Lojistik Yönetimi

Bölüm 2
Tedarik Zinciri Yönetimine Giriş
Lojistik ve Tedarik Zinciri

Tedarik Zinciri Neden Önemli?

• Her firma bir tedarik zincirinin parçasıdır.
Ürün veya hizmetin hammadden başlayarak üretim ve
müşteriye ulaştırılması aşamasına kadar bir çok bağımsız
• Tedarik zinciri en zayıf halkası kadar güçlüdür.
süreci içerisinde barından ve çift yönlü aktivitelerden
oluşan bir zincirdir.
• Rekabet artık zincirler arasıdır.

5
Zincirler Arası Rekabet
Maliyetleri kabaca (kârlılık dahil olarak) düşündüğümüzde…

• Firmalar artık kendi stoklarını değil, tedarik zincirlerinin

stoklarını kontrol ediyor.

• Tedarik zincirinin herhangi bir noktasındaki maliyet

artışı tüm zinciri etkiliyor.

• Tedarik zincirinde bilgi paylaşımı kolaylaştı...

▫ Elektronik bilgi paylaşımı

▫ Elektronik sipariş
▫ Sipariş takibi

1
 7 8
Tedarik Zinciri Yapısı

Tedarik Zincirinde Kullanılan Tesis ve Yapılar

• Depolar
• Fabrikalar
• Üretim Merkezleri
• Dağıtım Merkezleri
• Satış Mağazaları
• Hizmet Sunulan Birimler

Tedarik Zinciri Yönetimi

Tedarik Zinciri Aktiviteleri
• Tahminleme
• Satın Alma • Tedarik zinciri süreçlerinin ve bu zincir içinde yer alan
• Depo ve Stok Yönetimi tüm şirketlerin uzun vadeli performanslarını arttırmak
• Bilgi Yönetimi amacıyla, sözkonusu şirketlere ait işletme fonksiyonları
• Planlama ve Çizelgeleme ve planlarının, zincirdeki tüm şirketleri kapsayacak
• Kalite Yönetimi şekilde, stratejik ve sistematik koordinasyonudur.
• Üretim
• Taşıma, Teslimat
• Müşteri Hizmetleri
• Tersine Faaliyetler ve Geri Dönüşüm

11

Tedarik Zinciri Yönetiminin Amacı Lojistik süreçlerin diğer birimlerle etkileşimi

İşletme
• Ürünlerin
▫ Doğru miktarda Etkileşim Etkileşim: PAZARLAMA
ÜRETİM LOJİSTİK
▫ Doğru yerlerde Kalite kontrol Üretim Ulaştırma
Müşteri Reklam
çizelgeleme hizmet Pazar
▫ Doğru zamanda Üretim
Tesis
Envanter
standartları araştırması
çizelgeleme bakımı
bulunması ve Bakım yerleşimi Talep
Fiyatlama Ürün karışımı
Satın alma Paketleme Satış ekibi
▫ Toplam sistem maliyetinin düşürülmesi (Hedef) Kapasite takibi
Perakende yönetimi
planlama Depolama
▫ Müşteri taleplerinin karşılanması (Hedef) İş tasarımı Malzeme
satış yerleşimi
için İş ölçümü ve eleçleme
standartlar
▫ Yan sanayiciler, Tedarikçiler
▫ Üretim tesisleri
▫ Depolar
▫ Satış noktalarının
etkili entegrasyonudur.

2
 14

Tedarik Zinciri Sistemleri Tedarik Zincirine İtme/Çekme Bakış Açısı

Satın alma, Müşteri Sipariş
Üretim ve Döngüsü
Stok Yenileme Döngüleri
• İtme Bazlı Sistemler

• Çekme Bazlı Sistemler İTME SÜREÇLERİ ÇEKME SÜREÇLERİ

Müşteri
Siparişinin Gelişi
Source: Chopra &
Meindel, 2004

Bir Giyim Firması için Tedarik Zinciri

İtme Bazlı Tedarik Zincirleri ÇEKME
SÜREÇLERİ

Müşteri
Müşteri Siparişi Döngüsü
• Değişen taleplere uyum gösteremez
Müşteri
• Bazı ürünlere talep azaldıkça eskimiş envanter sorunu siparişinin
Stok Yenileme Döngüsü
gelişi
yaşanır

• Güvenlik stoğu nedeniyle fazla stok sorunu yaşanır Üretim Döngüsü Üretici

Satın Alma Döngüsü Tedarikçi

İTME
SÜREÇLERİ Source: Chopra &
Meindel, 2004

18

Dell’in Tedarik Zinciri

Çekme Bazlı Tedarik Zincirleri

ÇEKME
• Envanterde düşüş SÜREÇLERİ

• Sipariş hakkında daha doğru bilgi Müşteri

Müşteri Siparişi ve
• Teslim süreleri uzunken uygulaması zor Müşteri Üretim Döngüsü
siparişinin
gelişi Üretici (Dell)
• Üretim ve taşımada ölçek ekonomisinin yakalanamaması
Satın Alma Döngüsü
Tedarikçi
İTME
SÜREÇLERİ
Source: Chopra &
Meindel, 2004

3
Tedarik Zinciri Aşamaları
Tedarik zinciri yönetimi; hammadde, yarı mamul ve hazır
parçaların üretim ortamına taşınması fiziksel tedarik (giriş
lojistiği), sonrasında bunların iş istasyonlarına ve tezgahlara
taşınması yani kurum içi malzeme akışı ve elleçleme, çıkış
deposundan dağıtım kanallarına ve müşterilere kadar uzanan
zincir fiziksel dağıtım (çıkış lojistiği) olarak üç aşamalı bir
yönetim sürecinden oluşmaktadır.

Fiziksel Tedarik: Giriş / Inbound Lojistik Süreçleri

Başarılı bir zincir yönetiminin tedarik ayağında temel prensip,

Tedarik zinciri yönetimi; tahminler, satın alma, kaynak kullanımı,
üretim planlama, akış ve süreç yönetimi, pazarlama, satış sonrası
destek, hizmet, lojistik ve dolaylı olarak finans, müşteri ilişkileri
yönetimi ve insan kaynakları yönetimi de dahil olmak üzere
işletme bütününü ilgilendirmektedir.
tedarikçi ile müşterisi arasında geleneksel çatışmacı tutum
yerine karşılıklı yararı ön planda tutan ilişki modelidir.
Uzun vadeli işbirliği yaklaşımı ile şirketler, tedarikçi sayısını ve
maliyetleri azaltır, güven ortamı oluşturarak uluslararası
pazarlarda rekabet avantajı elde ederler.

23 24

Üretim ve Malzeme Yönetimi

Fiziksel tedarik, tedarikçileri işletme sürecine bağlayan girdi
hareketinden sorumludur. Taşınması planlanan unsurların
(hammadde, yarı mamul,hazır parça vb.) nereden veya kimden, ne
kadar ve ne zaman sipariş edilmesi gerektiğini belirlemektedir. İşletme içi akış faaliyetlerinin yönetimini kapsamaktadır.

Giriş deposunda bulunan malzemelerin imalat

Fiziksel tedarik sistemi, çeşitli tedarikçiler arasından seçim
yapabilmek için gerekli olan kriterleri sunmakta olup gelen
malzemelerin hangi taşıma türüyle taşınacağını belirleyerek
onların depolanacağı yerleri ve bu yerlerin olması gereken
özelliklerini açıklamaktadır.
ortamındaki iş istasyonlarına aktarımı ve bölümler
arasında dolaşımının sağlanarak tamamlanmış ürün
haline dönüştürülmesiyle birlikte deposuna sevki bu
aşamadaki temel süreçlerdir.

4
 25
Tedarik zincirinin bu aşamasında üretim ortamındaki lojistik
hareketleri, depolama, barkodlama, paletleme, istifleme,
elleçleme, envanter yönetimi, stok takibi, imalat satın alma,
vb. operasyonel faaliyetler lojistik süreçlerin yönetimi
açısından önemlidir.
27
Lojistik işletmeleri fiziksel dağıtım aşamasında, hizmet verdiği
işletmeye ait ürün ve eşyaların müşteriye hızlı, güvenli ve
ekonomik bir biçimde iletilmesinden sorumludur.
Lojistik hizmet sağlayıcılar, ürün akışının gerçekleştirilmesinin
yanı sıra yoğun bilgi akışını da koordine etmektedirler.
29
• Değişen iş gereksinimleri ve piyasalar tedarik zinciri yönetimini
etkin kılmayı gerektirmekte ve bunun sonucunda elde edilen
rekabet gücünü ve esnekliği daha önemli hale getirmektedir.
• Müşteriler; daha fazla esneklik, bulunurluk bilgisine daha kolay
erişim, daha fazla hız ve kişiselleştirilmiş ürünler talep
etmektedirler.
Fiziksel Dağıtım:
Çıkış / Outbound Lojistik Süreçleri
Fiziksel dağıtım, çıktı hareketinden sorumlu olup
tamamlanmış ürünlerin dağıtım zinciri (toptancı, aracı,
bayii, perakendeci vb.) içerisinde hızlı ve ekonomik bir
biçimde gönderilmesini sağlayarak alıcılara ulaşmasını
sağlayan süreçler bütünüdür.
28
Tedarik Zinciri Yönetimi Bileşenleri
• Müşteriler………....Müşteri isteklerinin belirlenmesi
• Talep Tahmini…….Talep zamanına göre miktarın tahmini
• Tasarım…………...Müşteri istekleri, maliyet, kalite, zaman uyumu.
• Süreçler…………..Süreçlerin çizelgelenmesi ve kalite kontrolü.
• Envanter………….Envanter yönetimi
• Satınalma………..Uygun tedarikçinin seçimi
• Tedarikçiler……...Tedarikçilerin değerlendirilmesi
• Yerleşim…………Tesis yerleşimi(Fabrika, depo,dağıtım merkezi)
• Lojistik Faaliyetler……..Malzeme hareketleri ve depolama
süreçlerinin tasarımı ve kontrolü
TEDARİK ZİNCİRİNDEKİ
BELİRSİZLİKLER
5
 1. Müşteriden ve Tedarik Zincirinden Kaynaklanan Talep Belirsizlik Derecesi
Belirsizliğin Değerlendirilmesi

Deterjan Yeni moda giysiler

Çelik Elektronik Cihazlar
▫ Talep edilen parti büyüklüğü Fonksiyonel ürünler
Müşteri İhtiyacı Tamamen yeni ürünler
▫ Kabul edilen bekleme süresi
▫ İstenen hizmet (bulunabilirlik)
seviyesi Talep
▫ İstenen ürün çeşitliliği
belirsizliği
▫ Fiyat
▫ Yenilik Düşük Talep Belirsizliği Yüksek

Tedarik Belirsizliği Talep ve Tedarik Belirsizlik Düzeyleri

▫ Üretimde sık durma ve bozulma

▫ Belirsiz/düşük hasat (Tarım vb.)
▫ Düşük kalite Tedarik Belirsiz
Belirli talep Belirli/Belirsiz tedarik talep ve
▫ Düşük kapasite belirsizliği ve/veya Belirli/Belirsiz talep
ve tedarik tedarik
▫ Oturmamış üretim sistemleri
Markette Varolan bir otomobil modeli Yeni bir
tuz haberleşme
cihazı

Maliyet-Esneklik İlişkisi
2. Tedarik zincirinin değerlendirilmesi
Esneklik

Firma talebi en iyi nasıl karşılar?

Yüksek
• Tedarik zincirinin Esnekliği
▫ Değişik kafile büyüklüklerinde tedarik etme yeteneği
▫ Kısa sürelerde tedarik yeteneği
▫ Ürün çeşitliliğiyle başa çıkma yeteneği
▫ Yeni ürünler geliştirme yeteneği
▫ Çok yüksek hizmet (bulunabilirlik) düzeylerine ulaşma yeteneği

• Kalite

• Maliyet (Fiyat)….Verimlilik...
Düşük
Maliyet
Düşük Yüksek

6
 Stratejik Uyum
Esneklik Çizgisi
Esnek tedarik
zinciri

Çok verimli Biraz verimli Biraz esnek Çok esnek

Esneklik
Ekseni

Çelik üretimi: Genel giyim üretimi: Otomotiv Dell:

Üretim planları Geleneksel stoğa üretimi: Müşteriye özgü
haftalar/aylar üretim; birkaç Birkaç haftalık PC ve sunucunun
öncesinden haftalık teslim süre içinde birkaç gün
oluşturulur; ürün süreleri farklı içinde teslimi Verimli tedarik
çeşitliliği ve Modeller. zinciri
esneklik düşük
Belirli Belirsizlik Belirsiz
talep Ekseni talep

Envanterin Stratejik Rolü

Tesislerin Stratejik Rolü

• Öncelik: Esneklik
• Tedarik zincirindeki “nerede” sorusu
▫ Müşteriye yakın noktalarda çok miktarda envanter tutulması
• Üretim ve depolama
• Rekabetçi stratejideki rolü
• Öncelik: Verimlilik
▫ Ölçek ekonomileri (öncelik: verimlilik)
▫ Envanter azaltma
▫ Çok sayıda küçük tesis (öncelik: esneklik)

Taşımanın Stratejik Rolü Bilginin Stratejik Rolü

• Kullanılacak enformasyon teknolojisi?

• Daha hızlı taşıma yöntemleri esnek, fakat masraflıdır

• Envanter ve tesisleri de etkiler. • Hangi bilgi daha değerlidir?

7
 Tedarik Planlama
• Tedarik planlama; dağıtım, üretim ve tedarik operasyonlarının
talep tahminlerine göre, kapasite kısıtları ve malzeme
bulunurlukları göz önünde bulundurularak planlandığı
süreçtir.
• Tedarik planlama sürecinin amacı, ürüne ya da hizmete olan
talebi karşılayacak arzın en iyi şekilde planlanmasıdır.
Tedarik Zinciri Performansı
• Tedarik zinciri operasyonlarının takibi, kapsamlı performans ölçümü
uygulamalarını gündeme getirmektedir.
• Bu konuda çalışmalara başlamış şirketler performans yönetimi konu
başlığı altında; hangi süreçlerde nelerin takip edilmesi gerektiği, hangi
performans göstergelerinin belirlenmesi gerektiği, süreçler arası
bölgelerin nasıl takip edileceği, nasıl bir raporlama ile performans
ölçütlerinin takip edileceği gibi çok çeşitli konuların bulunduğunu ve
performans yönetim sistemi kurulumunun oldukça kapsamlı bir süreç
olduğunu fark etmektedirler.
• KPI*
47
Upstream ve Downstream Kavramları
- •
• İyi tedarik planlama uygulamalarında, bakım ve stok
politikaları, üretim ve tedarik parametreleri (tedarikçilerin
seçimi, tedarik süreleri, minimum sipariş miktarları, parti
büyüklükleri, vb.) dikkate alınarak talebi en etkin ve verimli
şekilde karşılayacak tedarik yapısı planlanmaktadır.
• “Tedarikçi Yönetiminde Envanter” uygulamaları; tedarikçiler
ve üretim organizasyonlarının işbirliğine dayanan ortaklıklar
geliştirilmesi; stok izlenebilirliğin sağlanması ve talep
değişkenliklerini karşılamak amacı ile esnek üretim
tekniklerinin uygulanması, iyi yapılandırılmış talep planlama
uygulamalarının bazı ortak özellikleridir.
Tedarikçi İlişkileri Yönetimi
• Tedarikçileri ile etkin ve verimli ilişkiler geliştiren kurumlar
rakiplerine karşı giderek artan üstünlükler edinmektedirler.
• Düşük maliyet, esneklik, üstün kalite ve ek hizmetlerin çeşitliliği
için kurumlar tedarikçileri ile çok özel çalışmalar
yapmaktadırlar. Bu çalışmaları belli bir çerçeveye taşıyan
süreçlerin tümünü ifade eden Tedarikçi İlişkileri Yönetimi (TİY),
kaynak bulma ve satın almanın ötesinde, daha farklı nitelik
gerektiren bir yapıdır.
• Satın almayı ilişki yönetimine dönüştüren TİY’de amaç,
tedarikçilerin aktif ve sürekli olarak yönetilmesi ile sağlanan
faydanın satın alma fiyatı tasarruflarının üzerine çıkarılmasıdır.
Kullanılan Kaynaklar
• Ramazan Erturgut, Lojistik ve Tedarik Zinciri Yönetimi, Nobel Yayınları, 2016
• Mehmet Ragıp Görgün, Uluslararası Lojistik, Nobel Yayınları, 2020
• Emrah Bulut, Tedarik Zinciri Yönetimi, Chopra ve Meindl Kitabından Çeviri, Nobel Yayınları, 2017
• M. Hakan Keskin, Lojistik El Kitabı, Gazi Kitabevi, 2011.
• E. Nebol, T. Uslu, E. Uzel, Tedarik Zinciri ve Lojistik Yönetimi, Beta Yayınları, 2013
•
M.Hakan Keskin, Lojistik-Tedarik Zinciri Yönetimi, İkinci Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, 2008
İsmail Duymaz, Lojistik Yönetimi Ders Notları, Yıldız Teknik Üniversitesi, 2006
• Murat Erdal, Metin Çancı, Lojistik Yönetimi, Ütikad Yayınları, 2003
• Jacobs, Chase, Aquilano, Operations&Supply Management, Twelfth Edition, McGraw-Hill,2008
• Stuart Emmett, Excellence in Warehouse Management, Wiley, 2005
• Chopra and Meindl, Supply Chain Management, Third Edition, Prentice Hall, 2008
• Bozarth and Handfield, Introduction to Operations and Supply Chain Management, 2/E, Prentice Hall, 2008
• Bülent Kobu, Üretim Yönetimi, Beta Yayınları, 2006
• Alpaslan Fığlalı, Lojistik Yönetimi Ders Notları, KOU,2006
• .Murat Erdal, Seminer Notları
• Cafer Salcan, Seminer Notları, Lojitek
• Atilla Topsakal, Seminer Notları, MMO
• Mehmet Tanyaş, Seminer Notları, 2013
• Simchi-Levi et al, 2003
• D. Taylor, “Supply Chains: A Manager’s Guide,” Addison-Wesley, 2004
• http://www.supply-chain.org/
• http://logistics.about.com/od/greensupplychain/Implementing_a_Green_Supply_Chain.htm
• http://www.inboundlogistics.com/
• http://ocw.mit.edu/OcwWeb/Sloan-School-of-Management/index.htm
• Nazlı Wasti Pamuksuz Tedarik Zinciri Yönetimi, KOSGEB Seminer Notları
• http://www.deloitte.com
• http://www.kto.org.tr/dosya/rapor/Antrepo.pdf
• Tedarik zincirinde bilgi çarpıtmasının etkisi:Kırbaç etkisi, Turan Paksoy, Esra Keskin.
• M. Bamyacı, Ders Notları, 2013
• Diğer Kaynaklar (Talep edildiğinde paylaşılabilir. Yer kısıtı nedeniyle yazılmamıştır).