ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΉ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΉ

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά
Εξάμηνο: Ζ
Καθηγητής: Καλογερίδης Νικόλαος
 Με τον όρο εξωτερικό περιβάλλον μια επιχείρησης εννοούμε τους παράγοντες που
δρουν έξω από την επιχείρηση, την επηρεάζουν και αλληλεπιδρούν μαζί της.
Το εξωτερικό περιβάλλον μπορεί να διακριθεί σε:
•Γενικό,
•Ειδικό.

Το γενικό εξωτερικό περιβάλλον περιλαμβάνει τους ακόλουθους παράγοντες:

•Οικονομικούς (η διάρθρωση της οικονομίας μιας χώρας, οι τομείς
παραγωγής, οι παραγωγικοί πόροι, τα επίπεδα ανάπτυξης κ.α.)
1. •Πολιτικούς (πολιτικό καθεστώς, κρατικός παρεμβατισμός, πολιτική και
Ανάλυση οικονομική ελευθερία κ.α.),
εξωτερικού •Θεσμικούς ( νομοθεσία, θεσμικό πλαίσιο, κανονισμοί),
περιβάλλοντος •Κοινωνικούς (διάρθρωση της κοινωνίας, πολιτισμός, ιστορία κ.α.),
•Τεχνολογικούς ( επίπεδο εφαρμογής προόδου και αποδοχής τεχνολογίας και
αποτελεσματικός συνδυασμός πόρων, γνώσεων, εμπειριών κ.α.)

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά Καθηγητής: Καλογερίδης Νικόλαος
Εξάμηνο: Ζ
 Το ειδικό εξωτερικό περιβάλλον περιλαμβάνει τους ακόλουθους
παράγοντες:
•πελάτες,
•προμηθευτές,
•ανταγωνιστές,
1.
•κρατικοί φορείς,
Ανάλυση •εργατικές ενώσεις,
εξωτερικού
περιβάλλοντος •επιμελητήρια.

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά Καθηγητής: Καλογερίδης Νικόλαος
Εξάμηνο: Ζ
 Μοντέλο στρατηγικής
Εξωτερικό διοίκησης,
περιβάλλον
Wheelen and Hunger 1995
• Μίκρο περιβάλλον
• Μάκρο περιβάλλον
Αξιολόγηση
Διαμόρφωση Στρατηγικής Υλοποίηση Στρατηγικής και Έλεγχος
Αποστολή
Αντικειμενικοί
στόχοι Στρατηγικέ
ς Πολιτικές
Προγράμματα
Προϋπολογισμοί
Διαδικασίες
Απόδοση

Εσωτερικό περιβάλλον
Διαδικασία ανάδρασης
Τμήμα Διοίκησης των
Επιχειρήσεων / Γρεβενά Καθηγητής: Καλογερίδης Νικόλαος
Εξάμηνο: Ζ
 Εξωτερικό περιβάλλον

Αποτελείται από παράγοντες οι οποίοι είναι εξωτερικοί ως προς την επιχείρηση.

Διαχωρίζεται σε:
•Έμμεσο (μάκρο ή γενικό),
•Άμεσο (μίκρο ή ειδικό).

Εξωτερικό περιβάλλον

1. Το Έμμεσο (μάκρο ή γενικό) περιβάλλον όπως ήδη αναφέραμε περιλαμβάνει:

Ανάλυση •Οικολογικούς,
εξωτερικού •Τεχνολογικούς,
περιβάλλοντος •Οικονομικούς,
•Διεθνείς,
•Πολιτικούς,
•Κοινωνικούς παράγοντες.

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά Καθηγητής: Καλογερίδης Νικόλαος
Εξάμηνο: Ζ
 Εξωτερικό περιβάλλον

Το Άμεσο (μίκρο ή ειδικό) περιβάλλον όπως ήδη αναφέραμε περιλαμβάνει:

•Ανταγωνιστές,
•Κεφαλαιαγορά,
•Προμηθευτές,
1. •Καταναλωτές,
Ανάλυση •Δημόσιο τομέα,
εξωτερικού •Εργατικό δυναμικό που προσφέρεται για εργασία.
περιβάλλοντος

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά Καθηγητής: Καλογερίδης Νικόλαος
Εξάμηνο: Ζ
 Τεχνολογικο
Εξωτερικό περιβάλλον ί παράγοντες
Σχηματική απεικόνιση του
έμμεσου και άμεσου εξωτερικού Οικονομικοί Κοινωνικοί
περιβάλλοντος.
Πηγή: Στειακάκης και Καντζός
παράγοντες παράγοντες
(2002) Κεφαλαιαγο Ανταγωνιστέ
ρά ς

Προμηθευτέ Επιχεί Εργατικό

1. Οικολογικοί ς
ρηση δυναμικό
Πολιτικοί
Ανάλυση παράγοντες παράγοντες
εξωτερικού Καταναλωτέ Δημόσιος
ς τομέας
περιβάλλοντος

Τεχνολογικο Διεθνείς
ί παράγοντες παράγοντες

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά
Εξάμηνο: Ζ
 Εξωτερικό περιβάλλον
Ανάλυση μάκρο περιβάλλοντος

Στην περίπτωση αυτή τα στελέχη θα πρέπει να εστιάσουν σε τάσεις ή γεγονότα που

μπορεί να επηρεάσουν την στρατηγική της επιχείρησης άμεσα ή έμμεσα.
Η PEST αποτελεί σημαντικό εργαλείο στην διαδικασία αυτή.
1. H PEST (political, economical, sociological, technological) μπορεί να βοηθήσει στην
Ανάλυση διερεύνηση των διαφορετικών αποτελεσμάτων που είναι δυνατό να έχουν οι
εξωτερικού περιβαλλοντικές επιδράσεις στην επιχείρηση, είτε ιστορικά, είτε με όρους μελλοντικής
περιβάλλοντος εξέλιξης.

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά
Εξάμηνο: Ζ
 PEST analysis
Διαστάσεις
περιβαλλοντικής
ανάλυσης Δημογραφική

Κοινωνικο- Πολιτική
πολιτιστική Επιχείρησ
1.
η
Ανάλυση
εξωτερικού
περιβάλλοντος

Τε
ικ

χν
νομ

ολ
ογ
κο

ικ
Οι

ή
ή

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά
Εξάμηνο: Ζ
 PEST analysis
Διαστάσεις
περιβαλλοντικής
ανάλυσης
Πολιτική- Νομική διάσταση.
Η διάσταση αυτή αναφέρεται στο πολιτικό περιβάλλον, το οποίο επηρεάζει το σύνολο των
επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στο συγκεκριμένο περιβάλλον. Αναφέρεται στους
νόμους, τους κυβερνητικούς φορείς και τις ομάδες πίεσης που επιδρούν άμεσα ή έμμεσα.
Η προσθήκη ή αφαίρεση ενός νομοθετικού περιορισμού οδηγεί σε σημαντικές στρατηγικές
1. απειλές, όσο και ευκαιρίες. Το πολιτικό περιβάλλον είναι συχνά ιδιαίτερα ρευστό και
επηρεάζεται από παράγοντες που είναι ξένοι προς την δραστηριότητα της επιχείρησης.
Ανάλυση
(11/09/01)
εξωτερικού
περιβάλλοντος Οικονομική διάσταση.
Αναφέρεται στα οικονομικά δεδομένα της χώρας όπου ασκείται η επιχειρηματική
δραστηριότητα και στις γενικότερες οικονομικές εξελίξεις που μπορεί να επηρεάσουν τη
λειτουργία της επιχείρησης.
Για παράδειγμα η ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών από την επιχείρηση σε έναν κλάδο
εντάσεως κεφαλαίου θα πρέπει να γίνεται σε περιβάλλον οικονομικής άνθησης προκειμένου
να αποφευχθούν περίοδοι σημαντικών απωλειών. Συχνά πέρα από το επίπεδο γενικότερης
Τμήμα Διοίκησης των οικονομικής δραστηριότητας πρέπει να ελέγχεται και η δυναμική του κλάδου που
Επιχειρήσεων / Γρεβενά δραστηριοποιείται η επιχείρηση.
Εξάμηνο: Ζ
 PEST analysis
Διαστάσεις
περιβαλλοντικής
ανάλυσης
Κοινωνικο- πολιτιστική διάσταση.
Η διάσταση αυτή αναφέρεται στο ευρύτερο κοινωνικό και πολιτιστικό περιβάλλον. Σε αυτό
περιλαμβάνονται οι εξής παράγοντες:
•Η θέση της γυναίκας στην εργασία,
•Η κατανομή του εισοδήματος,
1. •Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής,
•Ο καταναλωτισμός,
Ανάλυση
•Το μορφωτικό επίπεδο των καταναλωτών κ.α.
εξωτερικού
περιβάλλοντος Ο τρόπος με τον οποίο εξελίσσονται τα παραπάνω μπορεί να αποτελέσει τόσο απειλή όσο και
ευκαιρία.
Στο πλαίσιο αυτό σημαντική επίδραση στην λειτουργία και αποδοτικότητα της λειτουργίας
μιας επιχείρησης έχουν οι δημογραφικές τάσεις και μεταβολές.

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά
Εξάμηνο: Ζ
 PEST analysis
Διαστάσεις
περιβαλλοντικής
ανάλυσης
Κοινωνικο- πολιτιστική διάσταση.
Ως τέτοιες μεταβολές θα μπορούσαν να θεωρηθούν:
•Η παγκόσμια πληθυσμιακή έκρηξη που συντελείτε στον μουσουλμανικό κόσμο και
γενικότερα στον τρίτο κόσμο. Το διαφορετικό πολιτισμικό υπόβαθρο και η μειωμένη
αγοραστική δύναμη επιδρούν αρνητικά στην δυνατότητα εξέλιξης των επιχειρήσεων που
1. δραστηριοποιούνται σε αυτό το περιβάλλον.
•Η δραματική μείωση του ρυθμού γεννήσεων στις ανεπτυγμένες χώρες περιορίζει την
Ανάλυση
δυνατότητα εξέλιξης των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και επιβάλλει την μεταβολή της
εξωτερικού
στρατηγικής ων επιχειρήσεων.
περιβάλλοντος •Η μετακίνηση από τις μαζικές αγορές στις Μίκρο αγορές.

Οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσαρμόζονται διαρκώς στο εξελισσόμενο δημογραφικό

περιβάλλον.

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά
Εξάμηνο: Ζ
 PEST analysis
Διαστάσεις
περιβαλλοντικής
ανάλυσης

Τεχνολογική διάσταση.
Οι τεχνολογικές τάσεις και τα τεχνολογικά επιτεύγματα που επικρατούν σε μία αγορά έχουν
σημαντική επίδραση στην επιχείρηση και την στρατηγική της.
1. Οι τάσεις αυτές μπορεί να αποτελούν ευκαιρία ή και απειλή ανάλογα με τις δυνατότητες που
έχει η υπό εξέταση επιχείρηση.
Ανάλυση Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Ελβετική ωρολογοποιία που στη δεκαετία του ΄80
εξωτερικού κόντεψε να χάσει τον ηγετικό της ρόλο, λόγο της τεχνολογίας quartz που ενώ αναπτύχθηκε
περιβάλλοντος από Ελβετούς επιστήμονες, δεν έτυχε δέουσας προσοχής από τις Ελβετικές ωρολογοποιίες.
Οι Ελβετικές επιχειρήσεις παραγωγής ρολογιών κατάφεραν με μεγάλη προσπάθεια και
κόστος να ξανακερδίσουν μετά από χρόνια τα χαμένα μερίδια.

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά
Εξάμηνο: Ζ
 PEST analysis Ανάλυση Ευρύτερου Περιβάλλοντος μιας επιχείρησης
Διαστάσεις
περιβαλλοντικής Οικονομικό περιβάλλον Τεχνολογικό περιβάλλον
ανάλυσης Α.Ε.Π. Εθνική δαπάνη για έρευνα και ανάπτυξη

Επιτόκια Δαπάνη κλάδου για έρευνα και ανάπτυξη

Πληθωριστικές τάσεις Προστασία ευρεσιτεχνιών

Προσφορά χρήματος Εστίαση τεχνολογικών προσπαθειών

1. Επίπεδα ανεργίας Νέα προϊόντα

Ανάλυση
εξωτερικού Έλεγχοι μισθών- τιμών Πρόοδος στην μεταφορά τεχνολογίας από το
εργοστάσιο στην αγορά
περιβάλλοντος
Υποτίμηση/ Ανατίμηση Βελτίωση παραγωγικότητας με αυτοματισμούς

Διαθεσιμότητα και κόστος ενέργειας

Διάθεση και κατανομή εισοδημάτων

Πολιτικό- Νομικό περιβάλλον Κοινωνικό – Πολιτιστικό

Τμήμα Διοίκησης των περιβάλλον
Επιχειρήσεων / Γρεβενά
Εξάμηνο: Ζ Νόμοι κατά των μονοπωλίων Αλλαγές στον τρόπο ζωής

Νόμοι για την προστασία του περιβάλλοντος Καριέρα

Φορολογία, Ειδικά κίνητρα, Κανονισμοί Δραστηριότητα των καταναλωτών, Ρυθμός

εξωτερικού εμπορίου, Κυβερνητική σταθερότητα, αύξησης του πληθυσμού, κατανομή του
κ.α. πληθυσμού κατά ηλικία, Ρυθμός γεννήσεων κ.α.
 Σχέση ανάμεσα στο έμμεσο εξωτερικό περιβάλλον με την διαμόρφωση της στρατηγικής.

Η στρατηγική της επιχείρησης οφείλει να προσαρμόζεται στις αλλαγές του έμμεσου

περιβάλλοντός της. Οι συνδετικοί κρίκοι που ενώνουν τις δύο παραπάνω έννοιες πρέπει να
είναι γνωστοί από τους υπευθύνους χάραξης στρατηγικής. Οι κυριότεροι κρίκοι είναι οι
ακόλουθοι:
•Εξελίξεις στο εξωτερικό περιβάλλον μεταβάλλουν την φύση του ανταγωνισμού σε έναν
κλάδο.
•Η ίδια περιβαλλοντική τάση είναι πιθανό να έχει διαφορετικές επιδράσεις πάνω σε εταιρίες
1. διαφορετικού κλάδου.
Ανάλυση •Η ίδια περιβαλλοντική τάση είναι πιθανό να έχει διαφορετικές επιδράσεις πάνω σε εταιρίες
εξωτερικού του ιδίου κλάδου.
περιβάλλοντος •Πολλές εξελίξεις του μάκρο περιβάλλοντος είναι δύσκολο να προβλεφθούν με αποδεκτή
ακρίβεια ενώ άλλες είναι λόγω της φύσης τους άμεσα προβλέψιμες.
•Οι διαστάσεις του ευρύτερου εξωτερικού περιβάλλοντος που επιδρούν περισσότερο τις
επιχειρήσεις είναι δυνατό να διαφέρουν από χώρα σε χώρα.

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά
Εξάμηνο: Ζ
 Η ανάπτυξη σεναρίων ως εργαλείο πρόβλεψης και αντιμετώπισης μελλοντικών εξελίξεων.
(Scenario planning)

Η ανάπτυξη σεναρίων αναφέρεται στην ανάπτυξη ιστοριών σχετικά με το τι είναι πιθανό να

προκύψει στο μελλοντικό εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης και πώς αυτή θα ανταποκριθεί
στις διάφορες προκλήσεις.

Τα οφέλη που μπορεί να προκύψουν είναι τα παρακάτω:

1. Προσανατολίζονται όσοι συγκεντρώνουν και αναλύουν πληροφορίες σχετικά με το
1. περιβάλλον της επιχείρησης,
2. Τα ανώτερα στελέχη συγκρίνουν τις στρατηγικές τους επιλογές με τα σενάρια και
Ανάλυση
προσπαθούν να αντιληφθούν το βαθμό ευαισθησίας των στρατηγικών τους σε σχέση με τις
εξωτερικού μεταβολές που περιλαμβάνονται στα σενάρια αυτά. Επίσης η σύνδεση των σεναρίων με τις
περιβάλλοντος επιχειρησιακές στρατηγικές δημιουργεί νέα περιθώρια βελτίωσης και πρόβλεψης
αστάθμητων παραγόντων.
3. Διευκολύνεται η διαδικασία συγκέντρωσης δεδομένων και η λήψη αποτελεσματικών
αποφάσεων.

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά
Εξάμηνο: Ζ
 Η ανάπτυξη σεναρίων ως εργαλείο πρόβλεψης και αντιμετώπισης μελλοντικών εξελίξεων.
(Scenario planning)
Βασικά βήματα δημιουργίας ενός σεναρίου:
1. Προσδιορισμός δυνάμεων από το περιβάλλον που θα συμπεριληφθούν στο σενάριο
(δυνάμεις με την μεγαλύτερη επίδραση στην επιχείρηση). Εδώ γίνεται χρήση της
μεθόδου PEST. Υπάρχουν 2 εναλλακτικές:
1. Με τη χρήση εκείνων των περιβαλλοντικών δυνάμεων που επηρέασαν
περισσότερο την επιχείρηση στο παρελθόν.
2. Με τη χρήση εκείνων των παραγόντων οι οποίοι έχουν την δυναμική να
1. επηρεάσουν την επιχείρηση περισσότερο στο μέλλον.
2. Εκτίμηση των πιθανοτήτων των σεναρίων. Πρέπει να καθοριστεί ουσιαστικά η
Ανάλυση
πιθανότητα να συμβούν αυτά που αναφέρονται στα διάφορα σενάρια.
εξωτερικού 3. Πραγματοποίηση της «ανάλυσης μετάνοιας». Με το βήμα αυτό επιδιώκεται μια
περιβάλλοντος ποσοτικοποίηση του κινδύνου που αναλαμβάνει η επιχείρηση με κάθε στρατηγική
απόφαση που λαμβάνει.

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά
Εξάμηνο: Ζ
 •Συνέχεια Ανάλυσης Εξωτερικού περιβάλλοντος
Για το Επιπλέον θα παρατεθούν παραδείγματα και θα γίνουν ασκήσεις σχετικά με τα ανωτέρω.
επόμενο
μάθημα

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά Καθηγητής: Καλογερίδης Νικόλαος
Εξάμηνο: Ζ
 ΤΕΛΟΣ 6ΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ

ΣΑΣ.

Τμήμα Διοίκησης των

Επιχειρήσεων / Γρεβενά Καθηγητής: Καλογερίδης Νικόλαος
Εξάμηνο: Ζ