3.

4 Örnek Problemler

Örnek 3.2

Sıkıştırma oranı r=18 olan bir diesel motorunda, sıkıştırma başlangıç şartları P 1=100
kPa, T1=320 K oluyor: çevrime verilen ısı, 1kg hava için 1512 kJ’ dür.
Isıl verimi, n=2200 d/dk ile dönen 6 silindirli bir motorda 1 kg hava ile sağlanan toplam
gücü hesaplayınız.

Çözüm:

Çevrim Noktaları

P2 P1r 100.181.4 5719.8 kPa

T2 T1 r1 320.180.4 1016.85 K

Sisteme verilen ısı bindiğinden

c pT3 T2
Qg m

1512 kJ  1.1.0035 .T3 1016 .85 → T3  2523 .58 K

bulunur.

Çevrimin 2 - 3 noktaları arasında sabit basınçta hal değişimi vardır. Mükemmel gaz
denklemleri

P2V2  m2 RT2
P3V3  m3 RT 3
V3
ve kesme oranı   kullanılarak
V2
 T3 2523 .58
   2.481
T2 1016 .85

bulunur.

Çevrimin 3 ve 4 noktaları arasındaki genişleme adyabatiktir,

P3V3  P4V4

ve
V3  V2 , V4 V1 bilindiğinden

P3V2  P4V1



 r 
P3   P4
 

elde edilir.


 18 
P3 P2  5719.8  P4  P4  356.842 kPa
 2.481

4-1 arasındaki sabit hacimde ısı atılması olduğundan,

P4 T4 356 .842
  T4  320  1141 .89 K
P1 T1 100

Isıl verim

wn e t qç c T T  T T 
t h 1   1  v 4 1 1 4 1
qq qg c p T3  T2  T3  T2 

 t h1 
1 1141 .89  320   0.61
1.4 2523 .58 1016 .85 

Motorun toplam gücü

WnetQg Qç

cvT4 T11.0.7165.1141.89320588.884 kJ
Qç m

Wn e t1512  588.884  923.116 kJ / çevri m

n 2200
Ni zWi  6.923.116. 101542 .76 kW
120 120
Örnek 3.3

Sıkıştırma oranı r = 20 olan 4 zamanlı bir ideal Diesel çevriminde sıkıştırma

başlangıcında sıcaklık T1=330 K, basınç P1=100 kPa’dır. Egzoz başlangıç sıcaklığı 980 K’dir.
Motor dört silindirli olup, çevrimde m = 20 g/çev gaz karışımı dolaşmaktadır. Cv = 716.5
j/kgK, Cp = 1003.5 j/kgK, n = 2100 dev/dk, R= 287.13 j/kgK olduğuna göre;

a) Çevrime ait noktalardaki termodinamik değerleri bulunuz.

b) Motorun indike gücü ne kadardır?
c) Motorun indike basıncını bulunuz.

Çözüm:

a) 1 Noktası

P1 = 100 kPa
T1 = 330 K
P1 V1 = m. RT1
100. V1 = 20. 10−3 . 0,287.330
V1 = 0,019 m3

2 Noktası

P2 = P1 . r Κ = 100. 201,4 = 6628 kPa

T2 = T1 . r Κ = 330. 201,4 = 1094 K
V1 0,019
V2 = = = 9,5. 10−4 m3
r 20

4 Noktası

T4 = 980 K
P4 T4
=
P1 T1
P4 980
=
100 330
P4 = 297 kPa
V4 = V1 = 0,019 m3

3 Noktası

P3 = P2 = 6628 kPa
P3 . V3 Κ = P4 . V4 Κ
6628. V3 1,4 = 297. 0,0191,4
V3 = 2,07. 10−3 m3
P3 . V3 = m. R. T3
6628. 2,07. 10−3 = 20. 10−3 . 0,287. T3
T3 = 2390 K

b) İndike Güç

Ni = z. i. n. Wi
Wi = Q g − Q ç
Q g = m. cp . (T3 − T2 )

Q g = 20. 10−3 . 1,0035. (2390 − 1094)

Q g = 26,01 kj/ç

Q ç = m. cv . (T4 − T1 )

Q ç = 20. 10−3 . 0,7165. (980 − 100)

Q ç = 9,31 kj/ç

Wi = 26,01 − 9,31 = 16,7 kj/ç

2100
Ni = 4.0,5. ( ) . 16,7 = 1169 kW
60

c) İndike Basınç

Wi Wi
Pi = =
Vh V1 − V2
16,7
Pi =
0,019 − 9,5. 10−4
Pi = 925 kPa
Örnek 3.4

P1=100 kPa, T1=54C, r=18, z=6, n=2600 d/dk, Vh=800 cm3 şartlarında çalıştırılacak olan
bir diesel motoru, ikili çevrim modeline göre tasarlanmıştır. Sabit basınçta yanma ile
verilen ısı, sabit hacimde yanma ile verilen ısı miktarının % 60 ‘ ıdır. Basınç artış oranı
=1.25 olduğuna göre, motorun ısıl verimini ve toplam gücünü belirleyiniz.

Çözüm:

Çevrim noktaları

Motor kurs hacmi ve sıkıştırma oranı bilindiğinden, silindir hacmi için

V1 Vc Vh , Vh 800 cm3

V1 Vc  Vh V
r  1 h  18  Vc  47 cm3
V2 Vc Vc P

3a 3b
3
V1 847 cm
qg
 1.4
P2 P1r 100.18 5719.8 kPa
2
1 0.4
T2 T1r 327.18 1039.1K 4

qç
P
  3a 1.25  P3a 1.25.5719 .8  7149 .75 kPa 6 1,5
P2

V
2-3a arasında sabit hacimde çevrime ısı verildiğinden Vc Vh

P2V2  m2 RT2 P3aV3a m3a RT3a

V3a V2 Vc

T3a P3a
    T3a 1.25.1039 .1 1298 .88 K
T2 P2

Q3 a ,3b  0.60 Q 2 ,3 a olması öngörülüyor.

c pT3b T3a0.60m
m c vT3a T2

T3b T3a  0.60 T3a T2 

0.6
T3b  1298.881039.11298.88  1410.2 K
1.4

3a-3b arasında sabit basınçta ısı veriliyor

P3aV3a m3a RT3a

P3bV3b  m3b RT 3b
V3b
Kesme oranı  olduğuna göre, mükemmel gaz denklemlerinin birbirlerine
V3a
oranlanmasıyla

V3b T3b 1410 .2

    1.086
V3a T3a 1298 .88

bulunur.

V3b Vc 1.086.4751.02 cm3

3b-4 arasında adyabatik hal değişimi olduğundan

P3bV3b P4V4 , V4 V1

P3bVc P4V1


 1.4
r  18 
P3b P4    P3b P3a 7149.75P5  
  1.086 

P4 140.223 kPa

4-1 arasında sabit hacimde çevrimden ısı atılıyor

P4 T4 140 .223
  T4  327  459 .53 K
P1 T1 100

Motorun toplam gücü

Q2 ,3a  mc v T3a  T2 

çevrimde dolaşan akışkan miktarı bilinmediğinden c v, cp ve mükemmel gaz bağıntıları

kullanılarak çevrime verilen ısı miktarları hesaplanır

R
cv  , cp Cv
 1

mR
mc v 
 1

Q2 ,3a 
mR
T3a  T2   P1V1 1 T3a  T2 
 1 T1   1

100 .847  10 6 1298 .88  1039 .1

Q 2 ,3 a   0.1682 kJ
327 . (1.4  1 )
 P1V1 
Q3a ,3b  T3b  T3a  eşitliğinden ya da
T1   1

Q3a ,3b  0.60 Q2,3a  0.10093 kJ bulunur.

Çevrimden atılan ısı

T4 T1 100.847 10 459.53 327 0.08582 kJ

6
P1V1 1
Q4,1 mc v T4 T1 
T1  1 327. (1.4 1)

Wn e t Q2 ,3a  Q3a ,3b  Q4 ,1  0.1833 kJ / çevri m

n 2600
Ni zWi 6.0.1833.  23.83 kW
120 120