МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Паскалов закон

Задача 2.30./83 стр. во Збирка

Да се определи каква потребна сила F треба да дејствува на крајот на лостот на
хидрауличната преса за да се добие сила F2=156,96 kN. Дијаметарот на малиот клип
изнесува d=25 mm, на големиот D=250 mm. Двата клипа се наоѓаат на иста висина. Триењето
при движењето на клиповите, како и нивните тежини да се занемарат. Поголемиот крак на
лостот е a=1 m, помалиот b=0,1 m.

Промената на притисокот подеднакво се пренесува во секоја точка на флуидот во сврзаниот

сад, т.е. прирастот на притисок Δp1 под помалиот клип со површина А1 кој е резултат на
дејството на силата F1 врз клипот:

F1 F 4F
p1   21  2 1
A1 d  d 
4
е еднаков на прирастот на притисок Δp2 на поголемиот клип со што се добива притисна сила
F2 на клипот со површина А2:

F2 F 4F
p 2   22  2 2
A2 D  D 
4
Односно, од Паскаловиот закон произлегува:

4 F1 4F
p1  p2 :  22
d  D
2

па силата F1 врз помалиот клип изнесува:

МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

d2
F1  F2  0,01  F2  1569,6 N.
D2
Може да се забележи дека се добива 100 пати поголема сила на поголемиот клип.
Разгледувајќи го лостовиот механизам како индивидуален систем, се поставува моментна
равенка во А:

M А 0: F  a  F1  b  0

b b
F  F1  0,1  F1  156,96 N ( F  F1  0,1  0,01  F2  0,001 F2  156,96 N)
a a
Во однос на силата со која се делува на крајот на лостот, се добива 1000 пати поголема сила
на поголемиот клип, што укажува на практичната примена на Паскаловиот закон.
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Сила од хидростатички притисок на рамни површини

Тест 12/ Задача 1.

Во еден резервоар наполнет со вода до висина H поставен е правоаголен затворач со ширина
B. На нивото на водата во резервоарот дејствува манометарски притисок pM. Да се определи
вредноста на силата од хидростатички притисок која дејствува на затворачот и нејзината
нападна точка. Познати параметри се: H=8 m, B=40 cm, h=3 m, pM =4 kPa, ρv=1000 kg/m3.

Притисокот што делува во тежиштето на затворачот изнесува:

H h
pt  p M  g (h  )  57955 Pa,
2
а површината на затворачот е:
Az  B  ( H  h)  2 m2.

Тогаш, силата од хидростатички притисок изнесува:

Fh  p t  Az  115910 N.

Вертикалното растојание од слободната површина до тежиштето ht 1на затворачот изнесува:

1
Слободна површина е онаа на која делува атмосферски притисок. Во случајов резервоарот не е отворен
(делува натпритисок), па до слободната површина може да се стигне доколку влијанието на pM се замени со
воден столб со висина h’, односно pM =ρgh’. Тогаш, ht =pt/ρg= h’+ h+(H-h)/2= pM/ρg+ h+(H-h)/2, што значи
дека слободната површина се наоѓа на висина h’ над нивото на водата во резервоарот.
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

pt
p t  ght → ht   5,907 m.
g

Моментот на инерција Ix на затворачот околу x-оска која минува низ неговото тежиште
изнесува:

B  ( H  h) 3
Ix   4,16 m4.
12

Нападната точка на силата од хидростатички притисок е поместена за одредено растојание

е во однос на тежиштето на затворачот:
Ix
e  0,35 m.
ht  Az
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Тест 13 /Задача 1.
Во еден резервоар наполнет со вода до висина H поставен е правоаголен затворач со ширина
В. На нивото на водата во резервоарот дејствува вакууметарски притисок pv. Да се определи
вредноста на силата од хидростатички притисок која дејствува на затворачот, нејзината
нападна точка и покажувањето на U-цевката која е наполнета со жива. Познати параметри
се: H=5 m, B=60 cm, h=1,5 m, pv =5 kPa, ρH2O=1000 kg/m3, ρHg=13600 kg/m3.

По утврдување на еквипотенцијалната површина во U-цевката, се поставува равенството:

p atm  p atm  pv   Hg  g  y

од каде се добива покажувањето на U-цевката y:

pv
y  0,037 m.
g

Притисокот што делува во тежиштето на затворачот изнесува:

H h
pt   pv  g (h  )  26882,5 Pa,
2
а површината на затворачот е:
Az  B  ( H  h)  2,1 m2

Тогаш, силата од хидростатички притисок што дејствува на затворачот изнесува:

Fh  p t  Az  56453 ,25 N.

Вертикалното растојание од слободната површина до тежиштето на затворачот изнесува:

МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

pt
ht   2,74 m. 2
g

Моментот на инерција Ix на затворачот околу x-оска која минува низ неговото тежиште
изнесува:

B  ( H  h) 3
Ix   2,14 m4.
12

Нападната точка на силата од хидростатички притисок е поместена за одредено растојание

е во однос на тежиштето на затворачот:
Ix
e  0,372 m.
ht  Az

2
До слободната површина може да се стигне доколку влијанието на pV се замени со воден столб со висина h’,
односно pV =ρgh’. Тогаш, ht =pt/ρg= -h’+ h+(H-h)/2=- pV/ρg+ h+(H-h)/2, што значи дека слободната површина
е спуштена под нивото на водата за висина h’=- pV/ρg.
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Тест 20/ Задача 1.

Кружниот отвор со дијаметар D=200 mm направен во бочниот вертикален ѕид од
резервоарот во кој се сместени две течности со густина ρ1=900 kg/m3 и ρ2=1000 kg/m3, се
затвора со капак на кој е поставен лостен механизам со краци a=500 mm и b=350 mm. На
кракот со должина a од лостовиот механизам е поставен тег со маса m=30 kg. Да се определи
притисокот кој може да дејствува над слободната површина ако се знае дека при висината
H=450 mm на течноста со густина ρ1, резервоарот е во состојба на гранично затворен.

Притисокот што делува во тежиштето на затворачот може да се изрази преку висината ht:
p t   2 ght  9810  ht [Pa], 3

а површината на затворачот е:

D 2
Az   0,0314 m2.
4

Силата од хидростатички притисок изразена преку висината ht :

Fh  p t  Az  308  ht [N]

Моментот на инерција Ix на затворачот околу x-оска која минува низ неговото тежиште
изнесува:

D 4
Ix   0,0000785 m4.
64

3
Во изразот за притисок во тежиште на рамна површина се зема густината на течноста која е во допир со таа
површина.
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Растојанието е помеѓу нападната точка на силата од хидростатички притисок и тежиштето

на затворачот се изразува преку висината ht :
Ix 0,0025
e  [m].
ht  Az ht

Отворањето на затворачот е спречено со противтегот со маса m. Се поставува моментна

равенка во О:

M o  0: Fh (e  b)  mga  0

0,0025
308  ht  (  b)  mga  0
ht

Оттука може да се пресмета ht:

ht  1,36 m.

Се пресметува притисокот во тежиштето:

p t   2 ght  9810  ht  13341 ,6 Pa.

Од друга страна, притисокот во тежиштето е:

D
pt  p M  1 gH   2 g
2
Од каде може да се пресмета максималниот натпритисок за резервоарот да биде во состојба
на гранично затворен:
D
p M  pt  1 gH   2 g  8387,5 Pa.
2
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Тест 4/Задача 1.
Во еден затворен резервоар се наоѓаат две течности со густина ρ1=850 kg/m3 и ρ2=1000 kg/m3.
Рамниот затворач има ширина B=2 m, аголот на наклон на хоризонтот е α=60º, а висините
изнесуваат h=1 m и H=3 m. Притисокот кој дејствува на нивото на маслото во резервоарот
се мери преку покажување на U-цевка која е наполнета со жива (y=70 cm, ρHg=13600 kg/m3).
Затворачот може да се врти околу зглобот поставен во точката К. Да се определи силата од
притисокот која дејствува на затворачот и силата Fj потребна за отворање на затворачот.
При пресметката на силата Fj да се земе предвид и тежината на затворачот чија маса
изнесува m=0,2 t.

За еквипотенцијалната површина во U-цевката, се поставува равенството:

p atm  p М  p atm   Hg  g  y

од каде се добива натпритисокот над нивото на маслото во резервоарот:

p М   Hg  g  y  93391,2 Pa

Притисокот во тежиштето на затворачот и неговата површина, соодветно, се:

H
pt  p M  1 gh   2 g  116444,7 Pa,
2
H
Az   B  6,93 m2
sin 

На затворачот делува сила:

МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Fh  p t  Az  80697 ,77 N.

Висината од слободната површина до тежиштето на затворачот изнесува:

pt
ht   11,87 m,
2 g

а бидејќи затворачот е под наклон се пресметува растојанието во правец на затворачот од

слободната површина до неговото тежиште:
ht
yt   13,7 m.
sin 
Моментот на инерција Ix на затворачот околу оска нормална на неговата површина и која
минува низ неговото тежиште изнесува:
H 3
B( )
Ix  sin   6,93 m4.
12

Растојанието е (екцентар) помеѓу нападната точка на силата од хидростатички притисок и

тежиштето на затворачот е:
Ix
e   0,0729 [m].
y t  Az

Со поставување на моментна равенка во К:

M
H H H
 0: Fh (e  )  mg cos  ( )  F j cos   0
2  sin  2  sin  sin 
o

може да се пресмета силата во јажето:

F j  85075,2 N.
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Тест 3/ Задача 2.
Правоаголен затворач со димензии b=3 m, L=4 m, го затвора влезот во тунелот. Од десната
страна нивото на водата (ρ=1000 kg/m3 ) изнесува H1=5,2 m, а над слободната површина
владее потпритисок од 19,62 kPa. Од левата страна нивото на водата изнесува H2=2 m. Да
се пресмета силата во јажето (при α= 30º) потребна за отворање на затворачот. Отпорите во
зглобот О да се занемарат.

Притисокот во тежиштето од левата страна на затворачот и неговата површина, соодветно

се:
H2
pt1  g  9810 Pa,
2
Az1  H 2 L  8 m2.

Од левата страна на затворачот делува сила:

Fh1  p t1  Az1  78480 N.

Вертикалното растојание од слободната површина до тежиштето на затворачот од левата

страна изнесува:
p t1 H 2
ht1    1 m.
g 2

Моментот на инерција Ix1 на левата страна на затворачот околу x-оска која минува низ
неговото тежиште изнесува:

LH 23
I x1   2,66 m4.
12

Растојанието е1 (екцентар) помеѓу нападната точка на силата од хидростатички притисок од

левата страна и тежиштето на затворачот е:
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

I x1
e1   0,33 [m].
ht1  Az1

Притисокот во тежиштето од десната страна на затворачот и неговата површина, соодветно

се:
b
pt 2   pv  g ( H 1  )  16677 Pa,
2

Az 2  bL  12 m2.

Од десната страна на затворачот делува сила:

Fh 2  p t 2  Az 2  200124 N.

Вертикалното растојание од слободната површина до тежиштето на затворачот од десната

страна изнесува:
pt 2 p b
ht 2    v  H 1   1,7 m.
g g 2

Моментот на инерција Ix2 на десната страна на затворачот околу x-оска која минува низ
неговото тежиште изнесува:

Lb 3
I x2   9 m4.
12

Екцентарот е2 на силата од хидростатички притисок од десната страна на затворачот е:

I x2
e2   0,441 [m].
ht 2  Az 2

Со поставување на моментна равенка во О:

M
H2 b
o  0: Fh1 (e1  b  )  Fh 2 (e2  )  F j cos   b  0
2 2

може да се пресмета силата во јажето:

F j  76817,8 N.
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Тест 5/ Задача 1.
Затворен резервоар со масло чија густина изнесува ρ = 900 kg/m3, е поделен со рамна
преграда . Прегарада има капак со кружен отвор со дијаметар D = 85 cm. Притисокот над
нафтата во левиот дел од резервоарот се определува со показен вакуумметар, кој покажува
pv = 2 kN/m2, а во десниот дел показниот манометар покажува pМ = 3 kN/m2. Да се определи:
големината на резултантната сила и нејзината нападна точка; нападните точки на силите од
левата и десната страна на капакот.

Од левата страна на преградата се пресметуваат:

- притисокот во тежиштето:

D
pt1   pv  g  1752,3 Pa,
2
- површината на преградата:

D 2
Az1   0,567 m2,
4

па силата која делува од левата страна на преградата изнесува:

Fh1  p t1  Az1  993 ,56 N.

Висината од слободната површина до тежиштето на левата страна од преградата е:

p t1
ht1   0,198 m
g

Моментот на инерција околу x-oската што поминува низ тежиштето на кружната преграда
е:
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

D 4
I x1   0,0256 m4.
64

Силата е поместена во однос на тежиштето за растојание:

I x1
e1   0,228 m.
ht1  Az1

Од десната страна на преградата делуваат две сили, бидејќи дел од затворачот е во допир
со еден флуид, а другиот дел е во допир со друг флуид.
Во горниот дел од десната страна на преградата дејствува компресибилен флуид. Бидејќи
во овој дел, притисокот има иста големина по висина на преградата, силата ќе дејствува
директно во тежиштето (не е поместена во однос на тежиштето т.е. e2=0).
Притисокот во тежиштето на горниот дел на преградата е:
p t 2  p M  10000 Pa,

а нејзината површина е:

1 D 2
Az 2   0,2835 m2.
2 4

Силата која делува на горниот дел од десната страна на преградата е:

Fh 2  p t 2  Az 2  2835 N.

Во долниот дел од десната страна на преградата, притисокот во тежиштето изнесува:

2D
pt 3  p M  g  4593,34 Pa,
3
а површината:

1 D 2
Az 3   0,2835 m2
2 4

Силата која делува на долниот дел од десната страна на преградата е:

Fh 3  p t 3  Az 3  1302 ,21 N

pt 3
ht 3   0,52 m
g

Моментот на инерција околу x-oската што поминува низ тежиштето на полукружната

преграда е:

I x3  0,0686  D 4  0,0358 m4

Силата е поместена во однос на тежиштето за растојание:

МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

I x3
e3   0,242 m
ht 3  Az 3

Резултантната сила изнесува:

Fh  Fh1  Fh 2  Fh 3  993 ,56  2835  1302 ,21  3143 ,65 N

што значи дека делува во насока од десната кон левата страна.

За да се одреди нападната точка на резултантната сила т.е. нејзината локација, се изедначува
моментот на резултантата во точката О со сумата на моменти на одделните компоненти на
силата во истата точка:
D 2D D D 2D
Fh  x   Fh1  (  e1 )  Fh 2  (  )  Fh3  (   e3 )
2 3 2 2 3
Според тоа, резултантата се наоѓа на растојание x над точката О:
x  0,485 m.
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Сила од хидростатички притисок на криви површини

Задача.
Да се одреди силата на притисок на водата врз полусферниот затворач и аголот што го
заклопува со хоризонталата. Центарот на полусферата со радиус r=2 m се наоѓа на
длабочина Н=3 m од слободната површина на течноста.

Хоризонталната компонента на силата се добива како сила на притисок на вертикалната

проекција на кривата површина (која претставува круг):
𝐹𝑥 = 𝑝𝑡 𝐴𝑧 = 𝜌𝑔𝐻𝑟 2 𝜋 = 369640,8 𝑁 N.
Вертикалната компонента на силата изнесува:
𝐹𝑧 = 𝜌𝑔𝑉
каде V е волуменот формиран помеѓу кривата површина и нејзината проекција на
слободната површина.
Постојат две вертикални сили – една насочена нагоре, т.е.:
𝑟2𝜋 14
𝐹𝑧1 = 𝜌𝑔𝑉1 = 𝜌𝑔 ( 𝐻 − 4 3 𝑟 3 𝜋) ,
2

а друга насочена надолу:

𝑟2𝜋 14
𝐹𝑧2 = 𝜌𝑔𝑉2 = 𝜌𝑔 ( 𝐻 + 4 3 𝑟 3 𝜋) .
2
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Волумените што ги образуваат кривите површини (на кои делуваат вертикални сили) со
слободната површина:

Вкупната вертикална сила е:

𝑟2𝜋 14 𝑟2𝜋 14 14
𝐹𝑧 = 𝐹𝑧2 − 𝐹𝑧1 = 𝜌𝑔𝑉2 − 𝜌𝑔𝑉1 = 𝜌𝑔 ( 𝐻 + 4 3 𝑟 3 𝜋) − 𝜌𝑔 ( 𝐻 − 4 3 𝑟 3 𝜋) = 𝜌𝑔 2 3 𝑟 3 𝜋 =
2 2
164284,8 𝑁. N
со насока надолу.
Резултантната сила изнесува:

𝐹 = √𝐹𝑥2 + 𝐹𝑧2 = 404504 N. F

Aголот што резултантната сила го зафаќа со хоризонталата е:
Fz
𝐹
𝜃 = 𝑎𝑟𝑐𝑡𝑔 𝐹𝑧 = 24° .
𝑥
𝜃
Fx
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Tест 16/Задача1.
Цилиндричен затворач со полупречник R=0,5 m и должина l=3 m се користи за регулирање
на нивото на маслото (ρ=830 kg/m3) во еден резервоар. Затворачот може да се врти околу
зглобот О. Отворањето на затворачот се спречува со противтегот со тежина m=10 kg
поставен на крајот на лостот на растојание L=0,65 m измерено од зглобот. Колку треба да
изнесува потпритисокот за да нивото на маслото се регулира на висина H=2 m. Да се
определат координатите на нападната точка на резултантната сила.

Хоризонталната компонента на силата од хидростатички притисок врз кривата површина

се добива како сила на притисок на вертикалната проекција на кривата површина (која
претставува правоаголник) и истата изразена преку висината ht e:

𝐹𝑥 = 𝜌𝑔ℎ𝑡 2𝑅𝑙 = 29430 ∙ ℎ𝑡 [N]

Постојат две вертикални сили – една насочена нагоре, т.е.:

1
𝐹𝑧1 = 𝜌𝑔𝑉1 = 𝜌𝑔 (𝑅ℎ𝑡 + 4 𝑅 2 𝜋) 𝑙

а друга насочена надолу:

1
𝐹𝑧2 = 𝜌𝑔𝑉2 = 𝜌𝑔 (𝑅ℎ𝑡 − 4 𝑅 2 𝜋) 𝑙 .

Вкупната вертикална сила е:

1
𝐹𝑧 = 𝐹𝑧1 − 𝐹𝑧2 = 𝜌𝑔(𝑉1 − 𝑉2 ) = 𝜌𝑔 2 𝑅 2 𝜋 [𝑁]

со насока надолу и минува низ тежиштето на полукругот.

МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

1
𝐼 𝑙(2𝑅)3 𝑅2 0,08333
𝑒 = ℎ 𝑥𝐴 = 12ℎ = 3ℎ = [m].
𝑡 𝑡 2𝑅𝑙 𝑡 ℎ𝑡

Со поставување на моментна равенка во точка О:

M o  0:
4𝑅
𝐹𝑥 (𝑒 + 𝑅) − 𝐹𝑧 3𝜋 − 𝑚𝑔𝑙 = 0
0,08333
29430ℎ𝑡 ( + 0,5) − 2452,5 − 294,3 = 0
ℎ𝑡
се добива висината ht:
ℎ𝑡 = [𝑚] .

Хоризонталната компонента на силата изнесува:

𝐹𝑥 = 𝜌𝑔ℎ𝑡 2𝑅𝑙 = [𝑁] .
Се пресметува притисокот во тежиштето:
𝑝𝑡 = 𝜌𝑔ℎ𝑡 = [𝑃𝑎] .
МЕХАНИКА НА ФЛУИДИ – ВЕЖБИ 2019/2020

Притисокот во тежиштето може да се изрази и како:

𝑝𝑡 = −𝑝𝑉 + 𝜌𝑔(𝐻 + 𝑅)
од каде може да се пресмета потребниот потпритисок:
𝑝𝑉 = 𝜌𝑔(𝐻 + 𝑅) − 𝑝𝑡 = [𝑃𝑎] .

Интензитетот на резултантната сила е:

𝐹 = √𝐹𝑥2 + 𝐹𝑧2 = [𝑁] F Fz
𝐹
𝑡𝑔𝜃 = 𝐹𝑧 = [−] 𝜃
𝑥
Fx
Со оглед на тоа што резултантата делува во правец на радиусот, од конструираниот
правоаголен триаголник следува:
𝑧 2 + 𝑥 2 = 𝑅2
𝑧
𝑡𝑔𝜃 = 𝑥 → 𝑧 = 𝑥𝑡𝑔𝜃 =

(𝑥𝑡𝑔𝜃)2 + 𝑥 2 = 𝑅 2 R z
со што се добиваат координатите на нападната точка на резултантата: 𝜃
𝑥 = [𝑚] x
𝑧 = 𝑥𝑡𝑔𝜃 = [𝑚] .