цијалниот развој на новоформираниот
Доне МИОВСКИ,
професор и основоположник на
македонската дерматовенерологија
Кожата е сензор, браник, штит
и филтер меѓу дваСпа света,
огледало и ѓеоѓрафска карта на
се она што светот го испраќа
кон душата и што личноста од
себе Го подарува на светот
-р Доне Миовски е роден на
Д 16.3.1909 г. во Скопје, во трговско
семејство, како трето од четири
машки деца, од мајка Елена и татко Коце
Миовски. Основно и средно образование
завршил во Скопје, а медицински студии
запишал и дипломирал на Медицинскиот
факултет (МФ) во Белград, во 1935 г.
Потоа започнал специјализација на
Клиниката за дерматовенерологија во
Белград, а продолжил со работа и ene­
my ализациј a во Земската (Државна) бол-
ница во Скопје. Специјалистичкиот ис-
пит го положил во Белград, во 1938 г. и
продолжил со работа во Земската болни-
ца во Скопје. Bo 1946 г. бил назначен за
директор на Земската болница во Скопје.
Својата животна сопатничка, Савица
Поповиќ, ја запознал во периодот на оку-
пацијата, а стапиле во брак во 1944 г., во
кој брак се родиле две деца: Константин
и Елена.
Во 1947 г., д-р Доне Миовски бил еден
од основачите на Клиниката за дермато-
венерологија и на МФ-Скопје, а во 1950 г.
бил именуван за директор на Клиниката
со која раководел 24 години. Во 1951 г.
бил избран за доцент и потоа бил имену-
ван за шеф на Катедрата за дерматовене-
рологија. Хабилитирал во 1955 г. Во
звање вонреден професор бил избран во
1957 г., а во редовен професор во 1961 г.
Проф. Доне Миовски е пионер и еден од
ГПАСИЛО НА ЛЕКАРСКАТА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА
МФ во Скопје.
основоположниците на МФ-Скопје, на
Клиниката и на дерматовенеролошката
наука во Р. Македонија, а неговиот помал
брат, проф. д-р Димитар Миовски, е ос-
новоположник на македонската оф-
талмологија. Својата стручност проф.
Доне Миовски ја надградувал во Загреб,
Лондон, Париз, Цирих, Тибинген и други
познати центри во Германија, Англија,
Франција, Швајцарија и Полска.
Проф. д-р Доне Миовски починал во
Скопје на 31.1.1977 г., во 69-та година од
животот.
Лекар, хуманист,
напавник и едукатор
По дипломирањето на МФ-Белград, во
1935 г., стапил како волонтер и започнал
специјализација на Клиниката за дерма-
товенерологија во Белград. Поради
фамилијарни причини се вратил во
Скопје и продолжил со специјализа-
цијата и клиничка работа на Одцеление-
то за кожни и венерични болести во Зем-
ската (Државна) болница во Скопје. По
положувањето на специјалистичкиот
испит, во Белград во 1938 г., продолжил
со работа во Земската болница во Скопје
до 1941 г. кога дал оставка во знак на
протест против окупацијата на земјата.
Потоа бил граѓански мобилизиран и пос-
тавен за шеф на Диспанзер за кожно-
венерични болести во Добрич, Бугарија.
По враќањето во Скопје бил поставен за
шеф на Одцелението за кожни и вене-
рични болести во Воената болница-
Скопје, се до крајот на војната. Во 1945 г.
бил именуван за шеф на Одделението за
кожни и венерични болести, а во 1946 г.
бил назначен за управник на Земската
болница во Скопје. При формирањето на
МФ-Скопје во 1947 г., д-р Доне Миовски
бил назначен за клинички асистент на
Клиниката за дерматовенерологија, на
која директор бил проф. Ернест Хамер-
шмит (Ernest Hammerschmidt), кој дошол
од МФ-Љубљана за да помогне во ини-
Жедта за знаење и наука го води кон
врвнп дерматолошки центри во Европа.
Во 1948 г. престојувал шест месеци на
МФ-Загреб (проф. д-р Фрањо Когој), а во
август 1951 г., како стипендист на СЗО и
Советот за народно здравје на НРМ, ост-
варил едномесечен престој во St. John's
Hospital за кожни болести во Лондон (Prof.
Dowling). Кон крајот на 1952 г. пре-
стојувал 45 дена во МФ-Париз (Prof.
Robert Degos), потоа продолжил со едно-
месечен престој на МФ-Цирих (Prof. G.
Miescher) и 45-дневен престој, до 1.02.
1953 г., на МФ-Тибинген (Prof. Heinrich
Gottron). Остварил кратки посети и на
соодветните клиники во Лион и Стразбур
во Франција, Единбург. Кембриџ и
Оксфорд во В. Британија, Женева, Лозана,
Базел и Берн во Швајцарија, а потоа во
Минхен, Франкфурт и Хајделберг во
Германија. Во октомври 1958 г. бил испра-
тен, од страна на Академскиот совет на
ФНР Југославија, на повеќемесечен пре-
стој во Полска, на клиниките за дермато-
венерологија во Варшава, Гдањск и
Краков.
Во наставно звање доцент бил избран
на 27.1.1951 г. и набргу потоа, по зами-
нувањето на проф. Ернест Хамершмит,
бил именуван за шеф на Катедрата за
дерматовенерологија. Во академската
1951/52 г. доц. Доне Миовски, со голем
ентузијазам и посветеност, започнал со
одржување на теоретската и практична
настава по дерматовенерологија за прва-
та генерација студенти на МФ-Скопје.
По две години, во практичната настава
биле вклучени новоизбраните асистенти
Ремон Рубен и Спиридон Џамбазовски,
кој во 1954 г. ја напуштил Клиниката и
заминал на работа во Прилеп. Д-р Ремон
Рубен подоцна бил избран во наставно
звање доцент (1961), вонреден професор
(1967 и 1972) и редовен професор (1977).
Кадровската состојба на Клиниката зна-
чително се подобрила кон крајот на
1950-те, кога се вработиле и започнале
специјализација по дерматовенерологија
тројца млади лекари - Иван Панговски,
Драгаљуб Константинов и Љупка Стан-
оева, кои во 1961 и 1962 г. биле избрани
во асистенти, а подоцна во доценти и
професори.
МАРТ 2015 IV = X 51
 Доајени
Катедрата no дерматовенерологија, во
раните 1960-ти, започнала да обезбедува
настава и за студентите по стоматологија
при Стоматолошкиот оддел при МФ-
Скопје, како и на Стоматолошкиот
факултет-Скопје по неговото формирање
во 1977 г.
Студиските престои на доц. Доне
Миовски во повеќе европски реномира-
ни центри за дерматовенерологија биле
од особено значење за запознавање со
најновите достигнувања на медицинска-
та мисла и наука и современите дијаг-
ностички, тераписки и истражувачки
методи и за унапредување на неговата
наставна дејност и стручната и научна
работа во Клиниката за дерматовенеро-
логија. Во 1950-те години, со целосна
посветеност на академската работа,
самостојно ја изведувал наставата, веж-
бите и семинарите по дерматовенероло-
гија за студентите на МФ-Скопје, го
координирал специјалистичкиот стаж за
лекарите на специјализација по дермато-
венерологија и други клинички спе-
цијалности и притоа ги воведувал во
стручната клиничка и научно-истражу-
вачка работа од областа на дерматовене-
рологијата. Стекнатите знаења и искуст-
ва несебично ги пренесувал на своите
помлади колеги и соработници.
Хабилитација одбранил во 1955 г. на
тема од областа на терапијата на болес-
тите на сврзното ткиво. Две години под-
оцна бил избран во звање вонреден про-
фесор (1957) и потоа во редовен профе-
сор во 1961 г.
Д-р Доне Миовски со сопругата Савица, 1944 г.
52 I МАРТ 2015
Иницијатор, организатор
и општественик
Д-р Доне Миовски најнепосредно бил
вклучен во активностите за формирање-
то на Македонското лекарско друштво
(МЛД), на 12.8.1945 г.. Во периодот од
1945-48 г. д-р Доне Миовски бил потпре-
тседател на МЛД, а од 1948-50 г. бил член
на Управниот одбор на МЈТД. Заедно со
првиот претседател на МЛД, д-р Борис
Спиров, одиграле пионерска улога како
истакнати членови на организационото
јадро основачи на МЛД. Покрај проучу-
вањето на здравственото однесување и
искоренување на штетните пороци на
народот, активностите на МДД ги насо-
чувале кон изучување на причините на
акутните и хроничните заразни и ендем-
ски болести и медицинско-социјалните
проблеми, вклучувајќи го искоренување-
то на шугата и вошливоста. Во јули 1946
г. отпочна со печатење првото научно
списание на македонски јазик
Македонски медицински преглед (ММП).
Д-р Доне Миовски бил еден од 12 члено-
ви на првиот Редакцискиот одбор на
ММП, а од 1949-52 бил еден од тројца
главни и одговорни уредници на ММП,
кој покрај учество во уредничките актив-
ности придонесувал за развој и афирма-
ција на списанието со објавување свои
трудови од областа на дерматовенероло-
гијата. Д-р Доне Миовски иницирал фор-
мирање на Секција на дерматовенероло-
зите при МЛД во 1947 г. и бил вториот по
ред (прв бил проф. Ернест Хамершмид)
претседател, во периодот од 1951-74 г.
Ова Секција членувала во Здружението
на дерматовенеролозите на Југославија, a
проф. Доне Миовски бил организатор на
VI Конгрес на дерматовенеролози на
Југославија (Охрид, 1969 г.). Стручните
кадри на Клиниката биле активни учес-
ници, со бројни трудови, на стручните
состаноци, симпозиуми и конгреси во
земјата и во странство. На тој начин лека-
рите придонесувале за поширока афир-
мација на стручната и научна работа на
Клиниката и зајакнување на улогата на
МЈ1Д како носител на современите идеи
за организација на здравствената служба
и постојана едукација на здравствените
кадри, кои, особено во првите 10-тина
години по ослободувањето, биле во огро-
мен недостиг и потреба за општеството.
При формирањето на МФ-Скопје во
1947 г„ д-р Доне Миовски, како шеф на
Одделението за кожни и венерични
болести и директор на Земската (Држав-
на) болница во Скопје, бил еден од осно-
вачите на МФ-Скопје и на Клиниката за
дерматовенерологија, со вкупно 60 пос-
тели распределени во машко и женско
одделение и вкупно 15 вработени, здрав-
ствен и друг персонал. Притоа, за шефо-
ви на одделенијата биле назначени д-р
Доне Миовски и д-р Божидар Христов.
Во 1950 г. проф. Ернест Хамершмит ја
напуштил Клиниката и заминал во Љуб-
љана, како и д-р Божидар Христов кој
бил назначен за шеф на Диспанзерот за
кожни и венерични болести во Скопје.
Притоа, д-р Доне Миовски бил именуван
за директор на Клиниката и таа функција
ја извршувал непрекинато до неговото
пензионирање, во јануари 1974 г. Клини-
ката била негова најголема љубов, негов
дом, основна преокупација, содржина и
смисла на неговиот живот.
Условите за работа на Клиниката за
дерматовенерологија, по нејзиното
формирање во 1947 г., биле супстан-
дардни, во подрумски простории на зг-
радата на хируршките клиники. Во так-
вите просторни услови Клиниката ја
изведувала својата здравствена и нас-
тавно-едукативна дејност речиси една
деценија, до почетокот на академската
1956/57 г., кога се преселила во сегаш-
ните простории во приземјето на ново-
изградената зграда наречена клинички
блок. Со тоа значително се подобриле
условите за стационарните одделенија,
а бил доделен и посебен простор на кат
во првата поликлиничка зграда поврза-
на со клиничкиот блок, за дерматовене-
ролошка поликлиника и за изведување
на наставната и научната работа. Во
хоспиталниот дел се диференцирани
машки, женски и детски оддел, а полик-
линичКиот дел, покрај општата спе-
цијалистичка амбуланта, еволуирал со
диференцирање на повеќе специфични
или супспецијалистички амбуланти,
како што се алерголошка и имунолошка
амбуланта, амбуланта за физикална и
корективна дерматотерапија, миколош-
ка, ангиолошка и хистолошка амбулан-
та, амбуланта за заболувања на влак-
нестиот дел на главата, како и амбулан-
ГЛАСИЛО НА ЛЕКАРСКАТА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА

та за заболувања на половите органи и
андрологија.
Проф. Доне Миовски бил продекан на
МФ-Скопје во периодот од 1956-57 г.
Научно-ипражувачка
и публицистичка активноа
Научната дејност на Клиниката за дер-
матовенерологија започнала веднаш по
нејзиното формирање, во скромни услови
и можности. Посебно за одбележување е
пгго во периодот од 1947-50 г. Клиниката
имала своја животинска фарма, со која
тогашните млади лекари ги започнале сво-
ите први научни експериментални и кли-
ничко-ашшкативни истражувања. Bo 1950
г. фармата била пренесена во вивариумот
на Хигиенскиот завод во Скопје. Првите
лекари на Клиниката, меѓу нив и д-р Доне
Миовски, своите почетни научни и прак-
тични истражувања редовно ги презенти-
рале, најмалку еднаш месечно, на стручни
состаноци за лекарите и наставниците на
МФ, градската здравствена служба и
Воената болница-Скопје. Таа почетна
научно-едукативна дејност на Клиниката
заслужува да биде посебно истакната.
Проф. Доне Миовски се одликувал со
упорност и исграјносг, вонредна смисла и
желба за научно-истражувачка работа,
посебно за проучување на патогенезата и
кожните манифестации на пелаграта и
фотодерматозите. По 6-месечен студиски
престој во Загреб, во 1948 г., д-р Доне
Миовски се вратил во Скопје и отворил
миколошка лабораторија за клиничка
микологија во рамките на Клиниката за
дерматовенерологија при МФ-Скопје. По
преселувањето на Клиниката во нови хос-
питални и поликлинички простории, во
1956 г., како и со зголемувањето на бројот
и издигнување на стручното ниво на лекар-
ските кадри, биле создадени поповолни
можности за проширување на стручната и
научната дејност во областа на дерматове-
нерологијата. Во новите просторни усло-
ви, покрај постојната миколошка лаборато-
рија, доц. Доне Миовски отворил хисто-
лошка и хемиско-хематолопжа лаборато-
рија, како и рендген кабинет на Клиниката
со потполно нов инвентар. Познат по
својата педантност и перфекционизам, и
самиот учествувал во нацртите и нарачки-
те за инвентарот во хемиско-хематолошка-
та лабораторија, „прсврзочнитс“ и „лечеб-
ГЛАСИЛО НА ЛЕКАРСКАТА КОМОРА НА МАКЕДОНИЈА
„„РИЛ
Ц-Р л<>ие МИОВСКИ
*■ «*« профссор на
Мелшдамеквпг флгучтст
одбрани
од
ДЕРМАТОЛОГИЈА
аа студентн по чеднцина
(Ri«po .louo.iHtiu H a i m )
с к о п ј е vm
Корица на учебникот„Одбрани поглавја од
дерматологија" - второ издание, 1973 г.
ниците“ - наменски простории за локална
терапија и нега/тоалета на дерматолошките
болни. Едуциран и усовршуван во најрено-
мираните европски центри за дерматовене-
рологија во тоа време, настојувал да ги
внесе тие стандарди и во нашата средина,
како во пракгиката, така и во едукацијата и
научната публицистика.
Проф. Доне Миовски го напишал први-
от учебник по дерматологија на македон-
ски јазик за студентите на МФ-Скопје во
1969 г., а второ и дополнето издание на
учебникот е печатено во 1973 г. Исклучи-
телно современ, клинички и тераписки
авангарден, уште тогаш за прв пат ја спо-
менува терапијата со интерферон кај н-
екои дерматолошки состојби. Потоа обја-
вил книга со наслов „П0Ј10ВИ БОЈТЕСТИ
(венерични и невенерични) за медицинари
и лекари“, во 1972 г., наменета за студенти
по медицина, лекари од општа пракгика,
лекари на специјализација и специјалисти
по дерматовенерологија. Авгор е на пове-
ќе од 50 стручно-научни трудови објавени
во домашни и странски научни списанија.
Признанија и награди
Името и споменот на проф. Доне
Миовски, како голем ентузијаст, истакнат
стручњак, научник и педагог, вградени се
вечно во основите на историјата на МФ-
Скопје и посебно на Клиниката за дерма-
товенерологија. Добитник е на повеќе по-
фалби, дипломи и високи награди. Одли-
куван е со Орден на трудот со златен ве-
нец, Орден заслуга за народ со сребрени
зраци и Орден на трудот од III ред.
H М » П , „ . ---------------------
п о гаа вја
Авторитетот што го уживал меѓу своите
колеги, студентите, специјализантите,
медицинскиот персонал и пациентите, и
денес останува стандард кон кој треба да
се стремат сегашните и идни дерматове-
неролози.
Проф. д-р Маргарета
Балабанова-Стефанова
Проф. д-р ДончоДонев
ЛИТЕРАТУРА
1. Donev D, Polenakovic М. Contributions o f the doc­
tors from Macedonia to the establishment and initial
development o f the Faculty of Medicine in Skopje,
R, Macedonia. Prilozi-Contributions, Sec. Biol.
Med. Sci., MASA 2012;33(2): 239-77. Available at:
http://www.manu.edu.mk/prilozi/2012_2/20d.pdf
2. Жантева-Наумоска M. Димитријевски M,
Георгиевска-Исмаил Љ, Малеска-Ивановска B,
Спасовски М, Димитров Г, и др. Медицинскиот
факултет во Скопје 1947-2007 (Документи).
Медицински факулгет, Универзитет „Св. Кирил
и Методиј“ во Скопје. Скопје, 1997: 201.
3. Балабанова-Стефанова М.
Дерматовенерологија - историјат на Клиниката
и на Катедрата. Во: Малеска-Ивановска В,
Жаотева-Наумоска М, уредници. 60 Години
Медицински факултег, Универзитет „Св.
Кирил и Методиј“-Скопје 1947-2007.
Медицински факултет-Скопје 2007:107-11.
4. Констанганов Д Проф. д-р Доне Миовски.
Маквдонски медицински претед, 1977; 31(1-2): 157-9.
5. Лазаревски М, Никодијевиќ Б, Велков К.
Чапароски Р, Главаш Е. Развој на институции-
те во рамките на Медицинскиот факултет во
Скопје. Во: Лазаревски М , уредник.
Медицинскиот факултет во Скопје 1947-1987.
Медицински факултег, Скопје, 1987:183-345.
6. М иовски Д. Одбрани поглавја од дерматоло-
гија за студенти по медицина - вгоро и
дополнето издание. Универзитет „Св. Кирил
и Методиј“-Скопје, Скопје, 1973: 455.
7. М иовски Д. Полови болести (венерични и
невенерични) за медицинари и лекари.
Издавачко претпријатие „Просветно дело“ -
Скопје, 1972: 171.
8. Муратовски Г, Арсов Д, Флегер Ј, рецензен-
ти. Реферат за избор редовен професор по
предметот дерматовенерологија (Доне
М иовски) на Медицинскиот факулгет во
Скопје. Билтен на Универзитегот во Скопје
бр. 32, февруари 1960: 14-20.
9. М ухиќ Ф. Ноуменологија на телото.
Табернакул, Скопје; 1994: 128.
10. Ристовски Б, Главен и одговорен уредник.
М акедонска енциклопедија, Дел II.
М акедонска академија на на>тсите и умет-
ностите, Скопје. Скопје, 2009: 1613.
11. Тофоски Ј, уредник. 60 Години Македонско лекар-
сш друшгво 1945-2005. МЛД, Скопје, 2008:378.
МАРТ 2015 | V . S X 5 3