Filipino 9 Q2 Modyul 1

9
Filipino
Kwarter 2 – Modyul 1:
Tanka at Haiku: Tula ng Japan
Filipino – Baitang 9
Kwarter 2 – Modyul 1: Tanka at Haiku: Tula ng Japan
Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan
muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito
ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay
ang pagtakda ng kaukulang bayad.
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name,
tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay
nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang
makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at
mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anumang gamit maliban sa modyul na ito ay
kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.
Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang
paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
Panrehiyong Direktor: Gilbert T. Sadsad

Kawaksing Panrehiyong Direktor: Ronelo Al K. Firmo
Mga Bumuo ng Modyul
Manunulat: Cristina B. Leaňo

Alenne R. Mera
Francel Aira E. Lasquite
Shiena J. Barrameda
Editor: Maricris B. Elep
Aimee B. Gerona
Tagasuri ng Nilalaman: Elisa E. Rieza
Gumuhit ng Larawan: Shiena J. Barrameda
Tagalapat: Oliver D. Merciales; Brian Navarro
Paunang Salita
Bilang tugon sa makabagong tunguhin sa pagkatuto ay binuo ang serye ng
modyul na ito. Nilalaman nito ang mga lubhang mahahalagang kasanayang
pampagkatuto o Most Essential Learning Competencies (MELC) sa ilalim ng
kasalukuyang kalagayan ng edukasyon. Upang matugunan ang hamong kinakaharap
sa edukasyon, kalusugan at kaligtasan malaking tulong ang modyul na ito sa patuloy
na pag-aaral ng kabataan sa loob at labas ng paaralan sa pakikipagtulungan ng mga
magulang at tagagabay
Inaasahan na ang modyul na ito ay higit na makatutulong sa paglinang ng
kasanayan at kakayahan ng mga mag-aaral.
Para sa Tagagabay:
Upang lalong kagiliwan ng mag-aaral at maging kapaki-
pakinabang ang modyul na ito, tiyaking makapagbigay ng oryentasyon
sa mga mag-aaral, magulang, o sinomang miyembro ng pamilya kung
paano gagamitin at iingatan ang modyul na ito.
Ipabatid na kailangang magkaroon ng sariling sagutang papel
ang bawat mag-aaral para sa paunang pagsubok, mga gawain sa bawat
bahagi at panapos na pagsubok. Kung tapos nang sagutin ang modyul
na ito, ipaalala sa mag-aaral na kaagad itong ibalik sa guro para sa
kaukulang tunguhin.
Para sa mag-aaral:
Inihanda ang modyul na ito para sa iyo. Kailangan mong sundin
At saguting mag-isa ang mga gawaing nasa loob nito. Huwag kang
mag-alala, kayang-kaya mo ito. Tiniyak kong matutuwa ka habang
natututo.
Ingatan mo ang modyul na ito. Huwag mong susulatan at
iwasang mapunit ang mga pahina. Gumamit ka ng sagutang papel o
ang iyong kuwaderno. Sige, simulan na natin!
ii
Aralin 1 : NapaTanHaik
Panimula
Ang gara mo naman ngayong araw, Shout out sayo kasi natapos mo ang unang
kwarter nang mahusay. Nasa ikalawang kwarter na tayo.
Mahilig ka bang makinig ng mga tula? Kung oo ang sagot mo, tiyak na
kagigiliwan mo rin ang aralin na ito. Ang tula na pag-aaralan natin ngayon ay
kakaiba sa karaniwang sukat at tugma at ito ay nagsimula sa bansang Japan.
Ang aralin na ito ay pinamagatan kong NaPaTanHaik sa maiksi pero sa mas

mahaba ang ibig sabihin lang nito ay Nasusuri ang tono ng Pagbigkas ng
napakinggang Tanka at Haiku.
Tara simulan na nating mag-aral ng NaPaTanHaik.
Layunin:
Sa aralin na ito, inaasahan na nasusuri mo ang tono ng pagbigkas ng
napakinggang tanka at haiku.
Talasalitaan
May mga salitang ginagamit sa pangungusap na minsan ay naiiba ang

kahulugan. Tulad ng mga salitang may salungguhit na ginamit sa pangungusap sa
ibaba.
Mahalagang masuri ang tono ng pagbigkas ng

napakinggang tanka at haiku upang lubusan itong
maunawaan.
* Masuri - na ang ibig sabihin ay siyasatin
* Tono - ito ay nangangahulugang damdamin
* Pagbigkas - tamang diin at tono ng salita
* Napakinggan - matamang pakikinig sa kahulugang
nais iparating o ipabatid ng nagsasalita
Haiku - Ito ay maikling tula na gumagamit ng tatlong

linya at 5/7/5 na pantig.
Pinagkuhaan: Janna, Tanka - Katulad ng Haiku, ang Tanka ay sumusunod
“Nalanta: Isang Koleksyon sa 5/7/5 na pantig, ngunit, gumagamit ito ng dalawa
ng mga haiku at tanka” pang linya para maging 5/7/5/7/7.
1
Panimulang Pagsubok
Ano ba ang alam mo na sa ating aralin, subukin mo nga?
PAALALA: Ang araling ito ay nangangailangan ng mga kagamitan katulad ngg radio,
cellphone, television o anumang kagamitan sa pakikinig, kung wala man ng kahit
anumang kagamitan mula sa nabanggit, maaari ding ipabasa sa tagagabay,
kapamilya o kahit sinong maaaring makatulong sa mag-aaral.
Panuto: Pakinggan ang pagbigkas ng tanka at haiku sa

https://www.youtube.com/watch?v=ign8Wjl4X8Q . Sagutin ang mga katanungan
sa loob ng kahon batay sa iyong napakinggan. Gawin ito sa iyong kuwaderno.
Anong tono ang nangibabaw sa napakinggang pagbigkas ng tanka at haiku?

Patunayan ang sagot.
Sa iyong napakinggan, paano binigkas ang tanka at Haiku?

O, di ba kayang-kaya mong suriin ang tono ng pagbigkas ng napakinggang

tula.
Halika, may inihanda pa akong Tanka at Haiku para sa iyo na magpapayaman

sa iyong kaalaman.
Mga Gawain sa Pagkatuto
Ipabigkas mo ito sa iyong Ina, Ama, Kapatid na marunong bumasa o kahit sinumang
maaring makatulong saiyo upang mapakinggan mo ang mga inihanda kong tanka at
haiku.
Basahin mo.
Ipabigkas sa iyong ama: Naku! gabi na

Dapat tulog na ako
Sa bukas naman
Ano ang tono ng pagbigkas? Magaling! Ang tono po sa pagbigkas ay

Naibigay ba ang angkop na tono may pag-aalala, opo, nabigkas
sa pagbigkas na ginawa? ang haiku nang may pag- aalala.
2
Ipabigkas sa iyong ina: Wala nang iba
Ikaw lamang, Sinta ko
Ang nasa puso
Olrayt! Nabigkas ba ito ng tama habang

ikaw ay nakikinig?
Palakpakan mo ang iyong ina.
Para sa iyong kapatid/mga kapatid na marunong ng magbasa
Ang kabataan
Ay pag-asa ng bayan
Dapat ingatan
‘Di binabale wala
Upang may mapapala
Nabigkas ba ito ng tama habang Wow!

ikaw ay nakikinig?
Ang husay ng iyong mga kapatid!
Isa sa mga makrong kasanayan na nililinang sa mga mag-aaral ay ang

pakikinig. Sa panahon ng pakikinig natututo tayong magsuri, sa pagsusuri dito
natin madalas napagtatanto kung tama o mali ang pagbigkas o ang pagbibigay ng
artikulasyon sa mga letra at salita na kanilang bibigkasin.
Tama. Nagustuhan mo ba ang pakikinig sa iyong

kapamilya habang kanilang binibigkas ang
Ma-emosyon ang tanka at haiku na laan para sa kanila?
kanilang pagbigkas
Sa pagsusuri sa tono ng isang tanka o haiku marapat na ang isang manunuri

ay may sapat na kaalaman sa nasabing gawain. Ito ay hindi nangangailangan ng
masyadong malawak na kaalaman. Sapat lamang na makaka-agapay upang lubos
mong magawa ang isang pagsusuri.
Nasuri mo ba ang tono ng mga Mahusay!

tanka at haiku na binigkas ng
iyong kapamilya? Ibig sabihin sapat na kaalamang mong
taglay sa pagsusuri.
Ang pagsusuri ay ang pag-aanalisa o pag-oobserba upang mapag-aralan at

mabigyang kasagutan ang problema. Dito hinihimay ang paksa sa maliliit na bahagi
upang maunawaan nang mainam ang bawat detalyeng nakapaloob dito. Kalimitan
itong ginagamit sa siyentipikong pamamaraan at pang akademiko. Maaari ring
gamitin kahit sa simpleng pagoobserba gamit ang limang pandama.
3
Pinagkunan: Danicaparra, “Pagsusuri”
Tama! Ano kaya ang kahulugan

pagsusuri?
Ito ay pag-oobserba o pag-aanalisa.
Ang kahalagahan ng pagsusuri ay upang malaman mo ang ibig sabihin ng

binabasa mo o akdang pinakikinggan mo upang lubos mo itong maunawaan.
Tama!
Mahalaga ba ang magsuri?
Nalalaman natin dito ang ibig sabihin ng

akda pati tono ng akda.
Tama! Ano ang ibig sabihin ng tono?

Ito ang aliw-iw sa pagbabasa.
Tono - Ito ang taas-baba na iniuukol sa pagkabigkas ng pantig ng isang salita upang
higit na maging mabisa ang pakikipag-usap natin sa ating kapuwa. Ang
pagsasalita ay tulad ng musika na may tono, may bahaging mababa, katamtaman,
mataas na mataas na tono.
Pinagkunan: Asignaturang Filipino, “Tono.”
Ang tono ay pagtaas o pagbaba ng boses

Ano kaya ang kahulugan ng
kapag bumibigkas. Ang tono ay
tono?
madalas nating marinig sa mga awitin
na kung tawagin ay himig.
Maari rin namang gamitin ang tono bilang identidad, pagkatao o

pagkakakilanlan ng isang tao kung saang lugar siya nabibilang.
Halimbawa : Kakaiba talaga ang tono ng pananalita ni Inday halata mong taga-
Bisaya siya.
Ang pagsusuri ay proseso ng paghihimay ng isang paksa upang maging mas

maliliit na mga bahagi; upang makatanggap ng isang mas mainam na pagkaunawa
rito. Ang tekniko ay ginamit sa pag-aaral ng matematika at lohika bago pa man ang
panahon ni Aristotle (384–322 BK), bagaman ang analisis ay isang pormal na
konsepto o diwa na halos kamakailan lamang umunlad.
Pinagkunan: Aleil, “Pagsusuri.”
4
Ang pagsusuri ng Tanka at Haiku ay Ano ang pagsusuri ng tanka at
nangangahulugang paghihimay dito. haiku?
Ang pagsusuri ay isinasagawa upang
mas mapalalim pa ang pag-unawa sa
Tanka at Haiku.
Sa pagsusuri lalo na ng tono ng isang akda nalalaman natin ang kultura

nakapaloob dito na maaring hanggang sa ngayon ay ginagawa o buhay pa rin.
Halimbawa: Ang pagsusuri ng MTRCB ang nagbigay ng rating na A+ sa pelikula ni

Angel Locsin.
Ipagpatuloy natin ang ating kuwentuhan at suriin mo ang tono ng iba’t ibang
Tanka at Haiku.
Basahin mo ang sumusunod na Tanka at Haiku.
ECQ ni Tinay
Pagkabagabag
Pagkatuto tinapos
Walang nagawa
Suriin ang Haiku at Ang tono ng Haiku ay malungkot na balisa.

alamin ang tono na Ang tono ay makikita sa pagbabasa at pag-
nangibabaw? unawa sa nilalaman ng akda.
GCQ ni Tinay
Sinakal tayo
Kinse diyas na singkad
Sa una ayos
Sa paglao’y nagimbal
Mapanganib na tunay
Ang tono nangibabaw sa tanka ay takot Suriin ang Tanka at alamin ang
at pangamba. Ang tono ay maari tono na nangibabaw sa dito.
mangahulugang ng emosyon kung saan
makikita mo ito kapag binasa mo at
inunawa ang akda.
5
Pismask ni Tinay
Hinga’y napugto
Sa Suot na pangontra
Covid ang sanhi
Suriin ang Haiku at alamin ang Ang tono ng haiku ay nagpapakita ng

tono na nangibabaw dito. pangamba. Ito ay nakikita o nakukuha
kapag binasa ang akda.
Ipagpatuloy mo.
Ang pagsusuri ng tono ng isang tanka
Paano nasusuri ang tono ng o haiku ay mas magiging mainam kung
pagbigkas ng napakinggang ito’y binibigkas. Sa pagbigkas ay
Tanka o Haiku? lumalabas ang totoong damdamin,
indayog at aliw-iw ng mga salita.
Epektibong nababatid ang tono ng

isang tangka o haiku kung ito’y Paano mo nababatid ang tono ng
maayos na binibigkas habang nauu- isang Tanka o Haiku?
nawaan ng tagabigkas ang akda.
Kapag ito’y binibigkas ng maayos, may

Paano mo nasusuri ang tono
damdamin at nauunawaan ang bawat
ng pagbigkas ng napakinggang
letra na bumubuo dito.
Tanka o Haiku?
Yehey! Nasuri mo ang tono ng pagbigkas ng iyong napakinggang Tanka o Haiku.

Maaari mo nang gawin ang sumusunod na mga pagsasanay. ☺
Simulan mo na ang iba’t ibang gawain.
6
Basahing mabuti ang mga tanka at haiku sa ibaba.
Pagsasanay 1
Panuto: Basahin/bigkasin nang malakas ang Tanka at Haiku. Suriin ang tono ng
pagbigkas ng napakinggang Tanka o Haiku. Gawin ito sa iyong kuwaderno.
Pairing ni Tinay
Loan dito, loan dun

Sa networking sinugal
Asam na yaman
Abot kamay sa loan dun
Suwerte’y nakisama
Anong tono ang nangibabaw sa napakinggang pagbigkas ng tanka at

haiku? Patunayan ang sagot.
Sa iyong napakinggan, paano binigkas ang tanka at Haiku?

Dahil madali mo lang nasagutan ang unang pagsasanay, narito ang

ikalawang pagsasanay na magpapatibay ng iyong kaalaman.
Pagsasanay 2
Panuto: Panoorin muli ang NALANTA: Isang Koleksyon ng mga Haiku at Tanka
sa https://www.youtube.com/watch?v=ign8Wjl4X8Q Bumuo ng isang
komprehensibong pagsusuri sa tono ng pagbigkas ng napakinggang Tanka o Haiku.
Sagutin ang mga katanungan sa loob ng kahon batay sa iyong napakinggan. Gawin
ito sa iyong kuwaderno.
Sa ang aking panonood/napakinggan nasuri ko _____________________________

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
7
Balikan ang mga natutuhan sa naunang mga gawain upang masagutan ang
sumusunod na pagsasanay.
Pagsasanay 3
Panuto: Bumuo ka ng sarili mong Tanka o Haiku batay sa naging karanasan mo sa

panahon ng pandemya. Basahin mo ito nang malakas sa harap ng iyong kapamilya.
Itala mo ang tono ng akda batay sa naging pagsusuri ng iyong kapamilya. Gawin ito
sa iyong kwaderno.
Pamagat Pagsusuri sa tono ng pagbigkas

____________________ ______________________________________
_______________________ ______________________________________
_____________________ ______________________________________
____________________ ______________________________________
Rubriks sa Pagmamarka
5 puntos - Ang binuong Tanka at Haiku ay malinaw, organisado at lohikal, kitang-

kita ang kumpyansa sa sarili sa mga nabuong sagot.
4 na puntos - Ang pagbuo ng Tanka at haiku ay di masyadong organisado at
nagdudulot ng kalituhan sa nagbabasa.
3 puntos – Ang binuong tanka at haiku ay hindi masyadong malinaw at di
masyadong organisado.
2 puntos – Ang binuong tanka at haiku ay hindi malinaw.
1 puntos - walang nabuong Tanka at Haiku ang mag-aaral
Upang masukat ang iyong pagkatuto sa buong aralin, narito ang pinakahuling
pagsubok na kailangan mong sagutin.
Panapos na Pagsubok
Panuto: Bigkasin ang sumusunod na tanka at haiku pagkatapos ay isa-isang suriin

ang tono ng akdang Pagkawasak, Paglisan ni Laurengamot. Sa pagsagot gamitin
ang pormat sa ibaba. Gawin ito sa iyong kuwaderno.
Matapos kong bigkasin ang tanka at haiku nalaman ko na ang tono ay

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Matapos kong bigkasin ang tanka at haiku nalaman ko na ang tono ay

_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
8
Karagdagang Gawain
Panuto: Mula sa iyong nabasa, napanood, o narinig kaugnay sa prangkisa ng ABS

CBN gumawa ng dalawang Tanka at Haiku. Gawin ito sa iyong kuwaderno. Ibidyu
mo ito at suriin ang pagkakabigkas ng nabuong tanka/haiku.
Pamagat Pagsusuri sa tono ng pagbigkas

____________________ ______________________________________
_______________________ ______________________________________
_____________________ ______________________________________
____________________ ______________________________________
5 puntos - Ang binuong Tanka at Haiku ay malinaw, organisado at lohikal, kitang-

kita ang kumpyansa sa sarili sa mga nabuong sagot.
3 puntos – Ang binuong tanka at haiku ay hindi masyadong malinaw at di
masyadong organisado.
2 puntos – Ang binuong tanka at haiku ay hindi malinaw
Aralin 2 : Estilo ng Pagbuo ng Tanka at Haiku
Panimula
“Ikaw at ako ang tula
Na kalian ma’y hindi maluluma,
Pagmamahal sa puso’y itinudla
Hindi nasusukat, ngunit nagtutugma.
Anong masasabi mo sa pagkakabuo at mensahe ng tula sa itaas? Ikaw,

nasubukan mo na bang gumawa nang mga tula? Ito ba’y kinaugaliang tula o may
malayang taludturan? Ito ba’y mahaba o may ilang saknong lamang? Ano ang iyong
paboritong gawing paksa? Tunay nga namang nailalabas natin ang ating mga
nararamdaman sa paglikha ng mga tula.
Ang mga Pilipino ay kilala rin sa pagiging makata, hindi matatawaran ang
kagalingan sa pagsulat ng mga tula. Gamit ang malikot na imahinasyon, mabulaklak
9
o matatalinhagang salita, at mga iba’t ibang inspirayon tiyak na makalilikha talaga
ng isang obra.
Sa naunang aralin, pinag-aralan moa ng tono at pagbigkas ng tanka at haiku.

SA araling ito , masusuri mo ang pagkakaiba at pagkakatulad ng estilo ng
pagkakabuo ng Tanka at Haiku na isang anyo ng tula na pinahahalagahan ng
panitikang Hapon.
Handa ka na bang maglakbay upang matuto?
Simulan na natin!
Layunin
Sa aralin na ito, inaasahan na nasusuri mo ang pagkakaiba at pagkakatulad
ng estilo ng pagbuo ng tanka at haiku.
Talasalitaan
Ito ang mga bagong salita na dapat mong kilalanin para sa araling ito. Basahin
natin.
Salita Kahulugan
Araw na mulat May kamalayan
Malamyos malambing
Tabak (espada) isang mahaba at matalim na piraso ng metal.
Nimfas Diyosa o bathaluman
Duyog Eclipsse
Panimulang Pagsubok
Panuto: Basahin at unawain ang tanka at haiku na mula pa sa bansang Hapon na

ginawa nina Baisa-Julian Ailene et.al, “Pinagyamang Pluma 9,” 161-162. Sa tulong ng
talahanayan, iyong suriin ang estilo ng pagkakabuo nito. Isulat ito sa iyong
kuwaderno. Gayahin ang pormat sa ibaba.
Tanka Estilo ng Pagkakabuo
Paksa:
Bilang ng Pantig/Sukat:
Mensahe:
Haiku Estilo ng Pagkakabuo
Paksa:
Bilang ng Pantig/Sukat:
Mensahe:
10
O, di ba kayang-kaya mong suriin ang pagkakabuo ng estilo ng pagsulat ng
Tanka at Haiku.
Halika, may inihanda pa akong babasahin. Tara at paunlarin ang iyong

kaisipan.
Basahin mo.
Estilo ng Pagkakasulat ng Tanka ta Haiku
Parehong anyo ng tula ang tanka at haiku ng mga hapon. Maiikling awitin
ang tanka na binubuo ng tatlumpu’t isang pantig na may limang taludtod.
Karaiwang hati ng pantig sa taludtod ay : 7-7-7-5-5 o 5-7-5-7-7 o maaaring
magkapalit-palit din na ang kabuoan ng pantig ay tatlumpu’t isang pantig pa rin.
Samantala, ang haiku ay mas pinaikli pa sa tanka. May labimpitong bilang
ang pantig na may tatlong taludtod. Ang hati ng pantig sa mga taludtod ay: 5-7-5
(hindi maaaring magpalit-palit).
Karaniwang paksa ng tanka ay pagbabago, pag-ibig, at pag-iisa. Ang paksang

ginagamit naman sa haiku ay tungkol sa kalikasan at pag-ibig. Parehong
nagpapahayag ng masidhing damdamin ang tanka at haiku.
Ano-ano ang pag- Magaling! Ang Tanka at Haiku ay ilang anyo

kakatulad ng Tanka at ng tula na pinahahalagahan sa bansang
Haiku? Hapon. Parehong nagpapahayag ng damdamin
at nagkakatulad sa paksang pag-ibig.
Mahusay! Ang Tanka ay ginawa noong ikawalong siglo, may Ano-ano naman
paksang pagbabago, pag-iisa at pagbabago. Binubuo ng 31 na ang kanilang
pantig (7-7-7-5-5 o 7-5-7-5-7). Samantala, ang Haiku ay pagkakaiba?
ginawa noong ika-15 siglo, may paksang ugnayang kalikasan
at pag-ibig. Binubuo ng 17 na pantig (5-7-5).
Sa pagbati sa matatanda tayong mga Pinoy ay humahalik sa kamay o nagmamano

po.
Anong kaibahan ng Korea sa Sagot! Ang mga Koreans ay hindi

Pilipinas pagdating sa pagbati sa nagmamano sila ay yumuyukod o
nakatatanda? nagba-bow o tinatawag nilang “Insa”.
11
Tama! Ito ay ang Tanaga, ang sinaunang tula ng
Ano ang katumbas ng
mga Pilipino. Naglalayon itong linangin ang lalim ng
Tanka at Haiku sa
pagpapahayag ng kaisipan at masining na
panitikan ng Pilipinas?
paggamit ng antas ng wika. Ito’y binubuo ng apat
na taludtod na may tigpipitong pantig (7-7-7-7).
Kaligirang Pangkasaysayan ng Tanka at Haiku
Alam mo ba na ang pinakaunang tanka ay kasama sa kalipunan ng mga tula

na tinatawag na Manyoshu o Collection of Ten Thousand Leaves. Antolohiya ito
na naglalaman ng iba’ibang anyo ng tula na karaniwang ipinahahayag at inaawit ng
nakararami.
Paano nakatulong Tama! Sa panahong lumabas ang Manyoshu, kumawala
ang Manyoshu sa sa makapangyarihang impluwensya ng sinaunang
Panitikan ng panitikang Tsino ang manunulat na Hapon. Ang mga
Hapon? unang makatang Hapon ay sumusulat sa wikang Tsino
sapagkat eksklusibo lamang ang wikang Hapon sa
pagsasalita at wala pang sistema ng pagsulat.
Ipagpatuloy natin ang ating pagtalakay sa Tanka at Haiku
Sa pagitan ng ikalima hanggang ikawalong siglo, isang sistema ng pagsulat
ng Hapon ang nilinang mula sa karakter ng pagsulat sa Tsina upang ilarawan ang
tuno ng Hapon. Tinawag na Kana ang ponemikong karakter na ito na ang ibig
sabihin ay “hiram na mga pangalan.”
Paano nabubuo at Magaling! Maiikling awitin ang ibig sabihin ng Tanka na

saan ginagamit ang puno ng damdamin. Bawat Tanka ay nagpapahayag ng
Tanka? emosyon o kaisipan. Nagiging daan ang tanka upang
magpahayag ng damdamin sa isa’t isa ang
nagmamahalan (lalaki at babae). Ginagamit din ito sa
paglalaro ng aristocrats, kung saan lilikha ng tatlong taludtod at dudugtungan naman
ito ng ibang tao ng dalawang taludtod upang makabuo ng isang tanka.
Mahusay! Ang pinakamahalaga sa Haiku ay ang

Paano nabubuo at saan
pagbigkas ng taludtod na may wastong antala o
ginagamit ang Haiku?
paghinto. Kiru ang tawag dito, sa ingles ay Cutting.
Ang Kiru ay kahawig ng Sesura sa ating panulaan.
Ang Kireji naman ang salitang paghihintuan o cutting word.
Ang kinalalagyan ng salitang pinaghintuan ay maaaring makapagpahiwatig

ng saglit na paghinto sa daloy ng kaisipan upang makapagbigay-daan na mapag-
isipan ang kaugnayan ng naunang berso sa sinundang berso. Maaari din namang
makapagbigay daan ito sa marangal na pagwawakas.
Pinagkunan: Romulo N. Peralta Et.al, Panitikang Asyano 9, 91 – 94
Ipagpatuloy mo.
12
Nasusuri ang pagkakaiba ng Tanka at Haiku
Paano mo sinusuri ang
batay sa estilo ng pagkakabuo nito. Sa
pagkakabuo ng tanka at
pamamagitan ng pag-alam kung anong sukat at
haiku?
kung ano ang paksa.
Mahalagang masuri ang estilo ng pagkakabuo
Bakit mahalagang masuri
ng tanka at haiku upang malaman ang
ang estilo ng pagkakabuo
kanilang pagkakaiba at pagkakatulad.
ng tanka at haiku?
Yehey! Ang galing mo naman aking kaibigan. kayang-kaya mo ng suriin ang

pagkakabuo ng estilo ng pagsulat ng Tanka at Haiku. Maaari mo nang gawin ang
sumusunod na mga pagsasanay.
Pagsasanay 1
Panuto: Basahing mabuti ang Tanka at Haiku sa ibaba. Suriin ang Estilo ng
pagkakabuo. Sagutan ang hinihingi sa talahanayan sa inyong kwaderno.
Estilo ng Pagkakabuo
Tanka Paksa Bilang ng Mensahe
Pantig/Sukat
Puhon
ni Francel Aira E. Lasquite
Walang kapantay
Pag-ibig niyang taglay
Sa iyo’y ibibigay
Maghintay ka lang
Darating din yan
Haiku Paksa Bilang ng Mensahe
Pantig/Sukat
Pagsibol
Namumulaklak
Panibagong simula
Pakaingatan
13
Pagsasanay 2
Panuto: Suriin ang estilo ng pagkakabuo ng mga Tanka at Haiku ni Romulo N. Peralta
Et.al, Panitikang Asyano 9, 89. Gawin ito sa inyong kwaderno.
Pagsasanay 3
Panuto: Basahing mabuti ang Tanka at Haiku sa ibaba. Suriin ang Estilo ng
pagkakabuo. Sagutan ang hinihingi sa talahanayan sa inyong kwaderno.
Pantig/Sukat
Abot-tanaw
ni:
Sa malayo ay tanaw
Saya’y nag-uumapaw
Puno ng katanungan
Akoy iniwan
Anong dahilan?
Paraluman
ni:
Muling sisibol
May bagong anyo
Tulad ng isang Nimfas
Ang lahat ay hahanga
Binago ni Bathala.
14
Pantig/Sukat
Alon
ni:
Dalampasigan
Simoy ng hangin
Aking kapahingahan
Ganap
ni:
Tayo’y tapos na
Bakit ngayon lang?
Akoy pagod na
Panapos na Pagsubok
Panuto: Suriin ang estilo ng pagkakabuo ng mga Tanka at Haiku na nasa ibaba.
Gawin ito sa inyong kwaderno.
Karagdagang Gawain
15
Panuto: Magsaliksik ng iba pang halimbawa ng Tanka at Haiku at suriin ang
pagkakabuo nito. Sundin ang pormat sa ibaba.
Pantig/Sukat
Pantig/Sukat

Parallel
ni Maricris Elep
Dalawang linya Paksa:

Direksyon ay iisa Bilang ng Pantig/Sukat:
Anumang haba Mensahe:
Ang pag-asang magtagpo
Sa dulo ay malabo
Sapantaha
Pinahid mga luha Paksa:

Inalintana Bilang ng Pantig/Sukat:
Ang mga pagdududa Mensahe:
Ngayon ay nag-iisa
Sila’y nagsama
16
Aralin 3 : Pagbibigay-Kahulugan (Tanka at Haiku)
Panimula
Nasiyahan ka ba sa mga naunang aralin? Natukoy mo ba ang tamang

pagbigkas ng tanka at haiku? Nasuri mo rin ba ang pagkakabuo nito?
Handa ka na bang maglakbay upang alamin ang matatalinghagang salitang

ginamit sa mga tulang ito?
Alam kong nais mo nang bigyang-linaw ang mga tanong na nagliliparan sa

iyong isipan. Kaya naman halina’t samahan mo akong alamin ang mga kasagutan
sa araling ito.
Subalit, ikaw ay pansamantala munang tumayo at igalaw-galaw ang buong

katawan upang maihanda ang iyong isipan sa mga susunod pang aralin.
Naranasan o nasubukan mo na bang magbasa ng panitikan na ang nilalaman

ay pawang mga malalalim na salita lamang? Sinadya mo rin ba ang iyong
nakatagong diksyunaryo upang malaman ang kahulugan ng mga salitang iyon?
Naintindihan mo ba ang paksa sa iyong binasang akda nang matukoy mo ang
kahulugan ng mga salitang iyon?
Sa gawaing ito, mabibigyang kahulugan mo ang matatalinghagang

mahahalagang salitang ginagamit sa Tanka at Haiku.
Layunin
Sa aralin na ito inaasahan na nabibigyang-kahulugan mo ang
matatalinhagang mahahalagang salitang ginamit sa tanka at haiku.
Talasalitaan
natin.
Tanka – (Uri ng Tula) Maikling awitin na puno ng damdamin.
Denotasyon – Literal na kahulugan ng salita. Mula sa diksyunaryo.
Konotasyon - pansariling kahulugan. Mas malalim.
Matalinhagang Salita – inilalarawan bilang mga malalalim na mga salitang
mayroong mas simpleng kahulugan.
Haiku – (Uri ng Tula) Maikli lamang dahil gumagamit ng kaunti/ piling salita.
17
Panimulang Pagsubok
Panuto: Bigyang-kahulugan mo ang mga matatalinhagang mahahalagang salitang

ginamit sa tanka at haiku na nasa loob ng kahon sa ibaba. Nawa’y makuha mo ang
sagot sa gawaing ito. Gawin ito sa iyong kuwaderno. Gayahin ang pormat sa ibaba.
Kataga Denotasyon Konotasyon

(Mababaw na Pakahulugan) (Malalim na
Pakahulugan)
Pulang rosas bulaklak
Korona ipinuputong sa ulo
Bola bagay na tumatalbog
Buwaya may makapal na balat
Pusang itim malambing na hayop
Binabati kita sa iyong matiyagang pagbibigay-kahulugan sa mga

matatalinhagang mahahalagang salitang ginamit sa tanka at haiku.
Labis akong natutuwa sa konseptong makakasama kita sa mga susunod na

Gawain dito. Narito ang mga mahahalagang kaalaman at impormasyong
makatutulong sa iyong pagkatuto.

Magaling! Mga malalalim na salita ang
Bakit pawang mga malalalim na
salita ang ginagamit sa pagsulat ginagamit sa tanka at haiku upang
ng Tanka at Haiku? subukin ang pag-iisip ng mga
mambabasa.
Tama! Mahalaga ito sapagkat mula sa Ano ang kahalagahan ng

mga malalalim na salitang ito nakakubli pagbibigay-kahulugan sa
rin ang mensahe ng tula. matatalinhagang mahahalagang
salitang ginamit sa tanka at haiku?
Paano mo nabibigyang Tumpak! Nabibigyang kahulugan ang

kahulugan ang matatalinhagang mga matatalinhagang salitang ginamit
mahahalagang salitang ginamit sa pamamagitan ng pag-alam sa kung
sa Tanka at Haiku? paano ginamit ang mga salita sa teksto.
Ilan lamang iyan sa mga katanungan na nais kong itanong sa iyo sa modyul
na ito. Hindi lingid sa ating kaalaman na ang tanka at haiku ay maihahanay sa
18
maikling tula kaya naman piling-pili ang mga salitang ginagamit dito ngunit ang
konsepto/ideya ay buong-buo. Gumagamit din ng mga malalalim na salita upang higit
na mapaghusay ng isang indibidwal ang pagtukoy sa kahulugan ng mga salita at
pagpapahalaga sa tula.
Ngayon, ating paghuhusayan pa ang pagbibigay-kahulugan sa

matatalinhagang mahahalagang salitang ginamit sa Tanka at Haiku
Basahin at unawain mo.

GCQ ni Tinay
Sinakal tayo
Kinse diyas na singkad
Sa una ayos
Sa paglao’y nagimbal
Mapanganib na tunay
Ang tulang iyong binasa ay Tama! Ito ay halimbawa ng tanka

halimbawa ng . . . ? sapagkat meron ito 5-7-5-7-7 na pantig
sa bawat linya na maaaring magpalit-
palit.
Tumpak! Ang Meron ka bang matalinhagang salita na nakita

matalinhagang salita mula sa tanka? Maaari mo bang banggitin?
po ay sinakal.
Mahusay! Sapagkat ang mga salitang

Paano mo natukoy na ito ay
ito ay hindi literal ang kahulugan bagkus
matatalinhagang salita?
ito’y may natatagong kahulugan.
Sinakal - pinahirapan (hindi literal Maaari mo bang ibigay ang

na sinaktan) kahulugan ng mga salitang ito ayon
sa iyong pagkakaunawa?
Ano ba ang ibig sabihin ng Tama! Ito ay patungkol sa hirap at

kabuoan ng tanka? pangambang dinanas natin habang tayo ay
nasa ilalim ng GCQ upang mapigilan ang
pagkalat ng pandemyang nararanasan.
Ipagpatuloy mo ang pagbasa at sagutin ang mga tanong.
Bigla ni ARM
Gayumang bitbit
Pumasok hanggang dibdib.
Kopido’y sabit.
19
Tama! Ito ay halimbawa ng haiku Ang tulang iyong binasa ay
sapagkat meron ito 5-7-5 na pantig sa halimbawa ng?
bawat linya na di pwedeng magpalit-
palit.
Meron ka bang matalinhagang Tumpak! Ang matalinghagang salita po

salita na nakita mula sa tanka? ay gayuma at kopido
Maaari mo bang banggitin?
Mahusay! Sapagkat ang mga salitang

Paano mo natukoy na ito ay
ito ay hindi literal ang kahulugan
matatalinghagang salita?
bagkus ito’y may natatagong
kahulugan.
Maaari mo bang ibigay ang Kopido na sumisimbolo sa pag-ibig.

kahulugan ng mga salitang ito Gayuma – naakit
ayon sa iyong pagkakaunawa?
Tama! Ito’y pumapaksa sa pag-ibig. Ano ba ang ibig sabihin ng

Agaran/biglaang pagkahulog sa isang kabuoan ng tanka?
taong napukaw agad ang kaniyang
pansin at nabighani /naakit nang hindi
inaasahan.
Ano ba ang matatalinhagang

salita at paano ito binibigyang
kahulugan?
Pagbibigay-kahulugan sa Matatalinghagang Salita
Ang matatalinhagang salita ay may malalim na kahulugan bukod sa literal

na kahulugan ng mga ito. Ilang halimbawa nito ay ang mga kasabihan, idyoma at
mga tayutay.
Bukod sa pagbibigay nito ng ganda sa akda, ang mga Pilipinong manunulat

ay gumagamit ng mga matatalinhagang salita sapagkat nagbibigay ito ng misteryo
sa mga pangungusap.
Naglalayon ang mga matatalinhagang salita na kilitiin ang isip ng mga

mambabasa na namnamin at intindihin ang nais ipahiwatig ng akda.
Pinagkunan: Aruyabuy. Ambitious” Matatalinghagang salita”
20
Ano naman ang dalawang paraan ng pagbibigay kahulugan?
Ang Denotasyon ay tumutukoy sa literal na kahulugan ng isang salita o

parirala na karaniwang nakikita sa diksyunaryo. Samantala, ang Konotasyon ay
pansariling kahulugan ng isa o grupo ng mga tao liban sa hinihingi ng panahon. Ang
kahulugan ng konotasyon ay iba sa karaniwang kahulugan. Ang pagpapakahulugan
sa isang salita ay mas malalim at matalinghaga.
Narito ang ilang Halimbawa

Salita Denotasyon Konotasyon
Pagong kabilang sa pamilyang reptile Makupad/ Mabagal
Mahangin Madaming nililipad ng hangin Mayabang
Baboy alagang hayop na ibinebenta Matakaw/ Mataba
Papel sulatan Gampanin sa buhay
Pawis Lumalabas na tubig sa katawan ng tao. Hirap/pagtitiyaga
Magaling! Masusing pagsusuri sa mga

Madali mo bang nabibigyang-
salita ang kailangan. Labis na
kahulugan ang mga
nakatutulong ang paksa ng Tanka at
matatalinhagang mahahalagang
Haiku sa mabilisang pagkatuto at
salitang ginamit sa tanka at
pagkaunawa sa ideyang nais ipabatid
haiku? Ibatay ang sagot sa
ng may-akda. Itinuturo ng pagbibigay-
nagdaaang gawain.
kahulugan ang pag-iisip ng malalim at
hindi literal na kahulugan lamang. Nasusuri rin nito ang misteryo o nakatagong
kahulugan ng mga salita.
Dahil sa ika’y inaasahang makapagbibigay-kahulugan sa mga

matatalinhagang mahahalagang salitang ginamit sa Tanka at Haiku. Ibabahagi ko
muna sa iyo ang katuturan ng pagbibigay-kahulugan.
Ipagpatuloy mo.
Ang pagbibigay-kahulugan ay isang

Ano ang pagbibigay-kahulugan?
paraang eksposisyon na tumatalakay o
nagbibigay-kahulugan sa isang salita.
Ito rin ay paglilinaw sa kahulugan ng
isang salita upang tiyak na maunawaan. Sa paraang ito, hindi lamang kasanayan
sa talasalitaan ang uunlad, pati na rin ang paglalahad ng konsepto sa
pagpapakahulugan.
Ang pagpapakahulugang meta-

porikal ay tawag sa pagbibigay- Ano ang ibig sabihin ng
kahulugan sa salita bukod pa sa literal pagpapakahulugang
na kahulugan nito. metaporikal?
21
Ang pagbibigay-kahulugan sa
Ano ang kahalagahan ng
mamatatalinhagang salita ay
pagbibigay kahulugan?
nakatutulong upang mas lalong
mapaunlad ang kasanayan sa
talasalitaan ng isang indibidwal.
Pinagkunan: TipsWithJay, “Pagbibigay Kahulugan o Depinisyon”
Yehey! Binabati kita sa iyong matalinong pagbibigay-kahulugan sa matatalinghagang

mahahalagang salitang ginamit sa Tanka at Haiku. Natitiyak kong handa handa ka
na para sa mga gawaing inihanda ko para sa iyo. ☺

Basahing mabuti ang mga akda sa ibaba.
Pagsasanay 1
Gawain: Kahulugan Nito, Isulat Mo!

Panuto: Bigyang-kahulugan ang matatalinhagang mahahalagang salitang ginamit
sa Tanka at Haiku. Gawin ito sa iyong kwaderno. Gayahin ang pormat sa ibaba.
Tanka ni Ajte
Masukal na daanan Haiku ni ARM
Pangakong binitawan. Iiwang saglit
Humihinang ugnayan Luklukang di mabatid
Pusong hiwalay Oh anong sakit
Saan nagtungo?
1._____________________ 2. ___________________
Haiku ni ARM
Sutlang langit
Agilang mandaragit
Hangi’y umihip
3._____________________
Tanka ni ARM
Kulungang rehas Haiku ni ARM
Paglupig sa watawat Ugat sa puno
Ibon sa himpapawid Hangarin ay magbalik
Ibayong dagat Iniwang saglit
Kailan magwawakas?
4._____________________ 5._____________________
22
Pagsasanay 2
Gawain: Kahulugan nito, Piliin Mo!
Panuto: Bigyang-kahulugan ang mga matatalinhagang mahahalagang salitang

ginamit sa Tanka at Haiku. Piliin sa kahon ang wastong sagot. Gawin ito sa iyong
kuwaderno.
1. 3.
Tanka ni Ajte Tanka ni ARM
Mata’y pumungay Masukal na daanan
Paglisan nitong buhay Ang pagbubulay-bulay
Sa langit matatanaw Agos ng tubig
Lumipas na kahapon Dulot ay kaguluhan
Muling pagbangon Nawa’y masabi
2.
Haiku ni Ajte
Sapang tahimik
Kaisipang makitid
Sumpa ng langit
4. 5.
Haiku ni Ajte Haiku ni ARM
Kapayapaan Mata’y pipikit
Ulap sa kalangitan Sa tuksong lumalapit
Badya ay ulan Ibong mandaragit
a. May mga balakid o problema sa buhay na kailangang pag-isipan o sadyang

magpadala na lamang. Ngunit sa sobrang bigat ng pinapasan, naghahanap ng
sandigan.
b. Huwag abusuhin ang mga bagay-bagay , pangalagaan ito upang ang dulot ay
biyaya ng Maykapal.
c. Ang pagtanaw ng utang na loob ay makatutulong upang guminhawa ang
buhay.
d. Paglayo sa bagay na magdudulot ng kapahamakan.
e. Huwag maging panatag sa mga bagay-bagay na akala mo’y permanente.
Maging bukas sa pagbabago.
f. Ang pagkawala ng isang mahal sa buhay ay labis na nakapagpapabago sa isang
indibidwal. Ngunit ang mga alaala ang magiging tulay upang maging matatag at
magpatuloy sa buhay.
23
Pagsasanay 3
Gawain: Matatalinhagang Salita, Tukuyin Mo!
Panuto: Gamit ang matalinong pagsusuri. Tukuyin ang mga matatalinhagang

mahahalagang salitang ginamit sa Tanka at Haiku at ibigay ang kahulugan nito.
Gawin ito sa iyong kuwaderno.
Tanka ni ARM
Humahagibis Matatalinghagang Kahulugan
Mata’y bawal pumikit mahahalagang salita
Anong ligalig 1.
Kadilima’y di batid 2.
Naaaliw sa usok. 3.
4.
Haiku ni ARM 5.
Tayog ng bundok
Bumulusok pababa
Luray-luray
Ang bahaging ito ng modyul ay susukat sa mga natutuhan mo sa loob ng aralin.

Huwag kang matakot dahil alam kong kayang-kaya mo ito. Huling pagsubok na
lamang ito na kailangan mong sagutin.
Panapos na Pagsubok
Gawain: Habi Mo, Bigyang-Kahulugan Mo!
Panuto: Gumawa ng orihinal o sariling habi ng Tanka at Haiku na kinapapalooban

ng matatalinhagang mahahalagang salita, pagkatapos ay bigyang-kahulugan ang
mga salitang ginamit.
TANKA HAIKU
(Pag-ibig, Pag-iisa at Pagbabago) (Pag-ibig at Kalikasan)
__________________________________ ______________________________________
__________________________________ ______________________________________
__________________________________ ______________________________________
__________________________________ __________________
__________________________________
__________________________________
________________
24
Pamantayan sa Pagwawasto
Pamantayan 5 4 3 2 1
1. Malinaw at maayos na pagkakabuo ng Tanka at
Haiku
2. Paggamit ng matatalinhagang salita.
3. Malikhain at masining ang paraan ng pagkakabuo
at pagsulat.
4. Naaayon sa paksa.
Pananda:
5- Napakahusay 2- Di mahusay
4- Mahusay 1-Higit pang pagbutihin
3- Katamtaman
Karagdagang Gawain
Panuto: Alalahanin mo ang mga nagdaang gawain. Gumawa ng likhang tanka at
haiku gamit ang mga matatalinhagang mahahalagang salita sa ibaba at bigyang
kahulugan ang mga ito. (Pumili lamang ng dalawa)
1. Takipsilim
2. Mayabong
3. Tilamsik
4. Duluhan
5. Karukhaan
25
Aralin 4 : Pagsulat ng Tanka at Haiku
Panimula
Binabati kita sapagkat nasa ikaapat na aralin ka na. Natutuhan mo na ang
tamang pagbigkas ng tanka at haiku, nasuri mo na rin ang estilo ng kayarian
nito at nagamit mo ang matatalinhagang mahahalagang salita. Alam kong
handang handa ka ng bumuo ng sarili mong tanka at haiku.
May kasabihan nga tayong . . .
“Ang pagsulat ay mahalin upang ang itinatago

ng damdamin ay madaling mapansin.”
Hilig mo ba ang pagsusulat? Nakalikha ka na ba ng isang maikling tula?

Anong hilig mong uri ng tula, malaya o mayroong sukat at tugma? Kahit ano pa man
iyon, mabisa ang pagsulat dahil nailalabas natin ang ating damdamin at saloobin.
Sa gawaing ito, makapagsusulat ka ng payak na Tanka at Haiku ayon sa

tamang anyo (porma) at sukat nito.
Handa ka na bang maglakbay upang matuto? Halika at simulan na natin ang

panibagong talakayan.
Layunin:
Sa aralin na ito, inaasahan na naisusulat mo ang payak na tanka at haiku sa
tamang anyo at sukat nito.
Talasalitaan
natin.
Payak – Anyo – Sapantaha Araw na

simple/ (form) - hinala mulat –
malayang porma May
sugnay. kamalayan
.
Sukat – tumutukoy sa bilang ng

pantig ng bawat taludtod na
bumubuo sa isang saknong.
26
Panimulang Pagsubok
Panuto: Basahin at unawain ang halimbawa ng tanka at haiku mula sa

“Pinagyamang Pluma 9,” 161-162, nina Baisa-Julian Ailene et.al . Sa tulong ng
halimbawa, sumulat ng payak na tanka at haiku sa tamang anyo at sukat nito.
Isulat ito sa iyong kuwaderno.
Malikhain at masining na paraan ng pagkakabuo/

Pagiging akma ng ginamit na paksa sa Tanka at Haiku.
Pagsulat sa tamang anyo(porma) at sukat ng Tanka at
Haiku.
Paggamit ng simbolo o imahe sa Tanka at Haiku
Pananda:
5- Napakahusay 3- Katamtaman 2- Di mahusay
O, di ba kayang-kaya mong sumulat ng payak na Tanka at Haiku sa tamang

anyo at sukat nito
Halika, may inihanda pa akong babasahin. Tara at paunlarin ang iyong

kaisipan.

Anyo at Sukat ng Tanka ta Haiku
Tanka - Maikling awitin na puno ng damdamin.
Paksa Sukat
(1) Pag-ibig 5 linya/ taludtod
(2) Pag-iisa 31 pantig
(3) Pagbabago 7-5-5-7-7 o 5-7-5-7-7 (maaaring
pagbali-baliktarin
Haiku - Mas maikli sa Tanka.
- Pinahahalagahan ang wastong antala at hinto sa

pagbigkas.
Paksa Sukat
(1) Pag-ibig 3 linya/ taludtod
(2) Kalikasan 17 pantig
5-7-5
27
Sa pagsulat ng Tanka at Haiku Magaling! Ang karaniwang paksa ng
ano ang karaniwang paksa? Tanka ay pag-ibig, pag-iisa at
pagbabago. Ang Haiku naman ay
pumapaksa ng pag-ibig at kalikasan.
Ngunit parehong nagpapahayag ng
damdamin.
Tama! Ang Tanka ay binubuo ng 31 na pantig Ano ang sukat ng Tanka at

(7-7-7-5-5 o 7-5-7-5-7). Samantala, ang Haiku Haiku?
ay may 17 na pantig (5-7-5).
Halimbawa ng Haiku:
Ganap
ni:
Tayo’y tapos na
Bakit ngayon lang?
Akoy pagod na
Tama! Ito ay may paksang pag-ibig at

Ano ang naging paksa at
binubuo ng 17 na pantig na may sukat
may ilang sukat ang Haiku sa
na (5-7-5).
itaas?
Ipagpatuloy natin ang ating pagtalakay sa Tanka at Haiku
Halimbawa ng Tanka:
Sapantaha
ni: Francel Aira E. Lasquite
Pinahid mga luha

Inalintana
Ang mga pagdududa
Ngayon ay nag-iisa
Sila’y nagsama
Ano ang naging paksa at Tama! Ito ay may paksang pag-ibig at

may ilang sukat ang Haiku sa pag-iisa, binubuo ng 31 na pantig na may
itaas? sukat na (7-5-7-7-5).
Pinagkunan: Romulo N. Peralta Et.al, Panitikang Asyano 9, 91 – 94
28
Ipagpatuloy mo.
Ang Tanka ay binubuo ng 31 na pantig (7-7-7-5-5

Ano ang tamang anyo at o 7-5-7-5-7). Samantala, ang Haiku ay may 17 na
sukat ng tanka at pantig (5-7-5). Ang karaniwang paksa ng Tanka ay
haiku? pag-ibig, pag-iisa at pagbabago. Ang Haiku naman
ay pumapaksa ng pag-ibig at kalikasan. Ngunit
parehong nagpapahayag ng damdamin.
Mahalagang ang tamang anyo at sukat Bakit mahalagang malaman ang

ng tanka at haiku upang matukoy ang tamang anyo at sukat ng tanka
kanilang pagkakaiba at pagkakatulad at haiku?
nang mapadali ang pagsulat nito.
Yehey! Ang galing mo naman aking kaibigan. alam kong kayang-kaya mo nang
sumulat ng payak na Tanka at Haiku sa tamang anyo at sukat nito. ☺
Sundin ang mga panuto sa ibaba.
Pagsasanay 1
Panuto: Batay sa ibinigay na paksa sa ibaba, sumulat ng isang payak na Tanka at

Haiku na may tamang anyo at sukat nito. Gawin ito sa iyong kwaderno. Sundin ang
pormat sa ibaba.
Anyo at Sukat
Tanka Paksa Bilang ng Pantig/Sukat
_____________
(Pamagat) kalikasan
Anyo at Sukat
Haiku Paksa Bilang ng Pantig/Sukat
_____________
(Pamagat) kalikasan
Pananda:
29
Dahil madali mo lang nasagutan ang unang pagsasanay, narito ang ikalawang
pagsasanay na magpapatibay ng iyong kaalaman.
Pagsasanay 2
Panuto: Sumulat ng payak na Tanka at Haiku sa tamang anyo at sukat nito na may
paksang “Pag-ibig”. Gawin ito sa iyong kwaderno.
Malikhain at masining na paraan ng pagkakabuo.
Pagsulat sa tamang anyo(porma) at sukat ng Tanka at Haiku.
Pananda:
Pagsasanay 3
Panuto: Sumulat ng tig-dalawang halimbawa ng payak na Tanka at Haiku sa

tamang anyo at sukat nito. Pumili ng sariling paksa. Gawin ito sa iyong kwaderno.
Tanka:
30
Haiku:
Pananda:
Panapos na Pagsubok
Panuto: Sumulat ng mga halimbawa ng payak na Tanka at Haiku sa tamang anyo

at sukat nito. Pumili ng sariling paksa at ipaliwanag ang mensahe nito. Sundin ang
pormat sa ibaba. Gawin ito sa iyong kwaderno.
Anyo at Sukat
Pantig/Sukat
31
Anyo at Sukat
Pantig/Sukat
Pananda:
5- Napakahusay 3- Katamtam 2- Di mahusay
4- Mahusay 1-Higit pang pagbutihinan
Karagdagang Gawain
Panuto: Sumulat ng payak na Tanka at Haiku sa tamang anyo at sukat nito.

Pumili ng nais maging paksa. Gawin ito sa iyong kwaderno.
32
z Pananda:
5- Napakahusay 2- Di mahusay
3- Katamtaman
Aralin 5 : Bigkas Suprasegmental
Panimula
Dahil sa iyong pagpupursiging matuto narrating mon a ang panghuling aralin
para sa linggong ito.
Kung sa mga nagdaang aralin pinag-aralan mo ang tono ng tanka at haiku,
ang estilo ng pagbuo, ang paggamit ng matatalinhagang salita at pagbuo nito ayon
sa tamang sukat. Ngayon naman bibigkasin mo ito sa tamang bigkas
suprasegmental.
“Kinalimutan kahit nahihirapan, mga oras na hindi na mababalikan,

pinagtagpo pero hindi itinadhana...puso natin ay hindi sa isa’t isa...”,
linyahan sa awit ng mga sawi at mga feeling sawi. Saan ka ba diyan nabibilang? Sa
sawi o feeling sawi? Paano mo ba inaawit ang awiting iyan? Kung inaawit mo ito ng
tagos na tagos sa puso, punong-puno ng damdamin, mariing binibigkas ang bawat
salita, napapahinto at dinadama ang mga salita o linya na parang damang-dama mo
ang sakit, ikaw ay tunay na SAWI dahil sabi nga relate much ka sa awit. Ngunit kung
inaawit mo ito nang tuloy-tuloy lamang at walang masyadong emosyon ngunit
bahagyang nasasaktan, ikaw ay feeling SAWI lamang. Sa simpleng pagbigkas mo ng
awit ay naipapahayag mo ang damdamin o kahulugang nangingibabaw dito. Hindi
lamang sa awit, gayundin sa pakikipag-usap sa isang tao, sa pagbigkas ng tula tulad
ng Tanka, Haiku at iba pang akdang pampanitikan.
Kaya naman sa gawaing ito, huhubugin ang iyong kasanayan sa paggamit ng

suprasegmental na antala/hinto, diin, at tono sa pagbigkas ng Tanka at Haiku.
Kinakailangan sa pagbigkas ng isang akdang pampanitikan ang tamang

pagsambit sa tono ng mga salita, wastong paggamit ng diin at hinto o antala. Bilang
33
mambabasa, kapag hindi ka marunong gumamit ng tamang tono, diin at
antala/hinto, maaaring hindi mo maunawaan ang akda at magkaroon ng iba pang
pagpapakahulugan ang isang salita.
Kaya ano pang hinihintay mo? Arat na! Simulan na natin ang paglalakbay.
Maligayang pag-aaral sa iyo!
Layunin
Sa aralin na ito, inaasahan na nagagamit mo ang suprasegmental na
antala/hinto, diin at tono sa pagbigkas ng haiku.
Talasalitaan
natin.
1. ANTALA – saglit na pagtigil ng pagsalita upang higit na maging malinaw ang
mensaheng ipinahahayag
2. DIIN – bigat ng pagbigkas ng pantig na maaaring makapag-iba sa kahulugan ng
mga salita maging ang mga ito man ay magkapareho ng baybay
3. TONO – taas – baba na iniuukol sa pagkabigkas ng pantig ng isang salita upang
higit na maging mabisa ang pakikipag-usap natin sa ating kapwa
4. SUPRASEGMENTAL – makahulugang tunog
Pinagkunan: Peralta, Romulo N. et.al, Panitikang Asyano, Modyul ng Mag-aaral sa Filipino 9,

pahina 98-99
PAALALA: Maaaring pakinggan ang mga tanka at haiku sa internet. Sundin lamang
ang mga link na ibinigay sa sanggunian. Kung wala namang internet ay maaari itong
ipabasa sa magulang o mga kasama sa bahay.
Panimulang Pagsubok
PAGSUBOK A: Pares kontra Pares!

Bigkasin nang may wastong diin ang mga salitang nasa panaklong ayon sa wastong
gamit nito sa pangungusap. Lagyan ng tamang tuldik ayon sa kahulugan. Isulat sa
sagutang papel.
(pala) 1. Dumating na (tumutukoy) siya kagabi na may dalang maraming

(bagay).
(taga) 2. Ang lalaking (tumutukoy) probinsya ay may (marka) sa kanyang
mukha.
34
PAGSUBOK B: Basahin ang emosyon!
Basahin nang wasto ang mga salita at pahayag batay sa bantas na ginamit.
1. Totoo? Maganda siya? (nagtatanong)

Totoo! Maganda siya. (sigurado)
2. Magagaling? Sila? (nagtatanong)
Magagaling sila. (sigurado)
PAGSUBOK C: BIGKASulat!
Bigkasin nang tama ang mga pares ng salita na pareho ang baybay subalit
magkaiba ang bigkas at kahulugan. Lagyan ng tamang tuldik at kahulugan. Gawin
sa iyong sagutang papel.
1. /SA:ka/ - _______________ /sa:KA/-____________________

2. /BU:hay/-_______________ /bu:HAY/-___________________
O, di ba kayang-kaya mong gamitin ang suprasegmental na antala/hinto, diin

at tono sa pagbigkas ng salita/pangungusap.
Halika, may inihanda pa akong tula para sa iyo.
Basahin ang mga halimbawa ng tulang Haiku at Tanka na Kaibigan ni Samaniego

at Pag-ibig ni Lynn Yeolie.
Paano mo binasa ang Haiku at Tama! Binasa ito nang may wastong
Tanka? antala o hinto, may wastong diin at
tono.
Magaling! Kapag buo ang mensahe

o kahulugan ng salita o pantig Paano ang pagbasa ng Haiku at
kailangang mag-antala o huminto Tanka ng may tamang antala o
upang mabigyang diin ang hinto?
ipinapahiwatig sa tula.
Sagutin mo.
Saan binibigyang diin ang Binibigyang diin sa pagbasa ng Haiku

pagbabasa ng Haiku at Tanka? at Tanka ang kahulugan nito o ang nais
iparating sa mambabasa.
35
Binibigkas ang tamang tono sa
Paano malalaman ang tamang
Haiku at Tanka depende sa
tono sa pagbigkas ng Tanka at
pagpapakahulugan nito
Haiku?
Tapat dapat sa tulang Haiku. Paano

ang tamang pagbigkas na may TApat, DApat.
wastong pag-antala, diin at tono?
Sa Tankang
Hinangaan, kong, TOdo, Hinangaan kong todo
Kahit, WAlang, PAtungo, Kahit walang patungo
Paano ito bibigkasin ng may

tamang antala, diin at tono?
Paano ipapakita ang tamang Kapag nakasulat sa malaking titik iyon ang
binibigyang diin. Kapag may kuwit naman
antala, diin at tono?
ito ang nagbibigay hudyat ng antala at ang
tuldok ang nagsasabi kung anong tono.
Ipagpatuloy mo ang pagbasa at sagutin ang mga tanong.

Ang tamang pagbigkas gamit ang
Paano binibigkas gamit ang suprasegmental na antala o hinto,
suprasegmental na antala o hinto, diin at tono ay . . .
diin at tono ang Haikung Tapat Binibigyang diin ang malaking letra,
Dapat, mula sa slideshare.net? ang kuwit ay sa pag-antala at ang
tuldok kung anong tono ito dapat basahin.
Ngayon balikan mo ang ginawa nating gawain.
Binibigyang diin ang malaking letra.

Paano binibigkas gamit ang
Ang kuwit ay sa pag-antala at ang
suprasegmental na antala o
Tuldok, tandang pananong at
hinto, diin at tono ang Haiku at
tandang padamdam kung anong
Tanka?
tono ito dapat basahin.
Kapag nakakita ng kuwit, kailangang

Paano binibigkas gamit ang
huminto o mag-antala.
suprasegmental na antala o
Kapag may mga ginamit na tuldik sa
hinto, diin at tono ang Haiku at
salita, tulad ng paiwa, pahilis,
Tanka?
pakupya kailangang basahin ang salita
ayon sa tuldik kung ito ay malumay,
malumi, maragsa at mabilis.
36
Kapag ang salita o parirala ay nagtatapos sa tandang pananong kailangang papataas
ang tono. Kapag tandang padamdam, kailangang bigyan ng masidhing emosyon ang
pagbigkas at kung tuldok pasalaysay ang pagbigkas.
Ipagpatuloy mo.
Binibigkas gamit ang suprasegmental Paano binibigkas gamit ang
na antala/hinto, diin at tono ang
suprasegmental na
Tanka at Haiku upang mabigyang diin
antala/hinto, diin at tono sa
ang nais ipahiwatig ng mga salita sa
Haiku at Tanka?
mambabasa.
Kapag nakakita ng kuwit, kailangang
Anong pahiwatig o simbolo ang
huminto o mag-antala.
tumutukoy sa paghinto o pag-
antala?
Kapag may mga ginamit na tuldik sa Anong pahiwatig naman o

salita, tulad ng paiwa, pahilis, pakupya simbolo ang nagpapakita ng
kailangang basahin ang salita ayon sa diin?
tuldik kung ito ay malumay, malumi,
maragsa at mabilis.
Kapag ang salita o parirala ay

Anong pahiwatig naman o
nagtatapos sa tandang pananong
simbolo ang nagpapakita ng
kailangang papataas ang tono. Kapag
tono?
tandang padamdam, kailangang bigyan
ng masidhing emosyon ang pagbigkas at kung tuldok pasalaysay ang pagbigkas.
Yehey! Nagamit mo na ang suprasegmental na antala/ hinto, diin at tono sa

pagbigkas ng Haiku at Tanka maaari mo nang gawin ang sumusunod na mga
pagsasanay.
Basahing mabuti ang mga tula sa ibaba.
Pagsasanay 1
Panuto: Bigkasin ang Tankang Katapusan ng Aking Paglalakbay ni Oshikochi

Mitsune at Haikung Tutubi ni Gonzalo K. Flores gamit ang suprasegmental na
antala/hinto, diin at tono. Isulat sa kwaderno ang tanka at haiku gamit ang wastong
tanda/bantas suprasegmental upang matiyak kung nabigkas nang wasto ang tanka
at haiku.
37
Pagsasanay 2
Panuto: Bigkasin ayon sa gamit ng suprasegmental na antala/hinto, diin at tono ng

Haikung Anyaya ni Gonzalo K. Flores at Tankang Naghihintay Ako ni Prinsesa
Nukada. Pagkatapos bigkasin, isulat sa kwaderno ang tanka at haiku gamit ang
wastong tanda/bantas suprasegmental upang matiyak ang wastong suprasegmental
na pagbigkas.
Pagsasanay 3
Panuto: Bigkasin ang sumusunod na Tankang Araw na Mulat at Haikung Ngayong

Taglagas ni Samaniego gamit ang suprasegmental na antala/ hinto, diin at tono.
Pagkatapos bigkasin, isulat sa kwaderno ang tanka at haiku gamit ang wastong
tanda/bantas suprasegmental upang matiyak ang wastong suprasegmental na
pagbigkas.
Panapos na Pagsubok
Panuto: Bigkasin nang wasto at may damdamin ang haikung Pagkawasak at

tankang Paglisan mula kay Laurengamot gamit ang suprasegmental na antala/
hinto, diin at tono. Pagkatapos bigkasin, isulat sa kwaderno ang tanka at haiku
gamit ang wastong tanda/bantas suprasegmental upang matiyak ang wastong
suprasegmental na pagbigkas.
Karagdagang Gawain
Panuto:
Mangalap ng tig-2 halimbawa ng tanka at haiku. Sundan ang nakalap na
halimbawa upang gumawa ng tig-2 sariling kathang tanka at haiku. Basahin ang
mga ito gamit ang suprasegmental na antala/ hinto, diin at tono.
Gamitan ng malaking letra ang bibigyan ng diin, lagyan ng kuwit kung saan
aantala at bantas naman upang bigkasin ang tamang tono. Isulat ang sagot sa papel
at ipasa sa guro.
38
39
Panimulang Pagsubok
1. Masaya, malungkot, takot at pagkabagabag ang tono na lumutang sa
pagbigkas ng Tanka at Haiku na aking napakinggan.
2. Madamdamin ang pagbigkas sa Tanka at Haiku, may hagod sa bawat letra
na bubuo ng salita na kapag nabigkas ng tama madali ang pag-unawa at
pagpaparating ng mensahe sa nakikinig.
Pagsasanay 1
1. Masayang nangangamba ang tonong nangibabaw sa akda na aking
napakinggan.
2. Ang pagbigkas ay dapat may angkop na ytono, diin at artikulasyon sa mga
salita na bumubuo dito.
Pagsasanay 2
Rubriks sa pagmamarka
5 puntos - Maliwanag at kumpleto ang pagkakasuri ng Tanka at Haiku, nasuri
ang tono nito at naging makatotohanan ang binuong pagsususri hindi kathang
isip lamang o tsamba.
4 na puntos - Kumpleto ang pagkakasuri ng Tanka at Haiku, nasuri ang tono
nito at naging makatotohanan ang binuong pagsusuri subalit hindi ito
maliwanag.
1 puntos - walang nagawang pagsusuri
Pagsasanay 3
5 puntos - Ang binuong Tanka at Haiku ay malinaw, organisado at lohikal,
kitang- kita ang kumpyansa sa sarili sa mga nabuong sagot.
Panapos na Pagsubok
1. Ang tono ay madamdamin at maindayog ang pagbigkas nito litaw ang aliw-
iw at mensaheng nais iparating ng akda.( sagot na kahalintulad o malapit dito
ay tama).
Karagdagang Gawain
5 puntos - Ang binuong Tanka at Haiku ay malinaw, organisado at lohikal,
kitang- kita ang kumpyansa sa sarili sa mga nabuong sagot.
Susi sa Pagwawasto (Aralin 1)
40
Panimulang Pagsubok
Araw ay mulat Paksa: Pag-iisa
Sa may gintong palayan Bilang ng Pantig/Sukat: 31
Ngayong taglagas 5-7-5-7-7
Di ko alam kung kelan Mensahe: Sa realidad na kailangan
Puso ay titigil na tanggapin ang sitwasyon at may
kamalayan tayo kung kalian dapat
tumigil na upang makapag-isip-isip.
Haiku Estilo ng Pagkakabuo
Paksa: Kalikasan
Bilang ng Pantig/Sukat:17
5-7-5
Ngayong taglagas Mensahe: Gumamit ang manunulat
‘Di mapigil pagtanda ang salitang “taglagas” upang
Ibong limilipad maging talinhaga. Ginamit din niya
ang kalikasan bilang simbolo o
imahe na nangangahulugang
“papalapit na hangganan.”
Pagsasanay 1
Tanka
Paksa: Pag-ibig
Bilang ng Pantig/Sukat: 31 5-5-7-7-7
Mensahe: Paghihintay at pagtitiwala sa plano ng Diyos na may nakalaan sa
bawat isa.
Haiku
Paksa: Kalikasan at pag-ibig
Bilang ng Pantig/Sukat: 17 5-7-5
Mensahe: Panibagong pag-ibig; Sa kalikasan ay ang panahon ng
tagsibol
Pagsasanay 2
Tanka
Pamagat: Katapusan ng Aking Paglalakbay
Paksa: Pag-iisa
Mensahe: Mag-isang nagmumuni-muni tungkol sa kanyang mga karanasan sa
kanyang paglalakbay.
41
Pamagat: Naghihintay Ako
Paksa: Pag-iisa at pag-ibig
Mensahe: Magulo ang isipan habang nag-iisa at naghihintay.
Haiku
Pamagat Anyaya
Paksa: Kalikasan
Mensahe: Bigyan pansin ang kalikasan.
Pamagat Tutubi
Paksa: Kalikasan
Mensahe: Takot na masira ang kalikasan.
Pagsasanay 3
Tanka
Pamagat: Abot-tanaw
Paksa: Pag-iisa at Pag-ibig
Mensahe: May naiwang mga katanungan kung bakit siya iniwan habang
tinitingnan ang kaintahan na masaya na sa iba.
Pamagat: Paraluman
Paksa: Pagbabago
Mensahe: Muling pagbangon at pagbabago ng sarili para sa ikabubuti sa tulong
ng pagtitiwala kay bathala o pananampalataya.
Haiku
Pamagat: Alon
Paksa: Kalikasan
Mensahe: Ang kapanatagan at kapahingahang ibinibigay sa atin ng inang
kalikasan.
Pamagat: Ganap
Paksa: Pag-ibig
Mensahe: Nasa huli ang pagsisisi. Gawin na ang dapat gawin at iparamdam
ang pagmamahal bago mahuli ang lahat.
42
Panapos na Pagsubok
Tanka
Pamagat: Parallel
Paksa: Pag-ibig
Mensahe: Magkaibang mundo o paniniwala na imposibleng magtagpo.
Pamagat: Sapantaha
Paksa: Pag-ibig at Pag-iisa
Mensahe: Nagtiwala at di naniwala sa mga pagdududa at naiwang luhaan.
Haiku
Pamagat: Duyog
Paksa: Pag-ibig
Mensahe: Pag-iibigang parang araw at buwan. Napakalayong magtagpo ngunit
posible (eclipse).
Pamagat: Pahimakas
Paksa: Pag-ibig at Pag-iisa
Mensahe: Huling pagpapaalam sa taong dapat ng pakawalan.
43
Panimulang Pagsubok
Pulang Rosas – Pag-ibig/Pagmamahal
Korona – Kapangyarihan
Bola – Biro/ Katuwaan
Buwaya – Gahaman/sakim
Pusang itim – Kapahamakan/Kamatayan
Pagsasanay 1
1. Magulo/ Makipot
2. Kapangyarihan/ Gampanin
3. Magnanakaw/ Mang-aagaw
4. Pananakop
5. Pinagmulan/Kinagisnan/Kinamulatan
Pagsasanay 2
1. F
2. B
3. A
4. E
5. D
Pagsasanay 3
Humahagibis – mabilis/matulin
Ligalig – Kaba/balisa/bagabag/pagkagulo
Naaaliw – nalilibang/ natutuwa
Tayog- Taas
Bumulusok- biglang bagsak/biglang baba/ nahulog
Luray na luray – gula-gulanit/punit/wasak
Panapos na Pagsubok
1. Malinaw at maayos na pagkakabuo ng Tanka
at Haiku
2. Paggamit ng matatalinhagang salita.
3. Malikhain at masining ang paraan ng
pagkakabuo at pagsulat.
4. Naaayon sa paksa.
Karagdagang Gawain
---------------------------
44
Panimulang Gawain
Pagsasanay 1
Pagsasanay 2
Pagsasanay 3
Panapos na Pagsubok
Karagdagang Gawain
45
Narito ang rubriks kung paano mamarkahan ang iyong mga ginawa.
a. Wastong pagbigkas 40%
b. Angkop na gamit ng bantas 40%
c. May damdamin 20%
KABUUAN 100%
PANIMULANG PAGSUBOK
Pagsasanay A
1. PAla, paLA
2. TAga, taGA
Pagsasanay C
1. /SA:ka/ - sa bukid /sa:KA/- at saka (also)
2. /BU:hay/- (life) kapalaran ng tao /bu:HAY- (alive) humihinga pa
PAGSASANAY 1:
TANKA HAIKU
Katapusan ng Aking Paglalakbay Tutubi
Ni Oshikochi Mitsune Ni Gonzalo K. Flores
Isinalin sa Filipino ni M. O. Jocson
NApakalayo, pa nga, HIla, mo’y taBAK
WAkas, na PAGlalakbay Ang BUlaklak, nanginig!
Sa iLAlim ng PUno, Sa PAGlapit mo.
Tag-init, noon!
GuLO, ang isip.
PAGSASANAY 2:
TANKA HAIKU
Naghihintay Ako Anyaya
Ni Prinsesa Nukada Ni Gonzalo K. Flores
Isinalin sa Filipino ni M. O. Jocson
NAGhihintay ako, oo! Ulilang DAmo
NAnabik ako, sa’yo. Sa TAhimik, na ilog
PIkit-mata, nga ako HAlika, sinta.
GuLO, sa dampi
NItong, TAGlagas
46
PAGSASANAY 3:
TANKA HAIKU
Araw, na muLAT NgaYONG, TAGlagas,
Sa may, GINtong, PAlayan Di MApigil, pagtanda
Ngayong, TAGlagas Ibong, lumiPAD!
DI ko alam, kung kelan?
PUso, ay TItigil na.
PANAPOS NA PAGSUBOK:
TANKA HAIKU
Paglisan Pagkawasak
Kay, BIlis, ng panaHON Ang LUNGkot-lungkot!
Nang, tayo’y, NAGkalayo, Tayo’y, NAGpapabaya,
Nag-iisa, sa, DIlim NAwasak! lahat.
WAlang, MAgawa,
Di, PInapansin.
Sanggunian
Aralin 1
Janna,”Nalanta: Isang Koleksyon ng mga haiku at tanka”March 4,
2018.https://www.youtube.com/watch?v=ign8Wjl4X8Q
Danicaparra, “Pagsusuri”, November 21, 2016.

https://brainly.ph/question/475958.
Unknown, “Asignaturang Filipino”, Wednesday, 17 December 2014.

http://proyektosasignaturangfilipino.blogspot.com/2014/12/ang-tono-haba-diin-
at-antala.html
Aleil, “Pagsusuri.” 10.11.2017 Read more on Brainly.ph -

https://brainly.ph/question/1046779
Aralin 2
Baisa-Julian, Ailene et.al, Pinagyamang Pluma 9. Quezon City: Phoenix Publihing
House, Inc., 2017
Peralta, Romulo N.et.al., Panitikang Asyano 9. Pilipinas: Sunshine Interlinks

Publishing House, Inc., 2014.
Aralin 3
Aruyabuy. Ambitious” Matatalinghagang salita”,
https//brainly.ph/questions/263718
TipsWithJay, “Pagbibigay Kahulugan o Depinisyon; Youtube,

https://www.shttps://www.youtube.com/watch?v=zJxocdlxZf8&feature=share
Melecio, “Pagbibigay Kahulugan Ayon sa Pangungusap”,

https://www.scrib.com/doc/317022408/Pagbibigay-Kahulugan-Ayon-sa-
Pangungusap
Aralin 4
Peralta, Romulo N et. al., Panitikang Asyano Modyul ng Mag-aaral sa Filipino 9.
Sunshine Interlinks Publishing House, Inc., 2014
Aralin 5
Peralta, Romulo N. et.al, Panitikang Asyano, Modyul ng Mag-aaral sa Filipino 9,
Pilipinas, Vibal Group, Inc. 2014
Precious May Esteva, “Katapusan ng Aking Paglalakbay, Tutubi, Anyaya,

Naghihintay Ako”, scribd.com,
https://www.scribd.com/presentation/424520116/Tanka-at-Haiku
47
Laurengamot, “Paglisan at Pagkawasak” posted on September 3, 2015,
wordpress.com, https://laurengamot.wordpress.com/
Ghie Maritana Samaniego, “Kaibigan, Tanka at Haiku”, slideshare.net

https://www.slideshare.net/mobile/ghiemaritana/tanka-at-haiku-52388112
Lynn Yeolie, “Pag-ibig”, Youtube, October 3, 2016,

https://youtube.com/watch?v=byJnSWPX-sA&feature=share
48
Para sa iba pang tanong at puna, maaaring sumulat o tumawag sa:
Kagawaran ng Edukasyon Rehiyon V
Regional Center Site, Rawis, Legazpi City 4500
Mobile Phone: 0917 178 1288
Email Address: region5@deped.gov.ph

Filipino 9 Q2 Modyul 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Filipino 9 Q2 Modyul 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

9

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Panrehiyong Direktor: Gilbert T. Sadsad

Mga Bumuo ng Modyul

Manunulat: Cristina B. Leaňo

Ang aralin na ito ay pinamagatan kong NaPaTanHaik sa maiksi pero sa mas

Tara simulan na nating mag-aral ng NaPaTanHaik.

May mga salitang ginagamit sa pangungusap na minsan ay naiiba ang

Mahalagang masuri ang tono ng pagbigkas ng

Haiku - Ito ay maikling tula na gumagamit ng tatlong

Ano ba ang alam mo na sa ating aralin, subukin mo nga?

Panuto: Pakinggan ang pagbigkas ng tanka at haiku sa

Anong tono ang nangibabaw sa napakinggang pagbigkas ng tanka at haiku?

Sa iyong napakinggan, paano binigkas ang tanka at Haiku?

O, di ba kayang-kaya mong suriin ang tono ng pagbigkas ng napakinggang

Halika, may inihanda pa akong Tanka at Haiku para sa iyo na magpapayaman

Mga Gawain sa Pagkatuto

Ipabigkas sa iyong ama: Naku! gabi na

Ano ang tono ng pagbigkas? Magaling! Ang tono po sa pagbigkas ay

Olrayt! Nabigkas ba ito ng tama habang

Para sa iyong kapatid/mga kapatid na marunong ng magbasa

Nabigkas ba ito ng tama habang Wow!

Isa sa mga makrong kasanayan na nililinang sa mga mag-aaral ay ang

Tama. Nagustuhan mo ba ang pakikinig sa iyong

Sa pagsusuri sa tono ng isang tanka o haiku marapat na ang isang manunuri

Nasuri mo ba ang tono ng mga Mahusay!

Ang pagsusuri ay ang pag-aanalisa o pag-oobserba upang mapag-aralan at

Tama! Ano kaya ang kahulugan

Ang kahalagahan ng pagsusuri ay upang malaman mo ang ibig sabihin ng

Nalalaman natin dito ang ibig sabihin ng

Tama! Ano ang ibig sabihin ng tono?

Ang tono ay pagtaas o pagbaba ng boses

Maari rin namang gamitin ang tono bilang identidad, pagkatao o

Ang pagsusuri ay proseso ng paghihimay ng isang paksa upang maging mas

Pinagkunan: Aleil, “Pagsusuri.”

Sa pagsusuri lalo na ng tono ng isang akda nalalaman natin ang kultura

Halimbawa: Ang pagsusuri ng MTRCB ang nagbigay ng rating na A+ sa pelikula ni

Basahin mo ang sumusunod na Tanka at Haiku.

Suriin ang Haiku at Ang tono ng Haiku ay malungkot na balisa.

Suriin ang Haiku at alamin ang Ang tono ng haiku ay nagpapakita ng

Epektibong nababatid ang tono ng

Kapag ito’y binibigkas ng maayos, may

Yehey! Nasuri mo ang tono ng pagbigkas ng iyong napakinggang Tanka o Haiku.

Simulan mo na ang iba’t ibang gawain.

Loan dito, loan dun

Anong tono ang nangibabaw sa napakinggang pagbigkas ng tanka at

Sa iyong napakinggan, paano binigkas ang tanka at Haiku?

Dahil madali mo lang nasagutan ang unang pagsasanay, narito ang

Sa ang aking panonood/napakinggan nasuri ko _____________________________

Panuto: Bumuo ka ng sarili mong Tanka o Haiku batay sa naging karanasan mo sa

Pamagat Pagsusuri sa tono ng pagbigkas

5 puntos - Ang binuong Tanka at Haiku ay malinaw, organisado at lohikal, kitang-

Panuto: Bigkasin ang sumusunod na tanka at haiku pagkatapos ay isa-isang suriin

Matapos kong bigkasin ang tanka at haiku nalaman ko na ang tono ay

Matapos kong bigkasin ang tanka at haiku nalaman ko na ang tono ay

Panuto: Mula sa iyong nabasa, napanood, o narinig kaugnay sa prangkisa ng ABS

Pamagat Pagsusuri sa tono ng pagbigkas

5 puntos - Ang binuong Tanka at Haiku ay malinaw, organisado at lohikal, kitang-

Aralin 2 : Estilo ng Pagbuo ng Tanka at Haiku

Anong masasabi mo sa pagkakabuo at mensahe ng tula sa itaas? Ikaw,

Sa naunang aralin, pinag-aralan moa ng tono at pagbigkas ng tanka at haiku.

Handa ka na bang maglakbay upang matuto?

Ano ba ang alam mo na sa ating aralin, subukin mo nga?