MHE ČAJDRAŠ

UPUTE ZA RAD I ODRŽAVANJE TURBINE

MAŠINSKI DIO

Ljubljana, avgust 2012

 MHE ČAJDRAŠ

UPOZORENJE:

PRE POČETKA MONTAŽE I PUŠTANJA TURBINE U POGON OSOBLJE MORA BITI

UPOZNATO SA KOMPLETNIMA UPUTAMA!

SADRŽAJ

1. OPIS TURBINE .................................................................................................................. 4

1.1. Radno kolo turbine .......................................................................................................... 4
1.2. Vratilo i spojnica .............................................................................................................. 4
1.3. Kućište turbine................................................................................................................. 4
1.4. Dovod sa mlaznicom ....................................................................................................... 5
1.5. Odrezač mlaza sa pogonskim mehanizmom ................................................................... 5
1.6. Ležaji turbine ................................................................................................................... 6
1.7. Mehanizam za ograničenje brzine ................................................................................... 6
1.8. Elementi za montažu ....................................................................................................... 6
1.9. Obilazni vod predturbinskog ventila ................................................................................ 6
1.10. Priključna cev ............................................................................................................... 6
2. OPIS PREDTURBINSKOG ZATVARAČA .......................................................................... 6
3. PROVERA POD PRITISKOM ............................................................................................. 7
4. ANTIKOROZIJSKA ZAŠTITA OPREME ............................................................................. 7
5. MAZANJE LEŽAJEVA TURBINSKOG VRATILA ................................................................ 7
6. DJELOVANJE TURBINE .................................................................................................... 8
6.1. Pokretanje turbine ........................................................................................................... 8
6.2. Normalno zaustavljanje ................................................................................................... 8
6.3. Zaustavljanje u nuždi ....................................................................................................... 8
6.4. Probno djelovanje............................................................................................................ 9
7. HIDRAULIČKI REGULATOR ............................................................................................ 10
7.1. Opis............................................................................................................................... 10
7.2. Priprema ulja ................................................................................................................. 10
7.3. Razvod ulja ................................................................................................................... 11
7.3.1 Glavni ulazni ventili ................................................................................................. 11
7.3.2 Automatski obilazni vod predturbinskog ventila ....................................................... 12
7.3.3 Mlaznice ................................................................................................................. 12
7.3.4 Odklanjač mlaza ..................................................................................................... 12
7.4. Sigurnosna linija ............................................................................................................ 13
7.5. Akumulator tlaka............................................................................................................ 13
7.6. Puštanje sustava u pogon ............................................................................................. 14
7.7. Održavanje .................................................................................................................... 16
7.7.1 Tlak predpunjenja dušika ........................................................................................ 16
7.7.2 Kontrola količine i temperature ulja ......................................................................... 16
7.7.3 Kontrola manometara ............................................................................................. 16
7.7.4 Kontrola zaprljanosti uljnih filtera............................................................................. 17
7.7.5 Kontrola rada uljnih crpki......................................................................................... 17
7.7.6 Kontrola elektromagnetnih ventila ........................................................................... 18
7.7.7 Periodično održavanje............................................................................................. 19
7.7.7.1 Tjedno održavanje ............................................................................................ 19
7.7.7.2 6 Mjesečno održavanje ..................................................................................... 19

2
 MHE ČAJDRAŠ

7.7.7.3 Godišnje održavanje ......................................................................................... 19

8. ZAŠTITE AGREGATA ...................................................................................................... 20
8.1. Mehaničke zaštite agregata ........................................................................................... 20
9. GENERATOR ................................................................................................................... 21
10. ODRŽAVANJE TURBINE ................................................................................................. 21
10.1. Svaki tjedan ............................................................................................................... 21
10.2. Svake tri mjeseca ....................................................................................................... 22
10.3. Svake godine ............................................................................................................. 22
11. OTKLANJANJE PROBLEMA............................................................................................ 22
11.1. Mehanički popravak ................................................................................................... 23
11.2. Tablica otklanjanja problema ...................................................................................... 24
12. SPECIFIKACIJE ............................................................................................................... 25
12.1. Vrijeme otvaranja i zatvaranja .................................................................................... 25
12.2. Temperature ležajeva ................................................................................................ 25
12.3. Tabela upotrebljenih materiala ................................................................................... 25
13. PRILOZI ........................................................................................................................... 26
13.1. Sastavni crteži turbinske opreme ............................................................................... 26

3
 MHE ČAJDRAŠ

1. OPIS TURBINE

Na temelju izabranog instaliranog protoka i neto pada izabrana je Pelton turbina. Osnovni
parametri turbine su:

Tip horizontalna Pelton turbina, TP2 18/200/645/12,5

Protok 0,41 m3/s
Bruto pad 184,44 m
Snaga na vratilu turbine 485 kW
Nazivna brzina 750 min-1
Prečnik rotora 0,645 m
Prečnik mlaznice 87 mm

1.1. Radno kolo turbine

Na osnovu modelskog ispitivanja Peltonove turbine izabran je hidraulički oblik radnog kola.
Izabrane dimenzije omogućavaju potpuno iskorišćenje energegetskog potencijala. Geometrijska
kontrola je izvedena po zahtevima standarda IEC 60193. Radno kolo je jednodelno nastalo u
više faza. U prvoj fazi je odkovan disk koji je odgovarajuće testiran i na osnovu toga napisana
dokazna dokumentacija. U drugoj se kovani disk obrađuje na CNC mašini, postupkom glodanja i
u završnoj fazi se fino ručno brusi. Površine koje su u direktnom kontaktu sa vodom su brušene
do kvaliteta površine Ra 1,6. Vratilo radnog kola i radno kolo su povezani preko torzione
spojnice. Spojica prenosi moment i aksijalnu silu i u primeru preopterećenja prokliza, na taj način
sprečava nastajanje deformacija na vratilu i radnom kolu.

1.2. Vratilo i spojnica

Vratilo radnog kola je urađeno iz poboljšanog materijala. Veza između vratila radnog kola i
generatorskog vratila je izvedena preko elastične spojnice. Elastična spojnica je pripremljena sa
takvim površinama na koje se mogu postaviti instrumenti za niveliranje generatora.

1.3. Kućište turbine

Oblik kućišta turbine je definisan na osnovu modelskog merenja Peltonove turbine. Na kućištu se
nalaze elementi:

• Gornji i donji dovod zajedno sa mlaznicama

• Ležaji
• Mehanizam zajedno sa odrezačem mlaza

Kućište je sastavljeno varenjem pločevine. Zavarena konstrukcija je dovoljno čvrsta da

zadovoljava zahteve sigurnog rada turbine. Kućište je dvodelno, sastavljeno iz donjeg dela na
kome su pričvršćeni svi elementi gore napisani i poklopca turbine. Poklopac se jednostavno
može podići bez potrebe do uklanjanja ostalih elemenata u slučaju kada treba pregledati radno
kolo ili izvršiti skidanje radnog kola sa osovine turbine.

4
 MHE ČAJDRAŠ

1.4. Dovod sa mlaznicom

Dovod sa mlaznicom sastavljen je iz sledećih elemenata:

• Mlaznica je sastavljena iz kućišta i uloška. Na mlaznici je montiran i zaštitnik mlaza, koji ima
funkciju da sačuva mlaz od vode koja je raspršena od zidova kućišta.

• Igla: površina igle je fino brušena. Hod igle se regulira pomoću hidrauličnog cilindra,
naleganje između igle i uloška mlaznice iznosi 0,05mm što omogućava traženu vodotesnost
a sa druge strane se ne uništava površina igle.

• Igla je namontirana na produženu klipnjaču hidrauličkog cilindra. Površina klipnjače je fabrički

hromirana.

• Dovodna kolena sa ugrađenim vođicama za igu su izrađena od standardnih kolena, cevi i

pločevine. Na strani bliže mlaznici su vođice za osovinu igle izvedeni u obliku rebra i imaju
takođe funkciju da vodeni tok stabilizuju. U vođici je ugrađena samomazuća čaura (PTFE)
koja drži iglu u centru.

• Na drugoj strani od mlaznice je zavaren na koleno nosač hidrauličnog cilindra.

• Hidraulični cilindar reguliše poziciju igle u odnosu na uložak mlaznice, tj. otvaranje i
zatvaranje mlaznice. Cilindar ima dvostruku funkciju, klip na obe strane klipnjače. Na strani,
suprotnoj od igle klipnjača ima navoje pomoću kojih se može regulisati tačan položaj igle.
Klipnjača ima još jednu funkciju na toj strani kao nosač merača pozicije igle.

1.5. Odrezač mlaza sa pogonskim mehanizmom

Odrezač ima funkciju da preusmeri ili prepreči doticanje mlaza do lopatice radnoga kola. Svaka
mlaznica ima svoj odrezač. Odrezač je montiran na vratilo koje ima dva ležaja, jedan je na
kućištu turbine, drugi na kućištu mlaznice. Ležaji su klizni PTFE, samo podmazujući, rukavci
vratila su hromirani. Sa spoljašnje strane kućišta turbine na vratilo odrezača mlaza je montirana
ručica. Ručice su međusobno povezane polugom. Položaj odrezača se reguliše pomoću
hidrauličnog cilindra. Na hidrauličnom cilindru je namešten linearni merač položaja koji reguliše
položaj odrezača. Odrezač sa pogonskim mehanizmom ima dve funkcije:

• Ima funkciju zaštite pred predopterećenjem. Odrezač je konstruisan tako da preusmeri mlaz,
spreči dolazak vode na lopatice radnog kola. U slučaju neočekivanoga ispadanja agregata sa
elekro mreže odrezač ima funkciju elementa za brzu intervenciju, rasterećenje radnog kola i
sprečavanje nastajanja pobega turbine.

• Takođe može imati funkciju regulacijskog elementa. Odrezačem možemo deo vodenog
mlaza preusmeriti i tako smanjiti snagu turbine.

5
 MHE ČAJDRAŠ

1.6. Ležaji turbine

Ležaji su standardni kupljeni elementi, ugrađeni u odgovarajuća tipska kućišta. Ležaji su

bačvasti. Vratilo je dimenzionisano na osnovu snage turbine i na osnovu toga izabrani ležajevi.
Radni vek ležaja, koji se pravilno održava je dovoljno dugačak tako da pokriva celi radni vek
turbine. Podmazivanje ležajeva se izvodi sa nastavcima za ručno podmazivanje. (detajlne
instrukcije u vezi sa podmazivanjem vidi uputstva za održavanje ležaja.)

1.7. Mehanizam za ograničenje brzine

Mehanizam za ograničenje brzine je sigurnosni element, koji omogućava zaustavljanje turbine u

slučaju ispada agregata iz elektro sistema i onemogućava na taj način da se turbina vrti brzinom
pobega.

1.8. Elementi za montažu

Element za montažu je deo cevi, koji ima na pripremljen deo za zaptivanje žleb za O zaptivku i
prirubnicu. Element za demontažu ima funkciju lakše montaže i demontaže.

1.9. Obilazni vod predturbinskog ventila

Paralelni vod ima funkciju pri izjednačavanju pritiska pre i posle turbinskog zatvarača Erhard u
periodu pre nego ponovno otvorimo ventil. Sastavljen je iz igličastog i običnog ventila koji su
povezani sa cevi određene dimenzije.

1.10. Priključna cev

Je sastavljena iz dela cevi i prirubnice. Deo cevi je pripremljen za spajanje sa cevovodom i na

kraju je pripremljen spoj za varenje.

2. OPIS PREDTURBINSKOG ZATVARAČA

Predturbinski zatvarač - Leptirica je element za zatvaranje dotoka vode na radno kolo turbine.
Ugrađen je između dovodnog cevovoda i turbine. Zatvarač ima funkcije:

a) Da polako zatvori dotok vode u vremenu servisiranja ili remonta na turbini. U tom slučaju se
ventil ne zatvara pri punom protoku, nego je redosled zaustavljanja protoka sledeći:

1) Brza upotreba odrezača mlaza.

2) Sporije pomeranje igle u zatvoreni položaj i polako zatvaranje predturbinskog zatvarača.

b) Da zatvori pod punom protokom u slučaju kvara na sistemu za zatvaranje igala. Vreme
zatvaranja je izračunato i potvrđeno testom kot puštanja agregata u pogon. Porast pritiska mora
biti manji od pritiska na kojega je bio testiran cjevovod.

6
 MHE ČAJDRAŠ

Otvaranje ventila se vrši po zadanom redosledu:

1) Otvaranje ventila na obilaznom vodu i punjenje sistema između kuglastog ventila i

mlaznice, sve dok se pritisak na obe strane ventila ne izjednači. Maksimalna dozvoljena razlika u
pritisku je 1bar.
2) Otvaranje predturbinskog ventila
3) Otvaranje igle - početak rada turbine.

3. PROVERA POD PRITISKOM

Svi elementi turbine i predturbinskog ventila koji su u vreme rada pod nadpritiskom se
podvrgavaju proveri pod pritiskom. Probni pritisak je 1,5 puta veći od najvećega mogućega
pritiska koji se može pojaviti u slučaju hidroudara.

4. ANTIKOROZIJSKA ZAŠTITA OPREME

Cela oprema je odgovarajući antikorozijski zaštićena. Upotrebljena su sredstva za zaštitu koja se

mogu upotrebljavati i predpisana su za zaštitu elemenata koji su ugrađeni u vodovodne sisteme
(ne utiču na zdravlje ljudi i životinja).

5. MAZANJE LEŽAJEVA TURBINSKOG VRATILA

Na početku svaki ležaj namažemo s 500 do 600 g masti. Preporučujemo mast SKF LGWA2.
Mast neka zapuni unutrašnjost ležaja (između valjnih tjelešca). Interval podmazivanja je običajno
na 5000 radnih sati vrtnje. Na svaki ležaj dodamo 100g nove masti. Ako se temperatura počinje
dizati pred izticanjem 5000 radnih sati može se mast dopuniti i prije.

Uopšte pravilo za alarm i izklop agregata zbog povišane temperature ležaja je sledeče:
alarm se stavlja 5 stepeni iznad največe temperature koju je ležaj postigou nakon
kontinuiranog rada približno 10-20 dana. Izklop nastavi se 10 stepeni iznad prije
spomenute max temperature. Inače ležaji ovakvog tipa mogu raditi do 80°C.

7
 MHE ČAJDRAŠ

6. DJELOVANJE TURBINE

Prije se agregat stavi u rad, potrebno je osigurati:

1. Vizualni pregled turbine → bez vidni grešaka.

2. Pritisak u cjevovodu → prisutan.
3. Predturbinski zatvarač → zatvoren.
4. Automatski ventil obilaz. voda → zatvoren.
5. Rućni ventil obilaz. voda → otvoren.
6. Obe igle → zatvorene.
7. Odrezač → zatvara mlaznice.
8. Ležajevi → namazani.
9. Ventil zaštite od pobjega → spreman za start.
10. Napon mreže → prisutan.
11. Pritisak ulja za reguliranje → 75-95bar.

Vrijeme otvaranja i zatvaranja predturbinskog zatvarača i igala nastavi se prilikom puštanja

agregata u rad. Kad smo odredili primjerne vrijednosti, zapišemo ih u tablicu u poglavlje
SPECIFIKACIJE. Na ovaj način možemo provjeriti nakon svake promjene, da li su ti parametri
još uvijek primjerno stavljeni.

6.1. Pokretanje turbine

Kad su uvjeti iz gornjeg poglavlja ispunjeni, startamo turbinu sljedećim postupkom:

1. Otvorite ventil obilaznog voda DN50.

2. Izjednačite pritisak pre i posle predturbinskog ventila.
3. Otvorite predturbinski ventil.
4. Otvorite odrezač.
5. Sporo otvarajte iglu.

6.2. Normalno zaustavljanje

Normalno zaustavimo turbinu sljedećim postupkom:

1. Zatvorite odrezač.
2. Sporo zatvorite igle (igla 2 zatvori do kraja igla 1 ostaje otvorena približno 3% zbog
smanjivanja pritiska u cjevovodu.
3. Zatvori predturbinski ventil
4. Zatvori obilazni vod

6.3. Zaustavljanje u nuždi

Automatska zaštita pruži zaustavljanje u nuždi prema istom postupku.

8
 MHE ČAJDRAŠ

6.4. Probno djelovanje

Probno djelovanje obično slijedi:

• Ljetnom remontu.
• Svakom radu na turbini, čijim možemo promjeniti namještanje parametara turbine.
• Nakon potpuno nanovo namazanih ležajeva.

Pre probnog djelovanja provjerimo i eventuelno stavimo vrijeme otvaranja i zatvaranja

predturbinskog ventila i igala.

Stanje: Ležajevi turbinskog vratila su nanovo namazani. Mast još nije povoljno raspoređena u
ležajnom kućištu. Ovo se dogodi nakon nekoliko sati djelovanja, kad ležaj sam istisne suvišnu
mast. Do tada se običajno više zagrijava nego u normalnom stanju. Zbog toga u prvim satima
djelovanja sa posebnom pažnjom pratimo vrtnju agregata.

Agregat počinjemo vrtjeti s malom brzinom i ju sporo povećavamo do nominalne brzine.

Usporedno s tim pratimo temperaturu ležajeva. Maksimalna dozvoljena temperatura ležajeva je
80 ºC. U sledeći tablici je postupak kojeg izvršimo kod početnog djelovanja s nanovo namazanim
ležajevima.

Brzina (%) Snaga (%) Trajanje

25% 0 do T = konst
50% 0 do T = konst
75% 0 do T = konst
100% 0 do T = konst
100% 25% do T = konst
100% 50% do T = konst
100% 75% do T = konst
100% 100% do T = konst

Koraci:

1. Turbinu okrenite rukom. Pazite na neobične glasove.

2. Turbina neka se vrti na 25% nominalne brzine do stabilizirane temperature ležajeva.
3. Turbina neka se vrti na 50% nominalne brzine do stabilizirane temperature ležajeva.
4. Turbina neka se vrti na 75% nominalne brzine do stabilizirane temperature ležajeva.
5. Turbina neka se vrti na 100% nominalne brzine do stabilizirane temperature ležajeva.
6. Turbina neka se vrti na 25% nominalne snage do stabilizirane temperature ležajeva.
7. Turbina neka se vrti na 50% nominalne snage do stabilizirane temperature ležajeva.
8. Turbina neka se vrti na 75% nominalne snage do stabilizirane temperature ležajeva.
9. Turbina neka se vrti na 100% nominalne snage do stabilizirane temperature ležajeva.

Temperatura je stabilizirana, kada se u vrijemenu 2 sati ne mjenja više.

UPOZORENJE: U slučaju da se jedan ili oba ležaja zagriju preko 80 ºC, zaustavite turbinu i
čekajte, da se ležajevi ohlade na temperaturu okoline. Postupak ponovite od koraka 1
dalje.

9
 MHE ČAJDRAŠ

U tablicu u poglavlju SPECIFIKACIJE upišite radnu temperaturu ležajeva. To je temperatura

ležajeva nakon 15 do 20 dana vrtnje. Ako temperatura prelazi radnu temperaturu za 10 ºC u
normalnom radu, potrebno je zaustaviti turbinu.

7. HIDRAULIČKI REGULATOR

7.1. Opis

Hidraulički regulator koji prikazuje crtež broj PDR-1437-C sastoji se od:

• Sustava za pripremu ulja
• Sustava za razvod ulja
• Sigurnosne linije
• Akumulatora tlaka

Tehnički podaci hidrauličkog regulatora:

• Kapacitet rezervoara ulja 150 l
• Minimalni tlak ulja 66-68 bar
• Radni tlak ulja 75/95 bar
• Maksimalni tlak ulja 115-120 bar
• Tlak predpunjenja dušika 48-50 bar
• Kapacitet uljne crpke 16 l/min
• Motor uljne crpke 4 kW (3x380VAC)
• DC napon upravljanja 24 VDC
• Nazivni napon elektromagnetnih ventila 24 VDC±10%; ED 100 %

7.2. Priprema ulja

U rezervoaru kapaciteta 150 l nalazi se ulje. Na rezervoaru je odušni filtar sa silikagelom koji
sprečava ulazak vlage u sam rezervoar. Za vizualnu kontrolu količine ulja sa prednje strane
nalazi se pokazivač nivoa ulja. Za postizanje radne temperature u hladnim uslovima rada
ugrađen je grijač ulja (MEX10 KH001) upravljan preko podešavajućeg termostata (MEX10
CT102). Rezervoar je opremljen ručnim ventilom za ispuštanje ulja i revizijskim otvorom.

Zupčana crpka održava radni pritisak ulja u sistemu. Opremljena je usisnim filterom, nepovratnim
ventilom za sprečavanje povratnog protoka ulja i sigurnosnim ventilom. Sigurnosni ventil je
dimenzioniran tako, da kod punog protoka crpke bez potrošnje ulja u sistemu sprječava porast
pritiska iznad podešene vrijednosti.

Ulje se filtrira preko duplog filtera sa električkim (MEX10 CP101) i vizuelnim alarmom zaprljanosti
filtra. Sa ručnim trokrakim ventilom preklapa se između jednog i drugog filtera, tako da je u
svakom trenutku jedan filtar aktivan, dok se u drugom bez obustave rada može mijenjati uložak.

Za vizualnu kontrolu tlaka ulja ugrađen je manometar. Manometar je preko fleksibilne cijevke
priključena na brzi kontrolni priključak. Može se koristiti za kontrolu tlaka na bilo kojem mjestu sa
jednostavnim preklapanjem fleksibilne cijevke na drugi kontrolni priključak, bez zaustavljanja
rada agregata.

10
 MHE ČAJDRAŠ

Za kontrolu stanja ulja (tlak, nivo i temperatura) na rezervoaru su ugrađeni:

• kontaktni termometar (MEX10 CT101)
• nivo prekidač (MEX10 CL101)
• tlačni prekidač (MEX10 CP102)
• analogni mjerač tlaka (MEX10 CP001)
Kontaktni termometar i nivo prekidač imaju po dva digitalna signala, koji se koriste kao alarm
(nizak nivo i visoka temperatura) i kao zaštita (prenizak nivo i previsoka temperatura). Tlačni
prekidač je u funkciji zaštite od preniskog tlaka ulja u sustavu. Analogni mjerač tlaka je u funkciji
upravljanja zupčanom crpkom (start/stop) i prikazivanja tlaka ulja na ormaru automatike.

7.3. Razvod ulja

U sustavu za razvod ulja su sljedeće hidrauličko upravljačke linije:

• Glavni ulazni ventili, MEX12
• Automatski obilazni vod predturbinskog ventila, MEX13
• Mlaznice, MEX15 i MEX16
• Odklanjač mlaza MEX14

Uljni vodovi su opremljeni sa podešavajućim prigušnicama za podešavanje vremena zatvaranja i

otvaranja, te sa kontrolnim priključcima za kontrolu tlaka. Podešavajuće prigušnice za
podešavanje minimalnog vrjemena zatvaranja su ugrađene direktno na priključak servomotora,
tako da kontroliraju protok ulja u smjeru izlaza iz servomotora.

Svi elementi su povezani bešavnima nehrđajućim cijevima i (lokalno) fleksibilnim cijevima na

mjestima gdje je to neophodno zbog načina rada servomotora.

7.3.1 Glavni ulazni ventili

U liniji predturbinskog ventila nalaze se elektromagnetni ventil MEX12 KA001, ručni trokraki
ventil, i prigušnica za podešavanje vrjemena otvaranja. Elektromagnetni ventil mora biti pod
naponom, da bi predturbinski ventil otvorio. Trokraki ventil ima dva položaja. U položaju
normalnog rada, omogućen je automatski rad preko sustava automatike. Kad je trokraki ventil u
servisnom položaju, predturbinski ventil je bezuslovno u zatvorenom položaju. U tom položaju
onemogućeno je bilo kakvo upravljanje sa predturbinskim ventilom preko automatike ili ručno
preko elektromagnetnog ventila. Položaj trokrakog ventila može se blokirati i zaštititi sa bravom i
ključem.

U liniji glavnog obilaznog ventila nalaze se elektromagnetnim ventil MEX12 KA002 i ručni trokraki
ventil. Elektromagnetni ventil mora biti pod naponom, da bi glavni obilazni ventil zatvorio.
Trokraki ventil ima dva položaja. U položaju normalnog rada, omogućen je automatski rad preko
sustava automatike. Kad je trokraki ventil u servisnom položaju, onemogućeno je zatvaranje
glavnog ubilaznog ventila. Položaj trokrakog ventila može se blokirati i zaštititi sa bravom i
ključem.

U beznaponskom stanju upravljačkog ventila predturbinski ventil zatvara dok glavni obilazni ventil
otvara.

11
 MHE ČAJDRAŠ

7.3.2 Automatski obilazni vod predturbinskog ventila DN50

U liniji automatskog obilaznog voda predturbinskog ventila je upravljački elektromagnetni ventil

MEX13 KA001. Automatski obilazni vod predturbinskog ventila otvara, kad je upravljački ventil
pod naponom.

U beznaponskom stanju upravljačkog ventila automatski obilazni vod zatvara.

7.3.3 Mlaznice

U liniji mlaznica nalaze se dvije mlaznice, svaka sa svojim upravljačkim ventilom:

• MEX15 kA001, mlaznica 1
• MEX16 KA002, mlaznica 2

Mlaznice zatvaraju stavljanjem pod napon špulne –YB02, i otvaraju stavljanjem pod napon
špulne –YB01. U beznaponskom stanju mlaznice ostaju u trenutačnom položaju, čime je
omogučena regulacija protoka vode kroz turbinu.

7.3.4 Odklanjač mlaza

Odklanjač mlaza upravljan je preko elektromagnetnog ventila MEX14 KA001. Komandu zatvaraj
zadaje se preko špulne –YB02 a otvaraj preko špulne –YB01. U beznaponskom stanju odklanjač
mlaza ostaje u trenutačnom položaju. Ta funkcija omogućava sinhronizaciju generatora kod
povećanog otvora mlaznice, da bi se spriječilo trenutačno zatvaranje protoka kroz turbinu za
vrijeme sinhronizacije. Kod paralelnog rada agregata na mreži, odklanjač mlaza mora biti otvoren
preko 95%.

U liniji upravljačkog ventila nalazi se dupla prigušnica za podešavanje normalnog vrjemena

zatvaranja i otvaranja odklanjača mlaza.

12
 MHE ČAJDRAŠ

7.4. Sigurnosna linija

Sigurnosna linja prije svega služi zaštiti turbine i generatora. U liniju sigurnosne linije nalaze se:
• Ventil za mehaničku zaštitu od prevelike brzine (dio turbine)
• Ručni trokraki ventil
• Elektromagnetni (servisni) ventil MEX11 KA001

Ventil za zaštitu od pobjega montiran je na turbini kod centrifugalnog klatna. Svi elementi
sigurnosne linije su povezani u seriju, tako da je za aktiviranje zaštite dovoljno pružanje jednog ili
više njih.
Zaštitu može aktivirati operater lokalno preko trokrakog ventila ili daljinsko sa ormara automatike.
Daljinsko aktiviranje zaštite se izvodi preko servisnog ventila MEX11 KA001. Za normalni rad
agregata, servisni ventil mora biti pod naponom.

Sigurnosna linija mora biti pod tlakom, da bi agregat mogao raditi. U slučaju kad tlaka u
sigurnosnoj liniji nema, odklanjač mlaza bezuslovno zatvara preko kombinacije četiri nepovratna
ventila. Vrijeme brzog zatvaranja je podešeno prigušnicom, koje je montirana direktno na
servomotor odklanjača mlaza.

Informaciju o stanju tlaka sustav automatike dobiva preko tlačnog prekidača MEX11 CP101.

7.5. Akumulator tlaka

Ugrađen je akumulator tlaka sa membranom, koji mora biti predpunjen sa dušikom. Akumulator
tlaka je sa donje strane povezan sa sustavom za razvod ulja povezan preko sigurnosnog bloka u
kojem se nalaze:
• Ručni ventil za pražnjenje ulja iz akumulatora
• Sigurnosni ventil
• Izolacioni ventil manometar

Za vrijeme rada agregata ručni ventil za pražnjenje mora biti zatvoren, a izolacioni ventil otvoren.
Sigurnosni ventil je tvornički podešen i plombiran. Predpunjenje akumulatora sa dušikom se
izvodi preko priključka sa gornje strane akumulatora i to obavezno u stanju kad na uljnoj strani
nema tlaka. Tlak predpunjenja dušika potrebno je redovito kontrolirati.

Glavne svrhe akumulatora su:

• Sigurno zaustavljanje agregata u slučaju nužde
• Omogućavanje intervalnog rada uljne crpke, čime se smanji potrošnja energije za rad
agregata i produžava radni vijek crpke.

13
 MHE ČAJDRAŠ

7.6. Puštanje sustava u pogon

U tabeli 1 su navedeni tvornički podešeni parametri, koje se ne smije menjati.

U tabeli 2 su navedeni parametri, koje treba podesiti za vrijeme prvog puštanja u pogon.
Navedene su projektom predviđene vrijednosti. Stvarno podešene vrijednosti treba upisati u
izvješće o ispitivanjima na elektrani.

U tabeli 3 su navedeni ručni ventili i njihov položaj, koji mora biti osiguran, da bi hidraulički sustav
mogao startati.

Podatke iz tabela 1 i 2, kao i rezultate podešavanja svih vrjemena otvaranja i zatvaranja mora se
voditi u dnevniku odnosno knjizi održavanja postrojenja. Isto tako je potrebno voditi evidenciju i
opis svih posjega u postrojenje te svih promjena parametara iz tabela 1 i 2.

Tabela 1: Tvornički podešene veličine

opis oznaka Tip signala

Filtar zaprljan 1.19, MEX10 CP101 Alarm, ∆p>
Nivo ulja nizak 1.7, MEX10 CL101 Alarm, L<
Nivo ulja prenizak 1.7, MEX10 CL101 Stop agregata, L<<
Sigurnosni ventil akumulatora 1.25 /

Tabela 2: Parametri, koji se podešavaju tokom puštanja u pogon

opis oznaka Tip signala predviđeno

Temperatura ulja visoka 1.9, MEX10 CT101 Alarm, T> 40-45ºC
Temperatura ulja previsoka 1.9, MEX10 CT101 Stop agregata, T>> 45-50ºC
Temperatura ulja nizka 1.8, MEX10 CT102 Informacija, T< 20-25ºC (uključivanje grijača)
Radni tlak uljne crpke 1.53, MEX10 CP001 informacija 75/95 bar (start/stop)
Tlak sustava prenizak 1.51, MEX10 CP102 Stop agregata, p<< 66-68 bar
Tlak sigurnosne linije 1.50, MEX11 CP101 informacija 66-68 bar
Sigurnosni ventil crpke 1.16 115-120 bar
Tlak predpunjenja dušika 1.22 48-50 bar

Tabela 3: Radni položaj ručnih ventila za automatski rad

opis oznaka položaj

Pražnjenje rezervoara 1.4 zatvoren
Ispuštanja tlaka iz sustava 1.21 zatvoren
3 kraki ventil predturbinskog ventila 1.65 normal i zaključan
3 kraki ventil glavnog obilaznog ventila 1.67 normal i zaključan
3 kraki ventil sigurnosne linije 1.70 normal
Drenažni ventil akumulatora tlaka 1.25, mali ventil zatvoren
Izolacioni ventil akumulatora tlaka 1.25, veliki ventil Otvoren

14
 MHE ČAJDRAŠ

Prilikom puštanja u pogon potrebno je podesiti podešene vrijednosti otvaranja i zatvaranja za sve
prigušnice. Minimalno i maksimalno vrijeme zatvaranja odnosno otvaranja zavisi od kompletnog
postrojenja. Podešene moraju biti sjedeće vrijednosti:
• Vrijeme otvaranja i zatvaranja predturbinskog ventila
• Vrijeme otvaranja i zatvaranja glavnog obilaznog ventila
• Vrijeme otvaranja i zatvaranja automatskog obilaznog voda predturbinskog ventila
• Vrijeme otvaranja i zatvaranja mlaznice 1 i 2
• Minimalno vrijeme zatvaranja odklanjača mlaza
• Vrijeme otvaranja i zatvaranja odklanjača mlaza

15
 MHE ČAJDRAŠ

7.7. Održavanje

Cjelokupni sustav je koncipiran i napravljen tako, da omogućava siguran i pouzdan rad sa

minimalnom potrebom po održavanju. Održavanje obuhvaća redovite vizualne kontrole. Nikakva
redovita mijenjanja (osim ulja i membrane akumulatora tlaka) ugrađenih elemenata nisu
potrebna. Sva mijenjanja se izvode samo prema potrebi, kao na primjer:
• mijenjanje uložaka visokotlačnog filtera
• mijenjanje silikagel punjenja
• mijenjanje elemenata u slučaju kvaru

Zbog sigurnosti rada preporučuje se redovito izvoditi kontrole te voditi knjigu održavanja. U njoj
moraju biti opisani svi događaji, da bi se moglo lakše ustanoviti razlog nenormalnih pojava ako
do njih dođe.

7.7.1 Tlak predpunjenja dušika

Akumulator tlaka mora biti predpunjen sa dušikom do tlaka 50 bara. Punjenje i nadopunjavanje
mora se izvoditi u skladu sa uputama proizvođača opreme.

Sama kontrola tlaka dušika se može izvesti istom opremom, koja se koristi za punjenje dušika.
Tlak dušika se može kontrolirati i bez te opreme. U tom slučaju postupak je sledeći:
• Prije kontrole tlaka agregat mora biti zaustavljen i osiguran i tek nakon toga uljna crpka
isključena.
• Drenažni ventil sustava hidraulike 1.21 mora se malo otvoriti, tako da tlak ulja počne
padati sa brzinom otprilike 1 bar na 3do 5 sekundi.
• U trenutku kad sustav ostane bez ulja, tlak če momentalno pasti na 0bar. Vrijednost tlaka
sa koje je tlak momentalno pao na 0 bara je jednaka tlaku predpunjenja dušika.

UPOZORENJE:
Punjenje i nadopunjavanje dušika dozvoljeno je izvoditi samo u stanju kad je
agregat zaustavljen i osiguran. Hidraulički sustav mora biti u beznaponskom
stanju, uljna crpka isključena, ispusni ventil 1.21 otvoren i tlak ulja 0 bara.

7.7.2 Kontrola količine i temperature ulja

Kontrola količine ulja izvodi se na vizualnom indikatoru nivoa ulja.

Temperatura ulja se provjerava preko kapilarnog termometra.
U svim vrjemenskim uslovima, temperatura ulja mora biti iznad 20ºC i ispod nivoa alarma.

7.7.3 Kontrola manometara

Vizuelna kontrola rada manometra 1.54 izvodi se usporedbom izmjerene vrijednosti tlaka na
panelu i vrijednosti sa manometra.

Kod vizuelne kontrole manometra treba uzeti u obzir grešku mjerenja i tlačne gubitke u sistemu.
Zbog toga če se kod usporedbe pojaviti neka normalna razlika između obje vrijednosti. Ta razlika
ne bi smjela biti veća od 2 bara.

16
 MHE ČAJDRAŠ

7.7.4 Kontrola zaprljanosti uljnih filtera

Svi ugrađeni filtri su opremljeni vizuelnom indikacijom i električkom signalizacijom zaprljanosti.

Vizualni indikator pokazuje zaprljanost filtra sa crvenim čepom. Normalno je taj čep sakriven u
kućištu i vidljiv samo sa gornje strane. Kad je filtar zaprljan, crveni čep se digne za približno 1 cm
iz svog kućišta. Vizualna indikacija i električka signalizacija rade na principu razlike u tlakovima
ispred i iza filtra.

Kod starta crpke može se desiti, da zbog prijelaznih pojava a ne zbog stvarne zaprljanosti,
indikator pokaže zaprljanost filtra. Isto tako se može desiti aktiviranje indikacije zbog preniske
temperature ulja.

Da ne bi došlo do mijenjanja uložaka bez prave potrebe, preporučuje se ručno vračanje

indikatora u normalni položaj odmah nakon starta crpke. Ako se indikator odmah ponovo digne a
temperatura ulja je preko 20ºC, preporučljivo je mijenjati filtar uložak odnosno prebaciti ručni
ventil na drugi uložak ako je taj čist.

7.7.5 Kontrola rada uljnih crpki

Preporučena je redovita (ručna) kontrola rada uljne crpke. Ta kontrola se može izvesti samo kad
agregat nije u radu i nema potrošnje ulja u sustavu.

Postupak je, da se malo otvori ventil za ispuštanje tlaka iz sustava (1.21) do vrijednosti kad crpka
starta. Odmah nakon starta crpke ventil je potrebno zatvoriti i izmjeriti vrijeme od starta do stopa
crpke. Prema kapacitetu akumulatora tlaka i tlaku predpunjenja dušika radni interval crpke bi
trebao biti između 10 i 15 sekundi.

Ako je radni interval crpke kraći od normalnog, to može značiti:

• Problem sa mjerenjem tlaka
• Puštanje dušika iz akumulatora tlaka
Ako je radni interval crpke duži od normalnog, to može značiti:
• Problem sa mjerenjem tlaka
• Puštanje ulja iz sustava (interno ili eksterno)
• Problem sa usisnim filterom ili samom crpkom

UPOZORENJE:
Kontrola rada uljne crpke dozvoljena je samo kad agregata nije u radu i nema
potrošnje ulja u sustavu.

17
 MHE ČAJDRAŠ

7.7.6 Kontrola elektromagnetnih ventila

Svaki od magnetnih ventila ima konektor sa diodom. Ona mora svijetliti dok je magnet pod
naponom. Ako se to ne desi ili ako ima indica, da ventil ne propušta ulje kako treba, obavezno je
provjeriti funkcionalnost ventila.

Kontrola rada ventila odnosno prisutnost tlaka u vodovima iza ventila se izvodi sa preklapanjem
manometra (1.54) na kontrolni priključak u vodu, kojeg treba kontrolirati. Kod toga treba, vezano
na funkciju ventila, tačno ocijeniti u kojem vodu mora biti ulje pod tlakom i koji vod mora biti
rasterećen.

Svi elektromagnetni ventili (osim servoventila za regulaciju) imaju sa strane magnetne špulne
fizički pristupan klip. Sa snažnim pritiskom na klip i njegovim popuštanjem se izvodi ručno
upravljanje elektromagnetnim ventilima.

UPOZORENJE:
Ručna manipulacija je moguća samo u beznaponskom stanju ventila i može se
izvoditi samo kod zaustavljenog agregata. Za testiranje elektromagnetnih ventila
MEX12 i MEX13, cjevovod mora biti prazan.

18
 MHE ČAJDRAŠ

7.7.7 Periodično održavanje

Da bi se osiguralo kvalitetan i pouzdan rad cjelokupnog sustava, preporučljivo je redovito

izvođenje navedenih postupaka:

7.7.7.1 Tjedno održavanje

• Čiščenje vanjskih površina hidrauličkog sustava

• Vizuelna kontrola hidrauličkih spojeva na puštanje ulja

• Vizuelna kontrola stanja silikagel punjenja

• Kontroliranje količine i temperature ulja

• kontrola filtera

• kontrola svih indikatora

7.7.7.2 6 Mjesečno održavanje

• Kontrola tlaka predpunjenja dušika

• Kontrola rada uljne crpke

• Kontrola elektromagnetnih ventila

7.7.7.3 Godišnje održavanje

• Kontroliranje svih podešenih vrijednosti iz tabele 2

• Kontrola i testiranje svih alarma i zaštita

• Kontrola svih vrjemena zatvaranja i otvaranja

• Kontrola rada ručnih 3 krakih ventila

• Mijenjanje kompletne količine ulja i usisnog filtera za crpku (svakih 5 godina)

• Mijenjanje mebrane akumulatora tlaka (svakih 5 godina)

19
 MHE ČAJDRAŠ

8. ZAŠTITE AGREGATA

Dio sistema upravljanje predstavljaju zaštite agregata. Agregat i elektrana moraju raditi sigurno i
osigurati siguran rad opreme za ljude, okolinu i za samu opremu.

Zaštite su podijeljene na :
• Mehaničke zaštite agregata, koje se generiraju na nivou cjevovoda, turbine, uljno tlačne
naprave, generatora, sistema za podmazivanje, drenaže.
• Električne zaštite generatora
• Električne zaštite transformatora
• Električne zaštite dovodnog SN rasklopnog postrojenja (zaštite mreže)
• Električne zaštite vlastite potrošnje

Električne zaštite agregata su opisane i u elektro djelu projekta.

8.1. Mehaničke zaštite agregata

Sistem Veličina Davač Zaštita/nivo zaštite

Cjevovod Tlak cjevovoda Davač pritiska- Tlak prenizak P < 17,2bar
kontinuirani

Zatvarač pozicija sklopka On/off

Turbina Pobjeg- Upravljački ventil Brzina previsoka
mehanički centrifugalnog klatna N > 1050 obr/min
Temperatura 2 x Pt100 Temperatura previsoka
ležaja T >75°C
Pobjeg- Mjerenje brzine Brzina previsoka
električki N > 975 obr/min
Generator Temperatura 2 x Pt100 Temperatura previsoka
ležajeva (oba ležaja) T > 75
Temperatura 3 x Pt100 Temperatura previsoka
namota statora (sve faze) T > 110 °C
Uljno tlačna Nivo ulja u Prekidač po nivou Nivo prenizak
naprava rezervoaru Ho < Podešeno (Kladivar)
Tlak ulja Tlačni prekidač Tlak prenizak
P < 66-68 bar
Temperatura Mehanički termometar Temperatura ulja previsoka
ulja s prekidačima T > 45-50°C

Kod prorade mehaničkih zaštita nije moguće daljinski startati s agregatom. Obavezan je
obilazak elektrane, pregled agregata, otklanjanje greške i ponovo puštanje agregata u
pogon.

20
 MHE ČAJDRAŠ

9. GENERATOR

Za Pelton turbinu, odabran je sinhroni generator za horizontalnu montažu. Generator je

standardan bez dodatnih prilagođavanja turbini. Ima samostalne radijalne ležajeve. Dužina vratila
je standarda. Elastična spojka povezuje turbinu sa generatorom.

Osnovni podaci generatora su slijedeći:

Proizvađač TES
Tip generatora Sinhroni, horizontalni
Snaga generatora 600 kVA
Napon generatora 3 x 400 V, 50 Hz
Nazivni okretaji 750 min-1
Nmax 1268 min-1
Režim rada paralelno sa mrežom
Hlađenje vazdušno

Dodatne informacije su u prilogu.

10.ODRŽAVANJE TURBINE

Turbina sa svojom opremom je konstruirana tako, da omogućava dugotrajno pouzdano

djelovanje sa minimalnim obimom redovitog održavanja. Osnovni uslov za dugotrajno djelovanje
je ipak redovito čišćenje i održavanje opreme te kontroliranje koje omogučava detektiranje
neuobičajenih pojava u radu odmah kad se pojave. Time je omogućeno otklanjanje njihovog
uzroka prije što je napravljena veća šteta. U svakom slučaju neophodno je voditi knjigu
održavanja u koju je potrebno zapisati i detaljno opisati sva zapažanja i izvršene radove. Opremu
hidrocentrale upotrebljavajte prema uputama proizvođača. U sIučaju bilo kakvih nepravilnosti
savjetuje se konzultacija sa proizvođačima. Turbinu i opremu je potrebno održavati periodično u
sljedećim intervalima:

10.1. Svaki tjedan

• Vizualna kontrola sve opreme. Sa posebnom pažnjom treba je pregledati brtvenje spojeva,
gde se može pojaviti puštanje vode i ulja. Obratite pažnju na neuobičajene glasove i vibracije.

• Ležajevi. Zapišite datum, količinu umetnute masti i temperaturu ležajeva u knjigu održavanja.
Ako temperatura prelazi radnu temperaturu za 10 ºC u normalnom radu, potrebno je zaustaviti
turbinu, očistiti ležaj i ponovo namazati.

• Kontrola svih vijaka. Zbog vibracija može poneki vijak da popusti. Ovakve vijke potrebno je
ponovo zategnuti.

21
 MHE ČAJDRAŠ

10.2. Svake tri mjeseca

• Provjerite brtvenje igala.

• Provjerite vrijeme otvaranja i zatvaranja turbinskog zatvarača , odrezača i igala.

10.3. Svake godine

Jedanput godišnje potrebno je obaviti remont turbine. Za vrijeme remonta uradite barem ovo:

• Provjerite djelovanje povratne veze pozicije igala. Pozicija senzora mora se slagati s otvorom
igle. Provjerite poziciju povratne veze kod otvorene (100%) i zatvorene (0%) igle.

• Pregledajte unutrašnje površine turbine, obratite pažnju na oštećenja.

• Otvorite oba ležaja, očistite ih i ponovo namažite.

• Preporučujemo godišnje praćenje nivoa vibracija u ležajima. U slučaju znatnije promjene

pregledajte površine ležajeva i otklonite uzrok.

• Provjerite brtvenje brtve na predturbinskom zatvaraču.

• Pregledajte fleksibilne cijevi za ulje.

• Pregledajte rotor i provjerite, da li je primjerno fiksiran na vratilo.

11.OTKLANJANJE PROBLEMA

Ako se u radu turbine pojavljaju nepravilnosti, zaustavite turbinu i obavjestite odgovorno osoblje.
U slučaju da odgovorno osoblje ne može odmah riješiti problema, zatvorite predturbinski
zatvarač i osigurajte ga, da se ne može otvoriti greškom. Prije što počinjete otklanjati probleme
se osigurajte:

• Da li imate svu potrebnu tehničku dokumentaciju (sastavne crteže, šeme, tehničke upute)?

• Da li je korisnik agregata javio, kako se kvar manefistira i kako se agregat ponaša u kvarnom
stanju?

• Da li postoji knjiga održavanja, gdje su zapisani slični kvarovi u prošlosti?

22
 MHE ČAJDRAŠ

11.1. Mehanički popravak

VAŽNO: Gdje su mašinski elementi kombinirani s električkim, elektroničkim ili hidrauličkim

sustavima, potrebno je surađivanje između specialista različitih struka. Pobrinite za sigurnost
osoblja i omogučite korištenje zaštitnih sredstava. Sve demontaže se u opće prave kod
blokiranog sistema upravljenja i rasterećenog pritiska ulja u uljnom uređaju. Isključite električnu
struju, zatvorite predturbinski zatvarač. Otspojite električne kablove generatora, zaštita i mjernih
instrumenata.

(1) Čak kad se vam žuri postupajte sistematički i metodički. Nepromišljeno demontiranje i
variranje parametara može prikriti početni uzrok kvara.

(2) Pokušajte otkriti:

• Da li su uvjeti rada agregata normalni?

• Da li su u prošlosti bili neki popravki ili korekcije u širem sistemu (generator, elektronika,
regulacijski sistem)? Ako je tako, koji?

(3) Na koji način se kvar manifestira?

(4) Stvarajte si jasnu sliku o uzroku kvara. Pitajte operatere turbine, ako je potrebno.

(5) Dokumentirajte svaki opravljeni rad, promjenjene parametre itd.

(6) Dokumentirajte sve dodatne informacije, koje smatrate, da budu korisne u uputama za rad i
održavanje.

23
 MHE ČAJDRAŠ

11.2. Tablica otklanjanja problema

Problem Moguć uzrok Šta uraditi

Provjerite rad uljnog uređaja i dovodne cijevi
Igla se ne otvori ili Prenizak pritisak ulja.
ulja do servomotora.
zatvori do kraja.
Strano tijelo u mlaznici. Otvorite mlaznicu i očistite je.
Nema dovoda svježe
Ako je začepljen kanal za mast ga očistite.
masti.
Provjerite da li su turbina i generator dobro
Jedan ili oba ležaja
Nenormalno opterećenje fiksirani na fundamentima. Ako je neki od
turbine se
ležajeva. vijaka popustio, potrebno je stroj naravnati te
nenormalno griju.
vijke ponovo zategnuti.
Nečistoća, strana tjela u Otvorite kućište te ga očistite. Namažite ležaj
ležajnom kućištu. svježom mašću.
Provjerite sve vijke koji spajaju vrteće djelove
Pričvrsni vijci su popustili.
stroja. Provjerite i vijke koji spajaju mirujuće
djelove. Ako je potrebno zategnite ih.
Šiljak izvijača pritisnite na kućište ležaja. Na
Vibracije stroja.
Istrošen bilo koji od 2 držak izvijača naslonite uho. Ako čujete, da
ležaja agregata. neki od ležaja vibrira jače, možda je istrošen.
Pregledajte površine ležaja. Istrošen ležaj
izmjenite.
Predturbinski Blokada na vanjski strani Pregledajte okolinu zatvarača, odmaknite sve
zatvarač se ne zatvarača. predmete, koji bi mogli blokirati zatvaranje.
zatvori potpuno. Blokada u unutrašnjosti
Demontirajte zatvarač i očistite unutrašnjost.
zatvarača.
Predturbinski
zatvarač pušta vodu
Istrošena brtva. Izmjenite brtvu.
kod pogonskog
vratila.
Predturbinski
Oštećena brtva zatvarača Demontirajte zatvarač, pregledajte brtvu i je
zatvarač pušta vodu
po potrebi izmjenite.
u turbinu.
Provjerite rad uljnog uređaja i dovodne cijevi
Prenizak pritisak ulja.
ulja do servomotora.
Predturbinski
Blokada na vanjski strani Pregledajte okolinu zatvarača, odmaknite sve
zatvarač se ne
zatvarača. predmete, koji bi ga mogli blokirati.
otvori.
Blokada u unutrašnjosti
Demontirajte zatvarač, očistite unutrašnjost.
zatvarača.

24
 MHE ČAJDRAŠ

12.SPECIFIKACIJE

12.1. Vrijeme otvaranja i zatvaranja

zatvaranje (s) otvaranje (s)

prazan napunjen prazan napunjen
cjevovod cjevovod cjevovod cjevovod
Predturbinski zatvarač 225 146
Odrezač 102 98
Odrezač (brzo zatvaranje) 3
Donja igla 65 65
Gornja igla 71 74
Zaobilazni vod 16 13

12.2. Temperature ležajeva

Tr radijalni ležaj (pored zaštite od pobjega) 25ºC

Tra rad-aks ležaj (pored spojnice) 25,5ºC

12.3. Tabela upotrebljenih materiala

W.N. DIN ASTM

1.0570 St 52-3N A283 Grade D
1.1191 Ck 45 A29(10459),..
1.7225 42CrMo4 A547
1.4313 X4CrNi134 A743(CA-6NM)
1.4541 X6CrNiTi1810 A276(321)
1.1138 GS 21 Mn5
1.4057 X17CrNi16-2

25
 MHE ČAJDRAŠ

13.PRILOZI

13.1. Sastavni crteži turbinske opreme

• 053260-1 Turbine assembly

• 053253 Sp. dovod DN250
• 053254 Zg. dovod DN250
• 053459-1 Deflector mechanism
• 050513-1 Overspeed device
• 053616 Bypass DN50
• 248723-1 Needle valve
• PDR-1437-C Shema hidrauličkog regulatora- Turboinštitut
• HS 403789 Shema hidrauličkog regulatora- Kladivar

26