ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΟ: ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ 20: Η Ιστορία των Τεχνών στην Ευρώπη

Ακαδημαϊκό έτος 2020-2021

Θέμα 3ης εργασίας

Ο Ρομαντισμός και ο Νεοκλασικισμός έχουν τις ρίζες τους στον 18ο αιώνα και
επεκτείνονται και στον 19ο αιώνα. Ενώ ο Νεοκλασικισμός υπερτονίζει τη λογική και
καταλήγει στην τυποποίηση της καλλιτεχνικής έκφρασης, ο Ρομαντισμός καλλιεργεί
τη φαντασία και το συναίσθημα, υπογραμμίζει την πνευματική και καλλιτεχνική
ευαισθησία, διεκδικεί την ελευθερία της έκφρασης.

Κύριο ζητούμενο του Ρομαντισμού είναι η πρόκληση ισχυρής συγκίνησης ενώ τον
Νεοκλασικισμό διακρίνει η έμφαση στον ηρωικό διδακτισμό. Ως ένα καλλιτεχνικό
ρεύμα που ενσωματώνει πολλά και διαφορετικά ζητούμενα, ο Ρομαντισμός είναι
δύσκολο να περιγραφεί και να οριοθετηθεί καθώς, συχνά, αντικρουόμενα θέματα
ξεπροβάλλουν, σε αντίθεση με την πιο μονολιθική δομή του Νεοκλασικισμού που
στηρίζεται στον ορθολογισμό, στο κάλλος της αναβιωμένης αρχαιότητας και την
πίστη στην ανθρώπινη πρόοδο.

Αναφερθείτε στις αναζητήσεις του Ρομαντισμού τόσο από πλευράς θέματος όσο και
από πλευράς μορφής και αναλύστε ένα έργο ζωγραφικής τεκμηριώνοντας τους
λόγους για τους οποίους, κατά την κρίση σας, το έργο αυτό εντάσσεται στο
συγκεκριμένο ρεύμα. Επίσης, επιλέξτε ένα έργο αρχιτεκτονικής και ένα γλυπτικής
που εντάσσονται στον Νεοκλασικισμό και αναφερθείτε στο πώς εκφράζονται τα
ζητούμενα αυτού του καλλιτεχνικού ρεύματος μέσα από τα συγκεκριμένα έργα που
επιλέξατε. Κατά τον σχολιασμό και των τριών παραδειγμάτων σας, λάβετε υπόψη
σας το κοινωνικό, ιστορικό και καλλιτεχνικό πλαίσιο της εποχής τους.

1
Στη μουσική, οι ρομαντικοί εξερεύνησαν μια μεγάλη κλίμακα καταστάσεων και
συναισθημάτων, όπως η αμεσότητα, το απρόβλεπτο, η μελαγχολία, η ρήξη, η
νοσταλγία. Η ρομαντική αγάπη κυριαρχεί ως πηγή έμπνευσης και ως βίωμα που
εκφράζεται σε αμέτρητα τραγούδια και όπερες. Εδώ κυριαρχεί συχνά η αίσθηση του
ανεκπλήρωτου καθώς οι εραστές είθισται να αντιμετωπίζουν ανυπέρβλητες
δυσκολίες. Κοντά στο συναίσθημα και τον αυθορμητισμό είναι συχνές στα ρομαντικά
έργα και οι αυτοβιογραφικές αναφορές. Επιλέξτε ένα ρομαντικό μουσικό έργο του
πρώτου μισού του 19ου αιώνα που επιχειρεί να εκφράσει μια συναισθηματική
κατάσταση και, αφού το περιγράψετε, αναφερθείτε στις ρομαντικές ιδέες σε σχέση με
τη μουσική.

Αριθμός λέξεων: 2500

Προθεσμία υποβολής: Δευτέρα, 15 Φεβρουαρίου 2021

Ενδεικτική βιβλιογραφία

(εκτός των εγχειριδίων και των συνοδευτικών βιβλίων)

Ιστορία της τέχνης και κοινωνία

Bell, J., Καθρέπτης του κόσμου, Μια νέα Ιστορία της Τέχνης, μτφρ. Γ. Λαμπράκος – Ε.
Πανάγου, Αθήνα, Μεταίχμιο, 2009 (πρώτη έκδοση: 2007).

Έργουιν, Ντ., Νεοκλασικισμός, μτφρ. Χ. Παπαδημητρίου, Αθήνα, Καστανιώτης,

1999.

Μπλέινυ Μπράουν, Ντ., Ρομαντισμός, μτφρ. Ι. Βετσοπούλου, Αθήνα, Καστανιώτης,

2004.

Berlin, I., Οι ρίζες του ρομαντισμού, μτφρ. Γ. Παπαδημητρίου, Αθήνα, Scripta, 2002.

Löwy M., Sayre R., Εξέγερση και μελαγχολία. Ο ρομαντισμός στους αντίποδες της
νεωτερικότητας, μτφρ. Δ. Καββαδία, Αθήνα, Εναλλακτικές Εκδόσεις, 1999.

Burns, Ed., Ευρωπαϊκή ιστορία. Ο δυτικός πολιτισμός: Νεώτεροι χρόνοι, μτφρ. Τ.

Δαρβέρης, Θεσσαλονίκη, Επίκεντρο, 2006 (πρώτη έκδοση: 1988).

Hauser, Α., Κοινωνική ιστορία της τέχνης, μτφρ. Τ. Κονδύλης, τόμ. 3 & 4, Αθήνα,
Κάλβος, 1984 (πρώτη έκδοση: 1952).

2
Honour, H., Fleming, J., Ιστορία της τέχνης, μτφρ. Α. Παππάς, Αθήνα, Υποδομή,
1998 (πρώτη έκδοση: 1984).

Watkin, D., Ιστορία της δυτικής αρχιτεκτονικής, μτφρ. Κ. Κουρεμένος, Αθήνα,

Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τράπεζας, 2007 (πρώτη έκδοση: 1986).

Πετρίδου, B., Ζιρώ, Ό., Τέχνες και αρχιτεκτονική από την αναγέννηση έως τον 21ο
αιώνα, Κάλλιπος, 2015, https://repository.kallipos.gr/handle/11419/3541

Χρήστου, Χρ., Η ευρωπαϊκή ζωγραφική του 19ου αιώνα, Θεσσαλονίκη, Βάνιας, 1993.

Ιστορία της μουσικής

http://melodisia.mmb.org.gr/archives/index.asp (Μελοδύσσεια, ένα σχολιασμένο

multimedia χρονολόγιο της ιστορίας της μουσικής στη σελίδα της Μουσικής
Βιβλιοθήκης Λ. Βουδούρη).

Γουίτελ Α., Ρομαντική μουσική, μτφρ. Μ. Σιμωτά-Φιδετζή, Αθήνα, Σ. Ι.

Ζαχαρόπουλος, 1997.

Goehr L., Το φανταστικό μουσείο των μουσικών έργων, Αθήνα, Εκκρεμές, 2005.

Headington, C., Ιστορία της δυτικής μουσικής από την αρχαιότητα ως τις μέρες μας,
τόμ. 1, Αθήνα, Gutenberg, 1994 (1980).

Michels, U., Άτλας της μουσικής. τόμ. 1-2, Αθήνα, Φ. Νάκας, 1995 (1977).

Σιώψη, Α., Η μουσική στην Ευρώπη του δέκατου ένατου αιώνα, Αθήνα, Γιώργος
Δαρδανός (Gutenberg), 2005.

Σιώψη, Α. Με επίκεντρο το ‘συναίσθημα’: Πολιτισμικές αναγνώσεις της μουσικής και

της ζωγραφικής (3ο σεμινάριο: ‘ρομαντισμός’), https://www.blod.gr/lectures/me-
epikentro-to-synaisthima-politismikes-anagnoseis-tis-mousikis-kai-tis-zografikis-3i-
omilia-romantismos/

Stehman, J., Ιστορία της ευρωπαϊκής μουσικής από τις πηγές της μέχρι τις ημέρες μας,
Αθήνα, Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος, 2004.