Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên được đặt tại ngõ 98, đường Lai Xá, thôn Lai

Xá, huyện Hoài Đức, Hà Nội. Bảo tàng Nguyễn Văn Huyên trưng bày cuộc
đời và sự nghiệp nghiên cứu khoa học, giáo dục của giáo sư Nguyễn Văn
Huyên, Bộ trưởng Bộ Quốc gia Giáo dục nước Việt Nam Dân Chủ Cộng
Hoà (1946 – 1975).Đây là bảo tàng gia đình đầu tiên tại Việt Nam. Khi đến
thăm, du khách sẽ được chiêm ngưỡng một khuôn viên rất đậm chất quê
với rất nhiều cây cối và các loài hoa mọc bao quanh. Vì là bảo tàng gia
đình, nên toàn bộ những kỉ vật đều được trưng bày bên trong một căn nhà
4 tầng. Tầng 1 nói về Nền tảng của gia đình, nơi đây có sơ đồ cây phả hệ
từ các đời các cụ thân sinh ra bố mẹ đẻ của ông Nguyên Văn Huyên và vợ
ông là bà Vi Kim Ngọc, cùng với đó là các bản di chúc mà các cụ để lại qua
các đời. Tầng 2 là Tuổi trẻ của bố mẹ, nơi kể về hành trình 9 năm học tập
nghiên cức tại Pháp của ông Nguyễn Văn Huyên và tuổi trẻ của bà Vi Kim
Ngọc. Tầng 3, là Bố chúng tôi, một nhà bác học, nơi trưng bày những
nghiên cứu, luận văn, luận án trong suốt sự nghiệp của ông trong và ngoài
nước. Tầng 4 thì lại nói đến Bố chúng tôi, một người hành động. Tham
quan bảo tàng, chúng ta sẽ hiểu thấu được những đức tính cao cả của
những người phụ nữ xưa cùng với những nét tân tiến, thức thời có trong
gia đình này.
Gia đình ông bà Huyên-Ngọc thuộc trong số không nhiều gia đình tầng lớp
cán bộ-trí thức cấp cao giữ được nền nếp tốt đẹp tổ tiên để lại. Họ không
theo đuổi danh lợi, là thứ họ có điều kiện giành được nhiều hơn. Ông
Huyên suốt đời cần mẫn âm thầm làm việc như một con kiến, chỉ lo cống
hiến cho tổ quốc. Trong một bức thư gửi vợ con đề ngày 18/6/1946, ông
viết : “Huyên không thiết gì ngoài cái tình thân mật trong gia đình, còn
danh lợi thì dửng dưng không ham muốn, có thì dùng, không bao giờ tự đi
kiếm…”.
Tình thân mật gia đình là một nét độc đáo trong gia tộc Nguyễn Văn
Huyên. Thuyết minh cây phả hệ 6 đời hai họ Nguyễn và Vi trên bức tường
ở tầng một cho biết : cụ Phạm Thị Tý (mẹ ông Huyên) chồng mất sớm, ở
vậy nuôi các con trưởng thành, cống hiến cho đất nước hai nhà trí thức là
Nguyễn Văn Huyên và Nguyễn Văn Hưởng (luật sư, thứ trưởng Bộ Tư
pháp 1946). Bà Nguyễn Thị Mão (chị ruột ông Huyên), người phụ nữ đầu
tiên tốt nghiệp trường Cao đẳng Sư phạm Đông Dương, sau khi ra trường
đã sống đơn chiếc trong bảy năm để đi làm lấy tiền lương chu cấp cho hai
em du học ở Pháp; khi họ thành tài, bà đã luống tuổi mới nghĩ tới chuyện
chồng con (lấy một ông góa vợ). Truyền thống tình cảm cao cả ấy được
ông bà Huyên-Ngọc cùng con cháu kế thừa. Bốn người con ông bà cùng
các bạn đời của họ đều xây dựng được cho mình những mái ấm đầy tình
thương, đồng thời giữ được đại gia đình bền chặt như khi còn cha mẹ, nhờ
thế họ đã vượt qua mọi khó khăn để xây dựng nên Bảo tàng này – vật kỷ
niệm vô giá về cha mẹ ông bà của họ.
Đây là một bảo tàng rất độc đáo, tuy là bảo tàng tư nhân nhưng lại không
thu phí vào cửa, du khách đến sẽ được tiếp đón rất nồng hậu, thậm chí
còn được thưởng thức những thức quả trong khu vườn mang tên Vườn kí
ức, là khu vườn trồng tái hiện lại những loại cây từng có trong ngôi nhà
của ông Huyên bà Kim tại phố Trần Hưng Đạo, Hà Nội.
Nếu có dịp, rất mong cô và các bạn sẽ đến thăm nơi đây, để trải nghiệm
những điều mới mẻ, cũng là có những giây phút thư giãn và học hỏi được
nhiều điều hơn, đặc biệt là về Giáo sư Nguyễn Văn Huyên.