Pagsulat sa Filipino sa

Piling Larang Akademik

Kuwarter 2 - Modyul 6
Replektibong Sanaysay
Pagsulat sa Filipino
sa Piling Larang
Akademik
Kuwarter 2 - Modyul 5
Replektibong Sanaysay
 Talaan ng Nilalaman

Para Saan Ang Modyul na Ito ............................................................................................i

Ano Ang Inaasahan Mo......................................................................................................

Paano Mo Matutunan ........................................................................................................

Mga Icon ng Modyul..........................................................................................................ii

Ano Ang Nalalaman Mo.................................................................................................... iii

Aralin 1: Replektibong Sanaysay

Alamin …………………………………………………………………………… 1
Subukin: Pagsusuri sa Pahayag ………………………………………………
Balikan:Huling Pagsulat …………………………………………………………2
Tuklasin: Replektibong Sanaysay ..............................................................
Katuturan,Layunin at Kahalagahan Pagsulat ……………………...3
Suriin: Pagsagot sa Katanungan ...............................................................4
Pagyamanin : Pagkilala sa replektibong sanaysay.....................................
Isaisip: Paghahambing sa Layunin ng Pagsulat………………………………5
Isagawa: Pagsulat ng Replektibong Sanaysay...........................................
Tayahin : Pagpapaliwanag ……………………………………………………..6
Karagdagang Gawain:Pagtatalata ……………………………………………7

Lagom …………………………………………………………………………………….27

Tayahin (Pangwakas na Pagtataya) ………………………………………………… 28

Susi sa Pagwawasto..............................................................................................29

Mga Sanggunian....................................................................................................32
Para Saan ang Modyul Na Ito
Ang modyul na ito ay tungkol sa kahulugan, anyo, katangian, kahalagahan,
paghahanda, mga etika at kasanayan sa pagsulat ng replektibong sanaysay. Ang
Akademikong Pagsulat na inihanda para sa pag-aaral ng Filipino sa unang semestre ng
ikalabindalawang baitang ay naglalayong sanayin ang mga mag-aaral sa pagsulat ng iba’t
ibang sulating na siyang lilinang sa mga kakayahang magpahayag tungo sa mabisa,
mapanuri at masinop na pagsusulat.
Sa Modyul na ito, layunin nitong mabibigyang-kahulugan ang isang replektibong
sanaysay, makilala ang mga katangian ng mahusay na replektibong sanaysay, matukoy ang
mga hakbang sa pagsulat ng replektibong sanaysay, makasulat ng isang organisado,
malikhain at tapat sa katotohanan at maisaalang-alang ang etika sa binubuong sanaysay.

Ang mga paksa,babasahin,gawain at mga pagsasanay ay sadyang iniaangkop sa

kakayahan at interes ng mga mag-aaral upang ang pagkatuto ay maging makabuluhan ,
napapanahon, kawili-wili ,nakalilinang ng kritikal at mapanuring pag-iisip .

Ang modyul na ito ay may isang aralin:

Aralin 1 : Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Ano ang Inaasahan Mo

Inaasahang pagkatapos ng modyul na ito ang mga mag-aaral ay:

1.Nakasusulat ng organisado, malikhain, at kapani-paniwalang sulatin.

CS_FA11/12PU-0p-r-94
2.Nakabubuo ng sulating may batayang pananaliksik ayon sa pangangailangan
CS_FA11/12PU-0p-r-95

Paano Mo Matutunan
Upang makamit ang mga inaasahan, gawin ang mga sumusunod:

 Magbigay nang malawak at mahabang panahon sa pagbasa , pag-unawa at

pagsusuri sa nilalaman ng mga aralin,

 Pag-aralan ang mga aralin nang may pagsisikap.
 Manaliksik sa iba pang sanggunian sa loob aklatan at websites ukol sa aralin upang
maragdagan ang kaalaman .
 Sundin ang mga panuto at patnubay sa anumang gawain upang makuha ang akma
at tumpak na sagot..
 Sagutin ang lahat ng mga gawain o pagsasanay ,pagtataya at pagsusulit .
Mga Icon ng Modyul
ALAMIN Inihanay ang mga layunin sa aralin .Mahalagang
maunawaan ng mga mag-aaral kung ano ang
maaasahan nila sa aralin.

SUBUKIN Panimulang pagtataya o gawain upang matukoy ang

lawak ng kaalaman ng mag-aaral ukol sa
tatalakaying paksa.

BALIKAN Binabalikan ang mga dating kaalaman ng mga mag-

aaral tungkol sa paksa ng bawat aralin. Mahalagang
matukoy ito upang matiyak na may napadagdag
pang kaalaman.

TUKLASIN Inilalahad dito ang mismong aralin sa pamamagitan

ng kwento, pagsasanay ,tula, awitin ,sitwasyon at iba
pang paraan .Ginagalugad dito ang mga ideyang
magkikintal ng mahalagang kaisipan.

SURIIN Inilalahad dito ang mga tanong sa sumusubok sa

pagkaunawa ng mag-aaral sa aralin.Maaari rin itong
pagtalakay sa paksa.

PAGYAMANIN Makapagsagawa ang mga mag-aaral ng mga

gawaing magpapatotoo ng kanilang natutuhan.
Magtitipon sila ng kanilang likhang mga sulatin at
gawain batay sa natutunan sa aralin.
ISAISIP Patutunayan ng mga mag-aaral ang karunungan at
kaalamang kanyang natutunan sa pamamagitan ng
pagsusulit ,gawain at pagsasanay.

ISAGAWA Pagtitipon ng mga natamong kaalaman at kasanayan

ng mga mag-aaral sa gawaing replektibo upang
mailalapat sa tunay na buhay.

TAYAHIN Tatayain ang mga mag-aaral ayon sa antas ng

pagkatuto mula sa natamong kasanayan .

KARAGDAGANG Mabibigyan ng karagdagang pagsasanay upang

GAWAIN malinang ang kakayahang pampagkatuto ng mga
mag-aaral .
SUSI NG Mga kasagutan sa anumang pagtataya,pagsasanay
PAGWAWASTO at mga Gawain
Ano ang Nalalaman Mo

Panimulang Pagtataya
Panuto: Basahin nang mabuti ang sumusunod na mga pahayag at isulat ang titik ng tamang
sagot sa patlang.
____1.Ito ay isa mga .uri ng sanaysay na may kinalaman sa introspeksyon na pagsasanay,
ayon kay Michael Stratford, isang guro at manunulat.
a.Lakbay-sanaysay b.Replektibong Sanaysay c.Bionote d.Abstrak
____2. Ito ay nangangahulugang nakasulat na karanasan ng isang sanay sa
pagsasalaysay.
a.Sanaysay b.Abstrak c.Posisyong-papel d.Lagom
____3.Maaaring lamanin ng personal na sanaysay ang mga kalakasan at kahinaan ng
manunulat.Alin sa mga salita sa pangungusap ang nagpapahayag ng MALI?
a.Personal na sanaysay c. Kahinaan ng manunulat
b.Kalakasan ng manunulat d.Maaaring lamanin ng personal na sanaysay
____4. Alin sa mga sumusunod na pangungusap ang TAMA na may kaugnayan sa
sanysay?
a.Parehong may introduksyon, katawan at wakas ang replektibong sanaysay at
lakbay sanaysay?
b.Ang replektibong sanaysay ay personal na sanaysay na tungkol sa mga
nararamdaman, kaugnay ng mga nakikita o naoobserbahan ng manunulat.
 c. Ang lakbay sanaysay ay mapanuri o kritikal na uri ng sanaysay na tungkol sa mga
naiisip ng manunulat kaugnay sa kanyang nakikita o naoobserbahan.
d.Seryoso at personal ang paksa ng pormal na sanaysay.
____5.Isang akademikong sulatin na nagsasalaysay ng mga personal na karanasan at sinuri
ang nagiging epekto ng mga karanasang iyon sa manunulat.
a. Lakbay sanaysay c.akademikong sanaysay
b. b.replektibong sanaysay d.personal nasanysay
____6.Isang akademikong sulatin na nagsasaad ng sariling damdamin, kuru-kuro o kaisipan
ng isang manunulat kaugnay ng kanyag nakikita o naoobserbahan.
a.talambuhay b.posisyong papel c.sanaysay d. editoryal
____7.Tukuyin kung anong bahagi ng replektibong sanaysay ang mga sumusunod na
pangungusap o talata.
Hindi ba’t problema rin ang kawalan ng prpblema? Sapagkat nakakapag-isip ang isang tao
ng mapagkakaabalahan niya nang hindi nakakapagnilay ng mga kalalabasan ng piniling
aksyon. Napansin kong pinipili at nangyayari ito sa mga taong maraming biyayang
natanggap at hindi nagamit nang wasto.
a.panimula b.katawan c. konklusyon d. lagom
____8. Inilalahad ang mga paliwanag sa mga natamong aral at mga pagbabago.
a. wakas b.katawan c.Konklusyon d. bionote
____9.Paglalahad ng mga saloobin, pananaw, kuru-kuro, opinion o anumang nais palitawin
na ideya.
a.wakas b. katawan c. sanaysay d. simula
____10.Isulat ito gamit ang ___panauhan ng panghalip. Tanggap nang gamitin ang mga
panghalip na ako, ko at akin sapagkat ito ay kadalasang nakatuon sa personal na
karanasan.
a. Unang panauhan c. Ikatlong Panauhan
b. Ikalawang panauhan d.panauhan

This page is intentionally blan

 Ang Pagsulat ng Replektibong
Aralin Sanaysay
1
Alamin

Baitang : 12 Markahan : Ikalawa

Panahong Igugugol : Ikaapat Linggo

Pagkatapos ng araling ito, inaasahang maisasagawa ng mga mag-aaral ang

sumusunod:
1.Nakasusulat ng organisado, malikhain, at kapani-paniwalang sulatin na replektibong
sanaysay.CS_FA11/12PU-0p-r-94
2.Nakabubuo ng sulating may batayang pananaliksik ayon sa pangangailangan
CS_FA11/12PU-0p-r-95

Subukin

Panuto: Suriin kung TAMA o MALI ang pahayag tungkol sa paksa

________1.Ang sanaysay ay akademikong sulatin na nagsasaad ng sariling damdamin, kuru-

kuro o kaisipan ng isang manunulat kaugnay ng kanyang nakikita o naoobserbahan.
________2. Parehong may introduksyon, katawan at wakas ang replektibong sanaysay at
lakbay-sanaysay.
________3. Ang replektibong sanaysay ay personal na sanaysay na tungkol sa mga
nararamdaman.
________4.Bahagi ng sanaysay na ito ang mga bagay na naiisip, nararamdaman at
pananaw hinggil sa isang paksa at kung paano ito nakalikha ng epekto sa taong sumusulat
nito.
________5. Ito ay nagpapakita ng personal na paglago ng isang tao mula sa isang
mahalagang karanasan o pangyayari
 Balikan

Panuto: Sagutin nang may katotohanan, wasto, mabisa at kawili-wili

ang katanungan na may kaugnayan na pagsusulat.
Ano ang gusto ninyong maging silbi o maiambag sa pamilya at bayan ninyo
pagkatapos ng senior high school?Isulat ang inyong sagot sa kahon na inilaan.

Tuklasin
Marami ka nang sanaysay na nabasa o naisulat mula sa iyong Junior
High . Alin sa mga sanaysay na iyon ang natatandaan o
pinakanagustuhan mo? Basahin at unawaing lubos ang tungkol sa Replektibong
Sanaysay.

Replektibong Sanaysay
Ang replektibong sanaysay, ayon kay Michael Stratford, isang guro at manunulat, ay isa sa
mga tiyak na uri ng sanaysay na may kinalaman sa pagsasanay na may kinalaman sa pagsuri o pag-
arok sa isip o damdamin (introspection). Pagbabahagi ng mga bagay na nasa-isip, nararamdaman,
pananaw, at damdamin hinggil sa isang paksa. Maihahalintulad ito sa pagsulat ng dyurnal kung saan
nangangailangan ito ng pagtatala ng mga kaisipan at nararamdaman tungkol sa isang tiyak na paksa
o pangyayari. Maihahalintulad din ito sa pagsulat ng mga academic portfolio kung saan nagkakaroon
ng malalim na pagsusuri ang may-akda kung paano siya umunlad bilang tao kaugnay ng paksa o
pangyayaring binibigyang-pansin sa pagsulat.

Ayon naman kay Kori Morgan, guro mula sa West Virginia University at University of Akron,
ang replektibong sanaysay ay nagpapakita ng personal na paglago ng isang tao mula sa isang
karanasan o pangyayari. Ibinabahagi ng sumulat ang kanyang mga natutuhan at kung paano ito
gamitin sa buhay sa hinaharap o kaya naman ay kung paano pauunlarin ang mga kahinaan hinggil sa
isang tiyak na aspekto ng buhay. Dahil ito ay kadalasang nakabatay sa personal na karanasan,
malayang makapipili ng paksa o pangyayaring bibigyang-pansin sa pagsulat ang manunulat. Narito
ang halimbawa ng mga paksa na maaaring gawan ng replektibong sanaysay.

Librong katatapos lamang basahin, katatapos na proyekto hinggil sa pananaliksik, pagsali sa

isang pansibikong gawain, praktikum tungkol sa isang kurso, paglalakbay sa isang tiyak na lugar, isyu
sa pagkagumon sa ipinagbabawal na gamot, isyung pambansa at politika, paglutas sa isang mabigat
na suliranin, isang natatanging karanasan bilang mag-aaral, at marami pang iba.

Mga dapat isaalang-alang sa pagsulat ng Replektibong Sanaysay

 5. Gumamit ng tekstong naglalahad o ekspositori sa pagsulat nito. Gawin itong malinaw at madaling
mauunawaan sa pagpapaliwanag ng mga ideya o kaisipan upang maipabatid ang mensahe sa
mga mambabasa.

6. Sundin ang mga bahagi sa pagsulat ng sanaysay: introduksiyon, katawan, at kongklusyon.

7. Gawing Organisado at Lohikal ang pagkakasulat ng mga talata.

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Replektibong Sanaysay

Ang Replektibong Sanaysay ay dapat na magtaglay ng introduksiyon, katawan, at wakas o

kongklusyon.Sa pagsulat ng simula, maaaring mag-umpisa sa pagsagot sa mga tanong na: ano, paano,
at bakit. Matapos masagot ang mga tanong na ito, lagumin ang iyong mga sagot sa loob ng isang
pangungusap. Ito ang iyong magsisilbing tesis o pangunahing kaisipan na siyang magiging gabay sa
iyong pagsulat ng replektibong sanaysay.

Mga dapat tandaan sa pagsulat ng Introduksiyon: siguraduhing ito ay makapupukaw sa

atensiyon ng mambabasa, maaaring gumamit ng iba’t ibang paraan sa pagsulat ng mahusay, gumamit ng
kilalang pahayag mula sa isang tao o Quatation, tanong, anekdota, karanasan, at iba pa. Sundan agad ito
ng pagpapakilala ng paksa at layunin ng pagsulat ng sanaysay na siyang magsisilbing preview ng
kabuuan ng sanaysay. Isulat lamang ito sa loob ng isang talata.

Sa pagsulat ng Katawan, dito inilalahad ang mga pantulong o kaugnay na kaisipan tungkol sa
paksa o tesis na inilahad sa panimula. Ang mga bahagi ay mga obhetibong datos batay sa iyong
naobserbahan o naranasan upang higit na mapagtibay ang kaisipang iyong ipaliliwanag at paggamit ng
mga mapagkatiwalaang sanggunian bilang karagdagang datos na magpapaliwanag sa paksa. Sa bahagi
ring ito makikita o isusulat ang iyong mga napagnilay- nilayan o mga tauhan, mga gintong aral at mga
patotoo kung paano nakatutulong ang mga karanasang ito sa iyo.

Sa pagsulat naman ng Konklusyon, muling banggitin ang tesis o ang pangunahing paksa ng
sanaysay. Lagumin ito sa pamamagitan ng pagbanggit kung paano mo magagamit ang iyong mga
 Suriin

Panuto: Sagutin nang may katotohanan, wasto, mabisa at kawili-wili

ang katanungan na may kaugnayan na pagsusulat.
.Ang sanaysay ay isa sa mga akdang pampanitikang madalas ipabasa
sa talakayin sa mga paaralan. Alam kong marami nang sanaysay ang nabasa
mo simula nang ikaw ay nasa ikapitong baitang pa lamang. Alin sa mga
sanaysay ang natatandaan o pinakanagustuhan mo? Ibigay ang iyong
kaalaman hinggil dito.
1. Mga ilang sanaysay na ang iyong nabasa/natalakay?_
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
________________________________________________
2. Alin sa mga ito ang pinakanagustuhan o natatandaan mo? (Ibigay ang pamagat)
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
_____.
3. Anong uri ng sanaysay?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
_________________________________
4. Sino ang sumulat ng sanaysay na ito ?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
_____________________________.
5.Tungkol saan ang sanaysay ?(Ibigay ang pinakabuod
nito?.____________________________________________________________
________________________________________________________________
______________________________________________.
6. Bakit natatak sa iyong isipan ang nasabing sanaysay?
________________________________________________________________
________________________________________________________________
_______________________________________________
 Pagyamanin

Panuto: Isulat sa patlang ang kahulugan, mga dapat isaalang-alang, at

hakbang sa pagsulat ng replektibong sanaysay.

MGA DAPAT
REPLEKTIBONG ISAALANG-ALANG SA MGA HAKBANG SA
SANAYSAY PAGSULAT NG PAGSULAT NG LAKBAY
REPLEKTIBONG SANAYSAY
SANAYSAY
 Isaisip

Panuto: Suriin ang pagkakatulad at pagkakaiba ng

replektibong sanaysay at lakbay sanaysay sa pamamagitan ng venn

Replektibon Lakbay
g Sanaysay sanaysay
(Pagkakaiba (Pagkakaiba)
PAGKAKATULAD
Isagawa

Panuto: Gamitin nang makatotohanan ang iyong natutuhan sa araling ito.

Sumulat ng isang replektibong sanaysay batay sa napili mong paksa sa
ibaba Isaalang-alang ang pamantayan sa pagsulat.

Pelikulang “Anak” na katatapos mo lang napanood

Sulat ni Tatay para sa Anak

Pakikinig sa awiting “Aking Ama”

Pakikinig sa awiting “Iingatan Ka”

Pamantayan Puntos
Naisasagawa nang mataman ang mga hakbang sa pagsulat ng 5
replektibong sanaysay.
(CS_FA11/12PU-Od-f-92)
Nakasusulat ng organisado, malikhain, at kahika-hikayat na 5
replektibong sanaysay.
(CS_FA11/12PU-Op-f-94)
Nakasusulat ng replektibing sanaysay batay sa maingat, wasto at 5
angkop na paggamit ng wika. (CS_FA11/12WG-Op-r-95)
May isang tiyak napaksa ang replektibong sanaysay na nabuo. 5
Kabuuang Puntos 5

Tayahin
 Tayahin
Panapos na Pagtataya
Panuto: Basahin nang mabuti ang sumusunod na mga pahayag at isulat ang titik ng tamang
sagot sa patlang.
____1.Ito ay isa mga .uri ng sanaysay na may kinalaman sa introspeksyon na pagsasanay,
ayon kay Michael Stratford, isang guro at manunulat.
a.Lakbay-sanaysay b.Replektibong Sanaysay c.Bionote d.Abstrak
____2. Ito ay nangangahulugang nakasulat na karanasan ng isang sanay sa
pagsasalaysay.
a.Sanaysay b.Abstrak c.Posisyong-papel d.Lagom
____3.Maaaring lamanin ng personal na sanaysay ang mga kalakasan at kahinaan ng
manunulat.Alin sa mga salita sa pangungusap ang nagpapahayag ng MALI?
a.Personal na sanaysay c. Kahinaan ng manunulat
b.Kalakasan ng manunulat d.Maaaring lamanin ng personal na sanaysay
____4. Alin sa mga sumusunod na pangungusap ang TAMA na may kaugnayan sa
sanysay?
a.Parehong may introduksyon, katawan at wakas ang replektibong sanaysay at
lakbay sanaysay?
b.Ang replektibong sanaysay ay personal na sanaysay na tungkol sa mga
nararamdaman, kaugnay ng mga nakikita o naoobserbahan ng manunulat.
c. Ang lakbay sanaysay ay mapanuri o kritikal na uri ng sanaysay na tungkol sa mga
naiisip ng manunulat kaugnay sa kanyang nakikita o naoobserbahan.
d.Seryoso at personal ang paksa ng pormal na sanaysay.
____5.Isang akademikong sulatin na nagsasalaysay ng mga personal na karanasan at sinuri
ang nagiging epekto ng mga karanasang iyon sa manunulat.
c. Lakbay sanaysay c.akademikong sanaysay
d. b.replektibong sanaysay d.personal nasanysay
____6.Isang akademikong sulatin na nagsasaad ng sariling damdamin, kuru-kuro o kaisipan
ng isang manunulat kaugnay ng kanyag nakikita o naoobserbahan.
a.talambuhay b.posisyong papel c.sanaysay d. editoryal
____7.Tukuyin kung anong bahagi ng replektibong sanaysay ang mga sumusunod na
pangungusap o talata.
Hindi ba’t problema rin ang kawalan ng prpblema? Sapagkat nakakapag-isip ang isang tao
ng mapagkakaabalahan niya nang hindi nakakapagnilay ng mga kalalabasan ng piniling
aksyon. Napansin kong pinipili at nangyayari ito sa mga taong maraming biyayang
natanggap at hindi nagamit nang wasto.
a.panimula b.katawan c. konklusyon d. lagom
____8. Inilalahad ang mga paliwanag sa mga natamong aral at mga pagbabago.
b. wakas b.katawan c.Konklusyon d. bionote
____9.Paglalahad ng mga saloobin, pananaw, kuru-kuro, opinion o anumang nais palitawin
na ideya.
a.wakas b. katawan c. sanaysay d. simula
____10.Isulat ito gamit ang ___panauhan ng panghalip. Tanggap nang gamitin ang mga
panghalip na ako, ko at akin sapagkat ito ay kadalasang nakatuon sa personal na
karanasan.
c. Unang panauhan c. Ikatlong Panauhan
d. Ikalawang panauhan d.panauhan
 Karagdagang Gawain
Panuto: Sagutin ng TAMA o MALI ang sumusunod na pahayag tungkol sa
replektibong sanaysay. Sa nakalaang linya ay magbigay ng malikling
paliwanag kaugnay sa iyong sagot.

_________1. Ayon kay Kori Morgan, guro mula sa West Virginia University, ang
replektibong sanaysay ay nagpapakita ng personal na paglago ng isang tao mula
sa isang mahalagang karanasan o pangyayari.
Paliwanag:
______________________________________________________________
________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________________________________
______________________________________
________2.Ang replektibong sanaysay ay kadalasang nakabatay sa
karanasan kaya mula sa nilalaman nito ay masasalamin ang pagkatao ng
pagsulat.
Paliwanag:
___________________________________________________________________
__________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_____________________________
_________3. Maihahalintulad ito sa pagsulat ng isang journal at academic portfolio.
Paliwanag:
___________________________________________________________________
_________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_______________________________________________________________
_________________________
Panuto: Magsaliksik ng isang replektibong sanaysay sa silid-aklatan o online.
Suriin ang sanaysay na nasaliksik batay sa katangiang dapat taglayin ng isang
mabuting sanaysay na natalakay sa araling ito.
Ihambing ang nasaliksik at sinuring halimbawa sa halimbawang binasa sa araling
ito.

Mungkahing Pamagat
________________