Professional Documents
Culture Documents
Filipino
Ikalawang Markahan
Modyul 1
Tuklasin
Alam mo ba na si Severino Reyes, mas kilala bilang Lola Basyang ay itinuturing na Ama ng
Sarsuwela. Isa siyang mahusay na director at manunulat ng dula. Nang itinatag ang Liwayway
noong 1923, si Reyes ang naging unang patnugot nito. (https://www.Scribd.com)
Upang lumawak pa ang inyong kaalaman sa tungkol sa sarsuwela, kailangan mong basahin ang
kaligirang pangkasaysayan nito.
Gawain 2
Panuto: Isulat sa patlang ang iyong sagot.
A. Bakit kinagigiliwan ng mga Pilipino ang sarsuwela sa panahon ng mga Amerikano?
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________
_____________________________________________________________________________
Suriin
Sa bahaging ito, babasahin mo ang isang sarsuwela. Kailangan na unawain mo ito upang
masagot mo ang susunod na gawain.
Handa ka na ba?
Walang Sugat
Severino Reyes (1898)
buod batay sa Pineda (1979)
(Panitikang Pilipino- Modyul para sa Mag-aaral)
Unang Yugto
Ikalawang Yugto
Ikatlong Yugto
11 Sinabi ni Lucas kay Julia kung bakit hindi natugunan ni Teñong ang kaniyang liham.
Nagbilin lamang ito na uuwi sa araw ng kasal.
12 Habang nanliligaw si Miguel kay Julia, si Teñong pa rin ang nasa isip ng dalaga. Ayaw
niyang makipag-usap sa manliligaw kahit kagalitan siya ng ina.
13 Si Tadeo na ama ni Miguel ay nanliligaw naman kay Juana.
14 Kinabukasa’y ikakasal na si Julia kay Miguel. Nagpapatulong si Julia kay Lucas na
tumakas upang pumunta kay Teñong. Ngunit di alam ni Lucas kung nasaan na sina
Teñong kaya walang nalalabi kay Julia kundi ang magpakasal o magpatiwakal.
15 Pinayuhan ni Lucas si Julia na kapag itatanong na ng pari kung iniibig nito si Miguel ay
buong lakas nitong isigaw ang “Hindi po!” Ngunit tumutol ang dalaga dahil mamamatay
naman sa sama ng loob ang kanyang ina.
16 Sa simbahan, ikakasal na si Julia kay Miguel nang dumating si Teñong na sugatan, nasa
punto ng kamatayan. Ipinatawag ng Heneral ng mga Katipunero ang pari para
makapangumpisal si Teñong.
17 Pinakinggan ng kura ang kumpisal ni Teñong . May huling kahilingan ang binate—na sila ni
Julia ay makasal bago siya mamatay. Galit man si Juana ay pumayag ito. Pumayag din si
Tadeo dahil sandal na lamang at puwede na uling ikasal si Julia at ang kaniyang anak.
Gayundin si Miguel.
18 Ikinasal sina Teñong at Julia. Babangon si Teñong mula sa pagkakahiga at …
”Walang sugat!” sigaw ni Miguel. At gayundin ang isisigaw. Gawa-gawa
lamang ng Heneral at ni Teñong ang buong eksena. (Enrijo, Willita A., et.
Al.Panitikang Pilipino. Meralco Avenue, Pasig City, Philippines, Book Media Press
Inc.)
Wakas
Pagyamanin
Nagustuhan mo ba ang iyong binasa? Naunawaan mo ba?...dahil susukatin ito sa
pamamagitan ng mga tanong na sasagutin mo?
Gawain 3
Panuto: Batay sa iyong nabasa, sagutin ang sumusunod na katanungan at isulat ang sagot sa
kahong inilaan.
1. Para kanino ang binurdahang panyo ni Julia?
6. Ano ang naisipang plano ni Teñong para makapunta siya sa kasal ni Julia at Miguel?
9. Sa palagay mo, tama ba ang ginawa ng ina ni Julia na ipagkasundo nito ang anak sa isang lalaking
mayaman? Pangtwiranan ang sagot. Kung ikaw ang nasa sitwasyon ni Julia, papayag ka ba sa pasiya ng
iyong ina? Bakit?
11. Ilarawan kung ano ang sitwasyon ng mga Pilipino noon. Ito ba’y nangyayari sa ngayon?
Patunayan.
12. Sa tingin mo, mabuti ba ang magtanim ng galit si Teñong sa mga pari? Ipaliwanag.
Isaisip
Ang mga nakasalungguhit na salita ay mga pandiwa. Ang mga pandiwa ay nagsasabi ng
kilos. Mahalaga ang pagsasaad ng kilos sa dula dahil ito ang nagtutulak ng pag-usad ng
salaysay.
Ang nasa ibaba ay mula ang ikalawang bahagi ng sarsuwela na “Walang Sugat”. Tingnan
ang mga nakasalungguhit na salita. Ang mga sumusunod na salitang may salungguhit ay ang
tinatawag na pandiwa.
7 May manliligaw si Julia na Miguel ang pangalan. Mayaman. Bugtong na anak.
8 Nag-usap na ang ina ni Julia at ang ama ni Miguel tungkol sa pagpapakasal ng dalawa.
Hindi alam ni Juana ang tungkol kay Julia at Teñong. Magpapadala ang dalaga ng liham
kay Teñong sa tulong ni Lucas.
9 Si Teñong ay kapitan ng mga maghihimagsik. Walang takot sa labanan. Matatagpuan din
ni Lucas ang kuta nina Teñong. Ibibigay ang sulat ng dalaga. Isinasaad doon ang araw ng
kasal nila ni Miguel.
10 Sasagutin na ni Teñong ang sulat ngunit nagkaroon ng labanan. Maghahandang lumaban
ang mga Katipuner
Halimbawa;
Pandiwa Aspekto
manliligaw kontemplatibo
nag-usap perpektibo
pagpapakasal kontemplatibo
magpapadala kontemplatibo
maghihimagsik kontemplatibo
matatagpuan kontemplatibo
ibibigay kontemplatibo
isinasaad imperpektibo
Gawain 4
Piliin ang pandiwa sa sumusunod na pangungusap at tukuyin kung ano ang aspekto nito sa
pamamagitan ng paglagay ng tsek (/). Isulat sa talahanayan nasa ibaba ang iyong sagot.
1. May isang babaeng naglalakad mag-isa sa palayan.
2. Nag-araro sa kanyang sakahan ang ama ng aking kaklase.
3. Mahimbing natutulog ang aking kapatid.
4. Mabahang panahon ang ginugol ni Pet para sa ambisyon sa buhay.
5. Maaga siyang umuwi para matulungan pa niya ang nanay sa gawaing bahay.
6. Papasyalan nina Maria ang Boracay.
7. Pagsasabihan niya ang anak sa mali niyang gawain.
8. Nag-aral siya sa Unibersidad ng Pilipinas kaya sikat siya sa aming baryo.
9. Masama ang magmamaktol sa mga nakatatanda sa iyo.
10. Pinakiusapan na kita ngunit ayaw mo.
Aspekto ng Pandiwa
Pandiwa Perpektibo Imperpektibo Kontemplatibo
Isagawa
Gawain 5
Panuto: Magsalaysay ng ilang pangyayari sa iyong buhay noon na sa iyong palagay ay
nangyayari pa rin sa ngayon. Isaalang-alang ang simula, gitna at wakas ng pagsasalaysay.
Gamitin at salungguhitan ang mga pandiwang ginamit sa pagsasalaysay. Isulat sa espayong
inilaan ang gagawing pagsasalaysay. Sundin ang krayterya.
Pamantayan sa pagsulat
Krayterya:
Nilalaman at pammaraan – 50%
Istilo – 25%
Pananalita – 15%
Orihinalidad - 10%
100%
PAHINA 8
Aspekto ng Pandiwa
Pandiwa Perpektibo Imperpektibo Kontemplatibo
PAHINA 9
Panuto: Magsalaysay ng ilang pangyayari sa iyong buhay noon na sa iyong palagay ay nangyayari pa rin sa ngayon.
Isaalang-alang ang simula, gitna at wakas ng pagsasalaysay. Gamitin at salungguhitan ang mga pandiwang ginamit
sa pagsasalaysay. Isulat sa espayong inilaan ang gagawing pagsasalaysay. Sundin ang krayterya.
4. Pinakaluluwa ng sarsuwela.
A. Direktor
B. Iskrip
C. Entablado
D. Yugto
11-15
Panuto: Paghambingin ang pagkakaiba ng dula at sarsuwela gamit ang Venn Diagram.
I. Panuto: Bigyan ng bilang (1-3) ang sumusunod na mga salita ayon sa tindi ng kahulugan.
Lagyan ng libel ang 1-2- at 3-
16. 17.
_____ makipot _____ maliit
_____ maliit _____ punggok
_____ makitid _____ pandak
18.
_____ nagagalak 18
_____ natutuwa _____ kirot
_____ masaya _____ sakit
_____ hapdi
19 2o
_____ marikit ________marikit
_____ maganda ________kahalihalina
_____ marilag __________kaaya-aya
21. Ito’y isang uri ng sanaysay na naglalahad ng opinyon o pananaw ng may-akda tungkol
sa isang paksa.
A. sanaysay
B. tula
C. alamat
D. mito
25. Sa sanysay na “Ako ay Ikaw”, sino ang tinutukoy ng panghalip na ako sa sanaysay?
A. Wikang Pambansa
B. Manuel L. Quezon
C. may-akda
D. tao