ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

Α΄ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
<<Οι πρώτες μέρες σε ένα σχολείο>>
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ
 Επικοινωνία είναι η ανταλλαγή μηνυμάτων(ιδεών,πληροφοριών,γνώσεων κλπ)μεταξύ δύο ή
περισσότερων ανθρώπων.
Βασικά συστατικά της επικοινωνίας είναι:
 ο πομπός:αυτός που εκπέμπει το μήνυμα(π.χ ο ομιλητής ή ο συγγραφέας)
 ο δέκτης:αυτός που δέχεται το μήνυμα(π.χ ο ακροατής ή ο αναγνώστης)
 το μήνυμα:κάθε ιδέα,πληροφορία,σκέψη,ερώτηση,απάντηση κλπ)
 ο κώδικας:σύστημα σημείων,σημάτων ή συμβόλων που έχουν ορισμένες αρχές και κανόνες(π.χ
γλωσσικός κώδικας,μουσικός κώδικας,σήματα Μορς)
 Η γλωσσική επικοινωνία διακρίνεται σε γραπτή και προφορική

Συνοψίζοντας:πομπός→ κωδικοποιημένο μήνυμα→ δέκτης(αποκωδικοποιεί το μήνυμα)

ΘΕΩΡΙΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ
Είδη προτάσεων ανάλογα με τα συστατικά τους
 Πρόταση είναι το μεγαλύτερο σύνολο λέξεων που είναι γραμματικά οργανωμένο,δηλαδή οι
λέξεις δεν παρατίθενται τυχαία η μία δίπλα στην άλλη,αλλά ακολουθούν συγκεκριμένους
κανόνες.
 Οι προτάσεις ανάλογα με τα δομικά συστατικά τους(τα στοιχεία απο τα οποία
αποτελούνται)διακρίνονται σε τέσσερα είδη →απλές,ελλειπτικές,επαυξημένες,σύνθετες.
Ειδικότερα:
 Απλή ονομάζεται η πρόταση που έχει ολοκληρωμένο νόημα και αποτελείται μόνο από τα
βασικά όρους,δηλαδή ρήμα,υποκείμενο,αντικείμενο ή κατηγορούμενο.
Οι απλές προτάσεις έχουν ολοκληρωμένο νόημα,απαντούν στις ερωτήσεις <<ποιος>>και <<τι>>,και
δεν μπορεί να αφαιρεθεί κανένα συστατικό τους χωρίς να αλλοιωθεί το νοημά τους.
Μια απλή πρόταση μπορεί να έχει τις εξής μορφές:
 Υποκείμενο＋Ρήμα( π.χ Οι μαθητές φωνάζουν.)
 Υποκέιμενο＋Ρήμα＋Αντικείμενο(π.χ Τα παιδιά παίζουν κρυφτό.)
 Υποκείμενο＋Ρήμα＋Αντικείμενο(άμεσο)＋Αντικείμενο(έμμεσο) (π.χ Ο καθηγητής
απαγόρευσε την άσκηση στα παιδιά.)
 Υποκείμενο＋Ρήμα＋Κατηγορούμενο( π.χ Ο καθηγητής είναι αυστηρός.)
 Υποκείμενο＋Ρήμα＋Αντικείμενο＋Κατηγορούμενο(του αντικειμένου( πχ Οι μαθητές
θεωρούν το μάθημα βαρετό.)

 Ελλειπτική ονομάζεται η πρόταση που της λείπει ένας ή περισσότεροι όροι,οι οποίοι όμως
εννοούνται εύκολα από τα συμφραζόμενα.

 π.χ Δωρεάν είσοδος(ενν. η είσοδος είναι δωρεάν)

Δεν πεινάω(ενν. Εγώ δεν πεινάω)
Εσύ είσαι εργατικός,εγώ δεν είμαι(ενν. Εσύ είσαι εργατικός,εγώ δεν είμαι εργατικός)

 Επαυξημένη ονομάζεται η πρόταση που,εκτός από τους κύριους όρους,έχουν κάποια επιπλέον
στοιχεία,τους προσδιορισμούς(επίθετα,ουσιαστικά,επιρρήματα,ουσιαστικά που συνοδεύονται
από προθέσεις,δευτερεύουσες προτάσεις)

 π.χ Τα παιδιά παίζουν ποδόσφαιρο στην αυλή του σχολείου.

Αύριο θα γράψουμε διαγώνισμα στο μάθημα των αρχαίων.
 Σύνθετη ονομάζεται η πρόταση που έχει περισσότερα από ένα υποκέιμενα,αντικείμενα ή
κατηγορούμενα.

 π.χ Η Μαρία και η Ελένη είναι φίλες.(2 υποκείμενα)

Ο Γιώργος αγόρασε τετράδια και μολύβια.(2 αντικείμενα)
Ο διευθυντής του σχολείου μας είναι αυστηρός και τυπικός.(2 κατηγορούμενα)

ΠΡΟΣΟΧΗ!!!
 Σε μία σύνθετη πρόταση τα περισσότερα από ένα υποκείμενα ή αντικείμενα ή κατηγορούμενα
έιτε χωρίζονται μεταξύ τους με κόμμα είτε συνδέονται με κάποιον σύνδεσμο(συνήθως το και)
 Όταν σε μία σύνθετη πρόταση λέμε<<περισσότερα από ένα αντικείμενα>>,εννοούμε
αντικείμενα του ίδιου είδους(άμεσα ή έμμεσα)
 Μια σύνθετη πρόταση μπορεί να είναι συγχρόνως και επαυξημένη(πχ Γονείς και δάσκαλοι
παρακολούθησαν με ενδιαφέρον την παράσταση των μαθητών).