Professional Documents
Culture Documents
ESP Bow
ESP Bow
Ang Badyet ng Aralin ay binubuo ng apat na hanay ang bawat hanay ay nagsasaad ng
mahalagang detalye na dapat malaman ng guro sa kanyang pagpaplano o pagsasagawa ng
aralin. Ang sumusunod ang paraan ng paggamit ng badyet ng aralin.
1. Gamitin ang Badyet ng Aralin upang malaman ang mga pamantayan sa pagkatuto na
dapat ituro sa bawat antas at markahan.
4. Sa ika-apat na hanay makikita ang bilang ng araw na nakalaan upang ituro ang bawat
pamantayan sa pagkatuto na nasa ikatlong hanay. Sa elementarya, ang limang araw na
nakalaan sa bawat linggo na makikita sa unang hanay ay tumutukoy sa limang araw
na pagproseso ng bertud na dapat malinang sa mga bata. Inaasahang na magamit ang 5
proseso: pag- unawa, pagninilay, pagsangguni, pagpapasya at pagkilos upang lubos na
mapalalim ang kaasalan ng bawat bata.
hchs/bow/bol/ajl Page 2
5. Tandaan sa bawat markahan ay mayroong kabuuang bilang ng araw na nakalaan sa
pagtuturo ng lahat ng pamantayan sa pagkatuto na inaasahan makamit sa itinakda ng
hchs/bow/bol/ajl Page 1
badyet ng aralin.
Pinakamahala Bilang
Markahan ng Pamantayan sa Pamantayan sa Pagkatuto
ng Araw
Pagkatuto
Unang
Markahan
Natutukoy ang mga elemento ng kabutihang panlahat 1
1
Nakapagsusuri ng mga halimbawa ng pagsasaalang-alang
sa kabutihang panlahat sa pamilya, paaralan, pamayanan o 1
lipunan
Napangangatwiranan na ang pagsisikap ng bawat tao na
makamit at mapanatili ang kabutihang panlahat sa
pamamagitan ng pagsasabuhay ng moral na 1
2 pagpapahalaga ay mga puwersang magpapatatag sa
lipunan
Naisasagawa ang isang proyekto na makatutulong sa isang
pamayanan o sektor sa pangangailangang pangkabuhayan, 1
pangkultural, at pangkapayapaan.
Naipaliliwanag ang:
a. dahilan kung bakit may lipunang pulitikal 1
Prinsipyo ng Subsidiarity
3 b. Prinsipyo ng Pagkakaisa
Natataya ang pag-iral o kawalan sa pamilya, paaralan,
baranggay, pamayanan, o lipunan/bansa ng: 1
a. Prinsipyo ng Subsidiarity
b. Prinsipyo ng Pagkakaisa
Napatutunayan na:
hchs/bow/bol/ajl Page 2
pananagutan ng pamayanan o pangkat na nasa
mababang antas at maisasaalang- alang ang
dignidad ng bawat kasapi ng pamayanan.
Nahihinuha na:
8 a. Ang layunin ng Lipunang Sibil, ang likas- 1
kayang pag-unlad, ay isang ulirang lipunan na
pinagkakaisa ang mga panlipunang
pagpapahalaga tulad ng katarungang
panlipunan, pang-ekonomiyang pag-unlad
hchs/bow/bol/ajl Page 3
ispiritwalidad.
b. Ang layunin ng media ay ang pagpapalutang
ng katotohanang kailangan ng mga
mamamayan sa pagpapasya.
c. Sa tulong ng simbahan, nabibigyan ng mas
mataas na antas ng katuturan ang mga
materyal na pangangailangan na tinatamasa
natin sa tulong ng estado at sariling
pagkukusa.
- Natataya ang adbokasiya ng iba’t ibang
lipunang sibil batay sa kontribusyon ng mga
ito sa katarungang panlipunan, pang-
ekonomiyang pag-unlad (economic viability),
pakikilahok ng mamamayan, pangangalaga
ng kapaligiran, kapayapaan, pagkakapantay
1
ng kababaihan at
kalalakihan (gender equality) at ispiritwalidad
(mga pagpapahalagang kailangan sa isang
lipunang sustainable)
- Nakapagsasagawa ng mga pananaliksik sa
pamayanan upang matukoy kung may
lipunang sibil na kumikilos dito, matukoy ang
adbokasiya ng lipunang sibil sa pamayanan, at
matasa ang antas ng pagganap nito sa
pamayanan
Ikalawang
Markahan
Natutukoy ang mga karapatan at tungkulin ng tao 1
9
Napatutunayan na ang karapatan ay magkakaroon
10 ng tunay na kabuluhan kung gagampanan ng tao
ang kanyang tungkulin na kilalanin at unawain, 2
gamit ang kanyang katwiran, ang pagkakapantay-
pantay ng
dignidad ng lahat ng tao
Naisasagawa ang mga angkop na kilos upang ituwid
ang mga nagawa o naobserbahang paglabag sa mga 1
karapatang pantao sa pamilya, paaralan,
11 baranggay/pamayanan, o lipunan/bansa
Natutukoy ang mga batas na nakaayon sa Likas na
Batas Moral 1
Nasusuri ang mga batas na umiiral at panukala tungkol
sa 1
mga kabataan batay sa pagsunod ng mga ito sa Likas
na Batas Moral
12
Nahihinuha na ang pagsunod sa batas na nakabatay
sa Likas na Batas Moral (Natural Law),
gumagaratiya sa pagtugon sa pangangailangan ng tao 1
at umaayon sa dignidad ng tao at sa kung ano ang
hchs/bow/bol/ajl Page 4
hinihingi ng tamang
katwiran, ay mahalaga upang makamit ang
kabutihang panlahat
Naipahahayag ang pagsang-ayon o pagtutol sa
isang umiiral na batas batay sa pagtugon nito sa 1
13 kabutihang panlahat
Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paggawa 1
bilang tagapagtaguyod ng dignidad ng tao at
paglilingkod
Nakapagsusuri kung ang paggawang
14 nasasaksihan sa pamilya, paaralan opamayanan 1
ay nagtataguyod ng dignidad ng tao at
paglilingkod.
Napatutunayan na sa pamamagitan ng paggawa,
15 nakapagpapamalas ang tao ng mga pagpapahalaga na 1
makatutulong upang patuloy na maiangat, bunga ng
kanyang paglilingkod, ang antas kultural at moral ng
hchs/bow/bol/ajl Page 5
ang pakikilahok ay nakakamit sa pagtulong o
paggawa sa mga aspekto kung saan mayroon
siyang personal na pananagutan
Nakalalahok sa isang proyekto o gawain sa
18 barangay o mga sector na may partikular na 1
pangangailangan
Hal. Mga batang may kapansanan o mga
matatandang walang kumakalinga
Ikatlong
Markahan
Nakikilala ang mga palatandaan ng
19 katarungang panlipunan 2
Nakapagsusuri ng mga paglabag sa katarungang
panlipunan ng mga tagapamahala at 1
20-21 mamamayan
Napatutunayan na may pananagutan ang bawat
mamamayan na ibigay sa kapwa ang nararapat sa 2
kanya
Natutugunan ang pangangailangan ng kapwa o
21 pamayanan sa mga angkop na pagkakataon 1
Natutukoy ang mga indikasyon na may kalidad
o kagalingan sa paggawa ng isang gawain o 1
produkto kaakibat ang wastong paggamit ng
22 oras para rito
Nakabubuo ng mga hakbang upang magkaroon ng
kalidad o kagalingan sa paggawa ng isang gawain o 1
produkto kasama na ang pamamahala sa oras na
ginugol dito
Naipaliliwanag na kailangan ang kagalingan sa
paggawa at paglilingkod na may wastong
pamamahala sa oras upang maiangat ang sarili, 1
23 mapaunlad ang ekonomiya ng bansa at
mapasalamatan ang Diyos sa mga talentong Kanyang
kaloob
Nakapagtatapos ng isang gawain o produkto
na mayroong kalidad o kagalingan sa 1
paggawa
Natutukoy ang mga indikasyon ng taong
masipag, nagpupunyagi sa paggawa, 1
nagtitipid at pinamamahalaan ang naimpok
24 Nakagagawa ng journal ng mga gawaing natapos
nang pinaghandaan, ayon sa pamantayan at may 1
motibasyon sa paggawa
Napatutunayan na:
- Ang kasipagan na nakatuon sa disiplinado at
produktibong gawain na naaayon sa
25 itinakdang mithiin ay kailangan upang 1
umunlad ang sariling pagkatao, kapwa,
lipunan at bansa
- Ang mga hirap, pagod at pagdurusa ay
nadadaig ng pagpupunyagi tungo sa pagtupad
ng itinakdang mithiin
hchs/bow/bol/ajl Page 6
Markahan Pinakamahalang Pamantayan sa Pagkatuto Bilan
Pamantayan sa g ng
Pagkatuto Araw
Nakagagawa ng Chart ng pagsunod sa hakbang
1
upang matupad ang itinakdang gawain nang may
kasipagan at pagpupunyagi
Ikaapat na
Markahan
Nakikilala ang mga pagbabago sa kanyang talento,
26 kakayahan at hilig (mula Baitang 7) at naiuugnay ang 2
mga ito sa pipiliing kursong akademiko, teknikal-
bokasyonal, sining at palakasan o negosyo
Napagninilayan ang mga mahahalagang hakbang
27-28 na ginawa upang mapaunlad ang kanyang talento 1
at
kakayahan ayon sa kanyang hilig at mithiin
Napatutunayan na ang pagiging tugma ng mga
personal na salik sa mga pangangailangan
(requirements) sa napiling kursong akademiko,
28-29 2
teknikal-bokasyonal, sining at isports o negosyo ay
daan upang magkaroon ng makabuluhang
hanapbuhay o negosyo at matiyak ang pagiging
produktibo at pakikibahagi sa pagpapaunlad ng
ekonomiya ng bansa
Natutukoy ang kanyang mga paghahandang gagawin
upang makamit ang piniling kursong akademiko,
29-30 teknikal- bokasyonal, sining at palakasan o negosyo 2
(hal., pagkuha ng impormasyon at pag-unawa sa
mga tracks sa Senior High School)
30-31 NakapagpapaLiwanag ng kahalagahan ng Personal 2
na Pahayag ng Misyon sa Buhay
Natutukoy ang mga hakbang sa pagbuo ng Personal 1
na Pahayag ng Misyon sa Buhay
31 Nahihinuha na ang kanyang personal na Pahayag ng
Misyon sa Buhay ay dapat na nagsasalamin ng 1
kanyang pagiging natatanging nilalang na nagpapasya
at kumikilos nang mapanagutan tungo sa kabutihang
panlahat
32 Nakapagbubuo ng Personal na Pahayag ng 2
Misyon sa Buhay
hchs/bow/bol/ajl Page 7
Pinakamahalang Bilan
Pamantayan sa Pagkatuto
Markahan Pamantayan sa g ng
Pagkatuto Araw
hchs/bow/bol/ajl Page 8
Unang
Markahan
Natutukoy ang mataas na gamit at tunguhin ng isip at
kilos- 1
1 loob
Nakikilala ang kanyang mga kahinaan sa
pagpapasya at nakagagawa ng mga kongkretong 1
hakbang upang malagpasan
Napatutunayan na ang isip at kilos-loob ay ginagamit
para 1
2 lamang sa paghahanap ng katotohanan at
sa paglilingkod/ pagmamahal
Nakagagawa ng mga angkop na kilos upang
maipakita ang kakayahang mahanap ang 1
katotohanan at maglingkod at magmahal
Natutukoy ang mga prinsipyo ng Likas na Batas Moral 1
3 Nakapagsusuri ng mga pasiyang ginagawa sa araw- 1
araw batay sa paghusga ng konsiyensiya
Napatutunayan na ang konsiyensiyang nahubog
batay sa Likas na Batas Moral ay nagsisilbing gabay 1
4 sa tamang pagpapasiya at pagkilos
Nakagagawa ng angkop na kilos upang itama ang mga 1
maling pasyang ginawa
Naipaliliwanag ang tunay na kahulugan ng Kalayaan 1
5 Natutukoy ang mga pasya at kilos na tumutugon sa 1
tunay na gamit ng kalayaan
Napatutunayan na ang tunay na kalayaan ay
ang kakayahang tumugon sa tawag ng 1
6 pagmamahal at paglilingkod
Nakagagawa ng angkop na kilos upang maisabuhay
ang paggamit ng tunay na kalayaan: tumugon sa 1
tawag ng pagmamahal at paglilingkod
1
NakapagpapaLiwanag ng kahulugan ng dignidad ng tao
7
Nakapagsusuri kung bakit ang kahirapan ay
paglabag sa dignidad ng mga mahihirap at
indigenous groups
Naipatutunayan na nakabatay ang dignidad ng tao sa
kanyang pagkabukod-tangi (hindi siya nauulit sa 1
8 kasaysayan) at sa pagkakawangis niya sa Diyos (may
isip at kalooban)
Nakagagawa ng mga angkop na kilos upang maipakita
sa 1
kapwang itinuturing na mababa ang sarili na siya ay
bukod- tangi dahil sa kanyang taglay na dignidad
bilang tao
Ikalawang
Markahan
hchs/bow/bol/ajl Page 9
NaipaliLiwanag na may pagkukusa sa makataong
9 kilos kung nagmumula ito sa kalooban na malayang 1
isinagawa sa pamamatnubay ng isip/kaalaman
Natutukoy ang mga kilos na dapat panagutan 1
Napatutunayan na gamit ang katwiran, sinadya
(deliberate) at niloob ng tao ang makataong kilos; 1
10 kaya pananagutan niya ang kawastuhan o kamalian
nito
Nakapagsusuri ng sariling kilos na dapat panagutan
at nakagagawa ng paraan upang maging 1
mapanagutan sa pagkilos
NaipaliLiwanag ang bawat salik na nakaaapekto sa
pananagutan ng tao sa kahihinatnan ng kaniyang kilos 1
11 at pasya
Nakapagsusuri ng isang sitwasyong nakaaapekto
sa pagkukusa sa kilos dahil sa kamangmangan, 1
masidhing damdamin,takot, karahasan, gawi
Napatutunayan na nakaaapekto ang kamangmangan,
12 masidhing damdamin, takot, karahasan at ugali sa 1
pananagutan ng tao sa kalalabasan ng kanyang mga pasya at
kilos dahil maaaring mawala ang pagkukusa sa kilos
Nakapagsusuri ng sarili batay sa mga salik na nakaaapekto
sa pananagutan ng tao sa kahihinatnan ng kilos at pasiya 1
13 at nakagagawa ng mga hakbang upang mahubog ang
kanyang kakayahan sa pagpapasiya
NaipaliLiwanag ang bawat yugto ng makataong kilos. 1
NakapagpapaLiwanag ng kahalagahan ng 1
19 pagmamahal ng Diyos
Natutukoy ang mga pagkakataong nakatulong ang 1
pagmamahal sa Diyos sa kongretong pangyayari sa
20 buhay
Napangangatwiranan na: Ang pagmamahal sa Diyos 1
ay pagmamahal sa kapwa.
Nakagagawa ng angkop na kilos upang mapaunlad ang
pagmamahal sa Diyos 1
21 NakapagpapaLiwanag ng kahalagahan ng paggalang sa
buhay 1
Natutukoy ang mga paglabag sa paggalang sa buhay 1
1
22 Nasusuri ang mga paglabag sa paggalang sa buhay
Napangangatwiranan na: Mahalaga ang buhay dahil
kung wala ang buhay, hindi mapahahalagahan ang 1
22 mas
mataas na pagpapahalaga kaysa buhay; di
makakamit ang higit na mahalaga kaysa buhay.
Ang pagbuo ng posisyon tungkol sa mga isyu sa
buhay bilang kaloob ng Diyos ay kailangan upang 1
23 mapatibay ang ating pagkilala sa Kaniyang kadakilaan
at kapangyarihan at kahalagahan ng tao bilang nilalang
ng Diyos.
Nakabubuo ng mapaninindigang posisyon sa isang
isyu tungkol sa paglabag sa paggalang sa buhay 1
ayon sa moral na batayan
Napangangatwiranan na: Nakaugat ang
24 pagkakakilanlan ng tao sa pagmamahal sa bayan. 1
(“Hindi ka global citizen pag di ka mamamayan.”)
Nakagagawa ng angkop na kilos upang maipamalas
ang pagmamahal sa bayan (Patriyotismo) 1
NakapagpapaLiwanag ng kahalagahan ng
25 pangangalaga sa kalikasan 1
Natutukoy ang mga paglabag sa pangangalaga 1
sa kalikasan na umiiral sa lipunan
hchs/bow/bol/ajl Page 12