Contoh Laporan Akhir Li Online

LAPORAN LATIHAN INDUSTRI
JOANES J.
MOHD SHAHRUL H.
LS SURVEY CONSULTANT SDN BHD

93350 KUCHING
SARAWAK BUMI KENYALANG
BIODATA PENULIS
Joanes J. Mohd Shahrul H.

No. ID B13GH0049 B13GH0050
Tahun Pengajian 3 SGHU
Program Ijazah Sarjana Muda Kejuruteraan (Geomatik)
Fakulti Geoinformasi dan Harta Tanah
23 Februari 2015 – 6 Mac 2015 (Ibu Pejabat JUPEM)
Tempoh Latihan
9 Mac 2015 – 31 Mei 2015 (LS Survey Consultant Sdn Bhd)
Alamat Nanga Geremai Kampung Hulu Spaoh
Bandar Kanowit Spaoh
Poskod 96700 95600
Negeri Sarawak Sarawak
E-mail jjoanes2@live.utm.my mshahrul27@live.utm.my
LAPORAN LATIHAN INDUSTRI
OLEH
MOHD SHAHRUL H.
JOANES J.
DI
LS SURVEY CONSULTANTS SDN BHD
No. 10, 3rd Floor, Jalan Simpang Tiga, 93350 Kuching
Sarawak Bumi Kenyalang
Laporan Latihan Industri ini dikemukakan kepada
Fakulti Geoinformasi Dan Harta Tanah
sebagai memenuhi sebahagian dari syarat
penganugerahan ijazah
Sarjana Muda Kejuruteraan (Geomatik)
UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA
MAC 2015
PENGAKUAN
“Kami akui bahawa laporan ini adalah hasil karya kami sendiri kecuali
nukilan dan ringkasan yang tiap-tiap satunya telah kami jelaskan sumbernya”.
Tandatangan : ……………..........................................
Nama MOHD SHAHRUL H.
: ...............................................................
B13GH0050
No. Pendaftaran : ...............................................................
Tandatangan : …………….........................................
JOANES J.
Nama : ……………..........................................
No. Pendaftaran B13GH0049
: ……………..........................................
ii
PENGESAHAN PENYELIA FIRMA
“Saya akui bahawa laporan ini adalah hasil usaha mahasiswa sendiri kecuali
pada bahagian-bahagian yang dilampirkan dari sumber serta fakta yang telah
dinyatakan yang berkaitan daripada firma”
Tandatangan : …………….................................
Sr VALENTINE LIAW AIK SIN
Nama Penyelia : ......................................................
Tarikh 25 MEI 2015
: .....................................................
iii
PENGESAHAN PENYELIA FAKULTI
“Saya/Kami akui bahawa telah membaca laporan ini dan pada pandangan
saya/kami laporan ini adalah memadai dari segi skop dan kualiti
sebagai sebahagian syarat penganugerahan ijazah
Sarjana Muda Kejuruteraan (Geomatik)”
Tandatangan : ……………..................................
Sr DR AMI HASSAN MD DIN
Nama Penyelia : ......................................................
Tarikh 10 JUN 2015
: ......................................................
Tandatangan : ……………..................................
Sr HAJI ZAINAL ABIDIN MD SOM
Nama Penyelia : ......................................................
Tarikh 10 JUN 2015
: ......................................................
iv
KANDUNGAN
BAB KANDUNGAN MUKA SURAT
JUDUL i
PENGAKUAN ii
PENGESAHAN PENYELIA FIRMA iii
PENGESAHAN PENYELIA FAKULTI iv
KANDUNGAN v
SENARAI ISTILAH ix
SENARAI SINGKATAN x
SENARAI LAMPIRAN xi
1 PENGENALAN
1.1 Pendahuluan 1
1.2 Penghargaan kepada AJK Penyeliaan Latihan Industri 2
1.3 Penghargaan kepada JUPEM 3
1.4 Penghargaan kepada LS Survey Consultants Sdn Bhd 4
1.5 Penerangan Ringkas Mengenai JUPEM 5
1.6 Penerangan Ringkas Mengenai Firma Juruukur Tanah Berlesen 6
2 LATIHAN DI JUPEM
2.1 Bahagian Ukur Geodetik 18

2.2 Bahagian Kartografi dan GIS 26
2.3 Bahagian Pangkalan Data Geospatial Negara 30
2.4 Bahagian Ehwal Persempadanan 33
2.5 Bahagian Pemetaan Utiliti 34
v
2.6 Bahagian Geospatial Pertahanan 36
2.7 Bahagian Dasar dan Penyelarasan Pemetaan 39
2.8 Bahagian Pemetaan Topografi Semenanjung 40
3 LATIHAN DI FIRMA JURUUKUR TANAH BERLESEN
3.1 Ukur Perimeter (NCR)

3.1.1 Latar Belakang Projek 48
3.1.2 Objektif Projek 48
3.1.3 Tujuan 49
3.1.4 Carta Alir Projek 50
3.1.5 Carta Organisasi Projek 51
3.1.6 Program Kerja 52
3.1.7 Spesifikasi Instrumen 53
3.1.8 Survey Origin (Datum) 53
3.1.9 Prosedur Ukur Perimeter 54
3.1.10 Prosedur upgrading PC Survey 69
3.1.11 Pemprosesan Data 74
3.1.12 Hasil 163
3.1.13 Kesimpulan 81
3.2 Ukur Perimeter (Subdivision)
3.2.1 Tujuan 83
3.2.7 Prosedur Kerja 87
3.2.9 Hasil 165
vi
3.3 Topografi dan Butiran
3.3.1 Tujuan 100
3.3.9 Hasil 166
3.4 Topografi dan Kiraan Isipadu
3.4.1 Tujuan 118
3.4.9 Hasil 167
3.5 As Built Survey
3.4.1 Tujuan 134
vii
3.4.9 Hasil 168
4 PERBINCANGAN DAN KESIMPULAN 153
5 RUJUKAN 155
6 LAMPIRAN 157
viii
SENARAI ISTILAH
Bahasa Inggeris Bahasa Melayu

Backsight - Pandangan Belakang
Foresight - Pandangan Hadapan
Connection - Ikatan
Datum - Titik Rujukan
Levelling - Ukur Aras
Linear - Tikaian Lurus
Traverse - Trabas
Prism - Prisma
Pole - Mini Prisma
Perimeter - Ukur Keliling
Subdivision - Pecah Bahagi
Section - Seksyen
Cross Section - Seksyen Lintas
Long Section - Seksyen Panjang
Native Customary Rights - Hak Adat Bumiputera
ix
SENARAI SINGKATAN
Sr - Juruukur (Surveyor)
DR - Doktor Falsafah (Doctor of Philosohpy)
TT - Trabas Tellurometer (Tellurometer Traverse)
STG - Trabas Piawai Geodimeter (Geodimeter Standard Traverse )
SS - Titik Ukur Piawai (Standard Survey Divisional)
TBM - Batu Aras Sementara (Temporary Bench Mark)
OBP - Batu Sempadan Lama (Old Boundary Point)
NBP - Batu Sempadan Baru (New Boundary Point)
OPKT - Piket Lama (Old Piket)
STN - Stesen (Station)
CP - Titik Campak (Check Point)
CH - Chainage (Chainage)
CL - Titik Tengah (Center Line)
GL - Aras Tanah (Ground Level)
ED - Parit Tanah (Earth Draine)
CD - Parit Simen (Concrete Draine)
IL - Aras Titik Tengah (Invert Level)
RL - Aras Laras (Reduce Level)
GPS - Sistem Penentududukan Satelit (Global Positioning System)
x
SENARAI LAMPIRAN
LAMPIRAN PERKARA MUKA SURAT
A Latihan di JUPEM 157
B Suasana di LS Survey Consultant Sdn Bhd 158
C Projek 1 Ukur Perimeter NCR Sekuau 163
Projek 2 Ukur Perimeter (Subdivision) 165

LOT 448 Santubong
Projek 3Topografi dan Butiran LOT 614 166

Sadong Jaya
Projek 4 Topografi dan Kiraan Isipadu 167

KOT 4278 Landeh
Projek 5 As Built Survey Jalan Ng. 168

Ngungn/ Jagau/Ulu Ngemah/ Jagoi
D Kadaster Di Sarawak 169
Spesifikasi Pengukuran Datum Ukur 170
Spesifikasi Kelas Ukur 171
Kos Siling Perkhidmatan 172
E Kaedah Lipat Pelan 174
xi
BAB 1: PENGENALAN
1.1 Pendahuluan
Latihan industri adalah diwajibkan kepada setiap pelajar sebagai memenuhi

sebahagian syarat penganugerahan ijazah Sarjana Muda Kejuruteraan (Geomatik).
Latihan ini bertujuan bagi melahirkan graduan yang akan mempunyai asas kukuh dan
pendedahan pengalaman kepada alam pekerjaan yang sebenar. Bagi sesi 2014/2015,
latihan ini akan dijalani selama selama 18 minggu iaitu bermula pada 23 Februari
2015 hingga 6 Jun 2015.
Diantara objektif latihan industri untuk :
i. Mendedahkan pelajar kepada alam pekerjaan yang sebenar

ii. Melatih pelajar dalam pelbagai aspek profesion kejuruteraan geomatik
iii. Meningkatkan kemahiran teknikal pelajar dalam kerja-kerja pengukuran
Maka, latihan industri ini penting kepada pelajar bagi mengembangkan serta
mempertingkatkan kemahiran teknikal yang diperlukan di dalam industri
kejuruteraan geomatik. Disamping itu, pendedahan kepada alam pekerjaan ini akan
dapat membantu pelajar dalam pelbagai aspek seperti mental, fizikal dan sosial.
1.2 Penghargaan kepada AJK Penyeliaan Latihan Industri
Sekalung penghargaan ingin sekali diucapkan kepada Ahli Jawatankuasa

Latihan Industri Sesi 2014/2015 Program Sarjana Muda Kejuruteraan (Geomatik)
dari Fakulti Geoinformasi dan Harta Tanah diatas pelaksanaan skop latihan industri
yang diberikan. Dimana keperluan latihan industri bagi pelajar penting kerana
kemampuan latihan industri di dalam mendedahkan alam pekerjaaan yang sebenar.
Dengan ini kami mengucapkan terima kasih di atas lawatan serta nasihat
daripada Ahli Jawatankuasa Latihan Industri Sesi 2014/2015 iaitu DR. Haji
Zulkarnian Mat Amin. Dimana lawatan beliau untuk penilaian sesi pertama pada 23
Mac 2015 bagi menyemak dan mengenalpasti keadaan serta situasi pelajar di tempat
latihan yang dijalani.
Disamping itu, lawatan untuk penilaian sesi kedua oleh Sr Haji Mohamad
Saupi Bin Che Awang sendiri yang juga merupakan selaku Pengerusi Jawatankuasa
Latihan Industri Sesi 2014/2015. Lawatan oleh beliau pada 13 Mei 2015 banyak
menekankan mengenai buku log dan penulisan laporan akhir latihan industri pelajar.
Sehubungan dengan itu, penulis bersama juga ingin merakamkan ucapan

terima kasih kepada kakitangan serta pihak Jabatan Geoinformasi dan Harta Tanah
diatas sokongan kerjasama pengurusan dan pentadbiran dalam latihan industri ini.
2
1.3 Penghargaan kepada JUPEM
Ucapan penghargaan ditujukan kepada Ibu Pejabat Jabatan Ukur dan

Pemetaan (JUPEM) Kuala Lumpur diatas kerjasama bagi memberikan pendedahan
industri kepada pelajar Sarjana Muda Kejuruteraan Geomatik sesi 2014/2015 yang
bermula pada 23 Februari 2015 sehingga 6 Mac 2015.
Pertama sekali, ucapan ribuan terima kasih kepada En. Wan Anuar selaku
Penyelia daripada JUPEM bagi skop latihan seminar. Disamping itu, ucapan
penghargaan turut ditujukan kepada kakitangan dan seluruh tenaga kerja Ibu Pejabat
JUPEM kerana kesudian menerima kehadiran pelajar Tahun 3SGHU Universiti
Teknologi Malaysia (UTM) bagi menjalani latihan industri.
Latihan industri yang dijalankan di JUPEM bertujuan untuk memantapkan

ilmu dan pengetahuan pelajar mengenai teknologi-teknologi terkini yang digunakan
oleh agensi utama kerajaan dalam bidang kejuruteraan geomatik. Ini penting bagi
pelajar untuk peka akan perkembangan operasi, pelaksanaan dasar, hal-ehwal
keperluan pentadbiran negara yang berkaitan perkhidmatan JUPEM.
Diharap kerjasama diantara agensi kerajaan seperti JUPEM dan UTM sebagai
institusi pendidikan dapat diteruskan bagi meningkatkan mutu perkhidmatan. Selain
itu, kerjasama yang baik diantara pelbagai pihak dapat membantu bagi melahirkan
graduan yang berkualiti dan berkemahiran selaras menepati keperluan pasaran
industri di negara ini.
3
1.4 Penghargaan kepada LS Survey Consultant Sdn. Bhd.
Setinggi penghargaan diberikan kepada Sr Valentine Liaw Aik Sin dan Sr

Lucas Lai Siet Chong, selaku pengarah urusan bersama LS Survey Consultant Sdn.
Bhd. diatas kesudian kalian menerima kami untuk menjalani latihan industri di firma.
Selain itu, jutaan penghargaan dirakamkan kepada staff kakitangan Seksyen

Ukur iaitu En Chen Boon Leong, En Liew Ngiong Shin, En. Low Boh Boh, En.
Nasir Asis serta En. Lintan Bin Asaat diatas bimbingan, dorongan, dan kerjasama
yang diberikan kepada kami semasa latihan dijalani di firma ini. Kesudian berkongsi
pengalaman mereka kepada kami sepanjang latihan industri ini amat dihargai.
Disamping itu, terima kasih juga kepada kakitangan Seksyen Pelan iaitu
Jenob Anak Geea, Chen Kiaw Yin dan Nurul Adawiyah yang telah banyak memberi
nasihat dan tunjuk ajar dalam pemprosesan data dan penghasilan pelan serta
hitungan.
Akhir sekali, tidak ketinggalan juga kami ucapkan terima kasih atas
kerjasama semua pihak yang terlibat secara langsung atau tidak langsung bagi
menjayakan latihan ini.
Sekian, terima kasih.
4
1.5 Penerangan Ringkas Mengenai JUPEM
Jabatan Ukur dan Pemetaan Malaysia (JUPEM) merupakan antara agensi

kerajaan tertua di Malaysia di mana aktiviti-aktiviti pengukuran sudah bermula pada
tahun 1885 dengan tertubuhnya Jabatan Ukur Negeri Johor. JUPEM adalah antara
agensi kerajaan perintis di Malaysia dan diletakkan di bawah Kementerian Sumber
Asli dan Alam Sekitar. JUPEM berperanan sebagai penasihat strategik kepada
kerajaan dan merupakan pihak berkuasa dalam bidang perkhidmatan ukur dan
pemetaan secara pengurusan data geospatial.
Pada tahun 1885 sehingga 1957, Jabatan-Jabatan Ukur Negeri dan Topografi
telah ditubuhkan sehingga membawa kepada penyatuan secara berperingkat kepada
satu organisasi pusat seperti hari ini. Pada tahun 1965, kerajaan telah meluluskan
penubuhan Direktorat Pemetaan Negara Malaysia dengan mandat mengendalikan
kerja-kerja ukur, pemetaan, topografi dan geodesi. Maka sehingga kini, jabatan ini
telah diwujudkan di seluruh malaysia bagi menjalankan aktiviti ukur dan pemetaan.
Penubuhan Jabatan diteruskan dengan penubuhan JUPEM Sabah (1983),

JUPEM Wilayah Persekutuan Labuan (1984), JUPEM Sarawak (1989) dan diakhiri
dengan penubuhan JUPEM Perlis pada tahun 1995. JUPEM bertanggungjawab
dalam memacu pembangunan negara dan berfungsi sebagai penasihat kerajaan dalam
bidang ukur dan pemetaan disamping menjalankan kerja-kerja pengukuran dan
pemetaan sebagai asas pembangunan sosio ekonomi dan kedaulatan negara.
Sejak penubuhannya, JUPEM telah berkembang dan menghasilkan pelbagai

inovasi serta kreativiti bagi mengaplikasikan teknologi di dalam aktiviti pengutipan
data, pemprosesan data, storan data dan sistem penyampaian data. Sehubungan
dengan itu, sebagai persiapan bagi menghadapi anjakan paradigma dan pengurusan
sejajar dengan beban kerja yang semakin meningkat agar seimbang dengan
tanggungjawab dan peranannya yang semakin mencabar.
5
Visi
Menjadikan JUPEM terbilang dalam
Perkhidmatan Ukur dan Pemetaan serta
pengurusan data geospatial bagi memenuhi
wawasan negara
Misi Menyediakan Perkhidmatan Ukur dan Pemetaan

serta pengurusan data geospatial yang berkualiti
melalui sistem terbaik, sumber manusia yang
kompeten dan persekitaran kerja yang kondusif
Motto
Pemacu Kesejahteraan Rakyat dan Pembangunan
Negara
Dasar Kualiti JUPEM komited kepada pemberian

perkhidmatan ukur kadaster dan pemetaan serta
penyebaran maklumat geografi yang berkualiti
mengikut standard yang ditetapkan dan kepada
usaha penambahbaikan yang berterusan bagi
memenuhi kehendak pelanggan
6
Rajah 1.1 Wisma JUPEM dan Bangunan Ukur
Objektif JUPEM :
a) Memastikan produk dan perkhidmatan ukur kadaster dan pemetaan menepati

sistem kualiti serta memenuhi keperluan pelanggan;
b) Memastikan pewujudan dan penyelenggaraan Pangkalan Data Ukur Kadaster
dan Pemetaan yang kemaskini dan berkualiti bagi memenuhi keperluan
infrastruktur data geospatial negara;
c) Menjadikan JUPEM pusat kecemerlangan dan rujukan dalam bidang ukur
kadaster dan pemetaan;
d) Memastikan penentuan, penandaan dan pengukuran sempadan negeri dan
antarabangsa memenuhi keperluan pentadbiran negeri serta menjamin
kedaulatan negara.
7
Fungsi JUPEM :
a) Menasihati Kerajaan dalam bidang ukur kadaster dan pemetaan serta

persempadanan negeri dan antarabangsa.
b) Menyediakan maklumat ukur kadaster secara lengkap dan kekal untuk tujuan
pengeluaran hakmilik tanah strata dan statrum.
c) Menguruskan pangkalan data ukur kadaster dan pemetaan dengan efisien.
d) Menerbitkan peta-peta topografi, kadaster, tematik dan utiliti untuk tujuan
perancangan, pengurusan sumber asli, pemuliharaan alam sekitar, pembangunan,
pemantauan dan keselamatan.
e) Menyediakan insfrastruktur geodetik bagi ukuran kadaster, pemetaan,
kejuruteraan dan kajian saintifik.
8
1.6 Penerangan Ringkas Mengenai Firma Juruukur Tanah Berlesen
Firma LS Survey Consultant Sdn. Bhd. didaftarkan pada 23 November 1993

dengan tujuan memberi perkhidmatan mengenai tanah di Sarawak. Maka, firma ini
menubuhkan pejabat induknya sendiri di Jalan Simpang Tiga, 93350 Kuching
Sarawak. Firma ini diuruskan oleh dua (2) Pengarah Urusan bersama, dimana
merupakan Juruukur Tanah Berlesen Sarawak.
Rajah 1.2 Pejabat LS Survey Consultant Sdn. Bhd.
Sejarah penubuhan firma ini dimulai dengan Sr Lucas Lai Siet Chong dimana
beliau ditauliahkan sebagai Juruukur Tanah Berlesen dengan No. Pendaftaran 031
pada tahun 1993 dan membentuk firma dengan diberi nama LS Survey Consultants
dalam bulan September 1993. Pada akhir September 2005, Sr Valentine Liaw Aik
Sin menjadi rakan kongsi beliau dengan bahagian sama rata selepas bersara daripada
Jabatan Tanah Dan Survey Sarawak pada 30 Ogos 2005.
9
1.6.1 Alamat :
No. 10, Tingkat 3 Jalan Simpang Tiga

93350 Kuching
Sarawak.
Tel : 082-232430
Fax : 082-232420
Email : ls_survey@hotmail.com
1.6.2 Perkhidmatan :
Firma ini melaksanakan pelbagai kerja-kerja yang berkaitan dengan

pembangunan tanah, kadaster,hakmilik strata, kejuruteraan, pengairan, topografi dan
Global Positioning System (GPS).
a. Perkhidmatan pembangunan tanah termasuklah pengabungan dan pecah

bahagi tanah. Selain itu menyediakan permohonan dan perhubungan
mengenai pentadbiran tanah.
b. Pengukuran kadaster melibatkan pecah bahagian, pecah sempadan, hakmilik
strata dan ukur perimeter.
c. Bagi kejuruteraan, termasuklah ukur butiran di tapak binaan. Disamping itu
juga melibatkan diri di dalam kerja-kerja pengukuran pembinaan jalan bagi
Jabatan Kerja Raya dan SALCRA.
d. Kerja pengairan dan perparitan ini merupakan kerja-kerja pengukuran saluran
paip bagi Jabatan Saliran dan Pengairan dan Lembaga Air.
e. Kerja GPS untuk membuat cerapan titik kawalan bagi kerja-kerja ukur
kadaster dan topografi.
10
1.6.3 Curiculum Vitae :
Nama : Sr Valentine Liaw Aik Sin

No. IC : K 760658/ 601011-13-5263
Tarikh Lahir : 11 Oktober 1960
Tempat Lahir : Kuching
Jawatan : Managing Director
Warganegara : Malaysia
Pendidikan : 1984 - Bachelor of Applied Science in Surveying

Royal Melbourne Institute of Technology
Kelulusan Profesional : 1. Licensed Land Surveyor, Sarawak

Registration No. 007
2. Juruukur Bertauliah berdaftar Pihak Berkuasa Negeri
SPA Reg. No. 007/2005
3. Ahli Lembaga Juruukur Tanah Sarawak
(2003 – 2005)
Anugerah : 1. Pingat Perkhidmatan Awam

Pingat Perkhidmatan Bakti (Perak), P.P.B.
Anugerah oleh Kerajaan Sarawak 1995
2. Darjah Gemilang Bintang Kenyalang Sarawak,
Pegawai Bintang Kenyalang, P.B.K.
Anugerah oleh Kerajaan Sarawak 2000
Pengalaman :
01 Ogos 1984 Dilantik sebagai Juruukur di Jabatan Tanah Dan

Survei Sarawak
Ogos 1984 - Mei 1990 Juruukur di Bahagian Sri Aman
11
Pengalaman :
Perlantikan Penguasa
Jun 1990 – Dis 1995 Penguasa di Bahagian Kapit
Januari 1996 – Nov 1999 Penguasa di Bahagian Limbang
Perlantikan Penguasa Kanan

Dis 1999 – Mac 2002 Penguasa Kanan di Bahagian Sibu
Mac 2002 – April 2003 Penguasa Kanan di Bahagian Mukah
April 2003 – Ogos 2004 Pengusas Kanan di Bahagian Kuching
Ogos 2004 – Ogos 2005 Penguasa Kanan di Ibu Pejabat Jabatan Tanah
Dan Survey Sarawak
Pencen
30 Ogos 2005 Bersara daripada Perkhidmatan Awam
LS Survey Consultant Sdn Bhd

September 2005 Menjadi rakan kongsi LS Survey Consultant Sdn. Bhd.
sebagai Managing Director
Rajah 1.3 Pejabat Sr Valentine Liaw Aik Sin
12
Curiculum Vitae :
Nama : Sr Lucas Lai Siet Chong

No. IC : K 803127/ 630524-13-5771
Tarikh Lahir : 24 Mei 1963
Tempat Lahir : Kuching
Jawatan : Managing Director
Warganegara : Malaysia
Pendidikan : 1987 - Bachelor of Applied Science (Surveying and Mapping)

Curtin University of Technology
Kelulusan Profesional : 1. Licensed Land Surveyor, Sarawak

Registration No. 031
2. Juruukur Bertauliah berdaftar Pihak Berkuasa Negeri
SPA Reg. No. 045/99
Pengalaman :
April 1986 – Dis 1993 Surveyor di firma Juruukur Tanah Berlesen

Projek Dikendalikan:
- Subdivision bagi tanah pertanian, tempatan, tanah
komersial dan industri
- Ukur kawalan bagi pembinaan jalan raya
- Topografi dan butiran bagi projek lapangan
- Perparitan dan pipeline
September 1993 Membuka firma LS Survey Consultant Sdn. Bhd.
13
1.6.4 Carta Organisasi
Managing Director
Sr Lucas Lai Siet Chong
Sr Valentine Liaw Aik Sin
Senior Surveyor
Chen Boon Leong
Clerk Drafting
Elizabeth Goh Jenob Anak Geea
Chen Kiaw Yin
Nurul Adawiyah
Survey Assistants
Tony Jimen Chen Khian Fong
Liew Ngiong Shin Lintan Asaat
Low Boh Boh Nasir Asis
Laborers
Mario Ak Kempas Roland Ak Awin
Wayne Ak Kuan Markkline Imau
Radi Ak Gundor Lincoln Ak Ego
Tracy Ak Klip Latip Ak Kiat
Rosley Ak Manjah Chen Ah Ain
14
1.6.5 Instrumen
No Jenis Model Unit

Instrumen Ukur
1 Total Station Topcon 3102 N 2
Topcon GTS 226 1
Gowin TKS 202 1
Nikon DTM 522 1
2 Modular Geodetic GPS Trimble R5 4
3 Integrated GPS Thales Promark 3 2

4 Handheld GPS Garmin76 CSX 4
5 Compass Suunto 6
6 Automatic Level Fuji-Koh 1
DSZ3 1
Leica 1
Instrumen Processing
7 Computer Acer 6
8 Laptop Acer 6
9 Printer Epson 3
10 Plotter A1 Hewlett-Packard 2
DraftPro DXL -7575A
11 Digitise Summasketch Professional 1
12 Facsimile Hewlwtt-Packard 2
13 Xerox Docu Centre Copier C 2265 1
Software
14 Cadastral Processing System 2000 6
15 CADian Classic 2008 4
16 MysCad Survey Comp 2013 2
17 Trimble Bussiness Centre 2.70 1
15
BAB 2: LATIHAN DI JUPEM
2.1 Pengenalan
Latihan industri di Jabatan Ukur Dan Pemetaan (JUPEM) bermula pada 23

Februari 2015 sehingga 6 Mac 2015 sebagai sebahagian skop latihan yang dijalani.
Latihan ini bertujuan mendedahkan pelajar kepada agensi kerajaan utama di dalam
bidang Kejuruteraan (Geomatik).
Objektif latihan industri di JUPEM :
i. Pelajar dapat mengenalpasti akan perlaksanaan dan operasi setiap bahagian

yang terdapat di JUPEM
ii. Pelajar akan diberi pendedahan penggunaan teknologi dan perisian yang
terkini digunakan di unit-unit berkaitan JUPEM
Maka, pihak Universiti mengharapkan agar agensi seperti JUPEM dapat memberi
asas yang kukuh kepada pelajar berhubung dengan industri pemetaan. Ini selaras
pada penilaian latihan industri, dimana skop seminar SGHU 3903 dilaksanakan
dengan jayanya.
Taklimat
Tarikh : 23 Februari 2015 Masa : 0830am – 0900pm
Taklimat
Oleh : En. Wan Anuar Fadzli Wan Mat Arif, En. Saidin Zakaria
Tempat : Bahagian Perancangan Dan Korporat
i. Semua pelajar 3SGHU melapor diri di Bahagian Perancangan Dan Koporat.

ii. Dimana telah diberi taklimat di Tingkat 13, Wisma JUPEM dimana pelajar
telah diberitahu awal tentang peraturan dan larangan ketika berada di dalam
bangunan serta kawasan JUPEM.
iii. Pelajar dibagi pas dan punch card bagi merekodkan masa masuk dan keluar
pelajar ketika berada di JUPEM
iv. Pelajar dibahagikan kepada 5 kumpulan untuk setiap Bahagian-Bahagian di Ibu
Pejabat JUPEM.
v. Penulis bersama telah diletakkan di dalam Kumpulan Dua(2); dimana Jadual
seperti : -
Tarikh Bahagian
23 Feb – 24 Feb Ukur Geodetik
25 Feb - 26 Feb Kartografi Dan G.I.S
27 Feb – 02 Mac Pangkalan Data Geospatial Negara
02 Mac Ehwal Persempadanan
03 Mac Pemetaan Utiliti
04 Mac  Geospatial Pertahanan
 Dasar Dan Penyelarasan Pemetaan
05 Mac – 6 Mac Pemetaan Topografi Semenanjung
Jadual 2.1 Kumpulan Dua (2) bagi setiap Bahagian JUPEM
17
BAHAGIAN UKUR GEODETIK
Tarikh : 23 Februari 2015 Masa : 0830am – 0930am
Seminar
Pengenalan Bahagian Ukur Geodetik
Fungsi :
i. Mengawalselia kerja GPS Jaringan Saintifik Geodetik dan koordinat

stesen-stesen terabas piawai
ii. Melaksanakan kerja-kerja dan penyediaan prasarana ukuran aras jitu
dan ukuran graviti
iii. Menubuh, mengoperasi dan menyelenggara MyRTKnet
iv. Melaksanakan pembinaan, operasi dan penyelenggaraan stasen-stesen
air pasang surut serta bertanggungjawab menerbitkan Buku Ramalan
Air Pasang Surut dan Rekod Cerapan Air Pasang Surut setiap tahun.
Carta Organsisasi :
Bahagian Geodesi
Perkhidmatan & Insfrastruktur

Penyelarasan Rujukan Tegak
Insfrastruktur Graviti & Falak

Rujukan Spatial
18
Produk :
i. Membekalkan kawalan ufuk bagi kerja pengukuran kaedah GPS
ii. Membekalkan Buku Rekod Cerapan dan Jadual Ramalan Air Pasang Surut
iii. Menyediakan Data Rukyah
iv. Maklumat transformasi koordinat
a) Seksyen Perkhidmatan dan Penyelarasan
Cawangan : Pentadbiran dan Pengurusan

Penceramah : En. Wan Kamel Wan Hussain
Perkhidmatan
i. Menyelenggara dan mengemaskini sistem fail pengurusan pentadbiran dan

kewangan yang lebih efisien
ii. Menyedia laporan-laporan kemajuan perjawatan, carta organisasi,
pengisthiyaran harta dan tatatertib
iii. Menyediakan latihan tenaga dan kemahiran
Cawangan : Projek Khas dan Konsultansasi

Penceramah : En. Khairul Khushairi Khalil
Perkhidmatan
i. Menyelenggara dan urusetia cerapan GPS bagi penubuhan titik-titik kawalan

ukuran penandaan dan penyelenggaraan :
o Sempadan Antarabangsa
o Sempadan Negeri
19
o Sistem Kadaster Berkoordinat
o Penambaikan model geoid, MyGEOID
ii. Melaksanakan ukuran hidrografi bagi penentuan sempadan antarabangsa dan

negeri
iii. Melaksanakan pemprosesan dan pelarasan awalan ukuran GPS bagi
kebolehcayaan data yang dicerap
iv. Menyokong bagi teknikal Pemetaan Utiliti
v. Merancang kerja ukuran GPS levelling bagi tujuan Height Modernization
Produk
i. Pengukuran Persempadanan Malaysia-Indonesia
Rajah 2.1
20
b) Seksyen Graviti & Falak
Cawangan : Graviti
Penceramah : En. Farihan Amzah
Perkhidmatan
i. Membuat ukur graviti di lapangan dengan menggunakan kaedah terestial dan

airbone
ii. Melakukan penentuan bagi geoid
iii. Membantu bagi carigali minyak
iv. Membantu cari bahan mineral
Instrumen
Absolute Gravity Relative Gravity
21
Produk
Pada tahun 2003, JUPEM telah melaksanakan projek ‘Airbone Gravity Survey &
Geoid Determination Project’ dibawah RMK -8
Rajah 2.2 Model Geoid Semenanjung
Rajah 2.3 Model Geoid Sarawak dan Sabah
22
Cawangan : Falak
Penceramah : En. Shah Yumi Mawi
Perkhidmatan
i. Membuat cerapan hilal

ii. Membuat penentuan awal puasa
iii. Penentuan Hari raya (Ramadan, Syawal, Zulhijjarah)
iv. Menentukan arah kiblat (surau, masjid)
v. Penentuan Waktu Solat dan Waktu ijtimak
vi. Penentuan bagi Bulan Islam
Produk
Rajah 2.4 Menunjukkan 24 stesen cerapan rasmi hilal
23
Rajah 2.5 Menunjukkan 3 stesen cerapan hilal di Sarawak dan
2 stesen cerapan hilal di Sabah
c) Seksyen Infrastruktur Rujukan Tegak
Penceramah : En. Khairul Fahmi Mansor
Perkhidmatan
i. Merancang, mengumpul, memproses dan menganalisa serta

mendokumentasikan semua kerja-kerja kawalan tegak merangkumi ukuran aras
dan cerapan air pasang surut mengikut spesifikasi
ii. Menjalankan penyelidikan terhadap fenomena air pasang surut
iii. Menentukan perbezaan aras bagi mendapatkan ketinggian yang jitu dari masa
ke semasa
24
Instrumen
Rajah 2.6 Menunjukkan jenis tide gauge DFT-3
Produk
Rajah 2.7 Menunjukkan Stesen Tolok Air Pasang Surut (STAPS); 11 di

Semenanjung, 3 di Sarawak dan 6 di Sabah
25
BAHAGIAN KARTOGRAFI DAN GIS
Tarikh : 25 - 26 Februari 2015 Masa : 0800am – 0430pm
Seminar
Pengenalan Bahagian Kartografi dan GIS
Fungsi :
i. Mengeluarkan peta-peta kepada awam

ii. Mengeluarkan peta-peta bagi kegunaan ketenteraan
Carta Organsisasi :
Bahagian Kartografi
& GIS
Penerbitan Data Geospatial Percetakan
Produk
i. Peta-peta tematik
seperti peta Daerah, peta Negeri, peta Fizikal, peta JKR, peta pilihanraya, peta
pulau, peta peperiksaan dan peta politikal
ii. Peta-peta kegunaan ketenteraan
iii. eMap, WebMap, eAtlas
iv. Buletin Ukur
26
a) Seksyen Penerbitan
Unit : Penyeliaan
Penceramah : En. Fauzi Abdullah
Perkhidmatan
i. Mengurus, merekod, memantau pergerakan kerja dan menyediakan laporan

ii. Menerima data daripada Bahagian Pangkalan Data Geospatial Negara.
iii. Coding ataupun piawai menggunakan rujukan dari MS1759
Software
i. Adobe Phtoshop
ii. Geomedia Proffesional
Unit : Peta Elektronik (eMap)

Penceramah : En. Mohd Samsul Mohd Sam
Produk
- eMap
suatu produk peta yang dihasilkan bagi standalone tanpa internet
Software
i. Flash
ii. Publish
iii. Mapcreator Proffesional
27
Unit : Peta Web (WebMap)
Penceramah : Pn. Norhayati Bt Mohamad
Produk
WebMap
- Suatu penyampaian peta dan maklumat berasaskan web yang boleh diakses.
- Keupayaannya menyamai google maps (seperti download raw data, navigasi,
searching location)
- Merupakan jaringan GIS yang ready sepenuhnya diperlukan
Software
i. Geomedia Proffesional
ii. Publish
Unit : Peta Topografi

Penceramah : Pn. Norzillah Bt Jafri
Produk
Peta topografi
Software
i. Mercator Proffesional
ii. ESKO PACKEDGE
28
Unit : Peta Tematik
Penceramah : En. Zulkifli Awang Hamat
Produk
i. Penerbitan peta-peta MY5030 (Semenanjung)

MY5130 (Sarawak & Sabah)
ii. Peta TERHAD dan Awam
b) Seksyen Percetakan
Penceramah : En. Zahiruddin , En. Abdul Aziz
Produk
i. Menghasilkan peta dengan mesin-mesin cetak

ii. Peta TERHAD dicetak dengan 6 warna yang special color bagi penampakan
pada waktu gelap manakala
iii. untuk awam 4 warna iaitu cyan, yellow, magenta dan hitam.
29
BAHAGIAN PANGKALAN DATA GEOSPATIAL NEGARA
Tarikh : 27 Feb – 02 March Masa : 0800am – 0430pm
Seminar
Pengenalan Bahagian Pangkalan Data Geospatial Negara
Fungsi :
i. Menghasilkan perkhidmatan dan produk-produk yang memenuhi Integrated

Service Oriented Architecture (ISOA) Governance
ii. Menjalanakan penyelidikan dan analisis GIS bagi keperluan Jabatan, agensi-
agensi kerajaan, swasta dan orang awam
iii. Menjalankan kajian keperluan pengguna terhadap produk-produk dan
perkhidmatan GIS dan pemetaan
iv. Melaksanakan projek-projek pembangunan dan menjalankan ujian-ujian sistem
dan produk
v. Menjalankan perkongsian pintar dengan agensi-agensi yang lain
Carta Organisasi :
Bahagian Pangkalan Data

Geospatial Negara
Penyelidikan & Pengurusan Maklumat

Pengeluaran Produk & Pembangunan
Sistem
GIS
Pembangunan Data
Geospatial Kawalan Kualiti
30
Produk
i. Imej fotoudara terlaras
ii. DSM
iii. DTM
iv. Ortofoto
v. Peta Ortofoto
a) Seksyen Penyelidikan Geospatial & Produk GIS
Penceramah : En. Mohd Asmazi Mohd Yazid
Perkhidmatan
i. Menjalankan penyelidikan dan analisis GIS bagi keperluan jabatan, swasta

serta awam
ii. Menjalankan kajian keperluan pengguna terhadap roduk-produk dan
perkhidmatan GIS dan pemetaan
iii. Data-data topografi diperluan segera oleh tentera
Instrumen/Software
i. UAV
ii. LAMPS
31
b) Cawangan Skala Besar
Penceramah : Tn. Ahmad
Penerangan
i. Skala Kecil (1:50,000)

ii. Skala Sederhana (1:25,000)
iii. Skala Besar (1:5000)
iv. Pembaharuan Peta
- Kawasan Bandar Membangun (3tahun)
- Kawasan Daerah yang membangun (5 Tahun)
- Kawasan Daerah kurang membangun (10tahun)
c) Seksyen Kawalan Kualiti
Penceramah : En. Fazly
Perkhidmatan
i. Menjalankan semakan data-data yang diterima dari penyudahan kerja lapangan

ii. Mengenalpasti spesifikasi produk
iii. Menyediakan laporan semakan seperti kawasan-kawasan membangun dan
kurang membangun
32
BAHAGIAN EHWAL PERSEMPADANAN
Tarikh : 02 March 2015 Masa : 0200am – 0430pm
Seminar
Oleh : Pn. Nawi Bt Abdullah
Fungsi :
i. Menjalankan pengukuran bagi sempadan-sempadan darat dan maritim negara

ii. Menjalankan pengukuran bagi sempadan negeri
iii. Menjalankan kerjasama bersama-sama nnegara lain
Carta Organsisasi :
Bahagian Ehwal
Persempadanan
Seksyen Darat Seksyen Negeri &

Seksyen Maritim
Penyelarasan
Produk
i. Menentukan hal ehwal persempadanan diantara negara

ii. Menyimpan dokumen serta sejarah-sejarah perjanjian negara
Undang-Undang
i. Geneva 1958
ii. UNCLOS 1982
iii. Prinsip Envelops of Arcs
33
BAHAGIAN PEMETAAN UTILITI
Tarikh : 03 March 2015 Masa : 0800am – 0430pm
Seminar
Pengenalan Bahagian Pemetaan Utiliti
Fungsi :
i. Menyediakan peta yang mampu menunjukkan makluat kedudukan tepat

struktur dan jajaran pepasangan utiliti
ii. Menjadi rujukan kepada agensi-agensi kerajaan, swasta dan awam
Carta Organsisasi :
Bahagian Pemetaan Utiliti
Seksyen Naziran Seksyen

dan Pembangunan Penyelarasan Dan
Pangkalan Data Pentadbiran
Produk
i. Peta Utiliti
34
a) Seksyen Naziran dan Pembangunan Data
Penceramah 1 : Pn. Nik Dahlia
Perkhidmatan
i. Membangunkan pangkalan data bagi membolehkan data geospatial dikumpul,

diintegrasi dan dikemaskini secara sistematik
ii. Menyimpan data geospatial dari pelbagai sumber/ kateogori/ format
iii. Bertanggungjawab dalam pengumpulan utiliti bawah tanah dari semua agensi
utiliti
Produk
Pangkalan Data Utiliti (PADU)
Penceramah 2 : En. Izuan Hashim
Penerangan
i. Bengkel bagi pengendalian instrumen yang digunakan di dalam pemetaan utiliti

bawah tanah
Instrumen
i. Ground Penetrating Radar (GPR)

ii. Pipe and Cable Locator (PCL)
35
GPR PCL
Perbezaan
Alat Pengesanan Kaedah
GPR Non-Conductive Passive (Forward, Reverse, Foward &
(eg. AC, PVC, HDPE, Poli) Reverse)
PCL Magnetic field/Conductie Active (Direct Correction, Clamping,
(eg. Mild steel, genvel ion Induction)
Produk
i. Peta Utiliti
36
BAHAGIAN GEOSPATIAL PERTAHANAN
Tarikh : 04 March 2015 Masa : 0800am – 1200 pm
Seminar
Pengenalan Bahagian Geospatial Pertahanan
Fungsi :
i. Menjadi penasihat kepada ketenteraan berhubung peta-peta dan produk GIS

yang TERHAD
ii. Menjadi rujukan kepada Angkatan Tentera Malaysia bagi berkaitan pemetaan
Carta Organsisasi :
Bahagian Geospatial
Pertahanan
Seksyen Seksyen Seksyen Seksyen

Pembangunan Operasi Keselamatan Pembangunan
Geospatial Geospatial Maklumat
Produk
i. Peta digital bagi (Army, Navy dan Air Force)

ii. Peta-peta Topografi TERHAD
37
a) Seksyen Pembangunan Geospatial
Penceramah 1 : Mejar Muhammad Zamri Husran

Penceramah 2 : Kapten Khairul Khan Selamat
Perkhidmatan
i. Membangunkan data-data geospatial bagi pertahanan

ii. Membantu memberi tenaga teknikal dan kemahiran kepada ATM berhubung
geospatial
iii. Menerbitkan produk-produk GIS yang TERHAD
Produk
i. Membangunkan web GIS dengan kerjasama ESRI Inc. Bagi membangunkan
peta-digital di dalam (Army, Navy dan Air Force)
b) Seksyen Pembangunan Maklumat
Penceramah : En. Mohd Hisham
Perkhidmatan
i. Membangunkan maklumat yan gberkaitan peta-peta TERHAD

ii. Menyemak, menganalisa maklumat-maklumat peta TERHAD
iii. Menerbitkan peta yang TERHAD bagi ketenteraan
Produk
i. Menerbitkan peta teknologi UAV (bercahaya waktu gelap)
38
BAHAGIAN DASAR DAN PENYELARASAN PEMETAAN
Tarikh : 04 March 2015 Masa : 0200 pm – 0430pm
Seminar
Pengenalan Bahagian Dasar dan Penyelarasan Pemetaan
Penceramah : Pn. Nornisha Bt Ishak
Fungsi :
i. Pentadbiran bagi pemetaan dan mengeluarkan dasar

ii. Mewartakan dasar, pekeliling dari semasa ke semasa untuk JUPEM
iii. Menjadi wakil bagi pihak JUPEM di dalam perbincangan antarabangsa
Carta Organsisasi :
Bahagian Dasar &

Penyelarasan Pemetaan
Seksyen Seksyen
Seksyen Dasar
Penyelarasan Perpustakaan
Pemetaan
Pemetaan Pemetaan Negara
Produk
i. Menghadiri serta urusetia kepada United Nation Group of Experts of

Geographical Names (UNGEGN) yang terdiri daripada 22 buah negara bagi
membincangkan nama-nama temapat secara standard
ii. Menjadi penasihat bagi pengubalan dasar, pekeliling dan undang-undang
berkaitan perkhidmatan JUPEM
39
BAHAGIAN TOPOGRAFI SEMENANJUNG
Tarikh : 05 – 06 Februari 2015 Masa : 0800am – 0430 pm
Fungsi :
i. Menjalankan kerja-kerja topografi bagi Semenanjung Malaysia

ii. Menyediakan data-data topografi bagi kegunaan awam dan ketenteraan
iii. Menjalankan kerja fotogrammetri bagi sokongan topografi
iv. Membangunkan sistem yang berasaskan prosedur GIS iaitu GDAS2
v. Menjalankan pengukuran bagi sempadan-sempadan negara-negara jiran dan
negeri-negeri
Carta Organsisasi :
Bahagian Topografi
Semenanjung
Seksyen Pejabat
Seksyen
Seksyen Tadbir Urus & Topografi
Pangkalan
Fotogrammetri Pengurusan Wilayah Kuala
Data Topografi
Maklumat Lumpur
Pejabat Pejabat Pejabat

Topografi Topografi Topografi
Wilayah Wilayah Wilayah
Taiping Kuantan Segamat
40
Produk
i. CATMAPS (diluputkan, bakal diganti GDAS2)

ii. GDAS2 (bakal dilancarkan)
iii. Foto udara
iv. Data-data topografi
v. Pengukuran sempadan negara-negara jiran
vi. Pengukuran sempadan negeri-negeri
i. Seksyen Tadbir Urus dan Pengurusan Maklumat
Penceramah : En. Othman Mohamed
Perkhidmatan
i. Mentadbir, serta mengurus berkaitan maklumat

ii. Membangunkan system pengurusan maklumat yang berasaskan GIS
iii. Membangunkan system CATMAPS dan GDAS2
ii. Sekyen Fotogrammetri
Penceramah ; En Marzuki Sukar
Perkhidmtan
i. Menjalankan kerja-kerja foto udara bagi keperluan topografi

ii. Menjalankan penyelidikan bagi pemprosesan data foto udara
iii. Menjalinkan kerjasama dan perkongsian pintar dengan agensi lain
41
Instrumen
i. DMC I - Z/I Imaging ii. DMC II – Z/I Imaging
ii. Ultra Racam Vertex iv. Leica RC30
42
Produk
i. Pan
ii. CIR
iii. RGB
43
c) Cawangan Pendigitan Stereo
Penceramah : En. Shaful Bahari Mukni
Perkhidmatan
i. Melakukan digitzing daripada fotoudara

ii. Menjalankan pemprosesan data bagi Bahagian Pangkalan Data Geospatial
Negara
d) Seksyen Pangkalan Data Topografi
Penceramah : En. Khairulnizam
Perkhidmatan
i. Membangunkan sistem data topografi yang berasaskan GIS

ii. Membangunkan sistem Field To Finish (F2F)
iii. Membangunkan pangkalan data CATMAPS dan GDAS2
e) Cawangan Sempadan
Penceramah : En. Shamsul Masrin Saidin
Perkhidmatan
i. Menjalankan pengukuran teknikal bagi penandaan sempadan Negara-negara

jiran
ii. Menjalankan kerjasama dengan Bahagian Ehwal Persempadan
iii. Memberi sokongan bagi Bahagian Ukur Geodetik
44
Produk
i. Pengukuran sempadan Malaysia-Singapura
ii. Pengukuran sempadan Malaysia – Brunei
45
f) Pejabat Wilayah Topografi Kuala Lumpur
Penceramah : En. Muhd Hafiz Zakaria

En. Andrew Chin Yu Chai
En. Azman Mohd Noor
Perkhidmatan
i. Menjalankan kerja-kerja topografi di Kuala Lumpur

ii. Melakukan pemprosesan data-data topografi Kuala Lumpur
iii. Menyemak digitzing wilayah Kuala Lumpur daripada Cawangan Pendigitan
Stereo
Produk
i. Data- topografi Kuala Lumpur
46
BAB 3: LATIHAN DI FIRMA JURUUKUR TANAH BERLESEN
3.1 Projek 1 : Ukur Perimeter (NCR)
Projek : Perimeter Survey NCR (Native Customary Rights)

Lokasi : Sekuau (Area D), Ulu Oya, Selangau, Bahagian Sibu
Klien : Ibu Pejabat Jabatan Tanah Dan Survei Sarawak
Perunding : Sr Valentine Liaw Aik Sin
No. Fail : CSJ No.3D/04/15
Jarak : 44640m
Tempoh : 3 bulan
Status : Selesai
Rajah 3.1 Lokasi NCR Sekuau di imej Google Maps
47
3.1.1 Latar Belakang Projek
Inisiatif NCR ini diwujudkan bagi tujuan menjamin hak pemilik tanah NCR.
Ia merupakan usaha sama antara kerajaan Sarawak dan kerajaan Persekutuan yang
diumumkan oleh Perdana Menteri Y.A.B Dato’ Seri Mohd Najib Razak pada 22
Julai 2010. Maka, inisiatif ini telah bermula pada September 2010 dan diteruskan
dibawah Rancangan Malaysia ke -10 (2011 - 2015).
Peringkat Inisiatif NCR:
Peringkat Pertama ialah pengukuran perimeter yang dijalankan bagi

mengasingkan tanah NCR yang sahih daripada tanah kerajaan. Tanah NCR tersebut
akan diwartakan sebagai Rizab Gunasama Bumiputera di bawah Seksyen 6 Kanun
Tanah Sarawak.
Peringkat Kedua ialah pemilik tanah NCR seterusnya perlu menentukan

di mana wujudnya sempadan tanah masing-masing dalam kawasan Rizab Gunasama
Bumiputera. Ia bagi membolehkan Jabatan Tanah dan Survei melakukan
pengukuran terperinci dan seterusnya mengeluarkan surat hakmilik tanah secara
inidividu dibawah Seksyen 18 Kanun Tanah Sarawak.
3.1.2 Objektif Projek
a) Menjamin hak-hak pemilik tanah NCR melalui Rizab Gunasama

Bumiputera Seksyen 6 Kanun Tanah Sarawak.
b) Tanah NCR akan ditadbir oleh undang-undang adat kaum yang mana
diwartakan.
c) Masalah pencerobohan tanah NCR dapat dikurangkan.
d) Meningkatkan kesejahteraan taraf kehidupan pemilik tanah NCR.
e) Tanah NCR boleh dibangunkan secara komersial dan dapat menambah
nilai ke atas tanah tersebut.
48
3.1.3 Tujuan
Antara tujuan atau deskripsi bagi projek ini :
Jarak
Deskripsi
(Meter)
1 Pengukuran Perimeter Survey bagi NCR Sekuau 44640m
2 Menaiktaraf (upgrading) PC Survey (rizab jalan
5217m
raya) kepada Kelas Pertama
3 Menaiktaraf (upgrading) PC Survey (sempadan
7347m
tanah) yang berdekatan lokasi Area D
Rajah 3.2 Prospek Kerja
49
3.1.4 Carta Alir Projek
Pelawaan Projek dari Ibu Pejabat

Tender
Jabatan Tanah Dan Survey Sarawak
pada 09/01/2015 (Tempoh 1 minggu)
Surat JTB mengemukakan Surat Setuju

Setuju Terima Terima pada
JTS menerima Surat

daripada JTB JTB akan mengemukakan : -
JTS minta Cadangan Teknikal - Kos Siling Perkhidmatan

JTB hantar Dan Kewangan (berpandukan kepada
Yuran Piawai The Land
Surveyor Ordinance 2001)
Ditolak
- Surat Akuan Perunding
- Senarai nama Survey
JTS keluarkan Surat Diterima/ Assistant (S.A.) berserta
Perlantikan JTB Ditolak kad nama yang
dikeluarkan Lembaga
Juruukur Tanah Sarawak
- Contoh tandatangan penuh
JTB membuat S.A. dan tandatangan
Surat Maklum ringkas
- Contoh tulisan nota
Surat Maklum kepada : - lapangan/ buku kerja luar
S.A.
i. Tuai Rumah (dialog akan - Senarai Peralatan Ukur/
diadakan) Kalibrasi Instrumen
ii. Pegawai Daerah (Selangau)
iii. Penghulu
iv. Penguasa Tanah Dan Survei
(Bahagian Sibu)
v. Ketua Polis (Selangau)
JTS minta JTB :-

JTB hantar
- Hantar Jadual
Jadual/Carta Alir
perlaksanaan projek
(Carta Gantt)
- Carta alir pasukan
Proses Kerja- kerja luar
kerja pengukuran
JTB :-
- Proses pengukuran
bermula pada
Selesai 02/02/2015
Proses pengukuran - Laporan Ukur berserta
pengukuran Buku Kerja Luar dan
Pelan/Hitungan pada
10/04/2015
50
3.1.5 Carta Organisasi Projek
Licensed Surveyor
Field Supervisor
Chen Boon Leong
Surveyor Graduate Surveyor
Team A Team B Team E

Low Boh Boh Liew Ngiong Chen Khian Fong
Shin
Labourer Labourer Pelajar Li

Latip Ak Klip Tracy Ak Klip Joanes J.
Mario Kempas Larry Ak Kiat Mohd Shahrul H.
Labourer
Team C Team D Roland Ak Awin
Nasir Asis Lintan Asaat Kelly Ak Kiat
Shukri Bakri
Labourer
Labourer Markkline Imau
Radi Ak Gundor Chen Ah Ain
Lincoln Ak Ego Wayne Ak Kuan
51
3.1.6 Program Kerja (Carta Gantt)
Minggu
Aktiviti
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Persediaan *
Mobilisasi & Demobilisasi ***
Pencarian Origin *** **** ****

*** ***
Pengukuran Sempadan NCR **** **** **** **** **** **** **** **** ****
*** *** *** *** *** *** *** *** ***
Hitungan, Pelan & Laporan Ukur **** **** **** **** **** **** *****
*** *** *** *** *** ***
Penyerahan/Hantar **
52
3.1.7 Spesifikasi / Instrumen
Dalam kerja ukur perimeter ini , terdapat beberapa jenis peralatan teknikal
untuk melaksanakan projek ini. Antaranya ialah:
Bil Instrumen Kuantiti

Nikon (DTM 522) 1
1 Total Station Topcon (GPT 3100 N) 2
Gowin (TKS 202) 1
2 Modular Geodetic GPS Trimble R5 4
3 Garmin Handhelp GPSMAP 76CSX 4
4 Suunto prismatic compasses 4
5 Lain-lain peralatan ukur
3.1.8 Survey Origin (Datum)
Datum Nombor
Old SS 11036, 11037
11372,11373,11374,11405,11407,11408,114
New STG
09,11410,11432,11233 dan 11434
OPKT 1000, 1003, 1004 dan 1005
Semua Datum dijumpai dalam keadaan yang baik. Tikaian sudut dan linear di dalam
piawai yang ditetapkan.
Rujuk Lampiran C Projek 1 (d)
53
3.1.9 Prosedur Ukur Perimeter
Dalam proses kerja ukur perimeter, terbahagi kepada tiga (3) proses iaitu :
Penandaan Sempadan
Prosedur Pengukuran Kadaster
Binaan Datum & GPS
3.1.9.1 Perancangan Penandaan Sempadan ‘peg’
Penandaan sempadan peg bagi NCR hendaklah berpandukan kepada

maklumat-maklumat, pelan-pelan yang digariskan oleh Jabatan Tanah Dan Survei
Sarawak. Amalan-amalan penandaan juga tertakluk kepada The Land Surveyors –
Conduct of Cadastral Land Survey) Rules 2003 dan Survey Circular 2/2011.
Rajah 3.3 Menunjukkan lokasi AreaD sempadan tanah NCR Sekuau

a) Penandaan sempadan tanah hendaklah dengan jarak tidak kurang 30 meter
setiap stesen trabas. Maka, perancangan sempadan akan dilakukan
b) Peralatan Teknikal seperti :- Pelan, Handheld GPS Garmin, Kompas Suunto
akan digunakan semasa proses ini
c) Manakala, bagi perancangan penandaan sempadan ini akan ditandakan
dengan spray merah atau kain merah serta peg (akan ditanam semasa proses
pengukuran kadaster)
d) Peg hendaklah diperbuat daripada kayu belian (sebagai batu sempadan).
Rajah 3.4 Penulis (Joanes J.) merancang kedudukan sempadan

menggunakan kompas Suunto. Manakala penulis (M. Shahrul)
melakukan penandaan rancangan batu sempadan
Rujuk Lampiran C Projek 1 (e)
55
3.1.9.2 Pengukuran Kadaster
Pengukuran akan dijalankan selepas perancangan penentuan sempadan tanah

dilakukan. Amalan-amalan ukur kadaster perlu merujuk kepada Survey Circular
2/2011 dari segi teknik-teknik pengukuran dan peralatan ukur. Suatu standard
ditentukan di dalam The Land Surveyors (Conduct of Cadastral Survey) Rules 2003
digunakan dan dirujuk. Pengukuran kadaster ini melibatkan deksripsi :
1. Pengukuran Perimeter Survey NCR Sekuau (Area D)

2. Menaiktaraf (upgrading) PC Survey (sempadan tanah) yang berdekatan
lokasi Area D
3. Terdapat spesifikasi di dalam pengukuran kadaster yang telah digariskan
untuk menjalankan pengukuran di Sarawak dengan mengikut peraturan –
peraturan ukur kadaster oleh Jabatan Tanah dan Survei Sarawak
4. Spesifikasi Datum Kelas Ukur :-
Jarak Beza garisan asal dengan baru

Klasifikasi Ukur
(Meter) Sudut Jarak (Meter)
≤ 200 15” 0.005m setiap stn pada
Kawalan SS
> 200 10 setiap 100m
Kawalan Kelas ≤100 60” 0.010m + 0.001m setiap stn
Pertama >100 30” pada setiap 10m
Kadaster Kelas ≤100 60” 0.020m + 0.002m setiap stn
Pertama >100 30” pada setia 10m
Kompas Prismatik Mana-mana jarak 1ͦ 0.1m
Jadual 3.1 Klasifikasi Datum Ukur
56
5. Spesifikasi Kelas Ukur
Bilangan Set Bilangan

Bilangan Set
Klasifikasi Ketepatan Cerapan Stesen Untuk Panjang Had Tikaian Had tikain
Cerapan
Ukur Sudut Alat Sudut Tutup Garis Ukur Sudut Lurus
Sudut Pugak
Mendatar Bearing
3” atau lebih 500m – ≤15” per

Kawalan STG 4 Set Bebas 2 ≤15 1:20,000
baik 1,000m stesen
3” atau lebih
Kawalan SS 2 Set Bebas 2 ≤15 200m – 500m ≤60” 1:12,000
baik
Kawalan 3” atau lebih

2 Set Bebas 1 ≤25 100m – 200m ≤60” 1:8,000
Kelas Pertama baik
Kadaster 6” atau lebih

1 1 ≤25 <300m ≤60” 1:8,000
Kelas Pertama baik
≤1ͦ bagi
Kompas 15’ atau lebih
1 1 - <100m garisan yang 1:250
Prismatik baik
sama
57
a) Amalan Trabas
Semasa proses penananman tanda sempadan ( Peg )
i. Datum yang digunakan ialah Old STG, New STG serta OPKT (Rujuk3.1.7
Survey Origin (Datum)
ii. Sebelum peg ditanam, juruukur hendaklah memastikan jarak diantara dua (2)
stesen perlu melebihi 30 meter
iii. Dua operasi asas iaitu mendirisiapkan Total Station di setiap stesen dan
mencerap serta mengukur sudut antara garisan-garisan sempadan
iv. Adalah perlu memastikan sasaran (target) tidak teranjak, dimana seandainya
sebanyak 10mm bagi garisan trabas sejauh 300m, selisih sudut akibat darinya
adalah 7”. Anjakan yang sama bagi jarak 30m akan menyebabkan selisih
70” (1’ 10”)
v. Pada kebiasaannya, sasaran foresight (target) di stesen yang dicerap
hendaklah pelambap tergantung bebas pada tripod
vi. Manakala, cerapan backsight didirikan pajurin sebagai rujukan cerapan sudut
Rajah 3.5 Menunjukkan pajurin dan prism yang didirikan
vii. Sekiranya, sudut cerapan setelah ditambah dengan initial bearing dan semua
sudut serta final bearing yang didarabkan 180 degree. Beza diantara tikaian
sudut trabas perlu merujuk kepada piawai ditetapkan
58
Standard dan 1st Class survey – 60”
2nd Class sureys - 20” per stesen dengan maximum ditambah kepada 2’
Setiap tikaian sudut hendaklah menggunakan tikaian dalam second untuk

setiap sudut
viii. Cara untuk menbuat hitungan untuk setiap selisih dengan menggunakan
formula (rujukan Survey Branch Manual (1991).
59
Rajah 3.6 Lakaran Double Shooting Line
b) Amalan Double Shooting Line
1. Diamalkan bagi kes jarak panjang ( melebihi 20 meter dan ke atas) dengan
garis sempadan tidak berhalangan
2. Dengan kaedah ini, kesan selisih cerapan jarak boleh dikurangkan
3. Kaedah ini dijalankan mengunakan dua stesen yang berlainan dengan
menbuat cerapan bering dan jarak kepada stesen yang sama. Stesen yang
kedua biasanya dijadikan untuk semakan.
60
Rajah 3.7 Pembukuan Double Shooting Line
Rajah 3.8 Lakaran Single Shooting Line
c) Amalan Single Shooting Line
1. Kaedah ini akan lebih banyak digunakan apabila kes-kes jarak di dalam
lingkungan (1.5 – 20 meter)
2. Disamping itu, kaedah ini kerap diaplikasikan kerana garis-garis sempadan
berhalangan disebabkan faktor semulajadi atau faktor buatan manusia
3. Kebiasaannya, kaedah ini diamalkan bagi mengurangkan kesan selisih
cerapan bearing disebabkan jarak. Selain itu juga, kaedah ini dilakukan
daripada satu stesen sahaja.
61
3.1.9.3 Binaan Datum dan GPS
Binaan datum di NCR Sekuau dilakukan berdasarkan beberapa faktor iaitu:
i. Lokasi perimeter kekurangan titik kawalan

ii. Membantu juruukur membuat semakan bering dan tikaian lurus untuk
semua trabas. Disamping dapat dijadikan rujukan kepada ketinggian.
Oleh demikian, cerapan GPS telah dilakukan dengan binaan monumen , G.I
paip konkrit dengan simen serta tandaan ditanam 1m berdekatan.
Datum Timuran Utaraan

STG11432 2273631.0 5256644.0
STG11433 2274007.0 5255296.0
STG11434 2275297.0 5254884.0
Jadual 3.2 Senarai Datum yang dibina
a) Amalan Binaan Datum (STG)
1. Binaan Datum berpandukan pada Survey Technical Circular No. 1/91

2. Dimanamengikuti klasifikasi dan spesifikasi kelas ukur (Rujuk (5) 3.1.8.2
Pengukuran Kadaster.
3. Bahan-bahan binaan :-
Bil Bahan-bahan Kuantiti

1 G.I.Paip besi 1
2 Simen ½ guni
3 Pasir , batu ½ beg
4 Air 3 (botol air)
5 Skru Skru
62
4. Spesifikasi G.I paip : -
0.3
Skru
1m
Rujukan Survey Branch Manual (1991)

5. Spesifikasi binaan
SARAWAK
0.3084 m ( 1ft) STG 11434
SURVEY
0.3084 m ( 1ft)
6. Prosedur bagi pembinaan datum STG adalah berdasarkan Section 4.04.05.03

Survey Branch Manual
7. Sudut diantara ketiga-tiga (3) STG yang dibina perlu berada di dalam
lingkungan 30ͦ -120ͦ bagi setiap binaan.
8. Rujuk Lampiran C Projek 1 (f)
63
Skru
Witness
Mark
SARAWAK
STG 11434
SURVEY Simen
Diagram 3.1 Konsep binaan monumen STG di atas tanah
9. Tanah dikorek sedalam 1 kaki
Rajah 3.9 Menunjukkan korekan dan tanaman paip besi yang dilakukan sebelum
binaan STG
10. Penanaman paip besi dilakukan selepas proses korekan.

11. Simen akan diadun bersama-sama pasir, air dan batu dengan menggunakan
guni -guni
64
Rajah 3.10 Proses adunan
12. Adunan dimasukkan ke dalam lubang korekan untuk binaan STG
Rajah 3.11 Adunan simen
13. Adunan akan dihaluskan dan diperkemaskan
Rajah 3.12 Pembentukkan monumen 65

Rajah 3.1.9.3 Adunan binaan
Rajah 3.13 Monumen STG 11434 yang siap dibina
14. STG ‘diikat’ untuk dihubungkan kesemua ketiga-tiga STG yang dibina
15. Cerapan bering dan jarak dengan Total Station juga dilakukan
Rajah 3.14 Pajurin didirikan dengan ladung untuk cerapan backsight
16. Disamping melakukan binaan datum, kawasan sekeliling STG juga akan
dilakukan clearing bagi cerapan GPS.
66
b) Amalan Cerapan GPS
Cerapan GPS bertujuan bagi mendapatkan vektor dimana akan di-

transformasikan kepada data-data koordinat :-
1. Hasil daripada transformasi vektor akan dapat koordinat

2. Kaedah yang digunakan adalah kaedah statik
Diagram 3.2 Menunjukkan design stesen-stesen GPS
3. 4 stesen GPS disetkan sebagai stesen primary dan dijadikan baseline

4. Cerapan selama satu (1) jam dilakukan di STG 11433, STG11432,STG11434
manakala 4 jam berterusan dilakukan di STG11036 (base station)
5. Adalah penting rekod seperti :-
i. Tinggi receiver
ii. Masa cerapan awal
iii. Masa cerapan terakhir
67
Rajah 3.15 Menunjukkan penulis sedang merekod ketinggian receiver di STG 11306
6. Manakala , bagi processing data, perisian Trimble Business Center digunakan

7. Proses kerja GPS hendaklah merujuk pada Survey Circular No.2/2011
(Guidelines and Procedures for using GPS).
68
3.1.10 Prosedur upgrading PC Survey (Kompas Prismatik) ke Kelas Pertama.
Rajah 3.16 Kompas Prismatik
Kerja pengukuran menaiktaraf ukur PC ke kelas pertama dilakukan supaya

sempadan-sempadan tanah di kawasan yang berdekatan dengan sempadan perimeter
NCR Sekuau tidak berlakunya pertindihan. Di dalam projek ini, terdapat dua (2)
deskripsi yang mana perlu dilakukan pengukuran ke Kelas Pertama.
Jarak
Deskripsi
(Meter)
1 Menaiktaraf (upgrading) PC Survey (rizab jalan
5217m
raya) kepada Kelas Pertama
2 Menaiktaraf (upgrading) PC Survey (sempadan
7347m
tanah) yang berdekatan lokasi Area D
Dimana pengukuran semula ke atas rizab jalan dan sempadan tanah yang
berdekatan dilakukan dengan mengunakan total station. Pengukuran ukur kompas
merujuk kepada utara yang benar dimana cerapan backsight tidak dilakukan.
Apabila semakan dilakukan backsight hanya dirujuk.
Bagi melakukan cerapan bering foresight dan backsight dilakukan sekali

sahaja tidak seperti melakukan cerapan 2 set menggunakan total station dengan
ketepatan bacaan sehingga 15 minit. Selain itu juga, bagi ukuran jarak diambil
mengunakan rantai biasa panjang 15 , 30 , 50, dan 100 meter tetapi unit dalam kaki.
Ukuran jarak dengan ketepatan bacaan sehingga 1cm (0.01m).
69
Terdapat beberapa langkah untuk menjalankan kerja upgrading PC survey ke
kelas pertama ialah:
Peninjauan
Pengukuran Trabas
Prosedur
Hitungan
Re-Fix
3.1.10.1 Peninjauan
Adalah menjadi asas kepada semua kerja ukur, hendaklah menbuat

peninjauan ke kawasan kerja supaya mendapatkan gambaran yang jelas. Selain itu
juga, dapat menentukan kaedah ukur yang sesuai digunakan untuk menjalankan
pengukuran di kawasan tersebut.
i. Menentukan stesen trabas

ii. Mencari peg (OBP) yang lama. Ini bagi re-fix untuk membuat hitungan
iii. Menentukan kaedah yang sesuai untuk re-fix
iv. Masa yang diperuntukan untuk menjalankan kerja ini.
3.1.10.2 Pengukuran Trabas
Kerja pengukuran trabas amat penting kerana akan mempengaruhi tanda

sempadan rizab jalan yang hendak ditanam. Sebelum menjalankan pengukuran
trabas hendaklah hendaklah mengenal pasti OBP yang hendak ditanda semua.
Penandaan tersebut akan mengunakan kayu beliandan diikat dengan kain merah.
70
i. Kaedah pengukuran trabas yang digunakan ialah mengunakan bering muktamat
yang dirujuk melalui data-data yang diperolehi daripada Jabatan Ukur Dan
Tanah Sarawak
ii. Stesen awalan adalah di titik kawalan backsight di sama di titik kawalan dimana
bering muktamat yang telah diketahui. Semakan sudut dan jarak dilakukan
iii. Stesen trabas (Nnail) akan diletakkan berdekatan dengan tanda OBP yang lama.
Ini memudahkan penandaan semula rizab jalan tersebut.
iv. Sekirannya OBP masih ada, hendaklah menbuat cerapan bering dan jarak untuk
dijadikan hitungan kepada kemua peg yang hendak ditanda.
OBP 768 OBP 78

OBP 77
Npkt 24
Npkt 23
Jalan Raya Tar
Npkt 508 Npkt 51
OBP 87 OBP 888

OBP 868
`
Diagram 3.3 Konsep Pengukuran upgrading PC Survey
Rujuk Lampiran C Projek 1 (c)
71
3.1.10.3 Hitungan
Terdapat beberapa cara untuk membuat hitungan untuk penandaan peg untuk
tanda sempadan yang hilang. Salah satunya adalah dengan mengunakan pengiraan
trabas atau missing line dengan menggunakan program calculator atau manual.
Rajah 3.1.10.3 menunjukkan kaedah untuk mendapatkan setiap koordinat stesen
trabas dan stesen yang lama. Setelah mendapatkan koordinat setiap stesen hendaklah
dibuat perbandingan diantara bering dan jarak.
Oleh demikian, kebiasaannya bering mengambil peranan di dalam membuat

penandaan semula tetapi jarak tidak mempengaruhi banyak. Dibawah contoh catatan
untuk hitungan :-
Beza Total Station

dengan PC
Cara pengiraan
trabas.untuk
mendapatkan koordinat
Rajah 3.17 Menunjukkan hitungan bagi beza Total Station dan PC
72
Untuk mendapatkan perbezaan antara dua bering tersebut hendaklah
menggunakan rujukan trabas yang sama. Didalam kerja ini rujukkan adalah
menggunakan cassini. Setelah mendapatkan perbezaan tersebut hendaklah ditambah
ke dalam bearing PC yang lama untuk mendapatkan koordinat yang baru. Supaya
diupgrade ke Kelas Pertama dengan menggunakan Total Station yang lebih tepat
dibandingkan dengan PC Survey.
Setelah siap semua pengiraan dilakukkan dipejabat seterusnya membuat

penandaan balik peg yang hilang. Terdapat beberapa kaedah yang digunakan untuk
menanda tanda sempadan yang hilang tersebut seperti Re-Fix:
3.1.10.4 Re-Fix
Kaedah re-fix ini seperti yang dinyatakan di :-
i. Amalan Single Shooting Line

ii. Amalan double shooting
Rujuk 3.1.9.2 (b); (c)
73
3.1.11 Pemprosesan Data
Pengukuran perimeter yang dijalankan di Sekuau diproses dengan

menggunakan perisian Cadastral Processing System (CPS) Version 1.0.4 dan
CADian Classic 2008.
1. Perisian CPS
2. Bagi membuka file baru atau lama -menu>Job
74
3. File > Open> ecps File (*cps) format CPS
4. Window Computation Report merupakan laman dimana laporan hitungan

dipaparkan lanjut
5. Pada Field Book Entry> file booking diinsert
75
6. Kotak dialog Field Book menyatakan pilihan pada sekiranya file tersebut
baru diciptakan
7. Dekstop hitungan terpapar, dimana hitungan pada setiap stesen mudah

dilakukan
8. Dekstop hitungan menyamai perisian CDS dan selari seperti Excel
9. Semua data-data dimasukkan pada ruang kertas yang disediakan
76
10. Hitungan dilakukan melalui pilihan yang diterbitkan pada menu Computation
11. Pada windows Computation, Summary memaparkan laporan hasil daripada

hitungan Ajustment
12. Menu Computation turut menyediakan hitungan bagi Point On Line
77
13. Disamping itu, Shooting Sub-Close juga dapat dihitung
14. Contoh hitungan bagi Missing Line
78
15. Kotak bagi hitungan berdasarkan Rules & Regulation daripada Jabatan
Tanah Dan Survei Sarawak
79
3.1.12 Hasil
Semua pembukuan dibukukan menggunakan Buku KerjaLuar yang dibekalkan

Jabatan Tanah Dan Survei :-
i. 3M/T3456
ii. 3M/T3397
iii. 3M/T3398
iv. 3M/T3399
v. 3M/T3400
vi. 3M/T3401
vii. 3M/T3402
Rajah 3.18 Buku Kerja Luar bagi Projek NCR Sekuau (Area D)
Rujuk Lampiran C Projek 1(a)
80
3.1.13 Kesimpulan
Penulis bersama berpeluang mengamalkan amalan-amalan ukur kadaster bagi

perimeter Tanah Hak Adat Bumiptera Sarawak (Native Customary Rights Land)
Sarawak yang berbeza daripada Tanah Rizab Melayu di Semenanjung Malaysia.
Perbezaan adalah ketara pada undang-undang, sistem, kaedah pembukuan dan cara
kerja dijalankan. Selain itu, melalui projek NCR ini adalah menjadi suatu
kesempatan kerana berpeluang melakukan kerja-kerja pengukuran perimeter. Kerja-
pengukuran yang dilakukan di kawasan sukar dengan jalan yang becak di waktu pagi
sehingga kenderaan pancuan 4 roda lap merupakan antara cabaran ditempuh.
Rajah 3.19 Keadaan permukaan jalan tanah
Penulis bersama turut terlibat sama di dalam pemprosesan data bagi projek ini.
Perisian Cadastral Processing System Version 1.0.4 dan CADian Classic 2008
merupakan perisian utama yang digunakan .
81
3.2 Projek 2 : Ukur Perimeter (Subdivision)
Projek : Re-fix dan Subdivision Lot 448

Lokasi : Lot 448, Blok 15, Salak, Bahagian Kuching
Klien : Lembaga Pembangunan dan Lindungan Tanah (LCDA)
No. Fail : PELITA/U/KC-19 Vol. 2
No. Pelan : -
Keluasan : 4518.509 perimeter
Tempoh : 1 bulan
Status : Belum Selesai
Rajah 3.20 Lokasi Lot 448 di imej Google Maps
82
3.2.1 Tujuan
1. Mengenalpasti sempadan dan re-fix Lot 448

2. Melakukan subdivision serta mengambil butiran bagi lot
Rajah 3.21 Working Plan bagi kerja subdivision lot
83
Pelawaan Projek dari Lembaga

Tender Pembangunan dan Lindungan Tanah
(LCDA) pada 10/03/2015 (Tempoh 1
minggu)

Setuju Terima Terima pada 12/03/2015
LCDA menerima
4 Surat/Dokumen
daripada firma
JTB akan hantar : -
JTB hantar PU ke
- Permohonan Ukur
Bayaran kepada JTS
- Surat Tawaran
LJT Sarawak
Cawangan Hitungan : -
JTS
- Siasatan/Kajian
LJT keluarkan Sijil (Cwg. Hitungan)
- Menyediakan salinan
Bayaran pelanggan maklumat pra-hitungan
JTB hantar JTB menyediakan : -

LJT keluarkan 10%
- Kos Siling Perkhidmatan
deposit kepada JTB dokumen kewangan
(berpandukan Land
bagi menjalankan kerja
Surveyors (Conduct of
pengukuran awal.
Land Surveys) Rules 2003:
LCDA minta JTB hantar salinan First Schedule: Scale of
pra-hitungan Fees For Cadastral Land
Surveys
JTB akan hantar : -
- Salinan Permohonan Ukur
- Salinan Pelan Lokasi
- Rekod sheet Kadaster
- Maklumat lot
- Senarai Old Boundary
Mark
JTB :-
Proses Kerja-kerja
- Membuat kerja-kerja
Pengukuran pengukuran
- Laporan Ukur berserta
Buku Kerja Luar dan
JTB hantar Pelan/Hitungan
Masih dalam proses Laporan ke JTS
sehingga Laporan Akhir
ini ditulis
LJT :-
LJT
- Keluarkan baki deposit
upah ukur apabila Pelan
telah diluluskan Pengarah
84
Licensed Surveyor
Field Supervisor
Chen Boon Leong
Surveyor
Team A Team B
Lintan Asaat Nasir Asis
Joanes J.(LI) Clement Joi (LI)
Mohd Shahrul (LI)
Labourer
Labourer Tracy Ak Klip
Mario Kempas Larry Ak Kiat
3.2.4 Program Kerja
Minggu
Aktiviti 7 8
Tarikh/April
6 7 8 9 10 13 14 15 16 17
Peninjauan *
Pencarian * * * *
Origin
Pengukuran * * * * * * *
(Trabas)
Subdivision
(Ditanguhkan)
85
Dalam kerja re-fix dan subdivision ini, terdapat beberapa jenis peralatan
teknikal untuk melaksanakan projek ini. Antaranya ialah:

Nikon (DTM 522) 1
Total Station
1 Topcon (GPT 3100 N) 1
Datum Timuran Utaraan

STG4266 2073819.924 5180291.954
SS3855 2073995.369 5179862.580
SS3824 2074888.324 5177636.029
NPKT25 2074830.931 5177586.705
Semua Datum dijumpai dalam keadaan yang baik. Tikaian sudut dan linear yang di
hitung dalam piawai yang ditetapkan.
Rujuk Lampiran C Projek 2 (a)
86
3.2.7 Prosedur Kerja
Dalam proses kerja re-fix, terbahagi kepada tiga (3) proses iaitu :
Pencarian Origin
Pengukuran Kadaster i. Re-fix :-
Prosedur
Kaedah Trabas
Subdivision
Kaedah Double Shooting
Kaedah Single Shooting
Topografi
3.2.7.1 Peninjauan Dan Pencarian Origin
Peninjauan ini dilakukan bertujuan untuk mendapatkan gambaran yang

menyeluruh mengenai kawasan dan lokasi yang hendak diukur. Ini memudahkan
juruukur menimbangkan kaedah pengukuran digunakan. Pertimbangan dalam kerja
peninjauan adalah berdasarkan kepada beberapa faktor iaitu:
i. Kejituan kerja yang diperlukan

ii. Kemudahan-kemudahan sedia ada
iii. Masa yang diperuntukkan atau diperlukan
iv. Pemilihan stesen-stesen ukur
Manakala pencarian origin ini termasuk pengenalpastian NPKT atau Titik

Kawalan Utama seperti Geodimeter Traverse Standard (STG), Standard Traverse
Divisional (SS).
87
Hasil daripada ukur tinjau, didapati bahawa kebanyakkan OPKT tidak dapat
dijumpai disebabkan tertimbus oleh penambakan jalan raya.
Rajah 3.22 Pencarian Datum
88
Pada 6 April, peg OBP 704 berjaya ditemui dan hitungan dilakukan bagi
mengenalpasti peg yang dijumpai adalah peg OBP704
89
a) Kaedah Hitungan Missing Line
Merujuk kepada maklumat yang diperolehi daripada Jabatan Tanah Dan Survei,
dengan menggunakan koordinat > bearing dan jarak dapat dihitung.
Datum Utaraan Timuran

OBP605 2074081.260 5178414.300
OBP704 2073988.324 5178594.907
NBP24 2073929.626 5178708.972
Penyelesaian;
Calculator Casio fx 7400 G PLUS
i. Daripada PRGM (Program)
ii. MSL (Missing Line) XY (Easting/Northing)
iii. NEW sebagai hitungan baru
90
iv. Comp , koordinat bagi OBP 704 dimasukkan
vi. Jarak OBP605 dari OBP704 v. Bearing dari OBP704 > OBP605
24
E 2073988.324
N 5178594.907
704
605
Rajah 3.23 Menunjukkan kedudukan OBP704 diantara NBP24 dan

OBP605 dimana dihitung kedudukan NBP24 serta OBP605
91
Oleh yang demikian, titik kawalan seperti STG dan SS hendaklah dirujuk dan
pencarian dilakukan sebagai rujukan. Ini disebabkan ketiga-tiga tersebut adalah titik
kawalan rujukan datum bagi amalan ukur kadaster. Antara titik kawalan yang
dijumpai :-
Tarikh Titik Kawalan Timuran Utaraan

STG4266 2073819.924 5180291.954
08.04.15 SS3855 2073995.369 5179862.580
SS3849 2074706.578 5178096.227
13.04.15 SS3850 2074559.811 5178467.148
SS3824 2074888.324 5177636.029
Jadual 3.2 Menunjukkan titik kawalan yang dikenalpasti
Rajah 3.24 Menunjukkan STG 3853 yang dijumpai tertanam dalam tanah
92
Rajah 3.25 Menunjukkan kawasan paya apung yang dirintis
Rajah 3.26 Menunjukkan keadaan lokasi
93
3.2.7.2 Pengukuran Kadaster
a) Amalan Trabas (Assume)
1. Kaedah pengukuran bagi trabas yang digunakan ialah dengan assume tanpa
menggunakan bering muktamat yang dirujuk melalui data-data yang
diperolehi daripada jabatan tanah dan survei bagi awal pengukuran.
2. Selepas itu, stesen awal dan akhir trabas akan ‘diikat’ dengan titik kawalan
yang dicerap. Ini menjadikan trabas adalah Terabas Tertutup yang mana
dimula dan diakhiri di stesen diketahui nilainya (bearing, jarak dan
koordinat).
3. Stesen awal iaitu Nail 1 diikat dengan STG 4266 dengan sekurang-kurangnya
2 stesen baru (NPKT 26, NPKT 27) telah ditubuhkan, manakala daripada
STG pula ke SS3855.
4. Bagi stesen akhir NPKT25 pula ‘diikat’ dengan SS3824.ke SS3849.
5. Setiap kurang daripada 25 stesen hendaklah di close trabas. Disebabkan oleh
syarat yang telah ditetapkan. Selain itu, dapat mengelakkan selisih yang
besar kepada trabas tersebut.
6. Hasil tikaian trabas:
Bering misclose -0 01’ 43”

Easting 0.224m
Northing 0.086m
Jumlah Jarak : 4054.995 m
Tikaian Lurus : 1: 16875m2
7. Rujuk Lampiran C Projek 2 (a);(b)
94
Nnail 2
Nnail 3
Garisan trabas
Cerapan bering dan

jarak yang diambil
OBP 704
b) Amalan Double Shooting Line
1. Diamalkan bagi kes jarak panjang ( melebihi 20 meter dan ke atas) dengan
garis sempadan tidak berhalangan.
2. Dengan kaedah ini, kesan selisih cerapan jarak boleh dikurangkan.
3. Kaedah ini dijalankan mengunakan dua stesen yang berlainan dengan
menbuat cerapan bering dan jarak kepada stesen yang sama. Stesen yang
kedua biasanya dijadikan untuk semakkan.
Nnail 2
Nnail 3
Garisan Trabas
Cerapan bering dan

jarak. Jarak < 20 m.
OBP
704
c) Amalan Single Shooting Line
95
1. Kaedah ini akan lebih banyak digunakan apabila kes-kes jarak di dalam
lingkungan (1.5 – 20 meter).
2. Disamping itu, kaedah ini kerap diaplikasikan kerana garis-garis sempadan
berhalangan disebabkan faktor semulajadi atau faktor buatan manusia.
3. Kebiasaannya, kaedah ini diamalkan bagi mengurangkan kesan selisih
cerapan bearing disebabkan jarak. Selain itu juga, kaedah ini dilakukan
daripada satu stesen sahaja.
3.2.7.3 Pecah Bahagi
1. Definisi Pecah Bahagi mengikut Bahagian X Kanun Tanah Sarawak (Cap.

81)
a. Permohonan kepada Penguasa Tanah dan Survei bagi pembahagian tanah

kepada dua atau lebih.
b. Penyantuman tanah ke dalam satu surat hakmilik tanah yang asalnya
terdiri dari dua atau lebih surat hakmilik tanah.
c. Penandaan di atas pelan atau penandaan di atas tapak mana-mana
bahagian tanah bagi tujuan untuk dijual.
2. Kebiasaannya, sebelum pecah bahagi dilakukan akan dilakukan proses pra-

hitungan bagi lot yang hendak diberikan pecah bahagi.
3. Setelah selesainya kerja pra-hitungan dipejabat seterusnya menjalankan
pengukuran di lapangan dengan mengunakan bering dan jarak yang telah
dihitung. Sila merujuk gambarajah dibawah bagi perancangan pecah
bahagian di lot 448.
4. Kebiasaanya, pra hitungan dihitung mengunakan perisian AutoCAD. Dengan
mengeluarkan bering dan jarak didalam Dwg.
96
3.2.7.4 Topografi
Setelah kerja-kerja pengukuran trabas dan pecah bahagi selesai dilakukan

seterusnya topografi akan dijalankan. Butiran- butiran yang penting adalah seperti : -
Butiran Kod Morse

Jalan
Jalan Tar JO
Jalan Tanah JE
Jambatan Konkrit JQ
Struktur Tanah
Parit Tanah RE
Parit Konkrit RC
Tebing Sungai NL
Ground Level GL
Utiliti
Tiang Elktrik PUE
Tiang Lampu PX
Papan Tanda PRJ
Bangunan
Bangunan BO
Bangunan Konkrit BS
Bangunan Sementara BW
Gerai BCD
Jadual 3.3 Butiran dan kod morse bagi kerja ukur topografi
97
Bagi projek ini, pemprosesan data hanya pada trabas sahaja, dimana
semakkan tikaian lurus dihitung.
Rujuk Lampiran C Projek 2 (b); Kesimpulan
3.2.9 Hasil Projek
Rujuk Lampiran C Projek 2
3.2.10 Kesimpulan
Projek yang kedua (2) ini penulis bersama banyak mempelajari kaedah dan
teknik pengukuran di kawasan kerja yang keadaannya sukar seperti di paya apung.
Keadaan persekitaran yang penuh dengan takungan air, paya dan nyamuk merupakan
antara pengalaman yang dibukukan sebagai kerjaya juruukur. Walaubagaimanapun,
pengukuran yang dapat disiapkan hanya pada trabas kawalan. Manakala,
pengukuran bagi pecah bahagi tanah tersebut telah ditanguhkan memandangkan
terdapat projek yang bertindih dan lebih didahulukan. Sehubungan dengan itu, lokasi
yang sukar terutama seperti paya apung amat memerlukan tenaga kerja yang
mencukupi untuk membantu di dalam proses pengukuran.
98
3.3 Projek 3 : Topografi dan Butiran
Projek : Proposed Komplek Sukan Komuniti (KSK) Sadong

Lokasi : Lot 614, Blok 20, Sadong, Bahagian Samarahan
Klien : Ibu Pejabat Jabatan Kerja Raya
Perunding : Sr Lucas Lai Siet Chong
No. Fail : LS/2015/15
No. Pelan : LS/2015/15
Keluasan : 2.8 hektar
Tempoh : 1 Minggu
Status : Selesai
Rajah 3.27 Lokasi Lot 614 di imej Google Maps

Maps 99
3.3.1 Tujuan
1. Perancangan pembinaan Kompleks Sukan Komuniti Sadong.

2. Mengambil butiran bagi mendapatkan ketinggian tanah untuk kegunaan
Jabatan Kerja Raya.
Rajah 3.28 Menunjukkan LOT 614 di atas Cadastral Map Sheet
100
Pelawaan Projek dari Ibu Pejabat Jabatan

Tender Kerja Raya (JKR) pada 13/04/2015
(Tempoh 1 minggu)

JKR menerima
2 Surat/Dokumen
daripada firma
JTB akan hantar : -
JTB hantar PU ke
- Permohonan Ukur
Bayaran kepada JTS
- Salinan Surat Tawaran
LJT Sarawak
JTS
- Siasatan/Kajian
LJT keluarkan 10% JTB hantar JTB menyediakan : -

deposit kepada JTB dokumen kewangan - Kos Perkhidmatan
pengukuran awal.
JKR minta JTB hantar salinan
pra-hitungan
JTB akan hantar : -

- Rekod sheet Kadaster
- Maklumat lot
Mark
JTB :-
Proses Kerja-kerja
Pengukuran pengambilan butiran
- Buku Kerja Luar dan
Pelan/Hitungan serta
JTB hantar Laporan dihantar pada
Laporan ke JKR 11 Mei 2015
LJT :-
LJT - Keluarkan baki deposit
101
Licensed Surveyor
Field Supervisor
Chen Boon Leong
Surveyor
Lintan Asaat
Labourer Pelajar LI
Mario Kempas Mohd Shahrul H.
Alexander Joanes J.
Markus Clement Joi
3.3.4 Program Kerja
Minggu
Aktiviti 8 9
Tarikh/April
16 17 20 21 22 27 28 29
Peninjauan *
Pencarian *
Origin
Pengukuran * *
(Trabas)
Ukur Aras *
Pengambilan * * * * * *
Butiran
102
Kebiasaannya, peralatan teknikal yang digunakan untuk menjalankan

pengukuran butiran adalah seperti berikut :

1 Total Station Nikon (DTM 522) 1
4 Mini-prisma 2
Jadual 3.4 Instrumen untuk pengukuran trabas

1 Automatic Level Topcon 1
2 Staf 2
Jadual 3.5 Instrumen untuk ukur aras
Datum Timuran Utaraan Aras Laras

SS1326 2115934.676 5167903.081 1.894
Nail2 2115095.700 5167900.174 -
Nail3 2115284.112 5167885.605 3.081
103
Dalam proses kerja pengambilan butiran, terbahagi kepada tiga (3) proses
iaitu :
Pencarian Origin
Pengukuran Trabas
Prosedur
Ukur Aras
Topografi
Kerja- kerja pengambilan butiran amat penting untuk menbuat peninjauan di

sesuatu kawasan kerja supaya kerja tersebut dapat berjalan dengan lancar atau lebih
efektif semasa menjalankan pengukuran. Kerja- kerja peninjauan amat penting
supaya dapat merancang penandaan piket, stesen trabas dan sebagainya. Selain itu
dapat juga diperhatikan perkara- perkara seperti:
i. Pemilihan datum
ii. Penandaan piket
iii. Keluasan yang hendak diukur
iv. Mengenalpasti keperluan kerja
104
1. Dirisiap Total Station Nikon DTM 522 di atas Nail3 sebagai Datum.
2. Cerapan backsight di Nail2 pula kaedah pajurin digunakan..
3. Suatu kaedah dimana set bering bagi backsight dengan penyilang kiri dengan
bearing muktamad.
4. Bacaan penyilang kiri dan penyilang kanan dicatatkan di dalam buku kerja
luar. Mengukur jarak bacaan horizontal hendaklah dicatat 3 kali untuk
mendapat kan purata. Jarak juga akan diambil dalam unit kaki sebagai
semakkan jarak.
5. Pembukuan trabas satu set setengah untuk bearing. Dengan semakan
dilakukan melalui sudut.
6. Rujuk Lampiran C Projek 3 (a)
Nail 2
NPKT100
Nail 3
Diagram 3.4 Konsep pengukuran trabas
105
3.3.7.3 Ukur Aras
1. Dirisiap alat aras dengan pelarasan sementara dilakukan.

2. Cerapan ke setaf belakang STG 1326 dengan membuat catatan tersebut di
borang (bacaan pandangan belakang).
3. Cerapan ke setaf hadapan dibaca. Bacaan pandangan hadapan menjadi
pandangan belakang sekiranya alat aras diubah kedudukan.
4. Alat aras dipindahkan ke hadapan, staf pandangan belakang akan bergerak ke
hadapan akan dijadikan sebagai pandangan hadapan. Maka ia mempunyai
dua bacaan iaitu bacaan pandangan belakang dan pandangan hadapan.
5. TBM 1 dan TBM 2 ditubuhkan sebagai memudahkan rujukan ketinggian
daripada SS1326.
6. Selisih Aras Laras loop pertama daripada SS 1326 ke TBM1 = -0.0080mm
dengan Aras Laras SS = 1.894m meletakkan Aras Laras di TBM1 = 2.926m
7. Manakala loop kedua daripada TBM1 ke TBM2 dengan Selisih Aras Laras =
-0.0070mm meletakkan Aras Laras TBM2 = 3.415m.
8. Rujuk Lampiran C Projek 3 (b)
CP 1 CP 2
SS1326
TBM1
RL :1.894m
CP 4 CP 3 RL :2.926m
Diagram 3.5 Konsep ukur aras (Kaedah Patah-Balik)
106
3.3.7.4 Pengambilan Butiran
Setelah kerja-kerja pengukuran trabas dan ukur aras selesai dilakukan

seterusnya pengambilan butiran dijalankan dengan beberapa peringkat atau proses
dilakukan. Butiran- butiran yang penting adalah seperti Ground level, Earth Drain,
Concrete Drain dan sebagainya.
1. Pengambilan butiran dilakukan bagi mengukur butiran-butiran di permukaan

kawasan samaada secara semulajadi atau ciptajadi.
2. Dirisiap Total Station di Stesen atau Check Point (CP) yang telah diketahui
koordinat dan ketinggian, rujukan sudut pada pandangan belakang dirisiap
dengan pajurin.
3. Ketinggian total station diukur supaya dapat proses pemindahan ketinggian
permukaan tanah.
4. Ketinggian pole juga diambil dengan mengunakan pita ukur.
5. Rujukan sudut pada backsight sebagai rujukan untuk plot permukaan tempat
tersebut .
Rajah 3.29 Penulis bersama melakukan pengambilan butiran

107
a) Carta Alir ( Data Collect ) Nikon DTM 522
Menu Create Job
Station Setup
clicked > >Known
Collect Data
Clicked > > observe
Backsight Setup Input Station

(Coord @ Angle) (Stn, Inst. Ht, Coordinate)
,
108
Setelah pengambilan butiran dilakukan dengan semua, data tersebut diproses

dengan mengunakan prisian Civil Design Survey (CDS) 2.2 dan AutoCAD 2014.
3.3.8.1 Proses CDS
a) Download raw data
i. Perisian CDS dibuka, seterusnya File > New
ii. Nama Database (* .cdsdat) dimasukkan sepertimana fail kerja.

Kebiasaannya, mengunakan nama tempat > sadong jaya
109
iii. Menu Entry diklik > Data Collectors > Collect Raw Data from Data
Collector
iv. Bagi download data daripada instrumen > Communications In
v. Input Communication instrumen perlu sama dengan Ports pada komputer (cth
Connector COM7 ) > OK
110
vi. Pada paparan sub windows Untitled - comms32 >Data to Computer diklik
vii. Daripada windows Import Raw Data, jenis Total Station (Nikon) dengan
format DR-1. Raw Data File dibaca dalam bentuk Stadia
111
b) Editing Stadia
i. Daripada raw data > yang disimpan dalam bentuk file Stadia. File Stadia,
perkara yang perlu disemak seperti bearing, code yang digunakan, tinggi alat,
tinggi pole. Disini juga menbuat suntingan memasukkan koordinat stesen.
Ground Level
Earth Drain
Invert Level
ii. Selepas semua semakan dilakukan, button Option > Calculate Coordinate
dklik bagi mengira keseluruhan koordinat butiran. Show Coordinate
dilakukan sebagai rujukan pada Store Data in Database
112
iii. Data yang distore dalam database
iv. Database yang tersimpan di- export pergi ke dwg iaitu format drawing untuk
proses penyuntingan dan editing lukisan. Suatu menu File > Plot Parameter
113
v. Plot Parameter akan mewujudkan suatu tertingkap seperti dibawah keluar.
Dwg yang export sebagai 3D to dwg
vi. Seterusnya hendaklah tanda √ pada Height, Point # dan Codes
114
vii. Plot Selection > reset all Points > klik OK
viii. Setelah selesai setting untuk Plot Parameter . Export DWG
115
3.3.9 Hasil Projek
3.3.10 Kesimpulan
Daripada projek ini penulis bersama telah mempelajari sebanyak mungkin

mengenai pengambilan butiran dimana tiga (3) prosedur kerja kebiasaannya. Ini
termasuklah pengukuran trabas, ukur aras dan juga topografi. Selain itu, merupakan
suatu kesempatan kerana berpeluang melakukan kerja pengukuran dari awal ke akhir.
Disamping itu, penulis bersama turut bersama-sama dengan pelajar Kolej Lanjutan
Teknologi Sarawak (iCATS) iaitu Clement Joi melakukan perancangan sepanjang di
dalam program kerja. Disamping itu, pemprosesan data juga dilakukan sehingga ke
pelan topografi dikeluarkan. Antara perisian seperti Civil Design Survey 2.2 dan
AutoCAD 2014 merupakan perisian utama yang digunakan di dalam projek Lot 614
Sadong Jaya ini.
116
3.4 Projek 4 : Topografi Dan Kiraan Isipadu
Projek : Topografi Kuching Occupation Ticket No. 4278

Lokasi : KOT 4278, CMS Clinker, Landeh, Bahagian Kuching
Klien : CMS Clinker Sdn. Bhd.
No. Fail : LS/2015/07
No. Pelan : LS/2015/07
Keluasan : 1.3 hektar
Tempoh : 1 Minggu
Status : Selesai
Rajah 3.30 Lokasi KOT 4278 di imej Google Maps
117
3.4.1 Tujuan
1. Topografi bagi mendapatkan ketinggian tanah KOT 4278.

2. Kiraan isipadu bagi proses kerja-kerja korekan.
Rajah 3.31 Menunjukkan KOT 4278 di atas Cadastral Map Sheet
118
Tawaran Projek dari CMS Clinker Sdn Bhd

Tender pada 27/02/2015 (Tempoh 1 minggu)

CMS menerima
2 Surat/Dokumen
daripada firma
JTB hantar PU ke JTB akan hantar : -

CMS sediakan
- Permohonan Ukur
Surat Lantikan JTS
- Salinan Surat Tawaran
- Surat Lantikan
JTS
- Siasatan/Kajian
(Cwg. Hitungan)
maklumat pra-hitungan
Proses Kerja-kerja JTB :-

Pengukuran - Membuat kerja-kerja
topografi

Laporan ke CMS - Kos Perkhidmatan
- Pelan
- Hitungan
Dan laporan pada 08/05/2015
119
Licensed Surveyor
Field Supervisor
Chen Boon Leong
Lead Surveyor
Low Boh Boh
Team A Team B
Lintan Asaat Nasir Asis
Mohd Shahrul (LI) Joanes J. (LI)
Labourer Labourer
Stanley Latip Ak Klip
Markus Alexander
3.4.4 Program Kerja
Minggu
Aktiviti 9 10
Tarikh/April
21 22 23 24 27
Peninjauan *
Binaan Datum *
Pencarian Boundary/Origin * *
Pengukuran (Trabas) *
Ukur Aras *
Pengambilan Butiran * *
120
Antara peralatan teknikal yang digunakan untuk menjalankan projek ini

seperti berikut :

Nikon (DTM 522) 1
Total Station
1 Topcon (GPT 3100 N) 1
4 Mini-prisma 3
Jadual 3.6 Instrumen untuk pengukuran trabas

2 Staf 2
Jadual 3.7 Instrumen untuk ukur aras

GPS1 2073402.007 5151185.599 30.506
TBM1 2073333.312 5151161.138 30.196
TBM2 2073442.483 5151229.918 30.608
Datum adalah dibina dengan simen serta dibuat cerapan GPS Statik
121
Dalam proses kerja topografi di KOT 4278, terbahagi kepada tiga (5) proses
iaitu :
Binaan Datum
Pencarian Boundary
Prosedur Trabas
Ukur Aras
Topografi
3.4.7.1 Binaan Datum
Binaan datum di KOT 4278 dilakukan berdasarkan beberapa faktor iaitu:
i. Titik kawalan pada lot yang berdekatan masih di dalam pengukuran

alat kompas (kelas ketiga)
ii. Dengan kelas ketiga had tikaian lurus 1:250 ke atas
iii. Dimana pengukuran kompas tanpa aras laras
Oleh demikian, cerapan GPS telah dilakukan dengan binaan monumen

berdekatan pada KOT 4278. Maka, binaan monumen ini sebagai rujukan kepada
azimuth dan datum.
122
Rajah 3.32 Binaan monumen TBM2
3.4.7.3 Trabas
1. Datum bagi pengukuran trabas daripada (3.4.6 Survey Origin)

2. Dengan Total Station Topcon (GPT 3102 N) dirisiap di GPS1
3. Cerapan backsight di TBM2 pula prism didirikan bagi semakan jarak
sebelum pajurin digunakan.
4. Suatu kaedah dimana set bering dengan penggunaan bacaan kompas bagi
backsight
5. Bacaan penyilang kiri dan penyilang kanan dicatatkan di dalam buku kerja
luar.
6. Hasil tikaian trabas:
Perimeter : 636.592
Tikaian Lurus : 1: 26878m2
Rujuk Lampiran C Projek 4 (a)
123
3.4.7.4 Ukur Aras
1. Datum daripada GPS1

2. Cerapan ke setaf belakang GPS1 RL 30.506 manakala cerapan ke setaf
hadapan dibaca. TBM1
3. Kaedah patah balik dilakukan dengan teknik one way level
4. Selisih Aras Laras daripada GPS1 ke TBM1 = -0.018mm
Rujuk Lampiran C Projek 4 (b)
3.4.7.5 Topografi
Rajah 3.33 Penulis melakukan cerapan topografi
Prosedur kerja di KOT 4278 dimana topografi dilakukan sebelum trabas dan ukur
aras dimana kedudukan stesen cerapan butiran dicatit dalam buku kerja luar.
Pengukuran trabas dilakukan pada 24 April selepas topografi. Butiran- butiran yang
seperti boundary mark, ground level, earth drain, dan earth road.
1. Pengambilan butiran dilakukan bagi mengukur ketinggian butiran-butiran di

permukaan kawasan.
2. Dengan berpandukan kepada ketinggian, kiraan isipadu tanah dapat
dilakukan.
124
Data topografi diproses dengan mengunakan prisian:-
i. Civil Design Survey (CDS) 2.2

ii. MysCad Survey Comp 2013
iii. CADian Classic 2008
3.4.8.1 Proses CDS
Dengan menggunakan bantuan CDS, generate bagi contour lebih mudah

dilakukan serta cepat.
i. Kiraan pada keseluruhan luas
ii. Sub windows Surface Area > Window
125
iii. Contour> Calculate Contours generate dalam view 2D
iv.
3.4.8.2 MysCad Survey Comp 2008
Perisian MysCad digunakan untuk generate plan seksyen bagi membina

model 2D untuk KOT 4278.
a) Generate pelan seksyen
126
i. MysCad
ii. Menu Earth Work diklik bagi Terrain Manager
iii. Ia berfungsi bagi activekan layer
127
iv. Layer diactive-kan
v. Line dibentuk diatas lukisan , selepas di-generate
128
vi. Pada menu Topography> Long Section Plan
vii. Line pada lukisan diklik, dan satu sub windows keluar bagi setting base
elevation level.
Nilai 30 digunakan sebagai

base elevation model
berdasarkan kepada ketinggian
tanah yang rendah di atas jalan
KOT 4278
129
viii. Hasil daripada generate
b) Volume Calculation
i. Kiraan isipadu dengan meletakkan Base Elevation
ii. Nilai isipadu
130
3.4.8.3 CADian Classic 2008
Proses editing, menggunakan CADian Classic 2008 iaitu perisian IntelliCAD

Technology Consortium dari Korea.
3.4.9 Hasil Projek
131
3.4.10 Kesimpulan
Di sini, projek ini dapat memberi peluang di dalam menimba pengalaman dan
mempelajari pengiraan dan hitungan di dalam kiraan isipadu bagi korekan. Ini
termasuk prosedur kerja seperti pengukuran trabas, ukur aras dan juga topografi.
Hasil daripada data-data topografi dan ukur aras, kiraan isipadu dibentuk
menggunakan perisian MysCAD Survey Comp 2008. Maka, ia merupakan suatu
pengalaman baru kerana berpeluang melakukan kerja dari awal ke akhir bagi projek
ini. Penulis bersama turut melakukan pemprosesan data sehingga ke pelan
dikeluarkan. Perisian Civil Design Survey 2.2 dan CADian Classic 2008 merupakan
perisian yang digunakan di pemprosesan data.
Didalam projek ini penulis bersama dapat mempratikkan serta

mengaplikasikan teori pengiraan isipadu ukur kejuruteraan di Universiti ke alam
kerja di lapangan. Sehubungan dengan itu, pengendalian teknikal juga memainkan
peranan penting tanpa sebarang kesilapan dilakukan. Sebarang kesilapan sikit pada
ketinggian yang dilakukan akan mengakibatkan pada korekan dan juga kos yang
diambil kira. Oleh itu, suatu prosedur kerja dibentuk dengan berhati-hati dan
berkesesuaian dengan kawasan serta lokasi kerja.
132
3.5 Projek 5 : As-built Survey
Projek : As-Built Survey

Lokasi : Jalan Ng. Ngungun/Jagau/Ulu Ngemah/Jagoi – Jalan A1
Klien : Perbena Emas Sdn. Bhd.
Perunding : Sr Lucas Lai Siet Chong
No. Fail : PE/PWDB086/LS/2015
Jarak : 14km
Tempoh : 3 Minggu
Status : Selesai
Rajah 3.34 Lokasi projek di imej Google Maps 133

3.5.1 Tujuan
1. As-built survey bertujuan untuk mengenalpasti keadaan serta permukaan

jalan raya.
2. Membuat ukur aras bagi mendapatkan aras ketinggian jalan raya
3. Mengenal pasti kedudukan culvert, saiz culvert, jenis culvert dan susur jalur
ke jalan lain
4. Menghasilkan plan lokasi, long section dan cross section
Rajah 3.35 Lokasi kerja di atas Site and Locality Plan
134
Tender Pelawaan Projek dari Perbena Emas Sdn

Bhd pada 27/03/2015 (Tempoh 1 minggu)

4 Perbena menerima
Surat/Dokumen
daripada firma JTB akan hantar : -
JTB hantar PU ke
- Permohonan Ukur
JTS
Bayaran kepada - Surat Tawaran
LJT Sarawak
JTS
- Siasatan/Kajian

LJT keluarkan 10%
- Kos Siling Perkhidmatan
deposit kepada JTB dokumen kewangan
pengukuran awal.
Perbena minta JTB hantar salinan
pra-hitungan
JTB akan hantar : -

Mark
JTB :-
Proses Kerja-kerja
Pengukuran pengukuran
- Hantar Laporan Ukur
berserta Buku Kerja
JTB hantar Luar dan
laporan ke Perbena Pelan/Hitungan
LJT :-
LJT
- Keluarkan baki deposit
135
Licensed Surveyor
Field Supervisor
Chen Boon Leong
Surveyor
Team A Team B Team C

Liew Ngiong Shin Chen Khian Fong Lintan Asaat
Shukri Bakri
Pelajar Li Pelajar Li
Labourer Clement Joi Mohd Shahrul H.
Tracy Ak Klip Joanes J.
Chen Ah Ain
Labourer Labourer
Mario Kempas Stanley Kong
136
3.5.4 Program Kerja
Minggu
10 11
Aktiviti
Tarikh/ Mei
30 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12-15
Persediaan *
Peninjauan *
Pencarian Origin *
Pengukuran (Trabas) * * * * * * *
Ukur Aras * * *
As-Built * * * * * *
137
Dalam kerja as-built ini , terdapat beberapa jenis peralatan teknikal untuk
melaksanakan projek ini. Antaranya ialah:

Nikon (DTM 522) 1
Total Station Gowin (TKS 202 ) 1
1
Topcon (GPT 3100N)
4 Mini prisma 4
5 Pole 4
Jadual 3.8 Instrumen bagi pengukuran

2 Staf 2
Jadual 3.9 Instrumen bagi ukur aras

TBM 23 2286399.849 5224071.187 8.02
TBM 23/1 2286405.086 5224048.721 8.18
TBM 23/2 2286377.901 5224063.786 8.14
TBM 19/1 2288874.165 5223883.620 23.71
138
Dalam proses kerja as-built, terbahagi kepada tiga (4) proses iaitu :
Pencarian Origin
Pengukuran Trabas
Prosedur
Ukur Aras
As-built
Peninjauan ini dilakukan bertujuan untuk mendapatkan gambaran yang

menyeluruh mengenai kawasan dan lokasi yang hendak diukur. Ini memudahkan
juruukur untuk membuat perancangan kaedah pengukuran digunakan. Pertimbangan
dalam kerja peninjauan adalah berdasarkan kepada beberapa faktor iaitu:
i. Merancang penandan Nnail trabas.

ii. Penandaan untuk Long Section
iii. Merancang cara ukur aras ketinggian mana hendak digunakan
Manakala pencarian origin ini termasuk pengenalpastian NPKT atau batu

Titik Kawalan Utama seperti Geodimeter Traverse Standard (STG), Standard
Traverses Divisional (SS). Pada pencarian origin bagi SS 7382 telah gagal dijumpai.
Maka, permulaan trabas origin yang digunakan adalah TBM 23 dan TBM 23/1 dan
TBM 23/2.
139
1. Kaedah pengukuran trabas yang digunakan ialah mengunakan bering

muktamad yang dirujuk melalui data-data yang diperolehi daripada Jabatan
Tanah dan Survei Sarawak.
2. Datum adalah di TBM 23/1 dengan backsight TBM 23/2 dimana bering
muktamad yang digunakan. TBM 23/1 ke TBM 23 hendaklah membuat
semakan sudut dan jarak.
3. Setelah semakan sudut dan jarak dilakukan, seterusnya membuat
pemasangkan Nnail dilakukan di tepi jalan untuk dijadikan sebagai stesen
trabas.
4. Stesen trabas diletakkan berdekatan dengan chainage (CH) dimana kerja-
kerja pengambilan butiran yang dilakukan.
Rajah 3.36 Pembukuan Buku Kerja Luar
140
3.5.7.3Ukur Aras
Amalan ukur aras bagi projek ini mengunakan dua kaedah iaitu :
i. Kaedah patah-balik
ii. Kaedah bersiri
Ketinggian setiap CH diatas jalan raya yang dibentuk di permukaan bumi

diambil kira bagi kegunaan kejuruteraan. Amalan kerja bagi ukur aras: -
1. Cerapan setaf belakang di TBM 23 yang dengan aras laras 8.18 m.

2. Cerapan ke setaf hadapan bagi setiap CH dengan catatan pandangan antara
dilakukan.
3. Langkah kerja memindahkan alat aras ke hadapan dengan pandangan hadapan
dijadikan sebagai pandangan belakang.
4. Sebagai semakan, teknik loop digunakan bagi jarak yang jauh seperti projek
ini yang memakan sehingga 14km.
141
CH 0+250 CH 0+500
TBM 23 CH 0+750
RL :1.894m CH0+250 CH 0+500 RL :2.926m
Diagram 3.6. Konsep Kaedah patah-balik
` TBM 23
TBM 22
CH 0+025 CH 0+050 CH 0+075
Diagram 3.7 Konsep Kaedah bersiri
142
3.5.7.4 As-built survey.
Mengikut kepada deskripsi projek, dimana bagi mengenal pasti kedudukan

culvert, saiz culvert, jenis culvert dan susur jalur ke jalan lain disamping
menghasilkan plan lokasi, long section dan cross section. Kerja –kerja as-built sama
seperti pengambilan butiran. Didalam projek ini juga banyak terdedah dengan
pengukuran kejuruteraan. Antara prosedur kerja bagi as-built :-
1. Pengambilan butiran dilakukan bagi mengukur butiran-butiran di permukaan

kawasan samaada secara semulajadi atau ciptajadi.
2. Dirisiap Total Station di stesen trabas atau Check Point (CP) bagi kerja-kerja
pengambilan butiran dilakukan.
3. Rujukan sudut pada backsight sebagai rujukan untuk proses plot permukaan
jalan raya.
4. Antara perkara penting ialah ketinggian instrumen dan pole yang merupakan
rujukan kepada perisian dimana ketinggian yang akan di-generate.
5. Disamping itu, pengambilan butiran termasuk kedudukan bagi aliran air,
kedudukan dan saiz culvert, juga diambil kira
Rajah 3.37 Menunjukkan pengambilan butiran bagi Invert level

(IL) aliran air dan culvert
143
Rajah 3.38 Menunjukkan pengambilan butiran bagi IL culvert
Rajah 3.39 Menunjukkan catatan saiz culvert dilakukan
144
6. Didalam pengambilan butiran kerja-kerja as-built butiran yang penting seperti
:-
Butiran Kod Morse
Jalan
Jalan Tar JO
Jalan Tanah JE
Jalan Konkrit JC
Jambatan Konkrit JQ
Struktur Tanah
Parit Tanah RE
Parit Konkrit RC
Tebing Sungai NL
Ground Level GL
Pengairan
Invert Level IL
Invert Sump PS
Sump RA
Utiliti
Tiang Elktrik PUE
Tiang Lampu PX
Papan Tanda PRJ
Bangunan
Bangunan BO
Bangunan Konkrit BS
Bangunan Sementara BW
Gerai BCD
Jadual 3.8 Menunjukkan antara kod butiran yang digunakan
145
CH 0+000
10m 10m
CH 0+025
Long -section Cross-section
Rajah 3.40 Konsep kerja-kerja as-built
Rajah 3.41 Menunjukkan penulis bersama (Joanes J.) dan (M. Shahrul )
melakukan cerapan pengambilan butiran bagi long-section dan cross-section.
146
Data topografi diproses dengan menggunakan perisian:-
i. T-COM Version 1.5

ii. MysCad Survey Comp 2013
iii. CADian Classic 2008
3.5.8.1 T-COM
Perisian T-COM digunakan bagi proses download data ke komputer.
a) Pada perisian T-COM > comm.
147
b) Menu Comm>Download>Terminal
c) Comm Status format perlu sama dan rujuk kepada instrumen. Ini bagi data
dapat download ke komputer.
148
d) Paparan sub windows T-COM menunjukkan data sedang dimuat-turun ke
komputer.
e) Data yang dimuat-turun ke komputer disimpan. Format raw digunakan untuk

simpanan fail. Kebiasaanya fail tersebut nama mengikut tarikh hari tersebut
contoh 100515.raw = 10 Mei 2015
149
3.5.8.2 MysCad
a) Pada MysCad.> Topo Svy Office>Import Data/Job
b) Pada sub windows Intelligent Detector > raw data > Open
150
c) Dari raw data > simpanan fail di dalam format CSV. Fail tersebut disemak
dan dibuat editing. Menu Add Rowdiklik bagi melakukan suntingan .
d) Koordinat dan ketinggian di-input. Klik pada Topo Cal bagi hitungan
keseluruhan. Lukisan di-export ke CADian Classic 2008
151
3.5.9 Hasil
Rujuk Lampiran C (b) (c)
Fail Projek 5
3.5.10 Kesimpulan
Projek 5 merupakan projek terakhir bagi penulis bersama dimana projek ini
adalah proses bagi as-built dilakukan. Melalui projek ini, dapat dilihat keseluruhan
proses-proses untuk menghasilkan pelan topografi sehingga cross-section dan long-
section. Kaedah-kaedh pemprosesan pelan tersebut adalah menyamai seperti di 3.4
Projek 4 (3.4.8 Pemprosesan Data > i MysCad). Bagi menggambarkan dan semakan
serta simpanan data-data topografi, setiap malam pemprosesan data sentiasa
dilakukan dimana semakan berkali-kali dilakukan bagi nilai-nilai ketinggian
permukaan jalan, CH, dan juga IL.
152
BAB 4: PERBINCANGAN DAN KESIMPULAN
4.1 Perbincangan dan Kesimpulan
Latihan industri merupakan instrumen yang berperanan meningkatkan

kemahiran amali dan teknikal pelajar di dalam bidang masing-masing. Ia menjadi
persediaan pelajar mengharungi kerjaya masing-masing di masa hadapan. Tempoh
masa selama dua minggu (23 Februari 2015 sehingga 6 Mac 2015) latihan dijalani di
agensi utama bidang Kejuruteraan Geomatik iaitu JUPEM. Di jabatan kerajaan
seperti JUPEM, fakulti mengharapkan pelajar akan diberi pendedahan dan
pengalaman penggunaan perkakasan dan perisian terkini yang digunakan oleh
bahagian-bahagian berkaitan JUPEM. Selain itu, bahagian-bahagian JUPEM juga
turut memberi seminar yang berkaitan dengan fungsi, perkhidmatan dan produk yang
dihasilkan.
Skop latihan di organisasi seperti JUPEM tertumpu kepada seminar dan

ceramah maka kurangnya pendedahan penglibatan pelajar di dalam penggunaan
teknologi oleh bahagian-bahagian yang berkaitan. Maka, untuk mencapai matlamat
meningkatkan kemahiran pelajar, adalah perlu suatu bentuk latihan yang
mengandungi seminar dan amali di JUPEM. Ini bagi memberi peluang kepada
pelajar didedahkan penggunaan teknologi –teknologi yang terkini di dalam
pemetaan. Sepanjang menjalani latihan industri di JUPEM, pujian diberikan kepada
Bahagian Kartografi dan GIS disamping Bahagian Pemetaan Utiliti diatas usaha
memberi pendedahan amali dan tunjuk ajar kepada pelajar.
153
Manakala latihan industri di firma Juruukur Tanah Berlesen yang memakan
tempoh 3 bulan (9 Mac 2015 – 31 Mei 2015) merupakan peluang pelajar menimba
ilmu pengetahuan sebanyak mungkin di dalam melaksanakan kerja di alam kerjaya
sebenar. Dimana pelajar akan didedahkan kepada perlaksanaan pengukuran seperti
ukur kadaster, ukur kejuruteraan, pemetaan utiliti, hidrografi dan bidang ukur yang
lain. Sehubungan dengan itu, pelajar diberi peluang di dalam pemprosesan kerja
ukur samaada di lapangan atau pejabat. Latihan di firma akan memberi pelajar
kemampuan teknikal seperti komunikasi, kerjasama berkumpulan, daya usaha,
tanggungjawab, kepimpinan dan pengetahuan kerja.
Sepanjang penulis bersama menjalani latihan industri di LS Survey

Consultant Sdn Bhd dimana peluang digunakan sepenuhnya di dalam menimba ilmu
pengetahuan. Penulis bersama berkesempatan di dalam memahami amalan
pengukuran yang digunakan di Sarawak dimana perbezaan yang ketara dari segi
undang-undang, sistem dan kaedah pengukuran. Disamping itu, kepercayaan firma
di dalam pengendalian projek, cadangan dan idea yang dicurahkan oleh penulis
bersama merupakan antara kemampuan teknikal di dalam alam perkerjaan. Maka,
pengetahuan di dalam berkomunikasi dengan para pekerja merupakan kemahiran
teknikal dan genrik bagi pelajar. Ilmu pengetahuan serta pengalaman yang ditimba
akan dimanfaatkan sepenuhnya di dalam menempuh alam perkerjaan di masa
hadapan
Akhir sekali, adalah diharapkan laporan latihan industri ini boleh membantu
serba sedikit dengan lebih jelas kepada pelajar ukur tanah dan pentadbiran tanah
yang berminat di dalam mendalami pengetahuan teknikal dan undang-undang di
Sarawak. Dengan ini, adalah diharap laporan ini sesuai digunakan untuk rujukan dan
pembelajaran serta pengajian akademik yang berkaitan tanah.
154
BAB 5 : RUJUKAN
Asmazi M. Y., (2015). Seksyen Penyelidikan Geospatial & Pengeluaran produk GIS.
Kuala Lumpur. Bahagian Pangkalan Data Geospatial Negara.
Bahagian Kartografi Dan GIS. (2015). Spesifikasi Peta Negeri. Kuala Lumpur.
JUPEM.
Cawangan Sistem Rujukan Tegak. (2015). Aktiviti Seksyen Infrastruktur Rujukan
Tegak. Kuala Lumpur. Seksyen Infrastruktur Rujukan Tegak JUPEM.
Chen Boon Leong. (2015). Surveyor Report NCR Sekuau. LS Survey Consultant
Sdn. Bhd.
Izuan Hashim. (2015). Prinsip Asas Dan Kaedah Pengumpulan Maklumat Utiliti.
Nota Seminar. Kuala Lumpur. JUPEM.
Joanes J. (2015). Buku Log Latihan Industri. Fakulti Geoinfromasi Dan Harta
Tanah. Universiti Teknologi Malaysia
Jumri Rumli. (1988). Ukur Kejuruteraan. Petaling Jaya. Baron Production Sdn. Bhd.
Land and Survey Department Sarawak. (1991). Survey Branch Manual. Sarawak.
Pengarah Tanah Dan Survei Sarawak.
Land and Survey Department Sarawak. (2010). Survey Circular No.3 : Survey of
Native Customary Rights Land (Sec.6). Sarawak. Pengarah Tanah Dan Survei
Sarawak.
Land and Survey Department Sarawak. (2011). Survey Circular No.2 : Guidelines
and Procedure using GPS. Sarawak. Pengarah Tanah Dan Survei Sarawak
Land Surveyors Board Sarawak. (2003). Land Surveyors: Conduct of Cadastral
Land Survey Rules. Sarawak. Land Surveyors Board Sarawak.
LS Survey Consultant Sdn Bhd. (2015). Company Profile. Sarawak. Juruukur Tanah
Berlesen Sarawak.
Laws of Sarawak. (1992). Land Surveyors Ordinance. Sarawak. The Commissioner
of Law Revision Sarawak.
Marzuki Sukar. (2015). Proses Kerja Penggambaran Udara. Kuala Lumpur.
Seksyen Fotogrammetri JUPEM.
155
Mohd Shahrul H. (2015). Buku Log Latihan Industri. Fakulti
Geoinformasi Dan Harta Tanah. Universiti Teknologi Malaysia.
Unit Falak. (2010). Cerapan Hilal. Nota Seminar. Kuala Lumpur. Seksyen Graviti
Dan Falak. JUPEM.
Sr Kudie Anak Sandak. (2015). AmalanUkur Kadaster. Nota Pelajar Artikel.
Sarawak. Jabatan Tanah Dan Survei Sarawak.
Saimi @ Saini M. & Abdul W. I., (1994). Perkembangan Pengukuran Kadaster
Sarawak. Fakulti Ukur. Universiti Teknologi Malaysia.
156
BAB 6 : LAMPIRAN
Lampiran A : Latihan di JUPEM
 
Penulis Bersama di GALERI JUPEM
Kumpulan 2 bersama-sama En. Ahmad dari Seksyen Fotogrammetri
157
Lampiran B Suasana di LS Survey Consultant Sdn Bhd
Meja-meja draughtperson
Meja panggilan pelanggan
158
Almari simpanan pelan
Plotter A0
159
Plotter Kertas Surihan
Mesin fotostat dan fax
160
Sijil – Sijil Proffesional
161
162
Lampiran C Projek 1 Ukur Perimeter NCR
a) #Traverse Route
b) Rekod STG
c) #Salinan Pembukuan PC Survey lama
d) Pelan Senarai STG
e) Pelan Sekuan NCR Perimeter – Area D
f) Pelan Proposed STG
g) #Pelan TERHAD NCR Land Sekuau
h) Salinan Tender/Tawaran Projek
i) Senarai Rumah Panjang Sekuau
163
Pelan Sekuan NCR Perimeter - Ared D
Pelan Proposed STG
i) Senarai 16 rumah panjang yang disediakan Penghulu Sekuau (Area D):-
Senarai oleh Penghulu Sekuau 7 Feb 2015
164
Projek 2 : Ukur Perimeter (Subdivision) LOT 448 Salak
a) #Salinan Buku Kerja Luar

b) Salinan hitungan Trabas
c) Salinan Cadastral Map Sheet
165
Traverse Adjustment Report
Traverse File : LOT 448 Salak Land District
Northing Misclose: -0.086
Easting Misclose : 0.224
Bearing Misclose : -0.0143
Distance Misclose: 0.418
Perimeter : 4518.509
Accuracy : 1:16875
-----------------------------------------------------------------------------------------
STN Bearing Distance Latitude Departure Lat.Cor Dep.Cor Easting Northing
-----------------------------------------------------------------------------------------
3824 2074888.324 5177636.029
25 229.1929 75.683 -49.328 -57.399 -0.007 0.001 2074830.923 5177586.708
24 215.1419 41.169 -33.625 -23.754 -0.004 0.001 2074807.169 5177553.087
23 300.5420 186.612 95.848 -160.116 -0.017 0.003 2074647.050 5177648.952
22 317.3012 236.334 174.253 -159.655 -0.021 0.004 2074487.391 5177823.226
21 316.3947 191.488 139.275 -131.416 -0.017 0.003 2074355.971 5177962.519
20 320.4318 217.207 168.136 -137.511 -0.020 0.004 2074218.456 5178130.674
19 324.4340 92.032 75.137 -53.145 -0.008 0.002 2074165.310 5178205.819
18 328.5150 128.292 109.810 -66.336 -0.012 0.002 2074098.971 5178315.641
17 332.1007 113.207 100.112 -52.853 -0.010 0.002 2074046.116 5178415.763
16 332.5500 171.548 152.737 -78.103 -0.016 0.003 2073968.009 5178568.516
15 332.3738 145.755 129.435 -67.015 -0.013 0.003 2073900.992 5178697.964
14 331.5715 167.588 147.908 -78.796 -0.015 0.003 2073822.193 5178845.888
13 332.3910 139.891 124.257 -64.263 -0.013 0.003 2073757.927 5178970.157
12 332.4401 211.271 187.796 -96.789 -0.019 0.004 2073661.134 5179157.972
11 332.4352 212.894 189.234 -97.541 -0.019 0.004 2073563.589 5179347.226
10 331.0932 152.769 133.820 -73.693 -0.014 0.003 2073489.893 5179481.059
9 327.3128 62.190 52.465 -33.392 -0.006 0.001 2073456.500 5179533.530
8 345.1619 105.369 101.907 -26.788 -0.010 0.002 2073429.710 5179635.446
7 324.2723 147.795 120.257 -85.917 -0.013 0.003 2073343.790 5179755.717
6 342.1515 148.450 141.386 -45.247 -0.013 0.003 2073298.541 5179897.117
5 327.1333 159.652 134.237 -86.424 -0.014 0.003 2073212.114 5180031.368
4 331.5620 130.461 115.125 -61.371 -0.012 0.002 2073150.741 5180146.505
3 348.5206 73.161 71.785 -14.125 -0.007 0.001 2073136.615 5180218.296
2 62.1314 225.882 105.277 199.849 -0.021 0.004 2073336.459 5180323.593
1 62.1021 158.316 73.904 140.008 -0.014 0.003 2073476.464 5180397.511
26 108.0346 132.770 -41.167 126.227 -0.012 0.002 2073602.689 5180356.357
27 107.5010 111.214 -34.064 105.869 -0.010 0.002 2073708.555 5180322.302
4266 105.1552 115.449 -30.395 111.376 -0.010 0.002 2073819.929 5180291.918
3855 157.4629 463.842 -429.380 175.448 -0.042 0.008 2073995.369 5179862.580
Projek 3 : Topografi dan Butiran LOT 614 Sadong Jaya

b) Salinan hitungan Ukur Aras
c) Salinan Pelan Topografi dan Butiran
166
UKUR ARAS : Projek Topografi dan Butiran LOT 614 Blok 20 Sadong Jaya
Pandangan Pandangan Pandangan Naik Aras Laras
No Aras Laras Pembetulan CATATAN
Belakang Antara Hadapan Turun Sebenar
0 1.465 1.894 SS 1326
1 1.448 1.371 0.094 1.988 -0.00032 1.988
2 1.353 0.413 1.035 3.023 -0.00064 3.022
3 1.413 1.391 -0.038 2.985 -0.00096 2.984
4 1.439 1.474 -0.061 2.924 -0.00128 2.923
5 1.344 1.392 0.047 2.971 -0.00160 2.969
6 1.469 1.381 -0.037 2.934 -0.00192 2.932
7 1.381 1.425 0.044 2.978 -0.00224 2.976
8 1.363 1.389 -0.008 2.970 -0.00256 2.967
9 1.419 1.482 -0.119 2.851 -0.00288 2.848
10 1.327 1.308 0.111 2.962 -0.00320 2.959
11 1.387 1.363 -0.036 2.926 -0.00352 2.922
12 1.359 1.381 0.006 2.932 -0.00384 2.928
13 1.313 1.361 -0.002 2.930 -0.00416 2.926 TBM 1
14 1.439 1.347 -0.034 2.896 -0.00448 2.892
15 1.340 1.482 -0.043 2.853 -0.00480 2.848
16 1.352 1.373 -0.033 2.820 -0.00512 2.815
17 1.367 1.359 -0.007 2.813 -0.00544 2.808
18 1.362 1.318 0.049 2.862 -0.00576 2.856
19 1.350 1.319 0.043 2.905 -0.00608 2.899
20 1.410 1.401 -0.051 2.854 -0.00640 2.848
21 1.448 1.382 0.028 2.882 -0.00672 2.875
22 1.429 1.425 0.023 2.905 -0.00704 2.898
23 1.393 1.410 0.019 2.924 -0.00736 2.917
24 0.779 1.318 0.075 2.999 -0.00768 2.991
25 1.354 1.741 -0.962 2.037 -0.00800 2.029
26 1.489 -0.135 1.902 -0.00832 1.894 SS 1326
TOTAL 35.50300 35.49500
SELISIH ARAS = -0.00800
SELISIH DIBENARKAN = 0.025 Surveyed By Shahrul H.,Clement J.
PEMBETULAN = -0.00032 per stn Comp. By Joanes J.,Lintan A.
UKUR ARAS : Projek Topografi dan Butiran LOT 614 Sadong Jaya
0 1.544 2.926 TBM1
1 1.568 -0.024 2.902 -0.00058 2.901 NPKT102
2 1.333 1.478 0.090 2.992 -0.00117 2.991
3 1.322 1.270 0.063 3.055 -0.00175 3.053
4 1.294 0.028 3.083 -0.00233 3.081 NAIL3
5 1.515 -0.221 2.862 -0.00292 2.859 NPKT103
6 0.702 0.959 0.556 3.418 -0.00350 3.415 TBM2
7 1.913 2.312 -1.610 1.808 -0.00408 1.804
8 1.473 0.440 2.248 -0.00467 2.243 NPKT100
9 1.650 1.398 0.075 2.323 -0.00525 2.318
10 1.240 1.513 0.137 2.460 -0.00583 2.454 NPKT101
11 1.522 0.771 0.469 2.929 -0.00642 2.923
12 1.518 0.004 2.933 -0.00700 2.926 TBM1
13 TBM 1
TOTAL 11.22600 11.21900
SELISIH ARAS = -0.00700

SELISIH DIBENARKAN = 0.017 Surveyed By Lintan A., Joanes J.
PEMBETULAN = -0.00058 per stn Comp. By Shahrul H., Clement J.
Projek 4 : Topografi dan Kiraan Isipadu KOT4278 Landeh

b) Salinan hitungan Ukur Aras
c) Salinan Pelan Topografi
167
UKUR ARAS : Projek Topografi dan Kiraan Isipadu KOT 4278 Salak
0 1.073 30.608 GPS 1
1 1.713 1.383 -0.310 30.298 0.00055 30.299 TBM 1
2 2.541 0.320 1.393 31.691 0.00109 31.692 CP 1
3 2.827 0.486 2.055 33.746 0.00164 33.748 CP 2
4 2.971 0.277 2.550 36.296 0.00218 36.298 CP 3
5 2.664 0.091 2.880 39.176 0.00273 39.179 CP 4
6 1.612 0.417 2.247 41.423 0.00327 41.426 CP 5
7 2.693 0.600 1.012 42.435 0.00382 42.439 NPKT 100
8 2.159 0.586 2.107 44.542 0.00436 44.546 CP 6
9 2.518 0.426 1.733 46.275 0.00491 46.280 CP 7
10 0.150 1.342 1.176 47.451 0.00545 47.456 NPKT 101
11 0.301 2.749 -2.599 44.852 0.00600 44.858 CP 8
12 0.152 2.842 -2.541 42.311 0.00655 42.318 CP 9
13 0.701 2.626 -2.474 39.837 0.00709 39.844 CP 10
14 0.472 1.900 -1.199 38.638 0.00764 38.646 CP 11
15 0.152 2.868 -2.396 36.242 0.00818 36.250 CP 12
16 0.057 2.535 -2.383 33.859 0.00873 33.868 CP 13
17 1.934 1.865 -1.808 32.051 0.00927 32.060 NPKT 102
18 2.570 0.127 1.807 33.858 0.00982 33.868 CP 13
19 2.894 0.188 2.382 36.240 0.01036 36.250 CP 12
20 1.922 0.497 2.397 38.637 0.01091 38.648 CP 11
21 2.643 0.722 1.200 39.837 0.01145 39.848 CP 10
22 2.857 0.168 2.475 42.312 0.01200 42.324 CP 9
23 2.768 0.316 2.541 44.853 0.01255 44.866 CP 8
24 1.418 0.181 2.587 47.440 0.01309 47.453 NPKT 101
25 0.390 2.593 -1.175 46.265 0.01364 46.279 CP 7
26 0.611 2.125 -1.735 44.530 0.01418 44.544 CP 6
25 0.644 2.722 -2.111 42.419 0.01473 42.434 NPKT 100
27 0.444 1.657 -1.013 41.406 0.01527 41.421 CP 5
28 0.097 2.691 -2.247 39.159 0.01582 39.175 CP 4
29 0.295 2.975 -2.878 36.281 0.01636 36.297 CP 3
30 0.512 2.848 -2.553 33.728 0.01691 33.745 CP 2
31 0.357 2.567 -2.055 31.673 0.01745 31.690 CP 1
32 1.438 1.750 -1.393 30.280 0.01800 30.298 TBM 1
33 1.128 0.310 30.590 0.01855 30.609 GPS 1
34
TOTAL 48.55000 48.56800
SELISIH ARAS = 0.01800 Surveyed By Nasir Asis

SELISIH DIBENARKAN = 0.029 Comp. By Joanes Jawan
PEMBETULAN = 0.00055 per stn
Projek 5 : As Built Survey Jalan Ng. Ngungun/ Jagau/ Ulu.Ngemah/ Jagoi Sarawak
a) Salinan Site and Locality Plan

b) Salinan Cross Section Plan
c) Salinan Long Section Plan
168
LAMPIRAN D
KADASTER DI SARAWAK
1. Kelas Pengukuran Kadaster
Di dalam kerja pengukuran kadaster di peringkat bahagian di Sarawak, ianya

melibatkan empat (4) kelas iaitu pengukuran trabas piawai, ukur kelas pertama,
kedua dan ketiga. Pengkelasan pengukuran tersebut berdasarkan kepada kejituan
yang ditetapkan oleh Jabatan Tanah Dan Survei Sarawak dan juga penggunaannya
berdasarkan kepada keperluan pengukuran yang dilakukan.
a) Pengukuran Trabas Piawai
Pengukuran trabas piawai bagi tujuan pemecahan sistem triangulasi primer,

skunder dan juga kawalan jaringan kawasan bandar. Trabas piawai ini dikhas kepada
pengukuran STG dan SS.
b) Pengukuran Kelas Pertama
Bagi pengukuran kelas pertama ianya merangkumi kerja-kerja : -
i. Semua pengukuran kadaster bagi kawasan Bandar dan Suburban Land dan
pengukuran Kadaster di kawasan luar bandar yang melebihi 100 ekar
(termasuk Native Communal dan Tanah simpanan kerajaan).
ii. Kawalan trabas yang dirangkakan bagi pengawalan kedudukan dan azimut
pengukuran kelas kedua dan ketiga.
c) Pengukuran Kelas Kedua
Pengukuran kelas kedua merangkumi kerja ukur yang melebihi 20 ekar di

kawasan luar bandar. Ianya merupakan kawalan trabas subsidiari dan untuk tujuan
mengikat (connection) kerja-kerja pengukuran kelas yang lebih rendah kejituannya
seperti ukuran kelas ketiga.
169
d) Pengukuran Kelas Ketiga (PC Survey)
Pengukuran kelas ketiga melibatkan kerja ukur sempadan di kawasan luar

bandar. Ia dilakukan pengukurannya dalam lingkungan rangka atau dikawal oleh
pengukuran kelas pertama dan kedua dengan had densiti 40 rantai. Pengukuran Kelas
ketiga ini tidak digunakan untuk pengukuran sebarang lot dengan keluasan 20 ekar
atau lebih. Kebiasaannya, dahulu penggunaan kelas ketiga ini untuk kerja-kerja
pengukuran lebih cepat dijalankan dan Sijil Pendudukan Sementara (TOL) dapat
dikeluarkan dengan lebih banyak. Walaubagaimanapun, pada masa ini pengukuran
Kelas Ketiga tidak digunapakai dan kebanyakkan ukuran ini sudah proses di-upgrade
2. Spesifikasi pengukuran Datum Ukur
Jarak Beza garisan asal dengan baru

Klasifikasi Ukur
(Meter) Sudut Jarak (Meter)
≤ 200 15” 0.005m setiap stn pada
Kawalan SS
> 200 10 setiap 100m
Kawalan Kelas ≤100 60” 0.010m + 0.001m setiap stn
Pertama >100 30” pada setiap 10m
Kadaster Kelas ≤100 60” 0.020m + 0.002m setiap stn
Pertama >100 30” pada setia 10m
Kompas Prismatik Mana-mana jarak 1ͦ 0.1m
170
3. Spesifikasi Kelas Ukur
Bilangan Set Bilangan

Bilangan Set
Klasifikasi Ketepatan Cerapan Stesen Untuk Panjang Had Tikaian Had tikain
Cerapan
Ukur Sudut Alat Sudut Tutup Garis Ukur Sudut Lurus
Sudut Pugak
Mendatar Bearing
3” atau lebih 500m – ≤15” per

Kawalan STG 4 Set Bebas 2 ≤15 1:20,000
baik 1,000m stesen
3” atau lebih
Kawalan SS 2 Set Bebas 2 ≤15 200m – 500m ≤60” 1:12,000
baik
Kawalan 3” atau lebih

2 Set Bebas 1 ≤25 100m – 200m ≤60” 1:8,000
Kelas Pertama baik
Kadaster 6” atau lebih

1 1 ≤25 <300m ≤60” 1:8,000
Kelas Pertama baik
≤1ͦ bagi
Kompas 15’ atau lebih
1 1 - <100m garisan yang 1:250
Prismatik baik
sama
171
4. KIRAAN KOS SILING PERKHIDMATAN
No Deskripsi Unit Unit (RM)

1 BASIC CHARGE
i For Control/Acquisition/Perimeter Job 1,300
ii For GPS Survey Job 6,240
2 MOBILIZATION/DEMOBILIZATION
i Number of Survey Parties Parties
ii Number of Party Days
a) Mobilization Days 1,300
b) Demobilization Days
3 GPS/Conventional Control Survey (STG/SS/1st Class)
i Control Traverse (RM 6.20 per meter) Meter 6.2
ii Construction Concrete Monument (RM390 per Monument 390
monument)
iii Survey of Old Boundary Mark (RM170 per Mark 170
mark)
iv GPS Positioning for Each Point Point 2600
v Site Clearance of GPS Observation Point 1,130
4 ACQUISITION SURVEY
i Perimeter Traverse (RM3.10 per meter) Meter 3.1
ii Connection Traverse (RM3.10 per meter) Meter 3.1
iii Survey of Old Boundary Mark (RM170 per Mark 170
mark)
5 PERIMETER SURVEY
i Perimeter Traverse (RM4.10 per meter) Meter 4.1
ii Connection Traverse (RM3.1 per meter) Meter 3.1
iii Survey of Old Boundary Mark (RM170) Mark 170
iv Adopt Old Boundary (RM85 per line) Line 85
6 REIMBUSREMENT
i Transportation Cost for Mobilization (ie Bus,
Ferry, Boat, Air Ticket)
ii Transportation Cost for Demobilization (ie Bus,
Ferry, Boat, Air Ticket)
Dipetik dari
Land Surveyors Board Sarawak. (2013). The Land Surveyor (Scale of Fees For
Cadastral Land Surveys) Table 7, 8, 11,13,15,17. Sarawak.
172
LAMPIRAN E
E KAEDAH LIPAT PELAN
Oleh : Cik Nurul Adawiyah Bt Julaihe; Seksyen Pelan & Hitungan
A3
A2
173
174
DISEDIAKAN :
JOANES J. B13GH0049
MOHD SHAHRUL H. B13GH0050
KERJASAMA :
LAND SURVEYORS BOARD SARAWAK LS SURVEY CONSULTANT

Contoh Laporan Akhir Li Online

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Contoh Laporan Akhir Li Online

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

LAPORAN LATIHAN INDUSTRI

LS SURVEY CONSULTANT SDN BHD

Joanes J. Mohd Shahrul H.

LS SURVEY CONSULTANTS SDN BHD

No. 10, 3rd Floor, Jalan Simpang Tiga, 93350 Kuching

Sarawak Bumi Kenyalang

Laporan Latihan Industri ini dikemukakan kepada

Fakulti Geoinformasi Dan Harta Tanah

sebagai memenuhi sebahagian dari syarat

Sarjana Muda Kejuruteraan (Geomatik)

UNIVERSITI TEKNOLOGI MALAYSIA

BAB KANDUNGAN MUKA SURAT

2.1 Bahagian Ukur Geodetik 18

3 LATIHAN DI FIRMA JURUUKUR TANAH BERLESEN

3.1 Ukur Perimeter (NCR)

4 PERBINCANGAN DAN KESIMPULAN 153

Bahasa Inggeris Bahasa Melayu

LAMPIRAN PERKARA MUKA SURAT

A Latihan di JUPEM 157

B Suasana di LS Survey Consultant Sdn Bhd 158

C Projek 1 Ukur Perimeter NCR Sekuau 163

Projek 2 Ukur Perimeter (Subdivision) 165

Projek 3Topografi dan Butiran LOT 614 166

Projek 4 Topografi dan Kiraan Isipadu 167

Projek 5 As Built Survey Jalan Ng. 168

D Kadaster Di Sarawak 169

Spesifikasi Pengukuran Datum Ukur 170

Spesifikasi Kelas Ukur 171

Kos Siling Perkhidmatan 172

E Kaedah Lipat Pelan 174

Latihan industri adalah diwajibkan kepada setiap pelajar sebagai memenuhi

Diantara objektif latihan industri untuk :

i. Mendedahkan pelajar kepada alam pekerjaan yang sebenar

Sekalung penghargaan ingin sekali diucapkan kepada Ahli Jawatankuasa

Sehubungan dengan itu, penulis bersama juga ingin merakamkan ucapan

Ucapan penghargaan ditujukan kepada Ibu Pejabat Jabatan Ukur dan

Latihan industri yang dijalankan di JUPEM bertujuan untuk memantapkan

Setinggi penghargaan diberikan kepada Sr Valentine Liaw Aik Sin dan Sr

Selain itu, jutaan penghargaan dirakamkan kepada staff kakitangan Seksyen

Sekian, terima kasih.

Jabatan Ukur dan Pemetaan Malaysia (JUPEM) merupakan antara agensi

Penubuhan Jabatan diteruskan dengan penubuhan JUPEM Sabah (1983),

Sejak penubuhannya, JUPEM telah berkembang dan menghasilkan pelbagai

Misi Menyediakan Perkhidmatan Ukur dan Pemetaan

Dasar Kualiti JUPEM komited kepada pemberian

a) Memastikan produk dan perkhidmatan ukur kadaster dan pemetaan menepati

a) Menasihati Kerajaan dalam bidang ukur kadaster dan pemetaan serta

Firma LS Survey Consultant Sdn. Bhd. didaftarkan pada 23 November 1993

Rajah 1.2 Pejabat LS Survey Consultant Sdn. Bhd.

No. 10, Tingkat 3 Jalan Simpang Tiga

Firma ini melaksanakan pelbagai kerja-kerja yang berkaitan dengan

a. Perkhidmatan pembangunan tanah termasuklah pengabungan dan pecah

Nama : Sr Valentine Liaw Aik Sin

Pendidikan : 1984 - Bachelor of Applied Science in Surveying

Kelulusan Profesional : 1. Licensed Land Surveyor, Sarawak

Anugerah : 1. Pingat Perkhidmatan Awam

01 Ogos 1984 Dilantik sebagai Juruukur di Jabatan Tanah Dan

Perlantikan Penguasa Kanan

LS Survey Consultant Sdn Bhd

Rajah 1.3 Pejabat Sr Valentine Liaw Aik Sin

Nama : Sr Lucas Lai Siet Chong

Pendidikan : 1987 - Bachelor of Applied Science (Surveying and Mapping)

Kelulusan Profesional : 1. Licensed Land Surveyor, Sarawak

April 1986 – Dis 1993 Surveyor di firma Juruukur Tanah Berlesen