Professional Documents
Culture Documents
Depinisyon:
Ang impormasyon ay naproseso habang dumadaan ito mula sa isang yugto ng memorya
hanggang sa susunod. Gayunpaman, ang pagproproseso ay hindi talaga nangyayari sa unidirectional,
linear na paraan na ipinapahiwatig sa diagram. Halimbawa, ang mental representation na nabubuo
galling sa isang pangungusap na nabasa ay natutukoy sa pamamagitan ng impormasyon mismo (data-
driven, bottom-up processing) at sa pamamagitan ng naunang kaalaman (conceptually driven, top-down
processing).
Sabi naman ni Florian Coulmas, ito ay isang set ng nakikitang simbolongginagamit upang
kumatawan sa mga yunit ng wika sa isang sistematikong pamamaraan, na may layuning
maitala ang mga mensahe na maaaring makuha o mabigyang - kahulugan ng sinuman na
may alam sa wikang ginamit at mga pamantayang sinusunod sa pag-eenkoda.
Ayon kay Arapoff, ito ay isang proseso ng pag-iisip na inilalarawan sa pamamagitan ng
mahusay ng pagpili at pag-oorganisa ng mga karanasan.
Ito rin ay ang paraan ng pagsasalin sa papel o sa ano mang kasangkapang maaaring
magamit na mapagsasalinan ng mga nabuong salita, simbolo, ilustrasyon ng isang tao o
mga tao sa layuning maipahayag ang nasa kanyangisipan. (Bernales, et al., 2001)
TEORYANG BOTTOM UP- Ito ay isang traditional na pagbasa. Ayon sa teoryang ito, ang
pagbasa ay pagkilala ng serye ngnakasulat na mga simbolo upang maibigay ang
katumbas nitong tunog. Ang proseso ng pag-unawa ayon sa teoryang ito, ay nagsisimula
sa teksto (bottom),patungo sa mambabasa (up), kaya tinawag itong bottom up.
Tinatawag din itong "outside-in" o "data driven" sapagkat ang impormasyon sa pag-
unawa ay hindi nagmula sa tagabasakundi sa teksto.
TEORYANG TOP DOWN- Nabuo ito bilang reaksyon sa naunang teorya. Ito ay
dahilnapatunayan ng maraming dalubhasa na ang pag-unawa ay hindi nagsisimula sa
tekstokundi sa mambabasa tungo sa teksto. Ito ay impluwensya ng sikolohiyang Gestalt
nananiniwalang ang pagbasa ay isang prosesong holistik. Ayon dito, ang mambabasa
aynapakaaktib na partisipant sa proseso ng pagbasa, na siya ay may taglay na
datingkaalamang nakaimbak sa kanyang isipan ay may sariling kakayahan sa wika na
kanyangginagamit habang nakikipagtalastasan sa may-akda sa pamamagitan ng teksto.
Tinatawagdin ang teoryang ito na "inside out" o "conceptually-driven" dahil ang
kahulugan oimpormasyon ay nagsisimula sa mambabasa patungo sa teksto.
BAGO BUMASA
PAGKATAPOS BUMASA
https://www.scribd.com/doc/296731074/Theoretical-models-and-Processes-of-Reading
https://www.scribd.com/doc/83630116/4-teorya-ng-pagbasa
https://uwaterloo.ca/centre-for-teaching-excellence/teaching-resources/teaching-
tips/developing-assignments/cross-discipline-skills/low-stakes-writing-assignments
http://blog.bravewriter.com/2005/11/21/middle-stakes-writing/
https://www.researchgate.net/publication/227722626_High_Stakes_and_Low_Stakes_in_Assig
ning_and_Responding_to_Writing
http://linguasphereus.blogspot.com/2011/08/discourse-analysis-macrostructure.html
Ang behavior ay ang pag-uugali ng isang tao; ito ang kabuuan ng pinagsamang pang-unawa,
damdamin, at alituntunin ng tao. Ang personal factors ay kilala din o isinsulat bilang cognitive factors,
ito ay ang intensyon, saloobin, at mga paniniwala ng isang tao na nakaiimpluwensiya sa pag-uugali nito.
Ang environmental factors ay ang mga tinutukoy na nasa paligid ng isang tao, ang kanyang mundong
ginagalawan at ang mga ibang taong kanyang nakahahalubilo. Nasa ilalim nito ang physical and sensory
events na tumutukoy sa mga pangyayari sa paligid na maaaring maobserbahan gamit ang mga pandama,
at ang social factors kung saan nakapaloob ang impluwensiya ng pakikipagkapwa sa pagkatuto. Panghuli
ang behavioral factors kung saan nakapailalim ang kakayahan ng tao na mag-obserba, matuto, at
gamitin ang mga ito upang makahinuha ng kaalaman tungkol sa isang bagay.
Ang pagsulat ay parehong mental at sosyal na gawain; ang mental ay tumutukoy sa pag-iisip o
pagsasa-ayos ng isang tekstong pasulat. Gumagamit ng pag-iisip upang maihayag ang impormasyon at
malaman sa kung anong paraan ito maihahayag sa pamamagitan ng pagsulat. Ang sosyal naman ay ang
pagsaalang-alang ng mambabasa. Dahil sa ang pagsusulat ay may layunin na makapag-bigay ng
kaalaman, importante ang maintindihan ng mambabasa ang isinulat upang makahinuha at makagawa ng
bagong kaalaman mula dito. Masasabi ring ang pagsulat ay kapwa isang intrapersonal (sariling
damdamin at saloobin) at interpersonal (makapaghayag sa iba).
Proseso ng Pagsulat
1. Prewriting
2. Actual Writing
3. Rewriting
4. Rewriting Stage and Proofreading
5. Final Stage
1. Ang kalidad ng pagsulat ay ‘di natatamo kung walang kalidad na pag-iisip. Ang pag-iisip ng
mabuti ay maaaring hind isapat na kondisyon para makasulat subalit tiyak na lilitaw pa rin ang
kailangang kondisyon.
2. Ang pagsulat ay isang imstrumento para mag-isip. Sa pag-sulat ng isang paksa, nakapag-iisip ang
tao tungkol sa kanyang isusulat.
3. Kasama sa pagsulat ang apat na kognitbong operasyon na gumaganap ng tungkulin ng lahat ng
gawaing pampag-iisip.
4. Ang tatak ng pag-iisip ay ang pagsisikap o pagpupunyagi na mag-isip.
a. Pagsulat ay tila kaakibat ng paggamit ng utak.
b. Ginagamit ang pagsulat sa paglutas ng suliranin, pagbuo ng pagpapasya at
pangangatwiran.
Biswal na pakikipagugnayan
Gawaing soyal at personal
Naibabahagi sa ibang tao ang kanyang karanasan o pagkakaunawa sa mga impormasyong
nakalap.
Upang maimpluwensiyahan ang paniniwala at reaksyon ng ibang tao.
Ayon kay Lalunio (1990) sa pahayag nina Villafuerte (2005), isinasaad ang teoryang sosyo-kognitibo
na ang pagkatuto ay may batayang panlipunan at ito ang isang prosesong interaktibo.
Ayon kay Aroyo (2001), malaki ang naitulong ng pagsulat sa paghubog ng damdamin at isipan ng tao.
Naipapahayag niya ang kanyang damdamin, mithiin, agam-agam, bungang-isip, at mga nadarama.
Naniniwala siya na ang pagkatutong sumulat ay ‘di lamang aplikasyon ng mga natamong kasanayan
kundi pagpasok sa isang diskursong pangkomunidad.
Ayon naman kay R.T. Kelling (1994), ang pag-iisip ay kasama sa mga lipon ng mga kasanayang pag-
iisip na lumikha, magmanipula, at makipagtalastasan pa ng personal na simbolo ng pag-iisip. Ganito rin
ang depinisyon ni Gilhooly at sinabi niya na “sa pag-iisip, bilang kaayusan ng mga proseso, ang mga tao
ay binubuo, gumagamit ng panloob na simbolikong modelo.”
Ang Transaksiyunal na modelo ng pagbasa at pagsulat ay naka base sa multi-disiplinaryong
perspektibo, kasama ang pampanitikan at sosyal na kasaysayan, pilosopiya, aesthetics, lingwistiks,
sikolohiya, sosyolohiya, at antropolohiya/ ang modelong ito ay naghihimok na mas lalong maintindihan
ang mga tugon at tagpo ng mga mambabasa sa mga malawakang sakop ng pampanitikan at di-
pampanitikang teksto/ Ang punto-de-bista ni Louise Rosenblatt sa pagbasa at pagsulat na mga ganap na
nangyayari sa “efferent-aesthetic continuum” ay nagbabahagi ng importanteng pananaw sa uri ng tugon
ng mambabasa. (Isinalin sa tagalog mula sa Ingles)
Ang kinaibahan nito sa iba pang modelo ay nakatuon ito madalas sa emosyonal na aspeto ng
tao. Dahil ang pangunahing pinagmumulan ng impormasyon na nakakaapekto sa magiging perspektibo
ng tao ay ang mga karanasan nito.
Ang Reader’s Stance at Writer’s Stance ay ang posisyon o saloobin ng mambabasa at manunulat
patungo sa pagbasa at pagsulat. Ang Reader’s Stance ay nakatuon sa Efferent – Aesthetic Continuum.
Efferent Stance – paraan kung saan mas binibigyang halaga ng mambabasa ang mga piraso ng
impormasyong makukuha mula sa binasa. Hindi nakatuon mismo sa binabasa
kundi sa makukuhang aral.
Aesthetic Stance – paraan kung saan nagkakaroon ng personal na relasyon ang mambabasa sa kanyang
binabasang piyesa o literaturang pampanitikan. Nakapokus ang mambabasa sa
mararamdaman nito habang nagbabasa.
-Garantiya ng Komunikasyon
-Pamantayan ng “Continuum”
Ang Dual Coding Theory ay isang teorya ng kognisyon na iminungkahi ni Allan Paivio mula sa
University of Western Ontario noong 1971 upang maipaliwanag ang makapangyarihang nimonikang
epekto ng imagery na natuklasan niya at ng iba pa. Napukaw nito ang napakalaking bilang ng
kontrobersya at mga eksperimental na pananaliksik sa sikolohiya, at malaking papel ang ginampanan sa
pag-stimulate ng muling pagkabuhay ng siyentipiko at sikolohikal na interes sa imagery. Sa katunayan,
ito ay tinukoy bilang “isa sa mga pinakamaimpluwensyang teorya ng kognisyon ngayong ika-20 na siglo”
(Marks, 1997).
Sa pagbuo nitong teorya, ginamit ni Paivio and ideya na ang pormasyon ng mga mental images
ay nakatutulong sa pagkatuto (Reed, 2010). Ayon kay Paivio, mayroong dalawang paraan na ang isang
tao ay maaaring mapalawak sa pinag-aaralang materyal: verbal associations at visual imagery. Sinasabi
sa Dual coding theory na ang visual at verbal information ay pinoproseso nang magkaiba kasama ang
distinct channels sa human mind, na nakagagawa ng magkahiwalay na representasyon para sa
impormasyon na pinoproseso sa kada channel. Ang mga mental codes na tumutugon sa mga
representasyon ay ginagamit upang maisaayos ang mga paparating na impormasyon na maaaring
isagawa, i-store, at i-retrieve para sa mga susunod na gagawin. Parehong visual at verbal codes ay
maaaring magamit kapag nagrerecall ng impormasyon (Sternberg, 2003). Halimbawa, ang isang tao ay
nag-store ng stimulus concept na “aso” bilang parehong salita na ‘aso’ at ang imahe ng aso. Kapag
kinailangan i-recall ang stimulus, maaaring i-retrieve ng taong iyon ang alinman sa salita o sa imahe.
Kpag ang salita ay na-recall, ang imahe ng aso ay hindi mawawala at maaring ma-retrieve sa susunod.
Ang abilidad na mag-encode ng stimulus sa dalawang magkaibang paraan ay nakadadagdag sa tyansang
maalala ang bagay na iyon kumpara sa stimulus na na-encode sa issang paraan lamang.
https://www.instructionaldesign.org/theories/dual-coding/
https://en.wikipedia.org/wiki/Dual-coding_theory
https://plato.stanford.edu/entries/mental-imagery/theories-memory.html
https://elearningindustry.com/dual-coding-theory