NOT

8
11
ARALING PANLIPUNAN
Quarter 2 – Module 1:
Kabihasnang Minoan at Mycenaean at
ang mga Klasikal na Kabihasnang
Griyego at Romano

Government Property

NOT FOR SALE

Department of Education ● Republic of the Philippines

Araling Panlipunan - Grade 8
Alternative Delivery Mode
Quarter 2 – Module 1: Sinaunang Kabihasnang Greece

Republic Act 8293, section 176 states that: No copyright shall subsist in any
work of the Government of the Philippines. However, prior approval of the
government agency or office wherein the work is created shall be necessary for
exploitation of such work for profit. Such agency or office may, among other things,
impose as a condition the payment of royalty.

Borrowed materials (i.e., songs, stories, poems, pictures, photos, brand

names, trademarks, etc.) included in this book are owned by their respective
copyright holders. Every effort has been exerted to locate and seek permission to
use these materials from their respective copyright owners. The publisher and
authors do not represent nor claim ownership over them.

Published by the Department of Education – Division of Gingoog City

Division Superintendent: Jesnar Dems S. Torres, PhD, CESO VI

Development Team of the Module

Author/s: Ma.Theresa M. Morales
Reviewers: Norebel A. Balagulan, PhD, Landy V. Mandahinog -PSDS

Illustrator: Jay Michael A. Calipusan

Layout Artist: Jay Michael A. Calipusan
Management Team

Chairperson: Jesnar Dems S. Torres, PhD, CESO VI

Schools Division Superintendent

Co-Chairperson: Conniebel C. Nistal, PhD

Assistant Schools Division Superintendent

Pablito B. Altubar
CID Chief

Members Norebel A. Balagulan, PhD, EPS-Araling Panlipunan

Himaya B. Sinatao, LRMS Manager
Jay Michael A. Calipusan, PDO II
Mercy M. Caharian, Librarian II
Printed in the Philippines by
Department of Education – Division of Gingoog City

Office Address: Brgy. 23, National Highway,Gingoog City

Telefax: 088 328 0108/ 088328 0118
E-mail Address: gingoog.city@deped.gov.ph
 8
Araling Panlipunan 8
Quarter 2 - Module 1
Kabihasnang Minoan at Mycenaean at
ang mga Klasikal na Kabihasnang
Griyego at Romano
 Talaan
This page ng mga Nilalaman
is intentionally blank

i
i
ii
ii
iii
iii

Leksyon 1:
Kabihasnang Minoan at Mycenaean at ang mga Klasikal na
Kabihasnang Griyego ................................................................................................................. 1
Alamin........................................................................................................ .. 1
Tuklasin ..................................................................................................... 2
Gawain 1 Ano ang Gusto ko? ………………………………………………...2
Suriin.......................................................................................................... …3
Gawain 2 P-A-P Chart …….……………………………………………….….4
Gawain 3 ………………………………………………………………………...5
Gawain 4…………………………………………………………………………6
Pagyamanin ...................................................................................................7
Gawain 5 Daloy ng Pangyayari ……………………………………………...7
Gawain 6 I Venn Diagram Natin ……………………………………………..8
Gawain 7 A.K.B. Chart ……………………………………………...……….13
Isaisip……………………………………………………………………………....15
Gawain 8 Konek-tikat ………………………………………………………..15
Isagawa........................................................................................................16
Gawain 9 Talahayanan Punan Mo …………………………………………16

Buod………………………………………………………………………………………………….17
Pagtatasa……………………………………………………………………………………………18
Susi ng Pagwawasto………………………………………………………………………………20
Sanggunian…………...…………………………………………………………………………….22

Leksyon 2:
Kabihasnang Romano…………………………………………………………………....23
Balikan ……………………………………………………………………………...23
Alamin…………………………………………………………………………….....23
Tuklasin…………………………………………………………………………......24
Suriin …………………………………………………………………………….....25
Pagyamanin…. …………………………………………………………………….31
Isaisip ……………………………………………………………………………….32
Isagawa …………………………………………………………………………….32
Susi ng Pagwawasto …………………………………………………………………………….36
Sanggunian ………………………………………………………………………………………..37
This page is intentionally blank
Paunang Salita
Ang modyul na ito ay tugon ng Alternative Delivery Mode (ADM) na nagbigay ng
kalidad na edukasyon, pantay-pantay at naaayon sa pangangailangan ng mga mag-aaral
para pagtibayin ang kanilang kaalaman upang makamit ang kasanayang pan-21-siglo.
Para sa mga mag-aaral, ang modyul na ito ay ginawa bilang tugon sa “New Normal”
kung saan binibigyang pansin ang inyong pangangailangan sa edukasyon. Layunin din nito
na ihatid ang mga aralin sa eskwelahan sa inyong mga tahanan. Ang modyul na ito ay
naglalaman ng mga kaalaman sa sinaunang kabihasnan sa daigdig at inaasahan na
masasagot ninyo ang mga gawaing iniatas sa inyo.
Para sa ating mga facilitators, ang module na ito ay para pagtibayin ang mga
kaalaman ng ating mga mag-aaral. Inaasahang gagabayan at tutulongan natin sila sa
kanilang pag-aaral upang makamit nila ang kalidad na edukasyon at kasanayang pan-21-
siglo.

Alamin

Sa module na ito ay inaasahang mauunawaan ng mga mag-aaral ang pangyayari sa

Kabihasnang Minoan at Mycenaean at ang mga Klasikal na kabihasnang Griyego at
romano. Inaaasahang sa pagtatapos ng kanilang paglalakbay sa panahong ito ay
masasagot ng mga mag-aaral ang katanungang: Paano nakaimpluwesiya ang mga
kontribusyon ng mga Kabihasnang Panahon sa paghubog ng pagkakakilanlan ng mga
bansa at rehiyon sa daigdig?

Sa modyul na ito ay inaasahang matututuhan ng mga mag-aaral ang sumusunod:

Nasusuri ang kabihasnang Minoan at Mycenaean (AP8DKT-IIab-2)

Nasusuri ang kabihasnang klasikal ng Greece (AP8DKT-IIab-2)

Naipaliliwanag ang mga mahahalagang pangyayari sa kabihasnang klasikal ng Rome

(mula sa sinaunang Rome hanggang sa tugatog at pagbagsak ng Imperyong Romano)
(AP8DKT-IIc-3)
Pangkalahatang Panuto
Ito ang magiging gabay sa paggamit ng modyul na ito:
1. Basahin at unawain nang mabuti ang bawat bahagi ng modyul at sundin ang mga
direksiyon o panuto habang binabasa ang materyales.
2. Sagutin ang lahat ng mga katanungan.
3. Maglaan ng sapat na oras sa pagsagot ng mga katanungan.
4. Gawing kasiya-siya ang bawat panahon sa paggamit ng modyul.

Mga Icon ng Modyul na ito

Sa bahaging ito, malalaman mo ang mga dapat mong
Alamin
matutuhan sa modyul.

Sa pagsusulit na ito, makikita natin kung ano na ang

Subukin
kaalaman mo sa aralin ng modyul.

Ito ay maikling pagsasanay o balik-aral upang

Balikan matulungan kang maiugnay ang kasalukuyang aralin
sa naunang leksyon.
Sa bahaging ito, ang bagong aralin ay ipakikilala sa
maraming paraan tulad ng isang kuwento, awitin,
Tuklasin
tula, pambukas na suliranin, gawain o isang
sitwasyon.
Sa seksyong ito, bibigyan ka ng maikling pagtalakay
Tuklasin sa aralin. Layunin nitong matulungan kang
maunawaan ang bagong konsepto at mga kasanayan.

Binubuo ito ng mga gawaing para sa mapatnubay at

Suriin malayang pagsasanay upang mapagtibay ang iyong
pang-unawa at mga kasanayan sa paksa.

Naglalaman ito ng mga katanungan upang maproseso

Pagyamanin
kung anong natutuhan mo mula sa aralin.

Ito ay naglalaman ng gawaing makatutulong sa iyo

Isaisip upang maisalin ang bagong kaalaman o kasanayan sa
tunay na sitwasyon o realidad ng buhay.
 Subukin

Ngayon, subukang sagutin ang paunang pagsusulit na magtatakda kung ano na

ang iyong alam sa mga aralin. Bigyang-pansin ang mga katanungan na hindi mo
masasagutan nang wasto at alamin ang sagot sa mga aralin sa modyul na ito.
Bilugan ang titik ng inyong napiling sagot.

1. Saan unang umusbong at naninirahan ang mga Minoans?

A. Attica
B. Macedonia
C. Peloponnese
D. Isla ng Crete

2. Anong kabisera ng lungsod ng mga minoans?

A. Sparta
B. Athens
C. Corinth
D. Knossos

3. Ano ang pinakamalaking lungsod ng Mycenaens?

A. Sparta
B. Athens
C. Mycenae
D. Knossos

4. Tama o Mali: Nang sinakop ng mga Mycenaeans ang mga Minoans, sinunod nila
ang karamihan sa kulturang Minoan.
A. Tama
B. Mali

5. Ayon sa mga sinaunang Griyego naninirahan ang mga diyos at diyosa sa…..
A. Sparta
B. Athens
C. Turkey
D. Mount Olympus

6. Ang Greece ay isang peninsula na nangangahulugang;

A. Lupaing napapalibutan ng tubig
B. Bundok na may dumadaloy na ilog
C. Isang napaka bulubunduking rehiyon
D. Isang lugar na may pangunahing ilog na dumadaloy dito

7. Ano ang pangunahing pokus ng kultura ng lungsod ng Sparta?

A. Musika at Panitikan
B. Digmaan at Labanan
C. Pagpipinta at iskultura
D. Pagkain at pagdiriwang

8. Alin sa mga sumusunod na pahayag ang naglalarawan ng kahalagahan ng

Sinaunang Greece?
A. Ito ay isang malakas na sibilisasyon ngunit kaunti lamang ang impluwensya nito
B. Malaki ang epekto ng kulturang Griyego sa kulturang Asyano gaya na lamang ng
sa China at Japan
 C. Karamihan sa kulturang kanluranin ngayon ay namana mula sa kultura ng mga
sinaunang Greece
D. Ang mga Sinaunang Griyego ay walang naibahaging epekto sa ibang panig ng
mundo maliban nalang sa Olympic Games

9. Ano ang pangunahing pokus ng kultura ng lungsod ng Athens?

A. Sining at Edukasyon
B. Digmaan at pakikilaban
C. Athletics at kumpetisyon
D. Kapangyarihan at Pananakop

10. Ano ang pinakamataas na posisyon sa Republikang Romano?

A. Consul
B. Senador
C. Emperor
D. Presidente
This page is intentionally blank
 Kabihasnang Minoan, Mycenean
at ang mga Klasikal na
Leksyon Kabihasnang Griyego
1
Alamin

Pag-usbong at Pag-unlad ng mga Klasikal na Lipunan sa Europe. Ang unang

kilalang sibilisasyon sa Europa ay ang mga Minoans. Ang sibilisasyong Minoan ay isang
sibilisasyong Bronze Age na sumibol sa isla ng Crete at umusbong humigit-kumulang na ika-
27 siglo BC hanggang ika-15 siglo BC.

Sa bahaging ito ng modyul ay pag-aaralan ang mahahalagang pangyayari tungkol sa

pag-usbong, pag-unlad, at pagbagsak ng mga Kabihasnang Greece at Rome. Masasagot
din ang katanungang:paano nakaimpluwensiya ang Panahong Klasikal sa Europe sa
pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan?
 Tuklasin

Umusbong ang mga sinaunang kabihasnan ng China, India, Mesopotamia, at Egypt

sa mga lambak-ilog. Ganito rin kaya ang mga kabihasnang nabuo sa Europe partikular sa
Greece at Rome? Alamin sa araling ito ang kasagutan.

Gawain 1. Anong pangkat ang nais ko?

Panuto: Suriin ang bawat baitang at sagutin ang mga tanong tungkol dito.

Maharlika

Mangangalakal

Magsasaka

Alipin

Pamprosesong Tanong 1

1. Ano ang masasabi mo tungkol sa iba’t ibang estado ng pamumuhay? Ipaliwanag.

2. May pagkakatulad ba ang pamumuhay sa kasalukuyang panahon? Patunayan

Rubrik sa Pamprosesong Tanong # 1

Krayterya 1 2 3 4
Napakababaw na Mababaw at hindi Malalim na Napakalalim na
Lalim ng walang gaanong nakikita nakikita ang nakikita ang pag-
repleksyon kaugnayan ang ang pag-uugnay ugnayan ng dati uugnay ng dati at
dati at bagong ng dati at bagong at bagong bagong kaalaman
kaalaman kaalaman kaalaman at karanasan sa
bagong kaalaman
 Suriin

Gawain 2. P-A-P Chart

Panuto:Basahing mabuti ang tanong. Pagkatapos ay isulat sa bahaging
“initial” ng diagram ang maiisip na sagot.

PAGLALAPAT
3

Anong dalang epekto ng

panahong Klasikal sa
APLIKASYON AT PAGSUSURI 2
Europesa pag unlad ng
buong mundo?

PAG-ALALA AT PAG-UNAWA 1

Rubrik sa para sa Gawain 2

Puntos 5 5 5 Kabuuan
Kaisahan ng mga Pagkakaugnay- Pagbibigay diin
Lalim ng datos, pangyayari ugnay 15
repleksyon at iba pa.
Magbasa at Matuto
Panuto: Bilang panimula, basahin at unawain ang sumusunod na teksto tungkol sa
Kabihasnang Minoan at Mycenaean

Napakaraming mga lungsod-estado ng Greece na

matatagpuan sa tabi ng dagat. Gayundin, marami sa kanila,
mayroon din naninirahan sa mga matatarik na mga burol at
bundok, o sa dagat mismo (kung sila ay nasa mga isla),
tinitiis nila ang kakulangan ng lupang pang-agrikultura. Mula
sa isang maagang yugto sa kanilang kasaysayan,
samakatuwid, maraming mga Greeks ang umaasa sa dagat
para sa kanilang ikabubuhay. Para sa isang panahon ng
halos 150 taon pagkatapos ng 750 BC, maraming mga
lungsod-estado ang nagpadala ng mga grupo ng kanilang
mga mamamayan upang makahanap ng mga kolonya sa
malayong baybayin ng Mediteranean Sea at Black Sea.
Itinatag ng mga ito ang matibay na ugnayan sa
pangangalakal sa kanilang lungsod. Hindi nagtagal ang
mga mangangalakal na Greek ang namamahala sa
. pangangalakal ng Mediterranean Sea, na pinalabas ang
mga Phoenician na nauna sa kanila. Ang pag-ampon ng
metal na sensilyo ay dapat na pinadali ang prosesong ito.
Halaw mula sa Article na “Ancient Greek Civilization”
https://www.britannica.com/place/ancient-Greece

https://www.pinterest.ph/pin/49884409621198
8846/
 Minoans

Ang sibilisasyong Minoan ay umunlad sa Panahon ng Bronze sa isla ng Crete na

matatagpuan sa silangang Mediterranean mula sa c. 2000 BCE hanggang c. 1500 BCE. Sa
kanilang natatanging sining at arkitektura, at pagpapalaganap ng kanilang mga ideya sa
pamamagitan ng pakikipag-ugnay sa iba pang mga kultura sa buong Aegean, ang mga Minoans
ay gumawa ng isang makabuluhang kontribusyon sa pag-unlad ng sibilisasyong Kanlurang Europa
tulad ng kilala ngayon. Ang mga kumplikadong palasyo sa labyrinth, matingkad na mga frescoes
na naglalarawan ng mga eksena tulad ng bull-leaping at processions, pinong gintong alahas, mga
magagandang vase na bato, at palayok na may makulay na dekorasyon, at ang pamumuhay sa
dagat ay lahat ng mga partikular na itinatampok ng Minoan Crete.
Ang arkeologo na si Sir Arthur Evans ay unang naalerto sa posibleng pagkakaroon ng
isang sinaunang kabihasnan sa Crete sa pamamagitan ng nakaligtas na mga inukit na mga bato
na selyo na isinusuot bilang mga katutubong Cretans noong unang bahagi ng ika-20 siglo CE. Ang
paghuhukay sa Knossos mula 1900 hanggang 1905 CE, natuklasan ni Evans ang malawak na
mga lugar ng pagkasira na kinumpirma ang mga sinaunang tao, kapwa pampanitikan at alamat, ng
isang sopistikadong kultura ng Cretan at posibleng lugar ng maalamat na labirint at palasyo ni
Haring Minos. Ito ay si Evans na pinahusay ang termino sa Minoan bilang pagtukoy sa maalamat
na hari ng Bronze Age. Hinati ang Bronze Age ng isla sa tatlong natatanging mga yugto batay sa
iba't ibang mga estilo ng palayok:

•Early Bronze Age or Early Minoan (EM): 3000-2100 BCE

•Middle Bronze Age o Middle Minoan (MM): 2100-1600 BCE
•Late Bronze Age o Late Minoan (LM): 1600-1100 BCE

Halaw mula sa article ng “Minoan Civilization” https://www.ancient.eu/Minoan_Civilization/

Gabay na Tanong 1

1. Saan nagsimula ang Kabihasnang Minoan?

_______________________________________________________
2. Ano ang dahilan ng pag-unlad ng kabuhayan ng mga Minoan?
______________________________________________
3. Sino-sino ang mga pangkat ng tao sa pamayanang Minoan?
__________________________________________________
 Mycenean

Ang sibilisasyong Mycenaean (c. 1700-1100 BCE) ay umunlad sa Late Bronze Age,
umabot sa rurok nito mula ika-15 hanggang ika-13 siglo BCE nang pinalawak nito ang
impluwensya hindi lamang sa buong Peloponnese sa Greece kundi pati na rin sa buong
Aegean, lalo na sa Crete at sa mga isla ng Cycladic. Ang mga Mycenaeans, na pinangalanan
sa kanilang punong lungsod ng Mycenae sa Argolid ng hilagang-silangan ng Peloponnese, ay
naimpluwensyahan ng naunang sibilisasyong Minoan (2000-1450 BCE) na kumalat mula sa
mga pinanggalingan nito sa Knossos, Crete upang isama ang mas malawak na Aegean. Ang
arkitektura, sining at relihiyong kasanayan ay iniangkop upang mas mahusay na maipahayag
ang militaristic at austere Mycenaean culture. Ang mga Mycenaeans ay dumating upang
mangibabaw ang karamihan sa mainland Greece at ilang mga isla, na nagpapalawak ng
ugnayan sa pangangalakal sa iba pang mga kultura ng Bronze Age sa mga lugar tulad ng
Cyprus, ang Levant, at Egypt. Ang kultura ay gumawa ng isang pangmatagalang impression sa
kalaunan mga Greeks sa mga panahon ng Archaic at Classical, na halos kapansin-pansin sa
kanilang mga alamat ng mga bayani ng Bronze Age tulad ng Achilles at Odysseus at ang
kanilang mga pagsasamantala sa Digmaang Trojan.
Anng sibilisasyong Mycenaean ay nakipag-ugnayan sa iba pang mga kultura ng
Aegean at napatunayan sa pamamagitan ng pagkakaroon ng mga dayuhang kalakal sa mga
tirahan ng Mycenaean tulad ng ginto, garing, tanso at baso at sa pamamagitan ng pagtuklas ng
mga kalakal ng Mycenaean tulad ng palayok sa mga lugar na malayo sa Egypt, Mesopotamia ,
ang Levant, Anatolia, Sicily, at Cyprus.
Ang mga mungkahi mula sa mga iskolar upang ipaliwanag ang pangkalahatang
pagbagsak ng kultura ng Mycenaean (at iba pang mga kontemporaryo sa Mediterranean) ay
kasama ang natural na sakuna (lindol, pagsabog ng bulkan, at tsunamipag taas ng bilang ng
populasyon, panloob na kaguluhan sa lipunan at pampulitika, pagsalakay ng mga dayuhang
tribo tulad ng mga Mandaragat, pagbabago ng klima sa rehiyon o isang kombinasyon ng ilan o
lahat ng mga salik na ito. Sa mahiwagang pagtatapos ng sibilisasyong Mycenaean at ang
tinatawag na Bronze Age Collapse sa sinaunang Aegean at sa malawak na bahagi
Mediterranean, dumating ang 'Dark Ages' (ito ay isang panahon na nagdudulot ng mga imahe
ng digmaan, pagkawasak at kamatayan).

Halaw sa Article na “Mycenean Civilization” https://www.ancient.eu/Mycenaean_Civilization/

Gabay na Tanong 2

Paano nagwakas ang kabihasnang Mycenean?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
_________________________________________________________________.

Pagyamanin
 Gawain 3. Daloy ng mga Pangyayari
Panuto: Batay sa binasang teksto, isulat ang limang mahahalagang pangyayari sa
kasaysayan ng sibilisasyong Minoan at Mycenean.

http://cartoon-character-boy-with-glasses-running-vector-
15762699.com

Pamprosesong Tanong:

1. Batay sa mga tekstong binasa, ano ang katangian ng kabihasnang Minoan at

Mycenean?
2. Ano-ano ang mga nakita mong pagkakaiba at pagkakatulad ng kabihasnang
Minoan at Mycenean?
 Magbasa at Matuto
Panuto: Basahin at unawain ang mga tekstong ilalahad sa bahaging ito. Sagutin din ang
mga katanungan sa bawat kahon.

Sibilisasyong Ionia

Karamihan sa mga lungsod ng Ionian ay itinayo sa paligid ng 1050 BC sa Ionia,

sinaunang rehiyon sa Anatolia, sa heograpiya sa pagitan ng Golpo ng Smyrna (Izmir) at gulpo ng
Mandalya (Didim). Sa una sila ay nanirahan sa agrikultura at walang pagiging sopistikado.
Lamang sa paligid ng 850 BC kasama ang mga impluwensya na nagmula sa Egypt, Asyano,
Phenicia at Hittite sinimulan nilang ipakita ang mga unang palatandaan ng isang sibilisadong
lipunan.

Ang pinakamahalagang kinalabasan ng mga sibilisadong lungsod ng Ionian ay ang

paglikha ng pang-agham na pag-iisip at pagmamasid. Ang bagong ideolohiyang ito ay biglang
naging pinakamalaking hakbang, ang sangkatauhan ay naganap sa kasaysayan ng sibilisasyon.
Lalo na, ang lungsod ng Miletos ay naging hindi lamang isang lungsod ng kalakalan, kundi pati
na rin isang intelektwal na sentro ng Ionia at ng sinaunang mundo

Halaw sa Article na “Ionian Civilization” https://www.allaboutturkey.com/ion.html

Ang mga Polis

Batay sa teksto, isulat ang kahulugan ng
Polis,ang tawag sasinaunang mga sumusunod na salita:
lungsod-estado ng mga Greece. Ang maliit
na estado sa Greece ay nagmula marahil sa polis-______________
likas na mga dibisyon ng bansa sa ___________________
pamamagitan ng mga bundok at dagat at ___________________
mula sa orihinal at lokal na tribu (etniko) at
mga dibisyon ng kulto. Ang kasaysayan at
konstitusyon ng karamihan sa mga ito ay acropolis-___________
kilala lamang sa sketchily kung sa lahat. ___________________
Kaya, ang karamihan sa sinaunang ___________________
kasaysayan ng Greece ay naitala sa mga
tuntunin ng mga kasaysayan ng Athens,
Sparta, at ilang iba pa. agora- _____________
Mahigpit na ipinagtanggol ng mga ___________________
polis ang kanilang kalayaan sa isa’t isa. ___________________
Madalas hindi nagtutulungan ang mga polis
maliban nalang kapag ka may banta sa
kanilang kaligtasan.
Itinayo ang templo sa acropolis o ang
pinakamataas na lugar sa lungsod -estado.
Ang gitna ng lungsod ay isang bukas na
lugar kung saan maaring magtinda o
magtipon-tipon ang mga tao. Ang tawag ay
agora. Ang mga paligid nito ay mga bukid
para sa pagtaniman at para sa
pagpapastolan ng mga alagang hayop.

Halaw mula sa Article na “Polis Greek City-State

https://www.britannica.com/topic/polis
 ? Pamprosesong Tanong

1. Ano ang pangunahing katangian

ng Sparta bilang isang lungsod-
estado ng Greece?

2. Paano sinasanay ang mga

Spartan upang maging malakas?

A statue of Leonidas was erected in 1968 3. Paano nakabuti at nakasama

in Sparta, Greece. ang paraan ng disiplina ng mga
(Image: © Anastasios71 | Shutterstock) Spartan?

Sparta, ang Pamayanan ng mga

Mandirigma

Nanatiling oligarkiya ang pamahalaang uiiral

sa Sparta at nangunguna sila sa isang estadong
militar. Ang pagunahing layunin ng Sparta ay lumikha
ng magagaling na sundalo. Lahat ng mahihinang
bata o yaong may kapansanan ay pinapatay. Tanging
ang malalakas at malulusog lamang ang pinayagang
mabuhay. Ang Sparta ay isang lungsod sa Laconia,
sa Peloponnese sa Greece. Sa mga sinaunang
panahon, ito ay isang makapangyarihang lungsod-
estado na may isang sikat na tradisyon sa martial.
Minsan tinukoy ito ng mga sinaunang manunulat
bilang Lacedaemon at ang mga tao nito bilang mga
Lacedaemonians.

Naabot ng Sparta ang taas ng kapangyarihan

nito noong 404 B.C. matapos ang tagumpay nito
laban sa Athens sa ikalawang digmaang
Peloponnesian. Kapag ito ay nasa kalakhan nito, ang
Sparta ay walang mga pader ng lungsod; ang mga
naninirahan dito, tila mas pinipili upang ipagtanggol
ito sa mga lalaki kaysa sa mortar.

Halaw mula sa Article “History of Ancient Sparta”

https://www.livescience.com/32035-sparta.html
Ang Athens at ang Pag-unlad Nito

Hindi naglaon, dalawang malakas na lungsod estado ang naging tanyag_ Athens at
Sparta. Naging sentro ng kalakalan at kulturasa Greece ang Athens.
Binago ng Athens ang tradisyon ng pamamahala ng isang makapangyarihang hari.
Iniwasan ng mga taga Athens ang isang sentralisadong pamumuno sa pamamagitan ng pagtatag
ng isang lupon ng mga dugong bughaw upang palitan ang hari. Ang tawag sa ganitong uri ng
pamahalaan ng iilan ay oligarkiya o oligarchy.
Matapos talunin ng mga taga-Athens (sa tulong ng mga Plataeans) ang mga Persiano sa
Labanan ng Marathon noong 490 BCE at, muli, pagkatapos na mapalayas ang pangalawang
?
pagsalakay sa Persia sa Salamis noong 480 BCE (at mahusay na talunin ang mga Persian sa
Plataea at Mycale noong 479 BCE ), Ang Athens ay lumitaw bilang ang kataas-taasang
makapangyarihan sa larangan ng mandaragat sa Greece. Binuo nila ang Delian League, na likas
na lumikha ng isang cohesive Greek network sa mga lungsod-estado upang iwanan ang
karagdagang pag-atake ng Persia, at, sa pamumuno ni Pericles, ay lumakas at napakahusay na
ng Imperyong Athenian ay maaaring epektibong magdikta sa mga batas, kaugalian, at kalakalan
ng mga karatig na mga isla gaya ng Attica at ang mga isla ng Aegean.

Ang Ginintuang Panahon

Kahit na, sa ilalim ng pamamahala niPericles, ang Athens ay pumasok sa ginintuang

panahon at ang mahusay na mga makata, manunulat, at artista ay umunlad sa lungsod. Si
Herodotus, ang 'ama ng kasaysayan', ay nanirahan at isa sa mga manunulat sa Athens. Si
Socrates, ang 'ama ng pilosopiya', ay nagturo sa pamilihan. Si Hippocrates, 'ang ama ng
medesina, ay nasanay doon bilang dalubhasang manggagamot. Nilikha ni Phidias ang kanyang
mahusay na mga gawa ng iskultura ng Greek para sa Parthenon sa Acropolis at ang Templo ni
Zeus sa Olympia, isa sa Pitong Kababalaghan ng sinaunang mundo. Si Democritus ay inisip ng
isang atomic universe. Si Aeschylus, Euripedes, Aristophanes, at Sophocles ay gumawa ng
trahedya ng Greek at sikat na komedya ng Greece, at si Pindar, isa pang mahalagang pigura ng
panitikan ng Greek, ay sumulat ng kanyang Oda. Ang pamana na ito ay magpapatuloy, sa
paglaon, matatagpuan ang obra ni Plato sa kanyang Academy sa labas ng mga pader ng Athens
noong 385 BCE at, sa paglaon, itatag ang Aristotle's Lyceum sa sentro ng lungsod.

Halaw mula sa Article ng”Early Civilization of Athens” https://www.ancient.eu/Athens/

PAMPROSESONG TANONG

1. Ano ang pangunahing katangian ng Athens bilang iang lungsodestado ng Greece?

2. Para sa iyo, ano ang pinakamahalagang ambag ng Athens sa daigdig?

3. Nakabuti ba sa Greek ang pagpapatupad ng demoksrasya? Patunayan.

 Ang Banta ng Persia

Sa paghahangad ng Persia na palawigin at palawakin ang

nasasakopan. Sinalakay ni Cyrus the Great ang Lydia sa
Asia Minor. Ipinagpatuloy ni Darius I ang nagmana sa
trono ni Cyrus the Great, ang hangaring ito. Noong 499
B.C.E., sinalakay niya ang mga kalapit na kolonyang
Greek. Nagpadala ng tulong ang Athens ngunit natalo ang
mga kolonyang Greek sa labanang pandagat s Miletus
noong 494 B.C.E. Bagama’t natalo ang puwersa ng
Athens, nais ni darius I na parusahan ang lungsod sa
ginawang pagtulong at gawin itong hakbang sa pagsakop
ng buong Greece. Bilang paghahanda sa napipintong
pananalakay ng Persia, sinimulan ng Athens ang paggawa
ng isang plota o fleet na pandigma.

Gawain 4. I Venn Diagram Natin

Panuto:Sa tulong ng venn diagram, isulat ang pagkakatulad at pagkakaiba ng Sparta at Athens bilang
mga lungsod-estado ng sinaunang Greece.

Sparta Athens
Digmaang Peloponnesian

Ang Digmaang Peloponnesian, (431–404 BCE), ang digmaan ay lumaban sa

pagitan ng dalawang nangungunang mga lungsod-estado sa sinaunang Greece, Athens
at Sparta. Ang bawat isa ay tumayo sa pinuno ng mga alyansa na, sa pagitan nila, ay
kasama ang halos bawat lungsod ng estado ng Greece. Ang labanan ay napuspos ng
buong mundo ng Griego, at wastong itinuturing ito ng Thucydides, na ang
kontemporaryong account nito ay itinuturing na kabilang sa mga pinakamahusay na
akda ng kasaysayan ng mundo, bilang ang pinaka-napakahalagang digmaan hanggang
sa oras na iyon.

Halaw sa Article na “Peloponnesian War https://www.britannica.com/event/Peloponnesian-War

Peloponnesian War
https://www.britannica.com/event/Peloponnesian-War

Ano ang epekto sa Greece ng hidwaan at digmaan sa pagitan ng mga lungsod-estado nito? I

paliwanag ______________________________ ______________________________

______________________________ _______________________________________.
Gawain 5.A-K-B Chart
Panuto: Punan ang diagram ng kinakailangang impormasyon
batay sa binasang teksto.

Pamprosesong Tanong

1. Ano ang pinakamahalagang kontribusyon ng mga Spartan at

Athenian sa daigdig?

2. Alin sa sumusunod na kontribusyon ang may kaugnayan sa

kasalukuyan? Patunayan.
Magbasa at Matuto Basahin at unawain ang nilalaman ng sumusunod na
teksto tungkol sa paglakas ng Imperyong Macedonia at pagbagsak ng mga lungsod-
estado ng Greece.

Imperyong Macedonian

Ang Macedonia ay isang makasaysayang

rehiyon na sumasaklaw sa mga bahagi ng
hilagang Greece at Balkan Peninsula. Ang
sinaunang kaharian ng Macedonia (kung
minsan ay tinawag na Macedon) ay isang
sangang-daan sa pagitan ng mga sibilisasyong
Mediterranean at Balkan. Maya-maya ay
naging pinakamalaking emperyo sa Macedonia
sa ilalim ng paghahari ni Alexander the Great
noong ika-apat na siglo B.C. Dahil ang pagbuo
ng Republika ng Macedonia noong 1991, ang
mga taga-Macedonian at Griego ay nag-
sparred kung aling bansa ang makakakuha
upang maangkin ang kasaysayan ng
sinaunang Macedonia.
Lumikha si Phillip II ng isang pederasyon ng
mga estado ng Greek na tinawag na League of
Corinth o Hellenic League upang palakasin
ang kanyang mga puwersang militar. Ito ang
unang pagkakataon sa kasaysayan na ang
karamihan sa mga estado ng Greece ay
sumanib.
Ang sinaunang Macedonia ay bantog
sa lakas ng militar nito. Ipinakilala ni Phillip II
ang isang bagong uri ng infantry na kilala
bilang Macedonian phalanx, kung saan ang
bawat sundalo ay may dalang isang mahabang
sibat (tinawag na sarissa) na humigit-kumulang Gabay na Tanong
13 hanggang 20 talampakan ang haba.
Si Alexander the Great ay kilala bilang 1. Ano ang dahilan ng paghina ng mga
charismatic, ruthless, brilliant at uhaw sa dugo. lungsod-estado ng Greece?
Ang kanyang labing-tatlong-taong paghahari
bilang hari ng Macedonia ay nagbago ng 2. Ano ang nagbigay-daan sa
landas ng parehong kasaysayan sa Europa at paglakas ng Macedonia?
Asya.
Si Alexander ang naghari sa trono sa 3. Ano ang maituturing na
edad na 20 ng pumanaw ang kanyang ama. kontribusyon ng Imperyong
Mabilis niyang isinagawa ang mga puwersang Macedonia sa mundo?
militar ng Hellenic League, na nagtipon ng
isang hukbo na higit sa 43,000 infantry at .
5,500 na kabalyero. Namatay siya na hindi
nalaman ang totoong kadahilanan noong 323
B.C. sa sinaunang lungsod ng Babilonya, sa
modernong-araw na Iraq. 32 years old pa lang
siya.
Halaw mula sa Article na “Macedonia”
https://www.history.com/topics/ancient-rome/macedonia
 Isaisip

Gawain 6. Konek-tikat
Panuto: Punan ang word map ng maikling pagpapaliwanag tungkol sa bawat konseptong
tumutukoy sa Kabihasnang Greece. Matapos punan ang word map ay sagutin ang tanong
sa kahon.

Bakit itinuturing na isang Kabihasnang Klasikal ang Kabihasnang Greek?

___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
______________________________________________________________________
_______________________________
 Isagawa

Gawain 7.Talahanayan, Punan Mo.

Panuto: Mula sa binasang teksto tungkol sa ginintuang panahon ng Athens, buuin ang
talahanayan ng mga ambag ng Greece sa iba’t ibang larangan.

LARANGAN AMBAG KAHALAGAHAN

Pamprosesong Tanong

1. Ano ang epekto ng kabihasnang Greece sa

kasalukuyang panahon?

2. Alin sa mga nabanggit na kontribusyon ang may

pinakamalawak na epekto sa pamumuhay ng mga
Pilipino? Patunayan.
Buod

Ang kabihasnang Minoan ay sumibol sa pulo ng Crete sa Aegean Sea sa pagitan ng

1600 at 1400 B.C.E. Ang kabisera ng kabihasnang Minoan ay ang Knossos. Ang tampok na
gusali sa lungsod ay ang magarang palasyo ng hari na yari sa bato. Yumaman ang Crete
dahil sa pakikipagkalakalan nito sa mga pulo sa Aegean Sea, Egypt, Greece at Syria. Noong
1400 B.C.E., sinalakay ng mga Mycenaean ang Knossos at pinalitan ang mga Minoan bilang
mga hari ng komersiyo sa Aegean Sea.Ang kabisera ng kabihasnang Mycenaean ay ang
lungsod ng Mycenae. Ang pinakatanyag na hari ng Mycenae ay si Agamemnon. Ang
lungsod ng Troy ay napasakamay ng mga Mycenaean sa isang labanang binigyang-buhay
ni Homer sa Iliad.
Ang tawag ng mga Greek sa kaniliang sarili ay Hellenes, hango sa salitang Hellas na
tumutukoy sa kabuuang lupain ng sinaunang Greece. Ang Panahong Hellenic ay panahon
ng pag-unlad ng kabihasnang Greek. Ang yunit samahang pampolitika at panlipunan sa
Greece ay ang polis. Ang polis ay lungsod-estado na karaniwang pinamumunuan ng isang
hari. Pinakatanyag na mga polis ang Athens at Sparta. Dulot ng mabundok na heograpiya,
maliliit at hiwa-hiwalay ang mga polis. Iba-iba rin ang lawak ng lupain at populasyon ng mga
polis.
Ang demokrasya o pamahalaan ng marami ay nagsimula sa Athens. Umunlad ang
ganitong uri ng pamahalaan sa Athens dulot ng mga pagbabagona isinagawa nina Solon,
Pisistratus, Cleisthenes, at Pericles. Higit na binigyang-halaga ng Sparta ang pagkakaroon
ng malakas at magagaling na sundalo. Oligarkiya ang naging uri ng pamahalaan nito.
Makailang ulit na tinangka ng Persia na sakupin ang Greece. Nanguna ang Athens at Sparta
sa pakikidigma laban sa Persia. Ang digmaang Peloponnesian ay digmaan sa pagitan ng
Athens at mga kaanib nito laban sa Sparta at mga kaalyansa nito. Nagtapos ang Panahong
Hellenic nang sakupin ni Philip ng Macedonia ang Greece. Ipinamalas ng Greece ang
kagalingan ng kabihasnan nito sa larangan ng agham, arkitektura, drama, eskultura,
medisina, pagpinta, kasaysayan, pananampalayataya, at pilosopiya.
 Pagtatasa
Panuto: Bilugan ang tamang sagot

1.  Ano ang tawag sa lungsod-estado kung saan hango ang salitang may kinalaman sa
pamayanan tulad ng pulisya, politika at politiko?
A. Helot
B. Polis
C. Tyrant
D. Mamamayan

2. Ang isang lugar ay tatawaging polis kapag umabot sa ___________ ang bilang ng
mga kalalakihan.
A. 5000
B. 7000
C. 6000
D. 8000

3. Dito matatagpuan ang matatayog na palasyo at templo kung kaya’t ito ang naging
sentro ng politika at relihiyon ng mga Greek.
A. Acropolis
B. Helot
C. Agora
D. Tyrant

4. Ito ay ang tawag sa pamilihang bayan ng mga lungsod-estado ng Greece.

A. Agora
B. Acropolis
C. Polis
D. Tyrant
5. Itinuturing na pamayanan ng mga mandirigma.
A. Athens
B. Megara
C. Sparta
D. Corinth

6. Ano ang tawag sa tangway na kung saan matatagpuan ang lungsod-estado ng

Sparta?
A. Attica
B. Crete
C. Laconia
D. Marathon

7. Sila ang mga nabihag ng mga Spartan sa digmaan na dinala sa kanilang lugar para
gawing tagasaka ng kanilang malalawak na lupain.
A. Acropolis
B. Agora
C. Helot
D. Tyrant

 
8. Ano ang gagawin ng mga sundalong Spartan sa mga bagong silang na sanggol na
may malulusog na pangangatawan?
 Ano-anong impormasyon ang
mahahalaw mula a teksto?
1. _________________________
_________________________
A. itatapon sa gilid ng bundok at hahayaang mamatay 2. _________________________
B. ihuhulog sa dagat __________________________
C. mananatili sa pangangalaga ng magulang hanggang sa
3. pitong taong gulang
__________________________
D. wala sa lahat __________________________
4. __________________________
9. Anong taong gulang sisimulang sanayin ang mga batang Spartan sa serbisyo-
__________________________
militar? 5. __________________________
A. 7 __________________________
B. 8
C. 10
D. 9 Halaw sa “Project Ease Modyul 4: Pagsibol
ng Sibilisasyong Griyego pp 10-11
10. Sa anong edad magiging ganap na sundalo ang mga Spartan at sila ay ipadadala na
sa lugar ng digmaan?
A. 15
B. 25
C. 20
D. 30
 Susi sa Pagwasto
Pagtatasa
1. A
2. C
Paunang 3. A
Pagsusulit 4. A
5. C
1. D 6. C Gabay na Tanong 1
2. D 7. C 1. Crete noong 3100 BCE
3. C 8. C 2. Pakikipagkalakalan
4. A 9. A 3. –maharlika
5. D 10. C -mangangalakal
6. A -magsasaka
7. B -alipin
8. C 4. sinalakay ang Knossos
9. A
10. A

Gawain 6
 Pamahalaan ng marami o
Dahil mabundok ang demokrasya ang siyang Naging maunlad ang
kanilang lugar, iba-iba sinusunod nila ngnit silay kanilang pamumuhay
ang lawak ng lupain at nag umpisa sa Oligarkiya dahil sa kalakalang
Gawain 7
populasyon pandagat
LARANGAN AMBAG KAHALAGAHAN
Gusali- Templo Nakagawa ng pinakatanyag
Arkitektura na templo
Higanteng estatwa Paglikha ng pigura batay sa
ganap at eksaktong hubog
Eskultura at katiwasayan
Pagpipinta sa
magagandang nilang
Pagpipinta
palayok
Drama, Tula, at epiko Naglalarawan ng mga
ginawa ng kanilang mga
Dula at Panitikan bayani
Pilosopiya 3 pinakamagaling na
Pilosopo
Socrates, Plato at Aristotle

Herodotus, ama ng
Pagsulat ng kasaysayan kasaysaysan
-Pythagorean Theorem -Natuklasan na umiikot ang
-Circumference ng bilog/ daigdig sa araw
specific gravity -Unang gumuhit ng linya ng
Agham -Ama ng geometry latitude at longitude
-Hippocrates – nagtatag ng Paggamit ng siyentipikong
paaralan para sa pag aaral pamamaraan sa
ng medesina panggagamot
-Hippocratic Oath
Medisina -Herophilus
-Erasistartus

Nakabuo ng tatlong Natuklasan na bilog ang

napakagaling na mga Nakagawa ng mga gusali, mundo, unang gumuhit ng
pilosopo natutong magpinta ng latitude at longetude,
mga desiyo, nakabuo ng nakakagamot na ng mga
drama, tula at epiko may sakit

Sanggunian:
Aklat:
Kasaysayan ng Daigdig, Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-aaral, Unang Edisyon 2014,
ISBN:978-9601-67-8

Mga Sanggunian sa internet:

Ancient Greek Civilization. “Article” Accessed July 1, 2020,

https://www.timemaps.com/civilizations/ancient-greeks/

Ancient rome. “Article” Accessed July2, 2020,

https://www.history.com/topics/ancient-rome/ancient-rome

Ancient Mesopotamian Civilization, “Article” Accessed June 29, 2020

https://www.khanacademy.org/humanities/world-history/world-history-
beginnings/ancient-mesopotamia/a/mesopotamia-article

Cradle of Civilization. “Article” Accessed June 17, 2020,

https://en.wikipedia.org/wiki/Cradle_of_civilization#Rise_of_civilization

Kasaysayan ng Daigdig, Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-aaral, Unang Edisyon 2014,

ISBN:978-9601-67-8

Macedonia. “Article” Accessed July 3, 2020, https://www.history.com/topics/ancient-

rome/macedonia

Peloponnesian War . “Article” Accessed June 30, 2020,

https://www.britannica.com/event/Peloponnesian-War

Vectortoons.com. “Image” Accessed June 19,2020

https://www.pinterest.ph/pin/498844096211988846/
 Leksyon Kabihasnang Romano
2
Balikan

Pamprosesong Tanong
?
. Pamprosesong Tanong
3. Ano ang epekto ng kabihasnang Greece sa kasalukuyang
panahon?

4. Alin sa mga nabanggit na kontribusyon ang may pinakamalawak

na epekto sa pamumuhay ng mga Pilipino? Patunayan.

Alamin

Sa modyul na ito mauunawaan mo ang mga mahalagang pangyayari

kabihasnang klasikal ng Rome (mula sa sinaunang Rome hanggang sa tugatog at
pagbagsak ng Imperyong Romano

Tuklasin
 Magbasa at Matuto

Panuto: Basahin at unawain ang teksto tungkol sa Kabihasnan ng Rome

Ang lungsod ng Rome ay nasa gitna ng Italy. Samantala, ang Italy ay isang tangway
sa timog ng Europe na nakausli sa Mediterrranean Sea. Sentro ang lokasyon ng Rome sa
Italy at nasa daluyan pa ng Tiber River. Iniuugnay ng Tiber River ang Rome sa
Mediterranean Sea. Nagbibigay daan ito sa madaling pakikipagkalakalan ng Rome sa mga
bansang nakapalibot sa Mediterranean Sea. Sagana ang kapatagan sa Rome at maunlad
ang agrikultura nito na kayang sumuporta sa malaking populasyon.

https://andantetravels.co.uk/tours/worldwide-escorted-tours/hidden-rome/

Paano nagsimula ang Rome?

__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________
__________________________________.

Suriin
 Magbasa at Matuto

Ang Simula ng Rome

Tulad ng isang alamat, itinatag ang Roma noong 753 B.C. nina Romulus at Remus,
kambal na anak ni Mars, ang diyos ng digmaan. Ang kambal ay inilagay sa basket ng sa
gayon hindi malunod at ipinalutang ito sa ilog Tiber ng isang hari na malapit sa Alba Longa
at nailigtas ang kambal ng isang lobo, nabuhay ang kambal upang talunin ang haring iyon at
natagpuan ang kanilang sariling lungsod na napapalibutan ng ilog noong 753 B.C. Matapos
patayin ang kanyang kapatid, si Romulus ay naging unang hari sa Roma, at ipinangalan ito
para sa kanya.
Halaw mula sa “Article” na Ancient Rome https://www.history.com/topics/ancient-rome/ancient-rome

http://upload.wikime dia.org/wikipedia/co mmons/6/6a/Shewolf_suckles_Romul

us_and_Remus.jpg

Simula noong ikawalong siglo B.C., umunlad ang Sinaunang Roma mula sa isang
maliit na bayan sa gitnang Tiber River ng gitnang Italya sa isang emperyo na sa tuktok nito
ay sumakop sa halos lahat ng kontinente ng Europa, Britain, kanlurang Asya, hilagang Africa
at mga isla ng Mediterranean. Kabilang sa maraming mga pamana sa pangingibabaw ng
Roma ay ang malawakang paggamit ng mga wikang Romano (Italyano, Pranses, Espanyol,
Portuges at Roman) na nagmula sa Latin, ang modernong alpabeto at kalendaryo at ang
paglitaw ng Kristiyanismo bilang isang pangunahing relihiyon sa mundo. Matapos ang 450
taon bilang isang republika, ang Roma ay naging isang emperyo sa pagtatapos ng at
pagbagsak ni Julius Caesar noong unang siglo B.C. Ang mahaba at matagumpay na
paghahari ng unang emperador na ito, si Augustus, ay nagsimula sa isang gintong panahon
ng kapayapaan at kasaganaan; sa kabaligtaran, ang pagbagsak ng Imperyo ng Roma
noong ikalimang siglo A.D. ay isa sa mga pinaka-dramatikong implikasyon sa kasaysayan
ng sibilisasyon ng tao.
Halaw mula sa “Article” na Ancient Rome https://www.history.com/topics/ancient-rome/ancient-rome
 Ang kambal ay sinagip at
inaruga ng isang babaing lobo. Nang
lumaki ang dalawa at nalaman ang
kanilang pinagmulan, inangkin nila ang
trono at itinatag ang Rome sa
pampang ng Tiber River noong 753
B.C.E.
Ang Republikang Romano

Ang mga Romano ay nagtatag ng isang anyo ng pamahalaan - isang republika - na

kinopya ng mga bansa sa loob ng maraming siglo Sa katunayan, ang pamahalaan ng
Estados Unidos ay batay sa halimbawang modelo ng Roma.
Nagsimula ang lahat nang ibagsak ng mga Romano ang kanilang mga mananakop
sa Etruscan noong 509 B.C.E. Nakasentro sa hilaga ng Roma, ang Etruscans ay namuno
sa mga Romano sa daan-daang taon.
Ng makalaya, itinatag ng mga Romano ang isang republika, isang gobyerno kung
saan ang mga mamamayan ang humalal ng mga kinatawan upang mamuno sa kanilang
ngalan. Ang isang republika ay naiiba sa isang demokrasya, kung saan ang bawat
mamamayan ay inaasahan na gumaganap ng isang aktibong papel sa pamamahala sa
estado.
Sa halip na pumili ng hari, naghalal ang mga Roman ng dalawang konsul na may
kapangyarihang tulad ng hari at nanungkulan sa loob lamang ng isang taon. Bawat isa ay
may kapangyarihang pigilin ang pasya ng isa. Dahil sa pagkakahati ng kapangyarihan ng
mga konsul, humina ang sangay tagapagpaganap. Sa oras ng kagipitan, kinakailangang
pumili ng diktador na manunungkulan sa loob lamang ng anim na buwan. Nagtatamasa ang
diktador ng higit na kapangyarihan kaysa mga konsul. Paminsan-minsan, sa panahong may
emergency (tulad ng isang digmaan) ay nangangailangan ng mapagpasyang pamunuan ng
isang indibidwal. Sa ilalim ng mga sitwasyong ito, ang Senado at Konsul ay maaaring
humirang ng isang pansamantalang diktador upang maghari para sa isang limitadong oras
hanggang sa malutas ang krisis. Ang posisyon ng diktador ay hindi demokratiko. Sa
katunayan, ang isang diktador ay mayroong lahat ng kapangyarihan, gumawa ng mga
pagpapasya nang walang pag-apruba, at may ganap na kontrol sa militar.

Halaw sa Article ng “The Roman Republic” https://www.ushistory.org/civ/6a.asp

Batay sa binasang teksto, ilarawan ang

mga sumusunod na bahagi ng Republikang
Romano.
Tandaan
konsul-
________________________________
Matapos mapalaya ng mga
________________________________
Romano ang kanilang mga sarili
mula sa Etruscans, nagtatag sila
diktador-
ng isang republika, at ang lahat ng
________________________________
mga lalaki na higit sa 15 na
________________________________
nagmula sa orihinal na mga tribo
ng Roma ay naging mamamayan.
Patrician-
________________________________
________________________________

Plebeian-
________________________________
________________________________
 Tagumpay ng Plebeian Laban sa Patrician

Simula ng 494 BC, nagsimulang lumaban ang mga plebeian laban sa pamamahala
ng mga patrician. Ang pakikibaka na ito ay tinatawag na "Salungatan ng mga Orden." Sa
paglipas ng halos 200 taon, nagkamit ng maraming karapatan ang mga plebeian.
Nagprotesta sila
Tagumpay ng saPlebeian
pamamagitan ng pagpunta
Laban sa sa welga. Iiwan nila ang lungsod nang ilang
sandali,
Patrician tumanggi na magtrabaho, o tumanggi ring makipaglaban sa hukbo. Sa kalaunan,
ang mga plebeians ay nakakuha ng maraming mga karapatan kabilang ang karapatang
tumakboAyonpara sa opisina at magpakasal
kasaysayan, sa mga patrician.
nagsimulang
Sa paglipas
maghimagsik ang mga ng plebeian
panahon,noong
kakaunti
494nlang ang pagkakaiba-ibal sa pagitan ng mga
plebeianupang
B.C.E. at ng mga patrician.ngAngpantay
magkamit mga plebeians
na ay maaaring ihalal sa senado. Maaari ring
magpakasal ang mga Plebeian
karapatan. Nagmartsa sila sa buong Rome at patrician. Ang mga mayaman na plebeian ay naging
bahagi ng maharlikang Roman. Gayunpaman,
at lumikas sa kalapit na lugar na tinaguriang sa kabila ng mga pagbabago sa mga batas,
palaging pinanghahawakan
Banal na Bundok. Doon sila nagbalak ng mga patrician ang karamihan sa mga kayamanan at
kapangyarihan
magtayo ng Sinaunang
ng sariling lungsod.Roma.Sa takot ng
mga patrician na mawalan ng mga
Halaw mula sa Article
manggagawa, sinuyong Ancient Rome
nila ang mgaPlebeians andPatricians,
plebeian
https://www.ducksters.com/history/ancient_rome/plebeians_and_patricians.php
upang itigil ang kanilang balak sa
pamamagitan ng pagpapatawad sa dati
nilang utang; pagpapalaya sa mga naging
alipin nangg dahil sa pagkakautang; at ang
paghahalal ng mga plebeian ng dalawang
mahistrado o tribune na magtatanggol ng
kanilang karapatan.
May karapatan ang tribune o
mahistrado na humadlang sa mga hakbang
ng senado na magkasama sa mga plebeian.
Kapag nais hadlangan ng isang tribune ang
isang panukalang-batas, dapat lamang
Tandaan
niyang isigaw ang salitang Latin na veto!
(Tutol Ako!). Sa loob ng isang siglo unang
Sa mga at yugto
kalahati, nagkaroon ng ng higitRoma,
na maraming
ang mga plebeian
karapatan ang plebeian. ay Noongmay 451 B.C.E, karapatan.
kaunting
dahil sa mabisang kahilingan Ang lahat ng ng mgamgaposisyon sa
plebeian, nasulat ang mga bataas atsa relihiyon
gobyerno 12 ay
lapidang tanso at inilagaygaganapin
sa rostra ng forum
ng mga patrician.
upang mabasa ng lahat.Ginawa Ang 12Tables
ng mgaang patrician ang
kauna-unahang nasusulatmga na batas
batas,sapagmamay-ari
Rome ng
at naging ugat ng Batas Roman.
mga lupain, at mgaSa heneral sa
pamamagitan nito, hukbo.
nabawasan
Ang mgaang Plebeians ay
panlilinlang sa mga hindi plebeian at
maaaring humawak ng
napagkalooban sila pampublikong
ng karapatang
tanggapan at
makapgasawa ng patrician, hindi mahalal na
pinayagan na
konsul, at maging ksapi ng Senado. sa mga patrician.
magpakasal

Halaw sa Kasaysayan ng Daigdig, Batayang

Aklat sa Araling Panlipunan, Ikatlong Taon nina Vivar
et. al. pahina 92.
 Digmaang Punic

Ang tatlong Digmaang Punic sa pagitan ng Carthage at Roma ay naganap sa halos

isang siglo, na nagsisimula noong 264 B.C. at nagtatapos sa tagumpay ng Roman kasama
ang pagkawasak ng Carthage noong 146 B.C. Nang maganap ang Unang Digmaang Punic,
ang Roma ay naging nangingibabaw na kapangyarihan sa buong peninsula ng Italya,
habang ang Carthage - isang malakas na lungsod-estado sa hilagang Africa - ay itinatag
ang sarili bilang nangungunang kapangyarihan ng mga maglalayag sa mundo. Nagsimula
ang Unang Digmaang Punic noong 264 B.C. nang makialam ang Roma sa isang hindi
pagkakaunawaan sa isla ng kontrolado ng Carthaginian ng Sicily; ang digmaan ay natapos
sa Roma sa kontrol ng parehong Sicily at Corsica at minarkahan ang paglitaw ng emperyo
bilang isang hukbo. Sa Ikalawang Digmaang Punic, ang dakilang Carthaginian heneral na si
Hannibal ay sumalakay sa Italya at nakakuha ng mahusay na tagumpay sa Lake Trasimene
at Cannae bago ang kanyang pagkatalo sa kamay ng Roma Scipio Africanus noong 202
BC, na iniwan ang Roma sa kontrol ng kanlurang Mediterranean at sa kamay ng Espanya.
Sa Ikatlong Digmaang Punic, ang mga Romano ay pinamumunuan ni Scipio, sinira nila at
napasakamay ang lungsod ng Carthage noong 146 B.C., na naging bahagi ng Africa ang isa
pang lalawigan ng makapangyarihang Imperyo ng Roma.

Halaw mula sa Article na “Punic War” https://www.history.com/topics/ancient-history/punic-wars

Tandaan

Ang Digmaang Punic,

na tinawag ding Carthaginian
Wars, (264–146 BCE), isang
serye ng tatlong digmaan sa
pagitan ng Republikang
Romano at ang Carthaginian
(Punic) emperyo, na
nagreresulta sa pagkawasak
ng Carthage, ang pagka-alipin
ng populasyon nito, at
pinamumunuan ito ng
Romano.
 Panitikan
Ang panitikan ng Rome ay nagsimula Inhenyeriya
noong kalagitnaan ng ikatlong siglo B.C.E. Ipinakita ng mga Roman
Subalit ang mga ito ay salin lamang ng mga ang kanilang galing sa
tula at dula ng Greece. Ang halimbawa ay si inhenyeriya. Nagtayo sila ng
Livius Andronicus na nagsalin ng Odyssey sa mga daan at tulay upang pag-
Latin. Si Marcus Palutus at Terence ay ang ugnayin ang buong imperyo
mga unang manunulat ng comedy. Ang iba kabilang ang malalayong lugar.
pang manunulat ay sina Lucretius at Catullus. Marami sa mga daan na ginawa
Si Cicero naman ay isang manunulat at orador nila noon ay ginagamit pa
na nagpahalaga sa batas. Ayon sa kanya, ang hanggang ngayon. Isang
batas ay hindi dapat maimpluwensiyahan ng halimbawa ang Appian Way na
kapangyarihan o sirain ng pera kailanman. nag-uugnay sa Rome at timog
Italy. Gumawa rin sila ng mga
aqueduct upang dalhin ang tubig
sa lungsod.

KABIHASNANG ROME

Pananamit
Dalawa ang kasuotan ng
mga lalaking Roman. Ang tunic
Batas
ay kasuotang pambahay na
Dahil marami sa mga batas
hanggang tuhod. Ang toga ay
ang hindi nakasulat o hindi
isinusuot sa ibabaw ng tunic
nagagamit, na siyang naging dahilan
kung sila ay lumalabas ng
na maraming mga katiwalian ang
bahay. Ang mga babaeng
mga pampublikong opisyal. Ang mga
Roman ay dalawa rin ang
tao sa kalaunan ay nag-alsa laban
kasuotan. Ang stola ay ang
sa mga pinuno at, noong 450 BC,
kasuotang pambahay na
ang ilang mga batas ay isinulat sa
hanggang talampakan. Ang palla
mga tapyas na bato para makita ng
ay inilalagay sa ibabaw ng stola
lahat. Ang mga batas na ito ay kilala
kapag nasa labas ng bahay.
bilang Law of the Twelve Tables.

Halaw sa Article ng Ancient Rome Arkitektura

https://www.ducksters.com/history/an
cient_rome/roman_law.php
Ang mga Romano ay mahusay din na mga
innovator at mabilis nilang pinagtibay ang mga bagong
diskarte sa konstruksyon, ginamit ang mga bagong
materyales, at pinagsama ang mga umiiral na
pamamaraan na may malikhaing disenyo upang makabuo
ng isang buong hanay ng mga bagong istruktura ng
arkitektura tulad ng basilica, triumphal arch, monumental
aqueduct, amphitheater, granary building. at tirahang yari
sa mga bloke.
Tandaan

Ang sinaunang Roma ay may malaking impluwensya sa modernong mundo.

Bagaman libu-libong taon na mula nang umunlad ang Imperyo ng Roma, maaari pa rin
nating makita ang katibayan nito sa ating sining, arkitektura, teknolohiya, panitikan, wika, at
batas. Mula sa mga tulay at istadyum hanggang sa mga libro at mga salitang naririnig araw-
araw, iniwan ng mga sinaunang Romano ang kanilang marka sa ating mundo.
 Pagyamanin

Gawain Hanapin mo partner ko!

Panuto: Hanapin sa hanay B ang konseptong inilalarawan sa hanay A. Isulat ang titik ng sagot sa
sariling papel.

HANAY A HANAY B

1. Isang tubo o kanal na nagdadala ng tubig a. gladiator

mula sa isang pinagkukunan b. basilica
2. Isang malawak na bulwagan kung saan may mga c. burukrasya
karugtong na silid tungo o mula rito. d. aqueduct
3. Karaniwang mga kriminal, alipin, o bihag na e. tunic
nakikipaglaban sa isa’t isa o laban sa isang f. atrium
mabangis na hayop g. stola
4. Tumutukoy sa panahon ng kapayapaan sa Imperyong h. plebeian
Roman i. orador
5. Tumutukoy sa sistema o organisayon ng pamahalaan j. Pax Romana
6. Mga mayamang may-ari ng lupa sa lipunang Roman k. patrician
tulad ng magsasaka at mangangalakal
7. Mga karaniwang tao sa lipunang Roman tulad ng
magsasaka at mangangalakal
8. Isang bulwagan na nagsisilbing korte at
pinagpupulungan ng Assembly
9. Kasuotang pambahay ng lalaki na hanggang tuhod
10. Isang mahusay na mananalumpati.
 Isaisip

1. Anong mahahalagang nai-ambag ng Kabihasnang Roman sa daigdig?

2. Bakit hadlang ang Carthage sa paghahari ng Rome sa Mediterranean Sea?

3. Para sa iyo, anu-ano ang mga aral na naiwan ng Kabihasnang Rome?

Isagawa

1. Bigyang kahulugan ang sumusunod

a. Pax Romana
b. Republika
c. Patrician

2. Anong mga hakbang ang isinagwa ng mga plebeian upang magkaroon sila ng mga karapatan?
Buod

Ang Rome ay nagsimula bilang isang lungsod sa Palatine Hill malapit sa Tiber River.
Maganda ang Rome dahil sa malawak na kapatagan nito. Malapit din ito sa ilog na daanan
ng kalakalan. Ang Roman Republic ay may dalawang sangay- ang Senate at ang Assembly.
Ang pangarap ng Rome ay maging makapangyarihan sa Mediterranean. Natupad ito sa
pamamagitan ng pakikidigma nito laban sa iba pang mga lungsod-estado sa Italy, sa mga
kolonyang Greek sa Sicily, timog Italy, at sa Carthage sa Hilagang Africa. Ipinakita ng Rome
ang galing nito sa larangan ng batas, pamahalaan, at inhenyeriya. Ang tagumpay sa
pakikidigma ay nagpasok ng malaking yaman at kasaganaan sa Rome subalit ito rin ang
naging daan sa pagbaba ng moralidad ng mga tao at pamahalaan. Bagama’t galing sa
mayamang pamilya, may malasakit ang magkapatid na Gracchus sa kapwa nang
nagpanukala sila na bigyan ng lupa ang mahihirap. Inilatag ni Augustus ang isang panahon
ng katahimikan sa Imperyong Roman na tinatawag na Pax Romana. Hindi lahat ng mga
sumusunod na emperador kay Augustus ay magagaling at mabubuti.
 Pagtatasa: (Post-Test)

1. Isang istraktura na nagdadala ng tubig sa mga malalayong distansya.

A. Arch
B. Dome
C. Aqueduct
D. Colesseum

2. Mataas na antas ng pamumuhay sa panahon ng Roman Republic.

A. counsul
B. plebian
C. diktador
D. patrician

3. Ang isang dayuhang sundalo na nagsisilbi lamang para sa bayad at walang katapatan
sa Roma.
A. plebian
B. diktador
C. patrician
D. Mercenary

4. Isang taong nahalal upang mamuno sa Roman Republic para sa isang maikling
panahon sa oras ng kagipitan
A. Emperador
B. Counsul
C. Hari
D. Diktador

5. Ano ang pinagbabatayan sa batas ng Roma?

A. pagkamakatarungan
B. paghihiganti
C. hindi pagkakapantay-pantay
D. kapangyarihan

6. Alin sa mga pangkat ang higit na naka impluwensya sa panitikan at arkitektura ng

mga Roman?
A. Babylonians
B. Egyptians
C. Greeks
D. Persians

7. Bakit bumuo ng Republika ang mga Romano?

A. Para hindi sila kontrolado ng hari
B. Upang ang bawat isa ay maaring maging isang mamamayan
C. Upang ipag tanggol ang kanilang sarili
D. Upang ang mga hukom ay maaaring gumawa ng batas

8. Sino ang dalawang pangunahing tauhan sa kwento ng Sinaunang Rome?

A. Bill & Ted
B. Zeus & Hera
C. Ronulus & Roman
D. Romulus & Remus
9. Alin sa mga emperador ang nais na ibahagi ang kapangyarihan sa senado?Siya ay
nakilala na komokontrol sa panahon ng Pax Romana?
A. Caligula
B. Augustus
C. Diocletian
D. Julius Caesar

10. Alin sa mga sumusunod ang HINDI dahilan sa pagbagsak ng Imperyong Romano?
A. nagkaroon ng krises pang-ekonomiya
B. pagsalakay ng mga tribong barbarian
C. mahirap ipagtanggol ang imperyo dahil sa laki
D. kinumbinsi ng agham ang mga tao na ang daigdig ay patag at sila’y mahuhulog
din sa dulo.
Susi sa Pagwawasto
Pagtatasa
1. C
2. D
Gawain 1 3. D
1. D 4. D
2. F 5. A
3. A 6. C
4. J 7. A
5. C 8. D
6. K 9. B
7. H 10. D
8. B
9. E
10. I
Sanggunian:
Aklat:

Kasaysayan ng Daigdig, Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-aaral, Unang Edisyon 2014,

ISBN:978-9601-67-8

Mga Sanggunian sa internet:

Ancient Rome, “Article” Accessed July 1, 2020

https://www.history.com/topics/ancient-rome/ancient-rome

Ancient Rome, The Roman Republic. “Article” Accessed July 3, 2020.,

https://www.ushistory.org/civ/6a.asp

Ancient Rome, Plebeians and Patricians. “Article” Accessed July 2, 2020

https://www.ducksters.com/history/ancient_rome/plebeians_and_patricians.php

HiddenRome Tour . “Image”, accessed June 30, 2020

https://andantetravels.co.uk/tours/worldwide-escorted-tours/hidden-rome/

Kasaysayan ng Daigdig, Araling Panlipunan – Modyul ng Mag-aaral, Unang Edisyon 2014,

ISBN:978-9601-67-8

Punic War, “Article”, Accessed June 28, 2020

https://www.history.com/topics/ancient-history/punic-wars

Romulus and Remus, “Image”, Accessed June 13, 2020

http://upload.wikime dia.org/wikipedia/co mmons/6/6a/Shewolf_suckles_Romul us_and_Remus.jpg