Νοητική Υστέρηση

Η Νοητική Υστέρηση αναφέρεται σε μια παθολογική κατάσταση που εκδηλώνεται από την
περίοδο που αρχίζει από την σύλληψη και φτάνει ως το 16 έτος της ηλικίας. Χαρακτηριστικά
αυτής της πάθησης είναι ο χαμηλός δείκτης νοημοσύνης σε σχέση με το μέσο όρο των παιδιών
της ίδιας ηλικίας. Μία από τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται στις μέρες μας είναι τα τεστ
ικανοτήτων του παιδιού.

Εκτός αυτού, το παιδί έχει μειωμένες κινητικές και αντιληπτικές ικανότητες, οι οποίες
συμβάλλουν στη δεξιότητα προσαρμογής του.

Τα αίτια εμφάνισης

Τα αίτια εμφάνισης της Νοητικής Υστέρησης μπορεί να είναι:

Προγεννητικά αίτια: Κληρονομικοί παράγοντες, Χρωμοσωμικές ανωμαλίες (σύνδρομο Down,

σύνδρομο Klinefelter, σύνδρομο Turner), Ασθένειες της εγκύου (λοιμώξεις, ερυθρά, ιλαρά,
κοκ.), Ανωμαλίες μεταβολισμού (PKU), Ασυμβατότητα του Rh του αίματος της μητέρας με αυτό
του εμβρύου, Ανοξία, Τραυματισμοί της εγκύου, Κακή διατροφή, Δηλητηριάσεις από μόλυβδο.

Περιγεννητικά αίτια: Ανοξία, Τραυματισμοί και αιμορραγία του εγκεφάλου, Πρόωρη γέννηση

Μεταγεννητικά αίτια: Μολυσματικές ασθένειες, Ατυχήματα,Υψηλός πυρετός, Μεταβολικές

ανωμαλίες, Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες (ιδρυματο-ποίηση, στερημένο εκπαιδευτικό
περιβάλλον, συναισθηματική αποστέρηση).

Για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τα άτομα με Νοητική Υστέρηση, θα πρέπει να λάβουμε

υπ’ όψιν το νοητικό δυναμικό τους (όπως ορίζεται κατά την την εκτίμηση του ψυχολόγου).

Επιπρόσθετα θα πρέπει να ξεχωρίσουμε τις εξής κατηγορίες (α) οριακή νοημοσύνη, (β) ελαφρά
νοητική υστέρηση, (γ) μέτρια νοητική υστέρηση, (δ) βαριά νοητική υστέρηση.

Ταξινόμηση Νοητικής Καθυστέρησης

Ο δείκτης νοημοσύνης είναι μία από τις πιο διαδεδομένες μορφές ταξινόμησης. Όμως, από τη
μία πλευρά ενώ καταδεικνύει ένα μόνο χαρακτηριστικό του ατόμου, δεν μπορεί να συμβάλλει
στην εκπαίδευση και επίσης χρειάζεται προσοχή στον τρόπο με τον οποίο ερμηνεύεται.

Ωστόσο αποτελεί έναν τρόπο για μια προσπάθεια κατηγοριοποίησης του ανομοιογενούς
αυτού πληθυσμού. Έτσι έχουμε:

Ελαφρά νοητική καθυστέρηση: Ο δείκτης νοημοσύνης κυμαίνεται από 50-55 έως 70.

Μέτρια νοητική καθυστέρηση: Ο δείκτης νοημοσύνης κυμαίνεται από 35-40 έως 50-55.
Σοβαρή νοητική καθυστέρηση: Ο δείκτης νοημοσύνης κυμαίνεται από 20-25 έως 35-40.

Βαριά νοητική καθυστέρηση:Ο δείκτης νοημοσύνης βρίσκεται κάτω από 20-25.

Απροσδιόριστη νοητική καθυστέρηση: Όταν η νοημοσύνη του ατόμου δεν μπορεί να μετρηθεί
με σταθμισμένα τεστ.

Γνωρίσματα ατόμων με Νοητική Υστέρηση

Κάθε μία από τις ομάδες ατόμων που περιγράψαμε παραπάνω, έχει τα δικά της
χαρακτηριστικά γνωρίσματα, τα οποία και θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε παρακάτω:

Χαρακτηριστικά ατόμων με οριακή νοημοσύνη ή και με ελαφρά νοητική υστέρηση:

· Είναι η πιο πολυπληθής ομάδα με ποσοστό 85%.

· Έχουν σχεδόν ίδιο βάρος και δεξιότητες κίνησης με τα άλλα παιδιά.

· Η φυσική και κινητική τους κατάσταση είναι μειωμένη, λόγω της ύπαρξης νευρολογικών
προβλημάτων.

· Υπάρχει το ενδεχόμενο να εμφανίζουν δυσλειτουργίες στην όραση και στην ακοή, αλλά
με μικρή συχνότητα.

· Δεν τους είναι εύκολο να βρουν ή να εντοπίσουν κοινά στοιχεία σε διαφορετικά

ενδεχόμενα.

· Εμφανίζουν δυσκολίες ως προς την αντίληψη της μορφής των αντικειμένων, στις
διαστάσεις του χώρου και του χρόνου. Επίσης, μπορεί να εμφανιστούν και δυσκολίες
αναφορικά με τη γλωσσική τους επικοινωνία.

· Δυσκολεύονται αρκετά να βρουν ομοιότητες, διαφορές ή ακόμα και να βάλουν στη

σειρά αντικείμενα.

· Έχουν ελλιπή οργάνωση της σκέψης τους και δεν συγκεντρώνονται εύκολα. Δεν έχουν
μεγάλο εύρος μνήμης και δεν χρησιμοποιούν με λειτουργικό τρόπο τη φαντασία τους.

· Μπορούν να επιτύχουν κοινωνική προσαρμογή, αλλά και την ανεξαρτησία τους. Θα

χρειαστούν όμως επίβλεψη και βοήθεια, όσον αφορά στην επαγγελματική τους πορεία.

Χαρακτηριστικά ατόμων με μέτρια και σοβαρή νοητική υστέρηση:

· Διαγιγνώσκονται με αυτήν από τη βρεφική (ή την πρώτη παιδική) ηλικία ενώ τα αίτια
εμφάνισής της είναι κατά κύριο λόγο βιολογικά.
 · Συχνά η εμφάνιση αυτού του τύπου υστέρησης γίνεται κατόπιν ατυχημάτων,
τραυματισμών ή ακόμα και σε μολυσματικές ασθένειες.

· Τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του σώματος είναι εμφανέστατα. Αποτελούν σε ποσοστό

το 10% των ατόμων με νοητική υστέρηση.

· Δεν έχουν επαρκώς ανεπτυγμένες τις αισθήσεις και την αντιληπτικότητά τους.

· Έχουν μειωμένη αυτονομία, ως άτομα αλλά και στην οικογένεια και την κοινωνία.

· Είναι σε θέση να αποκτήσουν τις λεγόμενες στοιχειώδεις σχολικές δεξιότητες, όπως

ανάγνωση,γραφή και απλές αριθμητικές πράξεις, ωστόσο, αποτυγχάνουν να κινούνται
επαρκώς λόγω βλαβών στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα.

· Εμφανίζουν επίσης δυσλειτουργίες στην ακοή, στην όραση και στην ομιλία, όλες από τη
παιδική ηλικία.

· Όσον αφορά στην προσαρμογή τους σε ένα κοινωνικό περιβάλλον, μπορούν να

επιτύχουν έναν βαθμό προσαρμογής και αποκτούν δεξιότητες αυτοεξυπηρέτησης σε
καθημερινές δραστηριότητες στο σχολείο και στο σπίτι.

· Στον επαγγελματικό τομέα μπορούν να εργάζονται κάτω από επίβλεψη σε ένα

προστατευμένο περιβάλλον.

Χαρακτηριστικά ατόμων με βαριά νοητική υστέρηση:

· Αποτελούν το 3% - 4% του πληθυσμού της νοητικής καθυστέρησης. Η νοητική υστέρηση

αυτής της μορφής, οφείλεται σχεδόν αποκλειστικά σε βιολογικά αίτια, δεν
αποκλείονται, όμως, ατυχήματα ή ασθένειες κατά την προγεννητική, την περιγεννητική
τη μεταγεννητική περίοδο.

· Ο λόγος τους περιορίζεται σε πολύ στοιχειώδες βαθμό και συνοδεύεται από

προβλήματα άρθρωσης.

· Έχουν σοβαρά προβλήματα, όπως εγκεφαλική παράλυση, απώλεια ακοής ή όρασης,

συναισθηματικές διαταραχές. Αυτά συνήθως είναι εξωτερικά χαρακτηριστικά.

· Η φυσική και η κινητική τους ανάπτυξη χαρακτηρίζεται από σοβαρότατα προβλήματα

σε όλα τα επίπεδα.

Χαρακτηριστικά ατόμων με πολύ βαριά νοητική υστέρηση:

· Αποτελούν το 1% - 2% των ατόμων με νοητική καθυστέρηση

 · Η εξατομικευμένη εκπαίδευση είναι ένας βασικός παράγων για τη βελτίωση της
κινητικής ανάπτυξης, της προσωπικής φροντίδας και των επικοινωνιακών τους
δεξιοτήτων.

· Η εκπαίδευσή τους, στοχεύει στην κοινωνική τους προσαρμογή σε ένα περιβάλλον που
συνεχώς ελέγχεται.

Αποτελέσματα πολλών ερευνών έχουν δείξει πως άτομα με βαριά νοητική υστέρηση,
λαμβάνοντας την απαραίτητη εκπαίδευση, μπορούν να προβούν σε καθημερινές
δραστηριότητες στις οποίες δύνανται να αντεπεξέλθουν χωρίς τη βοήθεια κάποιου ενήλικα.

http://www.ergotherapy-kalymnos.gr