهيم { وَا ْ‬
‫زيانمند گرديد ‪.‬‬

‫صدِيدٍ } به چه معناست ؟‬
‫سقَى مِن مّاء َ‬
‫ج َهنّمُ َويُ ْ‬
‫کلمه ( صديد ) در آيه ‪ 16‬سوره ابراهيم { مّن وَرَآئِهِ َ‬
‫خونابه ‪.‬‬

‫ت مِن كُلّ‬
‫ل َيكَادُ يُسِيغُهُ َويَ ْأتِيهِ ا ْلمَوْ ُ‬
‫کلمات ( يتجرعه ـ ل يکاد يسيغه ) در آيه ‪ 17‬سوره ابراهيم { َيتَجَرّعُهُ َو َ‬
‫عذَابٌ غَلِيظٌ } به چه معناست ؟‬
‫َمكَانٍ َومَا هُ َو ِب َميّتٍ َومِن وَرَآئِهِ َ‬
‫يتجرعه ‪ :‬با زحمت و رنج و زحمت آن را جرعه جرعه مينوشد ‪.‬‬
‫ليکاد يسيغه ‪ :‬اصل گوارايش نمی يابد ‪.‬‬

‫س َت ْكبَرُواْ‬
‫ضعَفَاء ِلّلذِينَ ا ْ‬‫جمِيعًا فَقَالَ ال ّ‬ ‫کلمات ( برزوا ـ مغنون ـ محيص ) در آيه ‪ 21‬سوره ابراهيم { َوبَ َرزُواْ لِّ َ‬
‫صبَ ْرنَا‬
‫عنَا أَمْ َ‬
‫جزِ ْ‬ ‫ي ٍء قَالُواْ لَوْ َهدَانَا الّ َل َه َديْنَا ُكمْ سَوَاء عََل ْينَا أَ َ‬
‫ل مِن شَ ْ‬
‫عذَابِ ا ّ‬
‫عنّا مِنْ َ‬
‫ِإنّا ُكنّا َلكُ ْم َتبَعًا َفهَلْ أَنتُم ّمغْنُونَ َ‬
‫مَا َلنَا مِن مّحِيصٍ } به چه معناست ؟‬
‫برزوا ‪ :‬آشکار شدند ‪.‬‬
‫مغنون ‪ :‬دفع کنندگان ‪.‬‬
‫محيص ‪ :‬راه نجات ‪ .‬گريزگاه ‪.‬‬

‫ت ِبمَا أَشْ َر ْك ُتمُونِ‬

‫خكُمْ َومَا أَنتُ ْم ِبمُصْ ِرخِيّ ِإنّي َكفَرْ ُ‬
‫کلمه ( مصرخ ) در آيه ‪ 22‬سوره ابراهيم { ‪ ....‬مّا َأنَ ْا ِبمُصْ ِر ِ‬
‫عذَابٌ َألِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫مِن َقبْلُ إِنّ الظّاِلمِينَ َلهُمْ َ‬
‫فرياد رس ‪.‬‬

‫ض مَا َلهَا مِن‬

‫ت مِن فَ ْوقِ الَرْ ِ‬
‫ج ُتثّ ْ‬
‫خبِيثَةٍ ا ْ‬
‫جرَةٍ َ‬
‫خبِيثَ ٍة كَشَ َ‬
‫ل كَِلمَةٍ َ‬
‫کلمه ( اجتثت ) در آيه ‪ 26‬سوره ابراهيم { َومَث ُ‬
‫قَرَارٍ } به چه معناست ؟‬
‫بر کنده شده ‪.‬‬

‫سوره‬ ‫ل كُفْراً وَأَحَلّو ْا قَ ْو َمهُ ْم دَارَ ا ْلبَوَارِ‬

‫ن بَدّلُو ْا ِن ْعمَةَ ا ّ‬
‫کلمات ( أحلوا ـ البوار ) در آيه ‪ 28‬أَلَ ْم تَرَ إِلَى اّلذِي َ‬
‫ابراهيم { } به چه معناست ؟‬
‫أحلوا ‪ :‬داخل کردند ‪.‬‬
‫البوار ‪ :‬هلک ‪.‬‬

‫ج َهنّمَ َيصْلَ ْو َنهَا َو ِبئْسَ ا ْلقَرَارُ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( يصلونها ) در آيه ‪ 29‬سوره ابراهيم { َ‬
‫وارد آن می شوند و بدان ميسوزند ‪.‬‬

‫کلمه ( خلل ) در آيه ‪ 31‬سوره ابراهيم { قُل ّل ِعبَادِيَ اّلذِينَ آ َمنُو ْا يُقِيمُواْ الصّلَةَ َويُنفِقُو ْا ِممّا رَ َز ْقنَا ُهمْ سِرّا‬
‫ل َبيْعٌ فِيهِ َولَ خِلَلٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ي يَوْ ٌم ّ‬
‫وَعَل ِنيَةً مّن َقبْلِ أَن يَ ْأتِ َ‬
‫رفاقت و دوستی ‪.‬‬

‫سخّرَ َلكُمُ الّليْلَ وَال ّنهَارَ } به چه‬

‫شمْسَ وَا ْل َقمَ َر دَآ ِئبَينَ وَ َ‬
‫کلمه ( دائبين ) در آيه ‪ 33‬سوره ابراهيم { وَسَخّر َلكُمُ ال ّ‬
‫معناست ؟‬
‫مثنی دائب پيوسته در کار و تلش ‪.‬‬

‫ل تُحْصُوهَا إِنّ‬
‫ل َ‬
‫سأَ ْل ُتمُوهُ وَإِن َت ُعدّواْ ِن ْعمَتَ ا ّ‬
‫ل مَا َ‬
‫کلمه ( ل تحصوها ) در آيه ‪ 34‬سوره ابراهيم { وَآتَاكُم مّن كُ ّ‬
‫ظلُو ٌم كَفّارٌ } به چه معناست ؟‬
‫الِنسَانَ لَ َ‬
‫آنها را نمی توانيد سرشماری کنيد و به حساب آوريد ‪.‬‬

‫‪66‬‬
 ‫غيْ ِر ذِي َز ْرعٍ عِندَ َب ْي ِتكَ‬
‫ت مِن ذُ ّرّيتِي بِوَادٍ َ‬ ‫سكَن ُ‬ ‫کلمات ( أفئدة ـ تهوی ) در آيه ‪ 37‬سوره ابراهيم { ّرّبنَا ِإنّي أَ ْ‬
‫شكُرُونَ } به چه‬ ‫س َتهْوِي إَِل ْيهِمْ وَارْ ُز ْقهُم مّنَ ال ّثمَرَاتِ َلعَّلهُ ْم يَ ْ‬
‫جعَلْ َأ ْف ِئدَةً مّنَ النّا ِ‬
‫حرّمِ َرّبنَا ِليُقِيمُواْ الصّلَ َة فَا ْ‬
‫ا ْلمُ َ‬
‫معناست ؟‬
‫أفئدة ‪ :‬جمع فواد ‪ .‬دلها ‪.‬‬
‫تهوی ‪ :‬ميل کند ‪ .‬بگرداند ‪.‬‬

‫عمّا َي ْعمَلُ الظّاِلمُونَ ِإّنمَا يُؤَخّرُ ُهمْ ِليَوْمٍ‬

‫سبَنّ الّ غَافِلً َ‬
‫کلمه ( تشخص ) در آيه ‪ 42‬سوره ابراهيم { َولَ َتحْ َ‬
‫لبْصَارُ } به چه معناست ؟‬
‫ص فِيهِ ا َ‬
‫تَشْخَ ُ‬
‫باز و بی حرکت می ماند ‪ .‬از هراس پلکها به هم نهاده نمی شود ‪.‬و چشمها خيره و مبهوت می گردد ‪.‬‬

‫ن مُ ْق ِنعِي‬
‫طعِي َ‬
‫کلمه وجملت ( مهطعين ـ مقنعی روسهم ـ ل يرتد اليعم طرفهم ) در آيه ‪ 43‬سوره ابراهيم { ُمهْ ِ‬
‫ل يَ ْر َتدّ إَِل ْيهِمْ طَ ْر ُفهُمْ وََأ ْف ِئ َدتُهُمْ هَوَاء } به چه معناست ؟‬
‫سهِ ْم َ‬
‫ُرءُو ِ‬
‫مهطعين ‪ :‬شتابندگان بی اختيار و خوار ‪.‬‬
‫مقنعی روسهم ‪ :‬کسانی که سرهای خود را بال گرفته باشند و به چيزی جز ندا دهنده نگاه نکنند ‪.‬‬
‫ل يرتد اليهم طرفهم ‪ :‬چشمهايشان چون باز شد دوباره بر هم نهاده نمی شود ‪.‬‬

‫لصْفَادِ } به چه‬
‫ن فِي ا َ‬
‫کلمات ( مقرنين ـ الصفاد ) در آيه ‪ 49‬سوره ابراهيم { َوتَرَى ا ْل ُمجْ ِرمِينَ يَ ْو َم ِئذٍ مّ َق ّرنِي َ‬
‫معناست ؟‬
‫مقرنين ‪ :‬بهم بسته شده ‪.‬‬
‫الصفاد ‪ :‬جمع صفد ‪ .‬غل و زنجير آهنينی که دست و پای اسيران را با آن می بندند ‪.‬‬

‫طرَانٍ َو َتغْشَى ُوجُو َههُمْ النّارُ } به چه‬

‫سرَابِيُلهُم مّن قَ ِ‬
‫کلمات ( سرابيل ـ قطران ) در آيه ‪ 50‬سوره ابراهيم { َ‬
‫معناست ؟‬
‫سرابيل ‪ :‬جمع سربال يعنی پيراهن ‪.‬‬
‫قطران ‪ :‬ماده سياه رنگ و قابل اشتعال که از نوعی درختان باديه بيرون می تراود و شبيه قير است‬

‫ف يَعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ل فَسَ ْو َ‬
‫لمَ ُ‬
‫کلمه ( يلههم ) در آيه ‪ 3‬سوره حجر{ ذَرْ ُه ْم يَ ْأكُلُواْ َو َي َتمَ ّتعُواْ َويُ ْل ِههِمُ ا َ‬
‫آنان را غافل ساخت ‪.‬‬

‫کلمه ( نسلکه ) در آيه ‪ 12‬سوره حجر { َذَِلكَ نَسُْلكُ ُه فِي قُلُوبِ ا ْلمُجْ ِرمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫آن را وارد ميگردانيم ‪.‬‬

‫سمَا ِء فَظَلّو ْا فِي ِه َيعْرُجُونَ } به‬

‫عَليْهِم بَابًا مّنَ ال ّ‬
‫حنَا َ‬
‫جمله ( فظلوا فيه يعرجون ) در آيه ‪ 14‬سوره حجر { وَلَ ْو َفتَ ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫از آنجا شروع به بال رفتن کنند ‪.‬‬

‫سحُورُونَ } به چه‬
‫ن قَوْ ٌم مّ ْ‬
‫ل نَحْ ُ‬
‫سكّرَتْ َأبْصَا ُرنَا بَ ْ‬
‫کلمه ( سکرت ) در آيه ‪ 15‬سوره حجر { َقَالُواْ ِإّنمَا ُ‬
‫معناست ؟‬
‫پوشانده شده است ‪.‬‬

‫ب مّبِينٌ } به چه معناست ؟‬
‫شهَا ٌ‬
‫سمْ َع فََأ ْت َبعَهُ ِ‬
‫ستَ َرقَ ال ّ‬
‫ل مَنِ ا ْ‬
‫جمله ( استرق السمع ) در آيه ‪ 18‬سوره حجر { ِإ ّ‬
‫دزدکی گوش فرا داد ‪.‬‬

‫ض َمدَ ْدنَاهَا وَأَلْ َق ْينَا فِيهَا َروَاسِيَ وَأَنبَ ْتنَا فِيهَا مِن كُلّ‬
‫کلمات ( مددناه ـ موزون ) در آيه ‪ 19‬سوره حجر { وَالَرْ َ‬
‫ي ٍء مّوْزُونٍ } به چه معناست ؟‬
‫شَ ْ‬
‫مددناه ‪ :‬آن را گسترانيديم ‪.‬‬
‫موزون ‪ :‬با نظم و نظام شگرف و حساب و کتاب دقيق ‪.‬‬

‫س َقيْنَا ُكمُوهُ َومَا أَنتُمْ لَهُ‬

‫سمَا ِء مَا ًء َفأَ ْ‬
‫ح فَأَنزَ ْلنَا مِنَ ال ّ‬
‫کلمه (لواقح ) در آيه ‪ 22‬سوره حجر { وَأَ ْرسَ ْلنَا ال ّريَاحَ لَوَاقِ َ‬
‫بِخَا ِزنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع لقح به معنی آبستن ‪ .‬و جمع لقحة به معنی تلقيح کننده ‪.‬‬

‫‪67‬‬
‫سنُونٍ } به‬
‫حمٍَإ مّ ْ‬
‫ل مّنْ َ‬
‫ن مِن صَ ْلصَا ٍ‬
‫کلمه (صلصال ـ حما ـ مسنون ) در آيه ‪ 26‬سوره حجر { َولَ َقدْ خََل ْقنَا الِنسَا َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫صلصال ‪ :‬گل خشکيده سفال گونه ای که اگر به آن تلنگر زده شود صدا دهد ‪.‬‬
‫حما ‪ :‬گلی که بر اثر مجاورت فراوان با آب سياه شده باشد ‪.‬‬
‫مسنون ‪ :‬تغيير بو داده ‪ .‬گنديده ‪.‬‬

‫سمُومِ } به چه معناست ؟‬
‫ل مِن نّارِ ال ّ‬
‫کلمه ( السموم ) در آيه ‪ 27‬سوره حجر { وَا ْلجَآنّ خَلَ ْقنَا ُه مِن َقبْ ُ‬
‫شعله و زبانه آتش بدون دود ‪.‬‬

‫جدِينَ } به چه‬
‫ت فِي ِه مِن رّوحِي فَ َقعُواْ لَهُ سَا ِ‬
‫کلمه ( سويته ) در آيه ‪ 29‬سوره حجر { َفِإذَا سَ ّو ْيتُهُ َو َنفَخْ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫او را آراسته کمال و پذيرايی روان کردم ‪.‬‬

‫سهُ ْم فِيهَا نَصَبٌ َومَا هُم ّم ْنهَا ِبمُخْرَجِينَ } به چه معناست ؟‬

‫ل َيمَ ّ‬
‫کلمه ( نصب ) در آيه ‪ 48‬سوره حجر { َ‬
‫خستگی ‪.‬‬

‫ك ِبغُلمٍ عَلِيمٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ل توجل ) در آيه ‪ 53‬سوره حجر { قَالُو ْا لَ تَ ْوجَلْ ِإنّا ُنبَشّ ُر َ‬
‫هراسناک مباش ‪.‬‬

‫ق فَلَ َتكُن مّنَ الْقَانِطِينَ } به چه معناست ؟‬

‫حّ‬‫ك بِالْ َ‬
‫کلمه ( القانطين ) در آيه ‪ 55‬سوره حجر { قَالُو ْا بَشّ ْرنَا َ‬
‫افراد مايوس و نا اميد ‪.‬‬

‫ط ُبكُمْ َأّيهَا ا ْلمُرْسَلُونَ } به چه معناست ؟‬

‫ل َفمَا خَ ْ‬
‫کلمه ( خطب ) در آيه ‪ 57‬سوره حجر { قَا َ‬
‫کار مهمی که قابل گفتگو است ‪.‬‬

‫ك بِقِطْ ٍع مّنَ الّليْلِ وَا ّتبِعْ‬

‫کلمات ( أسربأهلک ـ قطع ـ ليلتفت ـ امضوا ) در آيه ‪ 65‬سوره حجر { َفأَسْ ِر ِبأَهِْل َ‬
‫ث تُ ْؤمَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫حيْ ُ‬
‫حدٌ وَامْضُواْ َ‬
‫ت مِنكُمْ َأ َ‬
‫ل يَ ْلتَ ِف ْ‬
‫َأ ْدبَارَهُمْ َو َ‬
‫أسر بأهلک ‪ :‬خانواده ات را در شب بکوچان ‪.‬‬
‫قطع ‪ :‬قسمتی ‪ .‬پاسی ‪.‬‬
‫ليلتفت ‪ :‬روی بر نگرداند ‪ .‬به عقب ننگرد ‪.‬‬
‫امضوا ‪ :‬برويد ‪.‬‬

‫ل تَ ْفضَحُونِ } به چه معناست ؟‬
‫ضيْفِي فَ َ‬
‫کلمه ( فل تفضحون ) در آيه ‪ 68‬سوره حجر { قَالَ إِنّ هَؤُلء َ‬
‫مرا رسوا و بدنام مکنيد ‪.‬‬

‫ل تُخْزُونِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( ل تخزون ) در آيه ‪ 69‬سوره حجر { وَاتّقُوا الّ َو َ‬
‫مرا خوار نسازيد ‪.‬‬

‫سكْ َر ِتهِمْ َي ْع َمهُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( لعمرک ) در آيه ‪ 72‬سوره حجر { َل َعمْ ُركَ ِإّنهُمْ َلفِي َ‬
‫به زندگی تو سوگند ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا عَاِل َيهَا سَافَِلهَا وََأمْطَ ْرنَا عََل ْيهِمْ حِجَارَ ًة مّن سِجّيلٍ } به‬
‫کلمات ( سافل ـ سجيل ) در آيه ‪ 74‬سوره حجر { َف َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫سافل ‪ :‬پايين قسمت زيرين ‪.‬‬
‫سجيل ‪ :‬گل شبيه به سنگ ‪.‬‬

‫سمِينَ } به چه معناست ؟‬‫ن فِي ذَِلكَ ليَاتٍ لّ ْل ُمتَوَ ّ‬

‫کلمه ( للمتوسمين ) در آيه ‪ 75‬سوره حجر { إِ ّ‬
‫جمع متوسم ‪ .‬کس که از روی نشانه های ظاهری و عليم ناچيز به حقايق اشياء پی می برد ‪ .‬دارای فراست و‬
‫ذکاوت است ‪.‬‬

‫ل مّقيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫سبِي ٍ‬
‫کلمه ( لبسبيل مقيم ) در آيه ‪ 76‬سوره حجر { وَِإّنهَا َلبِ َ‬
‫سر راه راست و روشنی است و شب و روز محل عبور و مرور اهالی مکه ميباشد ‪.‬‬
‫‪68‬‬
 ‫ليْكَةِ لَظَاِلمِينَ } به چه‬
‫صحَابُ ا َ‬
‫کلمات ( اليکة ـ اصحاب اليکة ) در آيه ‪ 78‬سوره حجر { َوإِن كَانَ أَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫اليکة ‪ :‬درختستان ‪.‬‬
‫اصحاب اليکة ‪ :‬مراد قوم شعيب است ‪.‬‬

‫حجْرِ ا ْلمُرْسَلِينَ } به چه معناست ؟‬

‫صحَابُ ال ِ‬
‫کلمه ( اصحاب الحجر ) در آيه ‪ 80‬سوره حجر { وََل َقدْ َكذّبَ أَ ْ‬
‫مراد قوم ثمود است که پيغمبر شان صالح نام داشت ‪.‬‬

‫ل ُبيُوتًا آ ِمنِينَ } به چه معناست ؟‬

‫جبَا ِ‬
‫حتُونَ مِنَ ا ْل ِ‬
‫کلمه ( کانوا ينحتون ) در آيه ‪ 82‬سوره حجر { َوكَانُو ْا َينْ ِ‬
‫ميتراشيدند ‪.‬‬

‫ل بِا ْلحَقّ وَإِنّ السّاعَةَ ل ِتيَةٌ‬

‫لرْضَ َومَا َب ْينَ ُهمَا ِإ ّ‬
‫سمَاوَاتِ وَا َ‬
‫کلمه (اصفح ) در آيه ‪ 85‬سوره حجر { َومَا خَلَ ْقنَا ال ّ‬
‫جمِيلَ } به چه معناست ؟‬
‫فَاصْفَحِ الصّفْحَ ا ْل َ‬
‫گذشت کن ‪ .‬ببخشای ‪.‬‬

‫سبْعًا مّنَ ا ْل َمثَانِي وَالْ ُقرْآنَ ا ْلعَظِيمَ } به‬

‫کلمات ( المثانی ـ سبعا من المثانی ) در آيه ‪ 87‬سوره حجر { َولَ َق ْد آ َتيْنَاكَ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫المثانی ‪ :‬جمع مثنی يعنی مکرر ‪ ،‬بارها و بارها خوانده شده ‪.‬‬
‫سبعا من المثانی ‪ :‬مراد سوره فاتحه است که ام الکتاب نام دارد ‪.‬‬

‫ع ْينَ ْيكَ إِلَى مَا َمتّ ْعنَا بِهِ‬

‫ل َتمُدّنّ َ‬
‫کلمات ( ل تمدن ـ اخفض ـ جناح ـ اخفض جناحک ) در آيه ‪ 88‬سوره حجر { َ‬
‫حكَ لِ ْلمُ ْؤ ِمنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جنَا َ‬
‫ل تَحْزَنْ عََل ْيهِمْ وَاخْ ِفضْ َ‬
‫أَزْوَاجًا ّم ْنهُمْ َو َ‬
‫لتمدن ‪ :‬چشم مدوز ‪ .‬خيره مشو ‪.‬‬
‫اخفض ‪ :‬پايين بياور و بگستران ‪.‬‬
‫جناحک ‪ :‬بال ‪.‬‬
‫اخفض جناحک ‪ :‬متواضع و مهربان باش ‪.‬‬

‫سمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( المقتسمين ) در آيه ‪ 90‬سوره حجر { َكمَا أَن َز ْلنَا عَلَى المُ ْقتَ ِ‬
‫بخش کنندگان ‪ .‬کسانی که به تجزيه و تقسيم و تبعيض احکام الهی دست ميزدند و قسمتی را می پذيرفتند که به‬
‫سود آنان بود و بقيه را پشت سر می افکندند که با خواست ايشان موافق ئ هماهنگ نبود ‪.‬‬

‫جعَلُوا الْ ُقرْآنَ عِضِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( عضين ) در آيه ‪ 91‬سوره حجر {اّلذِينَ َ‬
‫يعنی قطعه قطعه و بخش بخش ‪ .‬مراد اين است که به برخی از قرآن ايمان داشتند و به برخی باور نداشتند ‪.‬‬

‫ش ِركِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ص َدعْ ِبمَا تُ ْؤمَرُ َوأَعْرِضْ عَنِ ا ْلمُ ْ‬
‫کلمه ( اصدع ) در آيه ‪ 94‬سوره حجر { فَا ْ‬
‫آشکارا بيان کن ‪ .‬آشکار ساز ‪.‬‬

‫نحل ‪:‬‬
‫عبَادِهِ أَنْ أَنذِرُواْ َأنّ ُه لَ‬
‫ح مِنْ َأمْ ِرهِ عَلَى مَن يَشَا ُء مِنْ ِ‬
‫کلمه (الروح ) در آيه ‪ 2‬سوره نحل { ُينَزّلُ ا ْلمَل ِئكَةَ بِالْرّو ِ‬
‫إِلَـهَ ِإلّ َأنَ ْا فَاتّقُونِ } به چه معناست ؟‬
‫مراد بطور عام وحی و نبوت ‪.‬‬

‫خصِي ٌم ّمبِينٌ } به چه معناست ؟‬

‫ن مِن نّطْفَ ٍة َفِإذَا هُوَ َ‬
‫کلمه ( خصيم ) در آيه ‪ 4‬سوره نحل { خَلَقَ الِنسَا َ‬
‫دشمن ‪.‬‬

‫ن تَسْرَحُونَ } به چه‬
‫جمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَحِي َ‬
‫کلمات ( تريحون ـ تسرحون ) در آيه ‪ 6‬سوره نحل { وََلكُ ْم فِيهَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫تريحون ‪ :‬حيوانات را شامگاهان به آغلها و آسايشگاهها بر می گردانيد ‪.‬‬
‫تسرحون ‪ :‬حيوانات را بامدادان به چراگاه می بريد و در صحرا سر می دهيد ‪.‬‬

‫‪69‬‬
 ‫ل بِشِقّ الَن ُفسِ إِنّ َرّبكُمْ لَرَؤُوفٌ‬
‫حمِلُ َأثْقَاَلكُمْ إِلَى بَلَدٍ لّ ْم تَكُونُو ْا بَاِلغِيهِ ِإ ّ‬
‫کلمه ( شق ) در آيه ‪ 7‬سوره نحل { َوتَ ْ‬
‫رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫به رنج افکندن ‪ .‬به مشقت انداختن ‪.‬‬

‫سبِيلِ َو ِمنْهَا جَآئِرٌ َولَوْ شَاء‬

‫صدُ ال ّ‬
‫ل َق ْ‬
‫جمله و کلمه ( علی اللع قصد السبيل ـ جائر ) در آيه ‪ 9‬سوره نحل { وَعَلَى ا ّ‬
‫ج َمعِينَ } به چه معناست ؟‬
‫َل َهدَاكُمْ أَ ْ‬
‫هدايت به راه راست در دست خدا است ‪.‬‬
‫جائر ‪ :‬کج ‪ .‬نادرست ‪.‬‬

‫ج ٌر فِيهِ‬
‫سمَا ِء مَاءً ّلكُم ّمنْهُ شَرَابٌ َو ِمنْهُ شَ َ‬
‫ل مِنَ ال ّ‬
‫کلمه ( تسيمون ) در آيه ‪ 10‬سوره نحل { هُوَ اّلذِي أَنزَ َ‬
‫تُسِيمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫حيوانات را می چرانيد ‪.‬‬

‫ك ليَةً لّقَوْ ٍم َي ّذكّرُونَ } به‬

‫ن فِي ذَِل َ‬
‫ختَلِفاً َألْوَانُهُ إِ ّ‬
‫ض مُ ْ‬
‫کلمه ( ذرأ ) در آيه ‪ 13‬سوره نحل { َومَا ذَرَأَ َلكُ ْم فِي الَرْ ِ‬
‫چه معناست ؟‬
‫آفريد‪.‬‬

‫ستَخْ ِرجُو ْا ِمنْهُ‬

‫ط ِريّا َوتَ ْ‬
‫کلمات (طريا ـ حلية ) در آيه ‪ 14‬سوره نحل { وَهُوَ اّلذِي سَخّرَ ا ْلبَحْرَ ِلتَ ْأكُلُو ْا ِمنْهُ َلحْماً َ‬
‫شكُرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ك مَوَاخِ َر فِيهِ وَِل َت ْبتَغُو ْا مِن فَضْلِهِ َوَلعَّلكُ ْم تَ ْ‬
‫حِ ْليَ ًة تَ ْلبَسُو َنهَا َوتَرَى الْفُ ْل َ‬
‫طريا ‪ :‬تازه ‪.‬‬
‫حلية ‪ :‬زيور آلت ‪.‬‬

‫لرْضِ رَوَاسِيَ أَن َتمِيدَ‬

‫جملت وکلمه ( أن تميد بکم ـ لئل تميد بکم ـ تميد ) در آيه ‪ 15‬سوره نحل { وَأَ ْلقَى فِي ا َ‬
‫سبُلً ّلعَّلكُ ْم َتهْ َتدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ِبكُمْ وََأ ْنهَاراً َو ُ‬
‫أن تميد بکم ‪ :‬تا زمين شما را نلرزاند ‪.‬‬
‫لئل تميد بکم ‪ :‬و يا اينکه (کراهة ان تميد بکم ) است ‪.‬‬
‫تميد ‪ :‬به معنی لرزش و جنبش ‪.‬‬

‫ضلّو َنهُم ِبغَيْرِ عِ ْلمٍ‬

‫حمِلُواْ َأوْزَارَ ُه ْم كَامِلَ ًة يَوْمَ الْ ِقيَامَةِ َومِنْ أَوْزَارِ اّلذِينَ يُ ِ‬
‫کلمه ( أوزار ) در آيه ‪ 25‬سوره نحل { ِليَ ْ‬
‫َألَ سَاء مَا يَ ِزرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع وزر ‪ ،‬بارهای سنگين ‪.‬‬

‫ن مِن َقبِْلهِ ْم َفَأتَى‬

‫جمله وکلمه ( أتی ال بنيانهم من القواعد ـ القواعد ـ خر ) در آيه ‪ 26‬سوره نحل { َقدْ َمكَرَ اّلذِي َ‬
‫ش ُعرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ث لَ يَ ْ‬
‫حيْ ُ‬
‫ب مِنْ َ‬
‫ف مِن فَ ْو ِقهِمْ وََأتَاهُمُ ا ْلعَذَا ُ‬
‫ع ِد فَخَرّ عََل ْيهِمُ السّ ْق ُ‬
‫ل ُبنْيَا َنهُم مّنَ ا ْلقَوَا ِ‬
‫ا ّ‬
‫أتی ال بنيانهم من القواعد ‪ :‬خداوند به سراغ شالوده زندگی آنها رفت و از اساس آن را ويران نمود ‪.‬‬
‫القواعد ‪ :‬جمع قاعدة ‪ ،‬اساس ‪ .‬شالوده ‪.‬‬
‫خر ‪ :‬فرو ريخت ‪ .‬فروافتاد ‪.‬‬

‫ن فِيهِمْ‬
‫ن كُنتُ ْم تُشَاقّو َ‬
‫جمله ( کنتم تشاقون ) در آيه ‪ 27‬سوره نحل { ُث ّم يَوْمَ ا ْل ِقيَامَ ِة يُخْزِيهِمْ َويَقُولُ َأيْنَ شُ َركَآئِيَ اّلذِي َ‬
‫علَى ا ْلكَافِرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫قَالَ اّلذِينَ أُوتُواْ ا ْلعِ ْلمَ إِنّ ا ْلخِزْيَ ا ْليَوْمَ وَا ْلسّوءَ َ‬
‫جدال و دشمنی و جنگ و ستيز می کرديد ‪.‬‬

‫ن فِيهَا فََل ِبئْسَ َمثْوَى ا ْل ُمتَ َكبّرِينَ } به چه‬

‫ج َهنّمَ خَاِلدِي َ‬
‫کلمه ( مثوی ) در آيه ‪ 29‬سوره نحل { فَادْخُلُواْ َأبْوَابَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫اقامتگاه ‪ .‬جايگاه ‪.‬‬

‫صرِينَ‬
‫ل َي ْهدِي مَن يُضِلّ َومَا َلهُم مّن نّا ِ‬
‫ل َ‬
‫کلمه ( تحرص ) در آيه ‪ 37‬سوره نحل {إِن تَحْرِصْ عَلَى ُهدَاهُ ْم فَإِنّ ا ّ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫آزمند باشی ‪ .‬تلش و کوشش کنی ‪.‬‬

‫‪70‬‬
 ‫سنَةً‬
‫ل مِن َب ْعدِ مَا ظُِلمُواْ َل ُنبَ ّو َئنّهُ ْم فِي ال ّدنْيَا حَ َ‬
‫جرُو ْا فِي ا ّ‬
‫کلمه ( لنبوئنهم ) در آيه ‪ 41‬سوره نحل { وَاّلذِينَ هَا َ‬
‫َولَجْرُ الخِرَةِ َأ ْكبَرُ لَ ْو كَانُو ْا َيعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ايشان را حتما اسکان می دهيم ‪.‬‬

‫ل ِبهِمُ الَرْضَ أَ ْو َي ْأتِ َيهُمُ‬

‫سفَ ا ّ‬
‫سّيئَاتِ أَن يَخْ ِ‬
‫ن َمكَرُواْ ال ّ‬
‫جمله ( مکروا السيئات ) در آيه ‪ 45‬سوره نحل {َأ َفَأمِنَ اّلذِي َ‬
‫شعُرُونَ } به چه معناست ؟‬‫ل يَ ْ‬
‫ث َ‬
‫حيْ ُ‬
‫ب مِنْ َ‬
‫ا ْل َعذَا ُ‬
‫توطئه بديها را چيدند ‪.‬‬

‫خذَهُ ْم فِي تَقَّل ِبهِ ْم َفمَا هُم ِب ُمعْجِزِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تقلبهم ) در آيه ‪ 46‬سوره نحل {أَ ْو يَ ْأ ُ‬
‫رفت و آمد برای تجارت و بازرگانی ‪.‬‬

‫ف َفإِنّ َرّبكُمْ لَرؤُوفٌ رّحِيمٌ} به چه معناست ؟‬

‫خذَهُمْ عَلَى تَخَوّ ٍ‬
‫کلمه (تخوف ) در آيه ‪ 47‬سوره نحل { أَ ْو يَأْ ُ‬
‫بيم و هراس ‪.‬‬

‫ي ٍء َيتَ َفيّأُ ظِلَلُهُ عَنِ ا ْل َيمِينِ‬

‫ل مِن شَ ْ‬
‫کلمات ( يتفيأ ـ داخرون ) در آيه ‪ 48‬سوره نحل {أَوَ لَ ْم يَ َروْاْ إِلَى مَا خََلقَ ا ّ‬
‫شمَآئِلِ سُجّداً لِّ وَ ُه ْم دَاخِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫وَا ْل ّ‬
‫يتفيأ ‪ :‬بر می گردد ‪ .‬منتقل ميشود ‪.‬‬
‫داخرون ‪ :‬خاضعان و فروتنان ‪.‬‬

‫جأَرُونَ } به چه‬
‫سكُمُ الضّ ّر َفإَِليْهِ تَ ْ‬
‫ل ثُمّ ِإذَا مَ ّ‬
‫کلمه (تجأرون ) در آيه ‪ 53‬سوره نحل { َومَا ِبكُم مّن ّن ْعمَةٍ َفمِنَ ا ّ‬
‫معناست ؟‬
‫ناله وفرياد سر می دهيد ‪.‬‬

‫جهُ ُه مُسْ َودّا وَهُ َو كَظِيمٌ }‬

‫حدُهُ ْم بِالُنثَى ظَلّ وَ ْ‬
‫کلمات ( ظل ـ مسودا ـ کظيم ) در آيه ‪ 58‬سوره نحل {وَِإذَا بُشّرَ أَ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫ظل ‪ :‬می شد ‪.‬‬
‫مسودا ‪ :‬سياه‬
‫کظيم ‪ :‬مملو از غم و اندوه ‪.‬‬

‫سكُهُ عَلَى هُونٍ‬

‫کلمه ( يتواری ـ هون ـ يدسه ) در آيه ‪ 59‬سوره نحل { َيتَوَارَى مِنَ ا ْلقَوْ ِم مِن سُو ِء مَا بُشّ َر بِهِ َأيُمْ ِ‬
‫ح ُكمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫أَ ْم َيدُسّ ُه فِي التّرَابِ َألَ سَاء مَا يَ ْ‬
‫يتواری خود را نهان و از ديد مردمان پنهان ميسازد ‪.‬‬
‫هون ‪ :‬خواری و رسوايی ‪.‬‬
‫يدسه ‪ :‬زنده به گورش کند ‪.‬‬

‫سنَى لَ‬
‫س َن ُتهُمُ ا ْل َكذِبَ أَنّ َلهُمُ ا ْلحُ ْ‬
‫لِ مَا َيكْرَهُونَ َوتَصِفُ أَلْ ِ‬
‫جعَلُونَ ّ‬
‫کلمه ( مفرطون ) در آيه ‪ 62‬سوره نحل { َويَ ْ‬
‫جَ َرمَ أَنّ َلهُمُ ا ْلنّارَ وََأّنهُم مّفْرَطُونَ } به چه معناست ؟‬
‫پيشگامان ‪ .‬جلو افتادگان ‪.‬‬

‫ل ْنعَامِ َل ِعبْرَ ًة نّسْقِيكُم ّممّا فِي بُطُونِ ِه مِن َبيْنِ فَ ْرثٍ‬

‫کلمات ( فرث ـ سائغا ) در آيه ‪ 66‬سوره نحل {وَإِنّ َلكُ ْم فِي ا َ‬
‫َودَمٍ ّلبَناً خَالِصاً سَآئِغاً لِلشّا ِربِينَ } به چه معناست ؟‬
‫فرث ‪ :‬علوفه جويده و نيمه هضم دستگاه گوارش حيوان ‪ .‬تفاله ‪.‬‬
‫سائغا ‪ :‬گوارا ‪.‬‬

‫ن فِي‬
‫سكَراً وَرِزْقاً حَسَناً إِ ّ‬
‫خذُونَ ِمنْهُ َ‬
‫ب َتتّ ِ‬
‫عنَا ِ‬
‫کلمه (سکرا ) در آيه ‪ 67‬سوره نحل { َومِن َثمَرَاتِ النّخِيلِ وَالَ ْ‬
‫ذَِلكَ ليَةً لّقَ ْو ٍم َيعْقِلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫آنچه مستی آور است ‪.‬‬

‫جرِ َو ِممّا‬
‫ل بُيُوتاً َومِنَ الشّ َ‬
‫جبَا ِ‬
‫خذِي مِنَ الْ ِ‬
‫ن اتّ ِ‬
‫حلِ أَ ِ‬
‫کلمه ( يعرشون ) در آيه ‪ 68‬سوره نحل { وَأَ ْوحَى َرّبكَ إِلَى النّ ْ‬
‫َيعْرِشُونَ } به چه معناست ؟‬
‫مردمان به صورت سقف می سازند ‪ .‬داربستهايی که انسانها درست می کنند ‪.‬‬

‫‪71‬‬
 ‫ج مِن‬
‫ك ذُلُلً َيخْرُ ُ‬
‫سبُلَ َرّب ِ‬
‫سُلكِي ُ‬
‫ت فَا ْ‬
‫کلمات ( فاسلکی ـ ذلل ) در آيه ‪ 69‬سوره نحل {ثُ ّم كُلِي مِن كُلّ ال ّثمَرَا ِ‬
‫ك ليَةً لّقَ ْو ٍم يَتَ َفكّرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ن فِي ذَِل َ‬
‫ختَلِفٌ َألْوَانُ ُه فِيهِ شِفَاء لِلنّاسِ إِ ّ‬
‫ب مّ ْ‬
‫بُطُو ِنهَا شَرَا ٌ‬
‫فاسلکی ‪ :‬راه برويد ‪.‬‬
‫ذلل ‪ :‬جمع ذلول ‪ .‬به معنی رام و مطيع ‪.‬‬

‫ل َيعْلَمَ‬
‫ي َ‬
‫کلمه ( أرذل العمر ) در آيه ‪ 70‬سوره نحل {وَالّ خَلَ َق ُك ْم ثُ ّم َيتَ َوفّاكُمْ َومِنكُم مّن يُ َردّ إِلَى أَ ْرذَلِ ا ْل ُعمُرِ ِلكَ ْ‬
‫شيْئاً إِنّ الّ عَلِي ٌم َقدِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫َبعْدَ عِلْمٍ َ‬
‫پست ترين مراحل زندگی ‪ .‬دوره ای که انسان در آن فرتوت و خرف ميگردد ‪.‬‬

‫ق َفمَا اّلذِينَ ُفضّلُو ْا بِرَآدّي رِ ْز ِقهِمْ‬

‫ض فِي الْرّ ْز ِ‬
‫ضكُمْ عَلَى َبعْ ٍ‬
‫ل َبعْ َ‬
‫ل َفضّ َ‬‫کلمه ( رادی ) در آيه ‪ 71‬سوره نحل {وَا ّ‬
‫حدُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل َيجْ َ‬
‫سوَاء َأ َف ِب ِن ْعمَةِ ا ّ‬
‫عَلَى مَا مََل َكتْ َأ ْيمَا ُنهُمْ َف ُه ْم فِيهِ َ‬
‫رد کنندگان و بر گشت دهندگان است ‪.‬‬

‫ح َفدَةً‬
‫جكُم َبنِينَ وَ َ‬
‫جعَلَ َلكُم مّنْ أَزْوَا ِ‬
‫سكُمْ َأزْوَاجاً وَ َ‬
‫جعَلَ َلكُم مّنْ أَنفُ ِ‬
‫کلمه ( حفدة ) در آيه ‪ 72‬سوره نحل {وَالّ َ‬
‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ َو ِبنِ ْعمَتِ الّ ُه ْم َيكْفُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫طّيبَاتِ َأ َفبِا ْلبَاطِ ِ‬
‫وَ َر َز َقكُم مّنَ ال ّ‬
‫جمع حفيد ‪ .‬نوادگان ‪ .‬فرزند زادگان‪.‬‬

‫شيْءٍ وَ ُه َو كَلّ عَلَى‬

‫علَىَ َ‬
‫حدُ ُهمَا َأ ْبكَ ُم لَ َي ْقدِرُ َ‬
‫ل مَثَلً رّجَُليْنِ أَ َ‬
‫کلمه ( کل ) در آيه ‪ 76‬سوره نحل { َوضَرَبَ ا ّ‬
‫س َتقِيمٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ط مّ ْ‬
‫ستَوِي هُوَ َومَن يَ ْأمُ ُر بِا ْل َعدْلِ وَ ُهوَ عَلَى صِرَا ٍ‬ ‫ل يَ ْ‬
‫خيْرٍ هَ ْ‬
‫ت بِ َ‬
‫ل يَ ْأ ِ‬
‫مَوْلهُ َأ ْينَمَا يُ َوجّههّ َ‬
‫کل ‪ :‬سر بار ‪ .‬کسی که در زندگی تنبل و بيکار بوده و ريزه خوار خوان يگران باشد ‪.‬‬

‫ل كََلمْحِ ا ْلبَصَرِ أَوْ ُهوَ َأقْرَبُ‬

‫سمَاوَاتِ وَالَرْضِ َومَا َأمْرُ السّاعَةِ ِإ ّ‬
‫غيْبُ ال ّ‬
‫کلمه ( لمح ) در آيه ‪ 77‬سوره نحل {وَلِّ َ‬
‫ي ٍء َقدِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫إِنّ الّ عَلَى كُلّ شَ ْ‬
‫چشم برهم زدن ‪.‬‬

‫جعَلَ َلكُم‬‫کلمات ( سکنا ـ تستخفونها ـ ظعن ـ أصواف ـ أوبار ـ آشعار ـ آثاثا ـ ) در آيه ‪ 80‬سوره نحل { وَالّ َ‬
‫صوَا ِفهَا وَأَ ْوبَارِهَا‬
‫ظ ْع ِنكُمْ َويَوْمَ ِإقَا َم ِتكُمْ َومِنْ أَ ْ‬
‫ستَخِفّو َنهَا يَ ْومَ َ‬
‫ل ْنعَا ِم ُبيُوتًا تَ ْ‬
‫جعَلَ َلكُم مّن جُلُودِ ا َ‬
‫سكَناً َو َ‬
‫مّن ُبيُو ِتكُمْ َ‬
‫شعَارِهَا َأثَاثاً َو َمتَاعاً إِلَى حِينٍ } به چه معناست ؟‬ ‫وَأَ ْ‬
‫سکنا ‪ :‬مايه سکون و آرامش ‪.‬‬
‫تستخفونها ‪ :‬آن را سبک و خفيف می يابند ‪.‬‬
‫ظعن ‪ :‬سفر ‪.‬کوچ ‪.‬‬
‫أصواف ‪ :‬جمع صوف ‪ .‬پشم ‪.‬‬
‫أوبار ‪ :‬جمع وبر ‪ .‬کرک ‪.‬‬
‫أشعار ‪ :‬جمع شعر ‪ .‬مو ‪.‬‬
‫أثاثا ‪ :‬ابزار و وسايل منزل ‪.‬‬

‫جعَلَ َلكُمْ‬
‫جبَالِ َأ ْكنَاناً وَ َ‬
‫جعَلَ َلكُم مّنَ الْ ِ‬
‫للً وَ َ‬‫جعَلَ َلكُم ّممّا خَلَقَ ظِ َ‬ ‫کلمه ( أکنانا ) در آيه ‪ 81‬سوره نحل { وَالّ َ‬
‫سِلمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ك ُيتِمّ ِن ْع َمتَهُ عََل ْيكُمْ َلعَّلكُ ْم تُ ْ‬
‫سكُ ْم َكذَِل َ‬
‫ل تَقِيكُم بَأْ َ‬
‫ل تَقِيكُمُ ا ْلحَرّ َوسَرَابِي َ‬
‫سَرَابِي َ‬
‫جمع کن ‪ .‬پناهگاهها ‪ ،‬مراد غار ها و شکافهای کوهها است ‪.‬‬

‫ن كَفَرُواْ َولَ هُمْ‬

‫ل يُ ْؤذَنُ لِّلذِي َ‬
‫شهِيداً ثُ ّم َ‬
‫ث مِن كُلّ ُأمّةٍ َ‬
‫جمله ( و ل هم يستعتبون ) در آيه ‪ 84‬سوره نحل { َويَوْ َم َنبْعَ ُ‬
‫س َتعْ َتبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫يُ ْ‬
‫از ايشان خواسته نمی شود که رضايت خدا را جلب کنند ‪.‬‬

‫جعَ ْلتُمُ‬
‫ن َبعْ َد تَ ْوكِيدِهَا َو َقدْ َ‬
‫ل ْيمَا َ‬
‫ل تَن ُقضُواْ ا َ‬
‫کلمه ( توکيد ) در آيه ‪ 91‬سوره نحل { َوأَ ْوفُو ْا ِب َعهْدِ الّ ِإذَا عَاهَدتّمْ َو َ‬
‫ل َيعْلَ ُم مَا تَ ْفعَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫الّ عََل ْيكُ ْم كَفِيلً إِنّ ا ّ‬
‫تاکيد ‪ .‬استوار داشتن ‪.‬‬

‫ضتْ غَزَْلهَا مِن َبعْدِ‬ ‫ل َتكُونُو ْا كَاّلتِي نَقَ َ‬ ‫کلمه ( نقضت ـ غزل ـ أنکاثا ـ دخل ـ أربی ) در آيه ‪ 92‬سوره نحل { َو َ‬
‫ل بِهِ وََل ُيبَ ّينَنّ َل ُك ْم يَوْمَ ا ْل ِقيَامَ ِة مَا‬
‫ل َب ْي َنكُمْ أَن تَكُونَ ُأمّةٌ هِيَ أَ ْربَى مِنْ ُأمّةٍ ِإّنمَا يَبْلُوكُمُ ا ّ‬
‫خذُونَ َأ ْيمَا َنكُمْ دَخَ ً‬
‫قُوّةٍ أَنكَاثًا َتتّ ِ‬
‫ختَلِفُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫كُنتُ ْم فِي ِه تَ ْ‬
‫نقضت ‪ :‬از هم وا کرد ‪ .‬از هم وا گشاد ‪.‬‬
‫‪72‬‬
 ‫غزل ‪ :‬تابيده شده ‪ .‬رشته شده ‪.‬‬
‫أنکاثا ‪ :‬جمع نکث ‪ ،‬رشته از هم وا شده و باز گشوده ‪.‬‬
‫دخل ‪ :‬مکر و خدعه ‪ ،‬فساد و عداوت ‪.‬‬
‫أربی ‪ :‬زيادتر ‪ .‬فراوان تر ‪.‬‬

‫ل َقدَ ٌم َبعْ َد ُثبُو ِتهَا َو َتذُوقُواْ ا ْلسّو َء ِبمَا‬

‫ل َبيْ َنكُ ْم َفتَزِ ّ‬
‫خذُواْ َأ ْيمَا َنكُ ْم دَخَ ً‬
‫جمله ( فتزل قدم ) در آيه ‪ 94‬سوره نحل { َولَ َتتّ ِ‬
‫عذَابٌ عَظِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫سبِيلِ الّ َوَلكُمْ َ‬
‫صدَدتّمْ عَن َ‬
‫َ‬
‫پای از جای بلغزد ‪.‬‬

‫ن مَا‬
‫حسَ ِ‬
‫صبَرُواْ أَجْرَهُم بِأَ ْ‬
‫ج ِزيَنّ اّلذِينَ َ‬
‫ل بَاقٍ وََلنَ ْ‬
‫کلمه ( ينفد ) در آيه ‪ 96‬سوره نحل { مَا عِن َدكُمْ يَن َفدُ َومَا عِندَ ا ّ‬
‫كَانُو ْا َي ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تمام می شود ‪ .‬فانی می گردد ‪.‬‬

‫ش ِركُونَ } به چه‬
‫کلمه (يتولونه) در آيه ‪ 100‬سوره نحل { ِإّنمَا سُلْطَانُهُ عَلَى اّلذِينَ َيتَوَلّ ْونَهُ وَاّلذِينَ هُم بِهِ مُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫او را به دوستی می گيرند ‪.‬‬

‫ت مُ ْفتَ ٍر بَلْ َأكْثَرُ ُهمْ‬

‫ل قَالُواْ ِإّنمَا أَن َ‬
‫ن آيَةٍ وَالّ أَعْلَ ُم ِبمَا ُينَزّ ُ‬
‫کلمه (مفتر ) در آيه ‪ 101‬سوره نحل { وَِإذَا َبدّلْنَا آيَ ًة ّمكَا َ‬
‫لَ َيعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫دروغ پرداز‪.‬‬

‫ن آ َمنُواْ وَ ُهدًى‬
‫ك بِا ْلحَقّ ِل ُي َثبّتَ اّلذِي َ‬
‫ل نَزّلَهُ رُوحُ ا ْل ُقدُسِ مِن ّرّب َ‬
‫کلمه (روح القدس) در آيه ‪ 102‬سوره نحل { ُق ْ‬
‫َوبُشْرَى لِ ْلمُسِْلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫به معنی روح پاک است که مراد جبرئيل ‪ ،‬فرشته وحی است ‪.‬‬

‫اسراء ‪:‬‬

‫شدِيدٍ‬
‫عبَاداً ّلنَا أُوْلِي بَأْسٍ َ‬
‫عدُ أُول ُهمَا َبعَ ْثنَا عََل ْيكُمْ ِ‬
‫کلمات ( جاسوا ـ خلل ) در آيه ‪ 5‬سوره اسراء { َفِإذَا جَاء وَ ْ‬
‫ل ال ّديَارِ َوكَانَ وَعْداً مّ ْفعُولً } به چه معناست ؟‬
‫فَجَاسُواْ خِلَ َ‬
‫جاسوا ‪ :‬تفتيش کردند ‪ .‬گشت زدند و گرديدند ‪.‬‬
‫خلل ‪ :‬لبلی ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَاكُمْ َأ ْكثَرَ َنفِيراً }‬

‫کلمه (الکرة ) در آيه ‪ 6‬سوره اسراء { ثُمّ َردَ ْدنَا َلكُمُ ا ْل َكرّةَ عََل ْيهِمْ وََأ ْمدَ ْدنَاكُم بَِأمْوَالٍ َو َبنِينَ وَ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫هجوم ‪ .‬يورش ‪.‬‬

‫عدُ‬
‫سكُمْ وَإِنْ َأسَ ْأتُ ْم فََلهَا فَِإذَا جَاء وَ ْ‬
‫حسَنتُ ْم لَِن ُف ِ‬
‫کلمات ( ليسوءوا ـ تتبيرا ) در آيه ‪ 7‬سوره اسراء { إِنْ َأحْسَنتُمْ أَ ْ‬
‫ل مَرّةٍ َوِليُ َتبّرُو ْا مَا عَلَوْ ْا َتتْبِيراً } به چه معناست ؟‬ ‫جدَ َكمَا دَخَلُوهُ أَوّ َ‬
‫سِ‬‫الخِ َرةِ ِليَسُوؤُواْ وُجُو َهكُمْ َوِليَدْخُلُواْ ا ْلمَ ْ‬
‫ليسوءوا ‪:‬تا اذيت و آزار تان رسانند ‪.‬‬
‫تتبيرا ‪ :‬در هم کوبيدن و نابود کردن ‪.‬‬

‫حصِيراً‬
‫ج َهنّمَ لِ ْلكَافِرِينَ َ‬
‫جعَ ْلنَا َ‬
‫ع ْدنَا وَ َ‬
‫ح َمكُمْ وَإِنْ عُدتّمْ ُ‬
‫کلمه ( حصيرا ) در آيه ‪ 8‬سوره اسراء { عَسَى َرّبكُمْ أَن يَرْ َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫مکان تنگ فراگير ‪ .‬زندان سختی که نتوان از آن خارج شد ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا آيَةَ النّهَارِ‬

‫جعَ ْلنَا الّليْلَ وَال ّنهَا َر آ َي َتيْنِ َفمَحَ ْونَا آيَةَ الّليْلِ وَ َ‬
‫جمله ( فمحونا آية الليل ) در آيه ‪ 12‬سوره اسراء { َو َ‬
‫ي ٍء فَصّ ْلنَا ُه تَفْصِيلً } به چه معناست ؟‬ ‫سنِينَ وَالْحِسَابَ َوكُلّ شَ ْ‬ ‫ع َددَ ال ّ‬
‫ل مّن ّربّكُمْ وَِل َتعَْلمُواْ َ‬
‫ُمبْصِرَةً ِل َت ْبتَغُو ْا َفضْ ً‬
‫مراد از محو شب ‪ ،‬تاريک گگرداندن و در دل ظلمت نهان ساختن است ‪.‬‬

‫‪73‬‬
 ‫خرِجُ لَ ُه يَوْمَ الْ ِقيَامَ ِة ِكتَابًا يَ ْلقَاهُ‬
‫عنُقِهِ َونُ ْ‬
‫کلمه ( منشورا ) در آيه ‪ 13‬سوره اسراء { َوكُلّ إِنسَانٍ أَ ْل َز ْمنَاهُ طَآئِ َر ُه فِي ُ‬
‫مَنشُوراً } به چه معناست ؟‬
‫گشوده و باز ‪.‬‬

‫سقُو ْا فِيهَا فَحَقّ عََل ْيهَا الْقَ ْولُ‬

‫کلمه ( مترفيها ) در آيه ‪ 16‬سوره اسراء { وَِإذَا أَ َر ْدنَا أَن ّنهِْلكَ َق ْريَةً َأ َم ْرنَا ُمتْ َرفِيهَا َففَ َ‬
‫َفدَمّ ْرنَاهَا َتدْمِيراً } به چه معناست ؟‬
‫مترفين ‪ ،‬اشخاص متنعم و خوشگذران و ثروتمندان غرق در شهوات ‪.‬‬

‫عجّ ْلنَا لَ ُه فِيهَا مَا نَشَاء ِلمَن‬

‫ن يُرِيدُ ا ْلعَاجِلَةَ َ‬
‫کلمات ( العاجلة ـ مذموما ـ مدحورا ) در آيه ‪ 18‬سوره اسراء { مّن كَا َ‬
‫ج َهنّ َم يَصْلهَا َم ْذمُومًا ّمدْحُوراً } به چه معناست ؟‬
‫جعَ ْلنَا لَهُ َ‬
‫نّرِي ُد ثُمّ َ‬
‫العاجلة ‪ :‬جهان زودگذر ‪ .‬مراد لذائذ و نعمتهای فعلی است ‪.‬‬
‫مذموما ‪ :‬سرزنش شده ‪.‬‬
‫مدحورا ‪ :‬رانده شده ‪.‬‬

‫ل ّنمِدّ هَـؤُلء وَهَـؤُلء مِنْ عَطَاء َرّبكَ َومَا كَانَ عَطَاء َرّبكَ‬
‫کلمه ( محظورا) در آيه ‪ 20‬سوره اسراء { كُ ّ‬
‫مَحْظُوراً } به چه معناست ؟‬
‫ممنوع ‪.‬‬

‫خذُولً } به چه معناست ؟‬
‫جعَل مَعَ الّ إِلَـهاً آخَ َر َفتَ ْق ُعدَ َم ْذمُومًا مّ ْ‬
‫کلمه ( مخذول) در آيه ‪ 22‬سوره اسراء { لّ تَ ْ‬
‫زبون و خوار ‪.‬‬

‫ل َتعْ ُبدُواْ ِإلّ ِإيّاهُ َوبِالْوَاِل َديْنِ ِإحْسَاناً ِإمّا َيبُْلغَنّ عِن َدكَ‬
‫کلمه ( ل تنهر هما ) در آيه ‪ 23‬سوره اسراء { َو َقضَى َرّبكَ َأ ّ‬
‫ل كَرِيماً } به چه معناست ؟‬ ‫ل َت ْنهَرْ ُهمَا َوقُل ّل ُهمَا قَ ْو ً‬
‫ل تَقُل ّل ُهمَا أُفّ َو َ‬
‫حدُ ُهمَا أَ ْو كِلَ ُهمَا فَ َ‬
‫ا ْل ِكبَرَ أَ َ‬
‫آن دو را مران ‪.‬‬

‫حمَةِ َوقُل رّبّ‬

‫جنَاحَ الذّلّ مِنَ الرّ ْ‬
‫خفِضْ َل ُهمَا َ‬
‫کلمات ( اخفض ـ جناح الذل ـ ) در آيه ‪ 24‬سوره اسراء { وَا ْ‬
‫صغِيراً } به چه معناست ؟‬
‫ح ْمهُمَا َكمَا َرّبيَانِي َ‬
‫ا ْر َ‬
‫اخفض ‪ :‬پايين آور ‪ .‬بگستران ‪.‬‬
‫جناح الذل ‪ :‬بال خواری ‪ .‬کنايه از تواضع فراوان و فروتنی بسيار است ‪.‬‬

‫س ُكمْ إِن َتكُونُواْ صَاِلحِينَ َفِإنّهُ كَانَ لِلَوّابِينَ‬

‫کلمه (أوابين) در آيه ‪ 25‬سوره اسراء { ّرّبكُمْ أَعَْل ُم بِمَا فِي نُفُو ِ‬
‫غَفُوراً } به چه معناست ؟‬
‫بسيار برگشت کنندگان با توبه و استغفار به درگاه پروردگار ‪.‬‬

‫سبِيلِ َولَ ُت َبذّرْ َت ْبذِيراً } به چه‬

‫سكِينَ وَابْنَ ال ّ‬
‫ت ذَا ا ْلقُ ْربَى حَقّهُ وَا ْلمِ ْ‬
‫کلمه (آت ) در آيه ‪ 26‬سوره اسراء { وَآ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫بده ‪ .‬بپرداز ‪.‬‬

‫شيْطَانُ لِ َربّ ِه كَفُوراً } به‬

‫شيَاطِينِ َوكَانَ ال ّ‬
‫کلمه ( المبذرين ) در آيه ‪ 27‬سوره اسراء { إِنّ ا ْلمُ َبذّرِينَ كَانُواْ إِخْوَانَ ال ّ‬
‫چه معناست ؟‬
‫باد دستان ‪.‬‬

‫کلمات و جمله ( مغلولة ـ ل تجعل يدک مغلولة الی عنقک ـ ل تبسطها ـ ملوما ـ محسورا ) در آيه ‪ 29‬سوره‬
‫ط َفتَ ْق ُعدَ مَلُومًا مّحْسُوراً } به چه معناست ؟‬
‫طهَا كُلّ ا ْلبَسْ ِ‬
‫ل َتبْسُ ْ‬
‫عنُ ِقكَ َو َ‬
‫ك َمغْلُولَةً إِلَى ُ‬
‫ل يَ َد َ‬
‫جعَ ْ‬
‫ل تَ ْ‬
‫اسراء { َو َ‬
‫مغلولة ‪ :‬در غل و زنجير بسته ‪.‬‬
‫ل تجعل يدک مغلولة الی عنقک ‪ :‬کنايه از بخل و تنگ چشمی است ‪.‬‬
‫ل تبسطها ‪ :‬آن را گسترده و باز مگردان ‪ .‬کنايه از اسراف و تبذير است ‪.‬‬
‫ملوما ‪ :‬سرزنش شده و لومه شده ‪.‬‬
‫محسورا ‪ :‬لخت و بی چيز ‪ .‬درمانده و اندوهناک ‪.‬‬

‫خبِيرًا بَصِيراً } به‬

‫ن ِب ِعبَادِهِ َ‬
‫کلمه (يقدر ) در آيه ‪ 30‬سوره اسراء { إِنّ َرّبكَ َيبْسُطُ الرّزْقَ ِلمَن يَشَاءُ َويَ ْقدِرُ ِإنّ ُه كَا َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫‪74‬‬
 ‫کم می گرداند ‪ .‬تنگ و ناچيز مينمايد ‪.‬‬

‫ن َقتَْلهُمْ‬
‫شيَةَ ِإمْلقٍ نّحْنُ نَ ْر ُز ُقهُمْ وَِإيّاكُم إ ّ‬
‫خْ‬‫ل تَ ْقتُلُواْ َأوْل َدكُمْ َ‬
‫کلمات ( املق ـ خطئا ) در آيه ‪ 31‬سوره اسراء { َ َ‬
‫خطْءًا َكبِيراً } به چه معناست ؟‬
‫كَانَ ِ‬
‫املق ‪ :‬فقر و تنگدستی ‪.‬‬
‫خطئا ‪ :‬گناه ‪.‬‬

‫شدّهُ وَأَ ْوفُو ْا بِا ْل َعهْدِ‬

‫حتّى َيبْلُغَ أَ ُ‬
‫ل بِاّلتِي ِهيَ أَحْسَنُ َ‬
‫ل تَ ْق َربُو ْا مَالَ ا ْل َيتِيمِ ِإ ّ‬
‫کلمه ( أشده ) در آيه ‪ 34‬سوره اسراء { َو َ‬
‫سؤُولً } به چه معناست ؟‬
‫ن مَ ْ‬
‫إِنّ ا ْل َع ْهدَ كَا َ‬
‫مراد رشد عقلنی و حسن تصرف در امور است ‪.‬‬

‫خيْرٌ وََأحْسَنُ‬
‫ستَقِي ِم ذَِلكَ َ‬
‫سطَاسِ ا ْلمُ ْ‬
‫کلمه ( القسطاس) در آيه ‪ 35‬سوره اسراء { وََأ ْوفُوا ا ْل َكيْلَ إِذا كِ ْلتُمْ وَ ِزنُو ْا بِالقِ ْ‬
‫تَأْوِيلً } به چه معناست ؟‬
‫ترازو ‪ .‬عدالت ‪.‬‬

‫ك كَانَ‬
‫صرَ وَا ْلفُؤَادَ كُلّ أُولـ ِئ َ‬
‫سمْعَ وَا ْلبَ َ‬
‫ك بِهِ عِلْمٌ إِنّ ال ّ‬
‫ف مَا َليْسَ َل َ‬
‫ل تَ ْق ُ‬
‫کلمه (ل تقف ) در آيه ‪ 36‬سوره اسراء { َو َ‬
‫سؤُولً } به چه معناست ؟‬
‫عنْهُ مَ ْ‬
‫َ‬
‫دنباله روی مکن ‪.‬‬

‫جبَالَ‬
‫ض مَرَحاً ِإّنكَ لَن تَخْ ِرقَ الَرْضَ َولَن َتبْلُغَ ا ْل ِ‬
‫ل َتمْشِ فِي الَرْ ِ‬
‫کلمه ( لن تخرق) در آيه ‪ 37‬سوره اسراء { َو َ‬
‫طُولً } به چه معناست ؟‬
‫پاره نخواهی کرد ‪ .‬نخواهی شکافت ‪.‬‬

‫ل نُفُوراً } به چه‬
‫ص ّر ْفنَا فِي هَـذَا ا ْلقُرْآنِ ِل َي ّذكّرُواْ َومَا يَزِيدُهُمْ ِإ ّ‬
‫کلمه (صرفنا ) در آيه ‪ 41‬سوره اسراء { وَلَ َقدْ َ‬
‫معناست ؟‬
‫با طرق ‪ .‬فنون مختلف کلم مکررا بيان داشتيم ‪.‬‬

‫ك فِي‬
‫جعَ ْلنَا عَلَى قُلُو ِبهِمْ َأ ِكنّةً أَن يَفْ َقهُوهُ َوفِي آذَا ِنهِمْ َوقْراً وَِإذَا َذكَرْتَ َرّب َ‬
‫کلمه (أکنة ) در آيه ‪ 46‬سوره اسراء { وَ َ‬
‫حدَهُ َولّوْاْ عَلَى َأدْبَارِهِ ْم نُفُوراً } به چه معناست ؟‬
‫ا ْلقُرْآنِ َو ْ‬
‫جمع کنان ‪ ،‬پرده و پوشش ‪.‬‬

‫ن مَن ُيعِيدُنَا قُلِ اّلذِي‬

‫سيَقُولُو َ‬
‫صدُو ِركُ ْم فَ َ‬
‫خلْقًا ّممّا َيكْبُ ُر فِي ُ‬
‫کلمه ( سينغضون) در آيه ‪ 51‬سوره اسراء { أَوْ َ‬
‫ن َمتَى هُ َو قُلْ عَسَى أَن َيكُونَ قَرِيباً } به چه معناست ؟‬ ‫سهُمْ َويَقُولُو َ‬
‫س ُي ْنغِضُونَ إَِل ْيكَ رُؤُو َ‬
‫ل مَرّ ٍة فَ َ‬
‫فَطَ َركُمْ أَوّ َ‬
‫تکان خواهند داد ‪.‬‬

‫ن َيبْ َتغُونَ إِلَى َرّبهِمُ الْ َوسِيلَةَ َأيّهُمْ َأقْرَبُ َويَ ْرجُونَ‬
‫ن يَدْعُو َ‬
‫کلمه ( الوسياة ) در آيه ‪ 57‬سوره اسراء { أُولَـ ِئكَ اّلذِي َ‬
‫حذُوراً } به چه معناست ؟‬ ‫ن مَ ْ‬
‫ك كَا َ‬
‫عذَابَ َرّب َ‬
‫عذَابَهُ إِنّ َ‬
‫ح َمتَهُ َويَخَافُونَ َ‬
‫رَ ْ‬
‫چيزی است که انسان را به اجر و پاداش خدا برساند و او را به خدا نزديک گرداند ‪.‬‬

‫ل يَوْمِ ا ْل ِقيَامَةِ أَ ْو ُم َعذّبُوهَا عَذَاباً‬

‫ن ُمهِْلكُوهَا َقبْ َ‬
‫ل نَحْ ُ‬
‫کلمه (مسطورا ) در آيه ‪ 58‬سوره اسراء { َوإِن مّن قَ ْريَةٍ ِإ ّ‬
‫ب مَسْطُوراً } به چه معناست ؟‬
‫ن ذَلِك فِي ا ْل ِكتَا ِ‬
‫شدِيدًا كَا َ‬
‫َ‬
‫نوشته ‪ .‬ضبط و ثبت شده ‪.‬‬

‫ب ِبهَا الَوّلُونَ وَآ َتيْنَا َثمُودَ النّاقَةَ‬

‫ل بِاليَاتِ ِإلّ أَن كَذّ َ‬
‫کلمه (تخويفا ) در آيه ‪ 59‬سوره اسراء { َومَا َم َنعَنَا أَن نّ ْرسِ َ‬
‫ل تَخْوِيفاً } به چه معناست ؟‬ ‫ل بِاليَاتِ ِإ ّ‬
‫ُمبْصِرَ ًة فَظََلمُو ْا ِبهَا َومَا نُرْسِ ُ‬
‫بيم دادن ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا الرّؤيَا اّلتِي‬

‫ط بِالنّاسِ َومَا َ‬
‫کلمه ( الشجرة الملعونة ) در آيه ‪ 60‬سوره اسراء { وَِإ ْذ قُ ْلنَا َلكَ إِنّ َرّبكَ َأحَا َ‬
‫طغْيَانًا َكبِيراً } به چه معناست ؟‬ ‫خ ّو ُفهُ ْم َفمَا يَزِيدُهُمْ ِإلّ ُ‬‫جرَةَ ا ْلمَ ْلعُونَ َة فِي القُرْآنِ َونُ َ‬
‫ل ِف ْتنَةً لّلنّاسِ وَالشّ َ‬
‫أَ َر ْينَاكَ ِإ ّ‬
‫درخت نفرين شده ‪ .‬مراد درخت زقوم است که خوراک گناهکاران است و در بن دوزخ ميرويد ‪.‬‬

‫‪75‬‬
‫ح َت ِنكَنّ‬
‫علَيّ َلئِنْ أَخّ ْرتَنِ ِإلَى يَوْمِ الْ ِقيَامَ ِة لَ ْ‬
‫کلمه (لحتنکن ) در آيه ‪ 62‬سوره اسراء { قَالَ َأرََأ ْي َتكَ هَـذَا اّلذِي كَ ّرمْتَ َ‬
‫ل قَلِيلً } به چه معناست ؟‬
‫ذُ ّريّتَهُ َإ ّ‬
‫زير چانه ايشان را افسار می بندم ‪ .‬لگام به دهانشان می زنم ‪.‬‬

‫ج َهنّمَ جَزَآ ُؤكُمْ جَزَاء مّ ْوفُوراً } به چه‬

‫ك ِم ْنهُ ْم فَإِنّ َ‬
‫ب َفمَن َت ِبعَ َ‬
‫ل اذْهَ ْ‬
‫کلمه ( موفورا ) در آيه ‪ 63‬سوره اسراء { قَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫فراوان ‪ .‬کامل و بی کم و کاست ‪.‬‬

‫جلِبْ‬
‫ت ِم ْنهُ ْم بِصَ ْو ِتكَ وَأَ ْ‬
‫طعْ َ‬
‫ستَ َ‬
‫ستَ ْفزِ ْز مَنِ ا ْ‬
‫کلمات (استفززـ أجلب عليهم ـ رجلک ) در آيه ‪ 64‬سوره اسراء { وَا ْ‬
‫غرُوراً } به چه معناست ؟‬ ‫شيْطَانُ ِإلّ ُ‬ ‫عدْهُمْ َومَا َيعِدُهُمُ ال ّ‬
‫لمْوَالِ وَالَوْلدِ وَ ِ‬
‫خيِْلكَ وَرَجِِلكَ َوشَا ِر ْكهُ ْم فِي ا َ‬
‫عََل ْيهِم بِ َ‬
‫استفزز ‪ :‬از مصدر استفزاز به معنی ‪ :‬استخفاف و خوار داشتن ‪.‬‬
‫أجلب عليهم ‪ :‬بر آنان فرياد بزن و بتاز ‪ .‬مراد لشکر کشی است ‪.‬‬
‫رجلک ‪ :‬پياده ‪.‬‬

‫جدُواْ‬
‫ل تَ ِ‬
‫سلَ عََل ْيكُمْ حَاصِبًا ثُ ّم َ‬
‫ف ِبكُمْ جَانِبَ ا ْلبَرّ أَ ْو يُرْ ِ‬
‫س َ‬
‫کلمه (حاصبا ) در آيه ‪ 68‬سوره اسراء { َأفََأمِنتُمْ أَن يَخْ ِ‬
‫َلكُمْ َوكِيلً } به چه معناست ؟‬
‫باران سنگ ‪ .‬طوفان بادی که سنگ از آن ببارد ‪.‬‬

‫کلمه ( قاصفا ) در آيه ‪ 69‬سوره اسراء { أَمْ َأمِنتُمْ أَن ُيعِي َدكُ ْم فِيهِ تَارَةً ُأخْرَى َفيُ ْرسِلَ عََل ْيكُ ْم قَاصِفا مّنَ الرّيحِ‬
‫جدُواْ َلكُمْ عََل ْينَا بِ ِه َتبِيعاً } به چه معناست ؟‬
‫ل تَ ِ‬
‫َف ُيغْ ِر َقكُم ِبمَا َكفَ ْرتُ ْم ثُ ّم َ‬
‫باد تند و درهم شکننده ‪.‬‬

‫ي ِكتَابَهُ ِب َيمِينِ ِه فَأُوْلَـ ِئكَ يَ ْقرَؤُونَ‬

‫س ِبِإمَا ِمهِ ْم َفمَنْ أُوتِ َ‬
‫کلمه (فتيل ) در آيه ‪ 71‬سوره اسراء { يَوْ َم َندْعُو كُلّ ُأنَا ٍ‬
‫ن َفتِيلً } به چه معناست ؟‬
‫ِكتَا َبهُمْ َولَ يُظَْلمُو َ‬
‫رشته نازکی که در شکاف هسته خرما قرار دارد و کنايه از چيز بسيار کم و نا چيز است ‪.‬‬

‫غيْ َرهُ وَإِذاً‬

‫ح ْينَا إَِل ْيكَ لِت ْفتَ ِريَ عََليْنَا َ‬
‫کلمه ( ليفتنونک) در آيه ‪ 73‬سوره اسراء { وَإِن كَادُواْ َليَ ْف ِتنُو َنكَ عَنِ اّلذِي أَوْ َ‬
‫خلِيلً } به چه معناست ؟‬
‫خذُوكَ َ‬
‫لتّ َ‬
‫ّ‬
‫باز دارند ‪ .‬تو را منحرف و منصرف سازند ‪.‬‬

‫شيْئًا قَلِيلً } به چه‬ ‫ت تَ ْركَنُ إَِل ْيهِمْ َ‬

‫جمله ( لقد کدت ترکن) در آيه ‪ 74‬سوره اسراء { َولَ ْولَ أَن ثَ ّب ْتنَاكَ لَ َق ْد كِد ّ‬
‫معناست ؟‬
‫نزديک بود که بديشان اعتماد و به جانب ايشان ميل کنی ‪.‬‬
‫جدُ َلكَ عََل ْينَا‬
‫ل تَ ِ‬
‫ت ثُ ّم َ‬
‫ضعْفَ ا ْل َممَا ِ‬ ‫حيَاةِ َو ِ‬ ‫ضعْفَ الْ َ‬ ‫کلمه ( ضعف ) در آيه ‪ 75‬سوره اسراء { إِذًا لَّ َذ ْقنَاكَ ِ‬
‫نَصِيراً } به چه معناست ؟‬
‫دو چندان ‪ .‬چندين برابر ‪.‬‬

‫شمْسِ ِإلَى غَسَقِ الّليْلِ َوقُرْآنَ الْ َفجْرِ إِنّ‬

‫لةَ ِلدُلُوكِ ال ّ‬
‫کلمات ( دلوک ـ غسق ) در آيه ‪ 78‬سوره اسراء { َأ ِقمِ الصّ َ‬
‫شهُوداً } به چه معناست ؟‬
‫ن مَ ْ‬
‫ج ِر كَا َ‬
‫قُرْآنَ ا ْلفَ ْ‬
‫دلوک ‪ :‬زوال خورشيد از نصف النهار‪.‬‬
‫غسق ‪ :‬ظلمت تاريکی ‪.‬‬

‫حمُوداً } به‬
‫ك مَقَامًا مّ ْ‬
‫ج ْد بِهِ نَافِلَةً ّلكَ عَسَى أَن َي ْب َعثَكَ َرّب َ‬
‫کلمه ( نافلة ) در آيه ‪ 79‬سوره اسراء { َومِنَ الّليْلِ َف َتهَ ّ‬
‫چه معناست ؟‬
‫عبادت زائد بر نمازهای پنجگانه ‪.‬‬

‫جنِي‬
‫خرِ ْ‬
‫صدْقٍ وَأَ ْ‬
‫جمله ( مدخل صدق و مخرج صدق ) در آيه ‪ 80‬سوره اسراء { َوقُل رّبّ َأدْخِ ْلنِي مُدْخَلَ ِ‬
‫جعَل لّي مِن ّلدُنكَ سُ ْلطَانًا نّصِيراً } به چه معناست ؟‬
‫صدْقٍ وَا ْ‬
‫مُخْ َرجَ ِ‬
‫مراد آغازيدن و پايان بخشيدن زيبا و صادقانه ‪.‬‬

‫ل كَانَ زَهُوقاً } به‬

‫کلمات ( زهق ـ زهوقا ) در آيه ‪ 81‬سوره اسراء { َوقُلْ جَاء الْحَقّ وَزَهَقَ ا ْلبَاطِلُ إِنّ ا ْلبَاطِ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫‪76‬‬
 ‫زهق ‪ :‬زائل شد و نابود گرديد ‪ .‬بيرون شد و رفت ‪.‬‬
‫زهوقا ‪ :‬زائل ‪ ،‬باطل ‪.‬‬

‫کلمات ( نئا بجانبه ـ يئوسا ) در آيه ‪ 83‬سوره اسراء { َوِإذَا َأ ْن َع ْمنَا عَلَى الِنسَانِ أَعْرَضَ َو َنأَى بِجَانِبِهِ وَِإذَا مَسّهُ‬
‫ن يَؤُوساً } به چه معناست ؟‬
‫الشّ ّر كَا َ‬
‫نئا بجانبه ‪ :‬خويشتن را از ياد منعم اصلی بدور می کند ‪.‬‬
‫يئوسا ‪ :‬بسيار مأيوس و دلتنگ و نا شکيبا ‪.‬‬

‫سبِيلً } به چه‬
‫علَ ُم ِبمَنْ هُوَ أَ ْهدَى َ‬
‫ل َي ْعمَلُ عَلَى شَاكَِلتِهِ فَ َرّبكُمْ أَ ْ‬
‫ل كُ ّ‬
‫کلمه (شاکلة ) در آيه ‪ 84‬سوره اسراء { قُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫طريقه و شيوه ‪ .‬رويه و روش ‪.‬‬

‫ل يَ ْأتُونَ‬
‫ن َ‬
‫ج َتمَعَتِ الِنسُ وَالْجِنّ عَلَى أَن يَ ْأتُو ْا ِبمِثْلِ هَـذَا ا ْلقُرْآ ِ‬
‫کلمه ( ظهيرا ) در آيه ‪ 88‬سوره اسراء { قُل ّلئِنِ ا ْ‬
‫ظهِيراً } به چه معناست ؟‬ ‫ضهُمْ ِل َبعْضٍ َ‬
‫ن َبعْ ُ‬
‫ِبمِثْلِهِ وَلَ ْو كَا َ‬
‫پشتيبان ‪ ،‬کمک کننده ‪.‬‬

‫ض يَنبُوعاً } به‬
‫جرَ َلنَا مِنَ الَرْ ِ‬
‫حتّى تَفْ ُ‬
‫کلمات ( تفجر ـ ينبوعا ) در آيه ‪ 90‬سوره اسراء { َوقَالُواْ لَن نّ ْؤمِنَ َلكَ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫تفجر ‪ :‬بر جوشانی ‪ .‬بيرون دمانی ‪.‬‬
‫ينبوعا ‪ :‬چشمه ای که آب آن فوران کند و بيرون دمد ‪.‬‬

‫ي بِالّ‬
‫ع ْمتَ عََليْنَا ِكسَفاً أَ ْو تَ ْأتِ َ‬
‫سمَاء َكمَا زَ َ‬
‫کلمات ( زعمت ـ کسفا ـ قبيل ) در آيه ‪ 92‬سوره اسراء { أَ ْو تُسْ ِقطَ ال ّ‬
‫وَا ْلمَل ِئكَةِ َقبِيلً } به چه معناست ؟‬
‫زعمت ‪ :‬ادعا کرده ای ‪.‬‬
‫کسفا ‪ :‬قطعه قطعه ‪ ،‬تکه تکه ‪.‬‬
‫قبيل ‪ :‬مقابل و رويا رو ‪.‬‬

‫سمَاء وَلَن نّ ْؤمِنَ‬

‫ت مّن ُزخْرُفٍ َأ ْو تَ ْرقَى فِي ال ّ‬
‫کلمات ( زخرف ـ ترقی ) در آيه ‪ 93‬سوره اسراء { أَ ْو َيكُونَ َلكَ َبيْ ٌ‬
‫ل كُنتُ َإلّ بَشَراً رّسُولً } به چه معناست ؟‬ ‫سبْحَانَ َربّي َه ْ‬
‫حتّى ُتنَزّلَ عََل ْينَا ِكتَابًا نّ ْقرَؤُ ُه قُلْ ُ‬
‫لِ ُر ِقّيكَ َ‬
‫زخرف ‪ :‬پر نقش و نگار ‪.‬‬
‫ترقی ‪ :‬بال روی ‪ .‬صعود کنی ‪.‬‬

‫کلمه ( رفاتا) در آيه ‪ 98‬سوره اسراء { ذَِلكَ جَزَآؤُهُم بَِأّنهُ ْم كَفَرُو ْا بِآيَا ِتنَا َوقَالُواْ َأ ِئذَا ُكنّا عِظَاماً َو ُرفَاتاً َأِإنّا‬
‫جدِيداً } به چه معناست ؟‬
‫خلْقاً َ‬
‫َل َم ْبعُوثُونَ َ‬

‫در هم شکسته و از هم پراکنده ‪.‬‬

‫شيَةَ الِنفَاقِ َوكَانَ‬

‫خْ‬‫س ْكتُمْ َ‬
‫لّمْ َ‬
‫حمَةِ َربّي إِذاً َ‬
‫خزَآئِنَ رَ ْ‬
‫کلمه ( قتورا ) در آيه ‪ 100‬سوره اسراء { قُل لّوْ أَنتُ ْم تَمِْلكُونَ َ‬
‫ن َقتُوراً} به چه معناست ؟‬
‫النسَا ُ‬
‫بسيار بخيل و تنگ نظر ‪.‬‬

‫ض بَصَآئِرَ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَرْ ِ‬
‫ت مَا أَنزَلَ هَـؤُلء ِإلّ َربّ ال ّ‬
‫عِلمْ َ‬
‫کلمه (مثبورا ) در آيه ‪ 102‬سوره اسراء { قَالَ َل َقدْ َ‬
‫ن َم ْثبُوراً } به چه معناست ؟‬
‫ك يَا فِرْعَو ُ‬
‫ظّن َ‬
‫وَِإنّي لَ ُ‬
‫نابود ‪ .‬هلک شده ‪.‬‬

‫ض َفأَغْ َر ْقنَاهُ َومَن ّمعَهُ‬

‫ستَ ِفزّهُم مّنَ الَرْ ِ‬
‫جمله ( أن يستفزهم من الرض ) در آيه ‪ 103‬سوره اسراء { فَأَرَادَ أَن يَ ْ‬
‫جمِيعاً } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫اينکه ايشان را از سرزمين مصر با کشت و کشتار نابود گرداند ‪.‬‬

‫علَى النّاسِ عَلَى ُمكْثٍ َونَزّ ْلنَا ُه تَنزِيلً } به چه‬

‫کلمه ( فرقنا ) در آيه ‪ 106‬سوره اسراء { َو ُقرْآنًا فَ َر ْقنَاهُ ِلتَقْرَأَهُ َ‬
‫معناست ؟‬
‫جدا جدا و بهره بهره اش کرديم و در زمانهای متفائوت فرستاده ايم ‪.‬‬
‫‪77‬‬
 ‫ل آ ِمنُو ْا بِهِ أَ ْو لَ تُ ْؤ ِمنُواْ إِنّ اّلذِينَ أُوتُواْ ا ْلعِ ْل َم مِن َقبْلِهِ ِإذَا ُيتْلَى عََل ْيهِمْ‬
‫کلمه (للذقان ) در آيه ‪ 107‬سوره اسراء { قُ ْ‬
‫سجّداً } به چه معناست ؟‬
‫ل ْذقَانِ ُ‬
‫يَخِرّونَ لِ َ‬
‫بر چانه ها ‪.‬‬

‫سنَى‬
‫سمَاء ا ْلحُ ْ‬
‫حمَـنَ َأيّا مّا َتدْعُو ْا فَلَهُ الَ ْ‬
‫ل ادْعُواْ الّ أَ ِو ادْعُواْ الرّ ْ‬
‫کلمه (ل تخافت) در آيه ‪ 110‬سوره اسراء { قُ ِ‬
‫سبِيلً } به چه معناست ؟‬ ‫ن ذَِلكَ َ‬
‫ت ِبهَا وَا ْبتَ ِغ َبيْ َ‬
‫ل تُخَافِ ْ‬
‫ل ِتكَ َو َ‬
‫جهَ ْر بِصَ َ‬
‫ل تَ ْ‬
‫َو َ‬
‫صدا را پايين آوردن ‪.‬‬

‫ك فِي ا ْلمُ ْلكِ وََل ْم َيكُن لّهُ‬

‫خذْ َولَداً َولَم َيكُن لّهُ شَرِي ٌ‬
‫ح ْمدُ لِّ اّلذِي لَ ْم َيتّ ِ‬
‫کلمه ( ولی ) در آيه ‪ 111‬سوره اسراء { َوقُلِ ا ْل َ‬
‫ن الذّلّ َو َكبّرْ ُه َت ْكبِيراً } به چه معناست ؟‬
‫ي مّ َ‬
‫وَلِ ّ‬
‫سرپرست ‪ .‬يار و مددکار ‪.‬‬

‫کهف ‪:‬‬
‫جعَل لّهُ عِ َوجَا } به چه‬
‫ع ْبدِهِ ا ْل ِكتَابَ وَلَ ْم يَ ْ‬
‫ح ْمدُ لِّ اّلذِي أَنزَلَ عَلَى َ‬
‫کلمه (عوجا ) در آيه ‪ 1‬سوره کهف { الْ َ‬
‫معناست ؟‬
‫کژی و کجی ‪ .‬انحراف ‪.‬‬

‫ن َي ْعمَلُونَ الصّالِحَاتِ أَنّ‬

‫شدِيدًا مِن ّل ُدنْهُ َو ُيبَشّرَ ا ْلمُ ْؤمِنِينَ اّلذِي َ‬
‫کلمه ( قيما ) در آيه ‪ 2‬سوره کهف { َقيّماً ّليُنذِ َر بَأْساً َ‬
‫َلهُمْ َأجْراً حَسَناً } به چه معناست ؟‬
‫معتدل‬

‫ن فِيهِ َأبَداً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ماکثين) در آيه ‪ 3‬سوره کهف { مَا ِكثِي َ‬
‫ماندگاران ‪ .‬مقيمان ‪.‬‬

‫حدِيثِ أَسَفاً } به‬

‫سكَ عَلَى آثَارِ ِهمْ إِن لّ ْم يُ ْؤ ِمنُوا ِبهَذَا ا ْل َ‬
‫کلمات ( باخع ـ أسفا ) در آيه ‪ 6‬سوره کهف { َفَلعَّلكَ بَاخِ ٌع نّفْ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫باخع ‪ :‬هلک کننده ‪ .‬نابود کننده ‪.‬‬
‫أسفا ‪ :‬خشم و اندوه ‪.‬‬

‫صعِيداً جُرُزاً } به چه معناست ؟‬

‫ن مَا عََل ْيهَا َ‬
‫کلمات ( صعيدا ـ جرزا ) در آيه ‪ 8‬سوره کهف { وَِإنّا لَجَاعِلُو َ‬
‫صعيدا ‪ :‬روی زمين ‪ .‬سطح زمين ‪.‬‬
‫جرزا ‪ :‬زمين لخت و برهوتی که گياهی در آن نباشد ‪.‬‬

‫عجَباً } به چه‬
‫ن آيَا ِتنَا َ‬
‫سبْتَ أَنّ َأصْحَابَ ا ْل َكهْفِ وَال ّرقِي ِم كَانُوا مِ ْ‬
‫کلمه ( الرقيم ) در آيه ‪ 9‬سوره کهف { أَمْ حَ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫کتيبه ‪ .‬لوحه ‪.‬‬

‫حمَةً وَ َهيّئْ َلنَا مِنْ‬

‫کلمه ( هيیء ) در آيه ‪ 10‬سوره کهف {ِإذْ أَوَى الْ ِف ْتيَةُ إِلَى ا ْل َكهْفِ َفقَالُوا َرّبنَا آ ِتنَا مِن ّلدُنكَ َر ْ‬
‫َأمْ ِرنَا َرشَداً } به چه معناست ؟‬
‫آماده ساز ‪ .‬فراهم کن ‪.‬‬

‫عدَداً } به چه‬
‫سنِينَ َ‬
‫علَى آذَا ِنهِ ْم فِي ا ْل َكهْفِ ِ‬
‫ض َربْنَا َ‬
‫جمله ( ضربنا علی آذانهم ) در آيه ‪ 11‬سوره کهف { فَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫مراد اينست که آنان را به خواب عميقی فرو برديم ‪.‬‬

‫حصَى ِلمَا َل ِبثُوا َأمَداً} به چه معناست ؟‬

‫ح ْزبَيْنِ أَ ْ‬
‫کلمه ( أمدا ) در آيه ‪ 12‬سوره کهف {ثُ ّم َب َعثْنَا ُهمْ ِل َنعْلَمَ أَيّ الْ ِ‬
‫مدت معين ‪ ،‬زمان مشخص ‪.‬‬

‫‪78‬‬
 ‫سمَاوَاتِ وَالَْرْضِ لَن‬
‫طنَا عَلَى قُلُو ِبهِمْ ِإذْ قَامُوا فَقَالُوا َربّنَا رَبّ ال ّ‬
‫کلمه ( شططا ) در آيه ‪ 14‬سوره کهف {وَ َربَ ْ‬
‫نّدْعُ َو مِن دُونِهِ إِلَهاً لَ َق ْد قُ ْلنَا إِذاً شَطَطاً } به چه معناست ؟‬
‫سخنان دور از حق ‪ .‬برکنار از حقيقت ‪.‬‬

‫شرْ َلكُمْ َرّبكُم مّن‬

‫ف يَن ُ‬
‫لّ فَأْوُوا إِلَى ا ْل َكهْ ِ‬
‫عتَ َز ْلتُمُو ُهمْ َومَا َي ْعبُدُونَ ِإلّ ا َ‬
‫کلمه ( مرفقا ) در آيه ‪ 16‬سوره کهف {وَِإذِ ا ْ‬
‫رّحمته و ُي َهيّئْ َلكُم مّنْ َأمْ ِركُم مّ ْرفَقاً } به چه معناست ؟‬
‫اسباب زندگی ‪.‬‬

‫شمْسَ ِإذَا طََلعَت تّزَاوَرُ عَن َكهْ ِفهِ ْم ذَاتَ‬ ‫کلمات ( تزاور ـ تقرض ـ فجوة ) در آيه ‪ 17‬سوره کهف { َوتَرَى ال ّ‬
‫ل فَلَن‬
‫ضلِ ْ‬
‫لّ َفهُوَ ا ْل ُم ْهتَدِ َومَن يُ ْ‬
‫لّ مَن يَ ْهدِ ا ُ‬
‫ن آيَاتِ ا ِ‬
‫شمَالِ وَهُ ْم فِي فَجْوَ ٍة ّمنْ ُه ذَِلكَ مِ ْ‬
‫ضهُ ْم ذَاتَ ال ّ‬
‫ا ْل َيمِينِ وَِإذَا غَ َربَت تّقْرِ ُ‬
‫جدَ لَهُ وَِليّا مّرْشِداً } به چه معناست ؟‬ ‫تَ ِ‬
‫تزاور ‪ :‬ميگرايد ‪ .‬ميل می کند ‪.‬‬
‫تقرض ‪ :‬عدول می کند ‪.‬‬
‫فجوة ‪ :‬فراخنا ‪ .‬محل وسيع ‪.‬‬

‫س ُبهُمْ َأيْقَاظاً وَهُمْ ُرقُودٌ َونُقَّل ُبهُ ْم ذَاتَ ا ْل َيمِينِ َوذَا َ‬

‫ت‬ ‫کلمات ( أيقاظ ـ رقود ـ وصيد ) در آيه ‪ 18‬سوره کهف { َوتَحْ َ‬
‫ت ِمنْهُمْ رُعْباً } به چه معناست ؟‬ ‫ت ِمنْهُ ْم ِفرَاراً َوَلمُِلئْ َ‬‫عيْهِ بِا ْلوَصِيدِ َلوِ اطَّلعْتَ عََل ْيهِمْ َلوَّليْ َ‬
‫ط ذِرَا َ‬
‫سٌ‬‫شمَالِ َوكَ ْل ُبهُم بَا ِ‬
‫ال ّ‬
‫أيقاظ ‪ :‬جمع يقظ و يقظان ‪ ،‬بيداران ‪.‬‬
‫رقود ‪ :‬جمع راقد ‪ ،‬خفتگان ‪.‬‬
‫وصيد ‪ :‬آستانه ‪ .‬بيرون ‪.‬‬

‫طعَاماً‬
‫ح َدكُم بِوَ ِر ِقكُمْ َهذِهِ إِلَى ا ْل َمدِينَ ِة فَ ْليَنظُرْ َأّيهَا أَ ْزكَى َ‬
‫کلمه ( ورق ) در آيه ‪ 19‬سوره کهف { ‪ ..‬فَا ْب َعثُوا أَ َ‬
‫ن ِبكُمْ َأحَداً } به چه معناست ؟‬ ‫شعِرَ ّ‬
‫ل يُ ْ‬
‫ق ّمنْهُ وَ ْل َيتَلَطّفْ َو َ‬
‫فَ ْليَ ْأ ِتكُم بِرِزْ ٍ‬
‫درهمهای نقره ای ‪ .‬نقره ‪.‬‬

‫جمُوكُمْ َأ ْو ُيعِيدُوكُ ْم فِي‬

‫ظهَرُوا عََل ْيكُ ْم يَرْ ُ‬
‫کلمات ( ان يظهروا ـ يرجمونکم ) در آيه ‪ 20‬سوره کهف { ِإّنهُمْ إِن يَ ْ‬
‫مِّل ِتهِمْ وَلَن تُفْلِحُوا إِذاً َأبَداً } به چه معناست ؟‬
‫ان يظهروا ‪ :‬اگر غالب شوند ‪ .‬اگر چه چيره گردند ‪.‬‬
‫يرجمونکم ‪ :‬شما را سنگسار ميکنند ‪.‬‬

‫ب فِيهَا‬
‫عدَ الِّ حَقّ وَأَنّ السّاعَ َة لَ َريْ َ‬ ‫عثَ ْرنَا عََل ْيهِمْ ِل َيعَْلمُوا أَنّ وَ ْ‬
‫کلمه ( أعثرنا ) در آيه ‪ 21‬سوره کهف { َوكَذَِلكَ أَ ْ‬
‫سجِداً }‬ ‫خذَنّ عََل ْيهِم مّ ْ‬
‫ن َب ْينَهُمْ َأمْرَهُ ْم فَقَالُوا ا ْبنُوا عََل ْيهِم ُب ْنيَاناً ّرّبهُمْ أَعَْل ُم ِبهِ ْم قَالَ اّلذِينَ غََلبُوا عَلَى َأمْرِ ِهمْ َل َنتّ ِ‬
‫ِإذْ َي َتنَازَعُو َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫ديگران را متوجه ساختيم ‪.‬‬

‫خمْسَ ٌة‬
‫لثَةٌ رّا ِب ُعهُ ْم كَ ْل ُبهُمْ َويَقُولُونَ َ‬
‫ن ثَ َ‬
‫سيَقُولُو َ‬ ‫کلمات ( رجما بالغيب ـ مراءا ظاهرا ) در آيه ‪ 22‬سوره کهف { َ‬
‫ل ُتمَا ِر فِيهِمْ ِإلّ‬
‫ل فَ َ‬
‫سبْعَةٌ َوثَا ِم ُنهُ ْم كَ ْل ُبهُ ْم قُل ّربّي أَعَْل ُم ِبعِ ّد ِتهِم مّا َيعَْلمُهُمْ ِإلّ قَلِي ٌ‬
‫سهُ ْم كَ ْلبُهُمْ رَجْمًا بِا ْل َغيْبِ َويَقُولُونَ َ‬
‫سَادِ ُ‬
‫ت فِيهِم ّم ْنهُمْ أَحَداً } به چه معناست ؟‬ ‫ستَفْ ِ‬ ‫ل تَ ْ‬
‫مِرَاء ظَاهِراً َو َ‬
‫رجما بالغيب ‪ :‬از روی ظن و گمان ‪.‬‬
‫مراءا ظاهرا ‪ :‬مجادله سطحی و مباحثه بدون طول و تفصيل ‪.‬‬

‫جدَ مِن دُونِهِ‬

‫ل ُمبَدّلَ ِلكَِلمَاتِهِ َولَن َت ِ‬
‫حيَ إَِل ْيكَ مِن ِكتَابِ َرّبكَ َ‬
‫ل مَا أُو ِ‬
‫کلمه ( ملتحدا ) در آيه ‪ 27‬سوره کهف {وَاتْ ُ‬
‫مُ ْلتَحَداً } به چه معناست ؟‬
‫پناهگاه ‪ .‬ملجأ ‪.‬‬

‫ن يَدْعُونَ َرّبهُم‬‫ك مَعَ اّلذِي َ‬ ‫سَ‬ ‫صبِ ْر نَ ْف َ‬

‫جمله و کلمه ( ل تعد عيناک عنهم ـ فرطا ) در آيه ‪ 28‬سوره کهف {وَا ْ‬
‫ل تُطِ ْع مَنْ أَغْفَ ْلنَا قَ ْلبَهُ عَن ِذكْ ِرنَا وَا ّتبَعَ‬ ‫حيَاةِ الدّ ْنيَا َو َ‬
‫عنْهُ ْم تُرِيدُ زِينَةَ الْ َ‬
‫ع ْينَاكَ َ‬
‫ل َت ْعدُ َ‬
‫جهَهُ َو َ‬
‫ي يُرِيدُونَ وَ ْ‬
‫شّ‬‫بِا ْل َغدَاةِ وَا ْلعَ ِ‬
‫هَوَاهُ َوكَانَ َأمْرُ ُه فُرُطاً } به چه معناست ؟‬
‫ل تعد عيناک عنهم ‪ :‬چشمانت از ايشان بر نگردد ‪.‬‬
‫فرطا ‪ :‬افراط و اسراف ‪.‬‬

‫‪79‬‬
 ‫ق مِن ّرّبكُ ْم َفمَن شَاء فَ ْليُ ْؤمِن َومَن‬
‫ل يَشْوِي الْوُجُو َه ِبئْسَ الشّرَابُ‬
‫کلمات ( سرادق ـ يغاثوا ـ مهل ـ مرتفقا ) در آيه ‪ 29‬سوره کهف { َوقُلِ الْحَ ّ‬
‫س َتغِيثُوا ُيغَاثُوا ِبمَاء كَا ْل ُمهْ ِ‬
‫ط ِبهِمْ سُرَا ِد ُقهَا وَإِن يَ ْ‬
‫ن نَاراً أَحَا َ‬
‫عتَ ْدنَا لِلظّاِلمِي َ‬
‫شَاء فَ ْل َيكْفُرْ ِإنّا أَ ْ‬
‫ت مُ ْرتَفَقاً } به چه معناست ؟‬ ‫وَسَاء ْ‬
‫سرادق ‪ :‬معرب سرا پرده است ‪ .‬به معنی خيمه و بارگاه چادری است ‪.‬‬
‫يغاثوا ‪ :‬به قريادشان رسيده شود ‪.‬‬
‫مهل ‪ :‬هر نوع فلز گداخته ‪.‬‬
‫مرتفقا ‪ :‬محل اجتماع و گردهمايی ‪ .‬منزل ‪.‬‬

‫ق مِن ّرّبكُ ْم َفمَن شَاء فَ ْليُ ْؤمِن َومَن شَاء فَ ْل َيكْفُرْ ِإنّا‬ ‫کلمات ( عدن ـ أرائک ) در آيه ‪ 31‬سوره کهف { َوقُلِ الْحَ ّ‬
‫ت مُ ْرتَفَقاً‬ ‫ل يَشْوِي الْوُجُو َه ِبئْسَ الشّرَابُ َوسَاء ْ‬ ‫س َتغِيثُوا ُيغَاثُوا ِبمَاء كَا ْل ُمهْ ِ‬
‫ط ِبهِمْ سُرَا ِد ُقهَا وَإِن يَ ْ‬
‫ن نَاراً أَحَا َ‬
‫عتَ ْدنَا لِلظّاِلمِي َ‬
‫أَ ْ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫عدن ‪ :‬جای ماندگاری ‪ .‬جاويدانگی ‪.‬‬
‫أرائک ‪ :‬جمع اريکه ‪ ،‬تخت ها ‪.‬‬

‫حفَ ْفنَا ُهمَا‬

‫عنَابٍ وَ َ‬
‫جّن َتيْنِ مِنْ أَ ْ‬
‫حدِ ِهمَا َ‬
‫جعَ ْلنَا لَِ َ‬
‫کلمه ( حففنا ) در آيه ‪ 32‬سوره کهف { وَاضْرِبْ َلهُم ّمثَلً رّجَُليْنِ َ‬
‫جعَ ْلنَا َب ْي َنهُمَا زَرْعاً } به چه معناست ؟‬
‫ِبنَخْلٍ وَ َ‬
‫احاطه کرده بوديم ‪.‬‬

‫ل مَا َأظُنّ أَن َتبِيدَ َهذِهِ َأبَداً } به چه‬

‫جّنتَهُ وَهُوَ ظَاِلمٌ ّلنَفْسِ ِه قَا َ‬
‫کلمه ( تبيد ) در آيه ‪ 35‬سوره کهف { َودَخَلَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫نابود شود ‪ .‬از ميان رود ‪.‬‬

‫خيْرًا ّم ْنهَا مُنقَلَباً }‬

‫جدَنّ َ‬
‫کلمه ( منقلبا ) در آيه ‪ 36‬سوره کهف { َومَا أَظُنّ السّاعَ َة قَا ِئمَةً وََلئِن ّردِدتّ إِلَى َربّي لَ ِ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫عاقبت ‪ .‬جای بازگشت ‪.‬‬

‫طفَةٍ‬
‫ب ُث ّم مِن نّ ْ‬
‫ك مِن تُرَا ٍ‬
‫ت بِاّلذِي خَلَ َق َ‬
‫حبُهُ وَ ُه َو يُحَا ِورُهُ َأكَ َفرْ َ‬
‫کلمه ( سواک ) در آيه ‪ 37‬سوره کهف {قَالَ لَهُ صَا ِ‬
‫ثُمّ سَوّاكَ رَجُلً } به چه معناست ؟‬
‫اندام تو را متعادل و هماهنگ کرد ‪ .‬کامل کرد تو را ‪.‬‬

‫سمَاءِ‬
‫سبَانًا مّنَ ال ّ‬
‫سلَ عََل ْيهَا حُ ْ‬
‫جنّ ِتكَ َويُرْ ِ‬
‫خيْرًا مّن َ‬
‫کلمه ( زلقا ) در آيه ‪ 40‬سوره کهف { َفعَسَى َربّي أَن يُ ْؤ ِتيَنِ َ‬
‫صعِيداً زَلَقاً} به چه معناست ؟‬
‫صبِحَ َ‬
‫َفتُ ْ‬
‫لغزنده ‪.‬‬

‫طلَباً } به چه معناست ؟‬
‫ستَطِيعَ لَهُ َ‬
‫ح مَاؤُهَا غَوْرًا َفلَن تَ ْ‬
‫صبِ َ‬
‫کلمه ( غورا ) در آيه ‪ 41‬سوره کهف {أَ ْو يُ ْ‬
‫فرو رفتن ‪.‬‬

‫ق فِيهَا وَهِيَ‬
‫ب َك ّفيْهِ عَلَى مَا أَن َف َ‬
‫ح يُقَلّ ُ‬
‫صبَ َ‬
‫ط بِ َثمَرِ ِه َفأَ ْ‬
‫کلمات ( خاوية ـ عروش ) در آيه ‪ 42‬سوره کهف {وَُأحِي َ‬
‫ك بِ َربّي أَحَداً } به چه معناست ؟‬ ‫ل يَا َل ْي َتنِي لَمْ ُأشْ ِر ْ‬
‫شهَا َويَقُو ُ‬
‫علَى عُرُو ِ‬
‫خَا ِويَةٌ َ‬
‫خاوية ‪ :‬فرو افتاده و فرو تپيده ‪.‬‬
‫عروش ‪ :‬جمع عرش ‪ ،‬سقفها ‪.‬‬

‫عقْباً } به چه‬
‫خيْرٌ ُ‬
‫خيْ ٌر ثَوَاباً وَ َ‬
‫ليَةُ لِّ ا ْلحَقّ هُوَ َ‬
‫کلمات ( الولية ـ عقبا ) در آيه ‪ 44‬سوره کهف { ُهنَاِلكَ ا ْل َو َ‬
‫معناست ؟‬
‫الولية ‪ :‬کمک و ياری ‪ ،‬دستگيری و مددکاری ‪.‬‬
‫عقبا ‪ :‬عاقبت سرانجام ‪.‬‬

‫ختَلَطَ‬
‫سمَا ِء فَا ْ‬
‫حيَا ِة ال ّد ْنيَا َكمَاء أَن َز ْلنَا ُه مِنَ ال ّ‬
‫ضرِبْ َلهُم ّمثَلَ ا ْل َ‬
‫کلمات ( هشيما ـ تذرو ) در آيه ‪ 45‬سوره کهف {وَا ْ‬
‫شيْ ٍء مّ ْق َتدِراً } به چه معناست ؟‬ ‫علَى كُلّ َ‬‫صبَحَ هَشِيمًا تَذْرُوهُ ال ّريَاحُ َوكَانَ الُّ َ‬
‫ض َفأَ ْ‬
‫بِهِ َنبَاتُ الَْرْ ِ‬
‫هشيما ‪ :‬گياه خشک و پر پر ‪.‬‬
‫تذرو ‪ :‬ميبرد و پخش و پراکنده می کند ‪.‬‬

‫‪80‬‬
 ‫ض بَارِزَةً َوحَشَ ْرنَاهُ ْم فَلَ ْم ُنغَادِ ْر ِم ْنهُمْ‬
‫جبَالَ َوتَرَى الَْرْ َ‬
‫سيّرُ ا ْل ِ‬
‫کلمه ( بارزة ) در آيه ‪ 47‬سوره کهف { َويَوْ َم نُ َ‬
‫أَحَداً } به چه معناست ؟‬
‫پيدا و نمايان ‪.‬‬

‫سهِمْ َومَا‬
‫سمَاوَاتِ وَالَْرْضِ َولَ خَلْقَ أَنفُ ِ‬
‫شهَدتّهُمْ خَلْقَ ال ّ‬
‫کلمات ( المضلين ـ عضدا ) در آيه ‪ 51‬سوره کهف {مَا أَ ْ‬
‫ضلّينَ عَضُداً } به چه معناست ؟‬
‫خذَ ا ْلمُ ِ‬
‫ت مُتّ ِ‬
‫كُن ُ‬
‫المضلين ‪ :‬گمراه سازان ‪ .‬سرگشته کنندگان ‪.‬‬
‫عضدا ‪ :‬معين ‪ .‬مددکار ‪ .‬دستيار ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا‬
‫ستَجِيبُوا َلهُمْ َو َ‬
‫ع ْمتُمْ َفدَعَوْهُ ْم فََل ْم يَ ْ‬
‫ش َركَائِيَ اّلذِينَ زَ َ‬
‫ل نَادُوا ُ‬
‫کلمه ( موبقا ) در آيه ‪ 52‬سوره کهف { َويَوْ َم َيقُو ُ‬
‫َبيْ َنهُم مّ ْوبِقاً } به چه معناست ؟‬
‫مهلکه ‪ .‬هلک ‪.‬‬

‫ع ْنهَا‬
‫جدُوا َ‬
‫ظنّوا َأّنهُم مّوَا ِقعُوهَا وََل ْم يَ ِ‬
‫کلمه ( مصرفا ) در آيه ‪ 53‬سوره کهف {وَ َرأَى ا ْل ُمجْ ِرمُونَ النّا َر فَ َ‬
‫مَصْرِفاً } به چه معناست ؟‬
‫انصراف و روگردانی ‪.‬‬

‫ل ُمبَشّرِينَ َومُنذِرِينَ َويُجَادِلُ اّلذِينَ َكفَرُوا بِا ْلبَاطِلِ‬

‫کلمه ( ليحضوا) در آيه ‪ 56‬سوره کهف { َومَا نُرْسِلُ ا ْلمُرْسَلِينَ ِإ ّ‬
‫خذُوا آيَاتِي َومَا أُنذِرُوا هُزُواً } به چه معناست ؟‬ ‫ِلُيدْحِضُوا بِهِ ا ْلحَقّ وَاتّ َ‬
‫تا از ميدان بدر کنند ‪ .‬تا نيست و نابود کنند ‪.‬‬

‫ب بَل ّلهُم‬
‫سبُوا َل َعجّلَ َلهُمُ ا ْل َعذَا َ‬
‫خذُهُم ِبمَا كَ َ‬
‫حمَةِ لَ ْو يُؤَا ِ‬
‫کلمه ( موئل) در آيه ‪ 58‬سوره کهف {وَ َرّبكَ ا ْل َغفُو ُر ذُو الرّ ْ‬
‫جدُوا مِن دُونِهِ مَ ْوئِلً } به چه معناست ؟‬
‫عدٌ لّن يَ ِ‬
‫مّوْ ِ‬
‫ملجأ ‪ .‬پناهگاه ‪.‬‬

‫جمَعَ‬
‫حتّى َأبْلُغَ َم ْ‬
‫ل مُوسَى لِ َفتَا ُه لَ َأبْرَحُ َ‬
‫کلمات ( مجمع البحرين ـ حقبا ) در آيه ‪ 60‬سوره کهف { وَِإذْ قَا َ‬
‫ا ْلبَحْ َريْنِ أَوْ َأمْضِيَ حُقُباً } به چه معناست ؟‬
‫مجمع البحرين ‪ :‬محل تلقی دو دريا ‪.‬‬
‫حقبا ‪ :‬رز‪.‬گاران ‪.‬‬

‫حرِ سَرَباً } به چه‬

‫سبِيلَ ُه فِي ا ْلبَ ْ‬
‫خذَ َ‬
‫سيَا حُو َت ُهمَا فَاتّ َ‬
‫جمَعَ َب ْي ِنهِمَا نَ ِ‬
‫کلمه ( سربا ) در آيه ‪ 61‬سوره کهف { فََلمّا بََلغَا َم ْ‬
‫معناست ؟‬
‫راه سراشيبی ‪ .‬طريق و مسير ‪.‬‬

‫غدَاءنَا َل َقدْ لَقِينَا مِن سَ َف ِرنَا َهذَا نَصَباً } به چه‬

‫کلمه ( نصبا ) در آيه ‪ 62‬سوره کهف { َفَلمّا جَاوَزَا قَالَ ِل َفتَا ُه آ ِتنَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫رنج و خستگی ‪.‬‬

‫خ َر َقهَا قَالَ أَخَ َر ْق َتهَا ِل ُتغْرِقَ‬

‫حتّى ِإذَا َر ِكبَا فِي السّفِينَةِ َ‬
‫کلمات ( خرقها ـ امرا ـ ) در آيه ‪ 71‬سوره کهف {فَانطََلقَا َ‬
‫شيْئاً ِإمْراً } به چه معناست ؟‬
‫جئْتَ َ‬
‫أَهَْلهَا َل َقدْ ِ‬
‫خرقها ‪ :‬آن را سوراخ کرد ‪.‬‬
‫امرا ‪ :‬کار بسيار زشت و شگفت انگيز ‪.‬‬

‫ل تُرْهِ ْقنِي مِنْ َأمْرِي عُسْراً } به چه‬

‫خ ْذنِي ِبمَا نَسِيتُ َو َ‬
‫ل تُؤَا ِ‬
‫ل َ‬
‫کلمه ( ل ترهقنی ) در آيه ‪ 73‬سوره کهف { قَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫بر من تحميل مکن ‪.‬‬

‫جئْتَ‬
‫ت َنفْساً َز ِكيّةً ِب َغيْ ِر نَفْسٍ لّ َقدْ ِ‬
‫حتّى ِإذَا َل ِقيَا غُلَمًا َف َقتَلَهُ قَالَ َأ َقتَلْ َ‬
‫کلمه ( نکرا ) در آيه ‪ 74‬سوره کهف {فَانطَلَقَا َ‬
‫شيْئًا ّنكْراً } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫زشت ‪ .‬نفرت انگيز ‪.‬‬

‫‪81‬‬
‫جدَا‬
‫ضيّفُو ُهمَا فَوَ َ‬
‫ط َعمَا أَهَْلهَا فََأبَوْا أَن يُ َ‬
‫ستَ ْ‬
‫ل قَ ْريَةٍ ا ْ‬
‫حتّى ِإذَا َأ َتيَا أَ ْه َ‬
‫کلمه ( ينقض ) در آيه ‪ 77‬سوره کهف { فَانطَلَقَا َ‬
‫خذْتَ عََليْهِ َأجْراً } به چه معناست ؟‬ ‫لتّ َ‬‫ت َ‬ ‫شئْ َ‬
‫ض َفَأقَامَ ُه قَالَ لَوْ ِ‬
‫ن يَنقَ ّ‬
‫جدَارًا يُرِيدُ أَ ْ‬
‫فِيهَا ِ‬
‫فرود آيد ‪ .‬فرو ريزد ‪.‬‬

‫صبْراً } به‬
‫ستَطِع عَّليْهِ َ‬
‫ل مَا َل ْم تَ ْ‬
‫ق َبيْنِي َوبَ ْي ِنكَ سَُأ َنّب ُئكَ ِبتَأْوِي ِ‬
‫کلمه ( فراق ) در آيه ‪ 78‬سوره کهف {قَالَ َهذَا ِفرَا ُ‬
‫چه معناست ؟‬
‫جدايی ‪.‬‬

‫ط ْغيَاناً َوكُفْراً } به‬

‫کلمه ( يرهقهما ) در آيه ‪ 80‬سوره کهف { وََأمّا ا ْلغُلَ ُم َفكَانَ َأبَوَا ُه مُ ْؤ ِم َنيْنِ َفخَشِينَا أَن يُرْهِ َق ُهمَا ُ‬
‫چه معناست ؟‬
‫بر ايشان تحميل کند ‪.‬‬

‫خيْرًا ّمنْهُ َزكَاةً َوَأقْرَبَ رُحْماً } به چه‬

‫کلمه ( زکاة ) در آيه ‪ 81‬سوره کهف { فََأ َردْنَا أَن ُي ْبدَِلهُمَا َرّبهُمَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫پاکی و پاکيزگی ‪.‬‬

‫سبَباً } به چه معناست ؟‬
‫شيْءٍ َ‬
‫کلمه ( مکنا ) در آيه ‪ 84‬سوره کهف {ِإنّا َمكّنّا لَ ُه فِي الَْرْضِ وَآ َتيْنَا ُه مِن كُلّ َ‬
‫تسلط و تصرف داديم ‪.‬‬

‫سبَباً } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( أتبع ) در آيه ‪ 85‬سوره کهف { فََأ ْتبَعَ َ‬
‫پيجويی و پيروی کرد ‪.‬‬

‫جدَ عِندَهَا‬
‫ح ِمئَةٍ وَوَ َ‬
‫عيْنٍ َ‬
‫ب فِي َ‬
‫جدَهَا َتغْرُ ُ‬
‫شمْسِ َو َ‬
‫حتّى ِإذَا بَلَ َغ َمغْرِبَ ال ّ‬
‫کلمه ( حمئة ) در آيه ‪ 86‬سوره کهف { َ‬
‫حسْناً } به چه معناست ؟‬ ‫خذَ فِيهِمْ ُ‬ ‫قَوْمًا قُ ْلنَا يَا ذَا ا ْلقَ ْر َنيْنِ ِإمّا أَن ُتعَذّبَ وَِإمّا أَن َتتّ ِ‬
‫لجن زار سياه و بدبو ‪.‬‬

‫جعَلُ‬
‫ل نَ ْ‬
‫ض َفهَ ْ‬
‫لْرْ ِ‬
‫ن فِي ا َ‬
‫سدُو َ‬
‫ج مُفْ ِ‬
‫ن يَ ْأجُوجَ َومَأْجُو َ‬
‫کلمه ( خرجا ) در آيه ‪ 94‬سوره کهف { قَالُوا يَا ذَا ا ْلقَ ْر َنيْنِ إِ ّ‬
‫سدّا} به چه معناست ؟‬ ‫ل َب ْينَنَا َو َب ْي َنهُمْ َ‬
‫جعَ َ‬
‫َلكَ خَرْجاً عَلَى أَن تَ ْ‬
‫هزينه ‪.‬‬

‫ل َب ْي َنكُمْ َو َبيْ َنهُمْ َردْماً } به‬

‫جعَ ْ‬
‫خيْ ٌر َفأَعِينُونِي بِ ُقوّةٍ أَ ْ‬
‫ل مَا َم ّكنّي فِيهِ َربّي َ‬
‫کلمه ( ردما ) در آيه ‪ 95‬سوره کهف { قَا َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫سد محکم و نيرومند ‪.‬‬

‫حتّى ِإذَا سَاوَى بَيْنَ‬

‫حدِيدِ َ‬
‫کلمات ( زبر ـ ساوی ـ الصدفين ـ افرغ ـ قطرا ) در آيه ‪ 96‬سوره کهف {آتُونِي ُزبَرَ الْ َ‬
‫عَليْهِ قِطْراً } به چه معناست ؟‬
‫ل آتُونِي ُأ ْف ِرغْ َ‬
‫جعَلَ ُه نَارًا قَا َ‬
‫حتّى ِإذَا َ‬
‫ص َد َفيْنِ قَالَ ان ُفخُوا َ‬
‫ال ّ‬
‫زبر ‪ :‬جمع زبرة ‪ .‬قطعات ‪.‬‬
‫ساوی ‪ :‬برابر و همسان کرد ‪ .‬هر دو سو را يکی کرد ‪.‬‬
‫الصدفين ‪ :‬دو جانب دو سو ‪.‬‬
‫أفرغ ‪ :‬بريزم ‪.‬‬
‫قطرا ‪ :‬مس گداخته ‪.‬‬

‫عدُ َربّي‬
‫جعَلَ ُه َدكّاء َوكَانَ وَ ْ‬
‫عدُ َربّي َ‬
‫حمَةٌ مّن ّربّي َفِإذَا جَاء وَ ْ‬
‫کلمه ( دکاء ) در آيه ‪ 98‬سوره کهف { قَالَ َهذَا َر ْ‬
‫حقّا } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫درهم کوبيده و با زمين يکسان شده ‪.‬‬

‫کلمه ( حول ) ‪ 109‬سوره کهف { قُل لّ ْو كَانَ ا ْلبَحْ ُر ِمدَاداً ّلكَِلمَاتِ َربّي َلنَ ِفدَ ا ْلبَحْ ُر َقبْلَ أَن تَن َفدَ كَِلمَاتُ َربّي وَلَوْ‬
‫ج ْئنَا ِب ِمثْلِهِ َمدَداً } به چه معناست ؟‬
‫ِ‬
‫مرکب و جوهر ‪.‬‬

‫مريم ‪:‬‬
‫‪82‬‬
 ‫شيْباً وََلمْ َأكُن ِبدُعَا ِئكَ‬
‫ش َتعَلَ الرّ ْأسُ َ‬
‫کلمات (وهن ـ شيبا ) در آيه ‪ 4‬سوره مريم {قَالَ رَبّ ِإنّي وَهَنَ ا ْلعَظْ ُم ِمنّي وَا ْ‬
‫رَبّ شَ ِقيّا } به چه معناست ؟‬
‫وهن ‪ :‬سست شد ‪ .‬ضعيف گرديد ‪.‬‬
‫شيبا ‪ :‬پيری ‪.‬‬

‫ت امْرََأتِي عَاقِرًا َفهَبْ لِي مِن ّلدُنكَ وَِليّا‬

‫ي مِن وَرَائِي َوكَانَ ِ‬
‫خفْتُ ا ْلمَوَالِ َ‬
‫کلمه ( عاقرا ) در آيه ‪ 5‬سوره مريم { َوِإنّي ِ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫عقيم ‪ .‬نازا ‪.‬‬

‫سمِيّا } به چه‬
‫جعَل لّ ُه مِن َقبْلُ َ‬
‫حيَى لَ ْم َن ْ‬
‫سمُ ُه يَ ْ‬
‫ك ِبغُلَمٍ ا ْ‬
‫کلمه ( سميا ) در آيه ‪ 7‬سوره مريم {يَا َزكَ ِريّا ِإنّا ُنبَشّ ُر َ‬
‫معناست ؟‬
‫هم نام ‪.‬‬

‫ت مِنَ ا ْل ِكبَرِ‬
‫ت امْرََأتِي عَاقِراً َو َق ْد بََلغْ ُ‬
‫کلمه ( عتيا ) در آيه ‪ 8‬سوره مريم { قَالَ َربّ َأنّى َيكُونُ لِي غُلَمٌ َوكَانَ ِ‬
‫عتِيّا} به چه معناست ؟‬
‫ِ‬
‫بغايت پير شدن و خشکيده و افتاده گشتن ‪.‬‬

‫شيْئاً } به چه‬
‫ل َكذَِلكَ قَالَ َرّبكَ هُوَ عَلَيّ َهيّنٌ َو َقدْ خََل ْق ُتكَ مِن َقبْلُ وَلَ ْم َتكُ َ‬
‫کلمه ( هين) در آيه ‪ 9‬سوره مريم {قَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫آسان ‪ .‬ساده ‪.‬‬

‫ن تَ ِقيّا } به چه معناست ؟‬
‫حنَانًا مّن ّل ُدنّا وَ َزكَاةً َوكَا َ‬
‫کلمات ( حنانا ـ زکاة ) در آيه ‪ 13‬سوره مريم { َو َ‬
‫حنانا ‪ :‬مهر و محبت ‪.‬‬
‫زکاة ‪ :‬برکت ‪ .‬پاکی و ظهارت ‪.‬‬

‫صيّا } به چه معناست ؟‬
‫جبّاراً عَ ِ‬
‫کلمه ( عصيا ) در آيه ‪ 14‬سوره مريم { َوبَرّا بِوَاِلدَيْهِ وََل ْم َيكُن َ‬
‫طغيانگر و سرکش ‪.‬‬

‫ش ْر ِقيّا } به چه‬
‫ت مِنْ أَ ْهِلهَا َمكَاناً َ‬
‫ب مَ ْريَمَ ِإ ِذ انتَ َبذَ ْ‬
‫کلمه ( انتبذت ) در آيه ‪ 16‬سوره مريم {وَا ْذكُ ْر فِي ا ْل ِكتَا ِ‬
‫معناست ؟‬
‫کناره گرفت ‪ ..‬گوشه گيری کرد ‪.‬‬

‫حنَا َفتَ َمثّلَ َلهَا بَشَراً سَ ِويّا } به‬

‫ت مِن دُونِهِمْ حِجَابًا فََأرْسَ ْلنَا ِإَل ْيهَا رُو َ‬
‫خذَ ْ‬
‫کلمه ( روحنا ) در آيه ‪ 17‬سوره مريم {فَاتّ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫روح متعلق به خود ‪ .‬مراد از روح ‪ ،‬جبرئيل است ‪.‬‬

‫ك َبغِيّا } به چه‬
‫سنِي بَشَرٌ وََلمْ َأ ُ‬
‫کلمه ( بغيا ) در آيه ‪ 20‬سوره مريم {قَالَتْ َأنّى يَكُونُ لِي غُلَمٌ وََل ْم َيمْسَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫زناکار ‪.‬‬

‫ج ْذعِ النّخْلَةِ‬
‫کلمات ( أجاءها ـ المخاض ـ جذع ـ نسيا ـ منسيا ) در آيه ‪ 23‬سوره مريم { َفأَجَاءهَا ا ْلمَخَاضُ إِلَى ِ‬
‫سيّا } به چه معناست ؟‬
‫ت نَسْيًا مّن ِ‬
‫ت َقبْلَ َهذَا َوكُن ُ‬
‫ت يَا َل ْي َتنِي ِم ّ‬
‫قَاَل ْ‬
‫أجاءها ‪ :‬وادار وناچارش کرد ‪.‬‬
‫المخاض ‪ :‬درد زايمان ‪.‬‬
‫جذع ‪ :‬تنه ‪،‬ساقه ‪.‬‬
‫نسيا ‪ :‬چيز ناچيز و ناقابلی ‪.‬‬
‫منسيا ‪ :‬فراموش شده ‪ .‬ازياد رفته ‪ .‬متروک ‪.‬‬

‫س ِريّا } به چه‬
‫ح َتكِ َ‬
‫جعَلَ َرّبكِ تَ ْ‬
‫ح َزنِي َقدْ َ‬
‫ل تَ ْ‬
‫ح ِتهَا َأ ّ‬
‫‪24‬سوره مريم { َفنَادَاهَا مِن تَ ْ‬ ‫کلمه ( سريا ) در آيه‬
‫معناست ؟‬

‫‪83‬‬
 ‫چشمه ‪ ،‬رودخانه کوچک ‪.‬‬

‫ج ِنيّا } به چه‬
‫جذْعِ النّخْلَ ِة تُسَاقِطْ عََل ْيكِ رُطَباً َ‬
‫ك بِ ِ‬
‫کلمات ( هزی ـ جنيا ) در آيه ‪ 25‬سوره مريم { وَهُزّي إَِل ْي ِ‬
‫معناست ؟‬
‫هزی ‪ :‬تاکن بده ‪ .‬بجنبان ‪.‬‬
‫جنيا ‪ :‬دست چين ‪.‬‬

‫ن مِنَ ا ْلبَشَرِ َأحَدًا فَقُولِي ِإنّي َنذَرْتُ‬

‫عيْنًا فَِإمّا تَ َريِ ّ‬
‫کلمه ( قری عينا ) در آيه ‪ 26‬سوره مريم { َفكُلِي وَاشْ َربِي َو َقرّي َ‬
‫سيّا } به چه معناست ؟‬ ‫حمَنِ صَوْمًا فَلَنْ ُأكَلّمَ ا ْليَوْمَ إِن ِ‬
‫لِلرّ ْ‬
‫چشمت را روشن دار ‪ .‬بشاش ‪.‬‬

‫شيْئًا فَ ِريّا } به چه معناست ؟‬

‫جئْتِ َ‬
‫حمِلُ ُه قَالُوا يَا مَ ْريَمُ َل َقدْ ِ‬
‫ت بِ ِه قَ ْو َمهَا تَ ْ‬
‫کلمه ( فريا ) در آيه ‪ 27‬سوره مريم { فََأتَ ْ‬
‫بسيار زشت و عجيب ‪.‬‬

‫ش ِقيّا } به چه معناست ؟‬
‫جبّاراً َ‬
‫جعَ ْلنِي َ‬
‫کلمه ( برا ) در آيه ‪ 32‬سوره مريم { َوبَرّا بِوَاِل َدتِي وََل ْم يَ ْ‬
‫نيک رفتار ‪.‬‬

‫ج َمّنكَ‬
‫کلمات ( أهجرنی ـ مليا ) در آيه ‪ 46‬سوره مريم {قَالَ أَرَاغِبٌ أَنتَ عَنْ آِل َهتِي يَا ِإبْراهِيمُ َلئِن لّ ْم تَنتَ ِه لَرْ ُ‬
‫ج ْرنِي مَِليّا } به چه معناست ؟‬
‫وَاهْ ُ‬
‫أهجرنی ‪ :‬مرا رها کن و از پيش من برو ‪.‬‬
‫مليا ‪ :‬مدت طولنی ‪.‬‬

‫ح ِفيّا } به چه معناست ؟‬ ‫ن بِي َ‬ ‫س َتغْفِرُ َلكَ َربّي ِإنّهُ كَا َ‬ ‫سأَ ْ‬

‫کلمه ( حفيا ) در آيه ‪ 47‬سوره مريم {قَالَ سَلَمٌ عََل ْيكَ َ‬
‫گرم و مهربان ‪.‬‬
‫صدْقٍ عَِليّا } به چه‬
‫جعَ ْلنَا َلهُمْ ِلسَانَ ِ‬
‫ح َمتِنَا َو َ‬
‫کلمه ( لسان صدق ) در آيه ‪ 50‬سوره مريم { وَوَ َه ْبنَا َلهُم مّن رّ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫ذکر جميل ‪ .‬نا م نيکو ‪.‬‬

‫جيّا } به چه معناست ؟‬
‫لْ ْيمَنِ َوقَ ّر ْبنَا ُه نَ ِ‬
‫کلمه ( نجيا ) در آيه ‪ 52‬سوره مريم { َونَا َديْنَا ُه مِن جَانِبِ الطّورِ ا َ‬
‫مناجی است ‪.‬‬

‫حمَ ْلنَا مَ َع نُوحٍ‬

‫ن مِن ذُ ّريّةِ آدَمَ َو ِممّنْ َ‬
‫عَليْهِم مّنَ ال ّن ِبيّي َ‬
‫کلمه ( بکيا ) در آيه ‪ 58‬سوره مريم { أُوَْل ِئكَ اّلذِينَ َأ ْنعَمَ الُّ َ‬
‫حمَن خَرّوا سُجّداً َو ُبكِيّا } به چه‬ ‫ج َتبَ ْينَا ِإذَا ُتتْلَى عََل ْيهِ ْم آيَاتُ الرّ ْ‬
‫َومِن ذُ ّريّةِ ِإبْرَاهِيمَ وَإِسْرَائِيلَ َو ِممّنْ َهدَ ْينَا وَا ْ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع باکی ‪ .‬گريه کنان ‪.‬‬

‫شهَوَاتِ‬
‫ف مِن َب ْعدِهِمْ خَ ْلفٌ أَضَاعُوا الصّلَةَ وَا ّت َبعُوا ال ّ‬
‫کلمات ( خلف ـ خلف ـ غيا ) در آيه ‪ 59‬سوره مريم {فَخََل َ‬
‫غيّا } به چه معناست ؟‬
‫ف يَ ْلقَوْنَ َ‬
‫فَسَوْ َ‬
‫خلف ‪ :‬جانشين و جايگزين گرديد ‪.‬‬
‫خلف ‪ :‬فرزندان ناشايست و ناصالح ‪.‬‬
‫غيا ‪ :‬ضللت و گمراهی ‪.‬‬

‫ج ِثيّا } به چه‬
‫ج َهنّمَ ِ‬
‫شيَاطِينَ ثُمّ َلنُحْضِ َرّنهُمْ حَوْلَ َ‬
‫ش َرّنهُمْ وَال ّ‬
‫کلمه ( جثيا ) در آيه ‪ 68‬سوره مريم {فَوَ َرّبكَ َلنَحْ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع جاثی ‪ ،‬به زانو در آمدگان ‪.‬‬

‫عتِيّا } به چه‬
‫حمَنِ ِ‬
‫علَى الرّ ْ‬
‫شدّ َ‬
‫ن مِن كُلّ شِيعَةٍ َأّيهُمْ أَ َ‬
‫کلمات ( لننزعن ـ عتيا ) در آيه ‪ 69‬سوره مريم { ثُمّ َلنَنزِعَ ّ‬
‫معناست ؟‬
‫لننزعن ‪ :‬قطعا ً و مسلماً بيرون می کشيم و جدا می کنيم ‪.‬‬
‫عتيا ‪ :‬تکبر ‪ ،‬تمرد ‪ ،‬و سرکشی و طغيان ‪.‬‬

‫کلمه ( صليا ) در آيه ‪ 70‬سوره مريم {ثُمّ َلنَحْنُ أَعْلَ ُم بِاّلذِينَ هُمْ أَ ْولَى ِبهَا صِِليّا } به چه معناست ؟‬
‫‪84‬‬
 ‫به آتش درآمدن و بريان شدن و سوختن بدان ‪.‬‬

‫ضيّا } به چه معناست ؟‬
‫حتْمًا مّقْ ِ‬
‫کلمه ( واردها ) در آيه ‪ 71‬سوره مريم { َوإِن مّنكُمْ ِإلّ وَا ِردُهَا كَانَ عَلَى َرّبكَ َ‬
‫وارد آن می شود ‪.‬‬

‫ن كَفَرُوا لِّلذِينَ آ َمنُوا َأيّ‬

‫ت قَالَ اّلذِي َ‬
‫کلمات ( مقاما ـ نديا ) در آيه ‪ 73‬سوره مريم { وَِإذَا ُتتْلَى عََل ْيهِ ْم آيَا ُتنَا َبيّنَا ٍ‬
‫ن َندِيّا} به چه معناست ؟‬
‫خيْ ٌر مّقَاماً وََأحْسَ ُ‬
‫ا ْلفَرِي َقيْنِ َ‬
‫مقاما ‪ :‬منزل و مسکن ‪.‬‬
‫نديا ‪ :‬مجلس ‪ .‬باشگاه ‪.‬‬

‫کلمه ( أثاثا ) در آيه ‪ 74‬سوره مريم { َو َكمْ أَهَْل ْكنَا َقبَْلهُم مّن َقرْنٍ هُمْ َأحْسَنُ َأثَاثاً وَ ِرئْياً } به چه معناست ؟‬
‫کالی منزل ‪ .‬وسايل زندگی ‪.‬‬

‫حتّى ِإذَا‬
‫ن َمدّا َ‬
‫حمَ ُ‬
‫ن فِي الضّلَلَ ِة َف ْليَ ْمدُدْ لَهُ الرّ ْ‬
‫ل مَن كَا َ‬ ‫جمله ( فليمدد له الرحمن مدا ) در آيه ‪ 75‬سوره مريم {قُ ْ‬
‫ض َعفُ جُنداً } به چه معناست ؟‬ ‫ش ّر ّمكَاناً وَأَ ْ‬
‫ن مَنْ هُوَ َ‬
‫س َيعْلَمُو َ‬
‫عدُونَ ِإمّا ا ْل َعذَابَ وَِإمّا السّاعَ َة َف َ‬
‫رَأَوْا مَا يُو َ‬
‫بگذار خداوند مهربان به طريق استدراج بديشان مهلت دهد ‪.‬‬

‫ب مَدّا } به چه معناست ؟‬
‫ب مَا يَقُولُ َو َنمُدّ لَ ُه مِنَ ا ْل َعذَا ِ‬
‫س َن ْكتُ ُ‬
‫کلمه ( نمد ) در آيه ‪ 79‬سوره مريم { كَلّ َ‬
‫طول ميدهيم ‪ .‬مستمر و پياپی ميکنيم ‪ .‬افزايش ميدهيم ‪.‬‬

‫شيَاطِينَ عَلَى ا ْلكَا ِفرِينَ تَؤُزّ ُهمْ أَزّا } به چه‬

‫کلمات ( توءزهم ـ أزا ) در آيه ‪ 83‬سوره مريم {َألَ ْم تَرَ َأنّا أَرْسَ ْلنَا ال ّ‬
‫معناست ؟‬
‫توءزهم ‪ :‬تکان دهند و بجنانند ‪.‬‬
‫أزا ‪ :‬سخت تکان دادن ‪.‬‬

‫حمَنِ َوفْداً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( وفدا ) در آيه ‪ 85‬سوره مريم {يَ ْو َم نَحْشُرُ ا ْل ُمتّقِينَ إِلَى الرّ ْ‬
‫گروههای اعزامی به دربار امراء و شاهان ‪.‬‬

‫ج َهنّمَ ِورْداً} به چه معناست ؟‬

‫ج ِرمِينَ إِلَى َ‬
‫کلمات ( نسوق ـ وردا ) در آيه ‪ 86‬سوره مريم { َونَسُوقُ ا ْلمُ ْ‬
‫نسوق ‪ :‬ميرانيم ‪.‬‬
‫وردا ‪ :‬جمع وارد ‪ .‬درآيندگان ‪ .‬وارد شوندگان ‪.‬‬

‫شيْئاً ِإدّا } به چه معناست ؟‬

‫ج ْئتُمْ َ‬
‫کلمه ( ادا ) در آيه ‪ 89‬سوره مريم { َل َقدْ ِ‬
‫بسيار زشت وزننده ‪.‬‬

‫جبَالُ‬
‫ن مِنْهُ َوتَنشَقّ الَْ ْرضُ َوتَخِرّ ا ْل ِ‬
‫ت َيتَفَطّرْ َ‬
‫سمَاوَا ُ‬
‫کلمات ( يتفطرن ـ هدا ) در آيه ‪ 90‬سوره مريم { َكَادُ ال ّ‬
‫َهدّا } به چه معناست ؟‬
‫يتفطرن ‪ :‬شق شوند متلشی گردند ‪.‬‬
‫هدا ‪ :‬به شدت ويران کردن ‪.‬‬

‫کلمه ( لدا ) در آيه ‪ 97‬سوره مريم { َفِإّنمَا يَسّ ْرنَا ُه بِلِسَا ِنكَ ِلتُبَشّ َر بِهِ ا ْل ُمتّقِينَ َوتُنذِرَ بِ ِه قَوْماً ّلدّا } به چه معناست ؟‬
‫جمع الد ‪ ،‬دشمنان سرسختی که به باطل بر عداوت لجاجت دارند ‪.‬‬

‫سمَعُ َلهُمْ ِركْزاً }‬

‫حدٍ أَ ْو تَ ْ‬
‫س ِم ْنهُم مّنْ أَ َ‬
‫ل تُحِ ّ‬
‫کلمه ( رکزا ) در آيه ‪ 98‬سوره مريم { َو َكمْ أَهَْل ْكنَا َقبَْلهُم مّن َقرْنٍ هَ ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫صدای بسيار ضعيف و بس نهان ‪.‬‬

‫طه‬

‫لْرْضِ َومَا َب ْي َنهُمَا َومَا تَحْتَ الثّرَى } به چه‬

‫سمَاوَاتِ َومَا فِي ا َ‬
‫کلمه ( الثری) در آيه ‪ 6‬سوره طه { لَ ُه مَا فِي ال ّ‬
‫معناست ؟‬
‫‪85‬‬
 ‫خاک زمين ‪.‬‬

‫ت نَاراً ّلعَلّي آتِيكُم‬

‫س ُ‬
‫ل لَِهْلِ ِه ا ْم ُكثُوا ِإنّي آنَ ْ‬
‫کلمات ( امکثوا ـ آنست ـ قبس) در آيه ‪ 10‬سوره طه { ِإذْ رَأَى نَارًا َفقَا َ‬
‫جدُ عَلَى النّارِ ُهدًى } به چه معناست ؟‬
‫ّمنْهَا ِب َقبَسٍ أَوْ َأ ِ‬
‫امکثوا ‪ :‬توقف کنيد ‪.‬‬
‫آنست ‪ :‬ديده ام ‪.‬‬
‫قبس ‪ :‬شعله برگرفته از آتش بر نوک چند چوب ‪.‬‬

‫طوًى } به چه معناست ؟‬
‫ك بِالْوَادِ ا ْلمُ َقدّسِ ُ‬
‫ك فَاخْلَ ْع َنعَْليْكَ ِإّن َ‬
‫کلمه ( طوی ) در آيه ‪ 12‬سوره طه { ِإنّي َأنَا َرّب َ‬
‫طوی نام سرزمين کنار کوه طور است ‪.‬‬

‫ن ِبهَا وَا ّتبَعَ َهوَا ُه َفتَ ْردَى } به چه معناست ؟‬

‫ن لَ يُ ْؤمِ ُ‬
‫ع ْنهَا مَ ْ‬
‫ص ّدّنكَ َ‬
‫ل يَ ُ‬
‫کلمه ( تردی) در آيه ‪ 16‬سوره طه { فَ َ‬
‫هلک شوی ‪.‬‬

‫ي فِيهَا‬
‫غ َنمِي وَِل َ‬
‫ش ِبهَا عَلَى َ‬
‫عصَايَ َأتَ َوكّأُ عََل ْيهَا وَأَ ُه ّ‬
‫کلمات ( أهش ـ مآرب) در آيه ‪ 18‬سوره طه { قَالَ هِيَ َ‬
‫خرَى } به چه معناست ؟‬‫مَآ ِربُ أُ ْ‬
‫أهش ‪ :‬برگ درختان را می ريزم ‪.‬‬
‫مآرب ‪ :‬جمع مأربة ‪ ،‬حوائج و منافع ‪.‬‬

‫کلمه ( عقدة ) در آيه ‪ 27‬سوره طه { وَاحْلُلْ عُ ْقدَ ًة مّن لّسَانِي } به چه معناست ؟‬

‫گره ‪.‬‬

‫شدُ ْد بِهِ أَزْرِي } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أزر) در آيه ‪ 31‬سوره طه { ا ْ‬
‫پشت و قوت ‪.‬‬

‫ك يَا مُوسَى } به چه معناست ؟‬

‫سؤَْل َ‬
‫ل قَدْ أُوتِيتَ ُ‬
‫کلمه (سوءل ) در آيه ‪ 36‬سوره طه { قَا َ‬
‫درخواست ‪.‬‬

‫عدُوّ لّي‬
‫خذْهُ َ‬
‫ل َيأْ ُ‬
‫ت فَا ْق ِذفِي ِه فِي ا ْليَ ّم فَ ْليُلْقِهِ ا ْل َي ّم بِالسّاحِ ِ‬
‫کلمه ( التابوت) در آيه ‪ 39‬سوره طه { أَنِ ا ْق ِذفِيهِ فِي التّابُو ِ‬
‫عيْنِي } به چه معناست ؟‬ ‫صنَعَ عَلَى َ‬ ‫حبّ ًة ّمنّي وَِلتُ ْ‬
‫عدُوّ لّهُ وَأَ ْل َقيْتُ عََل ْيكَ مَ َ‬
‫وَ َ‬
‫صندوق ‪.‬‬

‫ط َنعْ ُتكَ ِلنَفْسِي } به چه معناست ؟‬

‫صَ‬‫کلمه (إصطنعتک) در آيه ‪ 41‬سوره طه { وَا ْ‬
‫تو را برگزيدم ‪.‬‬

‫طغَى } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( يفرط ) در آيه ‪ 45‬سوره طه { قَالَ َرّبنَا ِإّننَا نَخَافُ أَن يَفْرُطَ عََل ْينَا َأوْ أَن يَ ْ‬
‫سبقت گيرد ‪ .‬پيش افتد ‪.‬‬

‫حيَ إَِل ْينَا أَنّ ا ْل َعذَابَ عَلَى مَن َكذّبَ َوتَوَلّى} به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( تولی ) در آيه ‪ 48‬سوره طه { ِإنّا َقدْ أُو ِ‬
‫پشت کرد ‪ .‬اعتراض نمود ‪ .‬روی گرداند ‪.‬‬

‫ل َفمَا بَالُ ا ْلقُرُونِ الُْولَى } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( بال ) در آيه ‪ 51‬سوره طه { قَا َ‬
‫حال و وضع ‪ .‬کارو بار ‪.‬‬

‫ت لُّوْلِي ال ّنهَى } به چه‬

‫ليَا ٍ‬
‫ك َ‬
‫ن فِي ذَِل َ‬
‫کلمه ( آولی النهی ) در آيه ‪ 54‬سوره طه { كُلُوا وَارْعَوْا َأ ْنعَا َمكُمْ إِ ّ‬
‫معناست ؟‬
‫عاقلن خردمندان ‪.‬‬

‫خرَى } به چه معناست ؟‬
‫جكُ ْم تَارَةً أُ ْ‬
‫خلَ ْقنَاكُمْ َوفِيهَا ُنعِيدُكُمْ َو ِم ْنهَا نُخْ ِر ُ‬
‫کلمه ( تارة ) در آيه ‪ 55‬سوره طه { ِم ْنهَا َ‬
‫دفعه ديگر ‪ .‬بار ديگر ‪.‬‬

‫‪86‬‬
 ‫ل نُخِْلفُ ُه نَحْنُ َولَ أَنتَ‬
‫ك مَوْعِداً ّ‬
‫ل بَ ْي َننَا َو َبيْ َن َ‬
‫جعَ ْ‬
‫سحْ ٍر ّمثْلِ ِه فَا ْ‬
‫کلمه ( مکانا سوی) در آيه ‪ 58‬سوره طه { فََل َن ْأتِ َيّنكَ بِ ِ‬
‫َمكَاناً سُوًى } به چه معناست ؟‬
‫مکان صاف و مسطح ‪.‬‬

‫ح َتكُ ْم ِب َعذَابٍ َو َقدْ‬

‫لّ كَذِبًا َفيُسْ ِ‬
‫کلمات ( يسحت ـ خاب ) در آيه ‪ 61‬سوره طه { قَالَ َلهُم مّوسَى َويَْلكُ ْم لَ َت ْفتَرُوا عَلَى ا ِ‬
‫ب مَنِ ا ْفتَرَى } به چه معناست ؟‬
‫خَا َ‬
‫يسحت ‪ :‬ريشه کن و نابود ميگرداند ‪.‬‬
‫خاب ‪ :‬نا اميد گرديد ‪ .‬شکست خورد ‪.‬‬

‫ضكُم بِسِحْرِ ِهمَا‬

‫ن يُرِيدَانِ أَن ُيخْرِجَاكُم مّنْ أَ ْر ِ‬
‫کلمه ( المثلی ) در آيه ‪ 63‬سوره طه { قَالُوا إِنْ َهذَانِ َلسَاحِرَا ِ‬
‫َو َيذْهَبَا بِطَرِي َق ِتكُمُ ا ْل ُمثْلَى } به چه معناست ؟‬
‫مونث أمثل به معنی افضل است ‪ ،‬يعنی بهتر و برتر ‪.‬‬

‫سعَى } به‬
‫سحْرِ ِهمْ َأّنهَا تَ ْ‬
‫خيّلُ إَِليْهِ مِن ِ‬
‫صّيهُمْ ُي َ‬
‫ع ِ‬
‫حبَاُلهُمْ وَ ِ‬
‫ل بَلْ أَ ْلقُوا َفِإذَا ِ‬
‫کلمه ( عصی ) در آيه ‪ 66‬سوره طه { قَا َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫جمع عصا ‪ ،‬چوبدستيها ‪.‬‬

‫س فِي نَفْسِهِ خِيفَ ًة مّوسَى } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أوجس ) در آيه ‪ 67‬سوره طه { فَأَ ْوجَ َ‬
‫احساس کرد ‪ .‬به دل افکند ‪ .‬به دل راه داد ‪.‬‬

‫ل يُفْلِحُ السّاحِرُ‬
‫ص َنعُوا َك ْيدُ سَاحِرٍ َو َ‬
‫ص َنعُوا ِإّنمَا َ‬
‫ف مَا َ‬
‫ق مَا فِي يَمِي ِنكَ تَلْ َق ْ‬
‫کلمه ( تلقف ) در آيه ‪ 69‬سوره طه { َوأَلْ ِ‬
‫حيْثُ َأتَى } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫تند مب بلعد ‪.‬‬

‫ن آذَنَ َلكُمْ ِإنّهُ َل َكبِي ُركُمُ اّلذِي عَّل َمكُمُ السّحْ َر‬‫ل آمَنتُمْ لَ ُه َقبْلَ أَ ْ‬
‫کلمات ( آذن ـ جذوع ) در آيه ‪ 71‬سوره طه { قَا َ‬
‫عذَاباً وََأبْقَى } به چه معناست ؟‬ ‫شدّ َ‬ ‫جذُوعِ النّخْلِ وََل َتعَْلمُنّ َأّينَا أَ َ‬ ‫لَصَّل َبنّكُ ْم فِي ُ‬
‫طعَنّ َأيْ ِد َيكُمْ وَأَ ْرجَُلكُم مّنْ خِلَفٍ َو ُ‬
‫لَقَ ّ‬
‫فَ ُ‬
‫آذن ‪ :‬اجازه دهم ‪.‬‬
‫جذوع ‪ :‬جمع جذع ساقه و تنه شاخه ‪.‬‬

‫ض مَا‬
‫ط َرنَا فَاقْ ِ‬
‫کلمه ( لن نوءثرک ) در آيه ‪ 72‬سوره طه { قَالُوا لَن نّ ْؤثِ َركَ عَلَى مَا جَاءنَا مِنَ ا ْل َبيّنَاتِ وَاّلذِي فَ َ‬
‫حيَاةَ الدّ ْنيَا } به چه معناست ؟‬
‫ت قَاضٍ ِإّنمَا تَقْضِي َهذِهِ الْ َ‬
‫أَن َ‬
‫هرگز تو را ترجيح نمی دهم و بر نمی گزينم ‪.‬‬

‫لْ ْنهَارُ خَاِلدِينَ فِيهَا َوذَِلكَ جَزَاء مَن تَ َزكّى}‬

‫ح ِتهَا ا َ‬
‫جرِي مِن تَ ْ‬
‫عدْنٍ تَ ْ‬
‫جنّاتُ َ‬
‫کلمه ( تزکی ) در آيه ‪ 76‬سوره طه { َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫خود را پاک داشت ‪.‬‬

‫ح ْينَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَسْ ِر ِب ِعبَادِي فَاضْ ِربْ َلهُمْ طَرِيقاً‬
‫کلمات ( أسر بعبادی ـ يبسا ) در آيه ‪ 77‬سوره طه { َولَ َقدْ أَوْ َ‬
‫ل تَخْشَى } به چه معناست ؟‬ ‫ف دَرَكاً َو َ‬
‫ل تَخَا ُ‬
‫ح ِر َيبَسًا ّ‬
‫فِي ا ْلبَ ْ‬
‫أسر بعبادی ‪ :‬شبانه بندگانم را کوچ بده ‪.‬‬
‫يبسا ‪ :‬خشک ‪.‬‬
‫کلمه (علی أثری ) در آيه ‪ 84‬سوره طه { قَالَ هُمْ أُولَء عَلَى َأثَرِي وَعَجِ ْلتُ إَِل ْيكَ رَبّ ِلتَ ْرضَى } به چه معناست‬
‫؟‬
‫بدنبال من ‪.‬‬

‫ضّلهُمُ السّامِرِيّ } به چه‬

‫ل فَِإنّا َق ْد َف َتنّا قَ ْو َمكَ مِن َبعْ ِدكَ وَأَ َ‬
‫کلمات ( فتنا ـ السامری ) در آيه ‪ 85‬سوره طه { قَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫فتنا ‪ :‬آزمايش کرديم ‪ .‬آزموديم ‪.‬‬
‫السامری ‪ :‬مردی از اهالی فلسطين بود و از اقليم سامره ‪ .‬او منافق بود و چنين وانمود می کرد که به موسی‬
‫ايمان دارد و کفر خود را مخفی می کرد ‪.‬‬

‫‪87‬‬
 ‫ل يَا قَ ْومِ أَلَ ْم َي ِع ْدكُمْ َرّبكُمْ وَعْداً حَسَناً‬
‫ضبَانَ أَسِفًا قَا َ‬
‫غ ْ‬ ‫کلمه ( أسفا ) در آيه ‪ 86‬سوره طه { َرَجَ َع مُوسَى إِلَى قَ ْومِهِ َ‬
‫عدِي } به چه معناست ؟‬ ‫خلَ ْفتُم مّوْ ِ‬
‫ب مّن ّرّبكُ ْم فَأَ ْ‬
‫ض ٌ‬
‫َأفَطَالَ عََل ْيكُمُ ا ْل َع ْهدُ َأمْ أَرَدتّمْ أَن يَحِلّ عََل ْيكُمْ غَ َ‬
‫غم زده و اندوهناک ‪.‬‬

‫حمّ ْلنَا أَ ْوزَارًا مّن زِينَةِ الْ َقوْ ِم فَ َق َذ ْفنَاهَا‬

‫ك ِبمَلْ ِكنَا وََل ِكنّا ُ‬
‫ع َد َ‬
‫کلمه ( ملک ) در آيه ‪ 87‬سوره طه { قَالُوا مَا َأخْلَ ْفنَا مَوْ ِ‬
‫َفكَذَِلكَ أَ ْلقَى السّامِ ِريّ } به چه معناست ؟‬
‫اختيار و توانايی ‪.‬‬

‫ك مَوْعِداً‬
‫ل مِسَاسَ وَإِنّ َل َ‬
‫ل َ‬
‫حيَاةِ أَن تَقُو َ‬
‫ك فِي الْ َ‬
‫ب فَإِنّ َل َ‬
‫ل فَاذْهَ ْ‬ ‫کلمات ( مساس ـ نسفا ) در آيه ‪ 97‬سوره طه { قَا َ‬
‫ن تُخَْلفَهُ وَانظُرْ إِلَى إَِل ِهكَ اّلذِي ظَ ْلتَ عََليْهِ عَاكِفاً ّلنُحَ ّر َقنّ ُه ثُمّ َلنَنسِ َفنّ ُه فِي ا ْليَ ّم نَسْفاً } به چه معناست ؟‬
‫لّ ْ‬
‫مساس ‪ :‬مخالطت و معاشرت ‪.‬‬
‫نسفا ‪ :‬از هم پاشيدن و پراکندن ‪.‬‬

‫ل يَوْمَ ا ْل ِقيَامَةِ وِزْراً } به چه معناست ؟‬

‫حمِ ُ‬
‫عنْ ُه فَِإنّ ُه يَ ْ‬
‫کلمه ( وزرا ) در آيه ‪ 100‬سوره طه { مَنْ أَعْرَضَ َ‬
‫بار سنگين ‪.‬‬

‫حمْلً } به چه معناست ؟‬
‫ن فِيهِ وَسَاء َلهُ ْم يَ ْومَ الْ ِقيَامَةِ ِ‬
‫کلمه ( حمل ) در آيه ‪ 101‬سوره طه { خَاِلدِي َ‬
‫بار‪.‬‬

‫خ فِي الصّورِ َو َنحْشُرُ ا ْلمُجْ ِرمِينَ يَ ْو َم ِئذٍ ُزرْقاً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( زرقا ) در آيه ‪ 102‬سوره طه { يَوْ َم يُنفَ ُ‬
‫جمع أزرق ‪ .‬کسی که صورتش بر اثر شدت درد و رنج تيره و کبود شده باشد ‪.‬‬

‫ن َب ْينَهُمْ إِن ّلبِ ْثتُمْ ِإلّ عَشْراً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( يتخافتون ) در آيه ‪ 103‬سوره طه { َيتَخَا َفتُو َ‬
‫با صدای آهسته بهم ميگويند ‪.‬‬

‫ل يَوْماً }‬
‫کلمه ( أمثلهم طريقة ) در آيه ‪ 104‬سوره طه { نَحْنُ أَعَْل ُم ِبمَا يَقُولُونَ ِإذْ يَقُولُ َأ ْمثَُلهُمْ طَرِيقَةً إِن ّلبِ ْثتُمْ ِإ ّ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫کسی که رأی او دادگرانه تر و به واقعيت نزديک تر است ‪.‬‬

‫صفْصَفاً } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( قاعا ـ صفصفا ) در آيه ‪ 106‬سوره طه { َفيَذَرُهَا قَاعاً َ‬
‫قاعا ‪ :‬فلت ‪ .‬زمين صاف و هموار ‪.‬‬
‫صفصفا ‪ :‬کامل مسطح و هموار و صاف ‪.‬‬

‫ل تَرَى فِيهَا عِوَجاً َولَ َأمْتاً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( عوج ـ أمتا ) در آيه ‪ 107‬سوره طه { َ‬
‫عوج ‪ :‬پيچ ‪ .‬نشيب ‪.‬‬
‫أمتا ‪ :‬فراز ‪ .‬برجستگی ‪ .‬بلندی ‪.‬‬

‫حمَنِ‬
‫لْصْوَاتُ لِلرّ ْ‬
‫شعَت ا َ‬
‫ي لَ عِوَجَ لَهُ َوخَ َ‬
‫کلمه ( الداعی ـ همسا ) در آيه ‪ 108‬سوره طه { يَ ْو َمئِ ٍذ يَ ّت ِبعُونَ الدّاعِ َ‬
‫سمَعُ ِإلّ َهمْساً } به چه معناست ؟‬
‫ل تَ ْ‬
‫فَ َ‬
‫الداعی ‪ :‬دعوت کننده ‪ .‬منادی ‪ .‬مراد إسرافيل است ‪.‬‬
‫همسا ‪ :‬صدای آهسته ‪.‬‬

‫حمَلَ ظُلْماً } به چه معناست ؟‬

‫ب مَنْ َ‬
‫عنَتِ ا ْلوُجُوهُ ِللْحَيّ الْ َقيّومِ َو َقدْ خَا َ‬
‫کلمه ( عنت ) در آيه ‪ 111‬سوره طه { وَ َ‬
‫عنت ‪ :‬خشوع و خضوع کرد ‪.‬‬

‫ل يَخَافُ ظُلْماً َولَ‬

‫ن فَ َ‬
‫ل مِنَ الصّالِحَاتِ وَهُ َو مُ ْؤمِ ٌ‬
‫کلمات ( ظلما ـ هضما ) در آيه ‪ 112‬سوره طه { َومَن َي ْعمَ ْ‬
‫هَضْماً } به چه معناست ؟‬
‫ظلما ‪ :‬مراد عقاب بدون سبب ‪ ،‬يا افزايش بر لغزشها و سيئات است ‪.‬‬
‫هضما ‪ :‬خوردن و کاستن ‪ .‬کم کردن حق کسی و وفا نکردن به ادای آن واجب ‪ .‬مراد کاستن از حسنات است ‪.‬‬

‫ن مِن‬
‫ل بِالْ ُقرْآ ِ‬
‫جمله و کلمه ( ل تعجل بالقرآن ـ يقضی ) در آيه ‪ 114‬سوره طه { َف َتعَالَى الُّ ا ْلمَِلكُ الْحَقّ َولَ َتعْجَ ْ‬
‫حيُهُ َوقُل رّبّ ِز ْدنِي عِلْماً } به چه معناست ؟‬
‫َقبْلِ أَن يُقْضَى إَِل ْيكَ وَ ْ‬
‫‪88‬‬
 ‫ل تعجل بالقرآن ‪ :‬مراد نهی از عجله ای است که پيامبر اسلم بهنگام دريافت وحی جهت فراگيری و حفظ قرآن‬
‫داشت ‪ ،‬و بدين خاطر با شتاب بدنبال فرشته وحی جبرييل امين ‪ ،‬آيات قرآنی را تکرار می فرمود ‪.‬‬
‫يقضی ‪ :‬به پايان رسانده است ‪.‬‬

‫ل َفنَسِيَ وََلمْ‬
‫ع ِهدْنَا إِلَى آدَ َم مِن َقبْ ُ‬
‫جمله و کلمات ( عهدنا إلی آدم ـ نسی ـ عزما ) در آيه ‪ 115‬سوره طه { وََل َقدْ َ‬
‫عزْماً } به چه معناست ؟‬‫جدْ لَهُ َ‬
‫نَ ِ‬
‫عهدنا إلی آدم ‪ :‬به آدم فرمان داديم ‪.‬‬
‫نسی ‪ :‬ترک کرد ‪ .‬مراد از نسيان در اينجا فراموش کردن مطلق نيست ‪ .‬زيرا بر فراموشی مطلق عتاب و‬
‫ملمتی وجود ندارد ‪.‬‬
‫عزما ‪ :‬تصميم و اراده استوار‪.‬‬

‫ضحَى } به چه معناست ؟‬
‫ظ َمُأ فِيهَا َولَ تَ ْ‬
‫ك لَ تَ ْ‬
‫کلمه ( ل تضحی) در آيه ‪ 119‬سوره طه { وََأّن َ‬
‫حرارت آفتاب سوزان به تو نمی خورد و گرما زده نمی گردی ‪.‬‬

‫جرَةِ ا ْلخُ ْلدِ َومُ ْلكٍ لّ‬

‫ل يَا آدَمُ َهلْ َأدُّلكَ عَلَى شَ َ‬
‫ن قَا َ‬
‫شيْطَا ُ‬
‫کلمه ( ل يبلی ) در آيه ‪ 120‬سوره طه { فَ َوسْوَسَ إَِليْهِ ال ّ‬
‫َيبْلَى } به چه معناست ؟‬
‫کهنه و فرسوده نمی شود ‪ .‬فنا پذير و زايل نمی گردد ‪.‬‬

‫جنّةِ‬
‫صفَانِ عََل ْي ِهمَا مِن وَرَقِ الْ َ‬
‫طفِقَا يَخْ ِ‬
‫کلمه ( غوی ) در آيه ‪ 121‬سوره طه { َفَأكَلَ ِم ْنهَا َف َبدَتْ َل ُهمَا سَوْآ ُت ُهمَا وَ َ‬
‫وَعَصَى آدَمُ َربّ ُه َفغَوَى } به چه معناست ؟‬
‫گمراه شد ‪.‬‬

‫ج َتبَاهُ َربّ ُه َفتَابَ عََليْهِ وَ َهدَى } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( إجتباه ) در آيه ‪ 122‬سوره طه { ثُمّ ا ْ‬
‫انتخابش کرد ‪.‬‬

‫عمَى‬
‫حشُرُ ُه يَوْمَ الْ ِقيَامَةِ أَ ْ‬
‫عرَضَ عَن ذِكْرِي فَإِنّ لَ ُه َمعِيشَةً ضَنكاً َونَ ْ‬
‫کلمه ( ضنکا ) در آيه ‪ 124‬سوره طه { َومَنْ أَ ْ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫تنگ ‪ .‬مراد سخت و پرنگرانی و اضطراب است ‪.‬‬

‫صبِرْ‬
‫کلمات ( قبل طلوع الشمس ـ قبل غروبها ـ من آناء الليل ـ أطراف النهار ) در آيه ‪ 130‬سوره طه { فَا ْ‬
‫سبّحْ وَأَطْرَافَ ال ّنهَارِ َلعَّلكَ‬
‫ل فَ َ‬
‫غرُو ِبهَا َومِنْ آنَاء الّليْ ِ‬
‫شمْسِ َو َقبْلَ ُ‬
‫طلُوعِ ال ّ‬
‫ح ْمدِ َرّبكَ َقبْلَ ُ‬
‫سبّحْ بِ َ‬
‫عَلَى مَا َيقُولُونَ َو َ‬
‫تَرْضَى } به چه معناست ؟‬
‫قبل طلوع الشمس ‪ :‬نماز صبح ‪.‬‬
‫قبل غروبها ‪ :‬نماز ظهر و عصر ‪.‬‬
‫أطراف النهار ‪ :‬نماز صبح و مغرب يا نماز صبح ‪.‬‬

‫حيَا ِة الدّنيَا ِلنَ ْف ِت َنهُمْ‬

‫ع ْي َنيْكَ إِلَى مَا َمّتعْنَا بِهِ أَ ْزوَاجًا ّمنْهُمْ زَهْرَةَ ا ْل َ‬
‫کلمه ( أزواجا ) در آيه ‪ 131‬سوره طه { َولَ َت ُمدّنّ َ‬
‫خيْرٌ وََأبْقَى } به چه معناست ؟‬
‫فِيهِ َورِزْقُ َرّبكَ َ‬
‫اصناف ‪.‬‬

‫ب مّن َقبْلِهِ َلقَالُوا َرّبنَا لَ ْولَ َأرْسَ ْلتَ إَِل ْينَا‬

‫کلمه (نذل و نخزی ) در آيه ‪ 134‬سوره طه { وَلَوْ َأنّا أَهَْل ْكنَاهُم ِب َعذَا ٍ‬
‫خزَى } به چه معناست ؟‬ ‫رَسُولً َف َنّتبِعَ آيَا ِتكَ مِن َقبْلِ أَن نّذِلّ َونَ ْ‬
‫در دنيا خوار و در آخرت رسوا شويم ‪.‬‬

‫ن مَنْ َأصْحَابُ الصّرَاطِ‬

‫س َتعَْلمُو َ‬
‫ص َفتَ َربّصُوا فَ َ‬
‫ل ّمتَ َربّ ٌ‬
‫ل كُ ّ‬
‫کلمات ( متربص ـ السوی) در آيه ‪ 135‬سوره طه { قُ ْ‬
‫السّوِيّ َومَنِ ا ْه َتدَى } به چه معناست ؟‬
‫متربص ‪ :‬منتظر ‪.‬‬
‫السوی ‪ :‬مستقيم ‪.‬‬

‫‪89‬‬
 ‫انبياء ‪:‬‬
‫س َت َمعُوهُ وَهُ ْم يَ ْل َعبُونَ } به چه‬
‫حدَثٍ ِإلّ ا ْ‬
‫کلمه ( محدث) در آيه ‪ 2‬سوره انبياء { مَا يَ ْأتِيهِم مّن ِذكْ ٍر مّن ّرّبهِم مّ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫تازه ‪.‬‬

‫ل بَشَرٌ‬
‫جوَى اّلذِينَ ظََلمُواْ هَلْ َهذَا ِإ ّ‬
‫سرّواْ النّ ْ‬
‫کلمات ( لهية ـ أسروا ) در آيه ‪ 3‬سوره انبياء { لَ ِهيَ ًة قُلُو ُبهُمْ وَأَ َ‬
‫ّمثُْلكُمْ َأ َفتَ ْأتُونَ السّحْرَ وَأَنتُ ْم ُتبْصِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫لهية ‪ :‬غافل و بی خبر ‪.‬‬
‫أسروا ‪ :‬پنهان داشتند و پوشيدند ‪.‬‬

‫ل ٍم بَلِ ا ْفتَرَا ُه بَلْ هُوَ شَاعِ ٌر فَ ْليَ ْأ ِتنَا بِآيَ ٍة َكمَا‬

‫ضغَاثُ أَحْ َ‬
‫ل قَالُواْ أَ ْ‬
‫کلمه ( أضغاث أحلم ) در آيه ‪ 5‬سوره انبياء { بَ ْ‬
‫أُ ْرسِلَ الَوّلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خوابهای آشفته و پريشان ‪.‬‬

‫ص ْمنَا مِن َق ْريَةٍ كَانَتْ ظَاِلمَةً وَأَنشَ ْأنَا َب ْعدَهَا قَوْماً آخَرِينَ } به چه‬
‫کلمه ( قصمنا ) در آيه ‪ 11‬سوره انبياء { َو َك ْم قَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫در هم شکسته ايم ‪ .‬مراد هلک کردن و نابود ساختن است ‪.‬‬

‫سنَا ِإذَا هُم ّمنْهَا يَ ْر ُكضُونَ } به چه‬

‫حسّوا بَأْ َ‬
‫کلمات ( أحسوا ـ يرکضون ) در آيه ‪ 12‬سوره انبياء { فََلمّا أَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫أحسوا ‪ :‬احساس کرده اند ‪ .‬پی برده اند ‪.‬‬
‫يرکضون ‪ :‬از ماده رکض به معنی تند دويدن ‪.‬‬

‫ل َفيَ ْد َمغُهُ َفِإذَا ُهوَ زَاهِقٌ َوَلكُمُ الْ َويْلُ‬

‫طِ‬‫ف بِالْحَقّ عَلَى ا ْلبَا ِ‬
‫ل نَ ْقذِ ُ‬
‫کلمات ( نقذف ـ يدمغه ) در آيه ‪ 18‬سوره انبياء { بَ ْ‬
‫ِممّا تَصِفُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نقذف ‪ :‬پرت می کنيم ‪.‬‬
‫يدمغه ‪ :‬جمجه و مغز سر آن را می شکافيم ‪.‬‬

‫س َتكْبِرُونَ عَنْ‬
‫ل يَ ْ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَْرْضِ َومَنْ عِندَ ُه َ‬
‫کلمه ( ل يستحسرون ) در آيه ‪ 19‬سوره انبياء { َولَ ُه مَن فِي ال ّ‬
‫سرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ستَحْ ِ‬
‫ل يَ ْ‬
‫عبَادَتِهِ َو َ‬
‫ِ‬
‫خسته و درمانده نمی شوند ‪.‬‬

‫ل يَ ْفتُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫سبّحُونَ الّليْلَ وَال ّنهَا َر َ‬
‫کلمه ( ل يفترون ) در آيه ‪ 20‬سوره انبياء { يُ َ‬
‫سست نمی شوند ‪.‬‬

‫خذُوا آِلهَةً مّنَ الَْ ْرضِ هُ ْم يُنشِرُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ينشرون ) در آيه ‪ 21‬سوره انبياء { أَ ِم اتّ َ‬
‫در آخرت مردگان را زنده می کنند ‪.‬‬

‫ض كَا َنتَا َرتْقاً‬

‫سمَاوَاتِ وَالَْرْ َ‬
‫ن كَفَرُوا أَنّ ال ّ‬
‫کلمات ( رتقا ـ فتقناهما ) در آيه ‪ 30‬سوره انبياء { َأوَلَ ْم يَرَ اّلذِي َ‬
‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫شيْءٍ حَيّ َأفَ َ‬
‫جعَ ْلنَا مِنَ ا ْلمَاء كُلّ َ‬
‫فَ َفتَ ْقنَا ُهمَا وَ َ‬
‫رتقا ‪ :‬چسپيده و متصل ‪.‬‬
‫فتقناهما ‪ :‬آن دو را از هم جدا و منفصل کرديم ‪.‬‬

‫سبُلً َلعَّلهُمْ‬
‫جعَ ْلنَا فِيهَا ِفجَاجاً ُ‬
‫لْرْضِ رَوَاسِيَ أَن َتمِي َد ِبهِمْ وَ َ‬
‫جعَ ْلنَا فِي ا َ‬
‫کلمه ( فجاجا) در آيه ‪ 31‬سوره انبياء { َو َ‬
‫َيهْ َتدُونَ} به چه معناست ؟‬
‫جمع فج ‪ ،‬راه گشاد ‪.‬‬

‫ستَطِيعُونَ َردّهَا َولَ هُمْ‬

‫ل يَ ْ‬
‫ل تَ ْأتِيهِم َب ْغتَةً َف َت ْب َهتُهُ ْم فَ َ‬
‫کلمات ( فتبهتهم ـ ل هم ينظرون ) در آيه ‪ 40‬سوره انبياء { بَ ْ‬
‫يُنظَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫فتبهتهم ‪ :‬پس ايشان را به دهشت و حيرت می اندازد ‪.‬‬

‫‪90‬‬
 ‫ل هم ينظرون ‪ :‬ايشان مهلت داه نمی شوند ‪.‬‬

‫ن بَلْ ُهمْ عَن ذِكْرِ َرّبهِم‬

‫حمَ ِ‬
‫ل مَن َيكْلَ ُؤكُم بِالّليْلِ وَال ّنهَا ِر مِنَ الرّ ْ‬
‫کلمه ( يکلوءکم ) در آيه ‪ 42‬سوره انبياء { قُ ْ‬
‫ّمعْرِضُونَ } به چه معناست ؟‬
‫شما را محفوظ و حمايت می کند ‪.‬‬

‫سهِمْ َولَ هُم ّمنّا‬

‫صرَ أَنفُ ِ‬
‫ستَطِيعُونَ نَ ْ‬
‫ل يَ ْ‬
‫کلمه ( يصحبون ) در آيه ‪ 43‬سوره انبياء { أَمْ َلهُمْ آِلهَ ٌة َتمْ َن ُعهُم مّن دُو ِننَا َ‬
‫حبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫يُصْ َ‬
‫پناه داده می شوند ‪.‬‬

‫ن يَا َويَْلنَا ِإنّا ُكنّا ظَاِلمِينَ } به چه‬

‫عذَابِ َرّبكَ َل َيقُولُ ّ‬
‫س ْتهُ ْم نَ ْفحَ ٌة مّنْ َ‬
‫کلمه ( نفحة ) در آيه ‪ 46‬سوره انبياء { َوَلئِن مّ ّ‬
‫معناست ؟‬
‫وزشی ‪ ،‬مراد کمی و اندکی است ‪.‬‬

‫صنَا َمكُم َبعْدَ أَن تُوَلّوا ُم ْدبِرِينَ } به چه معناست ؟‬

‫لّ لَكِيدَنّ َأ ْ‬
‫کلمه ( لکيدن ) در آيه ‪ 57‬سوره انبياء { َوتَا ِ‬
‫حتما نقشه نابودی بتها را می کشم ‪.‬‬

‫جعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫جذَاذاً ِإلّ َكبِيراً ّلهُمْ َلعَّلهُمْ إَِليْهِ يَ ْر ِ‬
‫جعََلهُمْ ُ‬
‫کلمه ( جذاذا ) در آيه ‪ 58‬سوره انبياء { َف َ‬
‫تکه تکه ‪ .‬قطعه قطعه ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا صَالِحِينَ } به چه‬

‫ب نَافِلَةً َوكُلّ َ‬
‫کلمه ( نافلة ) در آيه ‪ 72‬سوره انبياء { وَوَ َه ْبنَا لَهُ ِإسْحَاقَ َو َيعْقُو َ‬
‫معناست ؟‬
‫عطيه و ارمغان ‪.‬‬

‫ج ْينَاهُ وَأَهْلَ ُه مِنَ ا ْلكَ ْربِ ا ْلعَظِيمِ}‬

‫ج ْبنَا لَ ُه َفنَ ّ‬
‫ستَ َ‬
‫ل فَا ْ‬
‫کلمه ( الکرب ) در آيه ‪ 76‬سوره انبياء { َونُوحاً ِإذْ نَادَى مِن َقبْ ُ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫غم و اندوه ‪.‬‬

‫غنَمُ‬
‫ت فِيهِ َ‬
‫ن فِي الْحَ ْرثِ ِإ ْذ نَفَشَ ْ‬
‫ح ُكمَا ِ‬
‫سَليْمَانَ ِإذْ يَ ْ‬
‫کلمات ( الحرث ـ نفشت) در آيه ‪ 78‬سوره انبياء { َودَاوُودَ وَ ُ‬
‫ح ْك ِمهِمْ شَا ِهدِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ا ْلقَوْمِ َو ُكنّا ِل ُ‬
‫الحرث ‪ :‬زراعت ‪ .‬کشتزار ‪.‬‬
‫نفشت ‪ :‬پخش و پراکنده شدن ‪.‬‬

‫سكُ ْم َفهَلْ أَنتُمْ‬

‫ص َنكُم مّن بَأْ ِ‬
‫ص ْنعَةَ َلبُوسٍ ّل ُكمْ ِلتُحْ ِ‬
‫کلمات ( صنعة ـ لبوس) در آيه ‪ 80‬سوره انبياء { وَعَّل ْمنَاهُ َ‬
‫شَاكِرُونَ} به چه معناست ؟‬
‫صنعة ‪ :‬ساختن ‪.‬‬
‫لبوس ‪ :‬لباس ‪.‬‬

‫ن ذَِلكَ َو ُكنّا َلهُمْ‬

‫عمَلً دُو َ‬
‫شيَاطِينِ مَن َيغُوصُونَ لَهُ َو َي ْعمَلُونَ َ‬
‫کلمه ( يغوصون ) در آيه ‪ 82‬سوره انبياء { َومِنَ ال ّ‬
‫حَافِظِينَ } به چه معناست ؟‬
‫غواصی می کردند ‪.‬‬

‫ب ُمغَاضِبًا فَظَنّ أَن لّن نّ ْقدِرَ‬

‫کلمه ( ذالنون ـ لن نقدر عليه ـ الظلمات) در آيه ‪ 87‬سوره انبياء { َوذَا النّونِ إِذ ذّهَ َ‬
‫ت مِنَ الظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫سبْحَا َنكَ ِإنّي كُن ُ‬
‫عََليْهِ َفنَادَى فِي الظُّلمَاتِ أَن لّ إِلَهَ ِإلّ أَنتَ ُ‬
‫ذا النون ‪ :‬ماهيدار ‪ ،‬صاحب ماهی ‪ ،‬مراد يونس است ‪.‬‬
‫لن نقدر عليه ‪ :‬بر او سخت و تنگ نمی گيريم ‪.‬‬
‫الظلمات ‪ :‬تاريکی های شب و دل دريا و اندرون شکم ماهی ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَاهَا وَا ْب َنهَا آيَةً‬

‫حنَا وَ َ‬
‫خنَا فِيهَا مِن رّو ِ‬
‫جهَا َفنَ َف ْ‬
‫ت َفرْ َ‬
‫صنَ ْ‬
‫کلمه ( أحصنت) در آيه ‪ 91‬سوره انبياء { وَاّلتِي أَحْ َ‬
‫لّ ْلعَاَلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫مصون و محفوظ داشت ‪.‬‬

‫‪91‬‬
 ‫ب يَنسِلُونَ‬
‫حدَ ٍ‬
‫ت َيأْجُوجُ َومَأْجُوجُ وَهُم مّن كُلّ َ‬
‫حتّى ِإذَا ُفتِحَ ْ‬
‫کلمات ( حدب ـ ينسلون ) در آيه ‪ 96‬سوره انبياء { َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫حدب ‪ :‬زمين بلند و مرتفع ‪.‬‬
‫ينسلون ‪ :‬شتاب می گيرند ‪.‬‬

‫ق فَِإذَا هِيَ شَاخِصَةٌ َأبْصَارُ اّلذِينَ َكفَرُوا يَا َويَْلنَا َقدْ‬

‫عدُ ا ْلحَ ّ‬
‫کلمه ( شاخصة ) در آيه ‪ 97‬سوره انبياء { وَا ْقتَرَبَ الْوَ ْ‬
‫ل ُكنّا ظَاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬‫ُكنّا فِي غَ ْفلَ ٍة مّنْ َهذَا بَ ْ‬
‫خيره شده ‪ .‬مات برده ‪.‬‬

‫ج َهنّمَ أَنتُمْ َلهَا وَا ِردُونَ } به چه‬

‫صبُ َ‬
‫ن مِن دُونِ الِّ حَ َ‬
‫کلمه ( حصب ) در آيه ‪ 98‬سوره انبياء { ِإّنكُمْ َومَا َت ْعبُدُو َ‬
‫معناست ؟‬
‫آتشگيره هيزم ‪.‬‬

‫س َمعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( زفير ) در آيه ‪ 100‬سوره انبياء { َلهُ ْم فِيهَا َزفِيرٌ وَ ُه ْم فِيهَا لَ يَ ْ‬
‫صدايی که در گلو شکسته شود و به سبب غم و اندوه با زحمت اداء گردد ‪.‬‬

‫سهُمْ خَاِلدُونَ } به چه‬

‫ش َتهَتْ أَنفُ ُ‬
‫سهَا وَ ُه ْم فِي مَا ا ْ‬
‫س َمعُونَ حَسِي َ‬
‫ل يَ ْ‬
‫کلمه ( حسيسها ) در آيه ‪ 102‬سوره انبياء { َ‬
‫معناست ؟‬
‫صدای آتش ‪.‬‬

‫ل ِئكَةُ َهذَا يَ ْو ُمكُمُ اّلذِي كُنتُمْ‬

‫لْ ْكبَرُ َو َتتَلَقّا ُهمُ ا ْلمَ َ‬
‫ل يَحْ ُز ُنهُمُ الْفَ َزعُ ا َ‬
‫کلمه ( تتلقاهم ) در آيه ‪ 103‬سوره انبياء { َ‬
‫تُوعَدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫پذيره ايشان می گردند ‪.‬‬

‫ب َكمَا َبدَ ْأنَا أَوّلَ خَلْقٍ‬

‫طيّ السّجِلّ ِل ْلكُتُ ِ‬
‫سمَاء كَ َ‬
‫کلمات ( نطوی ـ السجل ) در آيه ‪ 104‬سوره انبياء { يَ ْو َم نَطْوِي ال ّ‬
‫ّنعِيدُهُ وَعْداً عََل ْينَا ِإنّا ُكنّا فَاعِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫نطوی ‪ :‬جمع می گردانيم ‪.‬‬
‫السجل ‪ :‬اوراقی که مطالب را روی آن می نگارند ‪.‬‬

‫ل آذَنتُكُمْ عَلَى سَوَاء وَإِنْ َأدْرِي َأقَرِيبٌ أَم‬

‫کلمات ( آذنتکم ـ علی سواء) در آيه ‪ 109‬سوره انبياء { فَإِن تَوَلّوْا َفقُ ْ‬
‫َبعِيدٌ مّا تُوعَدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫آذنتکم ‪ :‬به شما اطلع دادم و با خبرتان کردم ‪.‬‬
‫علی سواء ‪ :‬بطور يکسان ‪ .‬بدون استثناء ‪.‬‬
‫حج ‪:‬‬
‫ل ذَاتِ‬
‫ضعَتْ َوتَضَ ُع كُ ّ‬
‫عمّا أَ ْر َ‬
‫ضعَةٍ َ‬
‫ل مُ ْر ِ‬
‫ل كُ ّ‬
‫کلمات ( تذهل ـ مرضعه ) در آيه ‪ 2‬سوره حج { يَ ْو َم تَرَ ْو َنهَا تَذْهَ ُ‬
‫شدِيدٌ } به چه معناست ؟‬ ‫عذَابَ الِّ َ‬ ‫سكَارَى وََلكِنّ َ‬‫سكَارَى َومَا هُم بِ ُ‬
‫حمَْلهَا َوتَرَى النّاسَ ُ‬
‫حمْلٍ َ‬
‫َ‬
‫تذهل ‪ :‬رها و فراموش می کند ‪.‬‬
‫مرضعه ‪ :‬زن شير دهی که پستان در دهان نوزاد نهاده و به شير دادن مشغول است ‪.‬‬
‫سکاری ‪ :‬جمع سکران مستان ‪.‬‬

‫کلمات ( علقة ـ مضغة ـ مخلقة ـ غير مخلقة ـ نقر ـ أرذل العمر ـ هاودة ـ إهتزت ـ ربت ) در آيه ‪ 5‬سوره حج {‬
‫ش ّدكُمْ َومِنكُم مّن يُتَ َوفّى َومِنكُم مّن يُ َردّ ِإلَى َأ ْرذَلِ ا ْل ُعمُرِ‬ ‫ل ثُمّ ِل َتبُْلغُوا أَ ُ‬ ‫جكُمْ طِفْ ً‬ ‫سمّى ثُ ّم ُنخْرِ ُ‬
‫ل مّ َ‬
‫الَْرْحَا ِم مَا نَشَاء إِلَى َأجَ ٍ‬
‫ج َبهِيجٍ }‬ ‫ت مِن كُلّ زَ ْو ٍ‬ ‫شيْئاً َوتَرَى الَْ ْرضَ هَا ِمدَةً َفِإذَا أَنزَ ْلنَا عََل ْيهَا ا ْلمَاء ا ْهتَزّتْ وَ َربَتْ َوأَن َبتَ ْ‬ ‫ِل َكيْلَ َيعْلَ َم مِن َبعْدِ عِلْمٍ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫علقة ‪ :‬خون بسته زالو گونه ‪.‬‬
‫مضغة ‪ :‬قطعه گوشتی بدان شکل و اندازه که جويده شود ‪.‬‬
‫مخلقة ‪ :‬تام الخلقه دارای شکل و اندام ‪.‬‬
‫غير مخلقه ‪ :‬ناقص الخلقه ‪.‬‬
‫نقر ‪ :‬نگاه ميداريم ‪.‬‬
‫أرذل العمر ‪ :‬پست ترين مرحله عمر ‪.‬‬
‫‪92‬‬
 ‫هامدة ‪ :‬خشک و خاموش ‪.‬‬
‫إهتزت ‪ :‬به حرکت و تکان می افتد ‪.‬‬
‫ربت ‪ :‬با ل آمدن و پفيده شدن ‪.‬‬

‫خزْيٌ‬
‫سبِيلِ الِّ لَ ُه فِي الدّ ْنيَا ِ‬
‫کلمات ( ثانی ـ عطف ـ ثانی عطفه) در آيه ‪ 9‬سوره حج {ثَانِيَ عِطْفِهِ ِليُضِلّ عَن َ‬
‫عذَابَ الْحَرِيقِ } به چه معناست ؟‬
‫َوُنذِيقُ ُه يَوْمَ الْ ِقيَامَةِ َ‬
‫ثانی ‪ :‬پيچاننده ‪ .‬برگرداننده ‪.‬‬
‫عطف ‪ :‬پهلو ‪ .‬جانب ‪.‬‬
‫ثانی عطفه ‪ :‬پهلوی خود را پيچ می دهد ‪ .‬پهلو پيچ دادن مترادف است با رو گردانی ‪.‬‬

‫ف فَإِنْ َأصَابَهُ‬
‫س مَن َي ْعبُدُ الَّ عَلَى حَ ْر ٍ‬ ‫کلمات ( حرف ـ يعبدال علی حرف ) در آيه ‪ 11‬سوره حج { َومِنَ النّا ِ‬
‫خسْرَانُ ا ْل ُمبِينُ } به چه معناست ؟‬ ‫خرَ َة ذَِلكَ هُوَ الْ ُ‬
‫خسِ َر ال ّد ْنيَا وَالْ ِ‬
‫جهِهِ َ‬
‫ن بِهِ وَإِنْ أَصَا َبتْهُ ِف ْتنَةٌ انقَلَبَ عَلَى وَ ْ‬
‫طمَأَ ّ‬
‫خيْرٌ ا ْ‬
‫َ‬
‫حرف ‪ :‬لبه ‪ .‬کناره ‪.‬‬
‫يعبدال علی حرف ‪ :‬مراد متزلزل و مذبذب بودن در پذيرش فرمان يزدان و ايمان به اسلم است ‪.‬‬

‫سمَاء‬
‫سبَبٍ إِلَى ال ّ‬
‫لّ فِي ال ّدنْيَا وَالْخِرَ ِة فَ ْل َي ْمدُ ْد بِ َ‬
‫ن يَظُنّ أَن لّن يَنصُرَهُ ا ُ‬
‫کلمه ( سبب ) در آيه ‪ 15‬سوره حج { مَن كَا َ‬
‫ل يُذْ ِهبَنّ َك ْيدُهُ مَا َيغِيظُ } به چه معناست ؟‬
‫ثُمّ ِليَقْطَ ْع فَ ْليَنظُرْ َه ْ‬
‫ريسمان ‪ .‬وسيله ‪.‬‬

‫کلمه ( المجوس ) در آيه ‪ 17‬سوره حج {إِنّ اّلذِينَ آ َمنُوا وَاّلذِينَ هَادُوا وَالصّا ِبئِينَ وَالنّصَارَى وَا ْلمَجُوسَ وَاّلذِينَ‬
‫شهِيدٌ } به چه معناست ؟‬ ‫شيْءٍ َ‬ ‫ل َبيْ َنهُ ْم يَوْمَ الْ ِقيَامَةِ إِنّ الَّ عَلَى كُلّ َ‬
‫لّ يَ ْفصِ ُ‬
‫ش َركُوا إِنّ ا َ‬
‫أَ ْ‬
‫زردشتيان ‪.‬‬

‫صهَ ُر بِ ِه مَا فِي بُطُو ِنهِمْ وَالْجُلُودُ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( يصهر) در آيه ‪ 20‬سوره حج {يُ ْ‬
‫ذوب و گداخته می گردد ‪ .‬پخته می شود ‪.‬‬

‫حدِيدٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( مقامع ) در آيه ‪ 21‬سوره حج { وََلهُم مّقَامِعُ مِنْ َ‬
‫تازيانه ‪ .‬گرز ‪.‬‬

‫جدِ الْحَرَامِ اّلذِي‬

‫سِ‬‫سبِيلِ الِّ وَا ْلمَ ْ‬
‫صدّونَ عَن َ‬
‫ن كَ َفرُوا َويَ ُ‬ ‫کلمات ( الباد ـ بإلحاد ) در آيه ‪ 25‬سوره حج { إِنّ اّلذِي َ‬
‫عذَابٍ أَلِيمٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ف فِيهِ وَا ْلبَادِ َومَن يُ ِردْ فِي ِه بِإِ ْلحَا ٍد بِظُلْ ٍم ُن ِذقْهُ مِنْ َ‬
‫جعَ ْلنَاهُ لِلنّاسِ سَوَاء ا ْلعَاكِ ُ‬
‫َ‬
‫الباد ‪ :‬از باديه آينده ‪ .‬مراد زوار و حجاجی است که از اطراف و اکناف به مکه می آيند ‪.‬‬
‫بإلحاد ‪ :‬يعنی انحراف از حد اعتدال ‪.‬‬

‫طهّ ْر َبيْتِيَ لِلطّائِفِينَ‬

‫شيْئاً َو َ‬
‫ك بِي َ‬
‫ل تُشْ ِر ْ‬
‫کلمه ( بوأ نا ) در آيه ‪ 26‬سوره حج {وَِإ ْذ بَوّ ْأنَا لِبْرَاهِي َم َمكَانَ ا ْل َبيْتِ أَن ّ‬
‫وَا ْلقَا ِئمِينَ وَال ّركّعِ السّجُودِ } به چه معناست ؟‬
‫آماده ساختيم ‪ .‬وارد کرديم ‪ .‬شناسانديم ‪.‬‬

‫ج يَ ْأتُوكَ ِرجَالً وَعَلَى كُلّ‬

‫س بِالْحَ ّ‬
‫کلمات ( رجال ـ ضامر ـ فج عميق ) در آيه ‪ 27‬سوره حج {وََأذّن فِي النّا ِ‬
‫عمِيقٍ } به چه معناست ؟‬‫ل فَجّ َ‬
‫ضَامِ ٍر يَ ْأتِينَ مِن كُ ّ‬
‫رجال ‪ :‬جمع راجل ‪ :‬پيادگان ‪.‬‬
‫ضامر ‪ :‬شتر لغر و باريک اندام ‪.‬‬
‫فج عميق ‪ :‬راه دور ‪.‬‬

‫لّ فِي َأيّا ٍم ّمعْلُومَاتٍ‬

‫شهَدُوا َمنَافِعَ َلهُمْ َويَ ْذكُرُوا اسْمَ ا ِ‬
‫کلمات ( بهيمة النعام ـ البائس ) در آيه ‪ 28‬سوره حج {ِليَ ْ‬
‫ط ِعمُوا ا ْلبَائِسَ ا ْلفَقِيرَ } به چه معناست ؟‬ ‫لْ ْنعَا ِم َفكُلُوا ِم ْنهَا وَأَ ْ‬
‫عَلَى مَا رَ َز َقهُم مّن َبهِيمَةِ ا َ‬
‫بهيمة النعام ‪ :‬چهار پايان اهلی ‪.‬‬
‫البائس ‪ :‬سخت نيازمند ‪ .‬مستمند ‪.‬‬

‫کلمات ( ليقضوا ـ تفث ـ العتيق ) در آيه ‪ 29‬سوره حج { ُثمّ ْليَقْضُوا تَ َف َثهُمْ وَ ْليُوفُوا ُنذُورَهُمْ وَ ْليَطّ ّوفُوا بِا ْل َبيْتِ‬
‫ا ْل َعتِيقِ } به چه معناست ؟‬
‫ليقضوا ‪ :‬به پايان برسانند ‪ .‬بر طرف سازند ‪.‬‬
‫‪93‬‬
 ‫تفث ‪ :‬چرک و کثافت و آلودگی ‪.‬‬
‫العتيق ‪ :‬عتيق چيزی است که از نظر مکان يا زمان و يا مرتبه متقدم باشد ‪ .‬آزاد از تسلط جباران و قلدران ‪.‬‬

‫خيْرٌ لّهُ عِندَ َربّهِ وَُأحِلّتْ‬

‫لّ َفهُوَ َ‬
‫ح ُرمَاتِ ا ِ‬
‫کلمات (الوثان ـ قول الزور ) در آيه ‪ 30‬سوره حج { ذَِلكَ َومَن ُيعَظّمْ ُ‬
‫جتَ ِنبُوا قَوْلَ الزّورِ} به چه معناست ؟‬ ‫س مِنَ الَْ ْوثَانِ وَا ْ‬
‫ج َت ِنبُوا الرّجْ َ‬
‫ل مَا ُيتْلَى عََل ْيكُ ْم فَا ْ‬
‫لْ ْنعَامُ ِإ ّ‬
‫َلكُمُ ا َ‬
‫الوثان ‪ :‬بت ها ‪.‬‬
‫قول الزور ‪ :‬افتراء ‪.‬‬

‫سمَاء َفتَخْطَفُهُ‬
‫خ ّر مِنَ ال ّ‬
‫لّ َفكََأّنمَا َ‬
‫ش ِركْ بِا ِ‬
‫ن بِهِ َومَن يُ ْ‬
‫غيْ َر مُشْ ِركِي َ‬
‫حنَفَاء لِّ َ‬
‫کلمه ( سحيق ) در آيه ‪ 31‬سوره حج { ُ‬
‫سحِيقٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ح فِي َمكَانٍ َ‬
‫طيْرُ َأ ْو َتهْوِي بِهِ الرّي ُ‬
‫ال ّ‬
‫بسيار ژرف ‪ .‬دور افتاده ‪.‬‬

‫سمّى ثُ ّم َمحِّلهَا إِلَى ا ْل َبيْتِ ا ْل َعتِيقِ } به چه‬

‫ل مّ َ‬
‫کلمه ( محلها ) در آيه ‪ 33‬سوره حج { َلكُ ْم فِيهَا َمنَافِعُ إِلَى َأجَ ٍ‬
‫معناست ؟‬
‫محل و يا زمان حلل بودن ذبح ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا مَنسَكاً ِل َيذْكُرُوا اسْمَ الِّ عَلَى مَا رَ َز َقهُم مّن‬
‫کلمات ( منسکا ـ المخبتين ) در آيه ‪ 34‬سوره حج {وَِلكُلّ ُأمّةٍ َ‬
‫خ ِبتِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫سِلمُوا َوبَشّرِ ا ْلمُ ْ‬
‫ح ٌد فَلَهُ أَ ْ‬
‫لْنْعَا ِم فَإَِل ُهكُمْ ِإلَهٌ وَا ِ‬
‫َبهِيمَةِ ا َ‬
‫منسکا ‪ :‬عبادت ‪.‬‬
‫المخبتين ‪ :‬افراد متواضع ‪.‬‬

‫ت قُلُو ُبهُمْ وَالصّابِرِينَ عَلَى مَا َأصَا َبهُمْ وَا ْل ُمقِيمِي‬

‫کلمه ( وجلت ) در آيه ‪ 35‬سوره حج {اّلذِينَ ِإذَا ُذكِرَ الُّ َوجِلَ ْ‬
‫الصّلَةِ َو ِممّا رَ َز ْقنَا ُه ْم يُنفِقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫به خوف و هراس افتاد ‪.‬‬

‫خيْرٌ‬
‫شعَائِرِ الِّ َلكُ ْم فِيهَا َ‬ ‫جعَ ْلنَاهَا َلكُم مّن َ‬ ‫کلمات ( البدن ـ صواف ـ القانع ـ المعتر) در آيه ‪ 36‬سوره حج { وَا ْلُبدْنَ َ‬
‫ط ِعمُوا الْقَانِعَ وَا ْل ُم ْعتَرّ َكذَِلكَ سَخّ ْرنَاهَا َلكُمْ َلعَّلكُمْ‬
‫جنُو ُبهَا َفكُلُوا ِم ْنهَا وََأ ْ‬
‫جبَتْ ُ‬
‫ف َفِإذَا وَ َ‬
‫فَا ْذكُرُوا اسْمَ الِّ عََل ْيهَا صَوَا ّ‬
‫شكُرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫تَ ْ‬
‫البدن ‪ :‬جمع بدنة ‪ .‬شتران چاق و فربه وتنومند ‪.‬‬
‫صواف ‪ :‬جمع صافة ‪ ،‬بر پا ايستاده و صف کشيده ‪.‬‬
‫القانع ‪ :‬مستمندی که عفيف النفس است و دست تکدی دراز نمی کند و يا اينکه بدانچه بدو دهند راضی می گردد‬
‫و الحاح و اصرار نمی کند ‪.‬‬
‫المعتر ‪ :‬فقيری که آشکارا دست تکدی دراز و با الحاح و اصرار از طرف درخواست می کند ‪.‬‬

‫ب كُلّ خَوّانٍ َكفُورٍ } به چه‬

‫ح ّ‬
‫لّ لَ يُ ِ‬
‫لّ يُدَافِعُ عَنِ اّلذِينَ آ َمنُوا إِنّ ا َ‬
‫کلمه ( خوان ) در آيه ‪ 38‬سوره حج { إِنّ ا َ‬
‫معناست ؟‬
‫بسيار خيانت کار ‪.‬‬

‫حقّ ِإلّ أَن يَقُولُوا َرّبنَا الُّ وَلَ ْولَ‬ ‫خرِجُوا مِن ِديَارِ ِه ْم ِبغَيْرِ َ‬ ‫کلمات (صوامع ـ بيع ) در آيه ‪ 40‬سوره حج {اّلذِينَ أُ ْ‬
‫لّ مَن‬ ‫صرَنّ ا ُ‬ ‫لّ َكثِيراً َوَليَن ُ‬
‫جدُ ُي ْذكَ ُر فِيهَا اسْمُ ا ِ‬‫ضهُم ِب َبعْضٍ ّل ُهدّمَتْ صَوَامِعُ َو ِبيَعٌ َوصَلَوَاتٌ َومَسَا ِ‬
‫س َبعْ َ‬
‫َدفْعُ الِّ النّا َ‬
‫يَنصُرُهُ إِنّ الَّ َلقَ ِويّ عَزِيزٌ } به چه معناست ؟‬
‫صوامع ‪ :‬جمع صومعه ‪ ،‬ديرها ‪ .‬محل رهبانيت راهبان که اسلم آن را منسوخ کرده است ‪.‬‬
‫بيع ‪ :‬جمع بيعه ‪ ،‬کليساها ‪.‬‬

‫خ ْذتُهُ ْم َف َكيْفَ‬
‫ب مُوسَى َفَأمَْليْتُ لِ ْلكَا ِفرِينَ ثُمّ َأ َ‬
‫ب َمدْيَنَ َو ُكذّ َ‬
‫کلمه ( أمليت ـ نکير ) در آيه ‪ 44‬سوره حج {وََأصْحَا ُ‬
‫ن َنكِيرِ } به چه معناست ؟‬
‫كَا َ‬
‫آمليت ‪ :‬مهلت داده ام ‪.‬‬
‫نکير ‪ :‬زشت دانستنم و ناپسنديدنم ‪.‬‬

‫شهَا َو ِبئْرٍ ّمعَطّلَةٍ‬

‫کلمه ( مشيد ) در آيه ‪ 45‬سوره حج { َفكََأيّن مّن َق ْريَةٍ أَ ْهَل ْكنَاهَا وَ ِهيَ ظَاِلمَةٌ َفهِيَ خَا ِويَةٌ عَلَى عُرُو ِ‬
‫ص ٍر مّشِيدٍ } به چه معناست ؟‬
‫َوقَ ْ‬
‫استوار ‪ .‬برافراشته ‪ .‬آراسته ‪.‬‬
‫‪94‬‬
‫خبِتَ لَ ُه ُقلُو ُبهُمْ وَإِنّ‬
‫ق مِن ّرّبكَ َفيُ ْؤ ِمنُوا بِهِ َفتُ ْ‬
‫حّ‬‫کلمه ( تخبت ) در آيه ‪ 53‬سوره حج {وَِل َيعْلَمَ اّلذِينَ أُوتُوا ا ْلعِ ْلمَ َأنّهُ الْ َ‬
‫ستَقِيمٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ط مّ ْ‬
‫صرَا ٍ‬
‫الَّ َلهَادِ اّلذِينَ آ َمنُوا ِإلَى ِ‬
‫خضوع و خشوع کند ‪.‬‬

‫حتّى تَ ْأ ِت َيهُمُ السّاعَ ُة َبغْتَةً أَ ْو يَ ْأ ِت َيهُمْ‬

‫کلمه ( مرية ) در آيه ‪ 55‬سوره حج { َولَ يَزَالُ اّلذِينَ كَ َفرُوا فِي ِم ْريَةٍ ّمنْهُ َ‬
‫ب يَوْمٍ عَقِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫عذَا ُ‬
‫َ‬
‫شک و ترديد ‪.‬‬

‫سمِيعٌ‬
‫ل فِي ال ّنهَارِ َويُولِجُ ال ّنهَا َر فِي الّليْلِ وَأَنّ الَّ َ‬
‫لّ يُولِجُ الّليْ َ‬
‫ك بِأَنّ ا َ‬
‫کلمه ( يولج ) در آيه ‪ 61‬سوره حج { ذَِل َ‬
‫بَصِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫داخل می کند ‪.‬‬

‫ض ُمخْضَرّةً إِنّ الَّ‬ ‫صبِحُ الَْرْ ُ‬

‫سمَا ِء مَا ًء َفتُ ْ‬‫ل مِنَ ال ّ‬ ‫کلمه ( مخضرة ) در آيه ‪ 63‬سوره حج { أََل ْم تَرَ أَنّ الَّ أَنزَ َ‬
‫خبِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫لَطِيفٌ َ‬
‫سبز و خرم ‪.‬‬
‫ن كَفَرُوا ا ْلمُنكَرَ‬‫ف فِي ُوجُوهِ اّلذِي َ‬
‫ت َتعْرِ ُ‬ ‫جمله ( يکادون يسطون) در آيه ‪ 72‬سوره حج { وَِإذَا ُتتْلَى عََل ْيهِ ْم آيَا ُتنَا َبيّنَا ٍ‬
‫ن كَ َفرُوا َو ِبئْسَ ا ْلمَصِيرُ } به‬ ‫عدَهَا الُّ اّلذِي َ‬
‫ن َيتْلُونَ عََل ْيهِمْ آيَا ِتنَا قُلْ َأفَُأ َنّب ُئكُم بِشَ ّر مّن ذَلِكُمُ النّارُ وَ َ‬
‫ن بِاّلذِي َ‬
‫َيكَادُونَ يَسْطُو َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫نزديک است پا شوند و حمله ور گردند ‪.‬‬

‫مومنون ‪:‬‬
‫جهِمْ حَا ِفظُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( فروج ) در آيه ‪ 5‬سوره مومنون { وَاّلذِينَ ُهمْ لِ ُفرُو ِ‬
‫جمع فرج ‪ ،‬عورت ‪.‬‬

‫ن ا ْب َتغَى وَرَاء ذَِلكَ َفأُوَْل ِئكَ ُهمُ ا ْلعَادُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( العادون ) در آيه ‪ 7‬سوره مومنون { َفمَ ِ‬
‫تجاوزگران ‪.‬‬

‫ع ْهدِهِمْ رَاعُونَ } به چه معناست ؟‬

‫لِمَانَا ِتهِمْ وَ َ‬
‫کلمه ( راعون) در آيه ‪ 8‬سوره مومنون { {وَاّلذِينَ هُ ْم َ‬
‫رعايت کنندگان ‪.‬‬

‫ن مِن سُلَلَ ٍة مّن طِينٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( سللة ـ مکين ) در آيه ‪ 12‬سوره مومنون { وََل َقدْ خَلَ ْقنَا الِْنسَا َ‬
‫سللة ‪ :‬چکيده ‪ .‬عصاره ‪.‬‬
‫مکين ‪ :‬محکم و استوار ‪.‬‬

‫س َكنّا ُه فِي الَْ ْرضِ وَِإنّا‬

‫سمَا ِء مَا ًء بِ َقدَ ٍر فََأ ْ‬
‫جمله ( فأسکناه فی الرض ) در آيه ‪ 18‬سوره مومنون { وَأَنزَ ْلنَا مِنَ ال ّ‬
‫ب بِهِ َلقَادِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫عَلَى ذَهَا ٍ‬
‫آن ار در زمين ماندگار و بردوام کرديم ‪.‬‬

‫صبْغٍ‬
‫س ْينَاء تَنبُتُ بِالدّهْنِ َو ِ‬
‫ج مِن طُورِ َ‬
‫خرُ ُ‬
‫شجَرَ ًة تَ ْ‬
‫کلمات ( الدهن ـ صبغ ) در آيه ‪ 20‬سوره مومنون { وَ َ‬
‫لكِلِينَ }‬
‫لّ ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫الدهن ‪ :‬روغن ‪.‬‬
‫صبغ ‪ :‬نان خورش ‪ .‬مراد همان روغن است ‪.‬‬

‫عدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( هيهات ) در آيه ‪ 36‬سوره مومنون { َه ْيهَاتَ َهيْهَاتَ ِلمَا تُو َ‬
‫دور است ‪.‬‬

‫غثَاء َف ُبعْداً لّ ْلقَوْمِ الظّاِلمِينَ } به چه‬

‫جعَ ْلنَاهُمْ ُ‬
‫ق فَ َ‬
‫حّ‬‫ص ْيحَ ُة بِالْ َ‬
‫خ َذ ْتهُمُ ال ّ‬
‫کلمه ( غثاء) در آيه ‪ 41‬سوره مومنون { فَأَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫‪95‬‬
 ‫خس و خاشاک و چوبها و چيزهايی که سيلب با خود می آورد ‪.‬‬

‫ضهُم‬
‫ل مَا جَاء ُأمّةً رّسُوُلهَا َك ّذبُوهُ َفَأ ْتبَ ْعنَا َبعْ َ‬
‫کلمه ( تتری ) در آيه ‪ 44‬سوره مومنون { ثُمّ َأرْسَ ْلنَا رُسَُلنَا َتتْرَا كُ ّ‬
‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ث َف ُبعْداً لّ َقوْ ٍم ّ‬
‫جعَ ْلنَاهُمْ َأحَادِي َ‬
‫َبعْضاً َو َ‬
‫تتری ‪ :‬پياپی ‪ .‬يکی بعد از ديگری ‪.‬‬

‫س َتكْبَرُوا َوكَانُوا قَوْماً عَالِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( عالين ) در آيه ‪46‬سوره مومنون { ِإلَى فِرْعَوْنَ َومََلئِ ِه فَا ْ‬
‫سرکشان ‪ .‬مراد مستکبران و خود بزرگ بينانی است ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا ابْنَ َم ْريَمَ وَُأمّ ُه آيَةً وَآ َو ْينَا ُهمَا إِلَى َربْوَ ٍة ذَاتِ‬
‫کلمات (آوينا ـ ذات قرار ـ معين) در آيه ‪ 50‬سوره مومنون { َو َ‬
‫قَرَارٍ َو َمعِينٍ } به چه معناست ؟‬
‫آوينا ‪ :‬منزل و مأوی داديم ‪.‬‬
‫ذات قرار ‪ :‬محل استقرار ‪ .‬محل امن و آرامش و اطمينان ‪.‬‬
‫معين ‪ :‬آب روان ‪.‬‬

‫ب ِبمَا َلدَ ْيهِ ْم فَ ِرحُونَ} به چه‬

‫طعُوا َأمْرَهُم بَ ْي َنهُمْ ُزبُرًا كُلّ حِزْ ٍ‬
‫کلمه ( زبرا ) در آيه ‪ 53‬سوره مومنون { َفتَقَ ّ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع زبرة به معنی قطعه و تکه است‪.‬‬

‫حتّى حِينٍ } به چه معناست ؟‬

‫غمْ َر ِتهِمْ َ‬
‫کلمه (غمرتهم ) در آيه ‪ 54‬سوره مومنون { َفذَرْهُ ْم فِي َ‬
‫غمره ‪ .‬غرقاب ‪ .‬مراد حيرت و ضللت و غفلت و جهالت است ‪.‬‬

‫شفِقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫شيَةِ َرّبهِم مّ ْ‬
‫کلمه ( مشفقون ) در آيه ‪ 57‬سوره مومنون { إِنّ اّلذِينَ هُم مّنْ خَ ْ‬
‫اشخاص بيمناک و در هراس ‪.‬‬

‫جعُونَ } به چه‬
‫ن مَا آتَوا ّو ُقلُو ُبهُمْ وَجِلَةٌ َأّنهُمْ ِإلَى َرّبهِمْ رَا ِ‬
‫کلمه ( وجلة) در آيه ‪ 60‬سوره مومنون { وَاّلذِينَ يُ ْؤتُو َ‬
‫معناست ؟‬
‫ترسان و هراسان ‪.‬‬

‫خ ْذنَا ُمتْ َرفِيهِم بِا ْل َعذَابِ ِإذَا ُه ْم يَجْأَرُونَ } به‬

‫حتّى ِإذَا أَ َ‬
‫کلمه ( يجأرون ) در آيه ‪ 64‬سوره مومنون { َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫فرياد می کشند ‪.‬‬

‫ت آيَاتِي ُتتْلَى عََل ْيكُ ْم َفكُنتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُ ْم تَنكِصُونَ‬

‫کلمات ( أعقاب ـ تنکصون ) در آيه ‪ 66‬سوره مومنون { قَ ْد كَانَ ْ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫أعقاب ‪ :‬جمع عقب ‪ ،‬پاشنه ‪.‬‬
‫تنکصون ‪ :‬به عقب بر می گشتيد ‪.‬‬

‫س َت ْكبِرِينَ بِهِ سَامِرًا َتهْجُرُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( سامرا) در آيه ‪ 67‬سوره مومنون { مُ ْ‬
‫گفتگوهای شبانه ‪ ،‬قصه گويان شب ‪.‬‬

‫خيْرُ الرّا ِزقِينَ } به چه‬

‫خيْرٌ وَهُوَ َ‬
‫خرَاجُ َرّبكَ َ‬
‫کلمه (خراج) در آيه ‪ 72‬سوره مومنون { َأ ْم تَسْأَُلهُمْ خَرْجًا فَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫اجر و مزد ‪.‬‬

‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ بِالْخِرَةِ عَنِ الصّرَاطِ َلنَا ِكبُونَ } به چه‬

‫کلمه ( ناکبون ) در آيه ‪ 74‬سوره مومنون { وَإِنّ اّلذِينَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫منحرفان از مسير ‪.‬‬

‫ل يُجَارُ عََليْهِ إِن كُنتُمْ‬

‫يءٍ وَهُ َو يُجِيرُ َو َ‬
‫ت كُلّ شَ ْ‬
‫ل مَن ِبيَدِ ِه مََلكُو ُ‬
‫کلمه ( يجير ) در آيه ‪ 88‬سوره مومنون { قُ ْ‬
‫َتعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫پناه می دهد ‪.‬‬
‫‪96‬‬
 ‫شيَاطِينِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( همزات ) در آيه ‪ 97‬سوره مومنون { َوقُل رّبّ أَعُو ُذ ِبكَ مِنْ َهمَزَاتِ ال ّ‬
‫جمع همزة ‪ ،‬تحريکات ‪ .‬مراد وسوسه ها است ‪.‬‬

‫کلمات ( کالحون ـ تلفح ) در آيه ‪ 104‬سوره مومنون { تَلْفَحُ ُوجُو َههُمُ النّارُ وَ ُه ْم فِيهَا كَالِحُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تلفح ‪ :‬شعله می زند ‪ .‬مراد سوزاندن و بريان کردن است ‪.‬‬
‫کالحون ‪ :‬ترش رويان و چهره درهم کشيدگانی که لبهايشان از درد و رنج جمع و باز بماند ‪.‬‬

‫حكُونَ }‬
‫ضَ‬‫س ْوكُ ْم ِذكْرِي َوكُنتُم ّم ْنهُ ْم تَ ْ‬
‫حتّى أَن َ‬
‫خ ِريّا َ‬
‫خ ْذتُمُو ُهمْ سِ ْ‬
‫کلمه ( سخريا ) در آيه ‪ 110‬سوره مومنون { فَاتّ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫يعنی کسانی که بسيار مورد تمسخر قرار ميگيرند ‪.‬‬

‫سأَلْ ا ْلعَادّينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( العدين ) در آيه ‪ 113‬سوره مومنون { قَالُوا َل ِبثْنَا يَوْماً أَ ْو َبعْضَ يَ ْو ٍم فَا ْ‬
‫شمارندگان ‪ .‬حسابگران ‪.‬‬

‫نور ‪:‬‬
‫ت بِالِّ ِإنّهُ َلمِنَ ا ْلكَا ِذبِينَ } به چه معناست ؟‬
‫شهَادَا ٍ‬
‫ش َهدَ أَ ْربَعَ َ‬
‫ن تَ ْ‬
‫ع ْنهَا ا ْل َعذَابَ أَ ْ‬
‫کلمه ( يدرأ) در آيه ‪ 8‬سوره نور { َ‬
‫يدرأ ‪ :‬دفع می کند ‪ ،‬بر طرف می کند ‪.‬‬

‫خيْرٌ ّلكُمْ‬
‫شرّا ّلكُم بَلْ هُوَ َ‬
‫سبُوهُ َ‬
‫ل تَحْ َ‬
‫صبَةٌ مّنكُ ْم َ‬
‫ع ْ‬
‫لْ ْفكِ ُ‬
‫کلمه ( الفک) در آيه ‪ 11‬سوره نور { إِنّ اّلذِينَ جَاؤُوا بِا ِ‬
‫‪ }...‬به چه معناست ؟‬
‫الفک ‪ :‬تهمت بزرگ ‪.‬‬

‫سبُونَهُ َهيّناً وَهُوَ‬

‫ن بَِأفْوَا ِهكُم مّا َليْسَ َلكُم بِهِ عِ ْلمٌ َوتَحْ َ‬
‫س َنتِكُمْ َو َتقُولُو َ‬
‫کلمه ( هينا) در آيه ‪ 15‬سوره نور {ِا ْذ تَلَقّ ْونَ ُه بِأَ ْل ِ‬
‫عِندَ الِّ عَظِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫هيناً ‪ :‬ساده و ناچيز ‪.‬‬

‫ل مِنكُمْ ‪ }...‬به چه معناست ؟‬

‫ضِ‬‫ل يَ ْأتَلِ ُأوْلُوا ا ْلفَ ْ‬
‫کلمه (ل ياتل ) در آيه ‪ 22‬سوره نور { َو َ‬
‫ل يأتل ‪ :‬سوگند نخورد ‪.‬‬

‫طّيبُونَ‬
‫طّيبِينَ وَال ّ‬
‫طّيبَاتُ لِل ّ‬
‫خبِيثَاتِ وَال ّ‬
‫خبِيثُونَ لِ ْل َ‬
‫خبِيثِينَ وَا ْل َ‬
‫خبِيثَاتُ لِلْ َ‬
‫کلمه ( مبروون) در آيه ‪ 26‬سوره نور { ا ْل َ‬
‫ق كَرِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ن ِممّا يَقُولُونَ َلهُم ّمغْ ِفرَةٌ وَ ِرزْ ٌ‬
‫ك مُبَرّؤُو َ‬
‫طّيبَاتِ أُوَْل ِئ َ‬
‫لِل ّ‬
‫مبرءون ‪ :‬پاکان وبی گناهان ‪.‬‬

‫جهُ ْم ذَِلكَ أَ ْزكَى َلهُمْ إِنّ‬

‫کلمه ( يغضوا) در آيه ‪ 30‬سوره نور { قُل لّ ْلمُ ْؤ ِمنِينَ َيغُضّوا مِنْ َأبْصَارِ ِهمْ َويَحْ َفظُوا فُرُو َ‬
‫ص َنعُونَ} به چه معناست ؟‬
‫خبِي ٌر ِبمَا يَ ْ‬
‫الَّ َ‬
‫يغضوا ‪ :‬پايين اندازند ‪.‬‬

‫ن مِنْ‬‫ت َيغْضُضْ َ‬ ‫کلمات و جمله ( ل يبدين – جيوب – غير اولی الربة) در آيه ‪ 31‬سوره نور { َوقُل لّ ْلمُ ْؤ ِمنَا ِ‬
‫ل ُيبْدِينَ زِينَ َتهُنّ‬
‫جيُو ِبهِنّ َو َ‬‫خمُرِهِنّ عَلَى ُ‬ ‫ن بِ ُ‬
‫ظهَ َر ِم ْنهَا وَ ْليَضْ ِربْ َ‬
‫ل ُيبْدِينَ زِينَ َتهُنّ ِإلّ مَا َ‬ ‫جهُنّ َو َ‬‫ن فُرُو َ‬ ‫َأبْصَارِهِنّ َويَحْ َفظْ َ‬
‫ِإلّ ِل ُبعُوَلتِهِنّ أَ ْو آبَائِهِنّ أَ ْو آبَاء ُبعُوَل ِتهِنّ أَوْ َأبْنَا ِئهِنّ أَوْ َأ ْبنَاء ُبعُوَلتِهِنّ أَوْ ِإخْوَا ِنهِنّ َأ ْو بَنِي إِخْوَا ِنهِنّ أَ ْو َبنِي أَخَوَا ِتهِنّ أَوْ‬
‫ظهَرُوا عَلَى عَ ْورَاتِ النّسَاء‬ ‫لْ ْربَةِ مِنَ الرّجَالِ أَوِ الطّفْلِ اّلذِينَ لَ ْم يَ ْ‬ ‫غيْرِ أُوْلِي ا ِ‬ ‫نِسَا ِئهِنّ أَ ْو مَا مََلكَتْ َأ ْيمَا ُنهُنّ أَوِ التّا ِبعِينَ َ‬
‫جمِيعاً َأّيهَا ا ْلمُ ْؤ ِمنُونَ َلعَّلكُ ْم تُفِْلحُونَ } به چه‬ ‫ن مِن زِينَ ِتهِنّ َوتُوبُوا إِلَى الِّ َ‬ ‫ن بِأَ ْرجُِلهِنّ ِليُعَْل َم مَا يُخْفِي َ‬
‫ل يَضْ ِربْ َ‬ ‫َو َ‬
‫معناست ؟‬
‫ل يبدين ‪ :‬نمايان نسازند ‪ ،‬پديدار نکنند ‪.‬‬
‫جيوب ‪ :‬جمع جيب ‪ ،‬گريبان ‪.‬‬
‫غير اولی الربة ‪ :‬افرادی که قدرت زناشويی ندارند و ميل جنسی در آنان فرو مرده است ‪.‬‬

‫عبَا ِدكُمْ وَِإمَا ِئكُمْ إِن َيكُونُوا ُفقَرَاء‬

‫ن مِنْ ِ‬
‫لْيَامَى مِنكُمْ وَالصّالِحِي َ‬
‫کلمه ( اليامی) در آيه ‪ 32‬سوره نور { وَأَنكِحُوا ا َ‬
‫علِيمٌ} به چه معناست ؟‬ ‫لّ مِن فَضْلِهِ وَالُّ وَاسِعٌ َ‬
‫ُيغْ ِنهِمُ ا ُ‬
‫‪97‬‬
 ‫اليامی ‪ :‬جمع ايم ‪ ،‬مردان و زنان بيوه ‪.‬‬

‫حيَاةِ‬
‫حصّناً ّل َتبْ َتغُوا عَ َرضَ الْ َ‬
‫ل ُتكْرِهُوا َف َتيَا ِتكُمْ عَلَى ا ْل ِبغَاء إِنْ َأ َردْنَ تَ َ‬
‫کلمه ( البغاء) در آيه ‪ 33‬سوره نور {‪َ ...‬و َ‬
‫لّ مِن َبعْدِ ِإكْرَا ِههِنّ غَفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ن فَإِنّ ا َ‬
‫ال ّدنْيَا َومَن ُيكْرِههّ ّ‬
‫البغاء ‪ :‬زنا ‪.‬‬

‫شكَا ٍة فِيهَا‬
‫ل نُورِ ِه َكمِ ْ‬
‫ض َمثَ ُ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَْرْ ِ‬
‫لّ نُورُ ال ّ‬
‫کلمات ( مشکاة – مصباح – دری ) در آيه ‪ 34‬سوره نور { ا ُ‬
‫ب دُرّيّ ‪ }...‬به چه معناست ؟‬ ‫ح فِي ُزجَاجَةٍ الزّجَاجَ ُة كََأّنهَا كَ ْوكَ ٌ‬
‫صبَا ُ‬
‫صبَاحٌ ا ْلمِ ْ‬
‫مِ ْ‬
‫مشکاة ‪ :‬چراغ ‪ ،‬فتيله ‪.‬‬
‫مصباح ‪ :‬چراغدان ‪ ،‬قنديل ‪.‬‬
‫دری ‪ :‬فروزان چون در ‪.‬‬

‫کلمات ( قيعة ‪ -‬الظمان ) در آيه ‪ 39‬سوره نور { } به چه معناست ؟‬

‫قيعه ‪ :‬بيابان بی آب و علف ‪.‬‬
‫الظمان ‪ :‬تشنه ‪.‬‬

‫ج مّن فَ ْوقِ ِه مَوْجٌ ‪ }...‬به چه معناست ؟‬

‫ي َيغْشَا ُه مَوْ ٌ‬
‫حرٍ لّجّ ّ‬
‫ت فِي بَ ْ‬
‫کلمه ( لجی ) در آيه ‪ 40‬سوره نور { أَ ْو كَظُُلمَا ٍ‬
‫لجی ‪ :‬منسوب به لجه ‪ ،‬دارای آب زياد با عمق بسيار و سطح مواج ‪.‬‬

‫ت كُلّ‬
‫طيْرُ صَافّا ٍ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَْرْضِ وَال ّ‬
‫سبّحُ لَ ُه مَن فِي ال ّ‬
‫لّ يُ َ‬
‫کلمه ( صافات ) در آيه ‪ 41‬سوره نور { َألَ ْم تَرَ أَنّ ا َ‬
‫سبِيحَهُ وَالُّ عَلِي ٌم ِبمَا يَ ْفعَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫لتَهُ َوتَ ْ‬
‫َقدْ عَِلمَ صَ َ‬
‫صافات ‪ :‬بال گسترندگان ‪.‬‬

‫لّ يُ ْزجِي سَحَابًا ثُ ّم يُؤَلّفُ‬‫کلمات ( يزجی – يؤلف – الودق – برد – سنا ) در آيه ‪ 43‬سوره نور { َألَ ْم تَرَ أَنّ ا َ‬
‫ب بِ ِه مَن يَشَاءُ‬ ‫ل فِيهَا مِن بَ َر ٍد َفيُصِي ُ‬ ‫جبَا ٍ‬
‫سمَا ِء مِن ِ‬
‫ل مِنَ ال ّ‬
‫ج مِنْ خِلَلِهِ َو ُينَزّ ُ‬ ‫خرُ ُ‬ ‫ق يَ ْ‬ ‫جعَلُهُ ُركَامًا َفتَرَى الْ َودْ َ‬
‫َبيْنَ ُه ثُ ّم يَ ْ‬
‫لْبْصَارِ } به چه معناست ؟‬ ‫ب بِا َ‬
‫سنَا بَ ْرقِ ِه يَذْهَ ُ‬
‫َويَصْ ِرفُهُ عَن مّن يَشَا ُء َيكَادُ َ‬
‫يزجی ‪ :‬آهسته و آرام سوق می دهد و ميراند ‪.‬‬
‫يؤلف ‪ :‬گرد می آورد و به هم متصل می گرداند ‪.‬‬
‫رکاما ‪ :‬متراکم ‪ ،‬انباشته ‪.‬‬
‫الودق ‪ :‬باران ‪.‬‬
‫برد ‪ :‬تگرگ ‪.‬‬
‫سنا ‪ :‬درخشندگی ‪.‬‬

‫ق يَ ْأتُوا إَِليْ ِه ُمذْعِنِينَ } به چه معناست ؟‬

‫حّ‬‫کلمه ( مذعنين ) در آيه ‪ 49‬سوره نور { وَإِن َيكُن ّلهُمُ الْ َ‬
‫مذعنين ‪ :‬با فروتنی و شتاب پذيرای حکم شوندگان ‪.‬‬

‫جزِينَ فِي الَْرْضِ َومَ ْأوَاهُمُ النّارُ وََل ِبئْسَ‬

‫سبَنّ اّلذِينَ َكفَرُوا ُمعْ ِ‬
‫ل تَحْ َ‬
‫کلمه ( معجزين ) در آيه ‪ 57‬سوره نور { َ‬
‫ا ْلمَصِيرُ } به چه معناست ؟‬
‫معجزين ‪ :‬درمانده کنندگان ‪.‬‬

‫ستَ ْأذَنَ اّلذِينَ مِن َقبِْلهِ ْم َكذَِلكَ‬

‫ستَ ْأ ِذنُوا َكمَا ا ْ‬
‫حلُ َم فَ ْليَ ْ‬
‫ل مِنكُمُ الْ ُ‬
‫کلمه ( الحلم ) در آيه ‪ 58‬سوره نور { وَِإذَا بَلَغَ الَْطْفَا ُ‬
‫حكِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ُيبَيّنُ الُّ َلكُ ْم آيَاتِهِ وَالُّ عَلِيمٌ َ‬
‫الحلم ‪ :‬احتلم ‪ ،‬مراد زمان بلوغ است ‪.‬‬

‫ن ِنكَاحاً ‪ }...‬به چه معناست ؟‬

‫ل يَ ْرجُو َ‬
‫لتِي َ‬
‫عدُ مِنَ النّسَاء ال ّ‬
‫کلمه ( القواعد ) در آيه ‪ 60‬سوره نور { وَالْقَوَا ِ‬
‫القواعد ‪ :‬جمع قاعد ‪ ،‬زنان پير و فرتوتی که از حيض باز ايستاده اند و نازا شده اند ‪.‬‬

‫ن آ َمنُوا بِالِّ وَ َرسُولِهِ وَِإذَا كَانُوا َمعَهُ عَلَى َأمْرٍ جَامِعٍ‬

‫جمله ( امر جامع ) در آيه ‪ 62‬سوره نور { ِإّنمَا ا ْلمُ ْؤ ِمنُونَ اّلذِي َ‬
‫ستَ ْأ ِذنُوه ‪ }...‬به چه معناست ؟‬
‫حتّى يَ ْ‬
‫لَ ْم َيذْ َهبُوا َ‬
‫امر جامع ‪ :‬کار مهمی که مردمان برای مشورت و يا شرکت درآن گرد می آيند ‪.‬‬

‫‪98‬‬
‫ضكُم َبعْضًا َقدْ َيعْلَمُ الُّ‬
‫ل َب ْينَكُ ْم َكدُعَاء َبعْ ِ‬
‫جعَلُوا دُعَاء الرّسُو ِ‬ ‫کلمات ( يتسللون – لواذا ) در آيه ‪ 63‬سوره نور { ا تَ ْ‬
‫عذَابٌ أَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫حذَرِ اّلذِينَ يُخَاِلفُونَ عَنْ َأمْرِهِ أَن تُصِي َبهُ ْم ِفتْنَةٌ أَ ْو يُصِي َبهُمْ َ‬
‫ن مِنكُمْ لِوَاذًا فَ ْليَ ْ‬
‫اّلذِينَ َيتَسَلّلُو َ‬
‫يتسللون ‪ :‬خويشتن را کنار می کشند و پشت ديوار و پشت سر مردم پنهان می شوند ‪.‬‬
‫لواذا ‪ :‬پناه بردن ‪.‬‬
‫الفرقان‬

‫سهِمْ‬
‫ن لَِن ُف ِ‬
‫ل َيمِْلكُو َ‬
‫خلَقُونَ َو َ‬
‫شيْئاً وَهُ ْم يُ ْ‬
‫ل يَخُْلقُونَ َ‬
‫خذُوا مِن دُونِهِ آِلهَ ًة ّ‬
‫کلمه ( نشورا) در آيه ‪ 3‬سوره فرقان { وَاتّ َ‬
‫ل نُشُوراً } به چه معناست ؟‬ ‫حيَاةً َو َ‬
‫ل َيمِْلكُونَ مَوْتاً َولَ َ‬
‫ل نَفْعاً َو َ‬
‫ضَرّا َو َ‬
‫نشورا ‪ :‬رستاخيز ‪ ،‬حيات بعد از ممات ‪.‬‬

‫س ِمعُوا َلهَا َت َغيّظاً وَ َزفِيراً } به چه معناست ؟‬

‫ن َبعِيدٍ َ‬
‫کلمه ( زفيرا ) در آيه ‪ 12‬سوره فرقان { ِإذَا َرَأتْهُم مّن ّمكَا ٍ‬
‫جوش و خروش ناشی از خشم ‪ .‬خشم نفس طولنی بيرون کشيد ‪.‬‬

‫ك ثُبُوراً } به‬
‫ن دَعَوْا ُهنَاِل َ‬
‫ضيّقًا مُقَ ّرنِي َ‬
‫کلمات ( مقرنين ـ ثبورا) در آيه ‪ 13‬سوره فرقان { وَِإذَا أُ ْلقُوا ِم ْنهَا َمكَاناً َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫مقرنين ‪ :‬کسانی که دستها و پاهايشان را با غل و زنجير بهم بسته باشند ‪.‬‬
‫ثبورا ‪ :‬هلک ‪ .‬يعنی فرياد می زنند ‪ ،‬ای مزگ ما را درياب تا نابود شويم ‪.‬‬

‫ك مِنْ َأوِْليَاء وََلكِن‬

‫خ َذ مِن دُو ِن َ‬
‫ن يَن َبغِي َلنَا أَن نّتّ ِ‬
‫ك مَا كَا َ‬
‫س ْبحَا َن َ‬
‫کلمه ( بورا ) در آيه ‪ 18‬سوره فرقان { قَالُوا ُ‬
‫حتّى نَسُوا ال ّذكْرَ َوكَانُوا قَوْمًا بُوراً } به چه معناست ؟‬
‫ّمتّ ْع َتهُمْ وَآبَاءهُمْ َ‬
‫فاسد و تباه ‪.‬‬

‫ل نَصْراً َومَن يَظْلِم‬

‫ستَطِيعُونَ صَرْفاً َو َ‬
‫ن َفمَا تَ ْ‬
‫کلمه ( صرفا ) در آيه ‪ 19‬سوره فرقان { َف َقدْ َك ّذبُوكُم ِبمَا تَقُولُو َ‬
‫عذَابًا َكبِيراً } به چه معناست ؟‬
‫مّنكُ ْم ُن ِذقْهُ َ‬
‫دفع عذاب ‪ .‬بازگرداندن ‪.‬‬

‫ج ِرمِينَ َويَقُولُونَ حِجْراً‬

‫شرَى يَ ْو َمئِذٍ لّ ْلمُ ْ‬
‫ل بُ ْ‬
‫ل ِئكَةَ َ‬
‫کلمه ( حجرا محجورا ) در آيه ‪ 22‬سوره فرقان { يَوْ َم يَرَوْنَ ا ْلمَ َ‬
‫مّحْجُوراً } به چه معناست ؟‬
‫پناه و امان دهيد ‪ .‬دست باز داريد و صدمه ای نرسانيد که ممنوع و گناه است ‪ .‬اصطلحی بوده است در ميان‬
‫عربها که وقتی به کسی برخورد ميکردند که از او می ترسيدند ‪ ،‬برای گرفتن امان آن را خطاب به طرف‬
‫ميگفتند ‪ .‬مخصوصا در ماههای حرام و ايام حج ‪ ،‬اگر به دشمنی برخورد ميکرد و ميترسيد صدمه ای بدو بزند‬
‫اين جمله را تکرار می کرد و در امان بود ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَاهُ َهبَاء مّنثُوراً } به چه معناست ؟‬

‫ل فَ َ‬
‫عمَ ٍ‬
‫عمِلُوا مِنْ َ‬
‫کلمه ( منثورا ) در آيه ‪ 23‬سوره فرقان { َو َق ِدمْنَا ِإلَى مَا َ‬
‫پراکنده ‪.‬‬

‫ن مَقِيلً } به چه معناست ؟‬
‫ستَ َقرّا وََأحْسَ ُ‬
‫خيْ ٌر مّ ْ‬
‫جنّ ِة يَ ْو َمئِذٍ َ‬
‫صحَابُ الْ َ‬
‫کلمه ( مقيل ) در آيه ‪ 24‬سوره فرقان { أَ ْ‬
‫استراحتگاه ‪.‬‬

‫لئِكَ ُة تَنزِيلً } به چه معناست ؟‬

‫سمَاء بِا ْل َغمَامِ َونُزّلَ ا ْلمَ َ‬
‫شقّقُ ال ّ‬
‫کلمه ( تشقق ) در آيه ‪ 25‬سوره فرقان { َويَوْ َم تَ َ‬
‫پاره پاره می گردد ‪.‬‬

‫سبِيلً }‬
‫ت مَعَ الرّسُولِ َ‬
‫خذْ ُ‬
‫ل يَا َل ْيتَنِي اتّ َ‬
‫علَى َيدَيْ ِه يَقُو ُ‬
‫کلمه ( يعض ) در آيه ‪ 27‬سوره فرقان { َويَوْ َم َيعَضّ الظّالِمُ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫گاز می گيريد ‪.‬‬

‫خذْ فُلَناً خَلِيلً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( خليل ) در آيه ‪ 28‬سوره فرقان { يَا َويَْلتَى َليْ َتنِي َلمْ َأتّ ِ‬
‫دوست خاص و صميمی که انسان او را مشاور خود کند ‪.‬‬

‫ك َكثِيراً } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( رس ) در آيه ‪ 38‬سوره فرقان { وَعَاداً َو َثمُودَ َوأَصْحَابَ الرّسّ َوقُرُونًا َبيْنَ ذَِل َ‬
‫‪99‬‬
 ‫چاه وحفره ‪.‬‬

‫ل َتبّ ْرنَا تَ ْتبِيراً } به چه معناست ؟‬

‫لْ ْمثَالَ َوكُ ّ‬
‫ض َر ْبنَا لَهُ ا َ‬
‫کلمه ( تتبيرا ) در آيه ‪ 39‬سوره فرقان { َوكُلّ َ‬
‫سخت هلک کردن و نابود ساختن ‪.‬‬

‫ضنَاهُ إَِل ْينَا َقبْضًا يَسِيراً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( قبضناه ) در آيه ‪ 46‬سوره فرقان { ثُ ّم َقبَ ْ‬
‫آن را جمع می گردانيم ‪ .‬مراد محو تدريجی سايه بر حسب موقعيت خورشيد است ‪.‬‬

‫جعَلَ ال ّنهَا َر نُشُوراً } به‬

‫سبَاتاً َو َ‬
‫جعَلَ َلكُمُ الّليْلَ ِلبَاساً وَالنّوْمَ ُ‬
‫کلمه ( سباتا ) در آيه ‪ 47‬سوره فرقان { وَهُوَ اّلذِي َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫استراحت وتجديد قوا ‪.‬‬

‫ي َكثِيراً } به چه‬
‫س ِقيَ ُه ِممّا خََل ْقنَا َأ ْنعَاماً َوَأنَاسِ ّ‬
‫ي بِهِ بَ ْلدَ ًة ّميْتاً َونُ ْ‬
‫ح ِي َ‬
‫کلمه ( أناسی ) در آيه ‪ 49‬سوره فرقان { ِلنُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع انسان يا إنسی ‪ ،‬مردمان ‪.‬‬

‫عذْبٌ‬
‫ح َريْنِ َهذَا َ‬
‫کلمات ( مرج ـ عذب ـ فرات ـ أجاج ـ برزخا ) در آيه ‪ 53‬سوره فرقان { وَهُوَ اّلذِي مَ َرجَ ا ْلبَ ْ‬
‫حجُوراً} به چه معناست ؟‬
‫حجْرًا مّ ْ‬
‫ل َب ْي َنهُمَا بَ ْرزَخاً وَ ِ‬
‫جعَ َ‬
‫فُرَاتٌ وَ َهذَا مِلْحٌ ُأجَاجٌ وَ َ‬
‫مرج ‪:‬به سوی هم سر داده است ‪ .‬مجاور هم رها و روان کرده است ‪.‬‬
‫عذب ‪ :‬شيرين و خوشگوار ‪.‬‬
‫فرات ‪ :‬بسيار خوش گوار ‪.‬‬
‫أجاج ‪ :‬بسيار شور ‪.‬‬
‫برزخا ‪ :‬حاجز و مانع ‪.‬‬

‫صهْراً َوكَانَ َرّبكَ‬

‫جعَلَ ُه نَسَباً وَ ِ‬
‫ق مِنَ ا ْلمَاء بَشَرًا َف َ‬
‫کلمه ( صهرا ) در آيه ‪ 54‬سوره فرقان { وَهُوَ اّلذِي خَلَ َ‬
‫َقدِيراً } به چه معناست ؟‬
‫خويشاوندی حاصل از جهت زنان ‪.‬‬

‫غرَاماً }‬
‫عذَا َبهَا كَانَ َ‬
‫ج َهنّمَ إِنّ َ‬
‫عذَابَ َ‬
‫عنّا َ‬
‫کلمه ( غراما ) در آيه ‪ 65‬سوره فرقان { وَاّلذِينَ يَقُولُونَ َرّبنَا اصْرِفْ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫ملزم ‪ .‬غير دست بردار ‪.‬‬

‫ن َبيْنَ ذَِلكَ‬
‫کلمات ( لم يقتروا ـ قواما ) در آيه ‪ 67‬سوره فرقان { وَاّلذِينَ ِإذَا أَن َفقُوا َل ْم يُسْ ِرفُوا وَلَ ْم يَ ْقتُرُوا َوكَا َ‬
‫قَوَاماً } به چه معناست ؟‬
‫لم يقتروا ‪ :‬سختگيری نمی کنند و بخل نشان نمی دهند ‪.‬‬
‫قواما ‪ :‬حد وسط ‪ .‬ميانه روی ‪.‬‬

‫حرّمَ الُّ ِإلّ‬

‫ل يَ ْقتُلُونَ النّ ْفسَ اّلتِي َ‬
‫خرَ َو َ‬
‫ل َيدْعُونَ مَعَ الِّ ِإلَهاً آ َ‬
‫کلمه ( أثاما ) در آيه ‪ 68‬سوره فرقان { وَاّلذِينَ َ‬
‫ك يَلْقَ َأثَاماً } به چه معناست ؟‬ ‫ل ذَِل َ‬
‫ل يَ ْزنُونَ َومَن يَ ْفعَ ْ‬
‫حقّ َو َ‬
‫بِالْ َ‬
‫جزاء گناه ‪ .‬کيفر ‪ .‬عقاب و عذاب ‪.‬‬

‫ب يَ ْومَ الْ ِقيَامَةِ َويَخُْلدْ فِي ِه ُمهَاناً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مهانا ) در آيه ‪ 69‬سوره فرقان { يُضَاعَفْ لَهُ ا ْلعَذَا ُ‬
‫خوار و پست ‪.‬‬

‫لّ َمتَاباً } به چه معناست ؟‬

‫عمِلَ صَالِحًا فَِإنّ ُه َيتُوبُ إِلَى ا ِ‬
‫کلمه ( متابا ) در آيه ‪ 71‬سوره فرقان { َومَن تَابَ وَ َ‬
‫بازگشتن ‪.‬‬

‫شهَدُونَ الزّورَ وَِإذَا مَرّوا بِالّلغْ ِو مَرّوا كِرَاماً } به چه‬

‫ل يَ ْ‬
‫ن َ‬
‫کلمه ( الزور ) در آيه ‪ 72‬سوره فرقان { وَاّلذِي َ‬
‫معناست ؟‬
‫باطل ‪.‬‬

‫‪100‬‬
 ‫ع ْميَاناً }‬
‫صمّا وَ ُ‬
‫کلمه ( صما و عميانا ) در آيه ‪ 73‬سوره فرقان { وَاّلذِينَ ِإذَا ُذكّرُوا بِآيَاتِ َرّبهِمْ َل ْم يَخِرّوا عََل ْيهَا ُ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫جمع أصم و أعمی ‪ ،‬کران و کوران ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا‬
‫عيُنٍ وَا ْ‬
‫جنَا َوذُ ّريّاتِنَا ُقرّةَ أَ ْ‬
‫ن يَقُولُونَ َرّبنَا هَبْ َلنَا مِنْ أَ ْزوَا ِ‬
‫کلمه ( قرة أعين ) در آيه ‪ 74‬سوره فرقان { وَاّلذِي َ‬
‫لِ ْل ُمتّقِينَ ِإمَاماً } به چه معناست ؟‬
‫روشنی چشمان ‪ .‬مايه سرور و شادی ‪.‬‬

‫حيّةً وَسَلَماً } به چه‬

‫ن فِيهَا تَ ِ‬
‫صبَرُوا َويُلَقّوْ َ‬
‫جزَوْنَ ا ْلغُ ْرفَ َة ِبمَا َ‬
‫کلمه ( الغرفة ) در آيه ‪ 75‬سوره فرقان { ُأوَْل ِئكَ يُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫قسمتهای فوقانی ساختمان و طبقات بالی منازل ‪ .‬ساختمان بلند ‪ .‬در اينجا مراد منازل و درجات عالی بهشت‬
‫است ‪.‬‬

‫ف َيكُونُ لِزَاماً‬
‫سوْ َ‬
‫ل دُعَا ُؤكُ ْم َف َقدْ َك ّذبْتُ ْم فَ َ‬
‫ل مَا َي ْعبَُأ ِبكُمْ َربّي لَ ْو َ‬
‫کلمه ( ما يعبا ـ لزاما ) در آيه ‪ 77‬سوره فرقان { قُ ْ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫به شما اعتنايی ندارد و اهميتی برايتان قائل نيست ‪.‬‬
‫لزاما ‪ :‬يعنی ملزم است ‪ .‬مراد اين که نتيجه کار و جزای عملشان و بال گردنشان ميگردد ‪.‬‬

‫شعراء ‪:‬‬
‫ل َيكُونُوا مُ ْؤمِنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫سكَ َأ ّ‬
‫ك بَاخِ ٌع نّفْ َ‬
‫کلمه ( باخع ) در آيه ‪ 3‬سوره شعراء { َلعَّل َ‬
‫هلک کننده ‪ .‬نابود سازنده ‪.‬‬

‫سنِينَ } به چه‬
‫عمُ ِركَ ِ‬
‫ت فِينَا مِنْ ُ‬
‫کلمات (وليدا ـ لبثت ) در آيه ‪ 18‬سوره شعراء {قَالَ أََل ْم نُ َرّبكَ فِينَا وَلِيداً وََل ِبثْ َ‬
‫معناست ؟‬
‫وليدا ‪ :‬طقل ‪ .‬کودک ‪.‬‬
‫ابثت ‪ :‬مانده ای ‪.‬‬

‫ث فِي ا ْل َمدَائِنِ حَاشِرِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أرجه ) در آيه ‪ 36‬سوره شعراء { قَالُوا َأرْجِهِ وََأخَاهُ وَا ْبعَ ْ‬
‫او را مهلت بده ‪.‬‬

‫ف مَا يَ ْأ ِفكُونَ } به چه معناست ؟‬

‫ي تَلْ َق ُ‬
‫عصَا ُه َفِإذَا ِه َ‬
‫کلمه ( تلقف) در آيه ‪ 45‬سوره شعراء { َفأَلْقَى مُوسَى َ‬
‫با سرعت و قدرت می بلعيد ‪.‬‬

‫ن آذَنَ َل ُكمْ ِإنّهُ َلكَبِي ُركُمُ اّلذِي‬

‫ل آمَنتُمْ لَ ُه َقبْلَ أَ ْ‬ ‫کلمات ( آذن ـ من خلف ـ لصلبنکم) در آيه ‪ 49‬سوره شعراء { قَا َ‬
‫ج َمعِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫طعَنّ َأ ْي ِديَكُمْ َوأَرْجَُلكُم مّنْ خِلَفٍ َولَُصَّل َبّنكُمْ َأ ْ‬
‫لَقَ ّ‬
‫ف َتعَْلمُونَ ُ‬
‫عَّل َمكُمُ السّحْ َر فََلسَوْ َ‬
‫آذن ‪ :‬اجازه دهم ‪.‬‬
‫من خلف ‪ :‬عکس يکديگر ‪ .‬مثل دست راست و پای چپ و يا پای راست دست چپ ‪.‬‬
‫لصلبنکم ‪ :‬حتما به دارتان می آويزم ‪.‬‬

‫س ِر ِبعِبَادِي ِإّنكُم ّمّت َبعُونَ } به چه‬

‫حيْنَا إِلَى مُوسَى أَنْ أَ ْ‬
‫کلمه ( أسر بعبادی ) در آيه ‪ 52‬سوره شعراء {وَأَ ْو َ‬
‫معناست ؟‬
‫در شب بندگانم را کوچ بده ‪.‬‬

‫ن فِي ا ْل َمدَائِنِ حَاشِرِينَ } به چه معناست ؟‬

‫ل فِرْعَوْ ُ‬
‫سَ‬‫کلمات ( المدائن ـ حاشرين ) در آيه ‪ 53‬سوره شعراء { َفأَرْ َ‬
‫المدائن ‪ :‬جمع مدينه ‪ ،‬شهر ‪.‬‬
‫حاشرين ‪ :‬گرد آورندگان ‪.‬‬

‫ش ْرذِمَ ٌة قَلِيلُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( شرذمة ) در آيه ‪ 54‬سوره شعراء {إِنّ هَ ُؤلَء لَ ِ‬
‫گروه و طايفه ناچيز و کم اهميت ‪.‬‬

‫‪101‬‬
 ‫جمِيعٌ حَاذِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( حاذرون) در آيه ‪ 56‬سوره شعراء { َوِإنّا لَ َ‬
‫افراد محتاط و دور انديش ‪ .‬آگاه و بيدار ‪.‬‬

‫ح َر فَان َفلَقَ‬
‫ح ْينَا إِلَى مُوسَى أَنِ اضْرِب ّبعَصَاكَ ا ْلبَ ْ‬
‫کلمات ( إنفلق ـ فرق ـ الطود ) در آيه ‪ 63‬سوره شعراء { َفأَوْ َ‬
‫ق كَالطّ ْودِ ا ْلعَظِيمِ } به چه معناست ؟‬
‫ل فِرْ ٍ‬
‫ن كُ ّ‬
‫َفكَا َ‬
‫إنفلق ‪ :‬از هم شکافت ‪ .‬از هم باز شد ‪ .‬از هم جدا شد ‪.‬‬
‫فرق ‪ :‬قسم ‪ .‬بخش ‪.‬‬
‫الطود ‪ :‬کوه ‪ .‬کوه بزرگ ‪.‬‬

‫کلمات ( أزلفنا ـ ثم ) در آيه ‪ 64‬سوره شعراء { َوأَزَْل ْفنَا ثَمّ الْخَرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫أزلفنا ‪ :‬نزديک گردانيديم ‪.‬‬
‫ثم ‪ :‬آنجا‪.‬‬

‫کلمه ( برزت ) در آيه ‪ 91‬سوره شعراء { َوبُرّزَتِ ا ْلجَحِيمُ لِ ْلغَاوِينَ } به چه معناست ؟‬

‫نموده شد ‪ .‬آشکار گرديد ‪.‬‬

‫کلمه ( کبکبوا) در آيه ‪ 94‬سوره شعراء { َف ُك ْبكِبُوا فِيهَا ُهمْ وَا ْلغَاوُونَ } به چه معناست ؟‬
‫سرنگون و پياپی فرو افکنده می شوند ‪.‬‬

‫کلمه ( الرذلون) در آيه ‪ 111‬سوره شعراء {قَالُوا َأنُ ْؤمِنُ َلكَ وَاتّ َب َعكَ الَْ ْرذَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫پست ترين مردم ‪.‬‬

‫کلمه ( المرجومين) در آيه ‪ 116‬سوره شعراء {قَالُوا َلئِن لّ ْم تَنتَهِ يَا نُوحُ َل َتكُونَنّ مِنَ ا ْلمَ ْرجُومِينَ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫افراد سنگباران شده ‪.‬‬

‫شحُونِ } به چه معناست ؟‬
‫ج ْينَاهُ َومَن ّمعَ ُه فِي ا ْلفُ ْلكِ ا ْلمَ ْ‬
‫کلمه ( المشحون) در آيه ‪ 119‬سوره شعراء {فَأَن َ‬
‫پر ‪ .‬لبريز ‪.‬‬

‫کلمات ( ريع ـ تعبثون) در آيه ‪ 128‬سوره شعراء { َأ َت ْبنُونَ ِبكُلّ رِي ٍع آيَ ًة َت ْعبَثُونَ} به چه معناست ؟‬
‫ريع ‪ :‬مکان مرتفع ‪ .‬بلندی ‪.‬‬
‫تعبثون ‪ :‬کارهای بيهوده و خوشگذرانی می کنند ‪.‬‬

‫خذُونَ مَصَانِعَ َلعَّلكُ ْم تَخُْلدُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مصانع) در آيه ‪ 129‬سوره شعراء { َو َتتّ ِ‬
‫دژها و کاخها ‪ .‬کارخانه ها و کارگاهها ‪.‬‬

‫جبّارِينَ } به چه معناست ؟‬
‫شتُمْ َ‬
‫شتُم بَطَ ْ‬
‫کلمه ( بطشتم ) در آيه ‪ 130‬سوره شعراء {وَِإذَا بَطَ ْ‬
‫حمله ور شديد‪.‬‬

‫کلمات ( طلع ـ هضيم ) در آيه ‪ 148‬سوره شعراء { وَ ُزرُوعٍ َونَخْلٍ طَ ْل ُعهَا َهضِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫طلع ‪ :‬چوبهای شکوفه خرما که خوشه خرما در درون آن قرار دارد ‪.‬‬
‫هضيم ‪ :‬نرم و لطيف و شاداب و رسيده ‪.‬‬

‫ل ُبيُوتًا فَارِهِينَ } به چه معناست ؟‬

‫جبَا ِ‬
‫ن مِنَ الْ ِ‬
‫حتُو َ‬
‫کلمات ( تنحتون ـ فارهين ) در آيه ‪ 149‬سوره شعراء { َو َتنْ ِ‬
‫تنحتون ‪ :‬می تراشيد ‪.‬‬
‫فارهين ‪ :‬حاذقانه وماهرانه ‪.‬‬

‫ب يَوْ ٍم ّمعْلُومٍ } به چه معناست ؟‬

‫شرْ ُ‬
‫کلمه ( شرب ) در آيه ‪ 155‬سوره شعراء {قَالَ َهذِ ِه نَاقَةٌ ّلهَا شِ ْربٌ وََلكُمْ ِ‬
‫سهم آب ‪ .‬نصيب و بهره ای از آب ‪.‬‬

‫ن مِنَ ا ْلعَاَلمِينَ } به چه معناست ؟‬

‫ن ال ّذكْرَا َ‬
‫کلمه ( الذکران ) در آيه ‪ 165‬سوره شعراء {َأتَ ْأتُو َ‬
‫‪102‬‬
 ‫جمع مذکر ‪ ،‬نرها ‪ .‬مراد مردان ‪.‬‬

‫جكُم بَلْ أَنتُمْ َقوْمٌ عَادُونَ } به چه‬

‫ن مَا خَلَقَ َلكُمْ َرّبكُ ْم مِنْ َأزْوَا ِ‬
‫کلمه ( تذرون) در آيه ‪ 166‬سوره شعراء { َو َتذَرُو َ‬
‫معناست ؟‬
‫رها ميسازيد ‪ .‬تر ک می کنيد ‪.‬‬

‫کلمه ( القالين) در آيه ‪ 168‬سوره شعراء {قَالَ ِإنّي ِل َعمَِلكُم مّنَ الْقَالِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع قالی ‪ .‬کينه به دلدارندگان ‪ .‬دشمن دارندگان ‪.‬‬

‫جبِلّةَ الَْوّلِينَ} به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( جبلة ) در آيه ‪ 184‬سوره شعراء { وَاتّقُوا اّلذِي خََل َقكُمْ وَالْ ِ‬
‫جماعت و گروه ‪.‬‬

‫ت مِنَ الصّا ِدقِينَ } به چه معناست‬

‫سمَاءِ إِن كُن َ‬
‫سقِطْ عََل ْينَا كِسَفًا مّنَ ال ّ‬
‫کلمه ( کسفا ) در آيه ‪ 187‬سوره شعراء { فَأَ ْ‬
‫؟‬
‫جمع کسفة ‪ ،‬قطعات و تکه ها ‪.‬‬

‫عظِيمٍ } به چه‬
‫ب يَوْمٍ َ‬
‫عذَا َ‬
‫ب يَوْمِ الظّلّةِ ِإنّ ُه كَانَ َ‬
‫عذَا ُ‬
‫خذَهُمْ َ‬
‫کلمه ( الظلة ) در آيه ‪ 189‬سوره شعراء { َف َك ّذبُوهُ َفأَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫ابر سايه گستر ‪.‬‬

‫لْمِينُ } به چه معناست ؟‬
‫ل بِهِ الرّوحُ ا َ‬
‫کلمه ( الروح المين ) در آيه ‪ 193‬سوره شعراء { نَزَ َ‬
‫لقب جبرئيل عليه السلم ‪.‬‬

‫کلمات ( أفاک ـ أثيم ) در آيه ‪ 222‬سوره شعراء { َتنَزّلُ عَلَى كُلّ َأفّاكٍ َأثِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫أفاک ‪ :‬کذابی که دائما دروغهای بزرگی را رديف می کند ‪.‬‬
‫أثيم ‪ :‬گناهکار و بزهکار ‪.‬‬

‫کلمه ( يهيمون) در آيه ‪ 225‬سوره شعراء {َألَ ْم تَرَ َأّنهُ ْم فِي كُلّ وَادٍ َيهِيمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫سرگشته روان می گردند ‪ .‬بی هدف اقدام می کنند ‪.‬‬

‫نمل ‪:‬‬
‫خبَرٍ أَوْ‬
‫ت نَاراً سَآتِيكُم ّم ْنهَا بِ َ‬
‫ل مُوسَى لَِهْلِهِ ِإنّي آ َنسْ ُ‬
‫کلمات ( آنست ـ قبس ـ تصطلون) در آيه ‪ 7‬سوره نمل { ِإ ْذ قَا َ‬
‫صطَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ب َقبَسٍ ّلعَّلكُ ْم تَ ْ‬
‫شهَا ٍ‬
‫آتِيكُم بِ ِ‬
‫آنست ‪ :‬ديده ام ‪ .‬مشاهده کرده ام ‪.‬‬
‫قبس ‪ :‬برگرفته ‪ .‬برداشته شده ‪.‬‬
‫تصطلون ‪ :‬خود را با آتش گرم کنيد ‪.‬‬

‫ب يَا مُوسَى لَ‬

‫ك فََلمّا رَآهَا تَ ْهتَ ّز كََأّنهَا جَانّ وَلّى مُ ْدبِراً وََل ْم ُيعَقّ ْ‬
‫کلمه ( جان) در آيه ‪ 10‬سوره نمل {وَأَ ْلقِ عَصَا َ‬
‫ل يَخَافُ َلدَيّ ا ْل ُمرْسَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تَخَفْ ِإنّي َ‬
‫مار تندرو و سريه السير يا زرد رنگ ‪.‬‬

‫طيْرِ َوأُوتِينَا مِن‬

‫ل يَا َأّيهَا النّاسُ عُّل ْمنَا مَنطِقَ ال ّ‬
‫ن دَاوُودَ َوقَا َ‬
‫کلمه ( منطق ) در آيه ‪ 16‬سوره نمل {وَوَ ِرثَ سَُل ْيمَا ُ‬
‫يءٍ إِنّ َهذَا َلهُوَ ا ْلفَضْلُ ا ْل ُمبِينُ } به چه معناست ؟‬
‫كُلّ شَ ْ‬
‫سخن ‪ .‬گفتار ‪.‬‬

‫طيْ ِر َفهُ ْم يُوزَعُونَ } به چه‬

‫جنُودُ ُه مِنَ الْجِنّ وَالِْنسِ وَال ّ‬
‫شرَ لِسَُل ْيمَانَ ُ‬
‫کلمه ( يوزعون) در آيه ‪ 17‬سوره نمل { َوحُ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫نگاه داشته شدند و کنار يکديگر جمع آورده شدند ‪.‬‬

‫‪103‬‬
 ‫ن مِنَ ا ْلغَا ِئبِينَ } به چه‬
‫ي لَ أَرَى ا ْل ُهدْهُدَ َأ ْم كَا َ‬
‫ل مَا لِ َ‬
‫طيْ َر َفقَا َ‬
‫کلمه ( تفقد ) در آيه ‪ 20‬سوره نمل { َو َتفَ ّقدَ ال ّ‬
‫معناست ؟‬
‫جويا شد ‪ .‬پرس و جو کرد ‪.‬‬

‫سبٍَإ ِبنَبَإٍ‬
‫ك مِن َ‬
‫جئْ ُت َ‬
‫ط بِهِ َو ِ‬
‫ت بِمَا لَ ْم تُحِ ْ‬
‫غيْ َر بَعِيدٍ َفقَالَ َأحَط ُ‬
‫کلمات ( مکث أحطت) در آيه ‪ 20‬سوره نمل { َف َمكَثَ َ‬
‫يَقِينٍ } به چه معناست ؟‬
‫مکثت ‪ :‬ماند ‪.‬‬
‫أحطت ‪ :‬احاطه پيدا کرده ام ‪ .‬بخوبی آگاهی يافته ام ‪.‬‬

‫سمَاوَاتِ وَالَْرْضِ َو َيعْلَ ُم مَا‬

‫ب َء فِي ال ّ‬
‫خرِجُ ا ْلخَ ْ‬
‫جدُوا لِّ اّلذِي يُ ْ‬
‫ل يَسْ ُ‬
‫کلمه ( الخبء) در آيه ‪ 25‬سوره نمل {َأ ّ‬
‫تُخْفُونَ َومَا ُتعِْلنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نهان ‪ .‬پوشانده ‪.‬‬

‫جعُونَ } به چه‬
‫عنْهُ ْم فَانظُ ْر مَاذَا يَرْ ِ‬
‫کلمه ( ألقه ) در آيه ‪ 28‬سوره نمل {اذْهَب ّبكِتَابِي َهذَا َفأَلْقِهْ ِإَل ْيهِمْ ُث ّم تَوَلّ َ‬
‫معناست ؟‬
‫آن را بيانداز ‪.‬‬

‫ت مّنَ ا ْلجِنّ َأنَا آتِيكَ بِ ِه َقبْلَ أَن تَقُو َم مِن مّقَا ِمكَ وَِإنّي عََليْهِ‬
‫عفْري ٌ‬
‫کلمه ( عفريت ) در آيه ‪ 39‬سوره نمل { قَالَ ِ‬
‫لَ َقوِيّ َأمِينٌ } به چه معناست ؟‬
‫نيرومند ترين جنيان ‪ .‬ديو قوی و درشت هيکل ‪.‬‬

‫ك بِ ِه َقبْلَ أَن يَ ْرتَدّ إَِل ْيكَ‬

‫شكُرُ ِلنَفْسِهِ َومَن كَ َفرَ‬
‫علْ ٌم مّنَ ا ْل ِكتَابِ َأنَا آتِي َ‬
‫کلمات ( يرتد ـ طرف ) در آيه ‪ 40‬سوره نمل { قَالَ اّلذِي عِندَهُ ِ‬
‫شكَ َر َفِإّنمَا يَ ْ‬
‫شكُرُ أَمْ َأ ْكفُرُ َومَن َ‬ ‫ضلِ َربّي ِل َيبْلُ َونِي أََأ ْ‬
‫ستَ ِقرّا عِندَ ُه قَالَ َهذَا مِن فَ ْ‬
‫ك فََلمّا رَآ ُه مُ ْ‬
‫طَ ْر ُف َ‬
‫ي َكرِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫غنِ ّ‬
‫فَإِنّ َربّي َ‬
‫يرتد ‪ :‬برگردد ‪.‬‬
‫طرف ‪ :‬چشم ‪ .‬مراد پلک بال است ‪.‬‬

‫ل َيهْ َتدُونَ } به‬

‫ن مِنَ اّلذِينَ َ‬
‫شهَا نَنظُرْ َأ َتهْ َتدِي أَ ْم َتكُو ُ‬
‫ل َنكّرُوا َلهَا عَ ْر َ‬
‫کلمه ( نکروا ) در آيه ‪ 41‬سوره نمل {قَا َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫ناشناخته کنيد و بدو نگوييد ‪.‬‬

‫س َبتْهُ لُجّةً َوكَشَ َفتْ‬

‫ح فََلمّا رََأتْهُ حَ ِ‬
‫کلمات ( الصرح ـ ممرد ـ قوارير ) در آيه ‪ 44‬سوره نمل { قِيلَ َلهَا ادْخُلِي الصّرْ َ‬
‫ت مَعَ سَُل ْيمَانَ لِّ َربّ ا ْلعَاَلمِينَ } به‬ ‫ت نَ ْفسِي وََأسَْلمْ ُ‬
‫ح ّممَ ّردٌ مّن قَوَارِي َر قَالَتْ رَبّ ِإنّي ظََلمْ ُ‬
‫عَن سَا َق ْيهَا قَالَ ِإنّهُ صَ ْر ٌ‬
‫چه معناست ؟‬
‫الصرح ‪ :‬کاخ ‪ .‬قصر ‪.‬‬
‫ممرد ‪ :‬صيقلی زده و صاف ‪.‬‬
‫قوارير ‪ :‬جمع قارورة ‪ ،‬قطعات صاف شيشه ‪ .‬بلور ‪.‬‬

‫لّ بَلْ أَنتُ ْم قَ ْو ٌم تُ ْف َتنُونَ } به‬

‫ك قَالَ طَائِ ُركُمْ عِندَ ا ِ‬
‫طيّ ْرنَا ِبكَ َو ِبمَن ّم َع َ‬
‫کلمه ( تفتنون) در آيه ‪ 47‬سوره نمل {قَالُوا ا ّ‬
‫چه معناست ؟‬
‫مورد آزمايش قرار می گيريد ‪ .‬عذاب داده می شويد ‪.‬‬

‫شهِ ْدنَا َمهِْلكَ أَهْلِهِ وَِإنّا‬

‫سمُوا بِالِّ َل ُن َبّيتَنّهُ وَأَهْلَ ُه ثُمّ َلنَقُولَنّ لِوَِليّ ِه مَا َ‬
‫کلمه ( تقاسموا ) در آيه ‪ 49‬سوره نمل { َالُوا تَقَا َ‬
‫لَصَا ِدقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫برای يکديگر سوگند بخوريد و قسم ياد کنيد ‪.‬‬

‫ليَةً لّقَوْ ٍم َيعَْلمُونَ } به چه‬

‫ك َ‬
‫ن فِي ذَِل َ‬
‫کلمه ( خاوية ) در آيه ‪ 52‬سوره نمل { َفتِ ْلكَ ُبيُو ُتهُمْ خَا ِويَةً ِبمَا ظََلمُوا إِ ّ‬
‫معناست ؟‬
‫فرو تپيده و ويران ‪ .‬خالی از سکنه ‪.‬‬

‫سمَا ِء مَاء فَأَن َب ْتنَا‬

‫سمَاوَاتِ وَالَْرْضَ َوأَنزَلَ َلكُم مّنَ ال ّ‬
‫کلمات ( بهجة ـ يعدلون ) در آيه ‪ 61‬سوره نمل { َأمّنْ خَلَقَ ال ّ‬
‫لّ بَلْ ُه ْم قَوْ ٌم َيعْدِلُونَ } به چه معناست ؟‬‫شجَرَهَا أَإِلَ ٌه مّعَ ا ِ‬
‫ت َبهْجَ ٍة مّا كَانَ َلكُمْ أَن تُنبِتُوا َ‬
‫حدَائِقَ ذَا َ‬
‫بِهِ َ‬
‫‪104‬‬
 ‫بهجة ‪ :‬زيبايی رنگ و حسن ظاهر ‪.‬‬
‫يعدلون ‪ :‬تجاوز می کنند ‪.‬‬

‫ل هُم ّمنْهَا‬
‫ك ّمنْهَا بَ ْ‬
‫شّ‬‫خرَ ِة بَلْ هُ ْم فِي َ‬
‫ل ادّا َركَ عِ ْل ُمهُ ْم فِي الْ ِ‬
‫کلمات ( إدارک ـ عمون ) در آيه ‪ 66‬سوره نمل { بَ ِ‬
‫عمِونَ } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫إدارک ‪ :‬به پايان آمده است ‪ .‬ته کشيده است ‪ .‬عاجز و ناتوان گشته است ‪.‬‬
‫عمون ‪ :‬جمع عمی ‪ .‬کوران ‪.‬‬

‫س َتعْجِلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫عسَى أَن َيكُونَ َردِفَ َلكُم َبعْضُ اّلذِي تَ ْ‬
‫کلمه ( ردف ) در آيه ‪ 72‬سوره نمل {قُلْ َ‬
‫پياپی شده است ‪ .‬پشت سر هم قرار گرفته است ‪.‬‬

‫صدُورُهُمْ َومَا ُيعِْلنُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تکن ) در آيه ‪ 74‬سوره نمل {وَإِنّ َرّبكَ َل َيعْلَ ُم مَا ُتكِنّ ُ‬
‫نهان ميدارد ‪.‬پنهان می کند ‪.‬‬

‫ب ّمبِينٍ } به چه معناست ؟‬
‫ل فِي ِكتَا ٍ‬
‫سمَاء وَالَْرْضِ ِإ ّ‬
‫کلمه ( غائبة ) در آيه ‪ 75‬سوره نمل { َومَا مِنْ غَا ِئبَ ٍة فِي ال ّ‬
‫نهفته ‪ .‬نهان ‪.‬‬

‫ب بِآيَا ِتنَا َفهُ ْم يُوزَعُونَ } به چه‬

‫کلمه ( فوجا ) در آيه ‪ 83‬سوره نمل { َويَ ْو َم نَحْشُ ُر مِن كُلّ ُأمّ ٍة فَوْجًا ّممّن ُي َكذّ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫گروه و جماعت فراوان ‪.‬‬

‫لْرْضِ‬
‫سمَاوَاتِ َومَن فِي ا َ‬
‫ع مَن فِي ال ّ‬
‫کلمه ( فزع ـ داخرين ) در آيه ‪ 86‬سوره نمل { َويَ ْو َم يُنفَخُ فِي الصّو ِر فَ َف ِز َ‬
‫خرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل مَن شَاء الُّ َوكُلّ َأتَوْ ُه دَا ِ‬
‫ِإ ّ‬
‫فزع ‪ :‬وحشت زده و هراسان گردد ‪.‬‬
‫داخرين ‪ :‬فروتنان وکرنش بران ‪.‬‬
‫قصص ‪:‬‬
‫شعُرُونَ } به چه‬
‫ل يَ ْ‬
‫جنُبٍ وَهُ ْم َ‬
‫ت بِهِ عَن ُ‬
‫ختِ ِه قُصّي ِه َفبَصُرَ ْ‬
‫ت لُِ ْ‬
‫کلمه ( قصيه) در آيه ‪ 11‬سوره قصص { َوقَاَل ْ‬
‫معناست ؟‬
‫او را دنبال کن ‪.‬‬

‫ل يَا مُوسَى إِنّ ا ْلمَلَ‬

‫سعَى قَا َ‬
‫ل مّنْ َأقْصَى ا ْل َمدِينَ ِة يَ ْ‬
‫کلمه (أقصی المدينة ) در آيه ‪ 20‬سوره قصص {وَجَاء رَجُ ٌ‬
‫ك مِنَ النّاصِحِينَ } به چه معناست ؟‬
‫خرُجْ ِإنّي َل َ‬
‫ن ِبكَ ِل َي ْقتُلُوكَ فَا ْ‬
‫يَ ْأ َتمِرُو َ‬
‫دورترين نقطه شهر ‪.‬‬

‫ج َد مِن دُو ِنهِمُ‬

‫سقُونَ وَوَ َ‬
‫س يَ ْ‬
‫جدَ عََليْهِ ُأمّةً مّنَ النّا ِ‬
‫کلمه (الرعاء ) در آيه ‪ 23‬سوره قصص { ََلمّا َو َردَ مَاء َمدْيَنَ وَ َ‬
‫شيْخٌ َكبِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫صدِرَ الرّعَاء وََأبُونَا َ‬ ‫حتّى ُي ْ‬ ‫سقِي َ‬
‫ل نَ ْ‬
‫ط ُب ُكمَا قَاَلتَا َ‬
‫ل مَا خَ ْ‬
‫امْرَأ َتيْنِ َتذُودَانِ قَا َ‬
‫جمع راعی به منی چوپانان ‪.‬‬

‫ج َرنِي َثمَانِيَ‬
‫حدَى ا ْبنَتَيّ هَا َتيْنِ عَلَى أَن تَأْ ُ‬
‫حكَ ِإ ْ‬
‫کلمه ( حجج ) در آيه ‪ 27‬سوره قصص {قَالَ ِإنّي أُرِيدُ أَنْ أُنكِ َ‬
‫لّ مِنَ الصّالِحِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫جدُنِي إِن شَاء ا ُ‬ ‫ستَ ِ‬‫شقّ عََل ْيكَ َ‬ ‫حجَجٍ َفإِنْ َأ ْت َممْتَ عَشْرًا َفمِنْ عِن ِدكَ َومَا ُأرِيدُ أَنْ أَ ُ‬
‫ِ‬
‫جمع حجة ‪ ،‬سالها ‪.‬‬

‫س مِن جَانِبِ الطّو ِر نَارًا قَالَ‬

‫کلمه ( تصطلون ) در آيه ‪ 29‬سوره قصص {فََلمّا قَضَى مُوسَىالَْجَلَ وَسَا َر بِأَهْلِ ِه آنَ َ‬
‫طلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫جذْوَ ٍة مِنَ النّارِ َلعَّلكُ ْم تَصْ َ‬
‫خبَرٍ أَوْ َ‬
‫ت نَاراً ّلعَلّي آتِيكُم ّم ْنهَا بِ َ‬
‫لَِهْلِ ِه ا ْمكُثُوا ِإنّي آنَسْ ُ‬
‫خود را با آتش گرم کنيد ‪.‬‬

‫غيْرِ سُو ٍء‬

‫ج َبيْضَاء مِنْ َ‬
‫خرُ ْ‬ ‫ج ْي ِبكَ تَ ْ‬
‫ك َي َدكَ فِي َ‬ ‫کلمات ( أسلک ـ أضمم ـ الرهب ) در آيه ‪ 32‬سوره قصص { اسُْل ْ‬
‫سقِينَ } به چه معناست‬ ‫ن مِن ّرّبكَ ِإلَى فِرْعَوْنَ َومََلئِهِ ِإّنهُ ْم كَانُوا قَوْمًا فَا ِ‬
‫ب َفذَا ِنكَ بُرْهَانَا ِ‬
‫ك مِنَ الرّهْ ِ‬
‫حَ‬‫جنَا َ‬
‫ض ُممْ إَِل ْيكَ َ‬
‫وَا ْ‬
‫؟‬
‫أسلک ‪ :‬داخل گردان ‪ .‬فرو ببر ‪.‬‬
‫‪105‬‬
 ‫أضمم ‪ :‬جمع گردان ‪.‬‬
‫الرهب ‪ :‬خوف و هراس ‪.‬‬

‫ص ّد ُقنِي ِإنّي‬
‫سلْ ُه َمعِيَ ِردْءًا يُ َ‬
‫ح ِمنّي ِلسَانًا َفأَرْ ِ‬
‫کلمه ( ردءا ) در آيه ‪ 34‬سوره قصص { وَأَخِي هَارُونُ هُوَ َأفْصَ ُ‬
‫أَخَافُ أَن ُي َكذّبُونِ } به چه معناست ؟‬
‫يار و مددکار ‪.‬‬

‫کلمه ( المقبوحين ) در آيه ‪ 42‬سوره قصص { َوَأتْ َب ْعنَاهُ ْم فِي َهذِهِ الدّ ْنيَا َل ْعنَةً َويَوْمَ ا ْل ِقيَامَةِ هُم مّنَ ا ْلمَ ْقبُوحِينَ } به‬
‫چه معناست ؟‬
‫زشت رويان ‪ .‬روسياهان ‪.‬‬

‫ت ثَاوِيًا فِي‬
‫کلمات ( تطاول ـ ثاويا ) در آيه ‪ 45‬سوره قصص { َوَلكِنّا أَنشَ ْأنَا ُقرُونًا َفتَطَا َولَ عََل ْيهِمُ ا ْل ُعمُرُ َومَا كُن َ‬
‫ن َتتْلُو عََل ْيهِ ْم آيَا ِتنَا وََل ِكنّا ُكنّا مُرْسِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ل َم ْديَ َ‬
‫أَهْ ِ‬
‫تطاول ‪ :‬به درازا کشيد ‪.‬‬
‫ثاويا ‪ :‬وقيم ‪ .‬ساکن ‪.‬‬

‫ضنَا أَوََل ْم ُنمَكّن ّلهُمْ حَرَماً‬

‫ف مِنْ أَ ْر ِ‬
‫ك ُنتَخَطّ ْ‬
‫کلمه ( يجبی ) در آيه ‪ 57‬سوره قصص { َوقَالُوا إِن ّنّتبِعِ ا ْلهُدَى َم َع َ‬
‫ل َيعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫يءٍ رِزْقًا مِن ّل ُدنّا وََلكِنّ َأ ْكثَرَهُ ْم َ‬
‫ت كُلّ شَ ْ‬
‫جبَى إَِليْ ِه َثمَرَا ُ‬
‫آمِنًا يُ ْ‬
‫جمع آوری و حمل می شود ‪.‬‬

‫عمّا‬
‫سبْحَانَ الِّ َو َتعَالَى َ‬
‫خيَرَةُ ُ‬
‫ختَا ُر مَا كَانَ َلهُمُ ا ْل ِ‬
‫ق مَا يَشَاءُ َويَ ْ‬
‫ك يَخْلُ ُ‬
‫کلمه (الخيرة ) در آيه ‪ 68‬سوره قصص {وَ َرّب َ‬
‫يُشْ ِركُونَ } به چه معناست ؟‬
‫حق انتخاب ‪ .‬گزينش ‪.‬‬

‫غيْرُ‬
‫س ْرمَداً إِلَى يَوْمِ ا ْل ِقيَامَ ِة مَنْ إِلَهٌ َ‬
‫ن مِن قَوْ ِم مُوسَى َف َبغَى عََل ْيهِمْ وَآ َت ْينَا ُه مِنَ ا ْل ُكنُو ِز مَا إِنّ‬
‫حبّ الْ َفرِحِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جعَلَ الُّ عََل ْيكُمُ الّليْلَ َ‬
‫کلمه ( سرمدا ) در آيه ‪ 71‬سوره قصص { قُلْ أَرََأ ْيتُمْ إِن َ‬
‫س َمعُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ضيَاء َأفَلَ تَ ْ‬ ‫لّ يَ ْأتِيكُم بِ ِ‬ ‫ا ِ‬
‫دائمی و هميشگی ‪ .‬ماندگار و پايدار ‪.‬‬
‫ن كَا َ‬
‫ن قَارُو َ‬ ‫کلمه ( تنوء ) در آيه ‪ 76‬سوره قصص {إِ ّ‬
‫ل يُ ِ‬
‫لّ َ‬‫ل تَ ْفرَحْ إِنّ ا َ‬‫صبَةِ أُولِي ا ْلقُوّةِ ِإ ْذ قَالَ لَ ُه َق ْومُهُ َ‬
‫مَفَا ِتحَهُ َل َتنُو ُء بِا ْلعُ ْ‬
‫سنگينی می کند ‪.‬‬

‫عنکبوت ‪:‬‬
‫شيْطَانُ‬
‫کلمه ( مستبصرين) در آيه ‪ 38‬سوره عنکبوت {وَعَاداً َو َثمُودَ َوقَد ّت َبيّنَ َلكُم مّن مّسَا ِكنِهِمْ وَ َزيّنَ َلهُمُ ال ّ‬
‫س َتبْصِرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫سبِيلِ َوكَانُوا مُ ْ‬
‫صدّهُمْ عَنِ ال ّ‬
‫عمَاَلهُ ْم َف َ‬
‫أَ ْ‬
‫دارندگان چشم بينا و عقل و فهم کافی و با خبر از راهنمايی های انبياء ‪.‬‬

‫کلمه ( ما کانوا سابقين ) در آيه ‪ 39‬سوره عنکبوت { َوقَارُونَ َوفِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وََل َقدْ جَاءهُم مّوسَى بِا ْل َبّينَاتِ‬
‫س َت ْكبَرُوا فِي الَْرْضِ َومَا كَانُوا سَابِقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫فَا ْ‬
‫پيشی گيرندگان بر خدا نبودند ‪ .‬يعنی از حوزه قدرت خدا نتوانستند خارج شوند و از عذاب او خويشتن را بدور‬
‫دارند ‪.‬‬

‫خ َذتْهُ‬
‫خ ْذنَا ِبذَنبِ ِه َفمِ ْنهُم مّنْ أَ ْرسَ ْلنَا عََليْهِ حَاصِباً َو ِم ْنهُم مّنْ أَ َ‬
‫کلمه ( حاصبا ) در آيه ‪ 40‬سوره عنکبوت { َفكُلّ أَ َ‬
‫س ُه ْم يَظِْلمُونَ } به چه‬ ‫ظِل َمهُمْ وََلكِن كَانُوا أَنفُ َ‬
‫خسَ ْفنَا بِهِ الَْ ْرضَ َو ِمنْهُم مّنْ أَغْ َر ْقنَا َومَا كَانَ الُّ ِليَ ْ‬
‫ص ْيحَةُ َو ِمنْهُم مّنْ َ‬
‫ال ّ‬
‫معناست ؟‬
‫طوفانی که در آن سنگريزه ها به حرکت در آيند ‪.‬‬

‫روم ‪:‬‬
‫لْمْ ُر مِن َقبْلُ َومِن َبعْدُ َويَ ْو َمئِ ٍذ يَفْ َرحُ ا ْلمُ ْؤ ِمنُونَ } به چه‬
‫سنِينَ لِّ ا َ‬
‫کلمه ( بضع ) در آيه ‪ 4‬سوره روم { فِي بِضْعِ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫‪106‬‬
 ‫مدتی ميان ‪ 3‬تا ‪. 9‬‬

‫کلمه ( يبلس) در آيه ‪ 12‬سوره روم { َويَوْ َم َتقُومُ السّاعَ ُة ُيبْلِسُ ا ْلمُجْ ِرمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫غم زده و نا اميد و أيوس از هر چيز و بهت زده ميشوند ‪.‬‬

‫حبَرُونَ } به چه‬
‫ت َفهُ ْم فِي َروْضَ ٍة يُ ْ‬
‫عمِلُوا الصّاِلحَا ِ‬
‫ن آ َمنُوا وَ َ‬
‫کلمه ( يحبرون ) در آيه ‪ 15‬سوره روم { فََأمّا اّلذِي َ‬
‫معناست ؟‬
‫مسرور می گردند ‪.‬‬

‫ض كُلّ لّ ُه قَا ِنتُونَ } به چه معناست ؟‬

‫سمَاوَاتِ وَالَْ ْر ِ‬
‫کلمه (قانتون ) در آيه ‪ 26‬سوره روم {وَلَ ُه مَن فِي ال ّ‬
‫جمع قانت ‪ ،‬خاضع و منقاد ‪.‬‬

‫سّيئَةٌ ِبمَا َق ّدمَتْ َأ ْيدِيهِمْ ِإذَا‬

‫ص ْبهُمْ َ‬
‫حمَ ًة فَرِحُوا ِبهَا وَإِن تُ ِ‬
‫کلمه ( يقنطون ) در آيه ‪ 36‬سوره روم {وَِإذَا َأ َذقْنَا النّاسَ رَ ْ‬
‫هُ ْم يَ ْقنَطُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نا اميد و مايوس از رحمت خدا می گردند ‪.‬‬

‫لّ يَ ْو َمئِذٍ‬
‫ل مَ َردّ لَ ُه مِنَ ا ِ‬
‫ي يَوْ ٌم ّ‬
‫ج َهكَ لِلدّينِ الْ َقيّ ِم مِن َقبْلِ أَن يَ ْأتِ َ‬
‫کلمه ( يصدعون ) در آيه ‪ 43‬سوره روم { فََأ ِقمْ وَ ْ‬
‫صدّعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫يَ ّ‬
‫متفرق می گردند ‪.‬‬

‫جعَلُهُ‬
‫ف يَشَاءُ َويَ ْ‬
‫سمَاء َكيْ َ‬
‫سحَابًا َفيَبْسُطُ ُه فِي ال ّ‬
‫ح َف ُتثِيرُ َ‬
‫سلُ ال ّريَا َ‬
‫کلمه ( تثير ) در آيه ‪ 48‬سوره روم {الُّ اّلذِي يُرْ ِ‬
‫س َتبْشِرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫عبَادِهِ ِإذَا هُ ْم يَ ْ‬
‫ب بِ ِه مَن يَشَا ُء مِنْ ِ‬
‫ج مِنْ خِلَلِ ِه َفِإذَا أَصَا َ‬
‫خرُ ُ‬
‫كِسَفًا َفتَرَى ا ْل َودْقَ يَ ْ‬
‫به حرکت در می آورد وبر می انگيزد ‪.‬‬

‫کلمه ( لمبلسين ) در آيه ‪ 49‬سوره روم {وَإِن كَانُوا مِن َقبْلِ أَن ُينَزّلَ عََل ْيهِم مّن َقبْلِهِ َلمُبْلِسِينَ } به چه معناست ؟‬
‫نا اميدان وسرگردانان ‪.‬‬

‫صفَرّا لّظَلّوا مِن َبعْدِ ِه َيكْفُرُونَ } به چه‬

‫کلمه ( مصفرا ) در آيه ‪ 51‬سوره روم {وََلئِنْ أَرْسَ ْلنَا رِيحًا فَرَأَوْ ُه مُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫زرد رنگ ‪ .‬مراد پژمرده است ‪.‬‬

‫س َتعْ َتبُونَ } به‬

‫جمله ( ول هم يستعتبون ) در آيه ‪ 57‬سوره روم { َفيَ ْو َمئِ ٍذ لّ يَنفَعُ اّلذِينَ ظََلمُوا َم ْعذِ َرتُهُمْ َولَ ُه ْم يُ ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫برای ايشان خوشنودی خدا خواسته نمی شود و جلب رضايت نمی گردد ‪.‬‬

‫لقمان ‪:‬‬
‫علَى وَهْنٍ َو ِفصَالُهُ‬
‫حمََلتْهُ ُأمّهُ وَهْناً َ‬
‫ن بِوَاِل َديْهِ َ‬
‫ص ْينَا الِْنسَا َ‬
‫کلمات ( وهنا ـ فصال ) در آيه ‪ 14‬سوره لقمان { وَ َو ّ‬
‫شكُرْ لِي وَِلوَاِل َديْكَ إَِليّ ا ْلمَصِيرُ } به چه معناست ؟‬
‫فِي عَا َميْنِ أَنِ ا ْ‬
‫وهنا ‪ :‬ضعف و سستی ‪.‬‬
‫فصال ‪ :‬از شير بريدن ‪ .‬پايان دوران شير خوارگی ‪.‬‬

‫حبّ‬
‫لّ لَ يُ ِ‬
‫ض مَرَحاً إِنّ ا َ‬
‫ل َتمْشِ فِي الَْرْ ِ‬
‫خ ّدكَ لِلنّاسِ َو َ‬
‫صعّرْ َ‬
‫ل تُ َ‬
‫کلمه ( ل تصعر ) در آيه ‪ 18‬سوره لقمان { َو َ‬
‫ل َفخُورٍ } به چه معناست ؟‬
‫ختَا ٍ‬
‫ل مُ ْ‬
‫كُ ّ‬
‫از مردم با تکبر و بی اعتنايی روی مگردان ‪.‬‬

‫ض مِن صَ ْو ِتكَ إِنّ أَنكَرَ‬

‫غضُ ْ‬
‫ش ِيكَ وَا ْ‬
‫صدْ فِي َم ْ‬
‫کلمات ( اقصد ـ أغضض ) در آيه ‪ 19‬سوره لقمان { وَا ْق ِ‬
‫حمِيرِ } به چه معناست ؟‬
‫صوْتُ ا ْل َ‬
‫الَْصْوَاتِ لَ َ‬
‫اقصد ‪ :‬ميانه روی کن ‪.‬‬
‫اغضض ‪ :‬بکاه ‪ .‬پايين بياور ‪.‬‬

‫‪107‬‬
‫سمِيعٌ بَصِيرٌ } به چه‬
‫حدَةٍ إِنّ الَّ َ‬
‫ل كَنَ ْفسٍ وَا ِ‬
‫سوره لقمان { مّا خَلْ ُقكُمْ َولَ َب ْع ُثكُمْ ِإ ّ‬
‫کلمه ( کنفس واحدة ) در آيه ‪28‬‬
‫معناست ؟‬
‫آفرينش يک انسان و زنده گرداندن او ‪ ،‬با آفرينش همه انسانها و زنده گرداندن ايشان هيچ تفاوتی ندارد ‪.‬‬

‫ن فََلمّا نَجّاهُمْ‬
‫لّ مُخِْلصِينَ لَهُ الدّي َ‬
‫ل دَعَوُا ا َ‬
‫ج كَالظّلَ ِ‬
‫ش َيهُم مّوْ ٌ‬
‫غِ‬‫کلمات ( الظلل ـ ختار) در آيه ‪ 32‬سوره لقمان { وَِإذَا َ‬
‫ختّا ٍر كَفُورٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ل كُلّ َ‬
‫ح ُد بِآيَا ِتنَا ِإ ّ‬
‫صدٌ َومَا يَجْ َ‬
‫إِلَى ا ْلبَ ّر َف ِمنْهُم مّ ْقتَ ِ‬
‫الظلل ‪ :‬جمع ظلة ‪ ،‬سايه بانها ‪.‬‬
‫ختار ‪ :‬غدار ‪.‬‬

‫ل يَجْزِي وَاِلدٌ عَن وََلدِهِ َو َ‬

‫ل‬ ‫خشَوْا يَوْمًا ّ‬
‫س اتّقُوا َرّبكُمْ وَا ْ‬ ‫کلمه ( الغرور) در آيه ‪ 33‬سوره لقمان { يَا َأّيهَا النّا ُ‬
‫ل َيغُ ّرنّكُم بِالِّ ا ْلغَرُورُ } به چه معناست ؟‬ ‫حيَا ُة ال ّد ْنيَا َو َ‬
‫ق فَلَ َتغُ ّرّنكُمُ ا ْل َ‬
‫حّ‬‫عدَ الِّ َ‬
‫شيْئاً إِنّ وَ ْ‬
‫مَوْلُودٌ ُهوَ جَازٍ عَن وَاِلدِهِ َ‬
‫هر چيز که انسان را گول زند ‪ ،‬ازقبيل اهريمن ‪.‬‬

‫سجده ‪:‬‬
‫ض ثُ ّم َيعْرُجُ إَِليْ ِه فِي يَوْ ٍم كَانَ‬
‫سمَاءِ ِإلَى الَْ ْر ِ‬
‫لْمْ َر مِنَ ال ّ‬
‫کلمه ( يعرج إليه ) در آيه ‪ 50‬سوره سجده { ُيدَبّرُ ا َ‬
‫سنَ ٍة ّممّا َتعُدّونَ } به چه معناست ؟‬
‫مِ ْقدَارُهُ أَ ْلفَ َ‬
‫گزارش کار برای او برده می شود ‪.‬‬

‫طمَعاً َو ِممّا‬
‫خوْفاً وَ َ‬
‫جنُوبُهُمْ عَنِ ا ْلمَضَاجِ ِع يَدْعُونَ َرّبهُمْ َ‬
‫کلمه ( تتجافی ) در آيه ‪ 16‬سوره سجده { َتتَجَافَى ُ‬
‫رَ َز ْقنَا ُه ْم يُنفِقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫رها و بدور می شوند ‪.‬‬

‫ل ِبمَا‬
‫جنّاتُ ا ْل َمأْوَى نُ ُز ً‬
‫ت فََلهُمْ َ‬
‫عمِلُوا الصّالِحَا ِ‬
‫ن آ َمنُوا وَ َ‬
‫کلمه ( جنات المأوی ) در آيه ‪ 19‬سوره سجده { َأمّا اّلذِي َ‬
‫كَانُوا َي ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫باغهای محل زندگی ‪.‬‬

‫ج بِهِ‬
‫خرِ ُ‬
‫لْرْضِ ا ْلجُرُ ِز َفنُ ْ‬
‫کلمات ( نسوق ـ الجزر ) در آيه ‪ 27‬سوره سجده { أَوَلَ ْم يَ َروْا َأنّا نَسُوقُ ا ْلمَاء إِلَى ا َ‬
‫سهُمْ َأفَلَ ُيبْصِرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل ِمنْهُ َأنْعَا ُمهُمْ وَأَنفُ ُ‬
‫زَرْعًا تَ ْأكُ ُ‬
‫نسوق ‪ :‬ميرانيم ‪.‬‬
‫الجرز ‪ :‬زمين لخت و برهوت و بدون گياه ‪.‬‬

‫احزاب ‪:‬‬
‫کلمه ( جوف ـ تظاهرون منهن ) در آيه ‪ 4‬سوره احزاب{ } به چه معناست ؟‬
‫جوف ‪ :‬درون ‪ .‬داخل ‪.‬‬
‫تظاهرون منهن ‪ :‬بدانان می گوييد که پشت شما همجون پشت مادرم است ‪ .‬اين کار را ظهار می گويند ‪.‬‬

‫سهِمْ وََأزْوَاجُهُ ُأ ّمهَاتُهُمْ وَأُوْلُو الَْ ْرحَامِ‬

‫کلمه ( مسطورا ) در آيه ‪ 6‬سوره احزاب { النّبِيّ َأوْلَى بِا ْلمُ ْؤمِنِينَ مِنْ أَن ُف ِ‬
‫ن ذَِلكَ فِي ا ْل ِكتَابِ‬
‫لّ مِنَ ا ْلمُ ْؤ ِمنِينَ وَا ْل ُمهَاجِرِينَ ِإلّ أَن تَ ْفعَلُوا إِلَى أَوِْليَا ِئكُم ّمعْرُوفًا كَا َ‬
‫ض فِي ِكتَابِ ا ِ‬
‫ضهُمْ أَوْلَى بِ َبعْ ٍ‬
‫َبعْ ُ‬
‫مَسْطُوراً } به چه معناست ؟‬
‫مکتوب ‪ .‬نوشته شده ‪.‬‬

‫سفَلَ‬
‫کلمات ( زاغت البصار ـ بلغت القلوب الحناجر ) در آيه ‪ 10‬سوره احزاب { ِإذْ جَاؤُوكُم مّن فَ ْو ِقكُمْ َومِنْ أَ ْ‬
‫ظنُونَا } به چه معناست ؟‬ ‫ن بِالِّ ال ّ‬
‫ظنّو َ‬
‫حنَاجِرَ َوتَ ُ‬
‫لْبْصَارُ َوبََلغَتِ ا ْلقُلُوبُ الْ َ‬
‫مِنكُمْ َوِإذْ زَاغَتْ ا َ‬
‫زاغت البصار ‪ :‬مراد اهتلف پيدا کردن چشم ها از شدت خوف و هراس است ‪.‬‬
‫بلغت الحلقوم الحناجر ‪ :‬دلها به گلوگاهها رسيده است ‪.‬‬

‫ستَ ْأذِنُ َفرِيقٌ‬

‫جعُوا َويَ ْ‬
‫ل مُقَامَ َلكُ ْم فَا ْر ِ‬
‫ب َ‬
‫ل َيثْرِ َ‬
‫کلمه ( يثرب ) در آيه ‪ 13‬سوره احزاب { وَِإ ْذ قَالَت طّائِفَ ٌة ّم ْنهُمْ يَا أَهْ َ‬
‫ل فِرَاراً} به چه معناست ؟‬ ‫ي ِبعَوْرَةٍ إِن يُرِيدُونَ ِإ ّ‬ ‫ن ُبيُوتَنَا عَ ْورَةٌ َومَا ِه َ‬
‫ي َيقُولُونَ إِ ّ‬
‫ّمنْهُمُ النّبِ ّ‬
‫نام شهر مدينه در دوره جاهليت بوده ‪.‬‬
‫‪108‬‬
 ‫لتَوْهَا‬
‫سئِلُوا الْ ِف ْتنَ َة َ‬
‫کلمات ( أقطارها ـ ما تلبثوا ) در آيه ‪ 14‬سوره احزاب { وَلَ ْو دُخَِلتْ عََل ْيهِم مّنْ َأ ْقطَارِهَا ثُمّ ُ‬
‫َومَا تََلّبثُوا ِبهَا ِإلّ يَسِيراً } به چه معناست ؟‬
‫أقطارها ‪ :‬نواحی و جوانب شهر ‪.‬‬
‫ما تلبثوا ‪ :‬درنگ نمی کنند ‪.‬‬

‫خوَا ِنهِمْ هَلُمّ ِإَليْنَا َولَ يَ ْأتُونَ‬

‫ن مِنكُمْ وَالْقَائِلِينَ لِ ْ‬
‫کلمه (المعوقين ) در آيه ‪ 18‬سوره احزاب { َقدْ َيعْلَمُ الُّ ا ْل ُمعَ ّوقِي َ‬
‫ل قَلِيلً } به چه معناست ؟‬
‫ا ْلبَ ْأسَ ِإ ّ‬
‫منصرف کنندگان ‪ .‬بازدارندگان ‪.‬‬

‫کلمات ( أشحة ـ سلقوکم ـ حداد ) در آيه ‪ 19‬سوره احزاب { َأشِحّةً عََل ْيكُ ْم فَِإذَا جَاء الْخَ ْوفُ رََأ ْي َتهُ ْم يَنظُرُونَ إَِل ْيكَ‬
‫خيْرِ ُأوَْل ِئكَ َل ْم يُ ْؤ ِمنُوا‬
‫حدَادٍ َأشِحّةً عَلَى الْ َ‬
‫سنَةٍ ِ‬ ‫ت فَِإذَا ذَهَبَ الْخَ ْوفُ سََلقُوكُم بِأَ ْل ِ‬
‫عَليْهِ مِنَ ا ْلمَ ْو ِ‬
‫عيُ ُنهُ ْم كَاّلذِي ُيغْشَى َ‬
‫تَدُورُ أَ ْ‬
‫لّ يَسِيراً } به چه معناست ؟‬ ‫ن ذَِلكَ عَلَى ا ِ‬ ‫عمَاَلهُمْ َوكَا َ‬
‫حبَطَ الُّ أَ ْ‬ ‫فََأ ْ‬
‫أشحة‪ :‬جمع شحيح ‪ ،‬بخلء ‪ .‬آزمندان ‪.‬‬
‫سلقوکم ‪ :‬شما را با سخنان درشت وناهمگون می آزارند‪.‬‬
‫حداد ‪ :‬جمع حديد ‪ ،‬تيز و تند ‪.‬‬

‫صدَقُوا مَا عَا َهدُوا الَّ عََليْ ِه َف ِمنْهُم مّن قَضَى‬

‫کلمه ( قضی نحبه ) در آيه ‪ 23‬سوره احزاب { مِنَ ا ْلمُ ْؤ ِمنِينَ رِجَالٌ َ‬
‫حبَهُ َو ِمنْهُم مّن يَنتَظِرُ َومَا َبدّلُوا تَ ْبدِيلً} به چه معناست ؟‬
‫نَ ْ‬
‫جان خود را فدا کرده است ‪.‬‬

‫ب مِن‬
‫کلمات ( ظاهروهم ـ صياصی ) در آيه ‪ 26‬سوره احزاب { َوأَنزَلَ اّلذِينَ ظَاهَرُوهُم مّنْ أَهْلِ ا ْل ِكتَا ِ‬
‫ن فَرِيقاً } به چه معناست ؟‬ ‫ب فَرِيقًا تَ ْقتُلُونَ َوتَ ْأسِرُو َ‬
‫صيَاصِيهِمْ َو َقذَفَ فِي قُلُو ِبهِمُ الرّعْ َ‬
‫َ‬
‫ظاهروهم ‪ :‬ايشان را پشتيبانی کرده بودند ‪.‬‬
‫صياصی ‪ :‬جمع صيصة ‪ ،‬آنچه که بدان پناهنده شوند در اينجا مراد قلعه و دژ های محکم است ‪.‬‬

‫ضهُمْ َو ِديَارَهُمْ وََأمْوَاَلهُمْ َوأَرْضاً لّ ْم تَطَؤُوهَا‬

‫کلمه ( أرضا لم تطآوها ) در آيه ‪ 27‬سوره احزاب { وََأوْ َر َثكُمْ أَ ْر َ‬
‫شيْ ٍء َقدِيراً } به چه معناست ؟‬
‫َوكَانَ الُّ عَلَى كُلّ َ‬
‫زمينی که پا در آن ننهاده بوديد ‪.‬‬

‫حيَا َة ال ّد ْنيَا وَزِي َنتَهَا‬

‫جكَ إِن كُنتُنّ تُ ِردْنَ ا ْل َ‬
‫کلمه ( أسرحکن ) در آيه ‪ 28‬سوره احزاب { يَا َأّيهَا ال ّنبِيّ قُل لَّزْوَا ِ‬
‫جمِيلً } به چه معناست ؟‬ ‫حكُنّ سَرَاحاً َ‬
‫َف َتعَاَليْنَ ُأ َمّت ْعكُنّ َوأُسَرّ ْ‬
‫شما را رها سازم ‪ .‬مراد طلق است ‪.‬‬

‫سكْ‬‫جمله ( قضی زيد منها وطرا ) در آيه ‪ 37‬سوره احزاب { وَِإ ْذ تَقُولُ لِّلذِي َأنْعَمَ الُّ عََليْهِ وََأ ْنعَمْتَ عََليْهِ َأمْ ِ‬
‫حقّ أَن تَخْشَا ُه فََلمّا قَضَى َز ْيدٌ ّم ْنهَا وَطَرًا‬ ‫لّ ُمبْدِيهِ َوتَخْشَى النّاسَ وَالُّ أَ َ‬ ‫سكَ مَا ا ُ‬‫جكَ وَاتّقِ الَّ َوتُخْفِي فِي نَ ْف ِ‬ ‫عََل ْيكَ زَوْ َ‬
‫لّ مَ ْفعُولً } به‬ ‫عيَا ِئهِمْ ِإذَا َقضَوْا ِم ْنهُنّ وَطَراً َوكَانَ َأ ْمرُ ا ِ‬‫ج فِي أَزْوَاجِ َأدْ ِ‬
‫ل َيكُونَ عَلَى ا ْلمُ ْؤ ِمنِينَ حَرَ ٌ‬
‫ي َ‬
‫جنَا َكهَا ِلكَ ْ‬
‫زَوّ ْ‬
‫چه معناست ؟‬
‫زيد از زينب کام دل گرفت و نياز خود را برطرف کرد ‪.‬‬

‫ت ِممّنْ عَ َزلْ َ‬
‫ت‬ ‫ك مَن تَشَاء َومَنِ ا ْب َت َغيْ َ‬ ‫کلمه ( توءوی ) در آيه ‪ 51‬سوره احزاب { ُرْجِي مَن تَشَاء ِم ْنهُنّ َوتُؤْوِي إَِل ْي َ‬
‫علِيماً‬‫لّ َيعْلَ ُم مَا فِي قُلُو ِبكُمْ َوكَانَ الُّ َ‬
‫ضيْنَ ِبمَا آ َت ْي َتهُنّ كُّلهُنّ وَا ُ‬
‫ل يَحْزَنّ َويَ ْر َ‬
‫ع ُي ُنهُنّ َو َ‬
‫جنَاحَ عََل ْيكَ ذَِلكَ َأدْنَى أَن َتقَرّ أَ ْ‬
‫فَلَ ُ‬
‫حَلِيماً } به چه معناست ؟‬
‫جا می دهی ‪.‬‬

‫ل تَدْخُلُوا‬ ‫ن آ َمنُوا َ‬ ‫کلمات (إنی ـ غير ناظرين إناه ـ ل مستأنسين لحديث ) در آيه ‪ 53‬سوره احزاب { يَا َأيّهَا اّلذِي َ‬
‫ستَ ْأنِسِي َ‬
‫ن‬ ‫ل مُ ْ‬ ‫ط ِع ْمتُمْ فَانتَشِرُوا َو َ‬ ‫ظرِينَ ِإنَاهُ وََلكِنْ ِإذَا دُعِيتُ ْم فَادْخُلُوا فَِإذَا َ‬
‫غيْ َر نَا ِ‬
‫طعَامٍ َ‬‫ُبيُوتَ ال ّنبِيّ ِإلّ أَن يُ ْؤذَنَ َلكُمْ ِإلَى َ‬
‫ن مِن وَرَاء‬ ‫سأَلُوهُ ّ‬ ‫ن َمتَاعًا فَا ْ‬ ‫حيِي مِنَ الْحَقّ وَِإذَا سَأَ ْل ُتمُوهُ ّ‬ ‫ستَ ْ‬
‫ل يَ ْ‬
‫لّ َ‬ ‫حيِي مِنكُمْ وَا ُ‬ ‫ستَ ْ‬
‫ي َفيَ ْ‬
‫ن يُ ْؤذِي ال ّنبِ ّ‬
‫ن ذَِلكُ ْم كَا َ‬
‫حدِيثٍ إِ ّ‬‫لِ َ‬
‫ن ذَِلكُمْ‬‫طهَرُ لِ ُقلُو ِبكُمْ َوقُلُو ِبهِنّ َومَا كَانَ َلكُمْ أَن تُ ْؤذُوا َرسُولَ الِّ َولَ أَن تَنكِحُوا َأزْوَاجَ ُه مِن َب ْعدِهِ َأبَداً إِ ّ‬ ‫ب ذَِلكُمْ َأ ْ‬ ‫حجَا ٍ‬‫ِ‬
‫كَانَ عِندَ الِّ عَظِيماً } به چه معناست ؟‬
‫إنی ‪ :‬پخت و پز غذا ‪.‬‬

‫‪109‬‬
‫غير ناظزين إناه ‪ :‬مراد اينست که نبايد زودتر از وقت خود به خانه مردم رفت و منتظر پخت وپز و چيدن سفره‬
‫نشت و مزاحم ميزبان شد ‪.‬‬
‫ل مستأنسين لحديث ‪ :‬مراد اين است که بعد از صرف غذا جا خوش نکنيد و منزل ميزبان را محل انسو نقالی‬
‫نسازيد و مجلس را طول ندهيد ‪.‬‬

‫ن يُ ْدنِينَ‬
‫جكَ َو َبنَا ِتكَ َونِسَاء ا ْلمُ ْؤ ِمنِي َ‬
‫ي قُل لَّزْوَا ِ‬
‫کلمات ( يدنين ـ جلبيب) در آيه ‪ 59‬سوره احزاب { يَا َأّيهَا ال ّنبِ ّ‬
‫ل يُؤْ َذيْنَ َوكَانَ الُّ غَفُوراً رّحِيماً } به چه معناست ؟‬ ‫ن فَ َ‬
‫ن ذَِلكَ َأ ْدنَى أَن ُيعْ َرفْ َ‬
‫لبِيبِهِ ّ‬
‫عََل ْيهِنّ مِن جَ َ‬
‫يدنين ‪ :‬نزديک کنند ‪ .‬مراد جمع و جور کردن لباس و برخود افکندن ‪.‬‬
‫جلبيب ‪ :‬جمع جلباب ‪ ،‬رداء ‪.‬‬

‫کلمات (المرجفون ـ لنغرينک ) در آيه ‪ 60‬سوره احزاب { َلئِن لّ ْم يَنتَهِ ا ْل ُمنَا ِفقُونَ وَاّلذِينَ فِي قُلُو ِبهِم مّرَضٌ‬
‫ل قَلِيلً } به چه معناست ؟‬ ‫ك ِبهِمْ ُث ّم لَ يُجَاوِرُو َنكَ فِيهَا ِإ ّ‬
‫ن فِي ا ْل َمدِينَةِ َل ُنغْ ِريَ ّن َ‬
‫وَا ْلمُ ْرجِفُو َ‬
‫المرجفون ‪ :‬کسانی که خبرهای نادرست و ناگوار درميان مردم می پراکنند تا ايشام را دچار تزلزل و اضطراب‬
‫افکار کنند ‪.‬‬
‫لنغرينک ‪ :‬تو را بر می شورانيم و تشويقو ترغيب می نماييم ‪.‬‬

‫خذُوا َو ُقتّلُوا تَ ْقتِيلً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ثقفوا ) در آيه ‪ 61‬سوره احزاب { مَ ْلعُونِينَ َأ ْي َنمَا ثُ ِقفُوا ُأ ِ‬
‫يافته شوند ‪.‬‬

‫سبأ ‪:‬‬
‫سمَاءِ َومَا‬
‫ل مِنَ ال ّ‬
‫ج ِم ْنهَا َومَا يَنزِ ُ‬
‫خرُ ُ‬
‫لْرْضِ َومَا يَ ْ‬
‫ج فِي ا َ‬
‫کلمات ( يلج ـ يعرج ) در آيه ‪ 2‬سوره سبأ { َيعْلَ ُم مَا يَلِ ُ‬
‫ج فِيهَا وَهُوَ الرّحِيمُ ا ْلغَفُورُ } به چه معناست ؟‬
‫َيعْرُ ُ‬
‫يلج ‪ :‬از مصدر ولوج به معنی ورود ‪.‬‬
‫يعرج ‪ :‬صعود می کند ‪.‬‬

‫ل ُممَزّقٍ ِإّنكُمْ لَفِي‬

‫ل يُ َنّب ُئكُمْ ِإذَا مُ ّز ْقتُ ْم كُ ّ‬
‫جٍ‬‫ل نَدُّلكُمْ عَلَى رَ ُ‬
‫کلمه ( مزقتم ) در آيه ‪ 7‬سوره سبأ { َوقَالَ اّلذِينَ َكفَرُوا َه ْ‬
‫جدِيدٍ } به چه معناست ؟‬
‫خَ ْلقٍ َ‬
‫متلشی شديد ‪.‬‬

‫طيْرَ وَأََلنّا لَهُ‬

‫جبَالُ أَ ّوبِي َمعَهُ وَال ّ‬
‫ل يَا ِ‬
‫کلمات ( أوبی ـ ألنا ) در آيه ‪ 10‬سوره سبأ { وََل َقدْ آ َت ْينَا دَاوُو َد ِمنّا فَضْ ً‬
‫حدِيدَ } به چه معناست ؟‬
‫الْ َ‬
‫إوبی ‪ :‬هم آواز شويد ‪ ،‬تکرار کنيد ‪.‬‬
‫ألنا ‪ :‬نرم کرديم ‪.‬‬

‫عمَلُوا صَالِحاً ِإنّي‬

‫عمَلْ سَا ِبغَاتٍ َو َقدّرْ فِي السّ ْردِ وَا ْ‬
‫کلمات ( سابغات ـ قدر ـ السرد ) در آيه ‪ 11‬سوره سبأ { أَنِ ا ْ‬
‫ن بَصِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫ِبمَا َتعْمَلُو َ‬
‫سابغات ‪ :‬جمع سابغ به معنی تام و کامل ‪ .‬مراد زره است ‪.‬‬
‫قدر ‪ :‬اندازه و تناسب را رعايت کن ‪.‬‬
‫السرد ‪ :‬بافت و حلقه زره ‪.‬‬

‫شهْ ٌر‬
‫کلمات ( غدوها ـ رواحها ـ أسلنا ـ عين ـ قطرـ يزغ ) در آيه ‪ 12‬سوره سبأ { وَلِسَُل ْيمَانَ الرّيحَ غُدُوّهَا َ‬
‫غ مِ ْنهُمْ عَنْ َأمْ ِرنَا ُن ِذقْهُ مِنْ‬
‫ن يَ َديْهِ ِبِإذْنِ َربّهِ َومَن يَ ِز ْ‬
‫ن مَن َي ْعمَلُ َبيْ َ‬
‫طرِ َومِنَ الْجِ ّ‬
‫عيْنَ الْقِ ْ‬
‫شهْرٌ وَأَسَ ْلنَا لَهُ َ‬
‫حهَا َ‬‫وَرَوَا ُ‬
‫سعِيرِ} به چه معناست ؟‬ ‫عذَابِ ال ّ‬‫َ‬
‫غدوها‪ :‬بامدادان آن ‪.‬‬
‫رواحها ‪ :‬شامگاهان آن ‪.‬‬
‫أسلنا ‪ :‬جاری ساختيم ‪.‬‬
‫عين ‪ :‬چشمه ‪.‬‬
‫قطر ‪ :‬مس مذاب ‪.‬‬
‫يزغ ‪ :‬منحرف و کج شد ‪.‬‬

‫‪110‬‬
 ‫کلمات ( محاريب ـ تماثيل ـ جفان ـ الجواب ـ قدور ـ راسيات ) در آيه ‪ 13‬سوره سبأ { َيعْمَلُونَ لَ ُه مَا يَشَا ُء مِن‬
‫شكُورُ } به چه‬ ‫عبَادِيَ ال ّ‬‫ل مّنْ ِ‬
‫شكْراً َوقَلِي ٌ‬
‫ل دَاوُودَ ُ‬
‫عمَلُوا آ َ‬
‫سيَاتٍ ا ْ‬
‫ن كَا ْلجَوَابِ َو ُقدُورٍ رّا ِ‬
‫جفَا ٍ‬
‫مّحَارِيبَ َو َتمَاثِيلَ وَ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫محاريب ‪ :‬جمع محراب ‪ ،‬معبدها وو پرستشگاهها ‪.‬‬
‫تماثيل ‪ :‬جمع تمثال ‪ ،‬مجسمه ها و تنديس ها ‪.‬‬
‫جفان ‪ :‬جمع جفنة ‪ ،‬ظرفهای غذا خوری ‪.‬‬
‫الجواب ‪ :‬اصل جوابی ‪ ،‬جمع جابية به معنی حوض ها ‪.‬‬
‫قدور ‪ :‬جمع قدر ‪ ،‬ديگها ‪.‬‬
‫راسيات ‪ :‬جمع راسية ثابت و پا برجا ‪.‬‬

‫ل مِنسََأتَهُ‬
‫ض تَ ْأكُ ُ‬
‫ل دَابّةُ الَْرْ ِ‬
‫ت مَا دَّلهُمْ عَلَى مَ ْوتِهِ ِإ ّ‬
‫ض ْينَا عََليْهِ ا ْلمَوْ َ‬
‫کلمه ( منسأة ) در آيه ‪ 14‬سوره سبأ { فََلمّا قَ َ‬
‫ب مَا َل ِبثُوا فِي ا ْلعَذَابِ ا ْل ُمهِينِ } به چه معناست ؟‬ ‫خ ّر َتبَ ّينَتِ ا ْلجِنّ أَن لّ ْو كَانُوا َيعَْلمُونَ ا ْل َغيْ َ‬
‫فََلمّا َ‬
‫عصا ‪.‬‬

‫جّنتَ ْيهِمْ‬
‫سيْلَ ا ْلعَ ِرمِ َوبَدّ ْلنَاهُم بِ َ‬
‫کلمات ( العرم ـ خمط ـ أثل ـ سدر ) در آيه ‪ 16‬سوره سبأ { فَأَعْ َرضُوا َفأَرْسَ ْلنَا عََل ْيهِمْ َ‬
‫سدْ ٍر قَلِيلٍ } به چه معناست ؟‬
‫شيْ ٍء مّن ِ‬
‫خمْطٍ وََأثْلٍ وَ َ‬‫جّن َتيْنِ ذَوَاتَى ُأكُلٍ َ‬
‫َ‬
‫العرم ‪ :‬ويرانگر ‪.‬‬
‫خمط ‪ :‬تلخ و بدمزه ‪.‬‬
‫أثل‪ :‬گز و شوره گز ‪.‬‬
‫سدر ‪ :‬نام دختی است مشهور به کنار ‪.‬‬

‫حتّى ِإذَا فُ ّزعَ عَن ُقلُو ِبهِ ْم قَالُوا مَاذَا‬

‫ل تَنفَعُ الشّفَاعَةُ عِندَهُ ِإلّ ِلمَنْ َأذِنَ لَهُ َ‬
‫کلمه ( فزع ) در آيه ‪ 23‬سوره سبأ { َو َ‬
‫قَالَ َرّبكُ ْم قَالُوا الْحَقّ وَهُوَ ا ْلعَلِيّ ا ْل َكبِيرُ } به چه معناست ؟‬
‫هراس برطرف شد ‪.‬‬

‫عمّا َت ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬

‫سأَلُ َ‬
‫عمّا أَجْ َر ْمنَا َولَ نُ ْ‬
‫ل تُسْأَلُونَ َ‬
‫کلمه ( أجرمنا ) در آيه ‪ 25‬سوره سبأ { قُل ّ‬
‫مرتکب گناه شده ايم‪.‬‬

‫ح َبيْ َننَا بِا ْلحَقّ وَهُوَ الْ َفتّاحُ ا ْلعَلِيمُ } به چه معناست ؟‬

‫جمَ ُع بَ ْي َننَا َرّبنَا ثُ ّم يَ ْفتَ ُ‬
‫ل يَ ْ‬
‫کلمه ( يفتح ) در آيه ‪ 26‬سوره سبأ { قُ ْ‬
‫قضاوت و داوری می کند ‪.‬‬

‫ل ُمتْ َرفُوهَا ِإنّا ِبمَا ُأرْسِ ْلتُم بِ ِه كَافِرُونَ‬

‫ل قَا َ‬
‫س ْلنَا فِي قَ ْريَ ٍة مّن نّذِيرٍ ِإ ّ‬
‫کلمه ( مترفوها ) در آيه ‪ 34‬سوره سبأ { َومَا أَرْ َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫مراد روسا واغنيا ‪.‬‬

‫عمِلَ‬
‫ن آمَنَ وَ َ‬
‫ل مَ ْ‬
‫ل ُدكُم بِاّلتِي تُ َق ّر ُبكُمْ عِن َدنَا زُ ْلفَى ِإ ّ‬
‫کلمه ( زلفی ) در آيه ‪ 37‬سوره سبأ { َومَا َأمْوَاُلكُمْ َولَ أَ ْو َ‬
‫ت آ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫عمِلُوا وَهُ ْم فِي ا ْلغُ ُرفَا ِ‬
‫ف بِمَا َ‬
‫ض ْع ِ‬
‫صَالِحًا فَأُوَْل ِئكَ َلهُمْ جَزَاء ال ّ‬
‫قرب و منزلت ‪.‬‬

‫ن مِن َقبِْلهِمْ َومَا بََلغُوا ِمعْشَا َر مَا آ َتيْنَا ُه ْم َف َكذّبُوا ُرسُلِي َف َكيْفَ‬
‫کلمه ( معشار ) در آيه ‪ 45‬سوره سبأ { َو َكذّبَ اّلذِي َ‬
‫ن َنكِيرِ } به چه معناست ؟‬
‫كَا َ‬
‫ده يک ‪ .‬يک دهم ‪.‬‬

‫ن َبعِيدٍ } به چه معناست ؟‬
‫ش مِن َمكَا ٍ‬
‫کلمه ( تناوش ) در آيه ‪ 52‬سوره سبأ { َوقَالُوا آ َمنّا بِهِ وََأنّى َلهُمُ ال ّتنَا ُو ُ‬
‫دسترسی پيدا کردن ‪.‬‬

‫عهِم مّن َقبْلُ ِإّنهُ ْم كَانُوا فِي‬

‫شيَا ِ‬
‫ل بِأَ ْ‬
‫ن َكمَا ُفعِ َ‬
‫شتَهُو َ‬
‫ل َبيْ َنهُمْ َو َبيْنَ مَا يَ ْ‬
‫کلمه ( أشياع ) در آيه ‪ 54‬سوره سبأ { َوحِي َ‬
‫ك مّرِيبٍ } به چه معناست ؟‬‫شّ‬
‫َ‬
‫جمع شيعة مراد امثال واقران ‪.‬‬

‫فاطر ‪:‬‬
‫‪111‬‬
 ‫لْرْضَ‬
‫ح َي ْينَا بِهِ ا َ‬
‫ت َفأَ ْ‬
‫سحَابًا َفسُ ْقنَاهُ إِلَى بََلدٍ ّميّ ٍ‬
‫ح َفتُثِيرُ َ‬
‫کلمه (تثير ) در آيه ‪ 9‬سوره فاطر {وَالُّ اّلذِي َأرْسَلَ ال ّريَا َ‬
‫َبعْ َد مَ ْوتِهَا َكذَِلكَ النّشُورُ } به چه معناست ؟‬
‫بر می انگيزد ‪ .‬به حرکت در می آورد‪.‬‬

‫ل مِنْ أُنثَى‬
‫حمِ ُ‬
‫جعََلكُمْ َأزْوَاجاً َومَا َت ْ‬
‫طفَ ٍة ثُمّ َ‬
‫ب ثُ ّم مِن نّ ْ‬
‫خلَ َقكُم مّن تُرَا ٍ‬
‫کلمه ( معمر ) در آيه ‪ 11‬سوره فاطر { وَالُّ َ‬
‫لّ يَسِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ن ذَِلكَ عَلَى ا ِ‬ ‫ل فِي ِكتَابٍ إِ ّ‬ ‫عمُرِهِ ِإ ّ‬
‫ص مِنْ ُ‬ ‫ل يُنقَ ُ‬
‫ل ِبعِلْمِهِ َومَا ُي َعمّ ُر مِن ّمعَمّرٍ َو َ‬
‫ل تَضَعُ ِإ ّ‬
‫َو َ‬
‫سالخورده ‪ .‬پير ‪.‬‬

‫شمْسَ وَا ْل َقمَ َر كُلّ‬

‫سخّرَ ال ّ‬
‫کلمه ( قطمير ) در آيه ‪ 13‬سوره فاطر {يُولِجُ الّليْلَ فِي ال ّنهَارِ َويُولِجُ ال ّنهَا َر فِي الّليْلِ وَ َ‬
‫طمِيرٍ } به چه معناست ؟‬ ‫سمّى ذَِلكُمُ الُّ َرّبكُمْ لَهُ ا ْلمُ ْلكُ وَاّلذِينَ َتدْعُونَ مِن دُونِهِ مَا َيمِْلكُونَ مِن قِ ْ‬
‫ل مّ َ‬
‫يَجْرِي لَِجَ ٍ‬
‫پوسته نازک و سفيد رنگ پيرامون هسته خرما ‪ ،‬که نشان و نماد ناچيزی و کمی است ‪.‬‬

‫ختَلِفاً أَلْوَا ُنهَا‬

‫ت مّ ْ‬
‫جنَا بِهِ َثمَرَا ٍ‬
‫سمَا ِء مَا ًء فََأخْ َر ْ‬
‫ل مِنَ ال ّ‬
‫کلمه ( غرابيب ) در آيه ‪ 27‬سوره فاطر {أَلَ ْم تَرَ أَنّ الَّ أَنزَ َ‬
‫غرَابِيبُ سُودٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ختَلِفٌ أَلْوَا ُنهَا وَ َ‬
‫حمْ ٌر مّ ْ‬
‫ج َددٌ بِيضٌ وَ ُ‬
‫جبَالِ ُ‬
‫َومِنَ الْ ِ‬
‫جمع غربيب ‪ ،‬سياه پر رنگ ‪.‬‬

‫سرّا‬
‫ن ِكتَابَ الِّ وََأقَامُوا الصّلَةَ وَأَنفَقُوا ِممّا رَ َز ْقنَاهُمْ ِ‬
‫ن يَتْلُو َ‬
‫کلمه ( لن تبور ) در آيه ‪ 29‬سوره فاطر {إِنّ اّلذِي َ‬
‫ن تِجَا َرةً لّن َتبُورَ } به چه معناست ؟‬
‫ل ِنيَةً يَرْجُو َ‬
‫وَعَ َ‬
‫هرگز نابود و تباه نمی گردد ‪.‬‬

‫سنَا‬
‫ل َيمَ ّ‬
‫صبٌ َو َ‬
‫سنَا فِيهَا نَ َ‬
‫ل يَمَ ّ‬
‫حّلنَا دَارَ ا ْلمُقَامَ ِة مِن َفضْلِ ِه َ‬
‫کلمات ( نصب ـ لغوب) در آيه ‪ 34‬سوره فاطر {اّلذِي أَ َ‬
‫فِيهَا ُلغُوبٌ } به چه معناست ؟‬
‫نصب ‪ :‬رنج و مشقت ‪.‬خستگی ‪.‬‬
‫لغوب ‪ :‬درماندگی ناشی از خستگی ‪.‬‬

‫غيْرَ اّلذِي ُكنّا‬

‫جنَا َن ْعمَلْ صَالِحاً َ‬
‫ن فِيهَا َربّنَا أَخْ ِر ْ‬
‫صطَرِخُو َ‬
‫کلمه ( يصطرخون ) در آيه ‪ 37‬سوره فاطر { وَهُ ْم يَ ْ‬
‫َنعْمَلُ أَ َولَ ْم ُن َعمّ ْركُم مّا َيتَ َذكّ ُر فِيهِ مَن َت َذكّرَ وَجَاءكُمُ الّنذِي ُر َفذُوقُوا َفمَا لِلظّاِلمِينَ مِن نّصِيرٍ } به چه معناست ؟‬
‫نعره زنان کمک می خواهند ‪.‬‬

‫ل يَزِيدُ ا ْلكَافِرِينَ‬
‫ض َفمَن َكفَ َر َفعََليْهِ ُكفْرُهُ َو َ‬
‫ف فِي الَْ ْر ِ‬
‫لئِ َ‬
‫جعََل ُكمْ خَ َ‬
‫کلمه ( مقتا ) در آيه ‪ 39‬سوره فاطر {هُوَ اّلذِي َ‬
‫ن كُفْرُ ُهمْ ِإلّ خَسَاراً } به چه معناست ؟‬ ‫ل يَزِيدُ ا ْلكَافِرِي َ‬
‫ل مَقْتاً َو َ‬
‫كُفْرُ ُهمْ عِندَ َرّبهِمْ ِإ ّ‬
‫خشم و غضب ‪.‬‬

‫ل بِأَهْلِهِ‬
‫سيّئُ ِإ ّ‬
‫ل يَحِيقُ ا ْل َمكْرُ ال ّ‬
‫سيّئِ َو َ‬
‫س ِتكْبَارًا فِي الَْ ْرضِ َو َمكْرَ ال ّ‬ ‫کلمه ( ل يحيق ) در آيه ‪ 43‬سوره فاطر {ا ْ‬
‫حوِيلً } به چه معناست ؟‬ ‫لّ تَ ْ‬
‫سنّتِ ا ِ‬‫جدَ لِ ُ‬
‫لّ َت ْبدِيلً وَلَن تَ ِ‬
‫سنّتِ ا ِ‬
‫جدَ لِ ُ‬
‫ن فَلَن تَ ِ‬
‫سنّتَ الَْوّلِي َ‬
‫ظرُونَ ِإلّ ُ‬
‫ل يَن ُ‬
‫َفهَ ْ‬
‫گريبانگير نمی گردد ‪.‬‬

‫يس ‪:‬‬
‫ن َفهُم مّ ْقمَحُونَ }‬
‫ل ْذقَا ِ‬
‫ل َفهِيَ إِلَى ا َ‬
‫لً‬‫عنَا ِقهِمْ أَغْ َ‬
‫جعَ ْلنَا فِي أَ ْ‬
‫کلمات ( الذقان ـ مقمحون ) در آيه ‪ 8‬سوره يس {ِإنّا َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫الذقان ‪ :‬جمع ذقن ‪ ،‬چانه ها ‪ .‬زنخها ‪.‬‬
‫مقمحون ‪ :‬سر در هواماندگان ‪.‬‬

‫ص ْينَا ُه فِي‬
‫شيْءٍ أحْ َ‬
‫ب مَا َق ّدمُوا وَآثَارَ ُهمْ َوكُلّ َ‬
‫حيِي ا ْلمَ ْوتَى َو َن ْكتُ ُ‬
‫ن نُ ْ‬
‫کلمه ( امام مبين) در آيه ‪ 12‬سوره يس { ِإنّا نَحْ ُ‬
‫ِإمَا ٍم مُبِينٍ} به چه معناست ؟‬
‫کتاب آشکار ‪ .‬کتاب روشنگر ‪ .‬مراد لوح محفوظ است که کتاب جامع و عمومی است و همه اعمال و همه‬
‫حوادث و همه موجودات اين جهان در آن ثبت و ضبط می گردد ‪.‬‬
‫‪112‬‬
‫ث َفقَالُوا ِإنّا ِإَليْكُم مّ ْرسَلُونَ }‬
‫کلمه ( فعززنا ) در آيه ‪ 14‬سوره يس { ِإذْ أَ ْرسَ ْلنَا إَِل ْيهِ ُم ا ْث َنيْنِ َف َك ّذبُو ُهمَا َفعَزّ ْزنَا ِبثَالِ ٍ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫تقويت کرديم ‪ .‬تاييد کرديم ‪.‬‬

‫کلمه (طائرکم ) در آيه ‪ 19‬سوره يس { قَالُوا طَائِ ُركُ ْم َم َعكُمْ َأئِن ُذكّ ْرتُم بَلْ أَنتُ ْم قَوْ ٌم مّسْ ِرفُونَ } به چه معناست ؟‬
‫شوم و نحو شماست ‪.‬‬

‫حدَ ًة فَِإذَا هُمْ خَا ِمدُونَ } به چه معناست ؟‬

‫ص ْيحَةً وَا ِ‬
‫کلمه ( خامدون) در آيه ‪ 29‬سوره يس { إِن كَانَتْ ِإلّ َ‬
‫خاموش شدگان ‪ .‬مراد مردگان است ‪.‬‬

‫خ مِنْهُ ال ّنهَا َر فَِإذَا هُم مّظِْلمُونَ } به چه معناست ؟‬

‫سلَ ُ‬
‫کلمه ( نسلخ ) در آيه ‪ 37‬سوره يس { وَآيَةٌ ّلهُمْ الّليْلُ نَ ْ‬
‫بيرون می کشيم ‪ .‬بر می گيريم ‪.‬‬

‫حتّى عَادَ كَا ْلعُرْجُونِ الْ َقدِيمِ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( العرجون ) در آيه ‪ 39‬سوره يس { وَالْ َقمَ َر َقدّ ْرنَا ُه َمنَازِلَ َ‬
‫پايه خوشه خرما که پس از چيدن خوشه بر درخت ميماند و زرد رنگ و قوسی شکل است ‪.‬‬

‫س يَن َبغِي َلهَا أَن ُتدْ ِركَ الْ َقمَرَ َولَ الّليْلُ سَابِقُ ال ّنهَارِ‬
‫شمْ ُ‬
‫کلمات ( أن تدرک ـ يسبحون) در آيه ‪ 40‬سوره يس { لَ ال ّ‬
‫سبَحُونَ} به چه معناست ؟‬
‫ك يَ ْ‬
‫ل فِي فََل ٍ‬
‫َوكُ ّ‬
‫أن تدرک ‪ :‬برسد ‪ .‬ملحق شود ‪.‬‬
‫يسبحون ‪ :‬شناورند ‪.‬‬

‫کلمه ( صريخ ) در آيه ‪ 43‬سوره يس { وَإِن نّشَ ْأ ُنغْ ِر ْقهُ ْم فَلَ صَرِيخَ َلهُمْ َولَ هُ ْم يُن َقذُونَ } به چه معناست ؟‬
‫فرياد رس ‪.‬‬

‫صمُونَ } به چه‬
‫خذُهُمْ وَ ُه ْم يَخِ ّ‬
‫حدَ ًة تَأْ ُ‬
‫صيْحَةً وَا ِ‬
‫کلمه ( يخصمون ) در آيه ‪ 49‬سوره يس { مَا يَنظُرُونَ ِإلّ َ‬
‫معناست ؟‬
‫به نزاع و جدال مشغول ‪ ،‬و سرگرم گير و دارند ‪.‬‬

‫جعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫صيَةً َولَ ِإلَى أَهِْل ِه ْم يَرْ ِ‬
‫ستَطِيعُونَ تَ ْو ِ‬
‫ل يَ ْ‬
‫کلمه ( توصية ) در آيه ‪ 50‬سوره يس { فَ َ‬
‫سفارش‬

‫جدَاثِ إِلَى َرّبهِ ْم يَنسِلُونَ } به‬

‫لْ ْ‬
‫کلمه ( الجداث ـ ينسلون ) در آيه ‪ 51‬سوره يس { َوُنفِخَ فِي الصّو ِر فَِإذَا هُم مّنَ ا َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫الجداث ‪ :‬جمع جدث ‪ ،‬قبذ ‪ ،‬گور ‪.‬‬
‫ينسلون ‪ :‬می شتابد ‪.‬‬

‫ل فَا ِكهُونَ } به چه‬

‫شغُ ٍ‬
‫جنّةِ ا ْليَ ْو َم فِي ُ‬
‫صحَابَ الْ َ‬
‫کلمه ( مرقد ـ فی شغل فاکهون ) در آيه ‪ 55‬سوره يس { إِنّ أَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫مرقد ‪ :‬خوابگاه است ‪.‬‬
‫فی شغل ‪ :‬سرگرم سرور و شادمانی ‪.‬‬
‫فاکهون ‪ :‬جمع فاکه ‪ ،‬خوشحال و خندان ‪.‬‬

‫ك ُمّتكِؤُونَ } به چه معناست ؟‬
‫علَى الَْرَا ِئ ِ‬
‫جهُ ْم فِي ظِلَلٍ َ‬
‫کلمه ( الرائک ) در آيه ‪ 56‬سوره يس { هُمْ وََأزْوَا ُ‬
‫جمع أريکة تخت ‪ ،‬أورنگ ‪.‬‬

‫جبِلّ َكثِيراً َأفََل ْم َتكُونُوا َتعْقِلُونَ } به چه معناست ؟‬

‫ل مِنكُمْ ِ‬
‫کلمه (جبل) در آيه ‪ 62‬سوره يس { وََل َقدْ َأضَ ّ‬
‫گروه ‪ .‬ملت ‪.‬‬

‫کلمه ( اصلوها ) در آيه ‪ 64‬سوره يس { اصَْلوْهَا ا ْليَ ْو َم ِبمَا كُنتُ ْم َتكْفُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بدان وارد شويد ‪.‬‬

‫‪113‬‬
 ‫ط فََأنّى ُيبْصِرُونَ } به‬
‫س َتبَقُوا الصّرَا َ‬
‫ع ُي ِنهِمْ فَا ْ‬
‫سنَا عَلَى أَ ْ‬
‫طمَ ْ‬
‫کلمه ( لطمسنا ) در آيه ‪ 66‬سوره يس { َولَ ْو نَشَاء لَ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫محو می کرديم ‪ .‬ازبين می برديم ‪.‬‬

‫ضيّا َولَ‬
‫ستَطَاعُوا مُ ِ‬
‫خنَاهُمْ عَلَى َمكَا َن ِتهِ ْم َفمَا ا ْ‬
‫کلمات ( لمسخنا هم ـ مضيا ) در آيه ‪ 67‬سوره يس { َولَ ْو نَشَاء َلمَسَ ْ‬
‫جعُونَ } به چه معناست ؟‬‫يَرْ ِ‬
‫لمسخناهم ‪ :‬ايشان را مسخ می کرديم ‪.‬‬
‫مضيا ‪ :‬رفتن‬

‫ل َيعْقِلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ن ُن َعمّرْ ُه ُننَكّسْ ُه فِي الْخَ ْلقِ َأفَ َ‬
‫کلمه ( ننکسه ) در آيه ‪ 68‬سوره يس { َومَ ْ‬
‫او را واگونه و وارونه می کنيم ‪ .‬مراد عقبگرد قوای جسمانی و روحانی انسان است ‪ ،‬تا بدانجا که بازگشت کامل‬
‫انسان به حالت طفوليت انجام می پذيرد ‪.‬‬

‫حضَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ن نَصْرَ ُهمْ وَهُمْ َل ُهمْ جُندٌ مّ ْ‬
‫ستَطِيعُو َ‬
‫کلمه ( محضرون) در آيه ‪ 75‬سوره يس { لَ يَ ْ‬
‫آماده ‪.‬‬

‫حيِي ا ْلعِظَامَ وَ ِهيَ َرمِيمٌ } به چه‬

‫ن يُ ْ‬
‫ل مَ ْ‬
‫ضرَبَ َلنَا َمثَلً َونَسِيَ خَلْقَ ُه قَا َ‬
‫کلمه ( رميم ) در آيه ‪ 78‬سوره يس { وَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫پوسيده و فرسوده ‪.‬‬

‫صافات ‪:‬‬
‫کلمه ( الزاجرات) در آيه ‪ 2‬سوره صافات { فَالزّاجِرَاتِ زَجْراً } به چه معناست ؟‬
‫ابرها را بدينجا و آنجا می رانند ‪.‬‬

‫س ّمعُونَ ِإلَى ا ْلمَلَِ الَْعْلَى َويُ ْق َذفُونَ مِن كُلّ جَانِبٍ } به چه‬
‫ل يَ ّ‬
‫کلمه ( يقذفون ) در آيه ‪ 8‬سوره صافات { َ‬
‫معناست ؟‬
‫به سويشان تير اندازی می شود ‪.‬‬

‫عذَابٌ وَاصِبٌ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( دحورا ـ واصب) در آيه ‪ 9‬سوره صافات { دُحُوراً َوَلهُمْ َ‬
‫دحورا ‪ :‬طرد ‪ .‬راندن ‪.‬‬
‫واصب ‪ :‬تام و خالص هميشگی و دائمی ‪.‬‬

‫ب ثَاقِبٌ } به چه‬
‫شهَا ٌ‬
‫طفَ ا ْلخَطْفَ َة َفَأ ْتبَعَهُ ِ‬
‫ل مَنْ خَ ِ‬
‫کلمات ( خطف ـ ثاقب ـ لزب ) در آيه ‪ 10‬سوره صافات { ِإ ّ‬
‫معناست ؟‬
‫خطف ‪ :‬ربود باسرعت بر گرفت ‪.‬‬
‫ثاقب ‪ :‬سوراخ کننده ‪.‬‬
‫لزب ‪ :‬چسبنده ‪.‬‬

‫ل َنعَمْ وَأَنتُ ْم دَاخِرُونَ} به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( داخرون ) در آيه ‪ 18‬سوره صافات { قُ ْ‬
‫خوار و پست ‪.‬‬

‫حدَ ٌة فَِإذَا هُ ْم يَنظُرُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( زجرة ) در آيه ‪ 19‬سوره صافات { َفِإّنمَا هِيَ َزجْرَةٌ وَا ِ‬
‫فرياد و صدا ‪.‬‬

‫کلمه ( غاوين ) در آيه ‪ 32‬سوره صافات { َفأَغْ َو ْينَاكُمْ ِإنّا ُكنّا غَاوِينَ } به چه معناست ؟‬
‫گمراهان ‪.‬‬

‫س مِن ّمعِينٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( معين ) در آيه ‪ 45‬سوره صافات { يُطَافُ عََل ْيهِم ِبكَأْ ٍ‬
‫جاری ‪ .‬رودبار روان ‪.‬‬

‫‪114‬‬
 ‫ع ْنهَا يُن َزفُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ل فِيهَا غَوْلٌ َولَ هُمْ َ‬
‫کلمات ( غول ـ ينزفون ) در آيه ‪ 47‬سوره صافات { َ‬
‫غول ‪ :‬گرفتاريها و تباهيهايی همچون بيهوشی و خمار و زوال عقل ‪.‬‬
‫ينزفون ‪ :‬نزف ‪ ،‬به معنی بيرون کشيدن آب از چاه و مانند اين است ‪ .‬در اينجا تخليه بدن از راه استفراغ و عرق‬
‫کردن و بول زياد است که ميخواره دچار آن می شود ‪.‬‬

‫صرَاتُ الطّرْفِ عِينٌ } به چه‬

‫عنْدَهُ ْم قَا ِ‬
‫کلمات ( قاصرات الطرف ـ عين ) در آيه ‪ 48‬سوره صافات { وَ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫قاطرات الطرف ‪ :‬دارای چشمانی نيم نگاه ‪ .‬دارای چشمانی که تنها با آنها به شوهران خود نگاه می کنند و نه به‬
‫ديگران ‪.‬‬
‫عين ‪ :‬جمع عيناء ‪ ،‬زنان درشت چشم ‪.‬‬

‫ض ّم ْكنُونٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( مکنون) در آيه ‪ 49‬سوره صافات { كََأّنهُنّ َبيْ ٌ‬
‫مستور و پنهان ‪.‬‬

‫ل ّمنْهُمْ ِإنّي كَانَ لِي َقرِينٌ } به چه معناست ؟‬

‫ل قَائِ ٌ‬
‫کلمه ( قرين) در آيه ‪ 51‬سوره صافات { قَا َ‬
‫همنشين ‪ .‬دوست ‪.‬‬

‫عظَاماً َأ ِئنّا َل َمدِينُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( لمدينون ) در آيه ‪ 53‬سوره صافات { َأ ِئذَا ِم ْتنَا َو ُكنّا تُرَاباً وَ ِ‬
‫جمع مدين ‪ ،‬بازخواست و بازجويی شدگان ‪.‬‬

‫کلمه ( سواء ) در آيه ‪ 55‬سوره صافات { فَاطّلَ َع فَرَآ ُه فِي سَوَاء ا ْلجَحِيمِ } به چه معناست ؟‬
‫وسط ‪.‬‬

‫ن كِدتّ َلتُ ْردِينِ } به چه معناست ؟‬

‫ل تَالِّ إِ ْ‬
‫کلمه ( لتردين ) در آيه ‪ 56‬سوره صافات { قَا َ‬
‫مرا پرت کنی ‪ .‬مرا هلک سازی ‪.‬‬

‫ن ِم ْنهَا َفمَالِؤُونَ ِم ْنهَا ا ْلبُطُونَ } به چه معناست ؟‬

‫لكِلُو َ‬
‫کلمه ( مالئون ) در آيه ‪ 66‬سوره صافات { َفِإّنهُمْ َ‬
‫پر کنندگان ‪.‬‬

‫حمِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( لشوبا ) در آيه ‪ 67‬سوره صافات { ثُمّ إِنّ َلهُمْ عََل ْيهَا لَشَوْبًا مّنْ َ‬
‫آلوده ‪ ،‬آميخته ‪ .‬مراد آلوده به زرد آبه و خونابه است ‪.‬‬

‫کلمه ( يهرعون ) در آيه ‪ 70‬سوره صافات { َفهُمْ عَلَى آثَارِهِ ْم ُيهْرَعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫به شتاب رانده می شوند ‪.‬‬

‫سقِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( سقيم ) در آيه ‪ 89‬سوره صافات { فَقَالَ ِإنّي َ‬
‫بيمار ‪.‬‬

‫ل تَ ْأكُلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( راغ ) در آيه ‪ 91‬سوره صافات { فَرَاغَ إِلَى آِل َه ِتهِ ْم فَقَالَ َأ َ‬
‫مخفيانه و شتابان رفت ‪.‬‬

‫کلمه ( يزفون ) در آيه ‪ 94‬سوره صافات { َفَأ ْقبَلُوا إَِليْ ِه يَ ِزفّونَ } به چه معناست ؟‬
‫می شتافتند ‪.‬‬

‫حتُونَ} به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( تنحتون) در آيه ‪ 95‬سوره صافات { قَالَ َأ َتعْ ُبدُونَ مَا تَنْ ِ‬
‫می تراشيد ‪.‬‬

‫جبِينِ } به چه معناست ؟‬
‫جبِينِ فََلمّا أَسَْلمَا َوتَلّهُ لِلْ َ‬
‫کلمه ( تله ) در آيه ‪ 103‬سوره صافات { فََلمّا َأسَْلمَا َوتَلّهُ لِ ْل َ‬
‫او را بر خاک انداخت ‪.‬‬

‫س َتبِينَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( المستبين ) در آيه ‪ 117‬سوره صافات { وَآ َت ْينَا ُهمَا ا ْل ِكتَابَ ا ْلمُ ْ‬
‫واضح و روشن ‪.‬‬
‫‪115‬‬
 ‫شحُونِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( أبق ) در آيه ‪ 140‬سوره صافات { ِإذْ َأبَقَ إِلَى ا ْلفُ ْلكِ ا ْلمَ ْ‬
‫گريخت ‪.‬‬

‫حضِينَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( ساهم ـ المدحضين ) در آيه ‪ 141‬سوره صافات { فَسَاهَ َم َفكَانَ مِنْ ا ْل ُمدْ َ‬
‫ساهم ‪ :‬در قرعه کشی شرکت کرد ‪.‬‬
‫المدحضين ‪ :‬مغلوبان ‪.‬‬

‫کلمه ( مليم ) در آيه ‪ 142‬سوره صافات { فَا ْلتَ َقمَهُ ا ْلحُوتُ وَ ُه َو مُلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫مستحق سرزنش ‪.‬‬

‫طنِهِ إِلَى يَ ْو ِم ُيبْ َعثُونَ } به چه معناست ؟‬

‫ث فِي بَ ْ‬
‫کلمه ( لبث ) در آيه ‪ 144‬سوره صافات { لََلبِ َ‬
‫ماند ‪.‬‬

‫جرَ ًة مّن يَقْطِينٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( يقطين ) در آيه ‪ 146‬سوره صافات { وَأَنبَ ْتنَا عََليْهِ شَ َ‬
‫کدو ‪.‬‬

‫کلمه ( فاتنين ) در آيه ‪ 162‬سوره صافات { مَا أَنتُمْ عََليْهِ بِفَا ِتنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫گول زنندگان ‪ .‬منحرف کنندگان ‪.‬‬

‫ص‪:‬‬
‫شقَاقٍ } به چه معناست ؟‬
‫عزّةٍ وَ ِ‬
‫کلمات ( عزة ـ شقاق ) در آيه ‪ 2‬سوره ص { بَلِ اّلذِينَ كَ َفرُوا فِي ِ‬
‫عزة ‪ :‬تکبر ‪.‬‬
‫شقاق ‪ :‬مخالفت با حق و حقيقت ‪.‬‬

‫ن َفنَادَوْا َولَتَ حِينَ‬

‫کلمات ( مناص ـ لت ـ ل حين مناص ) در آيه ‪ 3‬سوره ص { َكمْ أَهَْل ْكنَا مِن َقبِْلهِم مّن قَرْ ٍ‬
‫َمنَاصٍ } به چه معناست ؟‬
‫مناص ‪ :‬فرار ‪ .‬نجات ‪.‬‬
‫لت ‪ :‬لی نفی جنس است همراه با ت زايد ‪.‬‬
‫لحين مناص ‪ :‬اينک وقت گريز نيست ‪ .‬اکنون زمان نجات نمی باشد ‪.‬‬

‫حدَ ًة مّا َلهَا مِن فَوَاقٍ } به چه معناست ؟‬

‫ص ْيحَةً وَا ِ‬
‫کلمه ( فواق ) در آيه ‪ 15‬سوره ص { َومَا يَنظُرُ هَ ُؤلَء ِإلّ َ‬
‫تکرار ‪.‬‬

‫حسَابِ } به چه معناست ؟‬
‫ل يَوْمِ الْ ِ‬
‫طنَا َقبْ َ‬
‫کلمه ( قطنا ) در آيه ‪ 16‬سوره ص { َوقَالُوا َرّبنَا عَجّل ّلنَا قِ ّ‬
‫بهره و نصيب ما را ‪ .‬سهميه و قسمت ما را ‪.‬‬

‫لْ ْيدِ ِإنّهُ أَوّابٌ } به چه‬

‫عبْ َدنَا دَاوُودَ ذَا ا َ‬
‫علَى مَا يَقُولُونَ وَا ْذكُرْ َ‬
‫صبِرْ َ‬
‫کلمه ( اليد ) در آيه ‪ 17‬سوره ص {ا ْ‬
‫معناست ؟‬
‫قدرت و قوت ‪.‬‬

‫خطَابِ } به چه معناست‬
‫صلَ الْ ِ‬
‫ح ْكمَةَ َوفَ ْ‬
‫شدَ ْدنَا مُ ْلكَهُ وَآ َت ْينَاهُ الْ ِ‬
‫سوره ص { وَ َ‬ ‫کلمه ( فصل الخطاب ) در آيه ‪20‬‬
‫؟‬
‫سخن فيصله دهنده ‪.‬‬

‫حرَابَ } به چه‬
‫ك َنبَأُ ا ْلخَصْمِ ِإذْ تَسَوّرُوا ا ْلمِ ْ‬
‫کلمات ( الخصم ـ تسوروا ) در آيه ‪ 21‬سوره ص { وَهَلْ َأتَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫الخصم ‪ :‬دشمن ‪.‬‬
‫تسوروا ‪ :‬از ديوار بلند بال رفتند ‪.‬‬

‫‪116‬‬
 ‫ضنَا‬
‫ن َبغَى َبعْ ُ‬
‫صمَا ِ‬
‫ل تَخَفْ خَ ْ‬
‫کلمه ( ل تشطط ) در آيه ‪ 22‬سوره ص {ِإ ْذ دَخَلُوا عَلَى دَاوُو َد فَ َف ِزعَ ِم ْنهُ ْم قَالُوا َ‬
‫ل تُشْطِطْ وَا ْهدِنَا إِلَى سَوَاء الصّرَاطِ } به چه معناست ؟‬ ‫حكُم َبيْ َننَا بِا ْلحَقّ َو َ‬
‫ض فَا ْ‬
‫عَلَى َبعْ ٍ‬
‫از حق دور مشو ‪ .‬دور از حقيقت مگو ‪.‬‬

‫حدَ ٌة فَقَالَ َأكْفِ ْلنِيهَا‬

‫ي َنعْجَةٌ وَا ِ‬
‫ن َنعْجَةً وَلِ َ‬
‫سعُو َ‬
‫کلمه ( عزنی ) در آيه ‪ 23‬سوره ص { إِنّ َهذَا أَخِي لَ ُه تِسْعٌ َوتِ ْ‬
‫خطَابِ } به چه معناست ؟‬
‫وَعَ ّزنِي فِي الْ ِ‬
‫مرا مغلوب کرده است و بر من چيره شده است ‪.‬‬

‫ن َكثِيرًا مّنْ‬ ‫ج ِتكَ إِلَى ِنعَاجِهِ وَإِ ّ‬

‫ل َنعْ َ‬
‫ك بِسُؤَا ِ‬ ‫کلمات ( الخلطاء ـ أناب ) در آيه ‪ 24‬سوره ص {قَالَ لَ َقدْ ظََل َم َ‬
‫س َتغْ َفرَ َربّهُ‬
‫ن دَاوُودُ َأّنمَا َف َتنّا ُه فَا ْ‬
‫ل مّا ُهمْ وَظَ ّ‬ ‫عمِلُوا الصّالِحَاتِ َوقَلِي ٌ‬ ‫ض ُهمْ عَلَى َبعْضٍ ِإلّ اّلذِينَ آ َمنُوا وَ َ‬
‫خلَطَاء َل َي ْبغِي بَعْ ُ‬
‫الْ ُ‬
‫خرّ رَاكِعاً وََأنَابَ } به چه معناست ؟‬ ‫وَ َ‬
‫الخلطاء ‪ :‬شرکاء ‪ .‬مراد آشنايان و شريکانی است که با هم سرو کار دارند و اغلب اموال يا احشام خود را با هم‬
‫می آميزند ‪.‬‬
‫أناب ‪ :‬توبه کرد ‪.‬‬

‫عنَاقِ } به چه‬
‫ق مَسْحًا بِالسّوقِ وَالَْ ْ‬
‫طفِ َ‬
‫ي فَ َ‬
‫کلمات ( طفق مسحا ـ السوق ) در آيه ‪ 33‬سوره ص { ُردّوهَا عََل ّ‬
‫معناست ؟‬
‫طفق مسحا ‪ :‬شروع به دست کشيدن و مالش دادن کرد ‪.‬‬
‫السوق ‪ :‬جمع ساق ‪ ،‬ساقهای پا ‪.‬‬

‫حيْثُ َأصَابَ } به چه‬

‫سخّ ْرنَا لَهُ الرّيحَ َتجْرِي بَِأ ْمرِهِ رُخَاء َ‬
‫کلمات ( رخاء ـ أصاب ) در آيه ‪ 36‬سوره ص { فَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫رخاء ‪ :‬نرم و آرام ‪.‬‬
‫أصاب ‪ :‬قصد کرد ‪ ،‬اراده کرد ‪.‬‬

‫صفَادِ } به چه معناست ؟‬
‫ن فِي الَْ ْ‬
‫ن مُقَ ّرنِي َ‬
‫کلمات ( مقربين ـ الصفاد ) در آيه ‪ 38‬سوره ص { َآخَرِي َ‬
‫مقربين ‪ :‬بسته شده به همديگر ‪.‬‬
‫الصفاد ‪ :‬جمع صفد ‪ ،‬غل و زنجير ‪.‬‬

‫شرَابٌ } به چه‬
‫ل بَا ِردٌ وَ َ‬
‫ض بِرِجِْلكَ َهذَا ُم ْغتَسَ ٌ‬
‫کلمات ( أرکض ـ أذکض برجلک ) در آيه ‪ 42‬سوره ص { ا ْركُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫أرکض ‪ :‬بکوب ‪.‬‬
‫أرکض برجلک ‪ :‬پای خود را به زمين بکوب ‪.‬‬

‫ج ْدنَاهُ صَابِراً‬
‫حنَثْ ِإنّا وَ َ‬
‫ل تَ ْ‬
‫ضغْثًا فَاضْرِب بّهِ َو َ‬
‫خ ْذ ِبيَ ِدكَ ِ‬
‫کلمات ( ضغثا ـ ل تحنث ) در آيه ‪ 44‬سوره ص {وَ ُ‬
‫ِنعْمَ ا ْل َعبْدُ ِإنّهُ أَوّابٌ } به چه معناست ؟‬
‫ضغثا ‪ :‬دسته ای از ساقه های گندم يا جو و يا چوبهای نازک ‪.‬‬
‫ل تحنث ‪ :‬سوگند خود را مشکن ‪.‬‬

‫خيَارِ } به چه معناست ؟‬
‫لْ ْ‬
‫ط َفيْنَ ا َ‬
‫کلمه ( المصطفين ) در آيه ‪ 47‬سوره ص {وَِإّنهُمْ عِن َدنَا َلمِنَ ا ْلمُصْ َ‬
‫جمع مصطفی ‪ ،‬نخبگان ‪ .‬برگزيدگان ‪.‬‬

‫کلمه ( أتراب ) در آيه ‪ 52‬سوره ص { َعِندَهُ ْم قَاصِرَاتُ الطّرْفِ َأتْرَابٌ } به چه معناست ؟‬

‫جمع ترب ‪ ،‬افراد همسن و سال ‪.‬‬

‫کلمه (فناد ) در آيه ‪ 54‬سوره ص { إِنّ َهذَا َلرِ ْز ُقنَا مَا لَ ُه مِن نّفَادٍ } به چه معناست ؟‬
‫فنا و نابودی ‪.‬‬

‫حمِيمٌ وَغَسّاقٌ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( غساق ) در آيه ‪ 57‬سوره ص { َهذَا فَ ْليَذُوقُوهُ َ‬
‫اسم خونابه روان از پيکر دوزخيان ‪.‬‬

‫ل مَرْحَبًا ِبهِمْ ِإّنهُمْ صَالُوا النّارِ } به چه معناست ؟‬

‫ج مّ ْقتَحِ ٌم ّم َعكُ ْم َ‬
‫کلمه ( مقتحم ) در آيه ‪ 59‬سوره ص { َهذَا فَ ْو ٌ‬
‫‪117‬‬
 ‫کسی که با فشار و زور و هول دادن وادار به دخوا جايی شود ‪.‬‬

‫زمر ‪:‬‬
‫ق ُيكَوّرُ الّليْلَ عَلَى ال ّنهَارِ َو ُيكَوّرُ ال ّنهَارَ‬
‫ض بِالْحَ ّ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَْرْ َ‬‫خلَقَ ال ّ‬
‫کلمه ( يکور ) در آيه ‪ 5‬سوره زمر { َ‬
‫سمّى َألَ هُوَ ا ْلعَزِيزُ ا ْلغَفّارُ } به چه معناست ؟‬ ‫ل مُ َ‬
‫ل يَجْرِي لَِجَ ٍ‬
‫شمْسَ وَا ْل َقمَ َر كُ ّ‬
‫سخّرَ ال ّ‬
‫عَلَى الّليْلِ وَ َ‬
‫می پيچد ‪.‬‬

‫سمَا ِء مَا ًء فَسََلكَهُ‬

‫ل مِنَ ال ّ‬‫کلمات ( سلکه ـ ينابيع ـ يهيج ـ حطاما ) در آيه ‪ 21‬سوره زمر { أَلَ ْم تَرَ أَنّ الَّ أَنزَ َ‬
‫ن فِي ذَِلكَ َل ِذكْرَى لُِوْلِي‬
‫جعَلُهُ حُطَاماً إِ ّ‬‫صفَرّا ثُ ّم يَ ْ‬
‫ج َفتَرَا ُه مُ ْ‬
‫ختَلِفاً أَلْوَانُ ُه ثُ ّم َيهِي ُ‬
‫ج بِهِ زَرْعًا مّ ْ‬
‫ض ثُ ّم يُخْ ِر ُ‬
‫َينَابِي َع فِي الَْ ْر ِ‬
‫الَْ ْلبَابِ } به چه معناست ؟‬
‫سلکه ‪ :‬آن را داخل و مستقر می گرداند ‪.‬‬
‫ينابيع ‪ :‬جمع ينبوع ‪ ،‬چشمه ها ‪.‬‬
‫يهيج ‪ :‬خشک می گردد ‪.‬‬
‫حطاما ‪ :‬گياه خشک شده و خرد و پرپر شده ‪.‬‬

‫ث ِكتَابًا ّمتَشَابِهًا ّمثَانِيَ‬

‫حدِي ِ‬
‫لّ نَزّلَ َأحْسَنَ ا ْل َ‬
‫کلمات ( متشابها ـ مثانی ـ تقشعر ـ تلين ) در آيه ‪ 23‬سوره زمر { ا ُ‬
‫لّ َيهْدِي بِ ِه مَنْ يَشَاءُ َومَن‬ ‫لّ ذَِلكَ ُهدَى ا ِ‬‫خشَوْنَ َرّبهُ ْم ثُ ّم تَلِينُ جُلُودُهُمْ َوقُلُو ُبهُمْ إِلَى ِذكْرِ ا ِ‬‫شعِ ّر ِمنْهُ جُلُودُ اّلذِينَ يَ ْ‬
‫تَقْ َ‬
‫لّ َفمَا لَ ُه مِنْ هَادٍ } به چه معناست ؟‬ ‫يُضْلِلْ ا ُ‬
‫متشابها ‪ :‬همگون و همسان ‪.‬‬
‫مثانی ‪ :‬جمع مثنی ‪ ،‬مکرر ‪.‬‬
‫تقشعر ‪ :‬بر خود می لرزد ‪.‬‬
‫تلين ‪ :‬نرم می گردد ‪.‬‬

‫ن ذُوقُوا مَا‬
‫ب يَوْمَ الْ ِقيَامَةِ َوقِيلَ لِلظّاِلمِي َ‬
‫جهِهِ سُوءَ ا ْل َعذَا ِ‬
‫کلمه ( أفمن يتقی ) در آيه ‪ 24‬سوره زمر { َأ َفمَن َيتّقِي بِوَ ْ‬
‫سبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫كُنتُ ْم َتكْ ِ‬
‫اما در دوزخ حال دوزخيان بگونه است که بايد با صورت از خود دفاع کنند چون که دست و پای دوزخيان در‬
‫غل و زنجير است ‪.‬‬

‫غيْ َر ذِي عِ َوجٍ ّلعَّلهُ ْم َيتّقُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( عوج ) در آيه ‪ 28‬سوره زمر { قُرآناً عَ َر ِبيّا َ‬
‫کژی و نادرستی ‪.‬‬

‫ل فِيهِ شُ َركَاء ُمتَشَاكِسُونَ َورَجُلً سَلَماً لّ َرجُلٍ‬

‫لّ َمثَلً رّجُ ً‬
‫کلمه ( متشاکسون ) در آيه ‪ 29‬سوره زمر { ضَرَبَ ا ُ‬
‫ح ْمدُ لِّ بَلْ َأ ْكثَرُ ُه ْم لَ َيعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ن َمثَلً الْ َ‬
‫ستَ ِويَا ِ‬
‫ل يَ ْ‬
‫هَ ْ‬
‫افراد درگير جنگ و نزاع ‪.‬‬

‫صمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خ َت ِ‬
‫کلمه ( تختصمون ) در آيه ‪ 31‬سوره زمر { ثُمّ ِإّنكُ ْم يَوْمَ الْ ِقيَامَةِ عِندَ َربّكُ ْم تَ ْ‬
‫منازعه و مجادله می کنند ‪.‬‬

‫صرُونَ‬
‫ب ثُ ّم لَ تُن َ‬
‫‪ 54‬سوره زمر { وََأنِيبُوا ِإلَى َرّبكُمْ وََأسِْلمُوا لَ ُه مِن َقبْلِ أَن يَ ْأ ِت َيكُمُ ا ْل َعذَا ُ‬ ‫کلمه ( أنيبوا ) در آيه‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫برگرديد و توبه کنيد ‪.‬‬

‫ت فِي جَنبِ الِّ‬

‫حسْ َرتَى علَى مَا فَرّط ُ‬
‫س يَا َ‬
‫ل نَ ْف ٌ‬
‫کلمات ( فرطت ـ جنب ال ) در آيه ‪ 56‬سوره زمر { أَن تَقُو َ‬
‫خرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫وَإِن كُنتُ َلمِنَ السّا ِ‬
‫فرطت ‪ :‬کوتاهی کردم ‪.‬‬
‫جنب ال ‪ :‬منظور تما م کارهايی که فرمان انجام و يا ترک آنها از طرف خدا صادر می شود ‪.‬‬

‫سهُمُ السّوءُ َولَ هُمْ‬

‫ل يَمَ ّ‬
‫ن اتّقَوا ِبمَفَا َز ِتهِ ْم َ‬
‫کلمه ( بمفازتهم ) در آيه ‪ 61‬سوره زمر { َو ُينَجّي الُّ اّلذِي َ‬
‫يَحْ َزنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫رستگاری و کامياب شدن ‪ .‬به آرزو رسيدن ‪.‬‬
‫‪118‬‬
 ‫ضتُهُ يَ ْومَ الْ ِقيَامَةِ‬
‫جمِيعًا َقبْ َ‬
‫ق َقدْرِهِ وَالَْ ْرضُ َ‬
‫کلمه ( مطويات ) در آيه ‪ 67‬سوره زمر { َومَا َقدَرُوا الَّ حَ ّ‬
‫عمّا يُشْ ِركُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫سبْحَانَهُ َو َتعَالَى َ‬
‫ت ِب َيمِينِهِ ُ‬
‫ت مَطْ ِويّا ٌ‬
‫وَالسّماوَا ُ‬
‫در پيچيده ها ‪.‬‬

‫سمَاوَاتِ َومَن فِي الَْ ْرضِ ِإلّ مَن‬

‫ق مَن فِي ال ّ‬
‫صعِ َ‬
‫خ فِي الصّو ِر فَ َ‬
‫کلمه ( صعق ) در آيه ‪ 68‬سوره زمر { َونُفِ َ‬
‫لّ ثُ ّم ُنفِخَ فِيهِ ُأخْرَى َفِإذَا هُم ِقيَا ٌم يَنظُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫شَاء ا ُ‬
‫مُرد ‪.‬‬

‫حتّى ِإذَا جَاؤُوهَا ُفتِحَ ْ‬

‫ت‬ ‫ج َهنّمَ ُزمَراً َ‬ ‫کلمات ( سيق ـ زمرا ) در آيه ‪ 71‬سوره زمر { وَسِيقَ اّلذِينَ َكفَرُوا ِإلَى َ‬
‫ل مّنكُ ْم يَتْلُونَ عََل ْيكُ ْم آيَاتِ َرّبكُمْ َويُنذِرُو َنكُمْ ِلقَاء يَ ْو ِمكُمْ َهذَا قَالُوا بَلَى وََلكِنْ حَقّتْ‬
‫خ َز َنتُهَا َألَ ْم يَ ْأ ِتكُمْ ُرسُ ٌ‬
‫َأبْوَا ُبهَا َوقَالَ َلهُمْ َ‬
‫كَِلمَةُ ا ْلعَذَابِ عَلَى ا ْلكَافِرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫سيق ‪ :‬سوق داده شد ‪ .‬رانده شد ‪.‬‬
‫زمرا ‪ :‬جمع زمرة ‪ ،‬گروه گروه ‪ .‬فوج فوج ‪ .‬دسته دسته ‪.‬‬

‫حتّى ِإذَا جَاؤُوهَا َو ُفتِحَتْ‬

‫جنّةِ ُزمَراً َ‬
‫ن اتّقَوْا َرّبهُمْ إِلَى الْ َ‬
‫کلمه ( طبتم ) در آيه ‪ 73‬سوره زمر { َوسِيقَ اّلذِي َ‬
‫ط ْبتُ ْم فَادْخُلُوهَا خَاِلدِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫خ َز َنتُهَا سَلَمٌ عََل ْيكُمْ ِ‬
‫َأبْوَا ُبهَا َوقَالَ َلهُمْ َ‬
‫در دنيا خوب بود ه ايد و به نيکی زيسته ايد ‪.‬‬

‫ض َن َتبَوُّأ مِنَ‬
‫عدَهُ َوأَوْ َر َثنَا الَْرْ َ‬
‫ص َدقَنَا وَ ْ‬
‫ح ْمدُ لِّ اّلذِي َ‬
‫کلمه ( أورثنا ـ نتبوأ ) در آيه ‪ 74‬سوره زمر { َوقَالُوا ا ْل َ‬
‫ث نَشَاء َفنِعْمَ أَجْرُ ا ْلعَامِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫حيْ ُ‬
‫جنّةِ َ‬
‫الْ َ‬
‫أورثنا ‪ :‬به ما داده است ‪.‬‬
‫نتبوأ ‪ :‬جايگاه خود می کنيم ‪.‬‬

‫ح ْمدِ َرّبهِمْ َوقُضِيَ‬

‫ن بِ َ‬
‫سبّحُو َ‬
‫ش يُ َ‬
‫ل ِئكَةَ حَافّينَ مِنْ حَوْلِ ا ْلعَ ْر ِ‬
‫کلمه ( حافين ) در آيه ‪ 75‬سوره زمر { َوتَرَى ا ْلمَ َ‬
‫حمْدُ لِّ َربّ ا ْلعَاَلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫َبيْ َنهُم بِا ْلحَقّ َوقِيلَ ا ْل َ‬
‫طواف کنندگان ‪ .‬گرداندگان ‪.‬‬

‫ت كُلّ ُأمّةٍ‬
‫ب مِن َبعْدِهِمْ وَ َهمّ ْ‬
‫حزَا ُ‬
‫ت َقبَْلهُ ْم قَ ْو ُم نُوحٍ وَالَْ ْ‬
‫عقَابِ } به چه معناست ؟‬
‫غافر ‪:‬‬
‫کلمه ( ليدحضوا ) در آيه ‪ 5‬سوره غافر { َكذّبَ ْ‬
‫ف كَانَ ِ‬
‫خ ْذ ُتهُ ْم َفكَيْ َ‬ ‫ق َفأَ َ‬
‫خذُوهُ َوجَادَلُوا بِا ْلبَاطِلِ ِلُيدْحِضُوا بِهِ الْحَ ّ‬
‫بِرَسُوِل ِهمْ ِليَأْ ُ‬
‫تا باطل گردانند ‪.‬‬

‫ح ْمتَهُ َوذَِلكَ هُوَ الْفَ ْوزُ ا ْلعَظِيمُ‬

‫ت يَ ْومَ ِئذٍ َف َقدْ رَ ِ‬
‫سّيئَا ِ‬
‫سّيئَاتِ َومَن تَقِ ال ّ‬
‫سوره غافر { َو ِقهِمُ ال ّ‬ ‫کلمه ( تق ) در آيه ‪9‬‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫بدور داری ‪.‬‬

‫سكُمْ ِإ ْذ ُتدْعَوْنَ‬
‫کلمه ( مقت ال ) در آيه ‪ 10‬سوره غافر { إِنّ اّلذِينَ َكفَرُوا ُينَادَوْنَ َلمَقْتُ الِّ َأ ْكبَ ُر مِن مّ ْقتِكُمْ أَنفُ َ‬
‫ن َف َتكْفُرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫إِلَى الِْيمَا ِ‬
‫خشم خدا ‪.‬‬
‫ح مِنْ َأمْرِهِ‬ ‫ش يُلْقِي الرّو َ‬ ‫ت ذُو ا ْلعَ ْر ِ‬ ‫کلمات ( الروح ـ يو م التلق ) در آيه ‪ 15‬سوره غافر { َرفِي ُع الدّرَجَا ِ‬
‫عبَادِهِ ِليُنذِ َر يَوْمَ التّلَقِ } به چه معناست ؟‬
‫عَلَى مَن يَشَا ُء مِنْ ِ‬
‫الروح ‪ :‬وحی ‪.‬‬
‫يو م التلق ‪ :‬روز قيامت است که در آن پيشينيان و ظسينيان و زمينيان و آسمانيان به همديگر می رسند ‪.‬‬

‫ن مَا لِلظّاِلمِينَ‬
‫ظمِي َ‬
‫حنَاجِ ِر كَا ِ‬
‫کلمه ( يوم الزفة ) در آيه ‪ 18‬سوره غافر { َوأَنذِرْ ُه ْم يَوْمَ الْ ِزفَةِ ِإذِ الْ ُقلُوبُ َلدَى الْ َ‬
‫حمِيمٍ َولَ شَفِي ٍع يُطَاعُ } به چه معناست ؟‬
‫مِنْ َ‬
‫روز نزديک ‪ .‬مراد قيامت است ‪.‬‬

‫صدُورُ } به چه معناست ؟‬
‫عيُنِ َومَا تُخْفِي ال ّ‬
‫کلمه ( خائنة العين ) در آيه ‪ 19‬سوره غافر { َيعْلَمُ خَا ِئنَةَ الَْ ْ‬
‫‪119‬‬
 ‫خيانت چشمان و دزدانه نگاه کردن آنها ‪ .‬چشمان خائن و بد نظر ‪.‬‬

‫کلمه ( يوم التناد ) در آيه ‪ 32‬سوره غافر { َويَا قَ ْومِ ِإنّي أَخَافُ عََل ْيكُ ْم يَوْمَ ال ّتنَادِ } به چه معناست ؟‬
‫اصل آن تنادی است به معنی صدا زدن ‪.‬‬

‫سبَابَ } به چه‬
‫صرْحاً ّلعَلّي َأبْلُغُ الَْ ْ‬
‫ن ابْنِ لِي َ‬
‫ن يَا هَامَا ُ‬
‫ل فِرْعَوْ ُ‬
‫‪ 36‬سوره غافر { َوقَا َ‬ ‫کلمه ( صرحا ) در آيه‬
‫معناست ؟‬
‫کاخ عظيم ‪.‬‬

‫ظنّ ُه كَاذِباً َو َكذَِلكَ‬

‫ت فََأطّلِعَ إِلَى إِلَ ِه مُوسَى وَِإنّي لَ ُ‬
‫سمَاوَا ِ‬ ‫سبَابَ ال ّ‬
‫کلمه ( تباب ) در آيه ‪ 37‬سوره غافر { َأ ْ‬
‫ل فِي َتبَابٍ } به چه معناست ؟‬ ‫سبِيلِ َومَا َكيْ ُد فِرْعَوْنَ ِإ ّ‬
‫صدّ عَنِ ال ّ‬
‫عمَلِهِ وَ ُ‬
‫ُزيّنَ لِ ِفرْعَوْنَ سُوءُ َ‬
‫خسران و زيان ‪ .‬هلک و نابودی ‪.‬‬

‫س َت ْكبَرُوا ِإنّا ُكنّا َلكُمْ‬

‫ضعَفَاء لِّلذِينَ ا ْ‬
‫ن فِي النّا ِر َفيَقُولُ ال ّ‬
‫کلمه ( يتحاجون ) در آيه ‪ 47‬سوره غافر { وَِإ ْذ يَتَحَاجّو َ‬
‫عنّا َنصِيبًا مّنَ النّارِ } به چه معناست ؟‬
‫َتبَعًا َفهَلْ أَنتُم ّم ْغنُونَ َ‬
‫کشمکش می کنند ‪.‬‬

‫حبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ل يُسْ َ‬
‫عنَا ِقهِمْ وَالسّلَسِ ُ‬
‫ل فِي أَ ْ‬
‫کلمه ( يسحبون ) در آيه ‪ 71‬سوره غافر { ِإذِ الَْغْلَ ُ‬
‫روی زمين کشيده می شوند ‪.‬‬

‫جرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫حمِي ِم ثُ ّم فِي النّا ِر يُسْ َ‬
‫کلمه ( يسجرون ) در آيه ‪ 72‬سوره غافر { ِي الْ َ‬
‫تمام وجودشان پر از آتش می گردد‪ .‬برافروختهو تافته می شوند ‪.‬‬

‫ض ِب َغيْرِ ا ْلحَقّ َو ِبمَا كُنتُ ْم َتمْ َرحُونَ‬

‫ن فِي الَْرْ ِ‬
‫سوره غافر { ذَِلكُم ِبمَا كُنتُ ْم تَفْرَحُو َ‬ ‫کلمه ( تمرحون ) در آيه ‪75‬‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫مراد خيالء و تفاخر و افاده بر مردم ‪.‬‬

‫فصلت ‪:‬‬
‫ك فِيهَا َو َقدّ َر فِيهَا َأقْوَا َتهَا فِي‬
‫ي مِن فَ ْو ِقهَا َوبَا َر َ‬
‫ل فِيهَا رَوَاسِ َ‬
‫جعَ َ‬
‫کلمه ( أقواتها ) در آيه ‪ 10‬سوره فصلت { وَ َ‬
‫أَ ْر َبعَةِ َأيّامٍ سَوَاء لّلسّائِلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫خوراکيها و غذاهای مورد نياز ساکنان روی زمين ‪.‬‬

‫سمَاء َأمْرَهَا‬
‫ت فِي يَ ْو َميْنِ وََأوْحَى فِي كُلّ َ‬
‫سمَاوَا ٍ‬
‫سبْعَ َ‬
‫کلمه ( قضاهن ) در آيه ‪ 12‬سوره فصلت { فَ َقضَاهُنّ َ‬
‫حفْظًا ذَِلكَ تَ ْقدِيرُ ا ْلعَزِيزِ ا ْلعَلِيمِ } به چه معناست ؟‬‫سمَاء الدّ ْنيَا ِبمَصَابِيحَ وَ ِ‬
‫وَ َزّينّا ال ّ‬
‫به انجام رسانيد ‪ .‬به پايان برد ‪.‬‬

‫عَليْهِمْ رِيحاً صَرْصَرًا فِي َأيّا ٍم نّحِسَاتٍ‬

‫کلمات ( صرصرا ـ أيام نحسات ) در آيه ‪ 16‬سوره فصلت { فََأرْسَ ْلنَا َ‬
‫صرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل يُن َ‬‫خرَةِ َأخْزَى وَ ُه ْم َ‬
‫حيَاةِ الدّ ْنيَا وََل َعذَابُ الْ ِ‬
‫ي فِي الْ َ‬
‫عذَابَ الْخِ ْز ِ‬
‫ّلُنذِي َقهُمْ َ‬
‫صرصرا ‪ :‬سخت و شديد ‪ .‬پر سرو صدا و هراس انگيز ‪ .‬بسيار سرد ‪.‬‬
‫أيام نحسات ‪ :‬روزهای شوم و بدی ‪.‬‬

‫س َت ْعتِبُوا َفمَا هُم مّنَ‬

‫صبِرُوا فَالنّا ُر َمثْوًى ّلهُمْ وَإِن يَ ْ‬
‫کلمه ( إن يستعتبوا ) در آيه ‪ 24‬سوره فصلت { فَإِن يَ ْ‬
‫ا ْل ُم ْعتَبِينَ } به چه معناست ؟‬
‫اگر طلب رضايت و گذشت کنند ‪.‬‬

‫ضنَا َلهُ ْم قُ َرنَاء فَ َزّينُوا َلهُم مّا بَيْنَ َأ ْيدِيهِمْ َومَا خَ ْل َفهُمْ‬
‫کلمات ( قيضنا ـ قرناء ) در آيه ‪ 25‬سوره فصلت { َو َقيّ ْ‬
‫سرِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت مِن َقبِْلهِم مّنَ ا ْلجِنّ وَالِْنسِ ِإّنهُ ْم كَانُوا خَا ِ‬
‫ل فِي ُأمَ ٍم َقدْ خََل ْ‬
‫حقّ عََل ْيهِمُ الْقَ ْو ُ‬
‫وَ َ‬
‫قيضنا ‪ :‬آماده کرده ايم و تهيه نموده ايم ‪ .‬ترتيب داده ايم ‪.‬‬
‫قرناء ‪ :‬جمع قرين ‪ ،‬همدم ‪ .‬دوست مراد شياطين جن و انس است ‪.‬‬

‫‪120‬‬
 ‫س َمعُوا ِل َهذَا ا ْلقُرْآنِ وَا ْلغَوْا فِيهِ َلعَّل ُكمْ‬
‫ن كَفَرُوا لَ تَ ْ‬
‫کلمه ( الغوا ) در آيه ‪ 26‬سوره فصلت { َوقَالَ اّلذِي َ‬
‫َتغْلِبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ياوه سرايی کنيد ‪.‬‬

‫ل ذُو حَظّ عَظِيمٍ } به‬

‫صبَرُوا َومَا يَُلقّاهَا ِإ ّ‬
‫کلمه ( ما يلقاها ) در آيه ‪ 35‬سوره فصلت { َومَا يَُلقّاهَا ِإلّ اّلذِينَ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫به اين خصلت دست نمی يابد ‪.‬‬

‫سبّحُونَ لَ ُه بِالّليْلِ وَال ّنهَارِ وَ ُهمْ‬

‫ك يُ َ‬
‫س َت ْكبَرُوا فَاّلذِينَ عِندَ َرّب َ‬
‫کلمه ( ل يسأمون ) در آيه ‪ 38‬سوره فصلت { فَإِنِ ا ْ‬
‫سَأمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫لَ يَ ْ‬
‫ملول نمی گردند ‪ .‬خسته و درمانده نمی شوند ‪.‬‬

‫شعَ ًة َفِإذَا أَن َز ْلنَا عََل ْيهَا‬

‫ن آيَاتِهِ َأّنكَ تَرَى الَْرْضَ خَا ِ‬
‫کلمات ( اهتزت ـ ربت ) در آيه ‪ 39‬سوره فصلت { َومِ ْ‬
‫ي ٍء َقدِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫حيِي ا ْلمَ ْوتَى ِإنّهُ عَلَى كُلّ شَ ْ‬
‫حيَاهَا َلمُ ْ‬
‫ا ْلمَاء ا ْهتَزّتْ وَ َربَتْ إِنّ اّلذِي َأ ْ‬
‫اهتزت ‪ :‬به جنبش در می آيد و تکان می خورد ‪.‬‬
‫ربت ‪ :‬بال می آيد و آماسيده می گردد ‪.‬‬

‫ل يَخْفَوْنَ عََل ْينَا َأ َفمَن يُلْقَى فِي النّارِ‬

‫حدُونَ فِي آيَا ِتنَا َ‬
‫ن يُلْ ِ‬
‫کلمه ( يلحدون ) در آيه ‪ 40‬سوره فصلت { إِنّ اّلذِي َ‬
‫ن بَصِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫شئْتُمْ ِإنّهُ ِبمَا َت ْعمَلُو َ‬
‫عمَلُوا مَا ِ‬
‫خيْرٌ أَم مّن َي ْأتِي آمِنًا يَوْمَ ا ْل ِقيَامَةِ ا ْ‬
‫َ‬
‫تحريف می کنند ‪.‬‬

‫جمِيّ‬
‫عَ‬ ‫ت آيَاتُهُ أَأَ ْ‬
‫ل فُصَّل ْ‬ ‫ج ِميّا لّقَالُوا لَ ْو َ‬
‫جعَ ْلنَا ُه قُرْآناً أَعْ َ‬
‫کلمات ( وقر ـ عمی ) در آيه ‪ 44‬سوره فصلت { وََلوْ َ‬
‫ن مِن ّمكَانٍ‬ ‫عمًى ُأوَْل ِئكَ ُينَادَوْ َ‬‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ فِي آذَا ِنهِمْ َوقْرٌ وَهُوَ عََل ْيهِمْ َ‬
‫شفَاء وَاّلذِينَ َ‬
‫ن آ َمنُوا ُهدًى وَ ِ‬
‫ي قُلْ ُهوَ لِّلذِي َ‬
‫وَعَ َربِ ّ‬
‫َبعِيدٍ } به چه معناست ؟‬
‫وقر ‪ :‬سنگينی ‪ ،‬کری ‪.‬‬
‫عمی ‪ :‬کوری ‪.‬‬

‫ت مّنْ َأ ْكمَا ِمهَا‬

‫ج مِن ثَمَرَا ٍ‬
‫کلمات ( أکمام ـ آذناک) در آيه ‪ 47‬سوره فصلت { إَِليْ ِه يُ َردّ عِ ْلمُ السّاعَةِ َومَا تَخْ ُر ُ‬
‫شهِيدٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ك مَا ِمنّا مِن َ‬ ‫ل ِبعِ ْلمِهِ َويَوْ َم ُينَادِيهِمْ َأيْنَ شُ َركَائِي قَالُوا آ َذنّا َ‬
‫ل تَضَعُ ِإ ّ‬
‫ل مِنْ أُنثَى َو َ‬
‫حمِ ُ‬
‫َومَا تَ ْ‬
‫أکمام ‪ :‬جمع کم ‪ ،‬غلف و پوسته ‪.‬‬
‫آذناک ‪ :‬به تو اعلم کرديم ‪.‬‬

‫ظنّوا مَا َلهُم مّن مّحِيصٍ‬

‫ن مِن َقبْلُ وَ َ‬
‫عنْهُم مّا كَانُوا يَدْعُو َ‬
‫ضلّ َ‬
‫سوره فصلت { وَ َ‬ ‫کلمه ( محيص ) در آيه ‪48‬‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫گريز گاه ‪ .‬راه فرار ‪.‬‬

‫خيْرِ َوإِن مّسّهُ الشّ ّر َفيَؤُوسٌ‬

‫سأَمُ الِْنسَانُ مِن دُعَاء الْ َ‬
‫کلمات ( ل يسأم ـ قنوط ) در آيه ‪ 49‬سوره فصلت { َا يَ ْ‬
‫َقنُوطٌ } به چه معناست ؟‬
‫ل يسأم ‪ :‬ملول و خسته نمی گردد ‪.‬‬
‫قنوط ‪ :‬بسيار مأيوس ‪.‬‬

‫کلمات ( نأی بجانبه ـ عريض ) در آيه ‪ 51‬سوره فصلت { وَِإذَا َأ ْن َع ْمنَا عَلَى الِْنسَانِ أَعْرَضَ َونَأى بِجَا ِنبِهِ‬
‫وَِإذَا مَسّهُ الشّ ّر َفذُو دُعَاء عَرِيضٍ } به چه معناست ؟‬
‫نأی بجانبه ‪ :‬خود را از خدا پرستی و دينداری دور می کند ‪.‬‬
‫عريض ‪ :‬وسيع ‪.‬‬

‫شوری ‪:‬‬
‫ح ْمدِ َرّبهِمْ‬
‫ن بِ َ‬
‫سبّحُو َ‬
‫ل ِئكَةُ يُ َ‬
‫ن مِن فَ ْو ِقهِنّ وَا ْلمَ َ‬
‫ت َيتَفَطّرْ َ‬
‫سمَاوَا ُ‬
‫کلمه ( يتفطرن ) در آيه ‪ 5‬سوره شوری { َتكَادُ ال ّ‬
‫لْرْضِ َألَ إِنّ الَّ هُوَ ا ْلغَفُورُ الرّحِيمُ } به چه معناست ؟‬
‫س َتغْفِرُونَ ِلمَن فِي ا َ‬
‫َويَ ْ‬
‫ازهم می شافند ‪.‬‬
‫‪121‬‬
 ‫سكُمْ أَ ْزوَاجاً َومِنَ‬
‫جعَلَ َلكُم مّنْ أَن ُف ِ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَْ ْرضِ َ‬
‫کلمه ( يذروءکم ) در آيه ‪ 11‬سوره شوری { فَاطِرُ ال ّ‬
‫سمِيعُ البَصِيرُ } به چه معناست ؟‬ ‫يءٌ وَهُوَ ال ّ‬
‫س َك ِمثْلِهِ شَ ْ‬
‫لْ ْنعَامِ أَ ْزوَاجًا يَذْرَ ُؤ ُك ْم فِيهِ َليْ َ‬
‫اَ‬
‫شما را به وفورمی آفريند ‪ .‬از ماده زرء به معنی آفريدن و پراکندن ‪.‬‬

‫ض َيبْسُطُ الرّ ْزقَ ِلمَن يَشَاءُ َويَ ْقدِرُ ِإنّهُ‬

‫سمَاوَاتِ وَالَْرْ ِ‬
‫کلمه ( مقاليد ) در آيه ‪ 12‬سوره شوری { لَ ُه مَقَالِيدُ ال ّ‬
‫يءٍ عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫ِبكُلّ شَ ْ‬
‫کليد ها ‪.‬‬

‫ن آ َمنُوا‬
‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ ِبهَا وَاّلذِي َ‬
‫ل ِبهَا اّلذِينَ َ‬
‫س َتعْجِ ُ‬
‫کلمات ( مشفقون منها ـ يمارون ) در آيه ‪ 18‬سوره شوری { يَ ْ‬
‫ل َبعِيدٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ن فِي السّاعَةِ لَفِي ضَلَ ٍ‬
‫ن ُيمَارُو َ‬
‫ن ِم ْنهَا َو َيعَْلمُونَ َأّنهَا الْحَقّ َألَ إِنّ اّلذِي َ‬
‫مُشْ ِفقُو َ‬
‫مشفقون منها ‪ :‬از آن می ترسند ‪.‬‬
‫يمارون ‪ :‬در شک و ترديد به سر می برند ‪.‬‬

‫ت قُل لّ‬
‫عمِلُوا الصّاِلحَا ِ‬
‫ن آ َمنُوا وَ َ‬
‫شكُورٌ } به چه معناست ؟‬
‫عبَادَهُ اّلذِي َ‬
‫لّ ِ‬
‫کلمه ( يقترف ) در آيه ‪ 23‬سوره شوری { ذَِلكَ اّلذِي ُيبَشّرُ ا ُ‬
‫سنَ ًة نّ ِزدْ لَ ُه فِيهَا حُسْناً إِنّ الَّ غَفُورٌ َ‬
‫سأَُلكُمْ عََليْهِ أَجْراً ِإلّ ا ْلمَ َودّ َة فِي ا ْلقُ ْربَى َومَن يَ ْقتَ ِرفْ حَ َ‬
‫أَ ْ‬
‫کسب کند ‪ ،‬بدست آورد ‪.‬‬

‫ح َمتَهُ‬
‫ث مِن َب ْعدِ مَا َقنَطُوا َويَنشُرُ رَ ْ‬
‫کلمات ( الغيث ـ قنطوا ) در آيه ‪ 28‬سوره شوری { وَهُوَ اّلذِي ُينَزّلُ ا ْل َغيْ َ‬
‫حمِيدُ } به چه معناست ؟‬
‫وَهُوَ ا ْلوَلِيّ ا ْل َ‬
‫الغيث ‪ :‬باران ‪.‬‬
‫قنطوا ‪ :‬مأيوس و نوميد گشتند ‪.‬‬

‫ث فِي ِهمَا مِن دَابّةٍ وَهُوَ‬

‫سمَاوَاتِ وَالَْرْضِ َومَا بَ ّ‬
‫ن آيَاتِهِ خَ ْلقُ ال ّ‬
‫کلمه ( بث ) در آيه ‪ 29‬سوره شوری { َومِ ْ‬
‫ج ْمعِهِمْ ِإذَا يَشَا ُء َقدِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫عَلَى َ‬
‫پخش و پراکنده کرده است ‪.‬‬

‫ح ِر كَالَْعْلَمِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الجواری ) در آيه ‪ 32‬سوره شوری { َومِنْ آيَاتِهِ الْجَوَا ِر فِي ا ْلبَ ْ‬
‫جمع جارية ‪ ،‬کشتيهای روان ‪.‬‬

‫ظهْرِهِ إِنّ فِي‬

‫سكِنِ الرّيحَ َفيَظَْللْنَ رَوَا ِكدَ عَلَى َ‬
‫کلمات ( يظللن ـ رواکد ) در آيه ‪ 33‬سوره شوری { إِن يَشَ ْأ يُ ْ‬
‫شكُورٍ } به چه معناست ؟‬ ‫صبّارٍ َ‬
‫ليَاتٍ ّلكُلّ َ‬
‫ذَِلكَ َ‬
‫يظللن ‪ :‬ميمانند ‪ .‬ميشوند ‪.‬‬
‫رواکد ‪ :‬جمع راکدة ‪ ،‬ثابت ‪ .‬ساکن ‪.‬‬

‫ض ِب َغيْرِ‬
‫سبِيلُ عَلَى اّلذِينَ يَظِْلمُونَ النّاسَ َو َي ْبغُونَ فِي الَْرْ ِ‬
‫کلمه ( يبغون ) در آيه ‪ 42‬سوره شوری { ِإّنمَا ال ّ‬
‫عذَابٌ أَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫حقّ أُوَْل ِئكَ َلهُم َ‬
‫الْ َ‬
‫سرکشی می کند ‪.‬‬

‫ن مِن‬
‫ل يَنظُرُو َ‬
‫ن الذّ ّ‬
‫ن مِ َ‬
‫شعِي َ‬
‫کلمه ( من طرف خفی ) در آيه ‪ 45‬سوره شوری { َوتَرَاهُ ْم ُيعْرَضُونَ عََل ْيهَا خَا ِ‬
‫عذَابٍ‬
‫سهُمْ وَأَهْلِيهِ ْم يَوْمَ ا ْل ِقيَامَةِ َألَ إِنّ الظّاِلمِينَ فِي َ‬
‫خفِيّ َوقَالَ اّلذِينَ آ َمنُوا إِنّ الْخَاسِرِينَ اّلذِينَ خَسِرُوا أَنفُ َ‬
‫طَ ْرفٍ َ‬
‫مّقِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫زير چشمی ‪.‬‬

‫ل مَن يَشَاءُ عَقِيماً ِإنّهُ عَلِيمٌ‬

‫جعَ ُ‬
‫جهُ ْم ُذكْرَاناً وَِإنَاثاً َويَ ْ‬
‫کلمه ( يزوجهم ) در آيه ‪ 50‬سوره شوری { أَ ْو يُزَوّ ُ‬
‫َقدِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫آنها را با هم گرد می آورد و جفت هم می کند يعنی برخيها گاهی پسر و گاهی دختر عطا می کند يا اينکه‬
‫دوقلوی پسر يا دختر می بخشد ‪.‬‬

‫زخرف ‪:‬‬

‫‪122‬‬
 ‫صفْحاً أَن كُنتُ ْم قَوْماً‬
‫ضرِبُ عَنكُ ُم ال ّذكْرَ َ‬‫کلمات ( أفنضرب عنکم ـ صفحا ) در آيه ‪ 5‬سوره زخرف { َأ َفنَ ْ‬
‫مّسْ ِرفِينَ } به چه معناست ؟‬
‫أفنضرب عنکم ‪ :‬آيا از شما باز داريم ؟ آيا از شما بدورو منصرف داريم ؟‬
‫صفحا ‪ :‬اعراض و رو گردانی ‪.‬‬

‫شدّ ِم ْنهُم بَطْشاً َومَضَى َمثَلُ الَْوّلِينَ } به چه معناست ؟‬

‫‪ 8‬سوره زخرف { فَأَهَْل ْكنَا َأ َ‬ ‫کلمه ( بطشا ) در آيه‬
‫حمله و يورش ‪.‬‬

‫ظهُو ِر ِه ثُ ّم تَ ْذكُرُوا ِن ْعمَةَ َرّبكُمْ ِإذَا‬

‫ستَوُوا عَلَى ُ‬
‫کلمات ( لتستووا ـ مقرنين ) در آيه ‪ 13‬سوره زخرف { ِلتَ ْ‬
‫سبْحانَ اّلذِي سَخّرَ َلنَا َهذَا َومَا ُكنّا لَ ُه مُ ْق ِرنِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ستَ َو ْيتُمْ عََليْهِ َوتَقُولُوا ُ‬
‫اْ‬
‫لتستووا ‪ :‬تا مستقر گرديد ‪.‬‬
‫مقرنين ‪ :‬توانايی ‪.‬‬

‫‪ 14‬سوره زخرف { وَِإنّا إِلَى َرّبنَا َلمُنقَِلبُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( منقلبون ) در آيه‬
‫برگردندگان ‪.‬‬

‫صفَاكُم بِا ْل َبنِينَ } به چه معناست ؟‬

‫ق َبنَاتٍ وَأَ ْ‬
‫خ َذ ِممّا يَخْلُ ُ‬
‫سوره زخرف { أَ ِم اتّ َ‬ ‫کلمه ( أصفاکم ) در آيه ‪16‬‬
‫برای شما انتخاب کرده است ‪.‬‬

‫جهُ ُه مُسْ َودّا وَهُوَ‬

‫ظلّ وَ ْ‬
‫ن َمثَلً َ‬
‫حمَ ِ‬
‫ضرَبَ لِلرّ ْ‬
‫حدُهُم ِبمَا َ‬
‫کلمه ( کظيم ) در آيه ‪ 17‬سوره زخرف { وَِإذَا بُشّرَ أَ َ‬
‫كَظِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫پر از خشم و لبريز از غم و اندوه ‪.‬‬

‫غيْ ُر ُمبِينٍ } به چه‬

‫سوره زخرف { أَ َومَن ُينَشُّأ فِي الْحِ ْليَةِ وَهُ َو فِي ا ْلخِصَامِ َ‬ ‫کلمه ( ينشأ ) در آيه ‪18‬‬
‫معناست ؟‬
‫پرورش می يابد ‪.‬‬

‫ك مِنْ عِ ْلمٍ إِنْ‬

‫ع َب ْدنَاهُم مّا َلهُم بِذَِل َ‬
‫ن مَا َ‬
‫حمَ ُ‬
‫کلمه ( يخرصون ) در آيه ‪ 20‬سوره زخرف { َوقَالُوا لَوْ شَاء الرّ ْ‬
‫ل يَخْ ُرصُونَ } به چه معناست ؟‬
‫هُمْ ِإ ّ‬
‫تخمين می زنند و ناسنجيده می گويند ‪.‬‬

‫ل مّنَ الْ َق ْر َيتَيْنِ‬

‫ل نُزّلَ َهذَا ا ْلقُرْآنُ عَلَى َرجُ ٍ‬
‫سوره زخرف { َوقَالُوا لَ ْو َ‬
‫کلمات ( رجل ـ القريتين ) در آيه ‪31‬‬
‫عَظِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫رجل ‪ :‬مرد بزرگوار ‪ .‬مرادشان مردی سرشناس و ثروتمند است ‪ .‬هرچند منظورشان چه بسا شخص معينی‬
‫نباشد ولی اغلب گفته اند مرادشان وليد پسر مغيره مخزومی از مکه و عروه پسر مسعود ثقفی از طائف بود ‪.‬‬
‫القريتين ‪ :‬دو شهر مرادشان مکه و طائف بود ‪.‬‬

‫حمَةَ َرّبكَ‬‫سمُونَ رَ ْ‬ ‫کلمه و جمله ( سخريا ـ ليتخذ بعضهم بعضا سخريا ) در آيه ‪ 32‬سوره زخرف { أَهُ ْم يَ ْق ِ‬
‫حمَتُ‬ ‫خ ِريّا وَ َر ْ‬
‫ضهُم َبعْضاً سُ ْ‬ ‫خذَ َبعْ ُ‬
‫ض دَرَجَاتٍ ِل َيتّ ِ‬
‫ق َبعْ ٍ‬
‫ضهُ ْم فَوْ َ‬
‫حيَا ِة ال ّدنْيَا وَ َر َف ْعنَا َبعْ َ‬
‫شتَهُ ْم فِي الْ َ‬
‫س ْمنَا َبيْ َنهُم ّمعِي َ‬
‫ن قَ َ‬
‫نَحْ ُ‬
‫ج َمعُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫خيْ ٌر ّممّا يَ ْ‬ ‫َرّبكَ َ‬
‫سخريا ‪ :‬مسخر ‪ .‬زير فرمان ‪ .‬بکار گرفته شده ‪.‬‬
‫ليتخذ بعضهم بعضا سخريا ‪ :‬تسخيردراينجا به معنی بهره کشی ظالمانه نيست ‪ ،‬بلکه منظور بکار گرفتن عموم‬
‫مردم برای خدمت به يکديگر و چرخاندن زندگی تعاونی و ايجاد نظم در اجتماع است ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَا ِلمَن َيكْفُرُ‬

‫حدَةً َل َ‬
‫کلمات ( سقفا ـ يظهرون ) در آيه ‪ 33‬سوره زخرف { وََل ْولَ أَن َيكُونَ النّاسُ ُأمّةً وَا ِ‬
‫ظهَرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫سقُفًا مّن َفضّةٍ َو َمعَا ِرجَ عََل ْيهَا يَ ْ‬
‫حمَنِ ِلبُيُو ِتهِمْ ُ‬
‫بِالرّ ْ‬
‫سقفا ‪ :‬جمع سقف ‪ ،‬آسمانه خانه ‪.‬‬
‫يظهرون ‪ :‬بال روند ‪.‬‬

‫خرَةُ عِندَ َرّبكَ‬

‫حيَا ِة ال ّد ْنيَا وَالْ ِ‬
‫ل ذَِلكَ َلمّا َمتَاعُ ا ْل َ‬
‫خرُفاً َوإِن كُ ّ‬
‫کلمه ( زخرفا ) در آيه ‪ 35‬سوره زخرف { وَزُ ْ‬
‫لِ ْل ُمتّقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫زر و زيور ‪.‬‬
‫‪123‬‬
 ‫شيْطَانًا َفهُوَ لَ ُه قَرِينٌ }‬
‫ن نُ َقيّضْ لَهُ َ‬
‫حمَ ِ‬
‫سوره زخرف { َومَن َيعْشُ عَن ذِكْرِ الرّ ْ‬ ‫کلمه ( نقيض ) در آيه ‪36‬‬
‫به چه معناست ؟‬
‫آماده سازيم ‪ .‬فراهم می سازيم ‪.‬‬

‫ل َيكَادُ ُيبِينُ } به چه‬

‫خيْ ٌر مّنْ َهذَا اّلذِي ُه َو َمهِينٌ َو َ‬
‫کلمه ( ل يکاد يبين ) در آيه ‪ 52‬سوره زخرف { أَمْ َأنَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫نمی تواند فصيح صحبت کند و مراد خود را واضح و روشن به ديگران بگويد ‪.‬‬

‫لئِكَ ُة مُ ْقتَ ِرنِينَ‬

‫کلمه ( مقترنين ) در آيه ‪ 53‬سوره زخرف { فَلَ ْولَ أُلْ ِقيَ عََليْهِ أَسْ ِورَ ٌة مّن ذَهَبٍ َأوْ جَاء َمعَهُ ا ْلمَ َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫همراهان ‪ ،‬همدمان ‪.‬‬

‫ج َمعِينَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( آسفونا ) در آيه ‪ 55‬سوره زخرف { فََلمّا آسَفُونَا انتَ َق ْمنَا ِمنْهُ ْم َفأَغْ َر ْقنَاهُمْ أَ ْ‬
‫ما را خشمگين کردند ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَاهُمْ سَلَفاً َو َمثَلً لِلْخِرِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( سلفا ) در آيه ‪ 56‬سوره زخرف { فَ َ‬
‫گذشتگان ‪.‬‬

‫ج َدلً بَلْ ُه ْم قَوْمٌ‬

‫خيْرٌ َأمْ هُ َو مَا ضَ َربُوهُ َلكَ ِإلّ َ‬
‫کلمه ( خصمون ) در آيه ‪ 58‬سوره زخرف { َوقَالُوا أَآِل َه ُتنَا َ‬
‫صمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خ ِ‬
‫َ‬
‫جمع خصم ‪ ،‬دشمن سر سخت ‪.‬‬

‫ش ُعرُونَ } به چه‬
‫ل يَنظُرُونَ ِإلّ السّاعَةَ أَن َت ْأتِ َيهُم َب ْغتَةً وَ ُه ْم لَ يَ ْ‬
‫کلمه ( بغتة ) در آيه ‪ 66‬سوره زخرف { هَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫ناگهانی ‪.‬‬

‫عدُوّ ِإلّ ا ْل ُمتّقِينَ } به چه‬

‫ضهُمْ ِل َبعْضٍ َ‬
‫کلمه ( الأخلء ) در آيه ‪ 67‬سوره زخرف { الَْخِلّء يَ ْو َم ِئذٍ َبعْ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع خليل ‪ ،‬دوستان ‪ .‬رفيقان ‪.‬‬

‫حبَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ج ُك ْم تُ ْ‬
‫جنّةَ أَنتُمْ وََأزْوَا ُ‬
‫کلمه ( تحبرون ) در آيه ‪ 70‬سوره زخرف { ادْخُلُوا الْ َ‬
‫غرق شادمانی می گرديد ‪.‬‬

‫ش َتهِيهِ‬
‫ف مّن ذَهَبٍ وََأكْوَابٍ َوفِيهَا مَا تَ ْ‬
‫صحَا ٍ‬
‫کلمه ( صحاف ) در آيه ‪ 71‬سوره زخرف { يُطَافُ عََل ْيهِم بِ ِ‬
‫عيُنُ وَأَنتُ ْم فِيهَا خَاِلدُونَ } به چه معناست ؟‬
‫الَْنفُسُ َوتََلذّ الَْ ْ‬
‫جمع صحفة ‪ ،‬کاسه ‪ .‬ظرف ‪.‬‬

‫ع ْنهُمْ وَهُ ْم فِي ِه ُمبْلِسُونَ } به چه معناست ؟‬

‫ل يُ َفتّ ُر َ‬
‫کلمات ( ل يفتر ـ مبلسون ) در آيه ‪ 75‬سوره زخرف { َ‬
‫ليفتر ‪ :‬کاسته نمی گردد و سبک نمی شود ‪ .‬تخفيف داده نمی شود ‪.‬‬
‫مبلسون ‪ :‬نا اميد شدگان ‪.‬‬

‫ك قَالَ ِإّنكُم مّا ِكثُونَ }‬

‫سوره زخرف { َونَادَوْا يَا مَاِلكُ ِليَقْضِ عََل ْينَا َرّب َ‬ ‫کلمات ( مالک ـ ماکثون) در آيه ‪77‬‬
‫به چه معناست ؟‬
‫نام فرشته ای است که رئيس فرشتگان دوزخ است ‪.‬‬
‫ماکثون ‪ :‬درنگ کنندگان ‪ .‬توقف کنندگان ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( أبرموا ـ مبرمون ) در آيه ‪ 79‬سوره زخرف { َأمْ َأبْ َرمُوا َأمْرًا َفِإنّا ُمبْ ِرمُونَ‬
‫أبرموا ‪ :‬عزم را جزم کردند ‪ .‬تصميم محکمی گرفتند ‪.‬‬
‫مبرمون ‪ :‬تصميم گيرندگان ‪ .‬عزم را جزم کنندگان ‪.‬‬

‫‪124‬‬
‫}‬ ‫عدُونَ‬
‫لقُوا يَ ْو َمهُمُ اّلذِي يُو َ‬
‫حتّى يُ َ‬
‫کلمه ( يخوضوا ) در آيه ‪ 83‬سوره زخرف { َفذَرْهُ ْم يَخُوضُوا َويَ ْل َعبُوا َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫فرو روند ‪ .‬سرگرم ياوه و بيان اباطيل شوند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ‬
‫سوره زخرف { َوقِيلِهِ يَارَبّ إِنّ َه ُؤلَء قَوْ ٌم ّ‬ ‫کلمه ( قيله ) در آيه ‪88‬‬
‫گفته و سخن ‪.‬‬

‫ف َيعَْلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ع ْنهُمْ َوقُلْ سَلَ ٌم فَسَ ْو َ‬
‫کلمه ( إصفح ) در آيه ‪ 89‬سوره زخرف { فَاصْفَحْ َ‬
‫روی بگردان ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬
‫دخان ‪:‬‬
‫حكِيمٍ‬
‫ق كُلّ َأمْرٍ َ‬
‫کلمه ( يفرق ) در آيه ‪ 4‬سوره دخان { فِيهَا يُ ْفرَ ُ‬
‫تفصيل و تبيين گشته است ‪ .‬بيان شده است ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫جنُونٌ‬
‫عنْهُ َوقَالُوا ُمعَلّ ٌم مّ ْ‬
‫کلمه ( معلم ) در آيه ‪ 14‬سوره دخان { ثُ ّم تَوَلّوْا َ‬
‫تعليم شده ‪ ،‬ياد داده شده ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫سوره دخان { يَ ْو َم َنبْطِشُ ا ْلبَطْشَةَ ا ْل ُكبْرَى ِإنّا مُنتَ ِقمُونَ‬ ‫کلمه ( البطشة الکبری ) در آيه ‪16‬‬
‫معناست ؟‬
‫يورش تند ‪ ،‬حمله شديد ‪.‬‬

‫ل كَرِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( فتنا ) در آيه ‪ 17‬سوره دخان { وَلَ َق ْد َف َتنّا َقبَْلهُمْ َقوْ َم فِرْعَوْنَ َوجَاءهُمْ رَسُو ٌ‬
‫آزمايش کرديم ‪.‬‬

‫ن ّمبِينٍ } به چه معناست ؟‬
‫ن لّ َتعْلُوا عَلَى الِّ ِإنّي آتِيكُم بِسُلْطَا ٍ‬
‫کلمه ( ل تعلوا ) در آيه ‪ 19‬سوره دخان { وَأَ ْ‬
‫تکبر نورزيد و بزرگی نکنيد ‪ .‬طغيان و سرکشی نکنيد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬
‫جمُونِ‬
‫ت بِ َربّي وَ َرّبكُمْ أَن تَ ْر ُ‬
‫عذْ ُ‬
‫کلمه ( عذت ) در آيه ‪ 20‬سوره دخان { وَِإنّي ُ‬
‫پناه برده ام ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫کلمه ( أترک البحر رهوا ) در آيه ‪ 24‬سوره دخان { وَاتْ ُركْ ا ْل َبحْرَ رَهْواً ِإّنهُمْ جُندٌ ّمغْ َرقُونَ‬
‫معناست ؟‬
‫دريا را باز و گشاده به حال خود بگذار ‪.‬‬

‫کلمه ( فاکهين ) در آيه ‪ 27‬سوره دخان { َو َنعْمَ ٍة كَانُوا فِيهَا فَا ِكهِينَ } به چه معناست ؟‬
‫در ناز و نعمت بسر برندگان ‪ .‬متنعمان ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫سمَاء وَالَْرْضُ َومَا كَانُوا مُنظَرِينَ‬

‫عَليْهِمُ ال ّ‬
‫‪ 29‬سوره دخان { َفمَا َبكَتْ َ‬ ‫کلمه ( منظرين ) در آيه‬
‫معناست ؟‬
‫مهلت داده شده گان ‪.‬‬

‫ن مِن َقبِْلهِمْ أَهَْل ْكنَاهُمْ ِإّنهُ ْم كَانُوا ُمجْ ِرمِينَ }‬

‫خيْرٌ َأ ْم قَوْ ُم ُتبّعٍ وَاّلذِي َ‬
‫کلمه ( تبع ) در آيه ‪ 37‬سوره دخان { أَ ُهمْ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫تبع حميری ‪ ،‬يکی از شاهان يمن و مرد صالحی بوده است ‪ .‬تبع يک لقب عمومی برای ملوک و شاهان يمن بوده‬
‫است ‪.‬‬

‫عتِلُوهُ ِإلَى سَوَاء ا ْلجَحِيمِ } به چه معناست ؟‬

‫خذُو ُه فَا ْ‬
‫کلمه ( فاعتلوه ) در آيه ‪ 47‬سوره دخان { ُ‬
‫او را روی زمين بکشيد ‪ .‬او را پرت کنيد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( ذق ) در آيه ‪ 49‬سوره دخان { ذُقْ ِإّنكَ أَنتَ ا ْل َعزِيزُ ا ْلكَرِيمُ‬
‫‪125‬‬
 ‫بچش ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ق ّمتَقَابِلِينَ‬
‫س َتبْرَ ٍ‬
‫ن مِن سُندُسٍ وَإِ ْ‬
‫کلمات ( سندس ـ إستبرق ) در آيه ‪ 53‬سوره دخان { يَ ْلبَسُو َ‬
‫معناست ؟‬
‫سندس ‪ :‬پارچه های ابريشمی لطيف و نازک ‪.‬‬
‫إستبرق ‪ :‬پارچه های ابريشمی ضخيم و درخشان ‪.‬‬

‫کلمه ( ارتقب ) در آيه ‪ 59‬سوره دخان { فَا ْرتَقِبْ ِإّنهُم مّ ْر َت ِقبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بنگر و منتظر باش ‪.‬‬

‫جاثية ‪:‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫سوره چاثية { َويْلٌ ّلكُلّ َأفّاكٍ َأثِيمٍ‬ ‫کلمات ( أفاک ـ أثيم ) در آيه ‪7‬‬
‫أفاک ‪ :‬بسيار دروغگو ‪.‬‬
‫أثيم ‪ :‬بسيار بزهکار و گناهکار ‪.‬‬

‫س َمعْهَا‬
‫س َت ْكبِرًا كَأَن لّ ْم يَ ْ‬
‫لّ ُتتْلَى عََليْ ِه ثُ ّم يُصِ ّر مُ ْ‬
‫سمَ ُع آيَاتِ ا ِ‬
‫کلمه ( يصر مستکبرا ) در آيه ‪ 8‬سوره چاثية { يَ ْ‬
‫َفبَشّرْ ُه ِب َعذَابٍ أَلِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫مستکبرانه اصرار می ورزد ‪.‬‬

‫ب مّن رّجْزٍ أَلِيمٌ } به‬

‫عذَا ٌ‬
‫ن كَفَرُوا بِآيَاتِ َربّهِمْ َلهُمْ َ‬
‫کلمه ( رجز ) در آيه ‪ 11‬سوره چاثية { َهذَا ُهدًى وَاّلذِي َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫عذاب ‪.‬‬

‫جعََل ُه ْم كَاّلذِينَ آ َمنُوا‬

‫سّيئَاتِ أّن نّ ْ‬
‫جتَرَحُوا ال ّ‬
‫سبَ اّلذِينَ ا ْ‬
‫کلمه ( اجترحوا ) در آيه ‪ 21‬سوره چاثية { أًمْ حَ ِ‬
‫ح ُكمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫حيَاهُم َو َممَا ُتهُمْ سَاء مَا يَ ْ‬
‫عمِلُوا الصّاِلحَاتِ سَوَاء مّ ْ‬
‫وَ َ‬
‫بدست آورده اند ‪.‬‬

‫ن مَا كُنتُمْ‬
‫جزَوْ َ‬
‫کلمه ( جاثية ) در آيه ‪ 28‬سوره چاثية { َوتَرَى كُلّ ُأمّةٍ جَا ِثيَ ًة كُلّ ُأمّ ٍة تُدْعَى إِلَى ِكتَا ِبهَا ا ْليَوْ َم تُ ْ‬
‫َتعْمَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫بر سر زانوها نشسته ‪.‬‬

‫ب فِيهَا قُ ْلتُم مّا َندْرِي مَا‬

‫عدَ الِّ حَقّ وَالسّاعَ ُة لَ َريْ َ‬
‫کلمه ( مستيقنين ) در آيه ‪ 32‬سوره چاثية { وَِإذَا قِيلَ إِنّ وَ ْ‬
‫س َتيْ ِقنِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ظنّا َومَا َنحْنُ ِبمُ ْ‬
‫السّاعَةُ إِن نّظُنّ ِإلّ َ‬
‫باور دارندگان ‪.‬‬

‫احقاف ‪:‬‬
‫ل ِبكُمْ إِنْ َأّتبِعُ‬
‫ل بِي َو َ‬
‫ت ِبدْعًا مّنْ الرّسُلِ َومَا َأدْرِي مَا يُ ْفعَ ُ‬
‫ل مَا كُن ُ‬
‫کلمه ( بدعا ) در آيه ‪ 9‬سوره احقاف { قُ ْ‬
‫ل َنذِي ٌر ّمبِينٌ } به چه معناست ؟‬
‫ل مَا يُوحَى إِلَيّ َومَا َأنَا ِإ ّ‬
‫ِإ ّ‬
‫نو بر ‪ .‬نو ظهور ‪.‬‬

‫حمََلتْهُ ُأمّ ُه كُرْهاً‬

‫ن بِوَاِل َديْهِ ِإحْسَاناً َ‬
‫ص ْينَا الِْنسَا َ‬
‫کلمات ( فصال ـ أوزعنی ) در آيه ‪ 15‬سوره احقاف { وَ َو ّ‬
‫شكُ َر ِنعْ َم َتكَ‬
‫عنِي أَنْ َأ ْ‬‫سنَ ًة قَالَ رَبّ َأوْزِ ْ‬ ‫شدّهُ َوبَلَغَ أَ ْر َبعِينَ َ‬
‫حتّى ِإذَا بَلَغَ َأ ُ‬
‫شهْراً َ‬
‫لثُونَ َ‬ ‫حمْلُهُ َوفِصَالُ ُه ثَ َ‬
‫ض َعتْ ُه كُرْهاً وَ َ‬
‫وَوَ َ‬
‫عمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وََأصْلِحْ لِي فِي ذُ ّريّتِي ِإنّي ُتبْتُ ِإَل ْيكَ وَِإنّي مِنَ ا ْل ُمسِْلمِينَ }‬ ‫اّلتِي َأ ْن َعمْتَ عَلَيّ وَعَلَى وَاِلدَيّ وَأَنْ أَ ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫فصال ‪ :‬از شير باز گرفتن ‪.‬‬
‫أوزعنی ‪ :‬توفيقم ده ‪ .‬به من الهام کن ‪.‬‬

‫حقَافِ َو َقدْ خَلَتْ النّذُ ُر مِن َبيْنِ‬

‫کلمه ( الحقاف) در آيه ‪ 21‬سوره احقاف { وَا ْذكُرْ َأخَا عَادٍ ِإذْ أَنذَ َر قَ ْومَ ُه بِالَْ ْ‬
‫ب يَوْمٍ عَظِيمٍ } به چه معناست ؟‬ ‫عذَا َ‬
‫يَ َديْهِ َومِنْ خَلْفِهِ َألّ َت ْعبُدُوا ِإلّ الَّ ِإنّي أَخَافُ عََل ْيكُمْ َ‬
‫‪126‬‬
‫نام سرزمينی است در جنوب شرقی جزيرة العرب و از نظر لغوی ‪ ،‬جمع حقف ‪ ،‬ريگزار ‪ .‬دارای شنهای روان‪.‬‬

‫ت مِنَ الصّا ِدقِينَ‬

‫جئْ َتنَا ِلتَ ْأ ِف َكنَا عَنْ آِل َه ِتنَا فَ ْأ ِتنَا ِبمَا َت ِعدُنَا إِن كُن َ‬
‫‪ 22‬سوره احقاف { قَالُوا َأ ِ‬ ‫کلمه ( لتأفکنا ) در آيه‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫تا ما را منصرف کنی و برگردانی ‪.‬‬

‫ستَ ْقبِلَ أَ ْو ِد َيتِهِ ْم قَالُوا َهذَا‬

‫کلمات ( عارضا ـ أودية ـ ممطر) در آيه ‪ 24‬سوره احقاف { فََلمّا رَأَوْهُ عَارِضًا مّ ْ‬
‫عذَابٌ َألِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫س َتعْجَ ْلتُم بِهِ رِيحٌ فِيهَا َ‬
‫ض ّممْطِ ُرنَا بَلْ هُ َو مَا ا ْ‬
‫عَا ِر ٌ‬
‫عارضا ‪ :‬ابر ‪ .‬ابری که در کرانه های افق پهن می شود ‪.‬‬
‫أودية ‪ :‬جمع وادی ‪ ،‬دره ها ‪.‬‬
‫ممطر ‪ :‬بارنده ‪.‬‬

‫سمْعاً وََأ ْبصَاراً‬

‫جعَ ْلنَا َلهُمْ َ‬
‫کلمه ( مکناهم ) در آيه ‪ 26‬سوره احقاف { وََل َقدْ َم ّكنّاهُ ْم فِيمَا إِن ّم ّكنّاكُ ْم فِيهِ وَ َ‬
‫ق ِبهِم مّا كَانُوا بِهِ‬‫ن بِآيَاتِ الِّ وَحَا َ‬ ‫حدُو َ‬ ‫يءٍ ِإذْ كَانُوا يَجْ َ‬ ‫س ْمعُهُمْ َولَ َأ ْبصَارُ ُهمْ َولَ َأ ْفئِ َد ُتهُم مّن شَ ْ‬
‫عنْهُمْ َ‬
‫غنَى َ‬
‫وََأ ْف ِئدَةً َفمَا أَ ْ‬
‫س َتهْ ِزئُون } به چه معناست ؟‬ ‫يَ ْ‬
‫مکانت و قدرتشان داديم ‪.‬‬

‫ن فََلمّا‬
‫ستَ ِمعُونَ ا ْلقُرْآ َ‬
‫ن يَ ْ‬
‫ك نَفَرًا مّنَ ا ْلجِ ّ‬
‫ص َر ْفنَا إَِل ْي َ‬
‫کلمات ( صرفنا ـ نفرا ) در آيه ‪ 29‬سوره احقاف { وَِإذْ َ‬
‫صتُوا فََلمّا قُضِيَ وَلّوْا إِلَى قَ ْو ِمهِم مّنذِرِينَ } به چه معناست ؟‬
‫حضَرُو ُه قَالُوا أَن ِ‬
‫َ‬
‫صرفنا ‪ :‬متوجه ساختيم ‪.‬‬
‫نفرا ‪ :‬جماعت ‪ .‬گروه ‪.‬‬

‫صبَرَ أُوْلُوا ا ْلعَزْ ِم مِنَ الرّسُلِ َو َ‬

‫ل‬ ‫صبِ ْر َكمَا َ‬‫کلمه ( اواو العزم من الرسل ) در آيه ‪ 35‬سوره احقاف { فَا ْ‬
‫سقُونَ } به چه‬ ‫ل ُيهَْلكُ ِإلّ الْقَ ْومُ ا ْلفَا ِ‬
‫لغٌ َفهَ ْ‬
‫عدُونَ َل ْم يَ ْلبَثُوا ِإلّ سَاعَ ًة مّن نّهَا ٍر بَ َ‬
‫ن مَا يُو َ‬
‫س َتعْجِل ّلهُ ْم كََأّنهُ ْم يَوْ َم يَ َروْ َ‬
‫تَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫پيغمبرانی که دارای اراده استوار و ثبات و پايداری بوده اند عبارتند از ‪ :‬نوح ‪ ،‬ابراهيم ‪ ،‬موسی ‪ ،‬عيسی ‪ ،‬محمد‬
‫عليه الصلة و السلم ‪.‬‬

‫محمد ‪:‬‬
‫کلمات ( الوثاق ـ أثخنتموهم ـ حتی تضع الحرب أوزارها ) در آيه ‪ 4‬سوره محمد { فَإِذا لَقِيتُمُ اّلذِينَ َكفَرُوا‬
‫حتّى تَضَعَ الْحَ ْربُ أَوْزَارَهَا ذَِلكَ وَلَ ْو يَشَاءُ‬ ‫ق فَِإمّا َمنّا َب ْعدُ وَِإمّا ِفدَاء َ‬
‫شدّوا الْ َوثَا َ‬
‫حتّى ِإذَا َأثْخَنتُمُو ُه ْم فَ ُ‬ ‫فَضَ ْربَ ال ّرقَابِ َ‬
‫عمَاَلهُمْ } به چه معناست ؟‬ ‫لّ فَلَن يُضِلّ أَ ْ‬
‫سبِيلِ ا ِ‬
‫ضكُم ِب َبعْضٍ وَاّلذِينَ ُقتِلُوا فِي َ‬ ‫لّ لَنتَصَ َر ِمنْهُمْ وََلكِن ّليَبْلُ َو َبعْ َ‬
‫ا ُ‬
‫الوثاق ‪ :‬ريسمان و طنابی که اسيران و بنديان با آن محکم بسته می شوند ‪.‬‬
‫أثخنتموهم ‪ :‬ايشان را با کشتن و مجروح کردن ضعيف کرديد و از پای درآورديد ‪.‬‬
‫حتی تضع الحرب أوزارها ‪ :‬تا جنگ به پايان می رسد ‪.‬‬

‫جنّةَ عَ ّر َفهَا َلهُمْ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( عرفها لهم ) در آيه ‪ 6‬سوره محمد { َويُدْخُِل ُهمُ الْ َ‬
‫توسط پيغمبران و کتابهای آسمانی بهشت را بديشان شناسانده است ‪ .‬بهشت را برای ايشان خوشبو کرده است ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫عمَاَلهُمْ‬
‫ن كَفَرُوا َفتَعْساً ّلهُمْ وََأضَلّ أَ ْ‬
‫کلمه ( تعسا ) در آيه ‪ 8‬سوره محمد { وَاّلذِي َ‬
‫هلک ‪ .‬نابودی ‪.‬‬

‫غيْ ِر‬
‫ن فِيهَا َأ ْنهَا ٌر مّن مّاء َ‬‫عدَ ا ْل ُمتّقُو َ‬
‫جنّةِ اّلتِي وُ ِ‬
‫کلمات ( غير آسن ـ مصفی ) در آيه ‪ 15‬سوره محمد { َثَلُ الْ َ‬
‫ل مّصَفّى وََلهُ ْم فِيهَا مِن كُلّ ال ّثمَرَاتِ‬ ‫سٍ‬
‫خمْرٍ ّلذّةٍ لّلشّا ِربِينَ وََأ ْنهَا ٌر مّنْ عَ َ‬
‫ط ْعمُهُ وََأ ْنهَا ٌر مّنْ َ‬
‫آسِنٍ وََأ ْنهَا ٌر مِن ّلبَنٍ لّ ْم َيتَ َغيّرْ َ‬
‫حمِيمًا فَقَطّعَ َأ ْمعَاءهُمْ } به چه معناست ؟‬ ‫سقُوا مَاء َ‬ ‫َو َمغْفِرَ ٌة مّن ّرّبهِ ْم َكمَنْ هُوَ خَاِلدٌ فِي النّارِ وَ ُ‬
‫غير آسن ‪ :‬غير متغير ‪ .‬فاسد نشده ‪.‬‬
‫مصفی ‪ :‬خالص ‪.‬‬

‫ك قَالُوا لِّلذِينَ أُوتُوا‬

‫حتّى ِإذَا خَ َرجُوا مِنْ عِن ِد َ‬
‫س َتمِعُ إَِل ْيكَ َ‬
‫کلمه ( آنفا ) در آيه ‪ 16‬سوره محمد { َو ِمنْهُم مّن يَ ْ‬
‫طبَعَ الُّ عَلَى قُلُو ِبهِمْ وَا ّت َبعُوا أَهْوَاءهُمْ } به چه معناست ؟‬‫ل آنِفاً أُوَْل ِئكَ اّلذِينَ َ‬
‫ا ْلعِلْ َم مَاذَا قَا َ‬
‫‪127‬‬
 ‫چند لحظه پيش ‪.‬‬

‫س َتغْفِرْ ِلذَن ِبكَ َولِ ْلمُ ْؤ ِمنِينَ‬

‫کلمه ( متقلبکم و مثواکم ) در آيه ‪ 19‬سوره محمد { فَاعْلَمْ َأنّهُ لَ إِلَهَ ِإلّ الُّ وَا ْ‬
‫لّ َيعْلَ ُم ُمتَقَّل َبكُمْ َو َمثْوَاكُمْ } به چه معناست ؟‬
‫وَا ْلمُ ْؤ ِمنَاتِ وَا ُ‬
‫همه حرکات و سکنات شما ‪.‬‬

‫}‬ ‫ضغَانَهُمْ‬
‫ن فِي قُلُو ِبهِم مّرَضٌ أَن لّن يُخْرِجَ الُّ أَ ْ‬
‫کلمه ( أضغان ) در آيه ‪ 29‬سوره محمد { أَمْ حَسِبَ اّلذِي َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫جمع ضغن ‪ ،‬حقد و کينه های شديد ‪.‬‬

‫کلمه ( بسيماهم ) در آيه ‪ 30‬سوره محمد { وََل ْو نَشَاء لَ َريْنَا َكهُ ْم فََل َع َر ْفتَهُم بِسِيمَا ُهمْ وََل َتعْ ِر َفّنهُمْ فِي لَحْنِ الْقَ ْولِ‬
‫عمَاَلكُمْ } به چه معناست ؟‬
‫لّ َيعْلَمُ أَ ْ‬
‫وَا ُ‬
‫سيما ‪ ،‬قيافه ‪ ،‬علمت ‪.‬‬

‫لّ َم َعكُمْ وَلَن َيتِ َركُمْ‬

‫ل َتهِنُوا َو َتدْعُوا إِلَى السّ ْلمِ وَأَنتُمُ الَْعْلَوْنَ وَا ُ‬
‫کلمه ( السلم ) در آيه ‪ 35‬سوره محمد { فَ َ‬
‫عمَاَلكُمْ } به چه معناست ؟‬
‫أَ ْ‬
‫صلح ‪.‬‬

‫ضغَا َنكُمْ } به چه معناست ؟‬

‫خلُوا َويُخْ ِرجْ أَ ْ‬
‫سأَ ْل ُكمُوهَا َفيُحْ ِف ُك ْم تَبْ َ‬
‫کلمه ( يحفکم ) در آيه ‪ 37‬سوره محمد { إِن يَ ْ‬
‫از شما اصرار يکند و مصرانه بخواهد ‪.‬‬

‫فتح ‪:‬‬
‫ث فَِإّنمَا‬
‫لّ فَوْقَ َأ ْيدِيهِ ْم َفمَن ّنكَ َ‬
‫لّ َيدُ ا ِ‬
‫ن يُبَا ِيعُو َنكَ ِإّنمَا يُبَا ِيعُونَ ا َ‬
‫کلمه ( نکث ) در آيه ‪ 10‬سوره فتح { إِنّ اّلذِي َ‬
‫سيُ ْؤتِيهِ َأجْراً عَظِيماً } به چه معناست ؟‬ ‫لّ فَ َ‬
‫يَنكُثُ عَلَى نَفْسِهِ َومَنْ أَ ْوفَى ِبمَا عَا َهدَ عََليْهُ ا َ‬
‫پيمان شکنی کرد ‪.‬‬

‫س َتغْ ِفرْ‬
‫شغََلتْنَا َأمْوَاُلنَا وَأَهْلُونَا فَا ْ‬
‫عرَابِ َ‬‫ن مِنَ الَْ ْ‬ ‫سيَقُولُ َلكَ ا ْلمُخَلّفُو َ‬
‫کلمه ( المخلفون ) در آيه ‪ 11‬سوره فتح { َ‬
‫ل كَانَ الُّ‬ ‫شيْئاً إِنْ أَرَا َد بِكُمْ ضَرّا َأوْ أَرَا َد ِبكُ ْم نَفْعًا بَ ْ‬
‫ل َفمَن َيمِْلكُ َلكُم مّنَ الِّ َ‬
‫س فِي قُلُو ِبهِ ْم قُ ْ‬
‫س َن ِتهِم مّا َليْ َ‬
‫ن بِأَلْ ِ‬
‫َلنَا يَقُولُو َ‬
‫خبِيراً } به چه معناست ؟‬ ‫ِبمَا َتعْمَلُونَ َ‬
‫بازپس ماندگان ‪ .‬واپس زدگان ‪.‬‬

‫ع ْنهُم ِببَطْنِ َمكّةَ‬

‫کلمات ( بطن مکة ـ أظفرکم ) در آيه ‪ 24‬سوره فتح { وَهُوَ اّلذِي كَفّ َأ ْيدِ َيهُمْ عَنكُمْ وََأ ْيدِ َيكُمْ َ‬
‫ن بَصِيراً } به چه معناست ؟‬ ‫لّ ِبمَا َت ْعمَلُو َ‬
‫مِن َب ْعدِ أَنْ أَظْ َف َركُمْ عََل ْيهِمْ َوكَانَ ا ُ‬
‫بطن مکه ‪:‬وسط مکه درون مکه ‪.‬‬
‫أظفرکم ‪ :‬شما را پيروز گرداند‪.‬‬

‫جدِ‬
‫صدّوكُمْ عَنِ ا ْلمَسْ ِ‬ ‫کلمات ( محله ـ أن تطووهم ـ معرة ـ تزيلوا ) در آيه ‪ 25‬سوره فتح { هُمُ اّلذِينَ َكفَرُوا وَ َ‬
‫طؤُوهُ ْم َفتُصِي َبكُم ّمنْهُم‬
‫ل مّ ْؤ ِمنُونَ َونِسَاء مّ ْؤمِنَاتٌ لّ ْم َتعَْلمُوهُمْ أَن تَ َ‬ ‫ي َمعْكُوفاً أَن َيبْلُ َغ مَحِلّهُ َولَ ْولَ رِجَا ٌ‬ ‫حرَامِ وَا ْل َهدْ َ‬ ‫الْ َ‬
‫عذَاباً أَلِيماً } به چه معناست ؟‬ ‫ح َمتِهِ مَن يَشَاءُ لَ ْو تَ َزيّلُوا َلعَ ّذ ْبنَا اّلذِينَ كَ َفرُوا ِم ْنهُمْ َ‬
‫لّ فِي رَ ْ‬ ‫خلَ ا ُ‬ ‫ّمعَرّ ٌة ِبغَيْرِ عِ ْلمٍ ِليُدْ ِ‬
‫محله ‪ :‬قربانگاه ‪ .‬محل ذبح ‪.‬‬
‫أن تطووهم ‪ :‬اگر بيم آن نبود اينکه ايشان را لگد مال و نابود کنيد ‪.‬‬
‫معرة ‪ :‬ننگ و عار ‪ .‬زيان وضرر ‪.‬‬
‫تزيلوا ‪ :‬جدا شده بودند ‪.‬‬

‫حمِيّةَ ا ْلجَاهِِليّ ِة فَأَن َزلَ الُّ‬

‫ح ِميّةَ َ‬
‫ن كَفَرُوا فِي قُلُو ِبهِمُ ا ْل َ‬‫جعَلَ اّلذِي َ‬
‫کلمه ( الحمية ) در آيه ‪ 26‬سوره فتح { ِإذْ َ‬
‫شيْءٍ عَلِيماً } به‬ ‫لّ ِبكُلّ َ‬ ‫ق ِبهَا وَأَهَْلهَا َوكَانَ ا ُ‬ ‫علَى ا ْلمُ ْؤ ِمنِينَ َوأَلْ َز َمهُ ْم كَِلمَةَ التّقْوَى َوكَانُوا َأحَ ّ‬
‫سكِينَتَهُ عَلَى رَسُولِهِ وَ َ‬
‫َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫تعصب و جانبداری ‪.‬‬

‫‪128‬‬
 ‫شدّاء عَلَى‬ ‫ح ّمدٌ رّسُولُ الِّ وَاّلذِينَ َمعَهُ أَ ِ‬
‫کلمات ( شطأ ـ سوق ـ آزر ـ استغلظ ) در آيه ‪ 29‬سوره فتح { مّ َ‬
‫ل مّنَ الِّ َورِضْوَاناً سِيمَاهُ ْم فِي وُجُو ِههِم مّنْ َأثَرِ السّجُودِ ذَِلكَ‬ ‫ن فَضْ ً‬‫حمَاء بَ ْي َنهُ ْم تَرَاهُمْ ُركّعاً سُجّدًا َي ْبتَغُو َ‬‫ا ْلكُفّارِ ُر َ‬
‫جبُ الزّرّاعَ ِل َيغِيظَ‬ ‫ستَوَى عَلَى سُوقِ ِه ُيعْ ِ‬‫ظ فَا ْ‬
‫ستَغْلَ َ‬
‫ل كَزَ ْرعٍ َأخْرَجَ شَطَْأ ُه فَآ َزرَ ُه فَا ْ‬ ‫َمثَُلهُمْ فِي التّوْرَاةِ َو َمثَُلهُ ْم فِي الِْنجِي ِ‬
‫ت ِم ْنهُم ّمغْفِرَةً َوأَجْراً عَظِيماً } به چه معناست ؟‬ ‫عمِلُوا الصّالِحَا ِ‬ ‫عدَ الُّ اّلذِينَ آ َمنُوا وَ َ‬ ‫ِبهِمُ ا ْلكُفّارَ وَ َ‬
‫شطأ ‪ :‬جوانه ‪.‬‬
‫سوق ‪ :‬جمع ساق ‪ ،‬تنه ‪.‬‬
‫آزر ‪ :‬ياری داد ‪ ،‬نيرو داد ‪.‬‬
‫استغلظ ‪ :‬سخت و سفت گرديد ‪.‬‬

‫حجرات ‪:‬‬
‫ن ا ْمتَحَنَ الُّ‬
‫کلمه ( يغضون ) در آيه ‪ 3‬سوره حجرات { إِنّ اّلذِينَ َيغُضّونَ َأصْوَا َتهُمْ عِندَ َرسُولِ الِّ أُوَْل ِئكَ اّلذِي َ‬
‫جرٌ عَظِيمٌ } به چه معناست ؟‬‫قُلُو َبهُمْ لِلتّقْوَى َلهُم ّمغْ ِفرَةٌ وَأَ ْ‬
‫پايين می آورند ‪ .‬آهسته بر می آورند ‪.‬‬

‫لْمْرِ َل َع ِنتّمْ‬
‫کلمه ( لعنتم ) در آيه ‪ 7‬سوره حجرات { وَاعَْلمُوا أَنّ فِيكُمْ رَسُولَ الِّ لَ ْو يُطِيعُكُ ْم فِي َكثِي ٍر مّنَ ا َ‬
‫شدُونَ } به چه‬ ‫صيَانَ أُوَْل ِئكَ هُمُ الرّا ِ‬
‫حبّبَ إَِل ْيكُمُ الِْيمَانَ وَ َزّينَهُ فِي قُلُو ِبكُمْ َوكَرّهَ إَِل ْيكُمُ ا ْلكُفْرَ وَالْفُسُوقَ وَا ْل ِع ْ‬
‫وََلكِنّ الَّ َ‬
‫معناست ؟‬
‫قطعا به مشقت می افتيد ‪.‬‬

‫سخَ ْر قَو ٌم مّن قَ ْومٍ عَسَى‬ ‫ل يَ ْ‬ ‫ن آ َمنُوا َ‬

‫کلمات ( ل تلمزوا ـ ل تنابزوا ) در آيه ‪ 11‬سوره حجرات { يَا َأّيهَا اّلذِي َ‬
‫سمُ‬
‫ب ِبئْسَ الِ ْ‬
‫ل َتنَابَزُوا بِالَْ ْلقَا ِ‬
‫سكُمْ َو َ‬
‫ل تَ ْلمِزُوا أَن ُف َ‬
‫خيْرًا ّمنْهُنّ َو َ‬
‫خيْرًا ّم ْنهُمْ َولَ نِسَاء مّن نّسَاء عَسَى أَن َيكُنّ َ‬
‫أَن َيكُونُوا َ‬
‫ب َفأُوَْل ِئكَ ُهمُ الظّاِلمُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫ق َب ْعدَ الِْيمَانِ َومَن لّ ْم َيتُ ْ‬
‫ا ْلفُسُو ُ‬
‫ل تلمزوا‪ :‬طعنه نزنيد ‪ .‬عيبجويی نکنيد ‪.‬‬
‫ل تنابزوا ‪ :‬ملقب به القاب قبيح و ناپسند مکنيد ‪.‬‬

‫خلِ‬
‫ب آ َمنّا قُل لّ ْم تُ ْؤ ِمنُوا وََلكِن قُولُوا أَسَْل ْمنَا َوَلمّا يَدْ ُ‬
‫کلمه ( ل يلتکم ) در آيه ‪ 14‬سوره حجرات { قَاَلتِ الَْعْرَا ُ‬
‫غفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫شيْئاً إِنّ الَّ َ‬‫عمَاِلكُمْ َ‬
‫ل يَِل ْتكُم مّنْ أَ ْ‬
‫الِْيمَانُ فِي قُلُو ِبكُمْ وَإِن تُطِيعُوا الَّ َورَسُولَ ُه َ‬
‫از شما نمی کاهيم ‪.‬‬

‫ق‪:‬‬
‫حقّ َلمّا جَاء ُه ْم َفهُ ْم فِي َأمْ ٍر مّرِيجٍ } به چه معناست ؟‬
‫ل َك ّذبُوا بِالْ َ‬
‫کلمه ( مريج ) در آيه ‪ 5‬سوره ق { بَ ْ‬
‫مختلط و مضطرب ‪ .‬آميخته و آشفته ‪.‬‬

‫ج َبهِيجٍ‬
‫سيَ وَأَنبَ ْتنَا فِيهَا مِن كُلّ زَوْ ٍ‬
‫ض َمدَ ْدنَاهَا وَأَلْ َق ْينَا فِيهَا َروَا ِ‬
‫کلمه ( زوج بهيج ) در آيه ‪ 7‬سوره ق { وَالَْرْ َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫نوع و صنف و جفت مسرت بخش و بهجت انگيز ‪.‬‬

‫ع ْبدٍ ّمنِيبٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( منيب ) در آيه ‪ 8‬سوره ق { َتبْصِ َرةً َو ِذكْرَى ِلكُلّ َ‬
‫توبه کار ‪ .‬برگردنده ‪.‬‬

‫جنّاتٍ َوحَبّ ا ْلحَصِيدِ } به چه‬

‫سمَا ِء مَا ًء ّمبَارَكًا فَأَن َبتْنَا بِهِ َ‬
‫َونَزّ ْلنَا مِنَ ال ّ‬ ‫کلمه ( الحصيد ) در آيه ‪ 9‬سوره ق {‬
‫معناست ؟‬
‫درو شده ‪.‬‬

‫سقَاتٍ ّلهَا طَلْ ٌع نّضِيدٌ } به چه معناست ؟‬

‫ل بَا ِ‬
‫خَ‬‫وَالنّ ْ‬ ‫کلمات ( باسقات ـ نضيد ) در آيه ‪ 10‬سوره ق {‬
‫باسقات ‪ :‬طولنی و دراز ‪.‬‬
‫نضيد ‪ :‬چين چين چيده شده ‪ .‬در کنارهم مرتب و منظم قرار گرفته ‪.‬‬

‫جدِيدٍ } به چه معناست ؟‬
‫س مّنْ خَلْقٍ َ‬
‫ل بَلْ هُ ْم فِي َلبْ ٍ‬
‫کلمه ( لبس ) در آيه ‪ 15‬سوره ق { َأ َف َعيِينَا بِالْخَلْقِ الَْوّ ِ‬
‫‪129‬‬
 ‫شک وترديد ‪.‬‬

‫س بِ ِه نَفْسُهُ َونَحْنُ َأ ْقرَبُ إَِليْ ِه مِنْ‬

‫سوِ ُ‬
‫کلمه ( حبل الوريد ) در آيه ‪ 16‬سوره ق { وََل َقدْ خَلَ ْقنَا الِْنسَانَ َو َنعْلَ ُم مَا تُوَ ْ‬
‫حبْلِ ا ْلوَرِيدِ } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫شاهرگ گردن ‪.‬‬

‫ل َقعِيدٌ } به چه معناست ؟‬
‫شمَا ِ‬
‫کلمه ( قعيد ) در آيه ‪ 17‬سوره ق { ِإذْ َيتَلَقّى ا ْل ُمتَلَ ّقيَانِ عَنِ ا ْل َيمِينِ وَعَنِ ال ّ‬
‫نشسته ‪ .‬همدم ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫عتِيدٌ‬
‫ظ مِن قَوْلٍ ِإلّ َل َديْهِ َرقِيبٌ َ‬
‫کلمه ( عتيد ) در آيه ‪ 18‬سوره ق { مَا يَلْفِ ُ‬
‫مهيای انجام مأموريت و انجام کار ‪.‬‬

‫ت ِمنْهُ تَحِيدُ } به چه معناست ؟‬

‫ك مَا كُن َ‬
‫ق ذَِل َ‬
‫ت بِا ْلحَ ّ‬
‫سكْرَةُ ا ْلمَوْ ِ‬
‫کلمه ( تحيد ) در آيه ‪ 19‬سوره ق { وَجَاءتْ َ‬
‫کناره گيری می کردی ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫خيْ ِر ُمعْ َتدٍ مّرِيبٍ‬

‫کلمات ( مناع ـ معتد ـ مريب ) در آيه ‪ 25‬سوره ق { ّمنّاعٍ لّ ْل َ‬
‫مناع ‪ :‬کسی که خويشتن را از انجام خوبها بدور داشته است ‪.‬‬
‫معتد ‪ :‬تجاوزپيشه ‪.‬‬
‫مريب ‪ :‬متردد شک انداز ‪.‬‬

‫غيْ َر َبعِيدٍ } به چه معناست ؟‬

‫جنّةُ لِ ْل ُمتّقِينَ َ‬
‫کلمه ( أزلفت ) در آيه ‪ 31‬سوره ق { وَأُزِْلفَتِ ا ْل َ‬
‫نزديک گردانده شد ‪.‬‬

‫لدِ‬
‫شدّ ِم ْنهُم بَطْشًا َف َن ّقبُوا فِي ا ْلبِ َ‬
‫کلمه ( نقبوا فی البلد ) در آيه ‪ 36‬سوره ق { َوكَمْ أَهَْل ْكنَا َقبَْلهُم مّن قَرْنٍ هُمْ َأ َ‬
‫ل مِن مّحِيصٍ } به چه معناست ؟‬
‫هَ ْ‬
‫کشورها و شهرها را گشوده اند و در آنجاها گشته اند ‪.‬‬

‫سنَا مِن‬
‫ستّةِ َأيّامٍ َومَا مَ ّ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَْرْضَ َومَا َبيْ َن ُهمَا فِي ِ‬
‫کلمه ( لغوب ) در آيه ‪ 38‬سوره ق { وَلَ َقدْ خََل ْقنَا ال ّ‬
‫ّلغُوبٍ } به چه معناست ؟‬
‫درماندگی و خستگی ‪.‬‬

‫ذاريات ‪:‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫ت ذَرْواً‬‫کلمات ( الذاريات ـ ذروا ) در آيه ‪ 1‬سوره ذاريات { وَالذّا ِريَا ِ‬
‫الذاريات ‪ :‬جمع ذارية ‪ ،‬بادهايی که ابرها را به حرکت در می آورند ‪.‬‬
‫ذروا ‪ :‬پاکندن و پخش کردن ‪.‬‬

‫کلمات ( الحاملت ـ وقرا) در آيه ‪ 2‬سوره ذاريات { فَالْحَامِلَتِ ِوقْرًا } به چه معناست ؟‬

‫الحاملت ‪ :‬جمع حاملة ‪ ،‬ابرهايی که آبستن به آب و بردارندگان آن هستند ‪.‬‬
‫وقرا ‪ :‬بار سنگينی ‪.‬‬

‫ت يُسْراً } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الجاريات ) در آيه ‪ 3‬سوره ذاريات { َالْجَا ِريَا ِ‬
‫جمع جارية ‪ ،‬کشتی ها ‪.‬‬

‫ح ُبكِ } به چه معناست ؟‬
‫سمَاء ذَاتِ الْ ُ‬
‫سوره ذاريات { وَال ّ‬ ‫کلمه ( الحبک ) در آيه ‪7‬‬
‫جمع حبيکة ‪ ،‬راهها‪.‬‬

‫خرّاصُونَ } به چه معناست ؟‬
‫سوره ذاريات { ُقتِلَ الْ َ‬ ‫کلمه ( الخراصون ) در آيه ‪10‬‬
‫دروغگويان ‪.‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫غمْرَةٍ سَاهُونَ‬
‫کلمه ( غمرة ) در آيه ‪ 11‬سوره ذاريات { اّلذِينَ ُه ْم فِي َ‬
‫گرداب و ورطه ‪.‬‬
‫‪130‬‬
 ‫کلمه ( يفتنون ) در آيه ‪ 13‬سوره ذاريات { يَوْمَ هُمْ عَلَى النّا ِر يُ ْف َتنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ذوب و گداخته می شوند ‪ .‬عذاب می گردند ‪.‬‬

‫جعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ل مَا َيهْ َ‬
‫ل مّنَ الّليْ ِ‬
‫کلمه ( يهجعون ) در آيه ‪ 17‬سوره ذاريات { كَانُوا قَلِي ً‬
‫می خوابيدند ‪ .‬می خفتند ‪.‬‬

‫سمِينٍ } به چه‬
‫کلمات ( راغ ـ عجل ـ سمين ) در آيه ‪ 26‬سوره ذاريات { فَرَاغَ إِلَى أَهْلِ ِه فَجَاء ِبعِجْلٍ َ‬
‫معناست ؟‬
‫راغ ‪ :‬پنهانی و يواشکی رفت ‪.‬‬
‫عجل ‪ :‬گوساله ‪.‬‬
‫سمين ‪ :‬چاق و فربه ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫علِيمٍ‬
‫س ِمنْهُمْ خِيفَ ًة قَالُوا لَ َتخَفْ َوبَشّرُو ُه ِبغُلَمٍ َ‬
‫ج َ‬
‫سوره ذاريات { َفأَوْ َ‬ ‫کلمه ( أوجس ) در آيه ‪28‬‬
‫معناست ؟‬
‫احساس ترس کرد ‪.‬‬

‫عجُوزٌ‬
‫ج َههَا َوقَالَتْ َ‬
‫صكّتْ وَ ْ‬
‫ت امْرََأتُ ُه فِي صَرّ ٍة فَ َ‬
‫کلمات ( صرة ـ صکت ) در آيه ‪ 29‬سوره ذاريات { َفَأ ْقبَلَ ِ‬
‫عَقِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫صرة ‪ :‬فرياد ‪.‬‬
‫صکت ‪ :‬سيلی زد ‪.‬‬

‫کلمه ( مسومة) در آيه ‪ 34‬سوره ذاريات { مُسَ ّومَةً عِندَ َرّبكَ لِ ْل ُمسْ ِرفِينَ } به چه معناست ؟‬
‫نشانه گر ‪.‬‬

‫خ َذ ْتهُمُ الصّاعِقَةُ وَهُ ْم يَنظُرُونَ } به چه‬

‫کلمه ( عتوا ) در آيه ‪ 44‬سوره ذاريات { َف َعتَوْا عَنْ َأمْرِ َرّبهِ ْم فَأَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫سرکشی کرد ‪.‬‬

‫سعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫سمَاء َبنَ ْينَاهَا ِبَأيْدٍ وَِإنّا َلمُو ِ‬
‫کلمه ( أيد ) در آيه ‪ 47‬سوره ذاريات { وَال ّ‬
‫قدرت و قوت ‪.‬‬

‫ت ِبمَلُومٍ } به چه معناست ؟‬
‫ع ْنهُمْ َفمَا أَن َ‬
‫سوره ذاريات { َفتَوَلّ َ‬ ‫کلمه ( ملوم ) در آيه ‪54‬‬
‫سزاوار سرزنش ‪.‬‬

‫س َتعْجِلُونِ } به‬
‫ل يَ ْ‬
‫صحَا ِبهِ ْم فَ َ‬
‫ل َذنُوبِ أَ ْ‬
‫کلمه ( ذنوبا ) در آيه ‪ 59‬سوره ذاريات { فَإِنّ لِّلذِينَ ظََلمُوا َذنُوبًا ّمثْ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫سطل بزرگ ‪.‬‬

‫طور‪:‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الطور ) در آيه ‪ 1‬سوره طور { وَالطّورِ‬
‫اسم خاص کوهی در سرزمين سينا است ‪.‬‬

‫سطُورٍ } به چه معناست ؟‬
‫ب مّ ْ‬
‫کلمه ( مسطور ) در آيه ‪ 2‬سوره طور { َو ِكتَا ٍ‬
‫نوشته شده ‪.‬‬

‫ق مّنشُورٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( رق ـ منشور ) در آيه ‪ 3‬سوره طور { فِي رَ ّ‬
‫رق ‪ :‬صفحه ‪.‬‬
‫منشور ‪ :‬پخش شده ‪ .‬گشوده و باز‪.‬‬

‫‪131‬‬
 ‫کلمه ( البيت المعمور ) در آيه ‪ 4‬سوره طور { وَا ْل َبيْتِ ا ْل َم ْعمُورِ } به چه معناست ؟‬
‫بيت المعمور در آسمان است و دائما فرشتگان در آن گروه گروه به تقديش وتسبيح خدا مشغولند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( المسجور ) در آيه ‪ 6‬سوره طور { وَا ْلبَحْرِ ا ْلمَسْجُورِ‬

‫بر افروخته ‪.‬‬

‫سمَاء مَوْراً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مورا ) در آيه ‪ 9‬سوره طور { يَ ْو َم َتمُورُ ال ّ‬
‫حرکت و اضطراب ‪.‬‬

‫ض يَ ْل َعبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خوْ ٍ‬
‫کلمه ( خوض ) در آيه ‪ 12‬سوره طور { اّلذِينَ ُه ْم فِي َ‬
‫فرو رفتن به کارهای بيهوده و کودکانه ‪.‬‬

‫ج َهنّ َم دَعّا } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( يدعون ـ دعا ) در آيه ‪ 13‬سوره طور { يَ ْو َم يُدَعّونَ إِلَى نَارِ َ‬
‫يدعون ‪ :‬با قهر و زور پرت می گردند و انداخته می شوند ‪.‬‬
‫دعا ‪ :‬با خشونت فرو انداختن ‪ .‬به شدت پرت کردن و راندن ‪.‬‬

‫جنَاهُم بِحُورٍ عِينٍ }‬

‫کلمات ( سرر ـ مصفوفة ) در آيه ‪ 20‬سوره طور { ُمّتكِئِينَ عَلَى سُ ُر ٍر مّصْفُوفَةٍ وَزَوّ ْ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫سرر ‪ :‬جمع سرسر ‪ ،‬تختها ‪.‬‬
‫مصفوفة ‪ :‬رديف در کنار هم چيده شده ‪.‬‬

‫کلمات ( ما ألتناهم ـ رهين ) در آيه ‪ 21‬سوره طور { وَاّلذِينَ آ َمنُوا وَا ّتبَ َع ْتهُ ْم ذُ ّريّ ُتهُم بِإِيمَانٍ أَ ْلحَ ْقنَا ِبهِ ْم ذُ ّرّي َتهُمْ‬
‫ئ ِبمَا كَسَبَ رَهِينٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ل ا ْمرِ ٍ‬
‫شيْ ٍء كُ ّ‬
‫عمَِلهِم مّن َ‬
‫َومَا أََل ْتنَاهُم مّنْ َ‬
‫ما ألتناهم ‪ :‬از کارهايشان نکاسته ايم ‪.‬‬
‫رهين ‪ :‬گروگان ‪.‬‬

‫عَليْهِمْ غِ ْلمَانٌ ّلهُ ْم كََأّنهُمْ لُ ْؤلُ ٌؤ ّمكْنُونٌ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مکنون ) در آيه ‪ 24‬سوره طور { َويَطُوفُ َ‬
‫پنهان ‪.‬‬

‫ل فِي أَ ْهِلنَا مُشْ ِفقِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مشفقين ) در آيه ‪ 26‬سوره طور { قَالُوا ِإنّا ُكنّا َقبْ ُ‬
‫جمع مشفق ‪ ،‬ترسان و هراسان ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫سمُومِ‬
‫عذَابَ ال ّ‬
‫کلمه ( السموم ) در آيه ‪ 28‬سوره طور { َفمَنّ الُّ عََل ْينَا وَ َوقَانَا َ‬
‫شعله آتش بدون دود ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ص بِهِ َريْبَ ا ْل َمنُونِ‬

‫سوره طور { أَ ْم َيقُولُونَ شَاعِ ٌر ّنتَ َربّ ُ‬ ‫کلمات ( المنون ـ ريب المون) در آيه ‪30‬‬
‫معناست ؟‬
‫المنون ‪ :‬مرگ ‪.‬‬
‫ريب المنون ‪ :‬گمان مرگ ‪ ،‬مرگ مشکوک ‪.‬‬

‫ل يُ ْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ن تَقَوّلَ ُه بَل ّ‬
‫کلمه ( تقوله ) در آيه ‪ 33‬سوره طور { أَ ْم َيقُولُو َ‬
‫آن را از پيش خود ساخته است و به دروغ به خدا نسبت داده است ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مغرم ) در آيه ‪ 40‬سوره طور { أَ ْم تَسَْأُلهُمْ أَجْرًا َفهُم مّن ّمغْرَ ٍم ّمثْقَلُونَ‬
‫غرامت ‪ .‬زيان ‪.‬‬

‫ب مّ ْركُومٌ } به‬
‫سحَا ٌ‬
‫سمَاءِ سَاقِطًا يَقُولُوا َ‬
‫کلمات ( کسفا ـ مرکوم ) در آيه ‪ 44‬سوره طور { وَإِن يَرَوْا ِكسْفًا مّنَ ال ّ‬
‫چه معناست ؟‬
‫کسفا ‪ :‬پاره ‪ ،‬قطعه ‪ ،‬تکه ‪.‬‬
‫مرکوم ‪ :‬متراکم ‪.‬‬

‫‪132‬‬
 ‫نجم ‪:‬‬
‫ستَوَى } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( مرة ) در آيه ‪ 6‬سوره نجم { ذُو مِرّ ٍة فَا ْ‬
‫قوت ‪ ،‬پختگی انديشه ‪.‬‬

‫کلمه ( دنا ) در آيه ‪ 8‬سوره نجم { ثُ ّم دَنَا َف َتدَلّى } به چه معناست ؟‬

‫نزديک شد ‪.‬‬

‫سيْنِ أَوْ َأ ْدنَى } به چه معناست ؟‬

‫ب قَوْ َ‬
‫ن قَا َ‬
‫کلمات ( قاب ـ قاب قوسين ) در آيه ‪ 9‬سوره نجم { َفكَا َ‬
‫قاب‪ :‬اندازه ‪ ،‬مقدار ‪ .‬قدر ‪.‬‬
‫قاب قوسين ‪ :‬مقدار طول و کمان ‪.‬‬

‫کلمه ( نزلة ) در آيه ‪ 13‬سوره نجم { وََل َقدْ رَآ ُه نَزْلَةً ُأخْرَى } به چه معناست ؟‬
‫دفعه ‪.‬‬

‫طغَى } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( ما زاغ ) در آيه ‪ 17‬سوره نجم { مَا زَاغَ ا ْل َبصَرُ َومَا َ‬
‫منحرف نشد ‪.‬‬

‫سمَةٌ ضِيزَى } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ضيزی ) در آيه ‪ 22‬سوره نجم { تِ ْلكَ إِذًا قِ ْ‬
‫ستمگرانه ‪ ،‬غير عادلنه ‪.‬‬

‫لْثْمِ وَالْفَوَاحِشَ ِإلّ الّلمَمَ إِنّ َرّبكَ وَاسِعُ ا ْل َمغْفِرَةِ ُهوَ‬‫ج َت ِنبُونَ َكبَائِرَ ا ِ‬
‫کلمه ( اللمم ) در آيه ‪ 32‬سوره نجم { اّلذِينَ يَ ْ‬
‫سكُمْ هُوَ أَعَْل ُم ِبمَنِ اتّقَى } به چه‬ ‫ل تُ َزكّوا أَن ُف َ‬
‫جنّ ٌة فِي بُطُونِ ُأ ّمهَا ِتكُ ْم فَ َ‬
‫لْرْضِ وَِإذْ أَنتُمْ أَ ِ‬
‫شَأكُم مّنَ ا َ‬
‫أَعْلَ ُم ِبكُمْ ِإذْ أَن َ‬
‫معناست ؟‬
‫صغائر ‪ ،‬گناهان کوچک ‪.‬‬

‫کلمه ( أکدی ) در آيه ‪ 34‬سوره نجم { وَأَعْطَى قَلِيلً َوَأكْدَى } به چه معناست ؟‬

‫عطاء را قطع کرد ‪ .‬بخل ورزيد و نداد ‪.‬‬

‫غنَى وََأ ْقنَى } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أقنی ) در آيه ‪ 48‬سوره نجم { وََأنّهُ هُوَ أَ ْ‬
‫فقير کرد ‪.‬‬

‫شعْرَى } به چه معناست ؟‬‫کلمه ( الشعری ) در آيه ‪ 49‬سوره نجم { وََأنّهُ هُوَ رَبّ ال ّ‬
‫نام ستاره ای است که گروهی از مشرکان عرب آن را می پرستيدند ‪.‬‬

‫کلمات ( آلء ـ تتماری ) در آيه ‪ 55‬سوره نجم { َفبِأَيّ آلَء َرّبكَ َت َتمَارَى } به چه معناست ؟‬
‫آلء ‪ :‬جمع إلی ‪ ،‬نعمتها ‪.‬‬
‫تتماری ‪ :‬شک و ترديد داری ‪.‬‬

‫لّ كَاشِفَةٌ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( کاشفة ) در آيه ‪ 58‬سوره نجم { َليْسَ َلهَا مِن دُونِ ا ِ‬
‫ظاهر کننده ‪ .‬پديد آورنده ‪.‬‬

‫کلمه ( سامدون ) در آيه ‪ 61‬سوره نجم { وَأَنتُمْ سَا ِمدُونَ } به چه معناست ؟‬

‫جمع سامد ‪ ،‬غافل و هوس ران ‪.‬‬

‫قمر ‪:‬‬
‫شيْ ٍء ّنكُرٍ } به چه معناست ؟‬
‫ع الدّاعِ ِإلَى َ‬
‫عنْهُ ْم يَ ْو َم يَ ْد ُ‬
‫کلمه ( نکر ) در آيه ‪ 6‬سوره قمر { َفتَوَلّ َ‬
‫ناخوش آيند ‪ .‬ناپسند ‪.‬‬

‫سرٌ } به چه‬
‫ع يَقُولُ ا ْلكَافِرُونَ َهذَا يَوْمٌ عَ ِ‬
‫طعِينَ ِإلَى الدّا ِ‬
‫کلمات ( مهطعين ـ عسر ) در آيه ‪ 8‬سوره قمر { ّمهْ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫‪133‬‬
 ‫مهطعين ‪ :‬جمع مهطع ‪ ،‬شتابان و دوان ‪.‬‬
‫عسر ‪ :‬سخت و دشوار ‪.‬‬

‫ل مِن ّمدّكِرٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مدکر ) در آيه ‪ 15‬سوره قمر { وَلَقَد تّ َر ْكنَاهَا آيَ ًة َفهَ ْ‬
‫پند گيرنده ‪ .‬عبرت گيرنده ‪.‬‬

‫س َتمِرّ } به چه‬
‫س مّ ْ‬
‫کلمه ( صرصرا) در آيه ‪ 19‬سوره قمر { ِإنّا أَرْسَ ْلنَا عََل ْيهِمْ رِيحاً صَ ْرصَرًا فِي يَ ْو ِم نَحْ ٍ‬
‫معناست ؟‬
‫تند و سرد‪ .‬پر سرو صدا و شديد ‪.‬‬

‫ل مّن َقعِرٍ } به چه‬

‫خٍ‬‫عجَا ُز نَ ْ‬
‫س كََأّنهُمْ أَ ْ‬
‫کلمات ( تنزع ـ أعجاز ـ منقعر ) در آيه ‪ 20‬سوره قمر { تَن ِزعُ النّا َ‬
‫معناست ؟‬
‫تنزع ‪ :‬بر می داشت ‪ .‬از جا بر می کند ‪.‬‬
‫أعجاز ‪ :‬جمع عجز ‪ ،‬تنه ها ‪.‬‬
‫منقعر ‪ :‬از ريشه کنده شده ‪ .‬قلع شده ‪.‬‬

‫سعُرٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( سعر ) در آيه ‪ 24‬سوره قمر { فَقَالُوا َأبَشَرًا ّمنّا وَاحِدًا ّنّتبِعُهُ ِإنّا إِذاً لّفِي ضَلَلٍ وَ ُ‬
‫ديوانگی ‪.‬‬

‫شرٌ } به چه معناست ؟‬
‫ل هُ َو َكذّابٌ أَ ِ‬
‫عَليْهِ مِن َبيْ ِننَا بَ ْ‬
‫ي ال ّذكْرُ َ‬
‫کلمه ( أشر ) در آيه ‪ 25‬سوره قمر { أَُألْ ِق َ‬
‫بسيار مغرور و متکبر ‪.‬‬

‫ح َبهُ ْم َف َتعَاطَى َفعَقَرَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تعاطی ) در آيه ‪ 29‬سوره قمر { َفنَادَوْا صَا ِ‬
‫کار کشتن را بدست گرفت ‪.‬‬

‫حتَظِرِ } به‬
‫حدَ ًة َفكَانُوا َكهَشِيمِ ا ْل ُم ْ‬
‫ص ْيحَةً وَا ِ‬
‫کلمات ( هشيم ـ المحتظر ) در آيه ‪ 31‬سوره قمر { ِإنّا أَ ْرسَ ْلنَا عََل ْيهِمْ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫هشيم ‪ :‬گياه خشک و خورد شده ‪.‬‬
‫المحتظر ‪ :‬کسی که آغلی را براب گوسفندان و حيوانات درست می کند که مانع خروج آنها يا حمله حيوانات‬
‫وحشی گردد ‪.‬‬

‫ع ُينَهُ ْم َفذُوقُوا‬
‫سنَا أَ ْ‬
‫طمَ ْ‬
‫ضيْفِ ِه َف َ‬
‫کلمات ( راودوه عن ضيفه ـ طمسنا ) در آيه ‪ 37‬سوره قمر { وََل َقدْ رَا َودُوهُ عَن َ‬
‫عذَابِي َونُذُرِ } به چه معناست ؟‬
‫َ‬
‫راودوه عن ضيفه ‪ :‬مراد اين است که از لوط خواستند که از جانبداری مهمانان دست بر دارد و ايشان را در‬
‫اختيار آنان بگذارد تا هرچه خواستند از اعمال منافی عفت نسبت به ايشان روا دارند ‪.‬‬
‫طمسنا ‪ :‬از ميان برداشتيم ‪ .‬محو و نابود کرديم ‪.‬‬

‫ستَ ِقرّ } به چه معناست ؟‬

‫ب مّ ْ‬
‫عذَا ٌ‬
‫حهُم ُبكْرَةً َ‬
‫صبّ َ‬
‫کلمه ( صبحهم ) در آيه ‪ 38‬سوره قمر { وََل َقدْ َ‬
‫در فاصله طلوع فجر صادق و طلوع خورشيد به سر وقتشان آمد ‪.‬‬

‫خيْ ٌر مّنْ أُوَْل ِئكُمْ َأمْ َلكُم بَرَاء ٌة فِي ال ّزبُرِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( براءة ) در آيه ‪ 43‬سوره قمر { َأ ُكفّا ُر ُكمْ َ‬
‫امان نامه ‪.‬‬

‫ل مِن مّ ّدكِرٍ } به چه معناست ؟‬

‫عكُ ْم َفهَ ْ‬
‫شيَا َ‬
‫کلمه ( أشياعکم ) در آيه ‪ 51‬سوره قمر { وَلَ َقدْ أَهَْل ْكنَا َأ ْ‬
‫پيروان شما ‪ .‬مراد امثال و همگون در پيروی از کفر و شرک و معاصی ‪.‬‬

‫ي ٍء َفعَلُو ُه فِي ال ّزبُرِ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( الزبر ) در آيه ‪ 52‬سوره قمر { َوكُلّ شَ ْ‬
‫کتابها ‪.‬‬

‫ستَطَرٌ } به چه معناست ؟‬
‫صغِيرٍ َو َكبِي ٍر مُ ْ‬
‫کلمه ( مستطر ) در آيه ‪ 53‬سوره قمر { َوكُلّ َ‬
‫مکتوب ‪ .‬نوشته شده ‪.‬‬

‫‪134‬‬
 ‫ك مّ ْق َتدِرٍ } به چه معناست ؟‬
‫صدْقٍ عِندَ مَلِي ٍ‬
‫کلمه ( مليک ) در آيه ‪ 55‬سوره قمر { فِي َم ْقعَدِ ِ‬
‫پادشاه بزرگ ‪.‬‬

‫رحمن ‪:‬‬
‫سبَانٍ } به چه معناست ؟‬
‫شمْسُ وَالْ َقمَ ُر ِبحُ ْ‬
‫کلمه ( حسبان ) در آيه ‪ 5‬سوره رحمن {ال ّ‬
‫حساب ‪ ،‬نظم و نظام ‪.‬‬

‫لْنَامِ } به چه معناست ؟‬
‫ض َعهَا لِ َ‬
‫کلمه ( انام ) در آيه ‪ 10‬سوره رحمن { وَالَْرْضَ َو َ‬
‫مردمان ‪ ،‬خليق ‪.‬‬

‫لْ ْكمَامِ } به چه معناست ؟‬

‫ل ذَاتُ ا َ‬
‫خُ‬‫کلمه ( اکمام ) در آيه ‪ 11‬سوره رحمن { فِيهَا فَا ِكهَةٌ وَالنّ ْ‬
‫جمع کم ‪ ،‬غلف ‪.‬‬

‫ب ذُو ا ْلعَصْفِ وَال ّريْحَانُ } به چه معناست ؟‬

‫ح ّ‬
‫کلمه ( العصف ) در آيه ‪ 12‬سوره رحمن { وَالْ َ‬
‫قشر و پوسته ‪.‬‬

‫کلمه ( آلء ) در آيه ‪ 13‬سوره رحمن { َفبَِأيّ آلَء َرّب ُكمَا ُتكَ ّذبَانِ } به چه معناست ؟‬
‫جمع الی ‪ ،‬نعمتها ‪.‬‬

‫ل كَالْفَخّارِ } به چه معناست ؟‬
‫ن مِن صَلْصَا ٍ‬
‫کلمات ( صلصال ‪ -‬فخار ) در آيه ‪ 14‬سوره رحمن { خَلَقَ الِْنسَا َ‬
‫صلصال ‪ :‬گل خشکيده ای که با زدن تلنگری به صدا در می آيد ‪.‬‬
‫فخار ‪ :‬سفال ‪.‬‬

‫ج مّن نّارٍ } به چه معناست ؟‬

‫ن مِن مّا ِر ٍ‬
‫کلمه ( مارج ) در آيه ‪ 15‬سوره رحمن { َوخَلَقَ ا ْلجَا ّ‬
‫شعله لرزان و پيچان آتش ‪.‬‬

‫ت فِي ا ْلبَحْ ِر كَالَْعْلَمِ } به چه‬

‫کلمات ( المنشئات ‪ -‬العلم ) در آيه ‪ 24‬سوره رحمن { وَلَهُ ا ْلجَوَارِ ا ْلمُنشَآ ُ‬
‫معناست ؟‬
‫المنشئات ‪ :‬کشتيها ‪.‬‬
‫العلم ‪ :‬جمع علم ‪ ،‬کوهها ‪.‬‬

‫ل يَوْمٍ هُ َو فِي شَأْنٍ } به چه‬

‫ض كُ ّ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَْ ْر ِ‬
‫جمله ( هو فی شأن ) در آيه ‪ 29‬سوره رحمن { َيسْأَلُ ُه مَن فِي ال ّ‬
‫معناست ؟‬
‫او به کاری مشغول است ‪.‬‬

‫سنَفْ ُرغُ َلكُمْ َأّيهَا الثّقَلَنِ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( سنفرغ لکم ‪ -‬الثقلن ) در آيه ‪ 31‬سوره رحمن { َ‬
‫سنفرغ لکم ‪ :‬به حساب شما خواهيم رسيد ‪.‬‬
‫الثقلن ‪ :‬انس و جن ‪.‬‬

‫ط ْعتُمْ أَن تَن ُفذُوا‬

‫ستَ َ‬
‫کلمات ( معشر‪ -‬ان تنفذوا ‪ -‬اقطار ) در آيه ‪ 33‬سوره رحمن { يَا َمعْشَرَ الْجِنّ وَالِْنسِ إِنِ ا ْ‬
‫سلْطَانٍ } به چه معناست ؟‬ ‫ل تَن ُفذُونَ ِإلّ بِ ُ‬
‫ض فَان ُفذُوا َ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَْرْ ِ‬
‫مِنْ َأقْطَارِ ال ّ‬
‫معشر ‪ :‬گروه ‪ ،‬دسته ‪.‬‬
‫ان تنفذوا ‪ :‬اينکه عبور کنيد و بگذريد ‪.‬‬
‫اقطار ‪ :‬جمع قطر نواحی و جوانب ‪.‬‬

‫صرَانِ } به‬
‫ل تَنتَ ِ‬
‫س فَ َ‬
‫ظ مّن نّارٍ َونُحَا ٌ‬
‫کلمات ( شواظ ‪ -‬نحاس ) در آيه ‪ 35‬سوره رحمن { يُرْسَلُ عََل ْي ُكمَا شُوَا ٌ‬
‫چه معناست ؟‬
‫شواظ ‪ :‬آتش بی دود ‪.‬‬
‫نحاس ‪ :‬آتش مسگونه ‪.‬‬

‫‪135‬‬
 ‫سمَاء َفكَانَتْ وَ ْردَ ًة كَالدّهَانِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( دهان ) در آيه ‪ 36‬سوره رحمن { فَِإذَا انشَقّتِ ال ّ‬
‫روغن داغ ‪.‬‬

‫لْ ْقدَامِ } به چه‬

‫خ ُذ بِالنّوَاصِي وَا َ‬
‫ن بِسِيمَاهُ ْم َفيُؤْ َ‬
‫کلمه ( النواصی ) در آيه ‪ 41‬سوره رحمن { ُيعْرَفُ ا ْل ُمجْ ِرمُو َ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع ناصية ‪ ،‬جلو سر ‪ ،‬پيشانی ‪.‬‬

‫حمِيمٍ آنٍ } به چه معناست ؟‬

‫ن َب ْينَهَا َوبَيْنَ َ‬
‫کلمات ( حميم ‪ -‬آن ) در آيه ‪ 44‬سوره رحمن { يَطُوفُو َ‬
‫حميم ‪ :‬آب جوشان و سوزانی که به دوزخيان می نوشانند ‪.‬‬
‫آن ‪ :‬بسيار داغ و گرم ‪.‬‬

‫کلمه ( افنان ) در آيه ‪ 48‬سوره رحمن { ذَوَاتَا َأ ْفنَانٍ } به چه معناست ؟‬

‫جمع فن ‪ ،‬انواع و اقسام ‪ .‬يا جمع فنن ‪ ،‬شاخه های ترد و شاداب ‪.‬‬

‫جّن َتيْنِ دَانٍ }‬

‫جنَى الْ َ‬
‫س َتبْرَقٍ وَ َ‬
‫ش بَطَا ِئ ُنهَا مِنْ ِإ ْ‬
‫علَى فُ ُر ٍ‬
‫کلمات ( جنی ‪ -‬دان ) در آيه ‪ 54‬سوره رحمن { ُمّتكِئِينَ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫جنی ‪ :‬ميوه رسيده ‪.‬‬
‫دان ‪ :‬نزديک ‪ ،‬در دسترس‬

‫س َقبَْلهُمْ َولَ جَانّ } به چه‬

‫ط ِمثْهُنّ إِن ٌ‬
‫جمله ( لم يطمثهن ) در آيه ‪ 56‬سوره رحمن { فِيهِنّ قَاصِرَاتُ الطّرْفِ َل ْم يَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫با ايشان مقاربت و نزديکی نکرده است ‪.‬‬

‫کلمه ( مدهامتان ) در آيه ‪ 64‬سوره رحمن { مُدْهَا ّمتَانِ } به چه معناست ؟‬

‫بسيار سبز ‪ ،‬سبز پررنگی که مايل به سياهی باشد ‪.‬‬

‫ختَانِ } به چه معناست ؟‬
‫ن نَضّا َ‬
‫عيْنَا ِ‬
‫کلمه ( نضاختان ) در آيه ‪ 66‬سوره رحمن { فِي ِهمَا َ‬
‫فوران کنان ‪.‬‬

‫کلمه ( حسان ) در آيه ‪ 70‬سوره رحمن { هَلْ جَزَاء الِْحْسَانِ ِإلّ الِْحْسَانُ } به چه معناست ؟‬
‫جمع حسنة‪ ،‬زيبا و قشنگ ‪.‬‬

‫خيَامِ } به چه‬
‫ت فِي الْ ِ‬
‫کلمات ( حور – مقصورات – الخيام ) در آيه ‪ 72‬سوره رحمن { حُو ٌر مّقْصُورَا ٌ‬
‫معناست ؟‬
‫حور ‪ :‬جمع حوراء ‪ ،‬زنان سياه چشم ‪.‬‬
‫مقصورات ‪ :‬جمع مقصوره ‪ ،‬محدود ‪ ،‬مخدره و محجبه ‪.‬‬
‫الخيام ‪ :‬جمع خيمه ‪ ،‬خيمه ها بارگاه ها‬

‫عبْقَ ِريّ حِسَانٍ } به چه‬

‫ضرٍ وَ َ‬
‫کلمات ( رفرف ‪ -‬عبقری ) در آيه ‪ 76‬سوره رحمن { ُمّت ِكئِينَ عَلَى َرفْرَفٍ خُ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫رفرف ‪ :‬بالشها ‪ ،‬پشتيها ‪.‬‬
‫عبقری ‪ :‬هر چيز نادر و بی نظير ‪.‬‬

‫واقعه ‪:‬‬
‫کلمات ( خافضه – رافعه ) در آيه ‪ 3‬سوره واقعه { خَافِضَةٌ رّا ِفعَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫خافضه ‪ :‬پايين آورنده ‪.‬‬
‫رافعه ‪ :‬بال برنده ‪.‬‬

‫کلمه ( رجت ) در آيه ‪ 4‬سوره واقعه { ِإذَا رُجّتِ الَْرْضُ َرجّا } به چه معناست ؟‬
‫به تکان و لرزه انداخته شد ‪.‬‬
‫‪136‬‬
 ‫ل بَسّا } به چه معناست ؟‬
‫جبَا ُ‬
‫کلمات ( بست ‪ -‬بسا ) در آيه ‪ 5‬سوره واقعه { َوبُسّتِ الْ ِ‬
‫بست ‪ :‬کوبيده و ريزه ريزه گردانيده شد ‪.‬‬
‫بسا ‪ :‬کوبيدن و کوفتن ‪.‬‬

‫کلمات ( هباء ـ منبثا ) در آيه ‪ 6‬سوره واقعه { َفكَانَتْ َهبَاء مّن َبثّا } به چه معناست ؟‬
‫هباء ‪ :‬غبار و گردو خاک ‪.‬‬
‫منبثا ‪ :‬پراکنده و پخش ‪.‬‬

‫کلمه ( أزواجا ) در آيه ‪ 7‬سوره واقعه { َوكُنتُمْ أَزْوَاجًا ثَلَثَةً } به چه معناست ؟‬

‫اصناف ‪ ،‬انواع ‪.‬‬

‫شَأمَةِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( المشأمة ) در آيه ‪ 9‬سوره واقعه { وََأصْحَابُ ا ْلمَشَْأمَ ِة مَا َأصْحَابُ ا ْلمَ ْ‬
‫سمت چپ ‪.‬‬

‫کلمه ( ثلة ) در آيه ‪ 13‬سوره واقعه { ثُلّ ٌة مّنَ الَْوّلِينَ } به چه معناست ؟‬

‫جماعت زياد ‪.‬‬

‫س مّن ّمعِينٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أباريق ) در آيه ‪ 18‬سوره واقعه { بَِأكْوَابٍ وََأبَارِيقَ َوكَأْ ٍ‬
‫جمع إبريق ‪ ،‬کوزه دارای دسته و لوله ‪.‬‬

‫ل يُن ِزفُونَ } به چه معناست ؟‬

‫ع ْنهَا َو َ‬
‫صدّعُونَ َ‬
‫ل يُ َ‬
‫کلمات ( ل يصدعون ـ ل ينزفون ) در آيه ‪ 19‬سوره واقعه { َ‬
‫ل يصدعون ‪ :‬دچار سر درد گردانده نمی شوند ‪.‬‬
‫لينزفون ‪ :‬عقل و شعور را از دست نمی دهند ‪.‬‬

‫ل قِيلً سَلَماً سَلَماً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( قيل ) در آيه ‪ 26‬سوره واقعه { ِإ ّ‬
‫سخن ‪.‬‬

‫سدْ ٍر مّخْضُودٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( سدرـ مخضود ) در آيه ‪ 28‬سوره واقعه { فِي ِ‬
‫سدر ‪ :‬درخت سدر ‪ ،‬کنار ‪.‬‬
‫مخضود ‪ :‬بی خار ‪.‬‬

‫ح مّنضُودٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( طلح ـ منضود ) در آيه ‪ 29‬سوره واقعه { َوطَلْ ٍ‬
‫طلح ‪ :‬درخت موز ‪.‬‬
‫منضود ‪ :‬متراکم ‪.‬‬

‫سكُوبٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( مسکوب ) در آيه ‪ 31‬سوره واقعه { َومَاء مّ ْ‬
‫ريزان و روان ‪ .‬هميشه جاری ‪.‬‬

‫کلمات ( عربا ـ أترابا ) در آيه ‪ 37‬سوره واقعه { عُرُباً َأتْرَاباً } به چه معناست ؟‬

‫عربا ‪ :‬جمع عروب ‪ ،‬زن شيفته و دلدادهی که شوهر خود را سخت دوست دارد ‪.‬‬
‫أترابا ‪ :‬جمع ترب ‪ :‬زنان هم سن وسال و جوان بکمال ‪.‬‬

‫حمِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫سمُومٍ َو َ‬
‫کلمه ( سموم ) در آيه ‪ 42‬سوره واقعه { فِي َ‬
‫شعله و لهب خالص ‪.‬‬

‫حمُومٍ } به چه معناست ؟‬
‫ل مّن يَ ْ‬
‫کلمه ( يحموم ) در آيه ‪ 43‬سوره واقعه { وَظِ ّ‬
‫دود پر حرارت و بسيار غليظ و سياه ‪.‬‬

‫ل ذَِلكَ ُمتْ َرفِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مترفين ) در آيه ‪ 45‬سوره واقعه { ِإّنهُ ْم كَانُوا َقبْ َ‬
‫افراد خوش گذران و مست و مغرور فزونی نعمت ‪.‬‬

‫‪137‬‬
 ‫کلمه ( الحنث العظيم ) در آيه ‪ 46‬سوره واقعه { َوكَانُوا يُصِرّونَ عَلَى ا ْلحِنثِ ا ْلعَظِيمِ } به چه معناست ؟‬
‫گناه بزرگ ‪ .‬گناهان کبيره ‪.‬‬

‫ن ِم ْنهَا ا ْلبُطُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مالئون ) در آيه ‪ 53‬سوره واقعه { َفمَالِؤُو َ‬
‫پر کنندگان ‪.‬‬

‫کلمه ( الهيم ) در آيه ‪ 55‬سوره واقعه { فَشَا ِربُونَ شُ ْربَ ا ْلهِيمِ } به چه معناست ؟‬
‫جمع أهيم و هيماء ‪ ،‬شترانی که مبتل به هيام شده اند ‪ .‬هيام دردی است که تشنگی سبب آن می گردد ‪.‬‬

‫کلمه ( تمنون ) در آيه ‪ 58‬سوره واقعه { َأفَرََأ ْيتُم مّا ُت ْمنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫می جهانيد ‪ .‬به داخل رحم می ريزيد ‪.‬‬

‫ظ ْلتُ ْم تَ َف ّكهُونَ } به چه‬

‫جعَ ْلنَاهُ حُطَامًا فَ َ‬
‫کلمات ( حطاما ـ فظلتم تفکهون ) در آيه ‪ 65‬سوره واقعه { لَ ْو نَشَاء َل َ‬
‫معناست ؟‬
‫حطاما ‪ :‬گياه خشک و پرپر شده ‪ .‬خاشاک ‪.‬‬
‫فظلتم تفکهون ‪ :‬بگونه ای که شما از آن در شگفت بمانيد ‪.‬‬

‫کلمه ( مغرمون ) در آيه ‪ 66‬سوره واقعه { ِإنّا َل ُمغْ َرمُونَ } به چه معناست ؟‬

‫زيانباران ‪ .‬زيان ديدگان ‪.‬‬

‫شكُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ل تَ ْ‬
‫جعَ ْلنَاهُ أُجَاجًا فَلَ ْو َ‬
‫کلمه ( أجاجا ) در آيه ‪ 70‬سوره واقعه { لَ ْو نَشَاء َ‬
‫بسيار شور ‪ .‬تلخ ‪.‬‬

‫کلمه ( تورون ) در آيه ‪ 71‬سوره واقعه { َأفَرََأ ْيتُمُ النّارَ اّلتِي تُورُونَ } به چه معناست ؟‬
‫روشن می کنيد ‪.‬‬

‫جعَ ْلنَاهَا تَ ْذكِرَةً َو َمتَاعاً لّ ْلمُقْوِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( المقوين ) در آيه ‪ 73‬سوره واقعه { نَحْنُ َ‬
‫مسافرين ‪ .‬مواقع جمع موقع ‪ ،‬جايگاهها و مسير ها ومدارهای ستارگان ‪.‬‬

‫ب ّمكْنُونٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( مکنون ) در آيه ‪ 78‬سوره واقعه { فِي ِكتَا ٍ‬
‫پنهان ‪.‬‬

‫حدِيثِ أَنتُم ّمدْهِنُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مدهنون ) در آيه ‪ 81‬سوره واقعه { َأ َف ِبهَذَا ا ْل َ‬
‫جمع مدهن ‪ ،‬سهل انگار و بی توجه ‪ .‬سازشکار ‪.‬‬

‫کلمه ( الحلقوم ) در آيه ‪ 83‬سوره واقعه { فَلَ ْولَ ِإذَا بََلغَتِ الْحُ ْلقُومَ } به چه معناست ؟‬
‫گلوگاه ‪ .‬حلق ‪.‬‬

‫غيْ َر َمدِينِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( غير مدينين ) در آيه ‪ 86‬سوره واقعه { فَلَ ْولَ إِن كُنتُمْ َ‬
‫اگر شما هرگز در برابر اعمالتان جزا و سزا داده نمی شويد ‪.‬‬

‫جنّةُ َنعِيمٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( روح ) در آيه ‪ 89‬سوره واقعه { فَ َروْحٌ وَ َر ْيحَانٌ َو َ‬
‫راحت و آسايش ‪.‬‬

‫حديد ‪:‬‬
‫ن آ َمنُوا مِنكُمْ‬
‫ستَخَْلفِينَ فِي ِه فَاّلذِي َ‬
‫جعََلكُم مّ ْ‬
‫کلمه ( مستخلفين ) در آيه ‪ 7‬سوره حديد { آ ِمنُوا بِالِّ وَ َرسُولِهِ وَأَنفِقُوا ِممّا َ‬
‫وَأَن َفقُوا َلهُمْ أَجْ ٌر َكبِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫نمايندگان خدا در صرف اموال و دادن آن به افراد مستحق ‪.‬‬

‫‪138‬‬
 ‫س مِن نّو ِر ُك ْم‬
‫ن آ َمنُوا انظُرُونَا نَ ْق َتبِ ْ‬
‫کلمه ( نقتبس ) در آيه ‪ 13‬سوره حديد { يَوْ َم َيقُولُ ا ْل ُمنَا ِفقُونَ وَا ْل ُمنَا ِفقَاتُ لِّلذِي َ‬
‫حمَةُ وَظَاهِرُ ُه مِن ِقبَلِهِ ا ْل َعذَابُ } به چه‬ ‫طنُهُ فِيهِ الرّ ْ‬ ‫ب بَا ِ‬
‫ب َبيْ َنهُم بِسُورٍ لّ ُه بَا ٌ‬ ‫ضرِ َ‬
‫جعُوا وَرَاءكُ ْم فَا ْل َتمِسُوا نُورًا فَ ُ‬
‫قِيلَ ارْ ِ‬
‫معناست ؟‬
‫شعله و پرتوی برگيريم ‪.‬‬

‫صتُمْ‬
‫سكُمْ َوتَ َربّ ْ‬
‫کلمه ( تربصتم ) در آيه ‪ 14‬سوره حديد { ُينَادُو َنهُمْ أََل ْم َنكُن ّم َعكُ ْم قَالُوا بَلَى وََل ِكّنكُ ْم َفتَنتُمْ أَنفُ َ‬
‫حتّى جَاء َأمْرُ الِّ وَغَ ّركُم بِالِّ ا ْلغَرُورُ } به چه معناست ؟‬ ‫لْمَانِيّ َ‬
‫وَا ْر َت ْبتُمْ وَغَ ّر ْتكُمُ ا َ‬
‫درنگ کرده ايد ‪ .‬منتظر مانده ايد ‪.‬‬

‫لكُمْ‬
‫ي مَ ْو َ‬
‫ن كَفَرُوا مَأْوَاكُمُ النّارُ ِه َ‬
‫ل مِنَ اّلذِي َ‬
‫خذُ مِنكُ ْم ِفدْيَةٌ َو َ‬
‫کلمه ( فدية ) در آيه ‪ 15‬سوره حديد { فَا ْليَ ْو َم لَ يُ ْؤ َ‬
‫َو ِبئْسَ ا ْلمَصِيرُ } به چه معناست ؟‬
‫عوض ‪ .‬غرامت ‪.‬‬

‫ل مِنَ ا ْلحَقّ َولَ‬

‫ن آ َمنُوا أَن تَخْشَ َع قُلُو ُبهُمْ ِلذِكْرِ الِّ َومَا نَزَ َ‬ ‫کلمه ( المد ) در آيه ‪ 16‬سوره حديد { أَلَ ْم َيأْنِ لِّلذِي َ‬
‫سقُونَ} به چه معناست ؟‬ ‫ت ُقلُو ُبهُمْ َو َكثِي ٌر ّم ْنهُ ْم فَا ِ‬
‫لْ َمدُ َفقَسَ ْ‬
‫ل فَطَالَ عََل ْيهِمُ ا َ‬
‫ب مِن َقبْ ُ‬
‫َيكُونُوا كَاّلذِينَ أُوتُوا ا ْل ِكتَا َ‬
‫زمان ‪ ،‬مدت ‪.‬‬

‫حيَا ُة ال ّدنْيَا َلعِبٌ وََلهْوٌ وَزِينَةٌ َوتَفَاخُ ٌر َب ْي َنكُمْ َو َتكَاثُ ٌر فِي‬

‫کلمه ( الکفار ) در آيه ‪ 20‬سوره حديد { اعَْلمُوا َأّنمَا الْ َ‬
‫شدِيدٌ‬
‫صفَرّا ثُ ّم َيكُونُ حُطَاماً َوفِي الْخِ َرةِ عَذَابٌ َ‬ ‫ج َفتَرَا ُه مُ ْ‬ ‫جبَ ا ْلكُفّا َر َنبَاتُ ُه ثُ ّم َيهِي ُ‬ ‫غيْثٍ أَعْ َ‬ ‫لدِ َك َمثَلِ َ‬
‫لْمْوَالِ وَالَْ ْو َ‬
‫اَ‬
‫ل مَتَاعُ ا ْلغُرُورِ } به چه معناست ؟‬ ‫حيَا ُة ال ّد ْنيَا ِإ ّ‬
‫َو َمغْفِرَ ٌة مّنَ الِّ َورِضْوَانٌ َومَا ا ْل َ‬
‫جمع کافر ‪ ،‬کشاورزان ‪.‬‬

‫ب مّن َقبْلِ‬
‫س ُكمْ ِإلّ فِي ِكتَا ٍ‬
‫ب مِن مّصِيبَ ٍة فِي الَْرْضِ َولَ فِي أَنفُ ِ‬
‫کلمه ( نبرأها ) در آيه ‪ 22‬سوره حديد { مَا َأصَا َ‬
‫لّ يَسِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫ن ذَِلكَ عَلَى ا ِ‬
‫أَن ّنبْرَأَهَا إِ ّ‬
‫آن را بيافرينيم ‪.‬‬

‫ن آ َمنُوا اتّقُوا الَّ وَآ ِمنُوا بِرَسُولِ ِه يُ ْؤ ِتكُ ْم كِ ْفَليْنِ مِن‬

‫کلمه ( يوءتکم الکفلين ) در آيه ‪ 28‬سوره حديد { يَا َأيّهَا اّلذِي َ‬
‫غفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ن بِهِ َو َيغْ ِفرْ َلكُمْ وَالُّ َ‬
‫جعَل ّلكُ ْم نُورًا َتمْشُو َ‬
‫ح َمتِهِ َويَ ْ‬
‫رّ ْ‬
‫پاداش زيادی به شما می دهد ‪.‬‬

‫مجادله ‪:‬‬
‫ش َتكِي ِإلَى الِّ‬
‫جهَا َوتَ ْ‬
‫ك فِي َزوْ ِ‬
‫لّ قَوْلَ اّلتِي تُجَادُِل َ‬
‫سمِعَ ا ُ‬
‫کلمات ( تشتکی ـ تحاور) در آيه ‪ 1‬سوره مجادله { َقدْ َ‬
‫سمِيعٌ بَصِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫سمَ ُع تَحَاوُ َر ُكمَا إِنّ الَّ َ‬
‫لّ يَ ْ‬
‫وَا ُ‬
‫تشتکی ‪ :‬شکايت می برد ‪.‬‬
‫تحاور ‪ :‬گفتگو ‪.‬‬

‫ن مِنكُم مّن نّسَا ِئهِم مّا هُنّ ُأ ّمهَا ِتهِمْ إِنْ‬

‫ن يُظَا ِهرُو َ‬ ‫کلمات ( يظاهرون ـ زورا ) در آيه ‪ 2‬سوره مجادله { اّلذِي َ‬
‫غفُورٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ن مُنكَرًا مّنَ ا ْلقَوْلِ َوزُوراً َوإِنّ الَّ َلعَفُوّ َ‬
‫لئِي وََل ْد َنهُمْ وَِإّنهُمْ َليَقُولُو َ‬
‫ُأ ّمهَا ُتهُمْ ِإلّ ال ّ‬
‫يظاهرون ‪ :‬ظهار می کنند ‪ .‬ظهار عبارت است از اين که شوهر به همسر خود بگويد تو برای من مادری ‪ .‬يعنی‬
‫همانگونه که ازدواج با مادرم برايم حرام است ‪ ،‬تو نيز تا ابد بر من حرام هتی ‪.‬‬
‫زورا ‪ :‬دروغ ‪.‬‬

‫ن مِن نّسَائِهِ ْم ثُ ّم َيعُودُونَ ِلمَا قَالُوا َفتَحْرِيرُ َر َقبَةٍ مّن َقبْلِ‬

‫ن يُظَاهِرُو َ‬
‫کلمه ( يتماسا ) در آيه ‪ 3‬سوره مجادله { وَاّلذِي َ‬
‫خبِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫لّ ِبمَا َت ْعمَلُونَ َ‬
‫ن بِهِ وَا ُ‬
‫أَن َيتَمَاسّا ذَِلكُ ْم تُوعَظُو َ‬
‫مراد از تماس ‪ ،‬نزديکی و آميزش جنسی و هرگونه عملی که منتهی بدان شود ‪.‬‬

‫ن يُحَادّونَ الَّ وَرَسُولَ ُه كُ ِبتُوا َكمَا ُكبِتَ اّلذِينَ مِن َقبِْلهِمْ‬

‫کلمات ( يحادون ـ کبتوا ) در آيه ‪ 5‬سوره مجادله { إِنّ اّلذِي َ‬
‫ب ّمهِينٌ } به چه معناست ؟‬ ‫عذَا ٌ‬
‫ت بَ ّينَاتٍ وَلِ ْلكَافِرِينَ َ‬
‫َو َقدْ أَن َز ْلنَا آيَا ٍ‬
‫يحادون ‪ :‬دشمنی می کنند ‪.‬‬
‫کبتوا ‪ :‬خوار و ذليل گردانده شدند ‪.‬‬
‫‪139‬‬
‫ن مِن نّجْوَى‬ ‫ض مَا َيكُو ُ‬ ‫لْرْ ِ‬ ‫سمَاوَاتِ َومَا فِي ا َ‬ ‫لّ َيعْلَ ُم مَا فِي ال ّ‬
‫کلمه ( أدنی ) در آيه ‪ 7‬سوره مجادله { َألَ ْم تَرَ أَنّ ا َ‬
‫ن مَا كَانُوا ثُ ّم ُي َنبّ ُئهُم ِبمَا‬
‫سهُمْ َولَ َأدْنَى مِن ذَِلكَ َولَ َأ ْكثَرَ ِإلّ هُ َو َم َعهُمْ َأيْ َ‬ ‫خ ْمسَةٍ ِإلّ ُهوَ سَادِ ُ‬
‫ثَلَثَةٍ ِإلّ هُوَ رَابِ ُعهُمْ َولَ َ‬
‫شيْءٍ عَلِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫لّ ِبكُلّ َ‬
‫عمِلُوا يَوْمَ ا ْل ِقيَامَةِ إِنّ ا َ‬
‫َ‬
‫کمتر ‪.‬‬

‫کلمات ( تفسحوا ـ أنشزوا ) در آيه ‪ 11‬سوره مجادله { يَا َأّيهَا اّلذِينَ آ َمنُوا ِإذَا قِيلَ َلكُ ْم تَ َفسّحُوا فِي ا ْلمَجَالِسِ‬
‫لّ ِبمَا‬
‫شزُوا يَ ْرفَعِ الُّ اّلذِينَ آ َمنُوا مِنكُمْ وَاّلذِينَ أُوتُوا ا ْلعِ ْل َم دَرَجَاتٍ وَا ُ‬
‫سحُوا يَ ْفسَحِ الُّ َلكُمْ وَِإذَا قِيلَ انشُزُوا فَان ُ‬
‫فَافْ َ‬
‫خبِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫َتعْمَلُونَ َ‬
‫تفسحوا ‪ :‬جای باز کنيد ‪ .‬جمع و جور بنشينيد و برای ديگران جا باز کنيد ‪.‬‬
‫أنشزوا ‪ :‬برخيزيد ‪ .‬بلند شويد ‪.‬‬

‫ت َفِإذْ َل ْم تَ ْفعَلُوا َوتَابَ الُّ‬

‫ص َدقَا ٍ‬
‫ي نَجْوَاكُمْ َ‬
‫شفَ ْقتُمْ أَن تُ َق ّدمُوا َبيْنَ َيدَ ْ‬
‫کلمه ( أشفقتم ) در آيه ‪ 13‬سوره مجادله { أَأَ ْ‬
‫خبِي ٌر ِبمَا َت ْعمَلُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫عََل ْيكُ ْم فََأقِيمُوا الصّلَةَ وَآتُوا ال ّزكَاةَ وََأطِيعُوا الَّ وَرَسُولَهُ وَالُّ َ‬
‫ترسيديد‪.‬‬

‫شيْطَانِ َألَ‬
‫ن َفأَنسَاهُ ْم ِذكْرَ الِّ ُأوَْل ِئكَ حِزْبُ ال ّ‬
‫شيْطَا ُ‬
‫س َتحْ َوذَ عََل ْيهِمُ ال ّ‬
‫کلمه ( استحوذ ) در آيه ‪ 19‬سوره مجادله { ا ْ‬
‫شيْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫حزْبَ ال ّ‬
‫إِنّ ِ‬
‫چيره گشته است ‪.‬مسلط شده و غلبه يافته است ‪.‬‬

‫حشر ‪:‬‬
‫ب مِن ِديَارِ ِه ْم لَِوّلِ ا ْلحَشْ ِر مَا‬
‫ن كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ ا ْل ِكتَا ِ‬
‫کلمه ( حشر ) در آيه ‪ 2‬سوره حشر { هُوَ اّلذِي َأخْرَجَ اّلذِي َ‬
‫عبَ‬‫ف فِي قُلُو ِبهِمُ الرّ ْ‬ ‫سبُوا َوقَذَ َ‬
‫حتَ ِ‬
‫حيْثُ لَ ْم يَ ْ‬‫لّ مِنْ َ‬
‫لّ َفَأتَاهُمُ ا ُ‬
‫ظنّوا َأّنهُم مّا ِن َع ُتهُمْ حُصُونُهُم مّنَ ا ِ‬‫ظنَنتُمْ أَن َيخْرُجُوا وَ َ‬ ‫َ‬
‫لْبْصَارِ } به چه معناست ؟‬ ‫ع َتبِرُوا يَا أُولِي ا َ‬‫ن فَا ْ‬
‫ن ُبيُوتَهُم بَِأ ْيدِيهِمْ وََأيْدِي ا ْلمُ ْؤمِنِي َ‬
‫يُخْ ِربُو َ‬
‫گردهمايی مردم ‪.‬‬

‫عذَابُ‬
‫کلمه ( الجلء) در آيه ‪ 3‬سوره حشر { وَلَ ْولَ أَن َكتَبَ الُّ عََل ْيهِمُ ا ْلجَلَء َل َع ّذ َبهُمْ فِي ال ّدنْيَا وََلهُ ْم فِي الْخِرَةِ َ‬
‫النّارِ } به چه معناست ؟‬
‫کوچ از شهر و ديار ‪ .‬ترک خانه و کاشانه ‪.‬‬

‫خزِيَ‬
‫ط ْعتُم مّن لّينَةٍ أَ ْو تَ َر ْك ُتمُوهَا قَا ِئمَةً عَلَى ُأصُوِلهَا َفبِِإذْنِ الِّ وَِليُ ْ‬
‫کلمه ( لينة ) در آيه ‪ 5‬سوره حشر { مَا َق َ‬
‫سقِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ا ْلفَا ِ‬
‫درخت خرما ‪.‬‬

‫خيْلٍ‬
‫کلمات ( ما أوجفتم ـ رکاب ) در آيه ‪ 6‬سوره حشر { َومَا َأفَاء الُّ عَلَى رَسُولِ ِه ِم ْنهُ ْم َفمَا َأوْجَ ْفُتمْ عََليْهِ مِنْ َ‬
‫لّ يُسَلّطُ رُسُلَهُ عَلَى مَن يَشَاءُ وَالُّ عَلَى كُلّ شَيْ ٍء َقدِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫َولَ ِركَابٍ وََلكِنّ ا َ‬
‫ما أوجفتم ‪ :‬نتاخته ايد ‪ .‬نداونده ايد ‪ .‬به شتاب و جولن در نياورده ايد ‪.‬‬
‫رکاب ‪ :‬شتران ‪ .‬خيل ‪.‬‬

‫ن مَنْ‬
‫حبّو َ‬
‫ن مِن َقبِْلهِ ْم يُ ِ‬
‫کلمات ( تبوأوا ـ خصاصة ـ شح ) در آيه ‪ 9‬سوره حشر { وَاّلذِينَ َتبَوّؤُوا الدّارَ وَالِْيمَا َ‬
‫ن ِبهِمْ خَصَاصَةٌ َومَن يُوقَ شُحّ‬ ‫سهِمْ وَلَ ْو كَا َ‬
‫صدُورِ ِهمْ حَاجَ ًة ّممّا أُوتُوا َويُ ْؤثِرُونَ عَلَى أَن ُف ِ‬
‫ن فِي ُ‬
‫جدُو َ‬
‫ل يَ ِ‬
‫هَاجَرَ إَِل ْيهِمْ َو َ‬
‫نَفْسِ ِه َفأُوَْل ِئكَ ُهمُ ا ْلمُ ْفلِحُونَ } به چه معناست ؟‬
‫تبوأوا ‪ :‬منزل و أوی را آماده کرده اند ‪.‬‬
‫خصاصة ‪ :‬احتياج شديد ‪ .‬نياز زياد ‪.‬‬
‫شح ‪ :‬بخل ‪.‬‬

‫س َبقُونَا‬
‫غفِرْ َلنَا َولِخْوَا ِننَا اّلذِينَ َ‬
‫کلمه ( غل ) در آيه ‪ 10‬سوره حشر { وَاّلذِينَ جَاؤُوا مِن َبعْدِهِ ْم يَقُولُونَ َرّبنَا ا ْ‬
‫ل فِي قُلُو ِبنَا غِلّ لّّلذِينَ آ َمنُوا َرّبنَا ِإّنكَ رَؤُوفٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫جعَ ْ‬
‫بِالِْيمَانِ َولَ تَ ْ‬
‫کينه ‪.‬‬

‫‪140‬‬
 ‫سهُ ْم َب ْي َنهُمْ‬
‫جدُ ٍر بَأْ ُ‬
‫صنَةٍ َأ ْو مِن َورَاء ُ‬
‫ح ّ‬
‫ل فِي ُقرًى مّ َ‬
‫جمِيعاً ِإ ّ‬
‫کلمه ( جدر ) در آيه ‪ 14‬سوره حشر { لَ ُيقَاتِلُو َنكُمْ َ‬
‫شتّى ذَِلكَ بَِأّنهُ ْم قَ ْو ٌم لّ َيعْ ِقلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫جمِيعاً َوقُلُو ُبهُمْ َ‬
‫س ُبهُمْ َ‬
‫شدِي ٌد تَحْ َ‬
‫َ‬
‫جمع جدار ‪ ،‬ديوارها ‪ .‬سورها ‪.‬‬

‫عذَابٌ أَلِيمٌ } به چه‬

‫کلمه ( وبال ) در آيه ‪ 15‬سوره حشر { َك َمثَلِ اّلذِينَ مِن َقبِْلهِ ْم قَرِيبًا ذَاقُوا َوبَالَ َأمْرِ ِهمْ وََلهُمْ َ‬
‫معناست ؟‬
‫نتيجه بد کار ‪.‬‬

‫شيْطَانِ ِإذْ قَالَ لِلِْنسَانِ ا ْكفُ ْر فََلمّا كَفَ َر قَالَ ِإنّي بَرِي ٌء مّنكَ ِإنّي‬
‫کلمه ( بریء ) در آيه ‪ 16‬سوره حشر { َك َمثَلِ ال ّ‬
‫أَخَافُ الَّ رَبّ ا ْلعَاَلمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫بيزار ‪ .‬گريزان ‪.‬‬

‫شيَةِ الِّ‬
‫صدّعًا مّنْ خَ ْ‬
‫جبَلٍ لّرََأ ْيتَهُ خَاشِعًا ّمتَ َ‬
‫کلمه ( متصدعا ) در آيه ‪ 21‬سوره حشر { َلوْ أَنزَ ْلنَا َهذَا ا ْلقُرْآنَ عَلَى َ‬
‫ل نَضْ ِر ُبهَا لِلنّاسِ َلعَّلهُ ْم َيتَ َفكّرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫لْمْثَا ُ‬
‫َوتِ ْلكَ ا َ‬
‫شکافته ‪.‬‬

‫کلمه ( المهيمن ) در آيه ‪ 23‬سوره حشر { هُوَ الُّ اّلذِي لَ إِلَهَ ِإلّ ُهوَ ا ْلمَِلكُ الْ ُقدّوسُ السّلَمُ ا ْلمُ ْؤمِنُ ا ْل ُمهَ ْيمِنُ‬
‫عمّا يُشْ ِركُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫سبْحَانَ الِّ َ‬
‫جبّارُ ا ْل ُمتَ َكبّرُ ُ‬
‫ا ْلعَزِيزُ ا ْل َ‬
‫محافظو مراقب ‪.‬‬

‫سبّحُ لَ ُه مَا فِي‬

‫سنَى يُ َ‬
‫سمَاء الْحُ ْ‬
‫کلمه ( الباری ) در آيه ‪ 24‬سوره حشر { هُوَ الُّ ا ْلخَالِقُ ا ْلبَارِئُ ا ْل ُمصَوّرُ لَهُ الَْ ْ‬
‫حكِيمُ } به چه معناست ؟‬ ‫سمَاوَاتِ وَالَْرْضِ وَهُوَ ا ْلعَزِيزُ ا ْل َ‬
‫ال ّ‬
‫آفريدگار جهان از نيستی ‪.‬‬

‫ممتحنه ‪:‬‬
‫عدَاء َو َيبْسُطُوا ِإَليْكُمْ َأيْ ِد َيهُمْ‬
‫کلمات ( إن يثقفوکم ـ يبسطوا ) در آيه ‪ 2‬سوره ممتحنه { إِن َيثْقَفُو ُك ْم َيكُونُوا َل ُكمْ أَ ْ‬
‫سنَ َتهُم بِالسّوءِ وَ َودّوا لَ ْو َتكْفُرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫وَأَ ْل ِ‬
‫إن يثقفوکم ‪ :‬اگر بر شما دست يابند ‪.‬‬
‫يبسطوا ‪ :‬می گشايند ‪ .‬مراد گشودن دست تعدی و ستمگری و درازکردن نيش زبان برای زورگويی و بد گويی ‪.‬‬

‫سنَ ٌة فِي ِإبْرَاهِيمَ وَاّلذِينَ َمعَهُ ِإذْ قَالُوا ِلقَ ْو ِمهِمْ ِإنّا بُرَاء‬
‫کلمه ( برآء ) در آيه ‪ 4‬سوره ممتحنه { َق ْد كَانَتْ َلكُمْ أُسْوَةٌ حَ َ‬
‫ل قَوْلَ‬ ‫حدَهُ ِإ ّ‬ ‫حتّى تُ ْؤمِنُوا بِالِّ وَ ْ‬ ‫لّ كَفَ ْرنَا ِبكُمْ َو َبدَا َبيْ َننَا َو َب ْينَكُمُ ا ْلعَدَاوَةُ وَا ْل َبغْضَاء َأبَداً َ‬
‫مِنكُمْ َو ِممّا َت ْعُبدُونَ مِن دُونِ ا ِ‬
‫يءٍ ّرّبنَا عََل ْيكَ تَ َوكّ ْلنَا َوإَِل ْيكَ َأ َن ْبنَا وَإَِل ْيكَ ا ْلمَصِيرُ } به چه‬ ‫لّ مِن شَ ْ‬ ‫ك مِنَ ا ِ‬ ‫س َتغْ ِفرَنّ َلكَ َومَا َأمِْلكُ َل َ‬
‫لِبِيهِ لَ ْ‬
‫ِإبْرَاهِي َم َ‬
‫معناست ؟‬
‫برآء ‪ :‬جمع بریء ‪ ،‬بيزار و گريزان ‪ .‬متنفر ‪.‬‬

‫خرِجُوكُم مّن‬
‫ل َي ْنهَاكُمُ الُّ عَنِ اّلذِينَ لَ ْم يُقَاتِلُوكُ ْم فِي الدّينِ وَلَ ْم يُ ْ‬‫کلمه ( المقسطين ) در آيه ‪ 8‬سوره ممتحنه { َ‬
‫سطِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫لّ يُحِبّ ا ْلمُقْ ِ‬
‫دِيَا ِركُمْ أَن َتبَرّوهُمْ َوُتقْسِطُوا إَِل ْيهِمْ إِنّ ا َ‬
‫نيکو کاران ‪ ،‬بخشندگان ‪.‬‬

‫خرَجُوكُم مّن ِديَا ِركُمْ‬

‫کلمه ( ظاهروا ) در آيه ‪9‬سوره ممتحنه { ِإّنمَا َي ْنهَاكُمُ الُّ عَنِ اّلذِينَ قَاتَلُوكُ ْم فِي الدّينِ وَأَ ْ‬
‫جكُمْ أَن تَوَلّوْهُمْ َومَن َيتَوَّلهُ ْم فَأُ ْوَل ِئكَ هُمُ الظّاِلمُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خرَا ِ‬
‫وَظَاهَرُوا عَلَى إِ ْ‬
‫پشتيبانی کرده اند ‪ .‬کمک و ياری داده اند ‪.‬‬

‫ن آ َمنُوا ِإذَا جَاءكُمُ ا ْلمُ ْؤمِنَا ُ‬

‫ت‬ ‫کلمات ( مهاجرات ـ الکوافر ـ عصم ) در آيه ‪ 10‬سوره ممتحنه { يَا َأيّهَا اّلذِي َ‬
‫جعُوهُنّ إِلَى ا ْل ُكفّا ِر لَ هُنّ حِلّ ّلهُمْ َولَ ُهمْ‬ ‫ل تَ ْر ِ‬
‫ت فَ َ‬‫ن مُ ْؤ ِمنَا ٍ‬
‫علَ ُم بِإِيمَا ِنهِنّ َفإِنْ عَِل ْمتُمُوهُ ّ‬
‫حنُوهُنّ الُّ أَ ْ‬
‫ت فَا ْمتَ ِ‬ ‫ُمهَاجِرَا ٍ‬
‫سكُوا ِبعِصَمِ ا ْلكَوَافِرِ وَاسْأَلُوا‬ ‫ل ُتمْ ِ‬‫جنَاحَ عََل ْيكُمْ أَن تَنكِحُوهُنّ ِإذَا آ َت ْي ُتمُوهُنّ ُأجُورَهُنّ َو َ‬ ‫يَحِلّونَ َلهُنّ وَآتُوهُم مّا أَن َفقُوا َولَ ُ‬
‫حكِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ح ُك ُم بَ ْي َنكُمْ وَالُّ عَلِيمٌ َ‬
‫لّ يَ ْ‬
‫حكْمُ ا ِ‬
‫سأَلُوا مَا أَنفَقُوا ذَِلكُمْ ُ‬‫مَا أَن َف ْقتُمْ وَ ْليَ ْ‬
‫مهاجرات ‪ :‬هجرت کنندگان ‪.‬‬
‫الکوافر ‪ :‬جمع کافرة ‪،‬زنان کافر و بی دين ‪.‬‬
‫‪141‬‬
 ‫عصم ‪ :‬جمع عصمة ‪ ،‬عقد و نکاح پيوند زناشويی ‪.‬‬

‫ن ذَهَبَتْ‬
‫جكُمْ إِلَى ا ْلكُفّا ِر َفعَا َق ْبتُ ْم فَآتُوا اّلذِي َ‬
‫ي ٌء مّنْ َأزْوَا ِ‬
‫کلمه ( فاتکم ) در آيه ‪ 11‬سوره ممتحنه { وَإِن فَاتَكُمْ شَ ْ‬
‫ل مَا أَن َفقُوا وَاتّقُوا الَّ اّلذِي أَنتُم بِ ِه مُ ْؤ ِمنُونَ } به چه معناست ؟‬
‫جهُم ّمثْ َ‬
‫أَزْوَا ُ‬
‫از دست شما بدر رفت ‪.‬‬

‫صف ‪:‬‬
‫ل تَ ْفعَلُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( مقتا ) در آيه ‪ 3‬سوره صف { َكبُ َر مَقْتاً عِندَ الِّ أَن تَقُولُوا مَا َ‬
‫کينه ‪ .‬خشم ‪.‬‬

‫سبِيلِهِ صَفّا كََأّنهُم بُنيَانٌ‬

‫ن فِي َ‬
‫ن يُقَاتِلُو َ‬
‫لّ يُحِبّ اّلذِي َ‬ ‫کلمات ( بنيان ـ مرصوص ) در آيه ‪ 4‬سوره صف { إِنّ ا َ‬
‫مّرْصُوصٌ } به چه معناست ؟‬
‫بنيان ‪ :‬ساختمان ‪ .‬ديوار ‪.‬‬
‫مرصوص ‪ :‬بهم پيوسته ‪.‬‬
‫ل مُوسَى ِلقَ ْومِ ِه يَا قَوْمِ ِل َم تُ ْؤذُونَنِي َوقَد ّتعَْلمُونَ َأنّي رَسُولُ الِّ‬ ‫کلمه ( زاغوا ) در آيه ‪ 5‬سوره صف { وَِإ ْذ قَا َ‬
‫سقِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ل َيهْدِي الْقَ ْومَ الْفَا ِ‬
‫لّ َ‬
‫لّ قُلُو َبهُمْ وَا ُ‬
‫إَِل ْيكُ ْم فََلمّا زَاغُوا أَزَاغَ ا ُ‬
‫منحرف شدند‪.‬‬

‫جمعه ‪:‬‬
‫ل مَا عِندَ الِّ‬
‫ك قَائِمًا قُ ْ‬
‫کلمه ( إنفضوا ) در آيه ‪ 11‬سوره جمعه { وَِإذَا َرأَوْا تِجَارَةً أَوْ َلهْواً انفَضّوا إَِل ْيهَا َوتَ َركُو َ‬
‫خيْرُ الرّا ِزقِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫خيْ ٌر مّنَ الّلهْوِ َومِنَ التّجَارَةِ وَالُّ َ‬
‫َ‬
‫پخش و پراکنده شدند ‪.‬‬

‫منافقون ‪:‬‬
‫سبِيلِ الِّ ِإّنهُمْ سَاء مَا كَانُوا َي ْعمَلُونَ }‬
‫صدّوا عَن َ‬
‫جنّ ًة فَ َ‬
‫خذُوا َأ ْيمَا َنهُمْ ُ‬
‫کلمه ( جنة ) در آيه ‪ 2‬سوره منافقون { اتّ َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫سپر ‪.‬‬

‫خشُبٌ‬
‫سمَعْ لِقَ ْوِلهِ ْم كََأّنهُمْ ُ‬
‫ج ُبكَ أَجْسَا ُمهُمْ وَإِن يَقُولُوا تَ ْ‬
‫کلمه ( مسندة ) در آيه ‪ 4‬سوره منافقون { وَِإذَا َرَأيْ َتهُ ْم ُتعْ ِ‬
‫حذَرْهُ ْم قَاتََلهُمُ الُّ َأنّى يُ ْؤ َفكُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫صيْحَةٍ عََل ْيهِمْ هُمُ ا ْل َعدُ ّو فَا ْ‬
‫سبُونَ كُلّ َ‬
‫حَ‬‫سنّدَ ٌة يَ ْ‬
‫مّ َ‬
‫تکيه داده شده ‪.‬‬

‫سهُمْ‬
‫س َتغْفِرْ َل ُكمْ رَسُولُ الِّ لَوّوْا رُؤُو َ‬
‫کلمات ( لووا ـ يصدون ) در آيه ‪ 5‬سوره صف { وَِإذَا قِيلَ َل ُه ْم تَعَالَوْا يَ ْ‬
‫س َت ْكبِرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫صدّونَ وَهُم مّ ْ‬
‫وَرََأ ْي َتهُ ْم يَ ُ‬
‫لووا ‪ :‬پيچ دادند ‪ .‬مراد تکان دادن سر به عنوان تکبر و تمسخر ‪.‬‬
‫يصدون ‪ :‬روی می گردانند ‪.‬‬

‫تغابن ‪:‬‬
‫جمْ ِع ذَِلكَ يَوْمُ ال ّتغَابُنِ َومَن يُ ْؤمِن بِالِّ َو َي ْعمَلْ صَالِحاً‬
‫ج َم ُعكُمْ ِليَوْمِ ا ْل َ‬
‫کلمه ( تغابن ) در آيه ‪ 9‬سوره تغابن { يَوْ َم يَ ْ‬
‫لْ ْنهَارُ خَاِلدِينَ فِيهَا َأبَداً ذَِلكَ ا ْلفَوْزُ ا ْلعَظِيمُ } به چه معناست ؟‬ ‫ح ِتهَا ا َ‬‫جرِي مِن تَ ْ‬
‫ت تَ ْ‬
‫جنّا ٍ‬
‫سّيئَاتِهِ َويُدْخِلْهُ َ‬
‫عنْهُ َ‬
‫ُيكَفّرْ َ‬
‫زيانمند گشتن ‪.‬‬

‫طلق ‪:‬‬

‫‪142‬‬
 ‫طلّ ْقتُمُ النّسَاء فَطَلّقُوهُنّ ِلعِ ّد ِتهِنّ َوأَحْصُوا ا ْل ِعدّةَ‬ ‫کلمه ( أحصوا العدة ) در آيه ‪ 1‬سوره طلق { يَا َأّيهَا النّبِيّ ِإذَا َ‬
‫حدُودَ الِّ‬ ‫حدُودُ الِّ َومَن َيتَ َعدّ ُ‬ ‫حشَ ٍة ّمبَ ّينَةٍ َوتِ ْلكَ ُ‬
‫ل يَخْ ُرجْنَ ِإلّ أَن يَ ْأتِينَ بِفَا ِ‬
‫ن مِن ُبيُو ِتهِنّ َو َ‬ ‫ل تُخْ ِرجُوهُ ّ‬
‫وَاتّقُوا الَّ َرّبكُ ْم َ‬
‫ث َبعْ َد ذَِلكَ َأمْراً } به چه معناست ؟‬ ‫حدِ ُ‬ ‫لّ يُ ْ‬
‫ل تَدْرِي َلعَلّ ا َ‬
‫فَ َقدْ ظَلَ َم َنفْسَ ُه َ‬
‫زمان عده را نگه داريد و دقيقا محاسبه کنيد ‪.‬‬

‫شهُرٍ‬
‫لثَةُ أَ ْ‬
‫ض مِن نّسَا ِئكُمْ إِنِ ا ْر َت ْبتُ ْم َف ِعدّ ُتهُنّ ثَ َ‬ ‫ن مِنَ ا ْلمَحِي ِ‬ ‫لئِي َيئِسْ َ‬
‫کلمه ( يئسن ) در آيه ‪ 4‬سوره طلق{ وَال ّ‬
‫جعَل لّ ُه مِنْ َأمْرِ ِه يُسْراً } به چه‬ ‫لّ يَ ْ‬
‫حمَْلهُنّ َومَن َيتّقِ ا َ‬‫ضعْنَ َ‬ ‫حمَالِ أَجَُلهُنّ أَن يَ َ‬
‫لئِي َل ْم يَحِضْنَ َوأُ ْولَتُ الَْ ْ‬
‫وَال ّ‬
‫معناست ؟‬
‫نا اميد شده اند ‪ .‬يائسه گشته اند ‪.‬‬

‫ج ِدكُمْ َولَ‬
‫سكَنتُم مّن وُ ْ‬ ‫حيْثُ َ‬
‫ن مِنْ َ‬ ‫س ِكنُوهُ ّ‬
‫کلمات ( وجد ـ أولت ـ إئتمروا ـ تعاسرتم ) در آيه ‪ 6‬سوره طلق { أَ ْ‬
‫ضعْنَ َلكُ ْم فَآتُوهُنّ‬
‫ن فَإِنْ َأرْ َ‬
‫حمَْلهُ ّ‬
‫ضعْنَ َ‬ ‫حتّى يَ َ‬
‫ل فَأَن ِفقُوا عََل ْيهِنّ َ‬
‫حمْ ٍ‬ ‫عَليْهِنّ وَإِن كُنّ أُولَتِ َ‬ ‫ضيّقُوا َ‬ ‫تُضَارّوهُنّ ِلتُ َ‬
‫ستُ ْرضِعُ لَهُ ُأخْرَى } به چه معناست ؟‬ ‫أُجُورَهُنّ وَ ْأ َتمِرُوا َب ْينَكُم ِب َمعْرُوفٍ َوإِن تَعَاسَ ْرتُ ْم فَ َ‬
‫وجد ‪ :‬توانايی وسع و طاقت ‪.‬‬
‫أولت ‪ :‬صاحبان دارندگان ‪.‬‬
‫أئتمروا‪ :‬مشاوره کنيد ‪.‬‬
‫تعاسرتم ‪ :‬همديگر را در تنگنا گذاشتيد و بر يکديگر سختگيری کرديد و توافق حاصل نشد ‪.‬‬

‫ق ِممّا آتَاهُ‬
‫س َعتِهِ َومَن ُقدِرَ عََليْهِ رِ ْزقُ ُه فَ ْليُن ِف ْ‬
‫سعَ ٍة مّن َ‬
‫ق ذُو َ‬
‫کلمه ( قدر عليه رزقه ) در آيه ‪ 7‬سوره طلق { ِليُنفِ ْ‬
‫عسْ ٍر يُسْراً } به چه معناست ؟‬ ‫لّ بَ ْعدَ ُ‬
‫جعَلُ ا ُ‬
‫سيَ ْ‬
‫ل مَا آتَاهَا َ‬
‫لّ نَفْساً ِإ ّ‬
‫ل ُيكَلّفُ ا ُ‬
‫لّ َ‬
‫ا ُ‬
‫روزی او کم گرديد و فقير شد ‪.‬‬

‫تحريم ‪:‬‬
‫حكِيمُ } به چه‬
‫لكُمْ وَهُوَ ا ْلعَلِيمُ الْ َ‬
‫لّ مَ ْو َ‬
‫کلمه ( تحلة ) در آيه ‪ 2‬سوره تحريم { َق ْد فَرَضَ الُّ َل ُك ْم تَحِلّةَ َأ ْيمَا ِنكُمْ وَا ُ‬
‫معناست ؟‬
‫گشودن ‪ .‬حلل کردن ‪ .‬مراد کفاره دادن و از زير بار مسئوليت سوگند بدر آمدن است ‪.‬‬

‫ظهَرَهُ‬
‫ت بِهِ وََأ ْ‬
‫حدِيثًا فََلمّا َنبّأَ ْ‬
‫کلمات ( أسر ـ عرف ) در آيه ‪ 3‬سوره تحريم { وَِإذْ أَسَرّ النّبِيّ إِلَى َبعْضِ أَزْوَاجِهِ َ‬
‫خبِيرُ } به چه معناست‬ ‫ل نَبَّأ ِنيَ ا ْلعَلِيمُ ا ْل َ‬
‫ت مَنْ أَنبََأكَ َهذَا قَا َ‬
‫عرَضَ عَن َبعْضٍ َفَلمّا َنبّأَهَا بِ ِه قَاَل ْ‬‫ف َبعْضَهُ وَأَ ْ‬
‫الُّ عََليْهِ عَرّ َ‬
‫؟‬
‫أسر ‪ :‬پنهانی بيان کرد ‪.‬‬
‫عرف ‪ :‬شناساند ‪ .‬بازگو نمود ‪.‬‬

‫عَليْهِ َفإِنّ الَّ هُوَ‬

‫ت قُلُو ُبكُمَا َوإِن تَظَاهَرَا َ‬
‫صغَ ْ‬
‫لّ فَ َقدْ َ‬
‫کلمه ( إن تظاهرا ) در آيه ‪ 4‬سوره تحريم { إِن َتتُوبَا إِلَى ا ِ‬
‫ظهِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫ل ِئكَةُ َبعْ َد ذَِلكَ َ‬
‫جبْرِيلُ َوصَالِحُ ا ْلمُ ْؤمِنِينَ وَا ْلمَ َ‬
‫مَ ْولَهُ وَ ِ‬
‫اگر همدستی و هم پشتی کنيد ‪.‬‬

‫ت مّ ْؤ ِمنَاتٍ‬
‫خيْرًا مّنكُنّ مُسِْلمَا ٍ‬
‫کلمات ( قانتات ـ سائحات ـ ثيبات ـ أبکارا عَسَى َربّهُ إِن طَلّ َقكُنّ أَن يُ ْبدِلَهُ أَزْوَاجاً َ‬
‫ت َثيّبَاتٍ وََأ ْبكَارًا ) در آيه ‪ 5‬سوره تحريم { } به چه معناست ؟‬ ‫ت تَائِبَاتٍ عَا ِبدَاتٍ سَائِحَا ٍ‬
‫قَا ِنتَا ٍ‬
‫قانتات ‪ :‬جمه قانتة ‪ ،‬خاضع و خاشع ‪.‬‬
‫سائحات ‪ :‬جمع سائحة ‪ ،‬روزه دار ‪ ،‬گردنده ‪.‬‬
‫ثيبات ‪ :‬جمع ثيب ‪ ،‬غير دوشيزه ‪.‬‬
‫أبکارا ‪ :‬جمع بکر ‪ ،‬دوشيزه ‪.‬‬

‫سكُمْ وَأَهْلِيكُ ْم نَاراً َوقُودُهَا النّاسُ وَا ْلحِجَارَةُ عََل ْيهَا‬

‫ن آ َمنُوا قُوا أَن ُف َ‬
‫کلمه ( قوا ) در آيه ‪ 6‬سوره تحريم { يَا َأّيهَا اّلذِي َ‬
‫ن مَا يُ ْؤمَرُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫لّ مَا َأمَرَهُمْ َو َي ْفعَلُو َ‬
‫ل َيعْصُونَ ا َ‬
‫شدَادٌ َ‬
‫لئِكَةٌ غِلَظٌ ِ‬
‫مَ َ‬
‫مصون و محفوظ داريد ‪.‬‬

‫‪143‬‬
 ‫لّ تَ ْوبَةً نّصُوحاً عَسَى َرّبكُمْ أَن ُيكَفّ َر‬ ‫ن آ َمنُوا تُوبُوا إِلَى ا ِ‬
‫کلمه ( نصوحا ) در آيه ‪ 8‬سوره تحريم { يَا َأّيهَا اّلذِي َ‬
‫سعَى َبيْنَ‬ ‫ن آ َمنُوا َمعَهُ نُورُهُ ْم يَ ْ‬
‫خزِي الُّ النّبِيّ وَاّلذِي َ‬‫ل يُ ْ‬
‫لْ ْنهَا ُر يَوْ َم َ‬
‫ح ِتهَا ا َ‬
‫ت تَجْرِي مِن تَ ْ‬ ‫جنّا ٍ‬ ‫سّيئَا ِتكُمْ َويُدْخَِل ُكمْ َ‬ ‫عَنكُمْ َ‬
‫شيْ ٍء َقدِيرٌ } به چه معناست ؟‬ ‫علَى كُلّ َ‬‫َأ ْيدِيهِمْ َوبَِأ ْيمَا ِنهِ ْم يَقُولُونَ َرّبنَا َأ ْتمِمْ َلنَا نُو َرنَا وَاغْفِرْ َلنَا ِإّنكَ َ‬
‫از روی اخلص ‪ .‬خالصانه ‪.‬‬

‫ط كَانَتَا َتحْتَ‬
‫لّ مَثَلً لّّلذِينَ َكفَرُوا ِامْ َرأَ َة نُوحٍ وَِامْ َرأَةَ لُو ٍ‬
‫کلمه ( خانتاهما ) در آيه ‪ 10‬سوره تحريم { ضَرَبَ ا ُ‬
‫ل ادْخُلَ النّا َر مَ َع الدّاخِلِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫شيْئاً َوقِي َ‬
‫عنْ ُهمَا مِنَ الِّ َ‬
‫ن فَخَا َنتَا ُهمَا فَلَ ْم ُي ْغ ِنيَا َ‬
‫حيْ ِ‬
‫عبَا ِدنَا صَالِ َ‬
‫عبْ َديْنِ مِنْ ِ‬
‫َ‬
‫خيانت اين دو همسر بدشگون‪ ،‬هماری با دشمنانوگاش اخبار و پخش اسرارخانواده و مومنا ‪.‬بود ‪.‬‬

‫ب ابْنِ لِي عِندَكَ‬

‫لّ َمثَلً لّّلذِينَ آ َمنُوا ِامْرَأَ َة فِرْعَوْنَ ِإ ْذ قَاَلتْ َر ّ‬
‫کلمه ( إبن ) در آيه ‪ 11‬سوره تحريم { َوضَرَبَ ا ُ‬
‫جنِي مِنَ الْقَ ْومِ الظّاِلمِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫عمَلِهِ َونَ ّ‬
‫جنِي مِن فِرْعَوْنَ وَ َ‬
‫جنّةِ َونَ ّ‬
‫َبيْتًا فِي الْ َ‬
‫بنا کن ‪ .‬بساز ‪.‬‬

‫حنَا‬
‫خنَا فِيهِ مِن رّو ِ‬
‫جهَا َفنَفَ ْ‬
‫ت فَ ْر َ‬
‫صنَ ْ‬
‫ح َ‬
‫عمْرَانَ اّلتِي أَ ْ‬
‫کلمه ( أحصنت ) در آيه ‪ 12‬سوره تحريم { َومَ ْريَ َم ا ْبنَتَ ِ‬
‫ت مِنَ ا ْلقَا ِنتِينَ } به چه معناست ؟‬ ‫ت ِبكَِلمَاتِ َرّبهَا َو ُكتُبِهِ َوكَانَ ْ‬
‫ص ّدقَ ْ‬
‫وَ َ‬
‫استوار داشت ‪ .‬مصون و محفوظ داشت ‪.‬‬

‫ملک ‪:‬‬
‫طبَاقًا مّا تَرَى فِي خَلْقِ‬
‫سمَاوَاتٍ ِ‬
‫سبْعَ َ‬
‫کلمات ( طباقا – تفاوت – فطور ) در آيه ‪ 3‬سوره ملک { اّلذِي خَلَقَ َ‬
‫ل تَرَى مِن فُطُورٍ } به چه معناست ؟‬
‫ت فَا ْرجِعِ ا ْلبَصَرَ َه ْ‬
‫حمَنِ مِن تَفَاوُ ٍ‬
‫الرّ ْ‬
‫طباقا ‪:‬جمع طبق ‪ ،‬يا طبقه ‪ ،‬يکی فوق ديگری ‪.‬‬
‫تفاوت ‪ :‬عيب و نقص ‪ ،‬خلل و رخنه ‪.‬‬
‫فطور ‪ :‬جمع فطر ‪ ،‬درز و شکاف ‪.‬‬

‫حسِيرٌ }‬
‫صرُ خَاسِأً وَهُوَ َ‬
‫ن يَنقَلِبْ إَِل ْيكَ ا ْلبَ َ‬
‫کلمات ( ينقلب ‪ -‬حسير ) در آيه ‪ 4‬سوره ملک { ثُمّ ا ْرجِعِ ا ْلبَصَ َر كَ ّر َتيْ ِ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫ينقلب ‪ :‬باز می گردد ‪.‬‬
‫حسير ‪ :‬خسته ‪ ،‬درمانده ‪.‬‬

‫ع َتدْنَا َلهُمْ‬
‫شيَاطِينِ وَأَ ْ‬
‫جعَ ْلنَاهَا ُرجُوماً لّل ّ‬
‫سمَاء ال ّدنْيَا ِبمَصَابِيحَ وَ َ‬
‫کلمه ( رجوما ) در آيه ‪ 5‬سوره ملک { وَلَ َقدْ َزّينّا ال ّ‬
‫سعِيرِ } به چه معناست ؟‬
‫عذَابَ ال ّ‬
‫َ‬
‫چيزی که همچون سنگ انداخته می شود ‪.‬‬

‫ي َتفُورُ } به چه معناست ؟‬
‫شهِيقاً وَهِ َ‬
‫س ِمعُوا َلهَا َ‬
‫کلمات ( شهيقا – تفور ) در آيه ‪ 7‬سوره ملک { ِإذَا أُلْقُوا فِيهَا َ‬
‫شهيقا ‪ :‬صدای وحشتناک ‪.‬‬
‫تفور ‪ :‬تنوره می زند ‪ ،‬فوران می کند ‪.‬‬

‫خ َز َنتُهَا أَلَ ْم يَ ْأ ِتكُمْ‬

‫سأََلهُمْ َ‬
‫ي فِيهَا فَ ْوجٌ َ‬
‫ظ كُّلمَا ُألْ ِق َ‬
‫جمله ( تکاد تميز ) در آيه ‪ 8‬سوره ملک { َتكَادُ َت َميّزُ مِنَ ا ْل َغيْ ِ‬
‫نَذِيرٌ } به چه معناست ؟‬
‫نزديک است از هم شکافته و پاره پاره می شود ‪ ،‬کمی مانده است که بترکد ‪.‬‬

‫سعِيرِ } به چه معناست ؟‬
‫سحْقًا لَّصْحَابِ ال ّ‬
‫عتَ َرفُوا ِبذَن ِبهِ ْم فَ ُ‬
‫کلمه ( سحقا ) در آيه ‪ 11‬سوره ملک { فَا ْ‬
‫دور شدن از رحمت خدا ‪.‬‬

‫ض ذَلُولً فَامْشُوا فِي مَنَا ِك ِبهَا َوكُلُوا‬

‫لْرْ َ‬
‫جعَلَ َلكُمُ ا َ‬
‫کلمات ( ذلول ‪ -‬مناکب ) در آيه ‪ 15‬سوره ملک { هُوَ اّلذِي َ‬
‫مِن رّ ْزقِهِ وَإَِليْهِ النّشُورُ } به چه معناست ؟‬
‫ذلول ‪ :‬رام ‪ ،‬مسخر ‪.‬‬
‫مناکب ‪ :‬جمع منکب ‪ ،‬دوش ‪ ،‬مراد جوانب و اطراف زمين است ‪.‬‬

‫‪144‬‬
 ‫عتُوّ‬
‫سكَ ِر ْزقَ ُه بَل لّجّوا فِي ُ‬
‫کلمات ( عتو‪ -‬نفور ) در آيه ‪ 21‬سوره ملک { َأمّنْ َهذَا اّلذِي يَ ْر ُز ُقكُمْ إِنْ َأمْ َ‬
‫َونُفُورٍ } به چه معناست ؟‬
‫عتو ‪ :‬سر کشی ‪ ،‬طغيان ‪ ،‬تکبر ‪.‬‬
‫نفور ‪ :‬گريز ‪ ،‬فرار از حق و حقيقت ‪.‬‬

‫جهِهِ أَ ْهدَى َأمّن َيمْشِي سَ ِويّا عَلَى‬

‫کلمات ( مکبا ‪ -‬سويا ) در آيه ‪ 22‬سوره ملک {َأ َفمَن َيمْشِي ُم ِكبّا عَلَى َو ْ‬
‫ستَقِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫ط مّ ْ‬
‫صِرَا ٍ‬
‫مکبا ‪ :‬نگونسار ‪ ،‬بر رو افتاده ‪.‬‬
‫سويا ‪ :‬راست قامت ‪ ،‬راست و درست ‪.‬‬

‫حشَرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( ذرأکم ) در آيه ‪ 24‬سوره ملک { قُلْ هُوَ اّلذِي ذَرََأكُ ْم فِي الَْرْضِ َوإَِليْهِ تُ ْ‬
‫شما را پديدار کرده است ‪.‬‬

‫کلمه ( زلفة ) در آيه ‪ 27‬سوره ملک { فََلمّا رََأوْهُ زُ ْلفَةً سِيئَتْ وُجُوهُ اّلذِينَ كَ َفرُوا َوقِيلَ َهذَا اّلذِي كُنتُم بِهِ‬
‫تَدّعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نزديک ‪.‬‬

‫ستَطِيعَ لَهُ طَلَباً } به چه معناست ؟‬

‫صبِحَ مَاؤُهَا غَوْرًا فَلَن تَ ْ‬
‫کلمات ( غورا ‪ -‬معين ) در آيه ‪ 30‬سوره ملک { أَ ْو ُي ْ‬
‫غورا ‪ :‬فرو رفتن در زمين ‪.‬‬
‫معين ‪ :‬جاری ‪ ،‬روان ‪.‬‬

‫غيْ َر َم ْمنُونٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( غير ممنون ) در آيه ‪ 3‬سوره قلم{ وَإِنّ َلكَ لَجْراً َ‬
‫نا مقطوع ‪ ،‬يعنی ماندگار و هميشگی ‪.‬‬
‫کلمه ( المفتون ) در آيه ‪ 6‬سوره قلم { بِأَي ّيكُمُ ا ْلمَ ْفتُونُ } به چه معناست ؟‬
‫ديوانگی ‪.‬‬

‫ن َفيُدْ ِهنُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تدهن ) در آيه ‪ 9‬سوره قلم { َودّوا لَ ْو ُتدْهِ ُ‬
‫سهل انگاری کنی ‪.‬‬

‫ف ّمهِينٍ } به چه معناست ؟‬
‫ل تُطِ ْع كُلّ حَلّ ٍ‬
‫کلمه ( مهين ) در آيه ‪ 10‬سوره قلم { َو َ‬
‫خوار و پست ‪.‬‬

‫کلمات ( هماز – مشاء بنميم ) در آيه ‪ 11‬سوره قلم { َهمّا ٍز مّشّاء ِبنَمِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫هماز ‪ :‬بسيار عيبجو ‪.‬‬
‫مشاء بنميم ‪ :‬بسيار سخن چين ‪.‬‬

‫عتُلّ َب ْعدَ ذَِلكَ َزنِيمٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( عتل ‪ -‬زنيم ) در آيه ‪ 13‬سوره قلم { ُ‬
‫عتل ‪ :‬درشتخو ‪ ،‬سنگين دل ‪.‬‬
‫زنيم ‪ :‬حرامزاده ‪.‬‬

‫سمُهُ عَلَى الْخُ ْرطُومِ } به چه معناست ؟‬

‫سنَ ِ‬
‫کلمه ( الخرطوم ) در آيه ‪ 16‬سوره قلم { َ‬
‫بينی ‪.‬‬

‫ستَ ْثنُونَ } به چه معناست ؟‬

‫ل يَ ْ‬
‫کلمه ( ل يستثنون ) در آيه ‪ 18‬سوره قلم { َو َ‬
‫برای مستمندان چيزی کنار نگذارند و بديشان ندهند‪.‬‬

‫ف مّن ّرّبكَ وَهُ ْم نَا ِئمُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( طائف ) در آيه ‪ 19‬سوره قلم { فَطَافَ عََل ْيهَا طَائِ ٌ‬
‫بلی فرا گير ‪.‬‬

‫ت كَالصّرِيمِ } به چه معناست ؟‬
‫ح ْ‬
‫صبَ َ‬
‫کلمه ( الصريم ) در آيه ‪ 20‬سوره قلم { َفأَ ْ‬
‫چيده شده ‪.‬‬

‫‪145‬‬
 ‫غدُوا عَلَى حَ ْر ِثكُمْ إِن كُنتُمْ صَا ِرمِينَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( صارمين ) در آيه ‪ 21‬سوره قلم { أَنِ ا ْ‬
‫چينندگان ميوه ‪.‬‬

‫کلمه ( يتخافتون ) در آيه ‪ 23‬سوره قلم { فَانطََلقُوا وَ ُه ْم يَتَخَا َفتُونَ } به چه معناست ؟‬

‫با همديگر آهسته صحبت می کردند‪ .‬پچ پچ می کردند ‪.‬‬

‫غدَوْا عَلَى حَ ْر ٍد قَادِرِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( حرد ) در آيه ‪ 25‬سوره قلم { وَ َ‬
‫منع کردن ‪ .‬باز داشتن ‪.‬‬

‫غبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫خيْرًا ّمنْهَا ِإنّا إِلَى َرّبنَا رَا ِ‬
‫کلمه ( راغبون ) در آيه ‪ 32‬سوره قلم { عَسَى َرّبنَا أَن ُيبْدَِلنَا َ‬
‫مشتاقان ‪ ،‬علقه مندان ‪.‬‬

‫کلمه ( زعيم ) در آيه ‪ 40‬سوره قلم { سَ ْلهُم َأّيهُم ِبذَِلكَ زَعِيمٌ } به چه معناست ؟‬
‫ضامن عهده دار ‪.‬‬

‫شعَةً َأبْصَارُهُ ْم تَرْ َه ُقهُ ْم ذِلّةٌ َو َقدْ كَانُوا ُيدْعَوْنَ إِلَى السّجُودِ وَ ُهمْ سَاِلمُونَ‬
‫کلمه ( ترهقهم ) در آيه ‪ 43‬سوره قلم { خَا ِ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫ايشان را در بر می گير د ‪ .‬آنان را فرا می گيرد ‪.‬‬

‫ل تَكُن كَصَاحِبِ الْحُوتِ ِإذْ نَادَى‬

‫حكْمِ َرّبكَ َو َ‬
‫صبِرْ ِل ُ‬
‫کلمات ( صاحب الحوت ـ مکظوم ) در آيه ‪ 48‬سوره قلم { فَا ْ‬
‫وَهُ َو َمكْظُومٌ } به چه معناست ؟‬
‫صحاب الحوت ‪ :‬صاحب ماهی ‪ .‬مراد يونس عليه السلم است ‪.‬‬
‫مکظوم ‪ :‬پر کينه و خشم ‪.‬‬

‫کلمات ( لنبذ ـ العراء ) در آيه ‪ 49‬سوره قلم { لَ ْولَ أَن َتدَا َركَ ُه ِنعْمَ ٌة مّن ّربّهِ َل ُنبِ َذ بِا ْلعَرَاء وَهُ َو َمذْمُومٌ } به چه‬
‫معناست ؟‬
‫لنبذ ‪ :‬حتما انداخته می شد ‪.‬‬
‫العراء ‪ :‬بيابان برهوت ‪.‬‬

‫س ِمعُوا الذّكْرَ َويَقُولُونَ‬

‫ن كَفَرُوا َليُزْلِقُو َنكَ بَِأبْصَارِ ِهمْ َلمّا َ‬
‫کلمه ( ليزلقونک ) در آيه ‪ 51‬سوره قلم { وَإِن َيكَادُ اّلذِي َ‬
‫جنُونٌ } به چه معناست ؟‬
‫ِإنّهُ َلمَ ْ‬
‫اينکه تو را نقش زمين سازند و نابودت کنند ‪ .‬تو را از زمين بردارند ‪.‬‬

‫حاقة ‪:‬‬
‫غيَةِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( الطاغية ) در آيه ‪ 5‬سوره حاقه { فََأمّا َثمُودُ َفأُهِْلكُوا بِالطّا ِ‬
‫الطاغية ‪ :‬حادثه و بليی که شدت آن را از حد در گذرد ‪.‬‬
‫عاتية ‪ :‬سرکش ‪ .‬سخت ويرانگر ‪.‬‬

‫سبْعَ َليَالٍ َو َثمَانِيَةَ َأيّامٍ حُسُومًا َفتَرَى‬

‫کلمات ( حسوما ـ صرعی ـ خاوية ) در آيه ‪ 7‬سوره حاقة { سَخّرَهَا عََل ْيهِمْ َ‬
‫عجَا ُز َنخْلٍ خَا ِويَةٍ } به چه معناست ؟‬
‫صرْعَى كََأّنهُمْ أَ ْ‬
‫ا ْلقَوْ َم فِيهَا َ‬
‫حسوما ‪ :‬پی در پی ‪.‬‬
‫صرعی ‪ :‬جمع صريع ‪ ،‬ری زمين افتاده ‪.‬‬
‫خاوية ‪ :‬فروتپيده ‪ .‬پوک و تو خالی ‪.‬‬

‫حمَ ْلنَا ُك ْم فِي ا ْلجَا ِريَةِ } به چه معناست ؟‬

‫طغَى ا ْلمَاء َ‬
‫کلمه ( الجارية ) در آيه ‪ 11‬سوره حاقة { ِإنّا َلمّا َ‬
‫کشتی ‪.‬‬

‫عيَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫جعََلهَا َلكُ ْم َت ْذكِرَةً َو َت ِعيَهَا ُأذُنٌ وَا ِ‬
‫کلمه ( واعية ) در آيه ‪ 12‬سوره حاقة { ِلنَ ْ‬
‫شنوا و نگاه دارنده ‪.‬‬

‫‪146‬‬
 ‫حدَةً } به چه معناست ؟‬
‫ل َف ُد ّكتَا دَكّةً وَا ِ‬
‫جبَا ُ‬
‫لْرْضُ وَا ْل ِ‬
‫حمِلَتِ ا َ‬
‫کلمه ( دکة ) در آيه ‪ 14‬سوره حاقه { وَ ُ‬
‫يکباره در هم کوبيدن و پخش و پراکنده کردن ‪.‬‬

‫ي يَ ْو َمئِذٍ وَا ِهيَةٌ } به چه معناست ؟‬

‫سمَاء َفهِ َ‬
‫کلمه ( واهية ) در آيه ‪ 16‬سوره حاقه { وَانشَقّتِ ال ّ‬
‫سست و شل ‪.‬‬

‫حمِلُ عَرْشَ َرّبكَ فَ ْو َقهُ ْم يَ ْو َم ِئذٍ َثمَا ِنيَةٌ } به چه‬

‫کلمه ( أرجائها ) در آيه ‪ 17‬سوره حاقه { وَا ْلمََلكُ عَلَى َأرْجَا ِئهَا َويَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫جمع رجی يا رجاء ‪ ،‬کناره ها ‪ .‬جوانب و اطراف ‪.‬‬

‫کلمه ( قطوف ) در آيه ‪ 23‬سوره حاقه { قُطُو ُفهَا دَا ِنيَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫جمع قطف ‪ ،‬به معنی ميوه های چيده شده ‪.‬‬

‫لْيّامِ الْخَاِليَةِ } به چه معناست ؟‬

‫ش َربُوا َهنِيئًا ِبمَا َأسْلَ ْفتُ ْم فِي ا َ‬
‫کلمه ( الخالية ) در آيه ‪ 24‬سوره حاقه { كُلُوا وَا ْ‬
‫گذشته ‪.‬‬

‫ضيَةَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( القاضية ) در آيه ‪ 27‬سوره حاقه { يَا َل ْيتَهَا كَانَتِ ا ْلقَا ِ‬
‫پايان دهنده ‪ .‬قطع کننده رشته حيات ‪.‬‬

‫کلمه ( صلوه ) در آيه ‪ 31‬سوره حاقه { ثُمّ ا ْلجَحِيمَ صَلّوهُ } به چه معناست ؟‬

‫او را داخل آتش کنيد ‪.‬‬

‫سُلكُوهُ } به چه معناست ؟‬
‫س ْبعُونَ ذِرَاعًا فَا ْ‬
‫عهَا َ‬
‫کلمه ( ذرع ) در آيه ‪ 32‬سوره حاقه { ثُ ّم فِي سِلْسِلَ ٍة ذَرْ ُ‬
‫اندازه و درازا ‪.‬‬

‫س ْبعُونَ ذِرَاعًا فَاسُْلكُوهُ } به چه معناست ؟‬

‫عهَا َ‬
‫سلَ ٍة ذَرْ ُ‬
‫کلمه ( أسلکوه ) در آيه ‪ 32‬سوره حاقه { ثُ ّم فِي سِلْ ِ‬
‫جايگزينش کنيد ‪.‬‬

‫ل مِنْ غِسْلِينٍ } به چه معناست ؟‬

‫طعَامٌ ِإ ّ‬
‫کلمه ( غسلين ) در آيه ‪ 36‬سوره حاقه { َولَ َ‬
‫چرک و خون ‪.‬‬

‫ط ْعنَا ِمنْهُ الْ َوتِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( الوتين ) در آيه ‪ 46‬سوره حاقه { ثُمّ َلقَ َ‬
‫شاهرگ قلب ‪.‬‬

‫عنْهُ حَاجِزِينَ } به چه معناست ؟‬

‫حدٍ َ‬
‫کلمه ( حاجزين ) در آيه ‪ 47‬سوره حاقه { َفمَا مِنكُم مّنْ أَ َ‬
‫جمع حاجز ‪ ،‬به معنی مانع و رادع ‪.‬‬

‫معارج ‪:‬‬
‫لّ ذِي ا ْل َمعَارِجِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( ذی المعارج ـ المعارج ) در آيه ‪ 3‬سوره معارج { مّنَ ا ِ‬
‫ذی المعارج ‪ :‬دارای درجات بال و مقامات ‪.‬‬
‫المعارج ‪ :‬جمع معرج ‪ ،‬محل صعود ‪.‬‬

‫سنَةٍ } به‬
‫خمْسِينَ أَلْفَ َ‬
‫ن مِ ْقدَا ُرهُ َ‬
‫لئِكَةُ وَالرّوحُ إَِليْهِ فِي يَوْ ٍم كَا َ‬
‫کلمه ( تعرج ) در آيه ‪ 4‬سوره معارج { َتعْ ُرجُ ا ْلمَ َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫بال می رود ‪ .‬صعود می کند ‪.‬‬

‫ل كَا ْل ِعهْنِ } به چه معناست ؟‬

‫جبَا ُ‬
‫کلمه ( العهن ) در آيه ‪ 9‬سوره معارج { َو َتكُونُ الْ ِ‬
‫پشم رنگين ‪.‬‬

‫کلمات ( فصيلته ـ تووية ) در آيه ‪ 13‬سوره معارج { َوفَصِيَلتِهِ اّلتِي تُؤْويهِ } به چه معناست ؟‬
‫‪147‬‬
 ‫فصيلته ‪ :‬قوم و قبيله او ‪.‬‬
‫توويه ‪ :‬او را در پناه خود می گيرد ‪.‬‬

‫کلمه ( لظی ) در آيه ‪ 15‬سوره معارج { كَلّ ِإّنهَا لَظَى } به چه معناست ؟‬

‫زبانه صرف و شعله خالص ‪.‬‬

‫کلمه ( نزاعة ـ الشوی ) در آيه ‪ 16‬سوره معارج { نَزّاعَةً لّلشّوَى } به چه معناست ؟‬

‫نزاعة ‪ :‬سخت جدا کننده ‪.‬‬
‫الشوی ‪ :‬پوست بدن ‪.‬‬

‫جمَ َع َفأَوْعَى } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أوعی ) در آيه ‪ 18‬سوره معارج { وَ َ‬
‫در گنجينه ها نگاه داشته است ‪.‬‬

‫کلمه ( هلوعا ) در آيه ‪ 19‬سوره معارج { إِنّ الِْنسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً } به چه معناست ؟‬
‫کم طاقت ‪ .‬ناشکيبا ‪.‬‬

‫کلمه ( جزوعا ) در آيه ‪ 20‬سوره معارج { ِإذَا مَسّهُ الشّرّ جَزُوعاً } به چه معناست ؟‬
‫بسيار بی تاب و بيقرار ‪.‬‬

‫خيْ ُر َمنُوعاً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( منوعا ) در آيه ‪ 21‬سوره معارج { وَِإذَا مَسّهُ الْ َ‬
‫بسيار دست بازنده ‪.‬‬

‫شفِقُونَ } به چه معناست ؟‬
‫عذَابِ َرّبهِم مّ ْ‬
‫کلمه ( مشفقون ) در آيه ‪ 27‬سوره معارج { وَاّلذِينَ هُم مّنْ َ‬
‫جمع مشفق ‪ ،‬هراسان و ترسان ‪.‬‬

‫غيْ ُر مَ ْأمُونٍ } به چه معناست ؟‬‫عذَابَ َرّبهِمْ َ‬ ‫کلمه ( غيرمأمون ) در آيه ‪ 28‬سوره معارج { إِنّ َ‬
‫بی امان ‪.‬‬
‫طعِينَ } به چه معناست ؟‬
‫ك ُمهْ ِ‬‫کلمه ( مهطعين ) در آيه ‪ 36‬سوره معارج { َفمَالِ اّلذِينَ كَ َفرُوا ِقبََل َ‬
‫جمع مهطع ‪ ،‬در شتاب ‪ ،‬شتابنده ‪.‬‬

‫شمَالِ عِزِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( عزين ) در آيه ‪ 37‬سوره معارج { عَنِ ا ْل َيمِينِ وَعَنِ ال ّ‬
‫گروه گروه ‪.‬‬

‫جدَاثِ سِرَاعًا كََأّنهُمْ إِلَى‬

‫ن مِنَ الَْ ْ‬
‫کلمات ( الجداث ـ نصب ـ يوفضون ) در آيه ‪ 43‬سوره معارج { يَوْ َم َيخْرُجُو َ‬
‫ب يُوفِضُونَ } به چه معناست ؟‬ ‫نُصُ ٍ‬
‫الجداث ‪ :‬جمع جدث ‪ ،‬گورها ‪.‬‬
‫نصب ‪ :‬بتها ‪ .‬نشانه راه ‪ .‬علئم راهنمايی ‪.‬‬
‫يوفضون ‪ :‬شتاب می گيرند ‪ .‬سرعت می گيرند ‪.‬‬

‫نوح ‪:‬‬
‫کلمه ( أطوارا ) در آيه ‪ 14‬سوره نوح { َو َقدْ خََل َقكُمْ أَطْوَاراً } به چه معناست ؟‬
‫جمع طور ‪ ،‬حال و وضع ‪.‬‬

‫ض بِسَاطاً } به چه معناست ؟‬
‫جعَلَ َلكُمُ الَْ ْر َ‬
‫کلمه ( بساطا ) در آيه ‪ 19‬سوره نوح { وَالُّ َ‬
‫پهن ‪ .‬گسترده و فراخ ‪.‬‬

‫ل فِجَاجاً } به چه معناست ؟‬
‫سبُ ً‬
‫کلمه ( فجاج ) در آيه ‪ 20‬سوره نوح { ِلتَسُْلكُوا ِم ْنهَا ُ‬
‫جمع فج ‪ ،‬راههای فراخ و جاده های گشاد ‪.‬‬

‫کلمه ( کبارا ) در آيه ‪ 22‬سوره نوح { َو َمكَرُوا َمكْرًا ُكبّاراً } به چه معناست ؟‬

‫‪148‬‬
 ‫بزرگ ‪.‬‬

‫ل َيغُوثَ َو َيعُوقَ‬
‫ل َتذَرُنّ آِل َه َتكُمْ َولَ َتذَرُنّ َودّا َولَ سُوَاعاً َو َ‬
‫کلمه ( ود ) در آيه ‪ 23‬سوره نوح { َوقَالُوا َ‬
‫َونَسْراً } به چه معناست ؟‬
‫ود ‪ ،‬سواع ‪ ،‬يغوث ‪ ،‬يعوق ‪ ،‬نسر ‪ ،‬پنج بتی بوده اند که از ساير بتها در نزد بت پرستان مشهور تر و بزرگتر‬
‫بودند ‪ .‬گويا هر يک از اينها نام انسان خدا شناس و صالحی بوده و بعد از وفات آنان ‪ ،‬گنبدها و بارگاهها بر سر‬
‫قبر ايشان برپا نموده و بعد ها بتشان ساخته ‪ ،‬و واسطه و شفيعشان شمرده اند ‪.‬‬

‫ن َديّاراً } به چه‬
‫ض مِنَ ا ْلكَافِرِي َ‬
‫لْرْ ِ‬
‫ب لَ َتذَرْ عَلَى ا َ‬
‫ل نُوحٌ رّ ّ‬
‫کلمه ( ديارا ) در آيه ‪ 26‬سوره نوح { َوقَا َ‬
‫معناست ؟‬
‫کسی ‪ .‬فردی ‪.‬‬

‫جن ‪:‬‬
‫ن فَزَادُوهُمْ رَهَقاً } به‬
‫ل مّنَ الْجِ ّ‬
‫س َيعُوذُونَ بِ ِرجَا ٍ‬
‫ل مّنَ الِْن ِ‬
‫کلمه ( رهقا ) در آيه ‪ 6‬سوره جن { وََأنّ ُه كَانَ ِرجَا ٌ‬
‫چه معناست ؟‬
‫سفاهت و جهالت ‪ .‬گمراهی و سرکشی ‪.‬‬

‫ق قِدَداً } به چه معناست ؟‬
‫ك ُكنّا طَرَائِ َ‬
‫کلمه ( قددا ) در آيه ‪ 11‬سوره جن { وََأنّا ِمنّا الصّاِلحُونَ َو ِمنّا دُونَ ذَِل َ‬
‫جمع قدة ‪ :‬فرقه ‪ .‬دسته ‪ .‬گروه ‪.‬‬

‫ف بَخْساً َولَ‬
‫ل يَخَا ُ‬
‫س ِم ْعنَا ا ْل ُهدَى آ َمنّا بِ ِه َفمَن يُ ْؤمِن بِ َربّهِ فَ َ‬
‫کلمات ( بخسا ـ رهقا ) در آيه ‪ 13‬سوره جن { وََأنّا َلمّا َ‬
‫رَهَقاً } به چه معناست ؟‬
‫بخسا ‪ :‬نقصان و کاهش ‪.‬‬
‫رهقا ‪ :‬ستم ‪.‬‬

‫ك تَحَرّوْا رَشَداً }‬
‫ن َفمَنْ أَسَْل َم فَأُوَْل ِئ َ‬
‫کلمه ( القاسطون ) در آيه ‪ 14‬سوره جن { وََأنّا ِمنّا ا ْلمُسِْلمُونَ َو ِمنّا ا ْلقَاسِطُو َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫کج روان و منحرفان ‪ .‬ستمکاران و بيدادگران ‪.‬‬

‫س َقيْنَاهُم مّاء غَدَقاً } به چه معناست ؟‬

‫ستَقَامُوا عَلَى الطّرِيقَ ِة لَ ْ‬
‫کلمه ( غدقا ) در آيه ‪ 16‬سوره جن { وَأَلّوِ ا ْ‬
‫فروان ‪ ،‬زياد ‪.‬‬

‫صعَداً } به چه‬
‫عذَاباً َ‬
‫کلمه ( صعدا ) در آيه ‪ 17‬سوره جن { ِل َن ْفتِ َنهُ ْم فِيهِ َومَن ُيعْرِضْ عَن ِذكْرِ َربّ ِه يَسُْلكْهُ َ‬
‫معناست ؟‬
‫سخت ‪ .‬غير قابل تحمل ‪ .‬طاقت فرسا ‪.‬‬

‫لّ يَدْعُو ُه كَادُوا َيكُونُونَ عََليْهِ ِلبَداً } به چه معناست ؟‬

‫ع ْبدُ ا ِ‬
‫کلمه ( لبد ) در آيه ‪ 19‬سوره جن { وََأنّهُ َلمّا قَامَ َ‬
‫جمع لبدة ‪ ،‬متراکم و انباشته ‪.‬‬

‫جعَلُ لَهُ َربّي َأمَداً } به چه معناست ؟‬

‫عدُونَ َأ ْم يَ ْ‬
‫ب مّا تُو َ‬
‫کلمه ( أمدا ) در آيه ‪ 25‬سوره جن { ُقلْ إِنْ َأدْرِي َأ َقرِي ٌ‬
‫مدت زمان طولنی ‪.‬‬

‫ن يَ َديْهِ َومِنْ خَ ْلفِهِ‬

‫ك مِن بَيْ ِ‬
‫ل فَِإنّ ُه يَسُْل ُ‬
‫کلمات ( يسلک ـ رصدا ) در آيه ‪ 27‬سوره جن { ِإلّ مَنِ ا ْرتَضَى مِن رّسُو ٍ‬
‫رَصَداً } به چه معناست ؟‬
‫يسلک ‪ :‬داخل می کند ‪ .‬روان می سازد ‪.‬‬
‫رصدا ‪ :‬جمع راصد نگهبانان و مراقبان ‪.‬‬

‫مزمل ‪:‬‬
‫ل } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( المزمل ) در آيه ‪ 1‬سوره مزمل { يَا َأّيهَا ا ْلمُ ّزمّ ُ‬
‫‪149‬‬
 ‫جامه بخود پيچيده ‪.‬‬

‫شدّ وَطْءاً وََأقْ َو ُم قِيلً } به چه معناست ؟‬

‫شئَةَ الّليْلِ ِهيَ أَ َ‬
‫ن نَا ِ‬
‫کلمات (ناشئة ـ وطأ ) در آيه ‪ 6‬سوره مزمل { إِ ّ‬
‫ناشئة ‪ :‬عبادت شبانه ‪.‬‬
‫وطأ ‪ :‬سنگينی ‪ .‬ثبات ‪.‬‬

‫طوِيلً } به چه معناست ؟‬‫سبْحاً َ‬

‫ك فِي اَل ّنهَارِ َ‬
‫کلمه ( سبحا ) در آيه ‪ 7‬سوره مزمل { إِنّ َل َ‬
‫تلش و جنبش ‪ .‬مراد اشتغال به امور زندگی و حرکت در راه انجام کار تبليغ و مأموريت سنگين پيامبری است‪.‬‬

‫سمَ َرّبكَ َوتَ َبتّلْ إَِليْ ِه َتبْتِيلً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تبتل) در آيه ‪ 8‬سوره مزمل { وَا ْذكُرِ ا ْ‬
‫کناره گيری کن ‪ .‬مراد دوری ازمردم و با تمام وجود متوجه خدا شدن و در خلوت شبها به عبادت پرداختن ‪.‬‬

‫کلمه ( مهلهم ) در آيه ‪ 11‬سوره مزمل { َوذَ ْرنِي وَا ْل ُم َكذّبِينَ أُولِي ال ّنعْمَةِ َو َمهّ ْلهُ ْم قَلِيلً } به چه معناست ؟‬
‫ايشان را به آرامی و بدون دغدغه خاطر ‪ ،‬مهلت و فرصت بده ‪ ،‬و آنان را بخود واگذار ‪.‬‬

‫کلمه ( أنکال ) در آيه ‪ 12‬سوره مزمل { إِنّ َل َديْنَا أَنكَالً َوجَحِيماً } به چه معناست ؟‬
‫جمع نکل ‪ ،‬هر نوع غل وزنجير سنگين و بند گران ‪.‬‬

‫عذَاباً أَلِيماً } به چه معناست ؟‬

‫غصّةٍ وَ َ‬
‫طعَامًا ذَا ُ‬
‫کلمه ( غضة ) در آيه ‪ 13‬سوره مزمل { وَ َ‬
‫هر چيزی که در گلو گير کند و نه بيرون بيايد و نه درون رود ‪.‬‬

‫ل َكثِيباً‬
‫جبَا ُ‬
‫جبَالُ َوكَانَتِ ا ْل ِ‬
‫جفُ الَْرْضُ وَالْ ِ‬
‫کلمات ( ترجف ـ کثيبا ـ مهيل ) در آيه ‪ 14‬سوره مزمل { يَوْ َم تَرْ ُ‬
‫ّمهِيلً } به چه معناست ؟‬
‫ترجف ‪ :‬می لرزد و می جنبد ‪.‬‬
‫کثيبا ‪ :‬توده شن ‪.‬‬
‫مهيل ‪ :‬پراکنده ‪.‬‬

‫خذْنَاهُ أَخْذاً َوبِيلً } به چه معناست ؟‬

‫ل فََأ َ‬
‫عوْنُ الرّسُو َ‬
‫کلمه ( وبيل ) در آيه ‪ 16‬سوره مزمل { َفعَصَى فِرْ َ‬
‫سخت وشديد ‪.‬‬

‫جعَلُ الْوِ ْلدَانَ شِيباً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( شيبا ) در آيه ‪ 17‬سوره مزمل { َف َكيْفَ َتتّقُونَ إِن َكفَ ْرتُ ْم يَوْمًا يَ ْ‬
‫جمع أشيب ‪ ،‬پيران مو سپيد ‪.‬‬

‫عدُ ُه مَ ْفعُولً } به چه معناست ؟‬

‫سمَاء مُنفَطِ ٌر بِ ِه كَانَ وَ ْ‬
‫کلمه ( منفطر ) در آيه ‪ 18‬سوره مزمل { ال ّ‬
‫شکافته ‪.‬‬

‫صفَهُ َوثُُلثَهُ َوطَائِفَ ٌة مّنَ‬

‫ك َيعْلَمُ َأّنكَ تَقُومُ َأ ْدنَى مِن ثُُلثَيِ الّليْلِ َونِ ْ‬‫کلمه ( يضربون ) در آيه ‪ 20‬سوره مزمل { إِنّ َرّب َ‬
‫ن مِنكُم‬ ‫س َيكُو ُ‬‫لّ يُ َقدّرُ الّليْلَ وَال ّنهَارَ عَِلمَ أَن لّن تُحْصُو ُه َفتَابَ عََل ْيكُ ْم فَا ْقرَؤُوا مَا َتيَسّ َر مِنَ ا ْلقُرْآنِ عَِلمَ أَن َ‬
‫اّلذِينَ َم َعكَ وَا ُ‬
‫لّ فَاقْرَؤُوا مَا َتيَسّ َر ِمنْهُ‬
‫سبِيلِ ا ِ‬ ‫ن فِي َ‬ ‫ن يُقَاتِلُو َ‬
‫ن مِن َفضْلِ الِّ وَآخَرُو َ‬ ‫ض َيبْ َتغُو َ‬
‫لْرْ ِ‬
‫ن فِي ا َ‬ ‫ن يَضْ ِربُو َ‬ ‫خرُو َ‬ ‫مّرْضَى وَآ َ‬
‫خيْراً َوأَعْظَمَ‬ ‫جدُوهُ عِندَ الِّ هُوَ َ‬ ‫خيْ ٍر تَ ِ‬
‫سكُم مّنْ َ‬ ‫لّ قَرْضاً حَسَناً َومَا تُ َق ّدمُوا لَِنفُ ِ‬ ‫وََأقِيمُوا الصّلَةَ وَآتُوا ال ّزكَاةَ وََأ ْقرِضُوا ا َ‬
‫س َتغْ ِفرُوا الَّ إِنّ الَّ غَفُورٌ رّحِيمٌ } به چه معناست ؟‬ ‫أَجْراً وَا ْ‬
‫به سفر می پردازند ‪.‬‬

‫مدثر ‪:‬‬
‫کلمه ( المدثر ) در آيه ‪ 1‬سوره مدثر { يَا َأّيهَا ا ْل ُمدّثّرُ } به چه معناست ؟‬
‫کسی که جامه را بر سر کشيده باشد ‪.‬‬

‫جرْ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الرجز ) در آيه ‪ 5‬سوره مدثر { وَالرّجْ َز فَاهْ ُ‬
‫چيزهای کثيف و پليد ‪.‬‬

‫‪150‬‬
 ‫س َت ْكثِرُ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( لتمنن ) در آيه ‪ 6‬سوره مدثر { َولَ َت ْمنُن تَ ْ‬
‫عطاء مکن ‪.‬‬

‫کلمات ( نقر ـ الناقور ) در آيه ‪ 8‬سوره مدثر { َفِإذَا ُنقِ َر فِي النّاقُورِ } به چه معناست ؟‬
‫نقر ‪ :‬دميده شد ‪.‬‬
‫الناقور ‪ :‬بوق ‪ .‬شيپور ‪.‬‬

‫جعَلْتُ لَ ُه مَالً ّم ْمدُوداً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ممدودا ) در آيه ‪ 12‬سوره مدثر { وَ َ‬
‫گسترده ‪ .‬فراوان ‪.‬‬

‫کلمه ( مهدت ) در آيه ‪ 14‬سوره مدثر { َو َمهّدتّ لَ ُه َتمْهِيداً } به چه معناست ؟‬

‫فراهم و مهيا کرده ام ‪.‬‬

‫عنِيداً } به چه معناست ؟‬
‫ليَا ِتنَا َ‬
‫ن ِ‬
‫کلمه ( عنيدا ) در آيه ‪ 16‬سوره مدثر { كَلّ ِإنّ ُه كَا َ‬
‫مخالف ‪ .‬ستيزه گر ‪.‬‬

‫صعُوداً } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( سأرهقه ـ صعودا ) در آيه ‪ 17‬سوره مدثر { سَُأرْهِقُهُ َ‬
‫سأرهقه ‪ :‬او را وادار می کنم ‪.‬‬
‫صعودا ‪ :‬گردنه سخت و بلند ‪.‬‬

‫کلمه ( قدر ) در آيه ‪ 18‬سوره مدثر { ِإنّهُ َفكّرَ َو َقدّرَ } به چه معناست ؟‬

‫تعيين کرد ‪.‬‬

‫عبَسَ َوبَسَرَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( عبس ـ بسر ) در آيه ‪ 22‬سوره مدثر { ثُمّ َ‬
‫عبس ‪ :‬روی ترش کرد ‪ .‬چهره در هم کشيد‬
‫بسر ‪ :‬عجولنه اخم تخم کرد ‪ .‬ابروها را در هم کشيد ‪.‬‬

‫کلمه ( يوثر ) در آيه ‪ 24‬سوره مدثر { َفقَالَ إِنْ َهذَا ِإلّ سِحْ ٌر يُ ْؤثَرُ } به چه معناست ؟‬
‫روايت می گردد ‪ .‬نقل می شود ‪.‬‬

‫کلمات ( لواحة ـ البشر ) در آيه ‪ 29‬سوره مدثر { لَوّاحَةٌ لّ ْلبَشَرِ } به چه معناست ؟‬

‫لواحة ‪ :‬بسيار سياه کننده ‪ .‬بسيار تغيير دهنده و دگرگون کننده ‪.‬‬
‫البشر ‪ :‬اسم جنس جمعی بشرة است ‪ ،‬پوست بدن ‪.‬‬

‫صبْحِ ِإذَا َأسْ َفرَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أسفر ) در آيه ‪ 34‬سوره مدثر { وَال ّ‬
‫روشن گرديد ‪.‬‬

‫سبَتْ رَهِينَةٌ } به چه معناست ؟‬

‫س ِبمَا كَ َ‬
‫ل َنفْ ٍ‬
‫کلمه ( رهينة ) در آيه ‪ 38‬سوره مدثر { كُ ّ‬
‫گروگان ‪.‬‬

‫سقَرَ } به چه معناست ؟‬
‫سَل َككُ ْم فِي َ‬
‫کلمه ( سلککم ) در آيه ‪ 42‬سوره مدثر { مَا َ‬
‫داخل گرداننده است شما را ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ستَن ِفرَةٌ‬

‫حمُ ٌر مّ ْ‬
‫کلمات ( حمر ـ مستنفرة ) در آيه ‪ 50‬سوره مدثر { كََأّنهُمْ ُ‬
‫حمر ‪ :‬جمع حمار ‪ ،‬گور خر ‪.‬‬
‫مستنفرة ‪ :‬گريز پا ‪.‬‬

‫ت مِن قَسْوَ َرةٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( قسورة ) در آيه ‪ 51‬سوره مدثر { َفرّ ْ‬
‫شير ‪.‬‬

‫قيامة ‪:‬‬
‫‪151‬‬
 ‫س ُم بِالنّ ْفسِ اللّوّامَةِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( النفس اللوامة ) در آيه ‪ 2‬سوره قيامة { َولَ ُأقْ ِ‬
‫نفس ملمتر گر ‪.‬‬

‫ي َبنَانَهُ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( نسوی ـ بنان ) در آيه ‪ 4‬سوره قيامة { بَلَى قَادِرِينَ عَلَى أَن نّسَوّ َ‬
‫نسوی ‪ :‬سرو سامان و نظم و نظام دهيم ‪.‬‬
‫بنان ‪ :‬سرانگشتان ‪.‬‬

‫ل يُرِيدُ الِْنسَانُ ِليَ ْفجُرَ َأمَامَهُ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ليفجر ) در آيه ‪ 5‬سوره قيامة { بَ ْ‬
‫تا گناه کند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫سفَ ا ْل َقمَرُ‬

‫کلمه ( خسف ) در آيه ‪ 8‬سوره قيامة { وَخَ َ‬
‫خسوف کرد ‪ .‬روشنايی را از دست داد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ل لَ وَ َزرَ‬
‫کلمه ( وزر ) در آيه ‪ 11‬سوره قيامة { كَ ّ‬
‫پناهگاه ‪.‬‬

‫کلمه ( معاذير ) در آيه ‪ 15‬سوره قيامة { وَلَوْ أَلْقَى َمعَاذِيرَهُ } به چه معناست ؟‬

‫جمع معذرت ‪ ،‬عذرها ‪.‬‬

‫ج ْمعَهُ َوقُرْآنَهُ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( قرآنة ) در آيه ‪ 17‬سوره قيامة { إِنّ عََليْنَا َ‬
‫قرائت آن ‪.‬‬

‫حبّونَ ا ْلعَاجِلَةَ } به چه معناست ؟‬

‫ل تُ ِ‬
‫ل بَ ْ‬
‫کلمه ( العاجلة ) در آيه ‪ 20‬سوره قيامة { كَ ّ‬
‫دنيای زود گذر ‪.‬‬

‫کلمه ( ناضرة ) در آيه ‪ 22‬سوره قيامة { وُجُو ٌه يَ ْو َم ِئذٍ نّاضِرَةٌ } به چه معناست ؟‬

‫شاداب و شادان ‪.‬‬

‫کلمه ( باسرة ) در آيه ‪ 24‬سوره قيامة { وَوُجُو ٌه يَ ْومَ ِئذٍ بَاسِرَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫درهم کشيده ‪ ،‬عبوس ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ل ِبهَا فَا ِقرَةٌ‬

‫کلمه ( فاقرة ) در آيه ‪ 25‬سوره قيامة { تَظُنّ أَن يُ ْفعَ َ‬
‫عذاب و بليی که ستون فقرات را در هم می شکند ‪.‬‬

‫ي } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( التراقی ) در آيه ‪ 26‬سوره قيامة { كَلّ ِإذَا بََلغَتْ التّرَاقِ َ‬
‫جمع ترقوة ‪ ،‬به معنی استخوانهايی است که گرداگرد گلو را گرفته ‪.‬‬

‫ل مَنْ رَاقٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( راق ) در آيه ‪ 27‬سوره قيامة { َوقِي َ‬
‫تعويذ نويس ‪.‬‬

‫ق بِالسّاقِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( إلتفت ) در آيه ‪ 29‬سوره قيامة { وَا ْل َتفّتِ السّا ُ‬
‫در هم پيچيد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( المساق ) در آيه ‪ 30‬سوره قيامة { إِلَى َرّبكَ يَ ْو َمئِذٍ ا ْلمَسَاقُ‬
‫سوق دادن و راندن ‪ .‬مرجع و مسير ‪.‬‬

‫کلمه ( يتمطی ) در آيه ‪ 33‬سوره قيامة { ثُ ّم ذَهَبَ إِلَى أَهْلِ ِه َي َتمَطّى } به چه معناست ؟‬
‫تکبر می کند ‪.‬‬

‫سدًى } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( سدی ) در آيه ‪ 36‬سوره قيامة { َأيَحْسَبُ الِْنسَانُ أَن ُيتْ َركَ ُ‬
‫بيهوده ‪ .‬رها ‪.‬‬
‫‪152‬‬
 ‫انسان ‪:‬‬
‫} به‬ ‫سمِيعًا بَصِيراً‬
‫جعَ ْلنَاهُ َ‬
‫ج ّن ْبتَلِيهِ َف َ‬
‫ن مِن نّطْفَةٍ َأمْشَا ٍ‬
‫کلمه ( أمشاج ) در آيه ‪ 2‬سوره انسان { ِإنّا خََل ْقنَا الِْنسَا َ‬
‫چه معناست ؟‬
‫جمع مشيج يا مشج ‪ ،‬آميخته ‪ .‬آميزه ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫جهَا كَافُوراً‬

‫ن مِزَا ُ‬
‫س كَا َ‬
‫ن مِن َكأْ ٍ‬
‫لْبْرَا َر يَشْ َربُو َ‬
‫کلمات ( کأس ـ مزاج ) در آيه ‪ 5‬سوره انسان { إِنّ ا َ‬
‫معناست ؟‬
‫کأس ‪ :‬جام پر از شراب ‪.‬‬
‫مزاج ‪ :‬آميزه ‪ .‬آميخته ‪.‬‬

‫لّ ُيفَجّرُونَهَا َتفْجِيراً } به چه‬

‫عبَادُ ا ِ‬
‫ب ِبهَا ِ‬
‫عيْنًا يَشْ َر ُ‬
‫کلمه ( يفجر ونها تفجيرها ) در آيه ‪ 6‬سوره انسان { َ‬
‫معناست ؟‬
‫جاری و روان می کنند ‪.‬‬

‫ستَطِيراً } به چه‬
‫شرّ ُه مُ ْ‬
‫ن يَوْمًا كَانَ َ‬
‫ن بِالّنذْرِ َويَخَافُو َ‬
‫يُوفُو َ‬ ‫کلمه ( مستطيرا ) در آيه ‪ 7‬سوره انسان {‬
‫معناست ؟‬
‫پران و گترده ‪ .‬فرا گير و پراکنده ‪.‬‬

‫عبُوسًا َقمْطَرِيراً } به چه‬

‫ف مِن ّرّبنَا يَوْماً َ‬
‫کلمات ( عبوسا ـ قمطريرا ) در آيه ‪ 10‬سوره انسان { ِإنّا نَخَا ُ‬
‫معناست ؟‬
‫عبوسا ‪ :‬بس ترشرو و چهره درهم کشيده ‪.‬‬
‫قمطريرا ‪ :‬سخت اخمو ‪ .‬بسيار سخت و شديد ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫کلمه ( نضرة ) در آيه ‪ 11‬سوره انسان { فَ َوقَاهُمُ الُّ شَ ّر ذَِلكَ ا ْليَوْمِ وََلقّا ُه ْم نَضْرَةً وَسُرُوراً‬
‫معناست ؟‬
‫سرسبزی و خرمی ‪ .‬شادی و شادمانی ‪.‬‬

‫}‬ ‫شمْساً َولَ َز ْمهَرِيراً‬

‫ن فِيهَا َ‬
‫ل يَرَوْ َ‬
‫ك َ‬
‫علَى الَْرَا ِئ ِ‬
‫ن فِيهَا َ‬
‫کلمه ( زمهريرا ) در آيه ‪ 13‬سوره انسان { ُمّت ِكئِي َ‬
‫به چه معناست ؟‬
‫سوز سرما ‪ .‬شدت سرما ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ت قُطُو ُفهَا َتذْلِيلً‬

‫کلمات ( دانية ـ قطوف ) در آيه ‪ 14‬سوره انسان { َودَانِيَةً عََل ْيهِمْ ظِلَُلهَا َوذُلّلَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫دانية ‪ :‬نزديک ‪ .‬فرو افتاده ‪.‬‬
‫قطوف ‪ :‬جمع قطف ‪ ،‬ميوه رسيده ‪.‬‬

‫ت قَوَارِيرَا } به چه‬
‫ب كَانَ ْ‬
‫َويُطَافُ عََل ْيهِم بِآ ِنيَةٍ مّن فِضّةٍ وََأكْوَا ٍ‬ ‫کلمه ( قوارير ) در آيه ‪ 15‬سوره انسان {‬
‫معناست ؟‬
‫جمع قارورة ‪ ،‬ظرف بلورين و شيشه ای ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬
‫سبِيلً‬
‫سمّى سَ ْل َ‬
‫عيْنًا فِيهَا تُ َ‬
‫کلمه ( سلسبيل ) در آيه ‪ 18‬سوره انسان { َ‬
‫در لغت به معنی آب روان و خوشگوار ‪.‬‬

‫ستَبْ َرقٌ وَحُلّوا أَسَاوِ َر مِن فِضّةٍ َوسَقَاهُمْ‬

‫خضْرٌ وَِإ ْ‬
‫کلمه ( عاليهم ) در آيه ‪ 21‬سوره انسان { عَاِل َيهُ ْم ثِيَابُ سُندُسٍ ُ‬
‫طهُوراً } به چه معناست ؟‬ ‫شرَاباً َ‬
‫َرّبهُمْ َ‬
‫بر اندام ايشان است ‪ .‬به تن ايشان است ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫شئْنَا َبدّ ْلنَا َأ ْمثَاَلهُ ْم َت ْبدِيلً‬

‫شدَ ْدنَا َأسْرَهُمْ َوِإذَا ِ‬
‫کلمه ( أسر ) در آيه ‪ 28‬سوره انسان { نَحْنُ خََل ْقنَاهُمْ وَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫‪153‬‬
 ‫مفصل ‪ .‬بند ‪ .‬پيوند ‪.‬‬

‫مرسلت ‪:‬‬
‫کلمه ( المرسلت ) در آيه ‪ 1‬سوره مرسلت { وَا ْلمُرْسَلَتِ عُرْفاً } به چه معناست ؟‬
‫فروفرستاده شده ها ‪.‬‬

‫صفَاتِ عَصْفاً } به چه معناست ؟‬

‫فَا ْلعَا ِ‬ ‫کلمات ( العاصفات ـ عصفا ) در آيه ‪ 2‬سوره مرسلت {‬
‫العاصفات ‪ :‬جمع عاصفة در هم پيچنده و نابود کننده ‪ .‬تند باد ‪.‬‬
‫عصفا ‪ :‬تند وزيدن ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ت نَشْراً‬
‫شرَا ِ‬
‫کلمات ( الناشرات ـ نشرا ) در آيه ‪ 3‬سوره مرسلت { وَالنّا ِ‬
‫الناشرات ‪ :‬پخش کنندگان ‪.‬‬
‫نشرا ‪ :‬پخش کردن ‪.‬‬

‫ت فَرْقاً } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الفارقات ) در آيه سوره ‪ 4‬مرسلت { فَا ْلفَا ِرقَا ِ‬
‫جدا سازندگان ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ت ِذكْراً‬
‫کلمه ( الملقيات ) در آيه ‪ 5‬سوره مرسلت { فَا ْلمُلْ ِقيَا ِ‬
‫رسانندگان پيام آسمانی به مردم ‪.‬‬

‫ستْ } به چه معناست ؟‬
‫طمِ َ‬
‫فَِإذَا النّجُومُ ُ‬ ‫کلمه ( طمست ) در آيه ‪ 8‬سوره مرسلت {‬
‫نابود شدند ‪ .‬بی نور گشتند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫جتْ‬
‫سمَاء فُرِ َ‬
‫کلمه ( فرجت ) در آيه ‪ 9‬سوره مرسلت { وَِإذَا ال ّ‬
‫شکافته گردند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫سفَتْ‬
‫ل نُ ِ‬
‫جبَا ُ‬
‫کلمه ( نسفت ) در آيه ‪ 10‬سوره مرسلت { وَِإذَا ا ْل ِ‬
‫از جا کنده شد و پخش گرديد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( أقتت ) در آيه ‪ 11‬سوره مرسلت { وَِإذَا الرّسُلُ ُأ ّقتَتْ‬

‫تعيين وقت گرديد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ي يَوْمٍ أُجّلَتْ‬

‫لِ ّ‬
‫کلمه ( أجلت ) در آيه ‪ 12‬سوره مرسلت { َ‬
‫به تاخير افکنده شده است ‪ .‬تعيين گشته است ‪.‬‬

‫أَلَ ْم نَخْلُقكّم مّن مّاء ّمهِينٍ } به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مهين ) در آيه ‪ 20‬سوره مرسلت {‬
‫خوار و سبک ‪ .‬حقير و ناچيز ‪.‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫جعَ ْلنَا ُه فِي قَرَا ٍر ّمكِينٍ‬
‫کلمه ( مکين ) در آيه ‪ 21‬سوره مرسلت { فَ َ‬
‫محکم و استوار ‪.‬‬

‫ض كِفَاتاً } به چه معناست ؟‬
‫جعَلِ الَْرْ َ‬
‫أََل ْم نَ ْ‬ ‫کلمه ( کفاتا ) در آيه ‪ 25‬سوره مرسلت {‬
‫جمع کننده و گرد آورنده ‪.‬‬

‫س َق ْينَاكُم مّاء فُرَاتا } به چه‬

‫سيَ شَامِخَاتٍ وَأَ ْ‬
‫جعَ ْلنَا فِيهَا رَوَا ِ‬
‫کلمه ( شامخات ) در آيه ‪ 27‬سوره مرسلت { وَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫شامخات ‪ :‬جمع شامخ ‪ ،‬بلند و سر بفلک کشيده ‪.‬‬
‫فراتا ‪ :‬گوارا ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ش َعبٍ‬
‫ل ذِي ثَلَثِ ُ‬
‫کلمه ( شعب ) در آيه ‪ 30‬سوره مرسلت { انطَِلقُوا إِلَى ظِ ّ‬
‫جمع شعبه ‪ ،‬شاخه ‪.‬‬
‫‪154‬‬
 ‫ظلِيلٍ َولَ ُي ْغنِي مِنَ الّلهَبِ } به چه معناست ؟‬
‫لَ َ‬ ‫کلمه ( ظليل ) در آيه ‪ 31‬سوره مرسلت {‬
‫سايه دار ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( شرر ) در آيه ‪ 32‬سوره مرسلت { ِإنّهَا تَ ْرمِي بِشَرَ ٍر كَالْ َقصْرِ‬
‫جمع شررة و شرارة ‪ ،‬زبانه ها ‪ .‬جرقه ها ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫جمَاَلتٌ صُ ْفرٌ‬

‫کلمات ( جمالة ـ صفر ) در آيه ‪ 33‬سوره مرسلت { َكَأنّهُ ِ‬
‫جمالة ‪ :‬جمع جمل ‪ ،‬شتران ‪.‬‬
‫صفر ‪ :‬جمع اصفر ‪ ،‬زرد رنگ ‪.‬‬

‫نبإ ‪:‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( النبأ ) در آيه ‪ 2‬سوره نبإ { عَنِ النّبَإِ ا ْلعَظِيمِ‬
‫خبر مهم ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ض ِمهَاداً‬
‫جعَلِ الَْرْ َ‬
‫کلمه ( مهادا ) در آيه ‪ 6‬سوره نبإ { أََل ْم نَ ْ‬
‫جايگاه آماده ‪ .‬گاهواره ‪.‬‬

‫جبَالَ أَ ْوتَاداً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أوتادا ) در آيه ‪ 7‬سوره نبإ { وَالْ ِ‬
‫جمع وتد ‪ ،‬ميخها ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫سبَاتاً‬
‫جعَ ْلنَا نَ ْومَكُمْ ُ‬
‫کلمه ( سباتا ) در آيه ‪ 9‬سوره نبإ { َو َ‬
‫آرامش و آسايش ‪.‬‬

‫ت مَاء ثَجّاجاً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( المعصرات ) در آيه ‪ 14‬سوره نبإ { وَأَنزَ ْلنَا مِنَ ا ْل ُمعْصِرَا ِ‬
‫جمع معصر ‪ ،‬ابرهايی که زمان باريدن آنها فرا رسيده باشد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫جنّاتٍ أَ ْلفَافاً‬

‫کلمه ( الفافا ) در آيه ‪ 16‬سوره نبإ { َو َ‬
‫انبوه در هم پيچده ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ن مِيقَاتاً‬
‫ل كَا َ‬
‫ن يَوْمَ الْ َفصْ ِ‬
‫کلمه ( ميقاتا ) در آيه ‪ 17‬سوره نبإ { إِ ّ‬
‫ميعاد ‪ .‬وقت معين و مقرر برای زنده شدن ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( أفواجا ) در آيه ‪ 18‬سوره نبإ { يَ ْو َم يُنفَخُ فِي الصّو ِر َفتَ ْأتُونَ َأفْوَاجاً‬
‫جمع فوج ‪ ،‬گروهها و دسته ها ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ت مِرْصَاداً‬
‫ج َهنّ َم كَانَ ْ‬
‫کلمه ( مرصادا ) در آيه ‪ 21‬سوره نبإ { إِنّ َ‬
‫کمينگاه ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( مآبا ) در آيه ‪ 22‬سوره نبإ { لِلْطّاغِينَ مَآباً‬

‫محل بازگشت ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫حقَاباً‬
‫ن فِيهَا أَ ْ‬
‫ل ِبثِي َ‬
‫کلمات ( لبثين ـ أحقابا ) در آيه ‪ 23‬سوره نبإ { َ‬
‫لبثين ‪ :‬ماندگاران ‪.‬‬
‫أحقابا ‪ :‬مدت زمان نا محدود ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫حمِيماً وَغَسّاقاً‬

‫کلمه ( غساقا ) در آيه ‪ 25‬سوره نبإ { ِإلّ َ‬
‫خونابه ‪ ،‬چرک زخم ‪.‬‬

‫کلمه ( مفازا ) در آيه ‪ 31‬سوره نبإ { إِنّ لِ ْل ُمتّقِينَ َمفَازاً } به چه معناست ؟‬

‫‪155‬‬
 ‫نجات و رستگاری از دوزخ ‪.‬‬

‫عبَ َأتْرَاباً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أترابا ) در آيه ‪ 33‬سوره نبإ { َوكَوَا ِ‬
‫جمع ترب ‪ ،‬همسال ‪ .‬همسن ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( دهاقا ) در آيه ‪ 34‬سوره نبإ { َوكَأْسًا دِهَاقاً‬

‫لبريز ‪ .‬مالمال پر ‪.‬‬

‫ن لَ َيمِْلكُونَ‬
‫حمَ ِ‬
‫سمَاوَاتِ وَالَْ ْرضِ َومَا َبيْ َن ُهمَا الر ْ‬
‫کلمات ( ليملکون ـ خطابا ) در آيه ‪ 37‬سوره نبإ { رَبّ ال ّ‬
‫ِمنْهُ خِطَاباً } به چه معناست ؟‬
‫ليملکون ‪ :‬توان ندارند ‪ .‬نمی توانند ‪.‬‬
‫خطابا ‪ :‬مخاطب قرار دادن ‪ .‬زبان به سخن گشودن ‪ .‬گفتگو کردن ‪.‬‬

‫نازعات ‪:‬‬
‫} به چه معناست ؟‬ ‫غرْقاً‬
‫کلمه ( النازعات ) در آيه ‪ 1‬سوره نازعات { وَالنّازِعَاتِ َ‬
‫برکنندگان ‪ .‬بيرون کشندگان ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫ت نَشْطاً‬
‫کلمه ( الناشطات ) در آيه ‪ 2‬سوره نازعات { وَالنّاشِطَا ِ‬
‫آنهايی که کارها را آهسته و آرام ولی استادانه انجام می دهند ‪.‬‬

‫کلمات ( ترجف ـ الراجفة ) در آيه ‪ 6‬سوره نازعات { يَ ْو َم تَرْجُفُ الرّاجِفَةُ } به چه معناست ؟‬

‫ترجف ‪ :‬می لرزد ‪ .‬می لرزاند ‪.‬‬
‫الراجفة ‪ :‬لرزان ‪ .‬لرزاننده ‪ .‬مراد نفخه نخستين صور است ‪.‬‬

‫کلمه ( الرادفة ) در آيه ‪ 7‬سوره نازعات { َتتْ َب ُعهَا الرّا ِدفَةُ } به چه معناست ؟‬
‫پيرو ‪ .‬بدنبال آينده ‪ .‬مراد نفخه دوم است ‪.‬‬

‫جفَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫ب يَ ْومَ ِئذٍ وَا ِ‬
‫قُلُو ٌ‬ ‫کلمه ( واجفة ) در آيه ‪ 8‬سوره نازعات {‬
‫مضطرب و پريشان ‪.‬‬

‫} به چه‬ ‫ن فِي الْحَافِرَةِ‬

‫کلمات ( مردودون ـ الحافرة ) در آيه ‪ 9‬سوره نازعات { يَقُولُونَ َأ ِئنّا َلمَ ْردُودُو َ‬
‫معناست ؟‬
‫مردودون ‪ :‬برگردانده شدگان ‪.‬‬
‫الحافرة ‪ :‬راه طی شده ‪ .‬حالت نخستين و زندگی پيشين ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫حدَةٌ‬
‫جرَةٌ وَا ِ‬
‫کلمه ( زجرة ) در آيه ‪ 13‬سوره نازعات { فَِإّنمَا ِهيَ زَ ْ‬
‫صدا و فرياد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الساهرة ) در آيه ‪ 14‬سوره نازعات { َفِإذَا هُم بِالسّاهِ َرةِ‬
‫دشت و بيابان سفيد و هموارو پهناور ‪ .‬مراد صحرای محشر است ‪.‬‬

‫کلمه ( طوی ) در آيه ‪ 16‬سوره نازعات { ِإذْ نَادَاهُ َربّ ُه بِا ْلوَادِ ا ْلمُ َقدّسِ طُوًى } به چه معناست ؟‬
‫نام سرزمينی در شام ‪ ،‬ميان مدين و مصر ‪ ،‬در پايين کوه سينا ‪ ،‬نخستين بار در آنجا بر موسی عليه السلم وحی‬
‫نازل شد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫لّ َنكَالَ الْخِرَةِ وَالُْولَى‬

‫خذَهُ ا ُ‬
‫کلمه ( نکال ) در آيه ‪ 25‬سوره نازعات { َفأَ َ‬
‫تعذيب ‪ .‬عذاب ‪ .‬عقوبت ‪.‬‬

‫خرَجَ ضُحَاهَا } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أغطش ) در آيه ‪ 29‬سوره نازعات { وَأَغْطَشَ َليَْلهَا وَأَ ْ‬
‫تاريک کرد ‪.‬‬
‫‪156‬‬
 ‫ك دَحَاهَا } به چه معناست ؟‬
‫ض َب ْعدَ ذَِل َ‬
‫کلمه ( دحاها ) در آيه ‪ 30‬سوره نازعات { وَالَْرْ َ‬
‫آن را پرت کرد و غلتاند ‪.‬‬

‫ج ِم ْنهَا مَاءهَا َومَرْعَاهَا } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مرعی ) در آيه ‪ 31‬سوره نازعات { َأخْرَ َ‬
‫چراگاه ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫جبَالَ أَ ْرسَاهَا‬

‫کلمه ( أرساها ) در آيه ‪ 32‬سوره نازعات { وَالْ ِ‬
‫ثابت و استوار کرد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الطامة ) در آيه ‪ 34‬سوره نازعات { َفِإذَا جَاءتِ الطّامّةُ ا ْلكُبْرَى‬
‫مراد قيامت است ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫جحِيمُ ِلمَن يَرَى‬

‫کلمه ( برزت ) در آيه ‪ 36‬سوره نازعات { َوبُرّزَتِ الْ َ‬
‫نموده شد ‪ .‬آشکار گردانده شد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫حيَاةَ الدّ ْنيَا‬

‫کلمه ( آثر ) در آيه ‪ 38‬سوره نازعات { وَآثَرَ الْ َ‬
‫برگزيده باشد ‪ .‬ترجيح داده باشد ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( المأوی ) در آيه ‪ 39‬سوره نازعات { فَإِنّ الْجَحِيمَ هِيَ ا ْل َمأْوَى‬
‫منزل وجايگاه ‪.‬‬

‫ن مُرْسَاهَا } به چه معناست ؟‬
‫سأَلُو َنكَ عَنِ السّاعَةِ َأيّا َ‬
‫کلمات ( أيان ـ مرساها ) در آيه ‪ 42‬سوره نازعات { يَ ْ‬
‫أيان ‪ :‬چه وقت ؟ کی ؟‬
‫مرساها ‪ :‬وقوع قيامت و برپاشدن آن ‪.‬‬

‫شيّةً أَوْ‬
‫کلمات ( لم يلبثوا ـ عشية ـ ضحی ) در آيه ‪ 46‬سوره نازعات { َكَأّنهُ ْم يَوْ َم يَرَ ْو َنهَا لَ ْم يَ ْل َبثُوا ِإلّ عَ ِ‬
‫ضحَاهَا } به چه معناست ؟‬ ‫ُ‬
‫لم يلبثوا ‪ :‬نمانده اند و بسر نبرده اند ‪.‬‬
‫عشية ‪ :‬شب هنگام ‪.‬‬
‫ضحی ‪ :‬چاشتگاه ‪.‬‬

‫عبس ‪:‬‬
‫عبَسَ َوتَوَلّى } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( عبس ) در آيه ‪ 1‬سوره عبس { َ‬
‫چهره در هم کشيد ‪.‬‬

‫صدّى } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( تصدی ) در آيه ‪ 6‬سوره عبس { فَأَنتَ لَ ُه تَ َ‬
‫رو می کنی ‪.‬‬

‫عنْ ُه تََلهّى } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تلهی ) در آيه ‪ 10‬سوره عبس { فَأَنتَ َ‬
‫غافل می گردی ‪.‬‬

‫کلمه ( سفرة ) در آيه ‪ 15‬سوره عبس { بَِأيْدِي سَ َفرَةٍ } به چه معناست ؟‬

‫جمع سافر ‪ ،‬نويسندگان ‪.‬‬

‫کلمه ( بررة ) در آيه ‪ 16‬سوره عبس { كِرَا ٍم بَرَرَةٍ } به چه معناست ؟‬

‫جمع بار ‪ ،‬نيکو کرداران ‪.‬‬

‫کلمه ( أنشره ) در آيه ‪ 22‬سوره عبس { ثُمّ ِإذَا شَاء أَنشَرَهُ } به چه معناست ؟‬
‫زنده اش گرداند ‪.‬‬
‫‪157‬‬
 ‫ض مَا َأمَرَهُ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( لما يقض ) در آيه ‪ 23‬سوره عبس { كَلّ َلمّا يَ ْق ِ‬
‫هنوز انجام نداده است ‪.‬‬

‫صبّا } به چه معناست ؟‬
‫ص َببْنَا ا ْلمَاء َ‬
‫کلمه ( صببنا ) در آيه ‪ 25‬سوره عبس { َأنّا َ‬
‫فرو ريخته ايم ‪.‬‬

‫کلمه ( شققنا ) در آيه ‪ 26‬سوره عبس { ثُمّ شَ َق ْقنَا الَْرْضَ شَقّا } به چه معناست ؟‬
‫شکافتن زمين ‪.‬‬

‫عنَباً َو َقضْباً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( قضبا ) در آيه ‪ 28‬سوره عبس { وَ ِ‬
‫گياهان خوردنی همچون سبزيجات ‪.‬‬

‫حدَائِقَ غُلْباً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( غلبا ) در آيه ‪ 30‬سوره عبس { وَ َ‬
‫جمع غلباء ‪ ،‬باغی که درختان تنومند داشته و پر و انبوه باشد ‪.‬‬

‫کلمه ( أبا ) در آيه ‪ 31‬سوره عبس { َوفَا ِكهَةً وََأبّا } به چه معناست ؟‬

‫چراگاه ‪ .‬گياهان خودرو ‪.‬‬

‫کلمه ( الصاخة ) در آيه ‪ 33‬سوره عبس { َفِإذَا جَاءتِ الصّاخّةُ } به چه معناست ؟‬

‫صدای کر کننده ‪ .‬مراد نفخه صور دوم است ‪.‬‬

‫حبَتِهِ َو َبنِيهِ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( صاحبته ) در آيه ‪ 36‬سوره عبس { َوصَا ِ‬
‫زن و همسرش ‪.‬‬

‫ن ُي ْغنِيهِ } به چه معناست ؟‬
‫ئ ّم ْنهُ ْم يَ ْومَ ِئذٍ شَأْ ٌ‬
‫ل ا ْمرِ ٍ‬
‫کلمه ( يغنيه ) در آيه ‪ 37‬سوره عبس { ِلكُ ّ‬
‫او را بسنده است يعنی مجالی برای او باقی نمی گذارد تا امکان و فرصت اين را داشته باشد به ديگران بپردازد ‪.‬‬

‫سفِرَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( مسفرة ) در آيه ‪ 38‬سوره عبس { وُجُو ٌه يَ ْومَ ِئذٍ مّ ْ‬
‫شادان وخندان ‪.‬‬

‫غبَ َرةٌ } به چه معناست ؟‬

‫عَليْهَا َ‬
‫کلمه (غبرة ) در آيه ‪ 40‬سوره عبس { وَوُجُو ٌه يَ ْومَ ِئذٍ َ‬
‫گرد و خاک برخواسته و در هوا پراکنده ‪.‬‬

‫کلمه ( قترة ) در آيه ‪ 41‬سوره عبس { تَرْهَ ُقهَا َقتَرَةٌ } به چه معناست ؟‬

‫ابر تيره وسياه ‪.‬‬

‫تکوير ‪:‬‬
‫س كُوّ َرتْ } به چه معناست ؟‬
‫شمْ ُ‬
‫کلمه ( کورت ) در آيه ‪ 1‬سوره تکوير { ِإذَا ال ّ‬
‫در هم پيچيده ‪.‬‬

‫کلمه ( انکدرت ) در آيه ‪ 2‬سوره تکوير { وَِإذَا النّجُو ُم انكَدَ َرتْ } به چه معناست ؟‬
‫فرو افتاده ‪.‬‬

‫سيّرَتْ } به چه معناست ؟‬
‫جبَالُ ُ‬
‫کلمه ( سيرت ) در آيه ‪ 3‬سوره تکوير { َوِإذَا الْ ِ‬
‫به حرکت انداخته شد ‪.‬‬

‫کلمات ( العشار ـ عطلت ) در آيه ‪ 4‬سوره تکوير { وَِإذَا ا ْلعِشَارُ عُطَّلتْ } به چه معناست ؟‬
‫العشار ‪ :‬جمع عشراء ‪ ،‬شترانی که ده ماه از آبستنی آنها گذشته است و نفيسترين چيز در پيش عربها بودند ‪.‬‬
‫عطلت ‪ :‬به حال خود رها شده ‪.‬‬
‫‪158‬‬
 ‫کلمه ( سجرت ) در آيه ‪ 6‬سوره تکوير { َوِإذَا ا ْلبِحَارُ سُجّرَتْ } به چه معناست ؟‬
‫سراسر آتش گرديد ‪.‬‬

‫سئِلَتْ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الموءودة ) در آيه ‪ 8‬سوره تکوير { َوِإذَا ا ْلمَوْؤُودَةُ ُ‬
‫دختر زنده بگور ‪.‬‬

‫طتْ } به چه معناست ؟‬
‫سمَاء كُشِ َ‬
‫کلمه ( کشطت ) در آيه ‪ 11‬سوره تکوير { وَِإذَا ال ّ‬
‫پوست کنده شد ‪.‬‬

‫جنّةُ أُزِْلفَتْ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أزلفت ) در آيه ‪ 13‬سوره تکوير { َوِإذَا الْ َ‬
‫نزديک گردانده شد ‪.‬‬

‫خنّسِ } به چه معناست ؟‬
‫س ُم بِا ْل ُ‬
‫کلمه ( الخنس ) در آيه ‪ 15‬سوره تکوير { فَلَ ُأقْ ِ‬
‫جمع خانس ‪ ،‬واپس روندگان ‪ .‬واپس ماندگان ‪.‬‬

‫جوَارِ ا ْل ُكنّسِ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( الجوار ) در آيه ‪ 16‬سوره تکوير { الْ َ‬
‫جمع جارية ‪ ،‬روندگان ‪ .‬سيارگان ‪.‬‬

‫س َعسَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( عسعس ) در آيه ‪ 17‬سوره تکوير { وَالّليْلِ ِإذَا عَ ْ‬
‫شب رو آورد و تاريک شد ‪.‬‬

‫صبْحِ ِإذَا َتنَفّسَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تنفس ) در آيه ‪ 18‬سوره تکوير { وَال ّ‬
‫نفس کشيد ‪ .‬دميدن گرفت ‪.‬‬

‫ش َمكِينٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( مکين ) در آيه ‪ 20‬سوره تکوير { ذِي قُوّةٍ عِندَ ذِي ا ْلعَرْ ِ‬
‫دارای مکانت و منزلت ‪.‬‬

‫ع ثَمّ َأمِينٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( مطاع ) در آيه ‪ 21‬سوره تکوير { مُطَا ٍ‬
‫فرمانروا ‪.‬‬

‫ضنِينٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( ضنين ) در آيه ‪ 24‬سوره تکوير { َومَا هُوَ عَلَى ا ْل َغيْبِ ِب َ‬
‫بخيل ‪.‬‬

‫شيْطَانٍ َرجِيمٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( رجيم ) در آيه ‪ 25‬سوره تکوير { َومَا هُ َو بِقَوْلِ َ‬
‫رانده شده و مطرود ‪.‬‬

‫انفطار ‪:‬‬
‫سمَاء انفَطَ َرتْ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( إنفطرت ) در آيه ‪ 1‬سوره انفطار { ِإذَا ال ّ‬
‫شکافته شد ‪.‬‬

‫ب ان َتثَرَتْ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( انتثرت ) در آيه ‪ 2‬سوره انفطار { وَِإذَا ا ْلكَوَاكِ ُ‬
‫پراکنده شد ‪.‬‬

‫کلمه ( فجرت ) در آيه ‪ 3‬سوره انفطار { وَِإذَا ا ْلبِحَا ُر ُفجّرَتْ } به چه معناست ؟‬

‫برجوشانده شدند ‪ .‬آب دريا ها به هم آميخته گرديد و منفجر گردانده شد ‪.‬‬

‫کلمه ( بعثرت ) در آيه ‪ 4‬سوره انفطار { وَِإذَا الْ ُقبُو ُر بُ ْعثِرَتْ } به چه معناست ؟‬
‫زير و رو گردانده شد ‪.‬‬

‫‪159‬‬
 ‫ك َفعَدََلكَ } به چه معناست ؟‬
‫سوّا َ‬
‫ك فَ َ‬
‫کلمه ( سواک ) در آيه ‪ 7‬سوره انفطار { اّلذِي خَلَ َق َ‬
‫تو را سر و سامان و نظم و نظام داده است ‪.‬‬

‫ل ُتكَ ّذبُونَ بِالدّينِ } به چه معناست ؟‬

‫ل بَ ْ‬
‫کلمه ( الدين ) در آيه ‪ 9‬سوره انفطار { كَ ّ‬
‫سزا و جزا ‪.‬‬

‫لْمْ ُر يَ ْو َمئِذٍ لِّ } به چه معناست ؟‬

‫شيْئاً وَا َ‬
‫ل َتمِْلكُ َنفْسٌ ّلنَ ْفسٍ َ‬
‫کلمه ( ل تملک ) در آيه ‪ 19‬سوره انفطار { يَوْ َم َ‬
‫قادر به انجام کاری نيست ‪ .‬نمی تواند ‪.‬‬

‫مطففين ‪:‬‬
‫طفّفِينَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( المطففين ) در آيه ‪ 1‬سوره مطففين { َويْلٌ لّ ْلمُ َ‬
‫کاهندگان ‪.‬‬

‫ستَ ْوفُونَ } به چه معناست ؟‬

‫س يَ ْ‬
‫کلمه ( اکتالوا ) در آيه ‪ 2‬سوره مطففين { اّلذِينَ ِإذَا ا ْكتَالُواْ عَلَى النّا ِ‬
‫با کيل و پيمانه خريدند و دريافت داشتند ‪.‬‬

‫سرُونَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( کالوهم ـ يخسرون ) در آيه ‪ 3‬سوره مطففين { وَِإذَا كَالُو ُهمْ أَو وّ َزنُوهُ ْم يُخْ ِ‬
‫کالوهم ‪ :‬برای مردم پيمودند ‪.‬‬
‫يخسرون ‪ :‬می کاهند ‪.‬‬

‫ن ِكتَابَ ال ُفجّارِ لَفِي سِجّينٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( سجين ) در آيه ‪ 7‬سوره مطففين { كَلّ إِ ّ‬
‫اسم خاص ديوان يا دفتر بايگانی نامه های اعمال بدکاران و بزهکاران است ‪.‬‬

‫ل ُم ْعتَدٍ َأثِيمٍ } به چه معناست ؟‬

‫ل كُ ّ‬
‫کلمه ( معتد ) در آيه ‪ 12‬سوره مطففين { َومَا ُي َكذّبُ بِهِ ِإ ّ‬
‫متجاوزی که از حد و مزر قانون عقل و شرع در می گذرد ‪.‬‬

‫کلمه ( أساطير ) در آيه ‪ 13‬سوره مطففين { ِإذَا ُتتْلَى عََليْ ِه آيَا ُتنَا قَالَ أَسَاطِيرُ الَْوّلِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع اسطورة ‪ ،‬افسانه ها ‪.‬‬

‫سبُونَ } به چه معناست ؟‬
‫ل بَلْ رَانَ عَلَى قُلُو ِبهِم مّا كَانُوا َيكْ ِ‬
‫کلمه ( ران ) در آيه ‪14‬سوره مطففين { كَ ّ‬
‫زنگار زد ‪ .‬زنگ زده کرد ‪.‬‬

‫لْبْرَارِ لَفِي عِّليّينَ } به چه معناست ؟‬

‫ن ِكتَابَ ا َ‬
‫کلمه ( عليين ) در آيه ‪ 18‬سوره مطففين { كَلّ إِ ّ‬
‫اسم خاص ديوان يا دفتر کل نامه های اعمال نيکان و نيکوکاران است ‪.‬‬

‫ختُومٍ } به چه معناست ؟‬
‫ق مّ ْ‬
‫ن مِن رّحِي ٍ‬
‫سقَوْ َ‬
‫کلمات ( رحيق ـ مختوم ) در آيه ‪ 25‬سوره مطففين { يُ ْ‬
‫رحيق ‪ :‬شراب خالص ‪.‬‬
‫مختوم ‪ :‬مهر شده ‪ .‬سر بسته ‪.‬‬

‫سكٌ َوفِي ذَِلكَ َف ْليَ َتنَافَسِ ا ْل ُمتَنَا ِفسُونَ } به چه‬

‫ختَامُ ُه مِ ْ‬
‫کلمات ( ختام ـ ليتنافس ) در آيه ‪ 26‬سوره مطففين { ِ‬
‫معناست ؟‬
‫ختام ‪ :‬مهر ‪ .‬دربند ‪.‬‬
‫ليتنافس ‪ :‬بايد که مسابقه بدهد و رقابت بکند و پيشی بگيرد ‪.‬‬

‫سنِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( مزاج ـ تسنيم ) در آيه ‪ 27‬سوره مطففين { َومِزَاجُ ُه مِن تَ ْ‬
‫مزاج ‪ :‬ممزوج ‪ .‬آميزه و آميخته ‪.‬‬
‫تسنيم ‪ :‬آبی که از بلندی فرو می ريزد ‪ .‬در اينجا اسم چشمه ای است در بهشت ‪.‬‬

‫کلمه ( يتغامزون ) در آيه ‪ 30‬سوره مطففين { وَِإذَا مَرّو ْا ِبهِ ْم َي َتغَامَزُونَ } به چه معناست ؟‬

‫‪160‬‬
‫از مصدر تغامز ‪ ،‬شرکت دسته جمعی در عيبجويی از کسی يا کسانی ‪ ،‬و تمسخر کردن با اشارات و سر و دست‬
‫و چشم و ابرو ‪.‬‬

‫کلمه ( فکهين ) در آيه ‪ 31‬سوره مطففين { وَِإذَا انقََلبُواْ ِإلَى أَهِْلهِمُ انقََلبُو ْا َف ِكهِينَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع فکه ‪ ،‬شادمان ‪ ،‬خوشحال و خندان ‪.‬‬

‫ل ثُوّبَ ا ْلكُفّا ُر مَا كَانُوا يَ ْفعَلُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( هل ثوب ) در آيه ‪ 36‬سوره مطففين { هَ ْ‬
‫آيا سزا و جزا داده شده اند ؟‬

‫انشقاق ‪:‬‬
‫شقّتْ } به چه معناست ؟‬
‫سمَاء ان َ‬
‫کلمه ( انشقت ) در آيه ‪ 1‬سوره انشقاق { ِإذَا ال ّ‬
‫شکافت ‪.‬‬

‫کلمات ( أذنت ـ حقت ) در آيه ‪ 2‬سوره انشقاق { وََأ ِذنَتْ لِ َرّبهَا وَحُقّتْ } به چه معناست ؟‬
‫أذنت ‪ :‬گوش فرا داد و فرمان برد ‪.‬‬
‫حقت ‪ :‬سزاوار و شايسته همين است ‪.‬‬

‫ض ُمدّتْ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( مدت ) در آيه ‪ 3‬سوره انشقاق { وَِإذَا الَْرْ ُ‬
‫کشيده و گسترده شد ‪.‬‬

‫ت مَا فِيهَا َوتَخَلّتْ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( ألقت ـ تخلت ) در آيه ‪ 4‬سوره انشقاق { وََألْقَ ْ‬
‫ألقت‪ :‬پرتاب کرد ‪ .‬بيرون افکند ‪.‬‬
‫تخلت ‪ :‬خالی گرديد ‪.‬‬

‫لقِيهِ } به چه‬
‫ك كَدْحًا َفمُ َ‬
‫ك كَادِحٌ إِلَى َرّب َ‬
‫کلمه ( کادح ـ کدحا ) در آيه ‪ 6‬سوره انشقاق { يَا َأّيهَا الِْنسَانُ ِإّن َ‬
‫معناست ؟‬
‫کادح ‪ :‬تلشگر رنجبر ‪.‬‬
‫کدحا ‪ :‬جد و جهد در کار همراه با رنج و تعب ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( لن يحور ) در آيه ‪ 14‬سوره انشقاق { ِإنّهُ ظَنّ أَن لّن يَحُورَ‬
‫باز نمی گردد ‪.‬‬

‫کلمه ( وسق ) در آيه ‪ 17‬سوره انشقاق { وَالّليْلِ َومَا وَسَقَ } به چه معناست ؟‬

‫فرا گرفت ‪ .‬جمع کرد ‪.‬‬

‫کلمه ( اتسق ) در آيه ‪ 18‬سوره انشقاق { وَالْ َقمَرِ ِإذَا اتّسَقَ } به چه معناست ؟‬
‫جمع گرديد ‪ .‬جمع و جور شد ‪.‬‬

‫طبَقٍ } به چه معناست ؟‬‫طبَقاً عَن َ‬

‫کلمه ( لترکبن ـ طبقا ) در آيه ‪ 19‬سوره انشقاق { َلتَ ْر َكبُنّ َ‬
‫لترکبن ‪ :‬قطعا حال به حال می گردد و احوال و اوضاع گوناگونی را پشت سر می گذاريد ‪.‬‬
‫طبقا ‪ :‬چيزی که مطابق با چيز ديگری است ‪ .‬در اينجا مراد حالت و مرتبت انسان ‪.‬‬

‫کلمه ( يوعون ) در آيه ‪ 23‬سوره انشقاق { وَالُّ أَعَْل ُم ِبمَا يُوعُونَ } به چه معناست ؟‬
‫نگاه می دارند ‪ .‬در ظرف دلها پنهان می نمايند ‪.‬‬

‫بروج ‪:‬‬
‫خدُودِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( الخدود ـ أصحاب الخدود ) در آيه ‪ 4‬سوره بروج { ُقتِلَ َأصْحَابُ الُْ ْ‬
‫الخدود ‪ :‬گودال مستطيلی شکلی در زمين ‪.‬‬
‫‪161‬‬
 ‫أصحاب الخدود ‪ :‬شکنجه گران کافر و بيرحمی بودند که در سرزمين يمن ‪ ،‬گودال ژرف و درازی را کندند و‬
‫در آن آتش زيادی را بر افروختند و ار مومنان خواستند که دست از ايمان خود بردارند ‪ .‬زمانی که با مقاومت‬
‫اين مومنان روبرو شدند انها را در آتش انداختند ‪.‬‬

‫کلمه ( قعود ) در آيه ‪ 6‬سوره بروج { ِإذْ هُمْ عََل ْيهَا ُقعُودٌ } به چه معناست ؟‬
‫جمع قاعد ‪ ،‬نشسته گان ‪.‬‬

‫حمِيدِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( ما نقموا ) در آيه ‪ 8‬سوره بروج { َومَا نَ َقمُوا ِم ْنهُمْ ِإلّ أَن يُ ْؤ ِمنُوا بِالِّ ا ْلعَزِيزِ الْ َ‬
‫انتقام نگرفتند ‪.‬‬

‫ج َهنّمَ وََلهُمْ‬
‫عذَابُ َ‬
‫ت ثُمّ لَ ْم َيتُوبُوا فََلهُمْ َ‬
‫کلمه ( فتنوا ) در آيه ‪ 10‬سوره بروج { إِنّ اّلذِينَ َف َتنُوا ا ْلمُ ْؤ ِمنِينَ وَا ْلمُ ْؤمِنَا ِ‬
‫حرِيقِ } به چه معناست ؟‬ ‫عذَابُ الْ َ‬
‫َ‬
‫شکنجه و آزار دادند تا از دين برگردند ‪.‬‬

‫شدِيدٌ } به چه معناست ؟‬
‫طشَ َرّبكَ لَ َ‬
‫ن بَ ْ‬
‫کلمه ( بطش ) در آيه ‪ 12‬سوره بروج { إِ ّ‬
‫تاخت بردن و يورش کردن ‪.‬‬

‫کلمه ( الودود ) در آيه ‪ 14‬سوره بروج { وَهُوَ ا ْل َغفُورُ ا ْل َودُودُ } به چه معناست ؟‬

‫بسيار دوستدارو با محبت و مودت ‪.‬‬

‫طارق ‪:‬‬
‫سمَاء وَالطّارِقِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الطارق ) در آيه ‪ 1‬سوره طارق { وَال ّ‬
‫مهمان شبانه ‪ .‬راه پيمای شی رو ‪ .‬در اينجا مراد ستارگانی است که شبانگاه پديدار می آيند ‪.‬‬

‫} به چه معناست ؟‬ ‫کلمه ( الثاقب ) در آيه ‪ 3‬سوره طارق { النّجْمُ الثّاقِبُ‬

‫سوراخ کننده ‪.‬‬

‫ق مِن مّاء دَافِقٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( دافق ) در آيه ‪ 6‬سوره طارق { خُلِ َ‬
‫جهنده ‪.‬‬

‫ج مِن َبيْنِ الصّلْبِ وَالتّرَائِبِ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( الصلب ـ الترائب ) در آيه ‪ 7‬سوره طارق { يَخْ ُر ُ‬
‫الصلب ‪ :‬استخوان پشت ‪ .‬ستون فقرات ‪.‬‬
‫الترائب ‪ :‬جمع تريبة ‪ ،‬استخوانهای سينه ‪.‬‬

‫جعِهِ َلقَادِرٌ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( رجع ) در آيه ‪ 8‬سوره طارق { ِإنّهُ عَلَى َر ْ‬
‫باز گرداندن ‪.‬‬

‫کلمات ( تبلی ـ السرائر ) در آيه ‪ 9‬سوره طارق { يَوْ َم ُتبْلَى السّرَائِ ُر } به چه معناست ؟‬
‫تبلی ‪ :‬مورد امتحان و آزمايش قرار می گيرد ‪ .‬نمايان و هويدا می شود ‪.‬‬
‫السرائر ‪ :‬جمع سريرة ‪ ،‬نهانيها و پنهانيها ‪.‬‬

‫سمَاء ذَاتِ الرّجْعِ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ذات الرجع ) در آيه ‪ 11‬سوره طارق { وَال ّ‬
‫برگرداننده ‪.‬‬

‫ص ْدعِ } به چه معناست ؟‬
‫ض ذَاتِ ال ّ‬
‫کلمه ( ذات الصدع ) در آيه ‪ 12‬سوره طارق { وَالَْ ْر ِ‬
‫شکفت بردار ‪.‬‬

‫کلمه ( الهزل ) در آيه ‪ 14‬سوره طارق { َومَا هُ َو بِا ْلهَ ْزلِ } به چه معناست ؟‬
‫ياوه و گزافه ‪ .‬شوخی و غير جدی ‪.‬‬

‫‪162‬‬
‫کلمات ( مهل ـ أمهل ـ رويدا ) در آيه ‪ 17‬سوره طارق { َف َمهّلِ ا ْلكَافِرِينَ َأ ْمهِ ْلهُمْ رُ َويْداً } به چه معناست ؟‬
‫مهل ‪ :‬مهلت بده ‪.‬‬
‫أمهل ‪ :‬مهلت بده ‪.‬‬
‫رويدا ‪ :‬کمی ‪ .‬اندکی ‪.‬‬

‫اعلی ‪:‬‬
‫کلمه ( قدر ) در آيه ‪ 3‬سوره اعلی { وَاّلذِي َقدّ َر َف َهدَى } به چه معناست ؟‬
‫اندازه گيری کرد ‪ .‬هر چيزی را به اندازه ای و به گونه ای بيافريد که متناسب با حال آن است ‪.‬‬

‫کلمه ( المرعی ) در آيه ‪ 4‬سوره اعلی { وَاّلذِي َأخْ َرجَ ا ْلمَرْعَى } به چه معناست ؟‬
‫چراگاه ‪.‬‬

‫غثَاء أَحْوَى } به چه معناست ؟‬

‫جعَلَهُ ُ‬
‫کلمه ( غثاء ) در آيه ‪ 5‬سوره اعلی { فَ َ‬
‫گياهان خشکيده و درهم ريخته ای که سيل آن را به کنار می اندازد ‪.‬‬

‫لْشْقَى } به چه معناست ؟‬
‫جّنبُهَا ا َ‬
‫کلمه ( يتجنبها ) در آيه ‪ 11‬سوره اعلی { َو َيتَ َ‬
‫به ترک آن خواهد گفت ‪.‬‬

‫حيَا َة ال ّدنْيَا } به چه معناست ؟‬

‫ل تُ ْؤثِرُونَ الْ َ‬
‫کلمه ( توثرون ) در آيه ‪ 16‬سوره اعلی { بَ ْ‬
‫ترجيح می دهيد ‪.‬‬

‫غاشيه ‪:‬‬
‫شيَةِ } به چه معناست ؟‬
‫حدِيثُ ا ْلغَا ِ‬
‫کلمه ( الغاشية ) در آيه ‪ 1‬سوره غاشيه { هَلْ َأتَاكَ َ‬
‫فرا گيرنده ‪.‬‬

‫شعَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( خاشعة ) در آيه ‪ 2‬سوره غاشيه { ُوجُو ٌه يَ ْو َمئِذٍ خَا ِ‬
‫خوار و زبون ‪.‬‬

‫طعَامٌ ِإلّ مِن ضَرِيعٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ضريع ) در آيه ‪ 6‬سوره غاشيه { ّليْسَ َل ُهمْ َ‬
‫ناگوارترين و تهوع آورترين گياه است و هيچ حيوانی نمی تواند آن را بچرد ‪.‬‬

‫ل ُيغْنِي مِن جُوعٍ } به چه معناست ؟‬

‫سمِنُ َو َ‬
‫کلمات ( ليسمن ـ ل يغنی ) در آيه ‪ 7‬سوره غاشيه { لَ يُ ْ‬
‫ليسمن ‪ :‬چاق و فربه نمی سازد ‪.‬‬
‫ليغنی ‪ :‬بی نياز نمی گرداند ‪.‬‬

‫ب مّوْضُوعَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( موضوعة ) در آيه ‪ 14‬سوره غاشيه { وََأكْوَا ٌ‬
‫نهاده شده ‪ .‬گذارده شده ‪.‬‬

‫ق مَصْفُوفَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( نمارق ـ مصفوفة ) در آيه ‪ 15‬سوره غاشيه { َو َنمَا ِر ُ‬
‫نمارق ‪ :‬جمع نمرقة ‪ ،‬بالشها ‪ .‬پشتيها ‪.‬‬
‫مصفوفة ‪ :‬رديف شده ‪.‬‬

‫ي َمبْثُوثَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( زرابی ـ مبثوثة ) در آيه ‪ 16‬سوره غاشيه { وَزَرَابِ ّ‬
‫زرابی ‪ :‬جمع زربية ‪ ،‬فرشهای عالی خوابدار که نرم و راحت و گرانبها و قيمتی است ‪.‬‬
‫مبثوثة ‪ :‬گسترده و پهن شده ‪.‬‬

‫فجر ‪:‬‬

‫‪163‬‬
 ‫سرِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( يسری ) در آيه ‪ 4‬سوره فجر { وَالّليْلِ ِإذَا يَ ْ‬
‫رهسپار می شود ‪ .‬ميرود و پايان می پذيرد ‪.‬‬

‫ل فِي ذَِلكَ َقسَمٌ ّلذِي حِجْرٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ذی حجر ) در آيه ‪ 5‬سوره فجر { َه ْ‬
‫عاقل ‪ .‬صاحب عقل و خرد ‪.‬‬

‫کلمه ( إرم ) در آيه ‪ 7‬سوره فجر { إِ َر َم ذَاتِ ا ْل ِعمَادِ } به چه معناست ؟‬

‫نام ديگر قوم عاد است ‪.‬‬

‫کلمه ( جابوا ) در آيه ‪ 9‬سوره فجر { َو َثمُودَ اّلذِينَ جَابُوا الصّخْ َر بِالْوَادِ } به چه معناست ؟‬
‫بريدند ‪ .‬نقب زدند ‪.‬‬

‫عذَابٍ } به چه معناست ؟‬
‫عَليْهِمْ َرّبكَ سَوْطَ َ‬
‫کلمات ( صب ـ سوط ) در آيه ‪ 13‬سوره فجر { فَصَبّ َ‬
‫صب ‪ :‬فرو ريخت ‪.‬‬
‫سوط ‪ :‬تازيانه ‪ .‬شلق ‪.‬‬

‫کلمه ( المرصاد ) در آيه ‪ 14‬سوره فجر { إِنّ َرّبكَ َلبِا ْلمِ ْرصَادِ } به چه معناست ؟‬
‫کمينگاه ‪.‬‬

‫کلمه ( قدر ) در آيه ‪ 16‬سوره فجر { وََأمّا ِإذَا مَا ا ْبتَلَ ُه فَ َقدَرَ عََليْهِ ِر ْزقَ ُه َفيَقُولُ َربّي أَهَانَنِ } به چه معناست ؟‬
‫تنگ کرد ‪ .‬کم کرد ‪.‬‬

‫سكِينِ } به چه معناست ؟‬
‫طعَامِ ا ْلمِ ْ‬
‫ل تَحَاضّونَ عَلَى َ‬
‫کلمه ( ل تحاضون ) در آيه ‪ 18‬سوره فجر { َو َ‬
‫همديگر را ترغيب و تشويق نمی کنند ‪.‬‬

‫کلمه ( التراث ) در آيه ‪ 19‬سوره فجر { َوتَ ْأكُلُونَ التّرَاثَ َأكْلً ّلمّا } به چه معناست ؟‬
‫ميراث ‪ .‬ترکه ‪.‬‬

‫جمّا } به چه معناست ؟‬
‫حبّا َ‬
‫حبّونَ ا ْلمَالَ ُ‬
‫کلمه ( جما ) در آيه ‪ 20‬سوره فجر { َوتُ ِ‬
‫فراوان ‪ .‬بسيار ‪.‬‬

‫ض َدكّا َدكّا } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( دکت ) در آيه ‪ 21‬سوره فجر { كَلّ ِإذَا ُدكّتِ الَْرْ ُ‬
‫درهم کوبيده شد و صاف و مسطح گرديد ‪.‬‬

‫حدٌ } به چه معناست ؟‬
‫ل يُوثِقُ َوثَاقَهُ َأ َ‬
‫کلمات ( ل يوثق ـ وثاق ) در آيه ‪ 26‬سوره فجر { َو َ‬
‫ليوثق ‪ :‬به بند نمی کشد ‪ .‬به غل و زنجير نمی بندد ‪.‬‬
‫وثاق ‪ :‬به بند کشيدن ‪.‬‬

‫بلد ‪:‬‬
‫ن فِي كَ َبدٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( کبد ) در آيه ‪ 4‬سوره بلد { لَ َقدْ خََل ْقنَا الِْنسَا َ‬
‫درد ورنج ‪ .‬مشقت و محنت ‪.‬‬

‫ت مَالً ّلبَداً } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( لبدا ) در آيه ‪ 6‬سوره بلد { َيقُولُ أَهَْل ْك ُ‬
‫انباشته و فراون ‪.‬‬

‫کلمه ( شفتين ) در آيه ‪ 9‬سوره بلد { وَِلسَاناً َوشَ َف َتيْنِ } به چه معناست ؟‬

‫مثنی شفة ‪ ،‬دو لب ‪.‬‬

‫جدَيْنِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( النجدين ) در آيه ‪ 10‬سوره بلد { وَ َهدَ ْينَاهُ النّ ْ‬
‫دو راه واضح و آشکار ‪ .‬مراد خير و شر است ‪.‬‬
‫‪164‬‬
 ‫حمَ ا ْلعَ َقبَةَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( ما اقتحم ـ العقبة ) در آيه ‪ 11‬سوره بلد { فَلَ ا ْقتَ َ‬
‫ما اقتحم ‪ :‬اقتحام ‪ ،‬به معنی بی باکانه دست بکار شدن و شجاعانه به کاری آغازيدن است ‪.‬‬
‫العقبة ‪ :‬گردنه ‪ .‬مراد گردنه نجات است که بر سر راه سعادت قرار دارد ‪.‬‬

‫کلمات ( فک ـ رقبة ) در آيه ‪ 13‬سوره بلد { َفكّ َر َقبَةٍ } به چه معناست ؟‬

‫فک ‪ :‬باز کردن ‪ .‬مراد آزاد کردن و رها ساختن است ‪.‬‬
‫رقبة ‪ :‬گردن ‪ .‬مراد برده و بنده است ‪.‬‬

‫س َغبَةٍ } به چه معناست ؟‬
‫طعَا ٌم فِي يَوْ ٍم ذِي مَ ْ‬
‫کلمه ( مسغبة ) در آيه ‪ 14‬سوره بلد { أَوْ إِ ْ‬
‫مراد بيشتر گرسنگی زمان قحطی و خشکسالی است ‪.‬‬

‫کلمه ( ذا مقربة ) در آيه ‪ 15‬سوره بلد { َيتِيمًا ذَا َمقْ َربَةٍ } به چه معناست ؟‬
‫دارای قرابت خويشاوندی ‪.‬‬

‫سكِينًا ذَا َمتْ َربَةٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( ذامتربة ـ متربة ) در آيه ‪ 16‬سوره بلد { أَ ْو مِ ْ‬
‫ذا متربة ‪ :‬خاک نشين ‪ .‬سخت درمانده و بيچاره ‪.‬‬
‫متربة ‪ :‬فقر شديد ‪ .‬خاک نشينی ‪.‬‬

‫صحَابُ ا ْلمَشَْأمَةِ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( أصحاب المشأمة ) در آيه ‪ 19‬سوره بلد { وَاّلذِينَ كَ َفرُوا بِآيَا ِتنَا ُهمْ أَ ْ‬
‫سمت چپيها ‪ .‬اهل شقاوت ‪.‬‬

‫صدَةٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( موصدة ) در آيه ‪ 20‬سوره بلد { عََل ْيهِ ْم نَا ٌر مّ ْؤ َ‬
‫در بسته ‪.‬‬
‫شمس ‪:‬‬
‫کلمه ( تلها ) در آيه ‪ 2‬سوره شمس { وَالْ َقمَرِ ِإذَا تَلَهَا } به چه معناست ؟‬
‫بدنبال آن برآمد ‪.‬‬

‫کلمه ( جلها ) در آيه ‪ 3‬سوره شمس { وَال ّنهَارِ ِإذَا جَلّهَا } به چه معناست ؟‬
‫جلوه گرش ساخت ‪.‬‬

‫ب مَن دَسّاهَا } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( دسی ) در آيه ‪ 10‬سوره شمس { َو َقدْ خَا َ‬
‫آلوده کرد ‪.‬‬

‫شقَاهَا } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( انبعث ) در آيه ‪ 12‬سوره شمس { ِإذِ ان َبعَثَ أَ ْ‬
‫برخاست ‪.‬‬

‫کلمات ( دمدم عليهم ـ سواها ) در آيه ‪ 14‬سوره شمس { َف َكذّبُو ُه َفعَ َقرُوهَا َف َد ْمدَمَ عََل ْيهِمْ َرّبهُم بِذَنبِهِ ْم َفسَوّاهَا }‬
‫به چه معناست ؟‬
‫بر آنان خشم گرفت ‪ .‬آنان را هلک و نابود کرد ‪.‬‬
‫سواها ‪ :‬ايشان را با خاک يکسان ساخت ‪.‬‬

‫ليل ‪:‬‬
‫شتّى } به چه معناست ؟‬
‫س ْع َيكُمْ لَ َ‬
‫کلمه ( شتی ) در آيه ‪ 4‬سوره ليل { إِنّ َ‬
‫جمع شتيب ‪ ،‬پراکنده ‪.‬‬

‫عنْهُ مَالُهُ ِإذَا تَ َردّى } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( تردی ) در آيه ‪ 11‬سوره ليل { َومَا ُي ْغنِي َ‬
‫پرت گرديد ‪ .‬سقوط کرد ‪.‬‬

‫‪165‬‬
 ‫کلمه ( تلظی ) در آيه ‪ 14‬سوره ليل { َفأَنذَ ْر ُتكُ ْم نَارًا تَلَظّى } به چه معناست ؟‬
‫شعله ور می شود ‪.‬‬

‫کلمه ( تولی ) در آيه ‪ 16‬سوره ليل { اّلذِي َكذّبَ َوتَوَلّى } به چه معناست ؟‬

‫پشت کرد ‪ .‬روی گردان شد ‪.‬‬

‫ضحی ‪:‬‬
‫کلمه ( سجی ) در آيه ‪ 2‬سوره ضحی { وَالّليْلِ ِإذَا سَجَى } به چه معناست ؟‬
‫آرميد ‪ .‬آرام يافت ‪.‬‬

‫غنَى } به چه معناست ؟‬
‫ل فَأَ ْ‬
‫جدَكَ عَائِ ً‬
‫کلمه ( عائل ) در آيه ‪ 8‬سوره ضحی { وَ َو َ‬
‫فقير و بی چيز ‪.‬‬

‫ل تَ ْقهَرْ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( ل تقهر ) در آيه ‪ 9‬سوره ضحی { فََأمّا ا ْل َيتِي َم فَ َ‬
‫خوار و زبون مدار ‪.‬‬

‫ل فَلَ َت ْنهَرْ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ل تنهر ) در آيه ‪ 10‬سوره ضحی { وََأمّا السّائِ َ‬
‫با خشونت مران ‪.‬‬

‫انشراح ‪:‬‬
‫ظهْ َركَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( أنقض ) در آيه ‪ 3‬سوره انشراح { اّلذِي أَنقَضَ َ‬
‫سنگينی کرده بود ‪.‬‬

‫ت فَانصَبْ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( فرغت ـ انصب ) در آيه ‪ 7‬سوره انشراح { فَِإذَا فَرَغْ َ‬
‫فرغت ‪ :‬فراغت يافتی ‪ .‬تمام شدی و بيکار ماندی ‪.‬‬
‫انصب ‪ :‬رنج ببر ‪ .‬آماده کوشيدن و سختی کشيدن در وظيفه ديگری باشد ‪.‬‬

‫ك فَارْغَبْ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( ارغب ) در آيه ‪ 8‬سوره انشراح { َوإِلَى َرّب َ‬
‫رغبت کن ‪ .‬علقمند شو ‪.‬‬

‫تين ‪:‬‬
‫کلمه ( االتين ) در آيه ‪ 1‬سوره تين { وَالتّينِ وَال ّز ْيتُونِ } به چه معناست ؟‬
‫انجير‬

‫کلمه ( طور سينين ) در آيه ‪ 2‬سوره تين { وَطُورِ سِينِينَ } به چه معناست ؟‬

‫اسم کوهی است که در صحرای سيناء قرار دارد و موسی عليه السلم در بالی آن به مناجات با خدا‬
‫می پرداخت ‪.‬‬

‫ن تَقْوِيمٍ } به چه معناست ؟‬
‫ن فِي َأحْسَ ِ‬
‫خلَ ْقنَا الِْنسَا َ‬
‫کلمه ( تقويم ) در آيه ‪ 4‬سوره تين { َل َقدْ َ‬
‫هيئت ‪ ،‬سيما ‪.‬‬

‫سفَلَ سَافِلِينَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( اسفل ) در آيه ‪ 5‬سوره تين { ُمّ َردَ ْدنَاهُ أَ ْ‬
‫پايين ترين ‪.‬‬

‫غيْ ُر َممْنُونٍ } به چه‬

‫جرٌ َ‬
‫عمِلُوا الصّالِحَاتِ َلهُمْ أَ ْ‬
‫کلمه ( غير ممنون ) در آيه ‪ 6‬سوره تين { إِنّ اّلذِينَ آ َمنُوا وَ َ‬
‫معناست ؟‬
‫‪166‬‬
 ‫ناگسيختنی ‪.‬‬
‫علق ‪:‬‬
‫صيَةِ } به چه معناست ؟‬
‫سفَعًا بِالنّا ِ‬
‫کلمات ( لنسفعًا ‪ -‬ناصيه ) در آيه ‪ 15‬سوره علق { َلّ َلئِن لّ ْم يَنتَهِ َلنَ ْ‬
‫لنسفعا ‪ :‬می گيريم و به شدت می کشيم ‪.‬‬
‫ناصيه ‪ :‬موی پيشانی ‪.‬‬

‫طئَةٍ } به چه معناست ؟‬
‫صيَ ٍة كَا ِذبَةٍ خَا ِ‬
‫کلمه ( خاطئه ) در آيه ‪ 16‬سوره علق { نَا ِ‬
‫بزهکار ‪.‬‬

‫س َن ْدعُ ال ّزبَا ِنيَةَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( الزبانية ) در آيه ‪ 18‬سوره علق { َ‬
‫به معنی هل دهندگان است ‪ ،‬پاسبانان را بدين نام ناميده اند چون ديگران را هل می دهند و ميرانند ‪ ،‬در اينجا‬
‫مراد فرشتگان مامور دوزخ است که دوزخيان را هل می دهند و می رانند ‪.‬‬
‫قدر ‪:‬‬
‫کلمه ( ليلة القدر ) در آيه ‪ 1‬سوره قدر { ِإنّا أَن َز ْلنَا ُه فِي َليْلَةِ الْ َقدْرِ } به چه معناست ؟‬
‫شب بزرگوار و ارزشمند ‪.‬‬

‫جرِ } به چه معناست ؟‬
‫حتّى مَطْلَعِ ا ْلفَ ْ‬
‫کلمه ( مطلع ) در آيه ‪ 5‬سوره قدر { سَلَمٌ هِيَ َ‬
‫طلوع ‪ ،‬دميدن ‪.‬‬
‫البينة ‪:‬‬
‫حتّى تَ ْأ ِت َيهُمُ ا ْل َبّينَةُ‬
‫کلمه ( منفکين ) در آيه ‪ 1‬سوره بينة { َل ْم َيكُنِ اّلذِينَ َكفَرُوا مِنْ أَهْلِ ا ْل ِكتَابِ وَا ْلمُشْ ِركِينَ مُن َفكّينَ َ‬
‫} به چه معناست ؟‬
‫به حال خود رها شدگان ‪.‬‬
‫زلزال ‪:‬‬
‫جتِ الَْرْضُ َأ ْثقَاَلهَا } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( اثقال ) در آيه ‪ 2‬سوره زلزال { وََأخْرَ َ‬
‫جمع ثقل ‪ ،‬بارهای سنگين ‪.‬‬

‫عمَاَلهُمْ } به چه‬
‫شتَاتاً ّليُرَوْا أَ ْ‬
‫صدُرُ النّاسُ أَ ْ‬
‫کلمات ( يصدر ‪ -‬اشتاتا ) در آيه ‪ 6‬سوره زلزال { يَ ْو َم ِئذٍ يَ ْ‬
‫معناست ؟‬
‫يصدر ‪ :‬بيرون می آيند ‪.‬‬
‫أشتاتا ‪ :‬جمع شتيت ‪ ،‬پراکنده ها ‪.‬‬
‫عاديات ‪:‬‬
‫ضبْحاً } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( العاديات ‪ -‬ضبحا ) در آيه ‪ 1‬سوره عاديات { وَا ْلعَا ِديَاتِ َ‬
‫العاديات ‪ :‬جمع عاديه ‪ ،‬اسبان تازنده ‪.‬‬
‫ضبحا ‪ :‬صدای نفس اسبان به هنگام دويدن ‪.‬‬

‫ت قَدْحاً } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( الموريات ‪ -‬قدحا ) در آيه ‪ 2‬سوره عاديات { فَا ْلمُو ِريَا ِ‬
‫الموريات ‪ :‬جمع موريه ‪ ،‬آتش افروزندگان با چخماق ‪ ،‬مراد توليد کنندگان جرقه ها است ‪.‬‬
‫قدحا ‪ :‬زدن سنگ چخماق به يگديگر برای توليد جرقه ‪.‬‬

‫صبْحاً } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( المغيرات ) در آيه ‪ 3‬سوره عاديات { فَا ْل ُمغِيرَاتِ ُ‬
‫جمع مغيره ‪ ،‬يورش برندگان ‪ ،‬هجوم کنندگان ‪.‬‬

‫‪167‬‬
 ‫کلمات ( اثرن ‪ -‬نفعا ) در آيه ‪ 4‬سوره عاديات { َفَأثَرْنَ بِ ِه نَقْعاً } به چه معناست ؟‬
‫أثرن ‪ :‬برانگيختند ‪.‬‬
‫نفعا ‪ :‬گرد و غبار ‪.‬‬

‫کلمه ( کنود ) در آيه ‪ 6‬سوره عاديات { إِنّ الِْنسَانَ لِ َربّهِ َل َكنُودٌ } به چه معناست ؟‬
‫کفران نعمت کننده ‪ ،‬ناسپاس ‪ ،‬حق ناشناس ‪.‬‬

‫کلمه ( بعثر ) در آيه ‪ 9‬سوره عاديات { وَِإذَا ا ْل ُقبُو ُر ُب ْعثِرَتْ } به چه معناست ؟‬

‫بيرون آورده شده و زنده گرديده شده ‪.‬‬

‫صدُورِ } به چه معناست ؟‬
‫ل مَا فِي ال ّ‬
‫کلمه ( حصل ) در آيه ‪ 10‬سوره عاديات { َوحُصّ َ‬
‫بدست آورده شده ‪ ،‬جمع گرديد ‪.‬‬
‫قارعة ‪:‬‬
‫کلمه ( القارعة ) در آيه ‪ 1‬سوره قارعة { ا ْلقَارِعَةُ } به چه معناست ؟‬
‫کوبنده ‪ .‬مصيبت سخت و بزرگ را ميگويند ‪.‬‬

‫س كَالْ َفرَاشِ ا ْل َمبْثُوثِ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( الفراش ـ المبثوث ) در آيه ‪ 4‬سوره قارعة { يَوْ َم َيكُونُ النّا ُ‬
‫الفراش ‪ :‬پروانه ‪.‬‬
‫المبثوث ‪ :‬پراکنده ‪.‬‬

‫ل كَا ْل ِعهْنِ ا ْلمَنفُوشِ } به چه معناست ؟‬

‫جبَا ُ‬
‫کلمات ( العهن ـ المنفوش ) در آيه ‪ 5‬سوره قارعة { َو َتكُونُ الْ ِ‬
‫العهن ‪ :‬پشم ‪ .‬پشم رنگ شده ‪.‬‬
‫المنفوش ‪ :‬زده شده ‪ .‬حلجی شده ‪.‬‬

‫کلمه ( أم ـ هاوية ) در آيه ‪ 9‬سوره قارعة { َفُأمّهُ هَا ِويَةٌ } به چه معناست ؟‬

‫أم ‪ :‬مادر ‪ .‬برای ريشخند است ‪ .‬مراد مأوی و جايگاه است ‪.‬‬
‫هاوية ‪ :‬پرتگاه و محل سقوط اشياء بدان ‪.‬‬

‫کلمه ( حامية ) در آيه ‪ 11‬سوره قارعة { تَصْلَى نَاراً حَا ِميَةً } به چه معناست ؟‬
‫بسيار گرم و سوزان ‪.‬‬

‫تکاثر ‪:‬‬
‫کلمه ( التکاثر ) در آيه ‪ 1‬سوره تکاثر { أَ ْلهَاكُمُ ال ّتكَاثُرُ } به چه معناست ؟‬
‫مسابقه افزودن طلبی در اموال و اولد ‪ ،‬و مباهات بدان ‪.‬‬

‫کلمه ( لترون ) در آيه ‪ 6‬سوره تکاثر { َلتَرَوُنّ الْجَحِيمَ } به چه معناست ؟‬

‫قطعا و حتما خواهيد ديد ‪.‬‬

‫عصر ‪:‬‬
‫عمِلُوا الصّالِحَاتِ َوتَوَاصَوْا بِا ْلحَقّ َوتَوَاصَوْا‬
‫کلمه ( تواصوا ) در آيه ‪ 3‬سوره عصر { ِإلّ اّلذِينَ آ َمنُوا وَ َ‬
‫صبْرِ } به چه معناست ؟‬
‫بِال ّ‬
‫همديگر را سفارش کردند ‪.‬‬

‫همزة ‪:‬‬
‫کلمات ( همزة ـ لمزة ) در آيه ‪ 1‬سوره همزة { َويْلٌ ّلكُلّ ُهمَزَةٍ ّلمَزَةٍ } به چه معناست ؟‬
‫همزة ‪ :‬بسيار عيبجو ‪.‬‬
‫‪168‬‬
 ‫لمزة ‪ :‬بسيار طعنه زن ‪.‬‬

‫ن مَالَهُ َأخَْلدَهُ } به چه معناست ؟‬

‫سبُ أَ ّ‬
‫کلمه ( أخلده ) در آيه ‪ 3‬سوره همزة { يَحْ َ‬
‫او را جاودانگی داده است ‪ .‬وی را سرمدی کرده است ‪.‬‬

‫طمَةِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمات ( لينبذن ـ الحطمة ) در آيه ‪ 4‬سوره همزة { كَلّ َليُن َبذَنّ فِي الْحُ َ‬
‫لينبذن ‪ :‬قطعا و مسلما پرت می گردد و فرو انداخته می شود ‪.‬‬
‫الحطمة ‪ :‬بسيار در هم شکننده و خرد کننده ‪.‬‬

‫کلمه ( الموقدة ) در آيه ‪ 6‬سوره همزة { نَارُ الِّ ا ْلمُو َقدَةُ } به چه معناست ؟‬
‫الموقدة ‪ :‬فروزان ‪ .‬بر افروخته ‪.‬‬
‫لْ ْفئِدَةِ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الفئدة ) در آيه ‪ 7‬سوره همزة { اّلتِي تَطّلِعُ عَلَى ا َ‬
‫جمع فواد ‪ ،‬دلها ‪.‬‬

‫ع َمدٍ ّم َمدّدَةٍ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( عمد ـ ممدة ) در آيه ‪ 9‬سوره همزة { فِي َ‬
‫عمد ‪ :‬جمع عمود ‪ ،‬ستونها ‪.‬‬
‫ممددة ‪ :‬دراز ‪.‬‬

‫فيل ‪:‬‬
‫کلمه ( سجيل ) در آيه ‪ 4‬سوره فيل { تَ ْرمِيهِم بِحِجَارَ ٍة مّن سِجّيلٍ } به چه معناست ؟‬
‫گل متحجر ‪ ،‬سنگ گل ‪.‬‬

‫ف مّ ْأكُولٍ } به چه معناست ؟‬
‫جعََلهُ ْم َكعَصْ ٍ‬
‫کلمات( عصف ـ مأکول ) در آيه ‪ 5‬سوره فيل { َف َ‬
‫عصف ‪ :‬برگ گندم و جو و غيره ‪.‬‬
‫مأکول ‪ :‬آفت زده و کرم خورده ‪ .‬خورده شده ‪ .‬جويده شده و از دهان حيوان افتاده ‪.‬‬

‫قريش ‪:‬‬
‫ف قُ َريْشٍ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( ليلف ) در آيه ‪ 1‬سوره قريش { لِِيلَ ِ‬
‫به خاطر الفت دادن و خو گر شدن ‪.‬‬

‫ماعون ‪:‬‬
‫کلمه ( يدع ) در آيه ‪ 2‬سوره ماعون { َفذَِلكَ اّلذِي َيدُعّ ا ْل َيتِيمَ } به چه معناست ؟‬
‫سخت می راند و با خشونت طرد می کند ‪.‬‬

‫سكِينِ } به چه معناست ؟‬
‫طعَامِ ا ْلمِ ْ‬
‫ل يَحُضّ عَلَى َ‬
‫کلمه ( ليحض ) در آيه ‪ 3‬سوره ماعون { َو َ‬
‫تشويق و ترغيب نمی کند ‪.‬‬

‫ل ِتهِمْ سَاهُونَ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( ساهون ) در آيه ‪ 5‬سوره ماعون { اّلذِينَ هُمْ عَن صَ َ‬
‫جمع ساهی ‪ ،‬از ماده سهو ‪ ،‬بی خبران و غافلن ‪.‬‬

‫کلمه ( يرائون ) در آيه ‪ 6‬سوره ماعون { اّلذِينَ هُ ْم يُرَاؤُونَ } به چه معناست ؟‬

‫ريا کاری می کنند ‪ .‬خود نمايی و تظاهر می کنند ‪.‬‬

‫کلمه ( الماعون ) در آيه ‪ 7‬سوره ماعون { َويَ ْم َنعُونَ ا ْلمَاعُونَ } به چه معناست ؟‬

‫وسايل ناچيز منزل ‪ ،‬از قبيل ‪ :‬ديگ ‪ ،‬کلنگ ‪ ،‬کبريت ‪ ،‬آب ‪ ،‬نمک ‪ ،‬و ‪...‬‬

‫کوثر ‪:‬‬
‫‪169‬‬
 ‫ط ْينَاكَ ا ْلكَ ْوثَرَ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الکوثر ) در آيه ‪ 1‬سوره کوثر { ِإنّا أَعْ َ‬
‫مبالغه در کثرت است ‪ ،‬يعنی خير و خوبی بی نهايت فراوان ‪.‬‬

‫صلّ لِ َرّبكَ وَانْحَرْ } به چه معناست ؟‬

‫کلمه ( انحر ) در آيه ‪ 2‬سوره کوثر { فَ َ‬
‫قربانی کن ‪.‬‬

‫لْ ْبتَرُ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( شانیء ـ البتر ) در آيه ‪ 3‬سوره کوثر { إِنّ شَا ِن َئكَ هُوَ ا َ‬
‫شانیء ‪ :‬دشمن کينه توز ‪ .‬از مصدر شنآن به معنی کينه توزی ‪.‬‬
‫البتر ‪ :‬بی نام و نشان ‪ .‬بی خير و برکت ‪.‬‬

‫کافرون ‪:‬‬

‫نصر ‪:‬‬
‫ن فِي دِينِ الِّ َأفْوَاجاً } به چه معناست ؟‬
‫س يَدْخُلُو َ‬
‫کلمه ( أفواجا ) در آيه ‪2‬سوره نصر { َورََأيْتَ النّا َ‬
‫فوج فوج ‪ .‬دسته دسته ‪.‬‬

‫مسد ‪:‬‬
‫کلمه ( تبت ) در آيه ‪ 1‬سوره مسد { َتبّتْ َيدَا َأبِي َلهَبٍ َوتَبّ } به چه معناست ؟‬
‫هلک شد ‪ .‬نابود گرديد ‪.‬‬

‫طبِ } به چه معناست ؟‬
‫حمّالَةَ الْحَ َ‬
‫کلمه ( الحطب ) در آيه ‪ 4‬سوره مسد { وَامْرََأتُهُ َ‬
‫هيزم ‪.‬‬

‫سدٍ } به چه معناست ؟‬
‫ل مّن مّ َ‬
‫حبْ ٌ‬
‫) در آيه ‪ 5‬سوره مسد { فِي جِيدِهَا َ‬ ‫کلمات ( جيد ـ مسد‬
‫جيد ‪ :‬گردن ‪.‬‬
‫مسد ‪ :‬رشته به هم تابيده از ليف خرما و غيره ‪.‬‬

‫اخلص ‪:‬‬
‫ص َمدُ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( الصمد ) در آيه ‪ 2‬سوره اخلص { الُّ ال ّ‬
‫سرور واليی که برای رفع حوائج و دفع مصائب ‪ ،‬تنها به او رو کنند ‪.‬‬

‫حدٌ } به چه معناست ؟‬
‫کلمه ( کفوًا ) در آيه ‪ 4‬سوره اخلص { وََل ْم َيكُن لّ ُه كُفُواً أَ َ‬
‫همتا ‪ ،‬همگون ‪.‬‬
‫فلق ‪:‬‬
‫کلمه ( فلق ) در آيه ‪ 1‬سوره فلق { قُلْ أَعُو ُذ بِرَبّ الْفََلقِ } به چه معناست ؟‬
‫سپيده دم ‪.‬‬

‫کلمات ( غاسق – وقب ) در آيه ‪ 3‬سوره فلق { قُلْ أَعُو ُذ بِرَبّ الْفََلقِ } به چه معناست ؟‬
‫غاسق ‪ :‬شب تاريک ‪.‬‬
‫وقب ‪ :‬فرا رسيد و فرا پوشيد ‪.‬‬

‫ت فِي ا ْلعُ َقدِ } به چه معناست ؟‬

‫کلمات ( النفاثات ‪ -‬العقد ) در آيه ‪ 4‬سوره فلق { َومِن شَرّ النّفّاثَا ِ‬
‫النفاثات ‪ :‬جمع نفاثه ‪ ،‬دمندگان ‪ ،‬دميدن در گره ‪ ،‬کنايه از افسون و جادو است ‪.‬‬
‫‪170‬‬
 ‫العقد ‪ :‬جمع عقده ‪ ،‬گره ها ‪.‬‬
‫الناس ‪:‬‬
‫خنّاسِ } به چه معناست ؟‬
‫سوَاسِ ا ْل َ‬
‫شرّ الْوَ ْ‬
‫کلمه ( الخناس ) در آيه ‪ 4‬سوره ناس { مِن َ‬
‫واپس رونده ‪ ،‬يعنی موجودی است که برای گول زدن شخص به سراغ شخص می آيد ولی همان که آن فرد برای‬
‫نبرد با او از خدا ياری خواست شکست می خورد و واپس می کشد و ميدان را خالی می کند و در انتظار‬
‫فرصت بعدی می ماند ‪.‬‬

‫‪171‬‬