You are on page 1of 146

II

'

Sritbmetia jScomctna ct d©ufica 36octu


c

l
'

C7"f»P(oiirouoHb:( o< Slritbmftifajinirii mantiife me bcniuo^cntia fupcrnac Uarefcccfl^biantta fupplcaa


umm il^ortii viiiclanfTumi illiinriiriinu)c£6ruli»:o: crrats rc p:cbcnda6:comodc oicra mira niumi alacritarc
(linan|:parrici|:ad piirrictum rimn»cbum. fufcipias.vJiif icsimpulirpigiamconniijmosim, iHi
miosfnimibiliuct^placimra rciUrucnr.iHoui quippc
Dandis accipiendiftv; munmbns ira quanro ftudiofuis noftra cf tcro:um bona oiligamus
rcftc offiaap:ccipuc iiuc r coa qui fcfc msi iRcfrecriTioqfi aunosccrcri culmost maruros^bacbo
gni fijciunf ertiinanfur fi lic^uido conila' palmitcsific jdtcrudimcnra nouiopcris tranfmift.Xu
bir ncc ab l?vx aliud quoil libcralius affcr tanrfi parcrna graria noilruiu p:oucba8 munus: ira t la
rct inucntuin:nccabi[lovn$quod iocii bo:is mri p:imirias ooailTimo iudicio confccrabie:-! na
diiie bf niuolcnria complcctcrctur flccl' maio:e ccnfcbitur aucto: mcrito p:obato:.
prum.ft^fc ipft confldcrane attuli non
fg laua opu5 pondcra viuibuaad lacin'' nibil inftrncrius ^nciptunt capitula p:imi Iib:i.
ciVcmii bdbcndifttia incanduif: ad mcriru? nibil vilius
ninicaftbi ricro:animue calata fubiccir:fcdfaquf cic •tfb:obemininquooiuiftoncs matbcmatiff. tfap.i»
grccaru opulcnria litrfranim in romanf oarionietbcfau jD:fnbftanrianumcfi. iCap.i.
rum rumpraconnetimuu.^racnimmd quocp opcris iDiftinitiot oiuiflonumcri ^ biffinttiopariectim'
milMratio(6iUb\:flqiif crfapicnrif ciocrrinisfiiaii: fa paris. lCap.j.
piVntifTimiiudiciocop:obmf.Ctide0 igirurnrramma jDiffinirio numeri paris ct imparis fc^m pitbago
gni labo:i6iftIcm -tuiiranrnrtpfcrcroc^mc: icf in au-' ram. JCap.4,
rcs.pdircpublicjeninctocrf fenrcrif a rtipulafione ni" 2llia fc6m anriquio:cin modum oiuffto parts ct im'
tamr.'3ln quonibilmirti vidcriocbcr:caidopii0qi> fa- paris. >Cap.f.
pienric inuen^a p crlcquif ;no ancto:i6 fed alicno incum JOift^ nitio paris 1 imparis per alterutra jCap 6,
bir arbitrio. Suis quippc initrumeris rcs rarionis ejr* iD p:iiKipalirare vniraris. /Cap.7.
pendimr:cii tudiciu coc;inr fiibircp:udfnriP. Scdbuic iDiiiinopansnum.ri. iCap.s.
mnniifailo:noncadfm quf ccrcnsimincrairibus mu' iOe numcro parirrr pari ciufq5.pp:ictatibus. iCap .9.
n incnraconrtinio.i{lfci5eram fcre vlla fic cnnctiBabfo 2D-' numcro paritcripari nufcp.pp^ietatib''. Cap.io,
lura parribus nulliiis indis^ fuis rarficft fciCria nipi pfi jDenuiucroimparirerpari: ciuifi3 pwp:ietatibU8oc
di|0:nt no tcterarum quoc^ aitium adiu:ncnta ocfidcrct queeiusad pariter parcm t paritet imparein cc
*Waincfti5iandi0marmo:e ftami6:aliu6 cjciidfndf ino gnariouf. Cap.ii.
lie labo: eftralia lb:mandc iinaginisrario: nec ciufdcni jDc criprionis ad impariter paris naturam perrinen
arrificis manus poliri oocrisjiiro: cjrpccrar.Slc picrur? tiscjrpofiriO, lCap.12
manibusrabulf fomifTf fab:o:um.cfrcrurtica obfcrua jDc numero impariciufcBbiuiftone. iCap,i5.
tione orccprf :colo:um fuci merc aro:um folcrria Pi:rquin SDavimotincopoftto. >Cap,i4.
ti:linrf a operofis ei abo:ara tettrini« multiplicc m mate /DcfcciidoTconjpoflto. (Cap.ij.
riam p:frtant.iRonneidcm quoce> in belIo:um fiftrur jDc eo qui per fc fecundus t copoflme: fldaliu p:t'
inrtrumenri6.-'ID»c f;Mcu!a fagirtis ecacuit : illi validu» mustincopofirusfft. iCap.ifi.
tb3:arnigra gcmMnaidc.inrtalius crudi vmboniete SDi:p:imicin(ompcfiri:i fecundit compol^ti-rad
gmina p:op:ii labo'is o:bi infiqcnda mercamr: ta mul fe quidc fecundi ^ fompoftti ad altcm vcro p:imi
fts artibu? ars vna pcrficitur. 'SIW nortri labo:is abiblu ^ incopofiri p:ocrcationc. iCa^.t'7.
tio lonu;? ad faciliorem ciirrit eucntum.Xu enim fcUi« £5einucrionefo:?rmimero;?qui ad fe fcaldi-j compofirC
mann fup:f mo operi imponcs: in quo nibil oc occern2 fun^rad ahos vcrorclarip^imitincopofiri. jCap.is
tia neccfCe crt Iabo:arc confc nfu. Quamlibet cni boc ludi ^lia parririo paris fc^m pcrfcaos iinperieaoB tvl'
<ium mulrisarribusp:obftur ctcultum vnorame cu- tracfepcrfcctos. lCap.19.
fnulanir cramine. tpcriarc igimr licet quantum no/ S)e geiicrarionc numeri pfccri. Cap. :o
bis in boc rtudio loais rracrus ocijs laboz adiecerir. 2In IDerclara ad alicid quantitatc. Cap. :i.
rerum fubrilium fusaserercirarf mentis vclociras com tOe fpecif ^''maio^is infqualitatis 1 mino:is. jCap. : 2.
pzebendar: vnum iciunf macies o:arioni6 ad ea quf fnt 2Dc mulripiici eiulc^ fpeciebus emamc^ gencrario
caliganrib^^impedira fcnrctija eicpedicnda fufficiar.^ua nibus. lCap.25,
in remibialieni quoquciudicij lucra qufrunror: Cum SDe fupparttculartciuf(]^fpecicbuscarumc^ genera'
tu XTrariTcBpfritifrimuslitreraru poiiisgraif o:ariois rionibUB. )Cap.24,
crperribue quanrn t>e nobie iudifarc audcant:fola ranrfi iDe quodam vtili adcognitionem fupcr particulari/
p:onun((4-ionep:ffcribere. arnonalreriue obnoiiu» busaccidenre. Cap.zjr.
mrtimrisarcriffima mcmctipfe traflarionis legeprtrin /Defcriprio p qul ooccf Cftcris tnfqualitatts fpeciC'
go:fcd paululum Iiberius euagatus alicno iriner(:no ve busanriquio:celTemulriplicf. Cap.ifi,
ftjgiis infirto.iRi -r ea quf oe numcrie a nicomacbo oif IRatio at'B erpofirio Mgcftf fo:mul?. jCap. 27
fnfi"'Difpurara funr:modcratab:euirarc collegi, tTtqu? 5De tcrria inf qualirarie fpcficquf bicitur fupparricfl:
tran^curfa velocius angurtio:einrtIligenrif p:ert3banc oequt cius fpccicb^carifcB gencrationib^. jCap.i».
iidiru3:mediofri adiettionercfcraui^uraliquandoadeui- JDe mulriplia fuppartieulari. jCap.ij»,
denriamrerum nortri8criamfo:muIisac Defa-iptioni' 23eeo:ume]t:cmpli8idfupcrio:i fo:muIa inucnicn'
bus vreremur, eiuod nobis quaris vigilijs ac fudo:c dis. |Cap.50.
tonrtircrit facile fob:iu8 lecto: agnofcet. jCu migif qua ^ SDe multiplici fuppamentc. jCap.ji.
tno: matbcfcos oifciplinarii oeartrbmericaqufeft p:i' 2>emonftratioqucmadmodii omni0 injqualitas ab
map:era-ibercm:tutanraO!(^n'comunerevidebareeoq5 $quaUratcp:o(eirerit. /Cap.sz
magis in f narraro opus ene inrdligeba. THa t rt apud
tefacilis venic locuseftcr:aIiquandoramen ipfam fb:"
midabat facilirarf m fnfpf cra fecuriras. Slrbin-abar enitti
nibil ranre rcuercntif oblaril iri opo:rere:quod no elabo
ramm ingcnio^perfccrum ftudio;bignumpoftremota'
foociovidermir.lRoii isiturambiso quiti p:otua iri
:,
: ,

3lritbmcriCvi

C^bwbnrno in qaoDiuirtomatbfmatic^. jCaprm.i. gradns ccrtcqj p:ogrclTion6 oimenHone? qnil iw afccn


dip:ogrediq5polTit:utanimii|l(iottilii:qui( utait pla/
1Rrcromncflp:ifi:faucro:it9ri8riroe: to)mulris oculis co:po:3libus faluari confltruicp f:r oi
qui pYfbai];o:a oucepurio:c mcntis ra' Snio::quodco folo luminc vertigari vcl urpici veritas
tionc victucnmr: conrtarcmanifcilii crt qucflt. IDuncuiciu .i onilii ocmcrfum o:b3?fKi5 co:po:cifl
i bau4 qncqui in pbilofopbic otfcipli' fcnHbucbf oifciplinc rurfum illumincnr. 0uf igitur cjc
Itis adVumulum pcr ccrionits cuadcrc bifl p:im3 oifcenda cihnifi ca quf p:incipifj iiiatnice qJ5
nincuiral is p:udcntif nobilira? ciuo flmmodoadccrcra^obrtncrro.^rioncm.-^ bcccilaur atirb
damquaft quadrimovcnigaf. Quod merica.lDcccnimcuncti6p:io:eft:non modoquodbac
rmefolfrriam infucnris non larcbir.tFn c nim fapicnra iUe buiu6 niiidanf rnoli»? condito: ocus p:imam fuf b«
raum quf funnuicBimurabilcmfubilaMtiflni fo^tiun' buit ratiocinarioniscrcmplar^^adbanciuncfa conilltu
tur conip:clxnnovcntari3.^lTc a: tcm illa Oicimus it qufamci5fab:icantcrarioncpernumcro03lfignario:
qu? nccinrcnrionccrcfcunr: ncc rfriamonc uiinuunrur: dinis inucnercconco:dtam:fcd boc quoq^ p:io: aiirbmc
ncc variariombns pcrmuranrur:icd in p:op:ia fcmp vi tica occlararnr:quod quf cu(i5 narura p:io:a funr^bis fub

fuf fcnarur^ fiibfldiianiracudodiunr. Dccaun.m flmt


I laris fimul poilaio:a roUunrur. v>uod fi poi]erio:a prrc'
qualirarc e:quanrirarc9:fo:mc:magmrudiiics : paruira' annnibil d rtani p:io:i0 fubrtanrif pcrmurarur: ur ani
tcs:f qualirarc8:babirudinff5:acfu6 oifpofuionce: loca malp:iu9c(iboie/iRamfirolla6aniinal Harim quoq^
Kmpo:a:crqiiicQdadunariiquodamodo co:po:ibU0 in bominisnaruraoelcrafit. £>i bommc ruiiulcris^animal
ucnif . ^ncipfa quidc narura inco:po:ca funr i imurabi nonpcribit.tEreconrrarioea feinperportcrioia funr quf
lid fubrtanrif ronc vigcnriarparriciparioc vcroco:po:i0 fecii aliud quodliberinferunr:ca p:io:a quf (U5 oicra fut

pcrmuranturrrtacru vanabilisrciin vcrribilcmtncon' nibilfccum oepoi1crio:ibu6trabunf;utincode5 quocu


flantiam rranfcunr. [[^ fcigiru r quoniamur oicru crt na bomine. iHain fi bominein t>iicri6:fimul quoq^ animal
turaimurabilcm furtanriam vimci5fo:rira funt:vcrcp:o nominabi6.'Jdcm crt cnim bomo quod animal. £>i ani-'
p;icci5ClTc 0 cunf.lDog^jSif idcllqucfunrpp:ic:qufci5 mal Di)ccri6 non fpcciem fimulbominie intulirti. iRon
fuonomincciTcnncnominanrur:fcicntiam fapicntia p' crt eniin idem animal mod bomo.lDoc idc5 in geomctri
fircrur.^iTcnrif auremgcminf parrcsfunr:vna coririua (a vel inaritbmctica videturincurrere. iPienimnum c
1 fuis parribusiuncra:ncc vlhefinibus Diilributa: uc rostoUas^vndetriangultivelquadrarnmvclquicquid
cflarbor^lapis^iomma mudi buiu0co:po:a : quf ,pp:ie in geomcrrica verfarur^^queomnia numero:u ocnomina
macmimdincgappellanrur. alia vcro o iduncra a fci cc riuafunt.^tvcionquadrarum rriangultiqj furtulcris:
tcrrninara p.irfibU8 -? quafi accruarim in vnu rcdacra c5 omnifcB gcomcrrica confiipra f;r:rrc6 1 quaruo: alio:i5cp
(ilium:ur grcr^populue^cljo^us^accruue:-? gcquid quo^ numeroiu non pcribunr vocabula.TRurfum cuj aliqua
ro parrcs p:op:ii8 cwrcmiraribus tcrminantur:? ab al^ geomctricamfo:mamoi>:ero:cftiUifimuInuincro:ij no'
tcriusftneoifcrcrf funr,IDi0p:op:innomen eft multi' men implicirii. Cum numcroe ot)ceronondu vllam fo:
m
rimdo.'i [\urfu8 ulrirudinig alia funtpcrfcut rrcsvel mamgcomcrricgnoininaui. ^Dufica v eroqua p:io: fic
quatuo:: vcl tcrragonus: vlquilibcr nummie qui ur ftt numero:ij vis:btnc ntarimc p:obari porcrt : qt» no ma
nuHo indigcr. gllij vcrop er fcipfa non conrtant: fcd ad doilla narurap:io:a funrquf pcr fcconrtanr:qiiflillaqu€
quidda aliiid rcfcrunf vc ouplii: H Dimidiurut fcfqual^
: ada!iquidrcfcrunrur:fcd criamcaipfa mufica iijodulatio
rern: vcl fcfquircrriii 7 quicquid ralecft:quod nifi rclatuj numcro:ii nominibu6annorarur.>iEr idem in bac cueni
fitad ahud:ipfum ciTe non polTir. ftTOjgnirudinis vcro re porert:qtiod in gcomcrrica p:cdictum cfl. JDiarefiarori
alia funrmanentia morutpcarcntia^alia veroquf mobi cnitn -r oiapenrct-f oiapafon:ab anrcccdcnris numcn no
lifcmpcrrorarioncvcrruniur-.nccvlliercmpo^ib^^acquicr minibu6nuncupanrur.'3[pfo:uqiioct5fono:fi aduerfus
(unt. IDo:ii ergo illam muJrirudine quf per fe ciV. arirb- fc p:opo:rio:foli6 necp alij s uumcrie inuenif . Qui cni3
tneticalpccuTarur inrcgrirae. Hlamvcr o quf ad aliquid fonus in oiapafon f^mpbonia ert:idem ouplicts numc
tnufici modulaminiarcpcramenra pnofcunr.jmmobi" ri p:opo:rione cclitgirur. QucoiarelTaron crt modulario
lis vero macmirudinis gcomctrtca noriciam pollicctur cpitritacoliationecoponimr.0u5oiapenrc lYinpbonia
ifDobilis fcicntiamaitronomicf oifciplinc pcritia veit vo(3nt:bcmioUamcdicrarccomungirHr.0ui in numc
dicauit. ^uibus quarruo: partibus fi carcar inqutfito: i| riscpogdoug ert : idem ronue in mufica. ^^rne fingula
veruinuemrc nonpofTit. acflneba cquidem fpecularionc perfequi labo:cm bui^ opcris fequcntia quanto p:io: fit
veriraris nulli rccre fapiendum el^.Srt cnim fapictia ca^ ^ritbmcricafine vllaoubirarione monrtrabunr. ^pbc
ra rcrum quf vere funr:co?nirio i inregra comp:ebcllo ricam vero arcp artronomicam ranro p:f cedir: quaro ouf
^uod bfcqu i fpcrnir:idcil bas femitas fapienrif :ci oe^ reliquf QifcipUnf bancrerrianarura p:eccdunt.'in flrtro
nancio non recte pbilofopbando.Siguid^pbilofopbia nomica cnim ctrculi:l'pbera:cenrni:paralelliq5 arculi iiic
cl^flmo:fapientif:quaminbis fpcrncndis anre contc' diufq^aiiis ert: quf omnia fflomct ricf oifciplinccura ftit.
pfcrii.^lludquocpaddcndu^arbitroiquodcuncravie ^uare eft ctiam ey boc ortenderc fcnio:^ geomerricf vim
mulritudinisab vno p:ogrcffa tcrmino:ad infinira p:o' Quodomnis momsert port quietem:': namra femper fti
grelTionis augmenta concrc fcir:magnirudo vcro a finira geo
tiop:io: cft. ilDobiliuii veroaftronomiaiimobilium
incl^oansquintitatemodi) in oiuillonenon rccipir.^n' mctrica oocfrina quod armonias modularionib*
eft: vcl

finiti(nma8enifuico:po:isfufcipitfcctione6.IDacisi'' motU6ipfeceleb:amr artro:u. Quare (onftat quocp mu


tur nature infanirarcindercrminatacp porcnriam pbilo' fl(g vmartro:6 curfusanriquitate p:eccdcrc: qu.i fupera
Ibpbia fponrercpudiar.T^tbilenimquod innn|rucrt:vcl rc naturaaritbmerica oubium n6cft:cii p:io:ibu0 quam
fcientiaporell(o'.ligivelmente c5p:cbendi. ioed binc illacft anriquio:videamr. iP>:oj?ncfamcn ipfa num^-
fumpfirfibi ipfarario:in quibUdpofTctindagarricS veri ro:iinaruraomnisartro:5curlu0 : oTiq^flrtronomica ra"
tttis ercrcerc folerriam. iOelcgit enim oeinlinitf multt-; tioconftitura eft. Sicenim o:rus c>c afufqj colligim':f^(
tudinispluralitatcfinirftcrminaquantiraris^iintcrmi tardirarcs velocirarefq^errflnriu^fldcrum cuftodimus:
mbiliemagiiitudinisfccnoncreiccra ocfinirafibi ad CO' flcDefccms -: mulripliccs luuf rariariones agnofamus.
gnirioncm fpaciaocpopofcit. Conilat igitur quifquis £5uflrequoniap:io: vtdaruit arirbmetic^ xia cft : binf
bftp:ercrmifcrirtomnepbilofopbif pcrdidiflcoocrrina oifputarionie fumamua crotdiu.
l^ocigituriU ud quadruuin crt quo bis viandil fit qui'

bascKCcUentiozaniinusa nobis cump:ocreatis fenfib' £>efubftantuinumcri. /Capitulu.:.


Kl iiueUisentt( (criio:a pcrducittir. ^untcni} Quidam aat
'

iX^nii qa(diq$ a pnmoifl rrrmn natura cm equatia btuidi: vt ocnarins tM'ufditut'tn'quino6.'^oS''


0 flmtra runr:nuincro:ij vidcntur ratione fb:" tt> autcin -: pcr incqualiavt idem oenarius tn.^.-r in.7.

matii.lDoceMiinfiiitpzincipaleinanimocoti .Sed boc modovt cum vna pars fucriti&iuiftdis par :alia
ditonscxcmpUr.lDmccnim quatuo: clcnic quoc^ par inucniatur:'; ft vna impar:rcltqua ab cius iin
to:5mnltitudomutU3tacrt:lMncrcmpo:umvicc6:l?inc (^iriratcndn oilcrcpcr.vtineodcm numcroquiefl oena
niomo flrtro:U5 liquc conucrflo. Ouf cu i'a flnt cni^ riU8.£umcnimoiuifu6Cftinquinos:vclcumin.i!.t»
umilariie:numcro:iuollisationeruuisatur:euinquoci5 7. vtrfceinvrracy po^tioncpartcs impares cvttt-.runr.
nuincrumncceiTcci?in.pp:!.i fcinpcrrefebabenti.mfqua ^©iautcjiplcvcl aliuo numerus par oiuidatur infqua
litcrfubibnriapcrm.incre:cuin quccompofitum n6ct lcs^vtoctonariusin.^.-r in.4. 1 itcmpcrinf qualcs vc
oiucrfie. CMiid enim numcri fubilantiam coniunscrct: tdemoctonaiusin.^^.Tin.^.tnilla qdcm Oiuifloncvtrf
tum ipri^crcmpTumcuncra uiniiflct: redejLfeipfo Tide-- <faz partcs parcs facr? funr:in batvtr? v"i5 imparcs mitc
turenccompoflms.iP z;oafirnibilcr flmilibue eom/ runt.1flcq5vnqu.ifieripot:vtaiinvna pare oiuiftois
ponividetu mcccrbis quf nuIl9rationi<?,pp. itioe iufi parrucrir:aliatmparmi:niriquc3t::utcu5vna iinparftt:
gnnrar:t a feonmi fubilanna naruraqj oifcrera funt. aliaparpofl^itinrellisi.^tnpa rverp numcmscfl qui ad
iConilatcfgc quoniam coniijauecrtnumcrue:ncci5C)c quSlibcrillam oiuiftonem pcrinfqualia fcmrcroiuidif:
flmiiibiie clTe ccniuncnmimcq? cv bie qu( ad fe inuici m vt vtrafq5 fpccies numcri femperoflcndar:ncc vnquain
nuUa rationc.ppo:tioni0bfrent runtcrg numcros
. altcraflncalrfraftt^fcdvnapareparitati :tmpartrati alia
p;ima quf coniun5;ant:ad fubrtantiam qu dcm quf co' ocputatur.vr.7.fl «^iuidasin.^.-rl.^.alterapo^tiopar:
ftcntrfcmpcrip pemiancant.lHcq^ f nim cv non evirtcn^ altcra tmparcft.iFtbocidcminciictis impaftb^fiumc"
tibuecflfici quicqu.i potcfl:-: funt ipfa DilTunilia i pote^ risinucnitur.lHiq^vnQuainimparisoiuifione p:ctcr
ttacomponcndi. IDf c aurem funrqbus numerus coftat feccpoiTunrbcgeminc fpfCJesqucnaturalircr vim nu'
par atq3 impar. ^ug oiuina quadam potcntia cum oi' mcri fubftanriaq? componunr.
fparia flnt conn-ariacy:ramcn cjcvna genimra jpfluunt: i CTS^iffinirio paris t imparis per alrcrurrum.
invnamcompofirionC modulationequc iunguntur. jjrapituUiin. 6.
CiDe oiflTimtionei oiuifioncnumcri-z Difftnitionc pa nodfibccerjain pcralterurras rpcdce Oefini
ris^imparie. Capi. 3. crTda fii nt:oicf f ur impar? numcrum ccg vni"
X p:imum qutd ritnumerus oiftinicnduni tatcotflrcrta pan: vcl incrrnKto:vcl oiminuri
C cfl llTumcrus cftvnitatuin tollecfiotvcl qul/ oncjtcmpa r numc rus cfT g vnitarc oiflTcrt at»
titatieaccruuscxvnitatibus.pfufus.lDuiua imparivel incrcmento vel oiminutionc i^icnim pari .

iijimr p:ima oiuino cCl: in tmparem arqg pa' vnumoempferisvrlvnnmad cceii6:in'pareft'icitur:vr


rem. Ctparadem eihq poteil in ^qualia ouo oimdivno fiimpari idcm fccc.i6:parcontinno.p(reamr.
medi^non intercideiite:imparvcioqucm nullusinfqua
lia ciutdir qn in mcdio p:edimi6 vnus intercidat €t . C2Dcp:i»(ip8lita:cvnitflti0, )Capi. 7»
h{c Qdcm buiuimodi Diftmitioviilsiii isell ? nota.
C" iDiftuiilio W' mcri paris i imparis Pm pYtbsgozaj., £X)m9quo cg numcrus circu fe pofiro:um «
^ai-v.tulum. 4. ,
naturali fibimer oiipofltionc iuncto:um tnc'
Xla atit ici5m pytbago:icam oifciplHiam ti^ dt'etaseft..€tquifuperouo6iIlo3 funtq mc
( lis eft. n^arnu mcru6 cft qui fub eadcm oiui di iunguntur fl componantur: etiam ipfo:u5
->

fionepoteit 1 matima paruilTimacis oiuidi: ma fup:adictn6 numerus media po^-ioeft:-! rurfus ilb:«
^imafpacio^paruiiTimaquntitate: fc^m v^uo'* quifuntfuperfccundolccotunctoscumipn quoqefinc
rnmtl!o:um scncrumcontrariaspaiTioncs . I mparve^ numei us mrdieratts lococft : : boc
(otnpoflti p:io: bis
ro nunierus cilicui boc adcm accidcrc uon poteiUftdciP crirvfcpc^umoccurrcnsvnitaatfrmtmimfecerir. Iltfi
iu8 in Duas in? qualcs fumas naturalw ert (ectio.Doc ponar quia quinarium numcmm airtinftcus ciica ipfu>
crt ant eyemplar: vt ft quilibet Catus par numerns~oiuP (untfup:a.4.infcriii6fei*.lDiccrsofliunctifunt:factunt
darur: inaio: Qdcm quatum ad oiuifionisfpaciajierti^ lo.quo^um.S^.numcrusmcdictaseft. s^Juiautem iirca
iier:non inuemcturquam n^ifaaa mcdiera» : quatttatc ipfo6ideftdrca.9.t.4.funt.^.ftiUcet':. .idcm fuuncri
'veronulla min?: fit:quam in gemina fattapartitio: vtfl funtco:umqmnan'n6numfrns incdietaseft. iRurfus
par numei usqui c.s .oiuidafurin.4.9tc^alios.4.nul' iflo:um qui alrrinfecus poftti funr fi iungantur etiam bi
la crir alia oiuifto qug imio;c* partes eftlciat. TPo^oatt quiquinariinummDuplifunt.T^ani fupcr.3, funt.i.
temnullae italia oiuifto quf torum numerum m"no:e
.
fuper.7. funt. 8 . H5 i crgo fl luncti fu nt fac iint 0. quo:ii
'

oiuidae qujtitatc.^n ouascnimpartce oiuifione nibil gnariasrurfus mcdieraseft.lDocide inommb^^numc


nnnuscft.iCumenimtotumquisfucrir trina oiuiftone rt«cucnif:vfq5oum advntrattstcrminu^prrucniri que
-partitustfpacij cidcm fmnma minuif :fcd numcru» oiui ^olaentmv nitag circ5 fe cuos remiinoi? non babet:
flt. :

fionis augetur. fe?uod aiJt Dicmin cft fc?m ouo:um genc (ttc^ideoeiusqui eft p:opc fe folius cft mcdieras. Tl^ain
rum contraiias paiTiones buiufmodi cfl. n{b:fdocuiin ug iuitavnum foluseflbinariue naturalircrconftuumsfu
cnim quatitatem in iftnitas pluralirates accrefccrc fpa-' ius vnitae media pars eft . Quarcconrtat p:imam elTc
riavcro.i.masnttudincsininfinitifl^imadminuiparni- 'vmtatemmntto:u5qui funtin naturaUoifp. fition? nu
tarcsratcB «deo bic contra eucnit b? c nanc^ paris oiuifio mero:uin t eam ri te totius quaui0p:olij:f scnitficc plii
fpano efl mapma pflmiiTima quatitae. ralitatidagnofcr.
C2lliafecijdumanfiquio:em modum oiuirio partg? CiDiuifioparisnumeri. jCapFm. s,
imparis. jCapimlum. jflrie aurem numeri fyiccics funt .; 5fl cnira .

Ccudum anticio:cin vero modum alia 6 parta p vna quf oidf parircr par: alia vero paritcr im
9 numcri oefinitio . 'i fiarnumcrus efl q « ouo par.tcrtia impariter par.tFtcontrarta qdey. lo
fqualia:T in ouo I tqualia partitionem retipit: caqueoptinentia fummitamm vidcntureftc
fcd vt in ncutra oiuifioncvel imparirati pari^ pariterpan^pariterimpar. cTDcdictasautfm qutdam
ta0:vd parirari imparitas mifceamrtp:?tcr folum pari qufvtroiucppartidpateft numcrusqui vocatur impa
tatispztncipembinariumnumcro quiincqualemno re riterpar.
cipit fccrionem:p:opterca quod ej: ouabus vnitatib^co^
flati:ei:p:ima ruo:nm quod.imodopariratc.0nodaat C£)e numero pariter pari eiufc^ p:op:ietatibU0.
oito talc efl. enim ponatur par nuincru0:p5t ouo m jCapitulum* .
. .

3ritbmcticji

Siriwr par num«r'crt:Q potcrt in ouo paria oi ri:nirtmino:Tnitflsimpcdiret.lDocaurcm p:imacfiam


y Uidirdufqs pars in alia ouoparia parrifq.; ps numcrip:ogcnic£^fcruatarq5(unodir.'Ulamci5Tntru0
in alia oiio pariarvt hocroricns fiat^vfq^ ^uj qucp^imacl^-ouob^fubfcqi^cntibTolacrtvnitatc cotra
oiuiflopaitiumad indiuiflnilc naturalircrpcr trio::Tndc nibil mirumell:totum fummf crcmcnmj .p/
lifniatvnitJtc5.nt.64.nunitU0babetmcdi(rare3.3i. p:io confcntirc p:incipio. H?fcaurcm n obis lonfidcra
hicar)tracdirt3tctn.i6.bicvcro.s.buntquoci3 quatcrna rio marime p:odcrit in bis numcris cognofccdis quos
rius in cqua parnf :qui binari j oupl^cfl^fcd binari"^ xni fupcrfluosTCl imminutos pcrfcctofci5 monrtiabifn*^.
tnie mcdictate oiuiditur:quf vnitas naturalircrfincsu 'Jilic enim coaccruata quantitas parrium numcri. toti*
Urienon rccipitfcctioncm.IDujc niimcrovidcturactidc tcrinino comparatur. '}llud quoq? uulla poiTum"'Ob'
rcTt quf CUC15 rius f ucrit pars cum i^ominc ipfo Tocabu , liuionctranfinirtcre:quod in bocnumero rcfpondcnti'
locj; paritcrpar inucniaair:tum ctiam quuitatc . ;SccI bU0 fibiinuiccin partib^mulriplicatis^maio: cjctremi/
<dco mibi vidctur bic numcr^paritcr parvocams: quod tas ciufdcm nunnri fummact^ conficitur.€r p:imu5 11
riusomnceparics-rnominc Tquantiratc parcs pari^ pare0 fucrint oiipofitiones mcdii multiplicantur^atcp i'
tcr inucnianrur. Quomodo aiit ? nomi ne i qu.uirate pa^ dcqui fupcripfos funr: vf(t5adfup:acicta6 citrnnita'
resbabcatpartciBbicnumcrusport oiccm*^. ll? o;u^au / tC9.£3icuiintucrintparc6Difpofitionc8:feciidum na^
tcm gcncnrio ralis cil. inbrno cnim
quofcilqB in rupli / turam paris ouos i n mcdio tcrmtnot; conrincbiit: vt ifi
rippo:rionenot3uerie: fcmpparcsparircr pjocrcantur. ca bifpofitionc numcro:um in quaevtrcm^tcrmin^. i:s
•^retcr banc anran gcncrationcm vr nafcantiir alircr im finitnr.^n boccnij numcro mcdictatcs funt.s .fc? <?.i6.
polTibilc crt. II? iii^^aute; rri talcTidctur pcr o:din^ v5fcri qucin fcinulriplicatf:maio:i6fummjcrefccnrc plurali
ptionis cremplum.:£>intq5 anuti duplicce ab Tno.r.^. tatc conficicnt ^cricsenim i6. vcl fedcctcf. s ft mulripli
, . .

i.^.s.i^.^j.^^.iie.if^.^-u.atqjbincfiftatinfinirap' ccs.i:8.fumma concrefcit.atq^ bi numcri qut fup eoidc


gremo:wlcsn]ncto0 inuenics.facriqB funt abvno in du fiintilmultipliccnturidcmraciunt.lBam.^.^J.^z-inft

omncs funt paritcr parcs. Jl^udaut
pliri p:opo:tionc:7 fi multiplice8:fup:adictam racicnteictremitatem.4 .cnf

non minima confidcrarione oigmim crt: quod ci'' omnis trigicst bi8:TcIquatcr.52.t)u:ri.i:6.imutabili nccrin
pars abvna parte quaciTq; qu? intra ipfum numcrum S tatecomplebunt.atqsbocvfqsadertrcmos tcrminos
©cnominatur:tanr3q5 fummas quaritatis !tIudit:quota C9dit:idefl. i.<r . I : s . £5>cmcl eniin cftrcmus termin^. 1 2 8
parseftalternumcr^paritcrparieilli^^quicum tonrinet eft*Ccntice vigicsatqjottiesvnitatcmultiplicata^nibil
qultitarts.3taq3fitTtnbipartc0 ipff refpondcant:vt mntabitur.£>iaufem imparce fucrit
t):p:io:equ.ititate
quota pars vnacfl:tantam babcataltcra quaritatcm : et oifpofitioncs^vn^mcdiustcrmin^inucnitur^atqjipfc
quota pars illa ert:ranta in p:io:e fumma ncceflTe fit mnl, fibi^p:iamuItiplic9tionercfpondct.3n co n.^q^ o:dic
timdini0inucniri.£tp:imum fit fiparcsfucrint oifpo' numero:um:vbi crtrcmus rcrmin^.64.pluralir9te cou'
llrione6:vt ouf medif partes fibi rcfpondcant.pofl Tcro £luditur:fola inueniturTna medictas: idcft.s . ^^uam 11
qu?fapcripfa6funtftbiinuicc5Conucrrantur:atci;boc ocricsidcrtin feinctipfa5mukipliccs.64.ci:plicabit. 2lt
ide? fiat oonec vtcrq; tcrmin^rrcmitarcs incurrat.-]]^ c^idcmrcddunttll! qui fupcrbanc m.dictatcm funtvt
namrenim paritcrpari6o:doabTnoTfq5.i2S. bocmo' ouduin bi qui fupcr ouas pofiri taciebant."lHam quater.
do.i.2.4.s.(6.32.64.i:g.? cafit fumma marima.^ii i^.^^.funt:-? fcdccics.4.idemcomplcnt . iRurfus bis.

boc igimr quoniam parcs oifpofittoiies funt: vna medie 3:.fatri fl.^4.non&ircedunt:7trigtC0 bis 0110 : eofdem
tasnon potcilinucniri.j&unttgirurouc^idcft.s.t. i<5, oimulflnt:': fcrael.g^. vclTnitas fcragicsquarcrmulri'
<jue confidcrandf funr quanadmodu.m ipfc ftbi rcfpondc plicatareundcm numemm fineTlla varictatc rcfiitucnt.
ant. Xoriue eniin fuinmc idcil. I : s .octaua pars cli. 16. fiL'
}rt9dedma.5.Tl\urfus fuper bas partcs quc funt:ipff CTiDenumeroparirer impari chjfquep:op:ictfltibU0.
biinuicemrefpondcbunt:ideft.3:.t.4.*IJ^3m.52.quar^ Caplhi. lo.
ta pscfttoriusfummf.^.verorrigefimaffcunda . Tgur' griterautem iinpar numcr^efl qui ? ipfe quf
fus fapcr bas partcs.64.rccundapar6cft.2.T£ro fcrage p dem p9nt9tis namram fubftanriam que fo:ti
fimaquarta. iDonec cjcticmitafcs limitcm fatiant^quas tu0ert:fed intontraria oiuifione : namr? nu'
oubium non cfteadcm rcfponfioncgaudcre . eni oia mcri pariterparie opponitur.SDoccbiturnl/
fumma lemel. i vnusveroceHtcfim^Tigefimns otta^
: s .
tfeig longe bic Mflimili rationc oiuidatur.itlam quoni
UU5. S>i autcm impares termincs ponamus idcft fum" am par ert in p9rtcs cquales rccipit fcctroncm partcs ve
mas^idem cnim tcrminos quod fummas nomino:fccufi roriu0mo)cindiuiftbilesat(^5infcc9bilc6pcrmancbunt
dumimparisnaturam poteflvnamcdictasiucnifi:att^ Ttfunt. 6.'o.i4.i8.::.tbisftmiIcs. jTDoycnimbog
"vmfibi ipd eft refponfura. Bicnim p onarur bit o:do. numeros fl in gcmina fucris oiuifionc pai ritU6:incurrif
i.i.4.8.i6.J:.64.vnaeritfolamcdietas ideft.s. 0ui. in imparem qncm fccare non poiTis glccidttau tcm bis
.

s.rumm^totiusparscil octaua ^fibiipfiad ocnomina/ quodomnespartestontrarie oenominatas babent: $


tionemquantitatcqsconucititur. tEodetncpmodo finit funt quanritares ipfarum partium quf ocnominantur.
fbpcriudcirtatpfum qui fuMt termiiit: oonant fibi mu T^cq5 vnqua ficri potefl: Tt quf libct pars bui^ numcri
tU3nominaftl5m p:op:i3s quantitares votabulumc^ ciufdcm gcncrisocnominarioncm ciuantitatcm quc fu'
permut9nt.TRam.4.fwadecima pars efitott^ fummc. fripiat. 5empcreni m fi ocnominario ftierit par: quanti'
:

i6.vero quarta.Ct rurfus rupcr bos tcrminos.?: fetw . tas partts erit impar:'z fi fuerit ocnominatio tmp3r:qua
da pars eft toti^fumm? i . vero trigefimaTccnda: i fcmel
. titas erirpar: vt in.is .femnda ciu6 pars efl: idcrt inedid
tota fumma.64.funt:fe]cagelim9quarta verovnitasiue quod partrarie nomcn cft.9.quc impar cft quanriras
nirar.IDoctgitur efl quod oictum eft:omnes ei^ pattca Xemavero quf impareft ccnominatio:fcv:cui par plu-
^ nomine t qoanritate pariter parcs lucniri IDot quocu
. ralitasefl.fRurfus fi conucrtas fcrta pars quf par c OC'
multa confideratione:multacB conf^ntia oiuinitag per noiTiinario:tre0 funt:fcd tcr narius impar crt ^jtnona .

fertumcft:Tto:dinarimoifpofifcmino:es fumme iboc pars quod impar eft vocabulum. I .qui par uuineruiT^
numero t fup fripfas coatcmat?: fequcnri min^ tuo fcm 2Itci5 idcm in alijsmncris qui funt parircr impares in
perfCiuenrur.£^icnimTnumiunsas bisqui fcquonf umitur.THecBvnquaftcripotcftrvrcuiuflibctpartis.fit
ouob^^^fiunr.l.tdcftquiTnomiu^^quatcrnario cadunt. ciufdein gcncris nomcn 1 numcrue. fit autcm bo:u p:o
€^tftfuperio:ib^add33.4.funt.7.quiaboctonariofeqn trcatio numcro:um:ftab vno oifponanmr quifuci5 ouo'
ttfolavnitateTinciimr.^5edjKofdem.s.fup:9dic^9d bus oiffcrunt:idcflomnib'imparib^n9turali fequentia
imjxneAS .ficnt.qui pflr.id.numm tfiAmt (inmia atc^ o:dinc(onftituti0.lHa(g bi A per biiurium numc
1 :

3lrltbinctiC4.

rtim mulriplfccnnir omnrs partrfr uiiparre.-rite plurali ciuidam alii numcri quo:um partes alias rccf pinnt otui
tas oimcii fa fiT cict. TPonariircni p:imavnira0.i.7 port advmtatcm vfcp non pcrucnit.
floncofcd ipfa Diuifto
bunc ciot ab I?oc Mioinie Mftcrr:ii1crt tr 0: ; poll himc q %itur in co quod plus it^ vnarn fuiripit lcctioncfn
njnii^ 3 fiipcrio:c oiiob^ideil. j.t \x>c in inftnitum 7 ftf : bcr fimilimdincm panrcr parti^:lcd a parifcr impari fc-*

buiiifin^dtoifport io.i. 3.5*7. 9.>i.>3.i5:. 17. H^i^cr' grc£!3rur.*3iico vcroquodvfiTjiidviuim fccrio illa non
jonariiralircr fcoucnrco imparee funt quoe nuUue in
: oucitur: parircr imparcm non rclutaf : fcd a parircrpari
nicdio par nmncrui? E>iihnyuir.bos n pcrbm armm nu^ oifiunbifur. iConrinsitaiifcm buicnumcro': vrrapucba
mn-ummulriplicctj:crt'icicebocrnoclo.biiJ vnmn idcit. bnc quf fnpeno^cs non babcnf:: vtraq; quf illi rcnpi-
qui oiuidirur quidcm^fcdei^^parrc^indiuifibilcercpcri' nntopnn.rc.i^rbab ctqiiulemquod vrrio^ non l.^abcnt
iinrurp:opr tnfci.abili0vmrarie narurnj.il^ie.^.bis. quod cum tnvnofoliiemaio: rcrminus oiuidcrcrur : m
y.bi^.y.bis.p.bis.ii.tocinccp^etquib^narcuiirurbi. fllio vcro folus mino: tcrminus non Diuidcrcrur: iii boc
2. 6.10,14. is.!:.Ouo9fioiuidae:vna5rccipumtfccrio neci3 folus maio: tcrinin^^Diuifioncm rccipit:ncci3 minoi
ncmrccrcMin rcpudiaiircezquod fccuiida oiuifioabimpa folus tcnninus a oiutfione fc iuiigimr. 1^35 1 partes fol
ri0 nicdicrarcparfiscrduditur.IDiBautem numcr^ad uunturi vfqjad vniratem fccrio illa nonpcraemt.ftan
fcinuicc^ciuatemarij fola oiiUntiacrt. jfljgjinta t>uo tc vnitatcm tnucniturrcrminus.qucm fecarc n5polTie.
^fct numcros.^.funr.TlNurfuBinrcr.^.t.io.tintcr.io. ;0pfinctautcm qu? illi quoq5iccipiunt:quod qufdam
<. 4 Tinrcr.H.i.is.idcmqu.uernariusoifterfiitiam fn parre0aus'rcfpondcnt:ocnominanmrci3 fcciidum gcn"'
cit.IDi nicBomncB cjuatern-ria fcfcnumcrofirare n-au' inum ad p:op:i3m quaiitirarcm: ad fimilitudmcm fal5
fcciiclunr. O
uod idci (o conri nc;it:quoniam ;r:uni g po pantcr paris numcri.2llif vaopartcs connarum Dcno
firi funtidcft eo:um lundamnua:bmario fc numcrop:C' minarionan fumunt p:op:if ciuanritatisad paritcr im
ccdcbantrquos quoniam per binarium mulriplicamm': P3ri0f£il5fo:mam.'3fn.24.cnimnunieropareft;qu3ntt
inquatcrnatium numcrumcraiit illa p:o3rrtrio .iDuo tasparrisapaiinuineroDcnominata.lHam quarfa.6.
cnim pcrbiemulrip!icari:qu3rcrnariltariunt fumma^. fccuuda vero.i:.fcrtavcro. 4.DUodccim3.:.quf vocabu
3gttur in namralis numcri oiipofirione: paritcr mipa' [apa:tiumaquanrifari8pariratcuon oifcrcpanr. iiTorra
res numcri gnto locoa !'cDi»3nt: folig. 4. fc p:eccdunf. rifvno oenomnatmir cuin rcrtia parsocro:octauavero.
J.ui mcdiotranfcunrcspcrbinarium numcTiim multi'' J.visefimaaurcmquarta.i.qucocnominationcscu^ pa
plicatia impanbu^ p:ocrcari. tConrra rte vcroee Dfcun' rc0 fint inucnitmrur impa rcs quant iratce. t cum fint pa
tur bc fpccies numero:um:idcil parircr par:-: paritcr im» rcs rummf:fuiitimp3rc8ocnominariouf8. 'Ifilafcuntur
par.quod in numcroparitcrimparifola ouiirtoncmrcci'' autcm talc0 numcri ita vr iiibftantianT naruramqj^uain
pir maio: ertrcimra6:in illo vcro folus mino: terminus in iplaai35 p:op:ia gciicrarione ocfisncnr^cr paritcrpa
fccrionefotumecil.T quod m
fo:ina paritcr paris nume ribu8?parircriinpanbU8p:ocrean.'iParircrcnim im
ri:abcrtrcnnraribus incipicnrir-r vfc^ad mrdia p^ogre pareecnncri oudum o:dinarimponns tmpanb^^nafce'
dicnri quod conrinctur fub crtrcmie tcrminis idem crt il banmr.paritcrvero parcs cv oupltci p:o f rciTionc 101' .

liquodconrincrurfubmrra fcpoilns.fummulis. 2lrcp fponanmrigimromnc8ino:dmcm naturaUtcr impa'


boc idem v fcp ad buas incdietatcs fucrit ventum in oi' rcs fub bis a quartuo: mcboanics onmcs Duplice» ci
fpofitionibus fcilicet paribus.^Ji autem fucrint impa-' llntbocmodo.
rcsoifpofitioncsqiiodab vna n^edietitc conftcttur boc
idcj fub alfrinfccus ponris parrib^p^ocrcarur. 2ltcB boc
U-L5L1 _Z.l-2- 1?
1

r icp oum ad erncmitatcsp^occlTio fiat.^n cacnij oifpo


1
4 ! s ( 16 |64| i:s

fitione qoe cft. : .4. 8 . 16.tdc5 rcddunt. 2 .per. lo.mulripli llaisigltur ita pofitis fl p:imu8 p:imi mulriplicarionc
fi quaremarij fcrnarius: vd fi
C3ri:quod.4.per ocronarium numerum oucri. Dtroque concrcfcat:idcft idcm p:i'
cnim modo.32.ficnt.Quodft imparftto:dovteft.2.4. mu8,fccundi:idcft octonarij ternariusvcl fl tdcm p:im'
« .idc facienterrrcmiquodmcdictas. ^Biaenim.s. funt terrii ideft. i^.tcmariue t idcm v fa^ ad vlrimum vel fi .

i6.quatuo:qu3fcrfunt.i6.quinumems aqoatemario i fecundU8p:imi': fecundi:velft fccundustcrnj Tcadcm


feoucto pcrfictnir. 3nnumcr overopflriterimpari II fuC' vfcB aderncmum mulriplicatio p:ofcratur. vel ft tatius
rit vnus in mcdio rcrminu8:arcij fe pofito:um termino ap^imoincboans vfcBincrncmum nanfeat . gltq^ ita
mm fl in vnum rcdigantur mcdictas eft.St idcm co:U3 quartusiomnes in o:dincm fuperto:e6 multipliccnt
quocj3 q fupcr bosfunttcrminos mcdieta6cft,2ltcpboc cos qui fubipfls in oifpoftrioc fimtomncsimparircr pa
vfqEjad crxrcmosomnium tcrmino:um vtin coo:dinc reap:otreabunt.lDuusautcmrci talefumamuscFcm-
qui cft parirer imparium numcro:um.i.6.io. iuncr^ bi plum:fl trcs quatcr muUipliccs.i :.fient: vcl fi.j. quatu
nariuscum D.-nario.iz.crplcr.cuius fenarius mcdictas ozmulriplicent.: o.numernsrccrcfcct:vcl fiitC5.7.mul
inucmtur. S>i rcrofucrintDUcmcdicratce iunctc: ipfe tiplicent.4.:s.fuccrcfccf:atq5 boc vfcBinfincj.txurfus
vtrfc^fqualesmintfupcrfeferminisconftimtis. vrc fi.8.multiplicent.3.nafccntur.:4.£>i.8.in.j.fiunt. 40.
inboco^dinc.T.e.io.H.^uncticnim.i.-j.H.in.i^.cre' fi.8.tn.7.colligcntur.0.21rq5adbuncmodU5flomncs
f£nnt:qnos fcnarius cu m
oenario copulatns cfftncL^ in(mo:cs oupllcca^a fupano:tbu6 mulriplicentur:veirt
q3bocinnumeroilo:ibustcrminisinifiofumpt03mcdi fuperio:e9 cofdcm infcrto:c8 multipli£cnt:cuncto8qui
10 cuentt vfc^ Dum ad cjcncma ventatur. nati ftierint imparifcr parcs inucmcs.^^fCKbccci] admi
rabiIisbuiU8numcrifo2ma:quod£umfucr t ipfa oifpo
CTIDc numeroimpariter pari ci'ufcBP:op:ferari'bU0. fitio ocfcripttocp pcrfpecra numcro:U5: ad laf
itudmcj pa
/Caprm. II. riterimparium:ad longimdincmparifcrparium nume
ilTDparitcrpar numcrus eft ex xtrif<B (onfca' ro:ump:op:iefasinuenitur.£>unfcnim ouab^mcdie^
< 1 medtctans loco seminacrtremifatc condn'* rarib^f quales oufcrtrcmiratcs: vcl vna mcdictarc Dug
dittir: vt qua ab vtroc^ Difcrcpct^eadcm ad al buplicce omemiratcs. 3n longirudincm vcro parita pa
tcrurrumcognationciunsatur. IDtcautcm ta ris numcri rem p:op:ictatcmqj Dcfignat . £5uod cni? IB
lis eft qni oiuidir incquas partcs:cuiufq3 pars 111 alias ouabus mcdictatibus conrincmr: cqualcefta quod fub
cquas oiutdi potcftr-r eriam aliquando partcs parriuj oi ememieconficitur^vclquodab vnamcd cra'cnaiarur:
uidunmrtfed nonvt vfqgad vnitatc p:c5rcdiatiir fqua Cquale^cft illifluod fub vnifcHicrrrcmitatibuscontincf.
bili8illaoiftinctio:vtfunf.24.T.J8. JDicmmpofrunt autem quf fuppofifaeft:boc modo uaaeft.
iDcfo-iptio
In mcditfafcs oiuidi:t co:um rarfus partc c in alias me au3nrofcDq3ino:dincparitcrpar:um numcro:u3 rcr'
dictatce finc aliqua Dubitotione foUiuntur.^^unt ctiam nariU8 numcrus multiplicauit : quicucB c^ p:ocrcati w
aritbmcrtca'

oefaipttonts parte perrccimu».


faiifpzirtioranrWu orfpollhMftnrfueqiif wfdt? mu!
tiplicantequinario nart fnnt:fccundo lococonftituti foc
•ifcort vCTociuoafcytcnanuscftcros
multiplicando p:o C^n bacfo:mula rcqucnrifimtlitudoparitcr pari» ct
pariier impans ad miapritcr pare oflcnditur.
«auit:«ofdc5itrtio confaipftmu«.loco: attpide rcliqu*

f
8 [ ^ » —

Opra *89ioi iSuot


IT tOefcriptionie id iiTipariter parie in latitudinc : i 15 fiini a ad longitudme refpiciae vbi ono rcrmini xm me
gitudtm aa pariier paris narura^ pertincntie c^oiuio. dictatgbent q6 fit ej; muitiplicatis crtrcmirarib'': boc fit
lCapitulum. i ?. nmedi^termin^fu^capiarpUiraUtatieauc^mcra . it^am
aperius igitur Ciseft? ocfcriptionifl bgc raj: Duodecics. 45 .faciijt.^^y^.ill^fdi^vo co? rn min'\idf(t
8 tio e. id i ad latitu dine rcfpicias: vbi i "otsma 24.I1 multipUccf :eordc rurfus.f ^g.pcrfabit.^trurfus
terminojzvna medietas:ipfofcB tcrtmnosifi fi.:4.in.96.multipli£cnf faciiit.:304. 0^iO£m£dif ter^
ga6:t)uplo8 eos mcdictatcpp:ia repies vt.56, min^^idcrt.^s .fi in fcmccipfii oncaf:idc.Ji04..^crf9nf.
"j.io.fatiunt.jfi.quoi? medieta9crt.28.a'medi^efl intcr •Hbiauttcrmmi ouobuiismedicratcsicludiit: quod fit
CO0 tcrmin^conftitutus.S^t rurfU0.:8 .t. i:.fl iunga« fa inulriplicagertrcmitarib^:!3ocidcreddif i altcrutrafa'
ciunt.4o.quov.:o.mcdictasmedi^cortcrmin'inuenif ina mediet9tib'ou£^.iDuodctiC9.n.96. multiplicatis.
jRt vcro vbi ouas medietatcs bSnt: vtrfCB ertremitates li5:..pcre^nf :oue\>oco52 medierarc6idcit.:4.t.4s .f^ in
lunttf : vtrifqj medietatib^^cquales fiumvt.i:.t.56.cuin femeripfns multipUcenf :cofd6.iis::.reihruct . iStgMw
ianjm0fiunr.48.bopnmcdiaates Abimct applicaue<' 2 ad imitarionc cognarion^q? numc ri parir paris: a quo
ri0:ide(l.:o.t.:8.idemerit.at(^ inalia ptelatitudinis ^ricipatoerrac^a Ijfceirrcognofcif t gcncrara ,pp:icta6.
eodco:dineQfwtnum£rinotatifunt.'lflgLyll<» »«"^'*«' tEtiaUovolaterelogitudinisteadcroocfcnprioctinora
tio vtriufc^tatitudinis oifaepabit:idecBicodS o:die ic( ta L 0uarc manifeilfic bunc numer ct p:io:ib'' ouob"
icrts numeri0 gnotabis: ? boc f m
fo:m3 pariter imparis p:oacaium:quoniam eo^um rcriuct p:op:ictates.
umai iit i quo ba^p:ictatS fup:a ii fcriptn e.itfsuc C^numeroimparieiufc^oiuifione. jCa. 15.
..

iTDpflr eiiio<t?'ni)mmis cntqiii i pflris mime CiDe f0 qui per fe fecudu» t (oinpofirus ad alium p:£
i ri £>iqiudC5
natiira fiJbihintiaa^ oiJliJrKt^cih inu0?intopofitU8eft. jCaplm. i6.
illc i cjcminfl mcb:a vqiJii oiuidi potcil: bic nc jsvcrocontra fc pofit(0:idcfi p:imo 1 incom'
fccanqucat vnitatie impcdir intcnicntiis. b pofito:;fi;timdo-:tompofttoTnaturaU Diuer
Trcebabftfiniilifcrruboiuifloncs.quarvnacf parsS fifateDiflunctis;aU^in mcdioc6fideramr. qui
isnumcrucqtiivocaturprim^^Tmcompoiltusj.ii^cttJda tpfequidcincompofitusfit': fccCidiis: Taltcri'
vcro ci c\\ fccudus compofit \ tF r tcrtia ie qui quadam reciptens mcfionc^^arcpidcoi partts alicni vocabuU ca
bo:um rrtcdictateconiuncrVil:': ab viriufii? cognatione par:fcd cum fucnt ad ^Uum eiufdc generis mimerii tom
Bligd natiiraliter trabit qui crt pcr fc gdcm ficundus t to pararus:nuIlatumeotomum menfuratoniunc\itur:nfC
pofitus^fcd ad alioe tompararue p:un'^ incompofuua babebunrpa/rcscquiuoca0vtfunt.9.ad.2c.nullabod
inucnitur. comunis numero:um mcnfura mctitur;nili fo:tc vnitaf
(TiZDepzimocincompofito. jCa^. 14. quf omniu5 numcro:amcnfuratomuni6cfi.€tbi qui
X p:im"adem incompolitiie eft g nulla ali' dem non babent ? quiuocas partes.inam (juf in.9. tcf
e am partcm babet niil cam qu^ a tota numeri riaefi^in.ij.nonefljTqufin.t^-.quintaffi^innouenari»
qu jtitate oenominata fit. vt ipfa ps no fit ni tion eft.6rgo bi per naturam vfric?5 fccundi 1 tompofiti
ftrnitas xtfmt.iS.7M.ih^7.i9.i^r.9'3^. funt:tomparati vcro ad fcinuitcm p:imi intopofiriq^ red
•Jn biserffofingnlienulla vnil^aliapareinuenieturtni duntunquod vtrofci5 nuUaalia menfura metimr nifivni
flquc ab ipfia ocnominaraert:? ipfatanrujvnitasvt fii rasqufab virifq^ocnominatacihlHamin nouenari»
p:a iamoictumefj.^n tribUBcnim vnapars folac.ideft tiona eil:in. :y. vigcfimaquinta.
terti3:qiKa tTib''f<5ocnominatacfi;'r ipfa tcrtiapa vm^
f a0. odcmci3 modo quinai ij fola gnta ps cfi:-! bf c vni ClDe p:imi t incopofiti:': fctundi ^ copofit i:T ad fe qui
raB^atqjidcminfingulisconrcqucns rcpcrictur. JDiciC dem fetundi t compoftti ad alterutmm vero p:imi : intS
flutcm p:im''i incompofirus quod nuUiiccum alrcr nu' pofitip:ocrcatione. jCflp. 17.
Bierus mcriatur:p:eter folam quc ciictis marcr c vnitar?.
Tnjq5tcrnaritl.2.non numerant:idciicoqut fi folo6&u ^ncr9tioflnte5ipfo:u5afCB o:m8 buiufmo'
contra rrcs compares p9ucio:es funt. £>invero bina^ S di imicfiigarionc tolUgitur. quam kilKa 5? ra
rium bis facia8:ampUo:cm rrib^concrefcit in. 3. ilDerig toftenesctib:umnominabat:quodtikti6im
fliitnumcrus niTmcmm:QUot iens vt femcl vclbis vtl parib^^inmediocollocati^peream qua, tradi
rertiovelquotienilibctnumcrusadnumcnlcomparatus (uri fumus artcmtqni p:imi:quive fecudi : quique tertif
necB oiminutafummaneqpauttaadtomparati numcri gcncris videanmr cffe oirtinjuimr. IDifponanm r cnim
rerminumvfcppcrucn:tvtbuofiad.6.compareg:bin3 a rcrnario numero cuntti in o:dine5 impare0:tn qualibs
rius nujner^fcnarium rcrtio metictur:p :imo8erso 1 in^ longilTTma^ po::fttioncm.^.sr.7.9. IMJ. .17. 19. :i.
tompofitos nuUus numerusmctietur: p:ctcr vuitarem
folam.qm er nuUisaUjs numcriscompcftti funt fcd tm isituritaoifpofirisconfiderandum^p^im^^numer^qnej
fjcvnitatib^^in remctipfisatutismuUipUcatifcB p:ocrca co:h5 qui funt in o:dinc pofiti p:imu5 nictiri poirt t.£>s
rur.Ier enimvn'.?.-: quincjcs vnus quinc^. 1 fcptics ouob^p:eteritisinum qui pofi cos efl poftrue mor meti
rn^^.y.fecerunr.vf f aliigdem quos fupza ocfcripfim^eo' rur.^tfi pofteundein ipfu5 quem menfuscft : ali) Duo
dem modo nafcunmr.l Di autin fcmcripfos multipUta' rranfmifi^i funt:iUu3 qui pofi ouos efi rurfus mctitur.
ri faciunt aUos numcros vclurp:imi:cofc|3 p:imam re^ ^tincodem modo fi Duosquis reliqucitt: pofieos qui
rum fubrtanriamvimt^ ro:titos:cncto:um a fc p^ccrea' efi a p:imo nnmcro meticndU6efi.tFodc(i5 motlorelicrif
ro:umvclut qucdi clcmenta reperies.o: fc3 -z intompol Tcmper ouob"'^ p:imo in infinimm pcrgcnres metienmr
rifunt: ; fimpUci gencratione ro:matt:atc)5 in eos omnes ;6cdid non vulgo ncq5 confufc. iWani p:imus numcr^
gtptper bis .plati funt nnmcri rcfoluunf : ipfivero nec^ illum qui cft pofi onos fccundtt fe locatos pcr fu2 qu.^ ti
cr aUis p:odututur:ncq?in alia redutuntur. ratem metitnr.Xcrnariusenim numcr^fcitio.^. metif
CTiDe fecundo t toiitpofito. ^Captm. ij. £ii aurcm pofi noucnarium ouos rcliquero qui mibi :

tFttJdus vero t tompofitus 1 ipfegdem ipar pofi illos incurrerit:3 p:imo mcticndus efi per fecundi
f 'eftppterea auod eadcm imparis p:op:icr3tc imparia quantitatcm:idfllpcrqui!iarium . 1^35 fipolh
fo:m3t^efi;fed nnUam in fe retinct fubfiantias p.ouosuelinquam idefl.ii.T.i^.tcrnari^numerus if.
p:incipalc compofitufq^ eft
er: aU|S numeris. meticmr per fcamdi numeri quatitatcm : idcft per quina
babetcp partcs:? a fc ipfo ab aUeno votabulo oenomi' ri) quonia rernarius.iy.quiquies mcrirur . iRurliis fi 9
natas.fcda feipfo oenominata partcm fola femperi bis quindenariointbc^nsouos intcrmifcro: quipofterior
inuenicsvnitatem.abaUcnovcro votabulo vclvnam: pofituscfi:etu8p:imusnumcms mcnfura efi pcrtcr
•vel quotUbetaU38:quatifuerintft5 numeriQb^iUetO' ri) imparis pluralitatfm. *Biam fi noft. iS". intermifcro.
pofiti6p:oaeatur.vtfuntbi.9.i5^.2i.:$'.:7.35.39.H5o-' i^.^.i^.incurrit.^i.qucjfcrnarius numerus feciidum
rumergofinsuUbabentgdemafe benominatas parteg fcptenariu metimr. ji.cni numeri tcrnariua feptima ps
p:op:ia0 fc5 v nitates. vt .9 nonam ideft, i 15". gntade ti
. . eft. gltqsboc in in finifiiracifns^repcrio p:imu5 numcra
fnaj^eandemrurfusvnitatcm.iintcterisquosfup^a De h binos inrcrmtfero omncs fequentee pofi fe mf tiri fcca
fcripfimus idc conuenir.IK>abeHtctia5abaUeno votabu dam quatitatC5 pofiro:u5 o:dine imparium numero:5.
loBtem.vt.9.terttam.idefttcrnaria5. T.i^. fertia idc . ^Siveroguinarius numcms qui.in fetundo lotocfl co
5.?qtiintam:tdeft.5.2.i.verotertia5;ideft.7.feptimam. fliratu9:velir quis cuius p:imfl ac oeint eps fit menfura
j.-rinomnib^aUiseademtonfcquentiaefl £>ecundus . inuenire^tranfmiflis.^.imparibusquinmseique^me
flurem vocamr bit numer^:ciiit non fola vnirate metitur riri pofiir ocrtirrit.^fntermittanturenis.^. imparee idefl
fcd etia aUo numcro a quo ft5 toniunttuseft.lKec^ babj 7.T.9.T.ii.^.i?pofiboseftqiiinfusocfimu8:que5qul
in fequitquap:intipaUsinreUiqentif.l^amet;aU)8 nu narius mctimr:fetundum p:imi (c5 quantiraiem : idell
merispzocrcarur.^.quidcmcjctnbus.ij.vcro extrib'. rernarii.quincBem.ij.tfrtio mftirar . Slcoeinceps ti qc
^S.f.ii.cTcthbue 7.7.1 cctcricodcm modo. £ompofit^ rao: intermittat eum qui poH illos locams ef! : fecudus
aute, oititur eo quod refoUii potefi in eofdcm ipfosa q-' idef^ quinarius fui quflntitareinftimr . 1^am poft quin
bus Didtur eiTc compofitHs:in cos fa\m qui tompofitS dccimintcrmiflts.i 7.1.19.^.2 1.?. 2 J.poficos. l y.re
numerum metiuntur.*lrtibil9tit quod oifTolui pot inco^ perio: quo6 qutnariusrcilicetnumerasfua pluralitfltc
po(Uum eftrfed 01 reru neceiTitate compolltum. tmtitur. ^uinquiedenim quinartomubiplicflto. 2^
Zritlmciici

fticcttfcunt. OiVfTo poftbuncquilibrt.4, inrcmiittflf: covfqs fa(icndij:qu6advnita0vlrimavic?retractionio iin


udcm o:dinierfruataonilanri9:quico0 fcijtnr (c{a<iu$ pcdiat:aut9tiqs numeius impsr nfCclTario fi vtriq^ nu
tfrtii.i.fcprcnari? numcri fummamagnarictmcrictur. ineriimparfs.pponantur. Ofdnim Qrclingtiir nutnev
iltii;l.>fce(linfiiiitapcffTio. £ii vcrotcrr uig numcrud flbiipiividebisvqiiatem.ifigofiinvnumincurrarvictf
qucmcttripolTltcrquiritur:(i):inin'diorcliiiqucnnir:T flinula fnbtra(tio:p:imi (ourra fc nccclfario numcri oi(C
qucm fcprimum o:domonih"flucrir:bic pfrpiimi nume nullj atia mcnfura nifl fola vniratcconirKt i. £)t vc
riir:-?

rt.i.tcrnarii qujtitarcm mcticnduscrt.tftpoil lUum fcr road a iQUcm numfnj; vrfuperius ot(tucll:fini6 oimi
•lii^ intcrpoftti6:qucm port cos numcri fc rirs oabit : jj
nurioni0in(uricrit:entcn8 numa^qutmctiaturvtraf
quinarium i.pfrfc^mrcrtiicujmcnfnrapcrcnrrct. €5i <Hifuinas.ufiiufidcinipfuinorcmanfcrit: oifcm^^vtro
vcro9lioi3rurfu9rcrinmcdioqsrclinqiiat:illcquifcqui riii^cocin ciTcmcnluram. 2lgccnim Ducs nuincros.p'"
turpcrrp.fcnariumnumcriiabcodfmfcprcnaqo metic pofitos balieamus:quo0 iubcamuraguorcfrc ancosali :

dU8 c(l:idcft pcr rcrpi qujrirarcm.arcp btcvfq5 tn crtre qua mcnfuracomunismctiarur. ^to^btfin t.g. fc^.t.
mnmratud o:do piocjrcditur: S^n^ipic ntcrgo mcticdi 2 .bO(igitur f(ifmus modo rccip:oc.ioiminutioiicm.
iriciiritudincm:qucm'adm5dumfuntino;dincm natu 5nul'cratn"^oe maio:emino:cin:boc cil:oc. J9.noucn2n5
ralitff impare0 conrtitnri. ilC)cticnturaiit pcr parc6 nu rclinqucnrur,:o.5^]clM8crqo.:o.rurru0 minozcm rcna
mcrosabifiarioinfb.^antcepofitosinrer fcimparcs ra bam^^^idcll,?.-! rclinqucnif.il. Jtrbifrurfusoctrabo.9.
tfl intermilTonc tranfiliaHt: vtp:imu6 ouos: fccundua ^5uos fl oen-abo noucnario^rf licn rmr. 7.
rf licri funt. !.
4.tcmu6.6.quartn6.s.qnm0.io.tlclfiloco0ruo6coti ^Jiiodflouorurfusfeptcnario c^cmpffim^fuperfunt. s".
dupliccnt-r fc6m Duplicarioncm tcrmiros inrcrmittanc atct; cr bisalios buos:n-c0 rurfiiin eiubcrant.quos alio
tttcrnariue g p:imue c numerue 7 vnus. ( 0i0cnirrt binano oiminutos folavnitas fupcrllcs cgrcdi? . iRur
pjim'vnu6Cil)bislocum fuit mu'.tipUter:faciatQ5 bi» fusfl er ouob^^vnumauferam^in vnotcrmin^^octractio
rnum. Qui to ouo fint:p:im^ouosmrdio0 tranfcar,
"
m
nis bfrebit:quf buo:um illo:um nunic ro:u idc(1.9.'r.
Mlnrfus i'ccundu6 idcrt gnarius^ft locutn fuu> oupltccP :9.fo!Htn ncqsaliumconfiatccmcnfuram.bos ergoco
4 .crplicabit:b'c q«oq5.4intf rmiltar. 3tcm fi ftptcnari^ trafcp:imosvocabi.mus. ^cdflnta liinuinerinobi0ca
qui tcrriuscrt locum fuu puplifct:fcr crcabir. 35is cnin» dem condirioncp:opofiri.i.:i. 7.9.vtqu9les bi fintin
^Stnmu iungunt.biccrgo in o:dincm fc r relinqt. Quar ueftig'*ntur(ii fibimct fucrinttnuiccmcoinparati . iRur
tiisquotu fi lonim fuum Dup:icct.s.'fiicfrffcfnr.itIcquo fus aufcro oc ma'o:c mino:is nuincri quatirgtcm.idcft,
«p.s.tranflliflt.atcp boc gdcm in t? tcris pcrfpicicndum» 9.be.:i.rclinquentur.ix.t5i;bis rurfus ocmo. 9. fuptr
AX)odum aotmcnflonis fct5m o:dinem foltocato:u ipf» funr.3.0uiflc): nouenariorftrabantur^faiari^Iinquc
ffrics babif.lRam p^imuspnmit quem numtrrat: fcc5 fur. t>luibus itcmfiquistcrn9rium ocmat.j.rflinquen
dnm primit numcrar^idcil f cudum fc.i fcciidum phnt' tur.oc quib^trcs ocriabi nc(.lunt,atq.i bic c ilbi ipfi f qu«
flucm numcrat;pcr f(?5m numcrat.-r rcrtium pcr tcrrium lis.iHam.^.quioctrabebanrur vfqjadtcrnariujnumc
t quarrfi itcm prr quartuin.tCum autfecodus mcnf^onS rum pcruencrunt.a quo quoniam cqualcs funt: ocrrabi
fufcrpfrit pzimii qum numcrat fcS ui p:imuiti metimr. tninuic)3 non potenint . I f r>og igttnr c oiinenfurabitcs ,p
fftjmrcro qucm numcrat per fe.idcrt pcr fct5in 1 tertium iiunriabimus 1 a\ o:um qui.cll tcliquus tcrnan mcnfu
<

pcrtcrriutn.i incftcriseadem fitnilifudinemcnfuracoti racomunis.


ftabit. illiosergo 11 rcfpifias: Vf l q atios menfi funr: vel ^llia partitiopari0 ffcundum pcrfcctos imgtectos : vl
qui ipfl ab aliis mcriunf rnucnicsomnium f^mulccBiii traquaingfcctos. jCaii. i9,
nem mcnfuramffrenonpoife.nccijvtomncs qucqaan»
alium flmul numcrent. quofdam ^utcm cr I^is ab alio C
of imparibus nuinf ri0 qultii'; inrroductfo
poiremctiriiraYtabvnotantum numc rcuf alios vero . a
Hispcrmittcbatb^cuisascrpcdiiumcrt.iRur
Tt etia a plurib^.quofdam aufcm vt p:ctcrvnirarcm eo:5 fus numcro:um p rium ftf fitfrcunda oiuifio.
nuHamenfurant. ^uierc^o nu ttam mcnfura? p:crervnii 211!) cnim eo:um funt fupflui.ali) oiminuri fc
tarcm rccipiunt:bosp:imo6 1 incopofitos iudicaniHs.^ «udumvn-afqjbabiradincs in^ qualitatia. ^lsqui ppc
yeroal quammcnfur mpzctervnitarcmvclalicnigcnf itiequaUtas:9Utin maio^ibnsautin nnno:ibus confldc
partis vocabutum fo:ri5rur: cos pzonitcicmus fcciidos t9tur.'3llienim immoderata quodamodo plcnitudinc:
atcu compofitos.Terriumvn-oillud senuo pcr fcfccuti p:op:ij (o:po:is modu, partiuin fua:?; nuincrofirate p:c
ditcopoflti^p^imiveroTincopoftti adaltcrunum cop» Cfdfit.^ttosautfmvcIiitipaupcrtatcinopcsopp^ciTorcp
riiri : bac inqflro: rarionc reperier. £)i eni? quofiib, illoe t\uadam natur? fuginopia mino: quain irfifunt gtium
numcros fcciidum fua; in icmcripfos mijlriplices qultt fum3copoiiit.afq5illiquidcmquo:um ptcsvlrraqua fa
tJtem:g.pcrcanturad9tterutru(ompar3ri:nult9 mcnfurg «i8cfcfcpo::ircrunt:fupcrfluinoi9ntur.vtfunt.i:.vcl
comunioneiungunrur . Xrfsenimt .^. fi muttipliccs: h
1 W^i cnim fuis parrib^coparati m9io:c; prium fuiii
trcstfrtio.g.faaunt^-rgnquies.S^.rfddfnt. JS. IDisigiC nia5rotoco:po:efo:riunf. tgfieniin o uoofaani mfdie
i)ult9frtcognatioc6muni0mcnfurf.*fRurfu0.5^.7.quo« «as.6.p0tfrria .4.50 quarta. ? .ps fatz. i .pars ouodfci
p:ocrcantfifLMiip9'-c6:biquocBin(omcnfurabtlc0 erfit. ma.i.cil. s^i^qj biccumutu''rcdudatin.i6.crcn^co:po
^uingfsenimquinqjvtoicmmffl.^ . f-ptif6.7.f9c» ti0 fui mulrinidinf5vincut.if\iirfus.i4.nuincrimcdic
unt,49. €5uo:um mcnfura nuUa comuniscft : nifl fo:tc taseft.ii.tcrti9.8.quarra.6.ffcn.4.ocrau3 trii : cuodc
oinnium bo:um.p(rcatri): matcrvnitfls. <im9.:.viccflmaqu «rta vnumqmcmncs trii^inta tfei:
Tcpcndunt. I n qtia re ma nitcllum c\\ auod fumn^a parri
<r^muent'onf co:um numerojum quiadfe fccijndi um maio: cW.i fup:a p:op:iu5 co:pus epnidat. aitqs
'^(ompofiri funt:ad aliosvero rflati p:imi % incompoftti. bicquidf^quonias compofit? partcstoriusfummanu
Caplm. 18. mcri vinni n t: fupcrfluus appellamr . fPiminut^ vcro il
navfrora tionc tales numfros inuenirepodi le(iii''codc5 tnodocompoflrcparfctnoti^^tcrminimultiru
mu6:flqui0 nobis cofd tu p^oponai : impct dinc fuperannir.vt.8. vel.'9.ljabctein5 octona^partc
agnofccre vtmm aliqua menfura comenfurabi tncdi95:idf fl.4.babct t quartaj idfl> ouo . babft 1: octa
lC0 flnt:cn certc folavnitas vn ofq^ mctiatur: 1195 idell vnu^quf cuncteinvnum rcd.i(te.7. (otligunt:
repfriendi ars talis dl. j m
putiscni ouobue n' mcri 0 in mino:e5 lij fumma^ roto(o:po:ccon(ludcntc0."if\urfu0
{qu9lib':9Ufcrre bc maio:e mino:f 5 opo^rcbit.t qui tfli i4.babert medi(tatC5 idcil ffptf nariuj.babf nt fcptiina:
ct^fucritrfi maio: crt:aufcrre cxcoriirfi s mino:em : ft vc idcrt. J.babcntquartldcrimas idcil.i.quc in vnu5 li coilc
ro mino: fucru cu^ q; teliquo miou cerrabcre. Hitq^ boc (t(fint:ocnariinut}icri fninac5at (it:totof($ tcrmino
.

3rttbm:ti'ca.

m(noj. iJIfcBWqiifdcm bot modo funt.vtpzio: fllc qii? oenominatum idcft vigeftmiloctaunr mfdictatem Pm
fuf partcefuprrjrtijUxJ vidfariir:rai\;fiqij(s mnltf fug binarium.i4.Pmquaremarium.7.<cprim-U^ofm fcpre
naruram manibue nams vtffnruiwnue gigae: vcl m- narium.4.f'm omniumcollccrioncm quamimdcrimum
pha coumauff co:po:c:r r gcrion rc rgcminus vcl Qcad ouo:qui vocabnlo mcdictarisopponimr tt rgo cuin bi
,

vn^B mondmofufn natura in parnum inulriplicatione rcpcrtiflnt:ftali08 inucmre fcctcti6:cfldcni opo2fct latoc
fu.ripuit.lllc verovrrinamralitfrquada nccclfarcaptc Ttvelligcc.nPJonesenimvnumliccbit:-; pofl bun(.2.
octracrar.uiruunu0oculanarccrctur:vrcYclopff iTonrid i:.4.quiin fcprcnariummmulantur:fcd ttcboc oudum
ocdfcu0fuir!vclquo;5liomrratU0mcmb:o:naturalcro' rxritit.28.perfcctu0nuinerus.lI3uicigirurQUircquimr
tiu0fucplcnituduiier>irpcndiumro:tirctur. '^utcrbos parircr par idcfi.s .conrincns iungarur accciTio:qui p:iO'
Butcm vclutuifcrfqiialceiutcmpcrantiaemcdijrfmpc ribus fuperucnien6.K.rcfiiruir,x.xd btcp^imusTin'
ramCrumIimiri9fo:ntuefilillcnumcrne qui pcrffct' compoftrusnoncrt. IDabcr cniingcneriaalrcrius par^
oicif :virturie fc5cmii(aro:qui ncc fupcniacuapgrciTioe tcm fuperillam qu? cfl afeipfa ocnominaratqumfamdc
po::igimr:ncc(onrra(rarur!usOiminutionc rcnTurritur cimafc^ vnitarcm. IDuncigimr quonia fciundusciU
fcd mfdietatieobtincnetcrminum fuis cqunspartib' compofims p^crcriro:-; adiungc fupcro^ibus conrmcn'
ncccraiTaturabundantia: ncccgctinopia: vt f£)c vcl.:s. tem parirer parcm numcmm idcft. 16. Qui cum.i5.iun'
Tllamg? fcnanus babct partcm mcdiam ideft.^. •? tcrna crus vnumac.^o.conficicr.Scdbicpzimus rurfusi in
Idcft.i.T ferta, idcft. i .quf in vna fumm.i fl rcdacr? ftnt compoftruseiT.IDuncigimrcujcvtrcmi aggrcgari fum'
parrowmnumcrico:pu0 fui6 partibus inucnitur.is. mamultiplicarvtfianr fcdccics.3i.qui.496.rifplicanc.
rcrobabftmcdifratfm. 14.1 ffptimaj.^. nfccarct qrta K>f(autemcil inna millcnarium numc? pcrfccra 0 fuis
idert.^.poiTidetquartamdccimam.i.-jrcpcrics incovi partibusfqua numeroftras. 'Jgitur p:ima vnitfls vir'
ccfimamocrauam.i.quf invnumrcdacrcrorumparti' ture atq5 potentia non criam atm vcl rc ? ipfa perfccra c.
bU8(o:pu8fquabunt.2s.cniminnct{ partcs cfficicnt, lRamfip2imamipfa5fumpfcrorep:opofito ozdinc tm
mcro2um:vidcop2imam atcB incompofitam: qu.i fi p
CiDesCTiaationenumcripcrfccti. jCaprm.zo. fcipfam multipli(o:fadcm mibi vnitasp^otrcatur. S>C'
melcnim vnum fola'/ncflfiot vnirarem quf parrib' fuia
.Stantem in bis quoq; ma^na fimiiitudo virtU fqualiscrt porcnria fo!um cgrcris criamaau arcp opcrc g
c tis -z viu). n^crfictos cnttn uumeros raro inue fccris. TRecr? igimrvnirasp2op:ia vir urc pcrtccra cil
nie8:eorcHfacilcnumcrabilc8:quippc qui pauti quod t p2ima c1l t incopofira:'! per fdpfam inulriplicara
funtrcnimis coftantio:dinc p:ocrcati: at vo fuperfiuos fefcipfaconfcmat.;5cd qinticcaquantitatc qufpcrfc
acoiminiitoi? longcmultosifinirofcprepcricsrncf vllid flt oicmm cfiropcris fequcntias ad illam QUf rcfcrtur ad

o:dinib''pairiin ino^diiiatfcp oifpc^fitos: -ra nullo ccrto» aliquid tranffcramuo.


fincijeneracos.Suntaurcm pcrfccti numcri intra t»cna' C 3Dc rclata ad aliquid quaritatc. jCapTm. 21
riumnumcrum.6.inrraccntcnarium.:s.inrra millcna'
ruun numerum,4%.inrra occcinmilia.Sijs.^tt fcmg D aliQUid vero
1 ciuatif atts t>upk):cfl p:ima bi
bi nun .cri ouobus pai ibus rcrminanrar.^j.T.s. femg a uifio, 0mnecni5 aut ? quale cfl: aut tn?qualc qc
alrcruariminbosnumeroefummarumfinc perucniur, quidalfcriuscomparartoncmetitur. ^t {quale
"V^m t p:im5 fct &cindc. :s .*]Poit bos.496.idcm fcna c|uidemel!:quodadaliquid(omparamm ncq? mino:e
riU8 qui p:imus.poftquc .$1:$. idcm ocrcnarius qui fumma infra eft:necp maio:etranfgrcditur:vt oenariue
fcfundus.iOcnfratioaurcm p:ofrcariocB co:umefij:a ocnario: vel tcrnarinsrcrnario vcl cubitiJcubiro:vcI pcs
firmaq3nccquo3liomodofieripolTinr:necvrfi boc mo pcditt bis fimilia I D^c aurc pars rclar^adaliquid quan
.

fianraliudquiddam vllomodo valcatpzocrcari.SDifpo tirarisideftfqualirasnamraliterindiuifa cft ^flullus .

flros cmm ab vno omnc s parirer pares numeros in o:di cnimoiccrcpotcfi:quodfquaIirari6boc quidcm ralccft
ncmquoufcgvolucri8:p:imofc6m35c;rc59bis:':fip:i-' illud vobuiufmcdi.Bmnisemm fqualiras vnam fcr
musnumcrusincopofttuserilla coaccriiarionc facru» uarinp:op:iamoderarionemenfuram. Jllud criain q5
fir:rotamfummani in illum mulriplicabis qu? poflcri' quc ci quarir3S(omparamr:non alio vocabulo arqp ipa
aggrfgaucr39.;^ivoto aceruarioneta(tap:imu8 7 in(5 (Uicompararur eoKimr. iHamqucadmodfjami^usami
pofitus noii muenms fucrir fcd (ompoftnis t fc(undua (0 amims efl: virinufc^ virino:ira t^irimr^qualis cqtiali
bun(rranfgrcderearcg alium qui fequitur aggrcgabis. ^ ncqualis ycro quanritaris gemina oiiiifloeft. iSccamr
;£)i vo nc( Dum fiicrit p:imus 1 incompofitus: alin mr entmquodmgqualceHin maiU0atc^minu6:quf cdtra
fU8 adiunse vide quid fiat. fi p:imum incompofi' ria fibimet oenominationc funguntur.lflaq? maius mi
tnq? repfric3:tuncin vlrimc multitudinem fummfcoa no2e matU0 e^:t minus maio:e mtnus efi: t rtrac^ no
ccruarionem mulriplicabis. iDifponanrur cnim omnes cifdem vocabulis queadmodum^m (qualitatem oan
panrcr parcs numeri bocmodo.i. 5.4.8. K5.32.64.I28 en fcd biucrfis oifianribufc^ lignata funt ad modu bifce
fariescrgoiratponce.i.cic^aggrcgabis.i. Xunc rcfpi' tis f(5 vcl ooceng: vel cf dcntis vd vapulanris: vel quf
tieseicbacaggrcgationcqui numcrus facrus ftcfunt.J. tacB ad aliquid rdata alitct benominatis contrarijs co^
qui f(5 p:imu8 1 inccmpontus cft:7 pofi vnitatcm vlii' parantur.
tnum binarium numcrum aggrcgaucras . £>i igif ter^
narium idcilquicrcoaceruarionecollcttuscft pcr binari
C JDe fp2b' mato:is injqlitag t mfno2i0. jfapfm. i ?,

um multipliccs qui cft vltimu8 aggrcgat^^^pcrfcaus ftne 2Iio:i's^ incqualitatis qnqppartes funt . 6ft
Tlla Dubitationenafcetur. 2Bi8eni.3.6, faount. quiba m cnim V na qug vocamr mulriplcy alia fup partuu
bent vnam quidcm a fe oenominafam partcm idefi fcicrl lanst tcrria fup erpartimsrqnarta mulriplcr fup
m
tres vcro medlctarcm f oualitatcm. at vo ouo Pm (oa^ parttmlari6:q ntamu lriplc]cfupcrparttcn6.K>t0igiiur
teruationcm idcfi fm rerriarium^qrn (oa(eruari rres mul gncg maio:isparribU6oppofitf funtalic gncp partca
liplicari funr.CIiginriocroaurem codcm modo nafcunf mino:i0:qu?admodum ipfum maius m.ino:i fcmp op'
cnim fupcr vnuin touoqui funr rres addas fcquc' ponitur:qu? mino:is fpccice ita flngillarim fpccteb^'. v.
tcm parircrparcm idci1.4.feptcnariam fummam facic» maio:isbi6 qu? fup:adicff funtopponunrur: vt rifdC5
fedvlrimumnumerumquaternarium confequctcr ad- noibue nunmpenf :fola tantii fubp:cpofirioc oiftanrea
iurera8:pcr buncigitur ft illam (oaccruationcm mulripli £)i(iturcnim fubmulripler: fubmperparncularis: fub
caucris^pcrfecmsnumcms p:o(rcawr, £)cpties cnim fuperpamens:muitiple]c fubfupciparriculat is:« multi
4. 2 8 .funt qui tfi fois partibua paribabcnd vnum a fe plei;fubfupcrparricn0.
i6o

CJDe multiplid cfufcB rpedcbm arucB gcncranonib^ nnrquantiratc. jCoflituunturqsa qiiartonumcro vno
cr p:to:ibMepero;dincpcfitie paribue itcrinilTo:pmo
Clrfusmu lriplcr eft pma pare m3ro:ii? in^qua' pari binario.poil I.MK.s.mtfrmtlTofcitario. poil bfic.ii,
I Iitan0:cuncri9 aUi^ anriquio: naturaii^ pr^nan tranfmiiTo t>cnarto, 21tq3bo( idcni in cf rcrie. Ouincupli
rio::vtpaulopoi1 SicmonflrabtmueJ Oic pu rcm vo p:opoftrio i-m rriplic le finiilirudiium altcrnarim pa
Rummis buiurmodi cil:vfcomparatue cum altcro: lUii ribU0arq3 imparibue t ofitie o:dinatur.
contra qLi^comparatuscflbabcarplue qui fcmel.j^
p:im5 n naturalis numcri
' oifpoftrionc concn jet.lR jcp CiDe fuperp9rticulariciufq5 fpccicbus caruqi gcncra'
•dvnumajnctitiuifcquimf:oniniumo:c]inc multipli rionibue. /Caprm.:^.
onmfcquenfiasraricrarcrqjajlbdiunt. ifldp:imu ciil
<dfllvnitatc.:.mipUJ6 ^.tnplns 4. quadmplue: atCB t lperparticuja ris vocftiiumniisad alrciumco
itfl in o:dinnn p:o5rcdicnrce:omnc6 tc)runmr mulripli f pararu0:qtjhjricii6babetin fctotum mino:fmi
ces qu 'titatee. Ouod aurcm oicrum ert:plu« ifc fcflicUid partcm cius aliqua. ss)ui fi mino:ic babcat mc'
II binano numcro p:mapium apiv.': in inftnitum p tcr- diVtatcm: vocatur ffiq ualtcr. fi votcrtia m
partcm: voca
narium quarcrnariumq5 1 Cf fero:6 o:duif m fcqu*'UdCB tur fcfquircrt1u0.fi vo quarram: vocarur fciquiquartus,
D:o(trcdimr tContr a bunc vo oircrimuiatug cil iHequi
.
7 fi qntam: votarur rcfquiqntrts. 2ltcp bie noimnibu e i
rocjmr fub mulriplcc^-rbfcquoqj p:im9 mino;i8 qua- infinitum DHcri6:in inftnitumquocviruperparriculariS
rifatie fpcciee eih li?ic aSt numcruit bnioi e(i:qui in altc fo;ma p?ogreditur . t£ t mato:fe qutdcin numcri 15 mo
riU0comparationep:oducrue:plu0i5i(Imelmaio:i8nu vocantur:mino:f 6 vo qui babcntur toti x co:uin aliqua
merarrummj:fua.rqu3ritateajmeofqu9lirer incboii» par6:vnu6 fubfffqualtcr:al c- fubfcfquitcrttue: altus
f qualitrrcu oercrminane.^dcm aiir oico numrrat quod nibfefquiquarmetaliue rubrcfquiquintue: ntci? idf5
mcritur. Oii^iiurbis folum ir,ato:cm nnmc :p mino: nu fm m9io:um no:m4 mulritudiiicntqj p:otcndifur.JtIo
mera«mftiatur: fubduplue vocabimr. (1 vorer: fubtri/ eoaiitmaio:csnuincro0cufc0:mino:c0(oniiti0. iinip
plu6.flquatcr:fubquadrupUi9:7fitperl?ffininftjil:um parricularium Quoci?infinitacilmuititudo:ob camrcm
p:ogrciTio:addiraci3 eos fempcr fub p:cpofitjone ncmi' quodeiufdfm fpcciestntcrminabilip^ojrffrtone lungi»
nabie^vtrn^ouov fubduplus3: Mum
fubrriplue .4. rur.l Ham ftfgualtcrb abcbtr quidcm Dticf 0 omnce poft
fubquadrnplue appcllcturt confrqucnter. >£um autc tcrnartum numc! um natualitcr tripltccs. iCoimtts vo
namraliter mulriplicirae t fubmulriplictrae inftnttaM onines port binarium naturalitcr parce: bocmodo:vt p
co:um quoq? fpccieepfrp:op:!9S gcncrationce in tnft' nttisp:imo:ftcundU0 fc»5o: tertiustcrtio compa!Ctur:ct
nita confklcrationc vcrfantur.if>icnimpofttis in natu^ oancfps.jDcfcribanturcnim lonatfrimi vcrfue tripU'
rali conrtiiutionc numcrisfinguloe pcr fuae confequen'
riaeparce cUc:ae:omn umab vnopariuatcijfmparm) \ii[3\4\Sl6\7 8 19I10I
ft fc fcqucntium oupltccs erunt:? buius fpcculattoie tcr
minu6nonocftat.*iPonaturcnim naturalie iiumcrus
1 214)61 8 (io|i:li4 l6lS'10i

i^.io.I^ommerso H p:imu5 fumas parcm idirt.i.pmf


oupluscritidel! vnitatie. Si Vo fcquctcm parcm idcft
(himdus ciue triplic m: rcrrius v^o o upliccm:arcB in co
fitern9rtusbiiiario:vcI ft fenariusquaternario^vcl noue
4.ferundidupUis cfJ: ideft ouo:u5. £?i >?otcrrium parS
nariusfcnariocomparccur^vclomncfi tripliccs fupcrio'
fumas idctl.6.terriinumcritn naturaliconfUtutioni: ou
rcefioiipltcibus numaieconfcc.ucnribue opponannir
pluseftidcftrcrnari). 5r>iiJoqu9rtum pareminfpicias
tmiolia idcft f^fcualfo-a p:opo:tio naftctur.treseni^ bnt
idcrt.s.quarri numcri idcrt quatcrnarii ouplus f .•jdccji
intra fe duo 1 eo:ii mediam partcm idcrt i . fejr c;uocp c6'
.
intfterisininftnitumfum^tibueflncaltquo impedimg
rincntintra f .4.Teo:ummedietatcm idert.:. -: noucm
X
ro p:occdit. ripltccsan t nafmnrur:fi in cadcm oifpofi'
intra fc fcnarium claudunr:-! rius mcdiam partc:idert,3.
rione namrali ouo remper intermttramr: 7 qijii port ouo
fnnt ad namrakm numemm comparcnmr occepto terna
eodemcB modo in Cf tcrie. iccndum ^Jofiquts rccimda
fpericm fupfrpartimlaris numcri conftderarc offidcrct
rio:QUi vt vnitaris rriplus fit folum binarium p:ctcrmir
idfll fcfc|Uttcrriam:qnaU rationercpfriat:ac Diffimrioq'
rit. ^)Oft vnil 1 0110.3. funtquitriplus Tniusc. iRur''
fnspoft.4.» J.funt.6.qui fecundi numeri idcft ouo:un» dcm buiuscompaiarionistalisen. gx fquitciti ueeii:^
mino:icompararuebabcrcum fcmetr ciue tcrttam ptc
rriplU6c.ia\urfus p oft.g.funt.7.t.$ . t portbos.g.qui
ffdbiinucniunrurfiomnibuaa quaternarionumcroto
mtii numeri tdeft tanvii triplus c(l. 21 rc^ boc idcm in
tinuatim quadrupUs conrtiturie^a tcrnario numcro tri-'
f nftnimm fi quie faciar Hne viia ofttnnone .pccdit. ^ua^
pl;tcs comp9rctur:crunta'i oucce quadrupii comttee tti :
di uplo:um vV) gcneratio inctpit fi quie tree numeros in
pli. £>it cnim in o:dinc boc modo nflmer^ naruralis: vr
rcrmittat.i^oft vnum quippft.:.T.3.funt.4.quipmi
idcft vnins quadruplus e!l.*iRUfru9]un tcrmirero gna
fub co quadmpli:': fub co rnplt fict. fupponatur fub p:i
rium^fcnarium:-: f4 tcnariumrottonarius mibi quartua mo quadruplo pmue triplu0 fub fa5o rccundue: fsib tet'
riotertiue:^ codcm modo cunai cturd^ p:tmi verfus tri'
ccmrrit;triplue.f.intcrmiiTie:qui binarii idcrt fccijdi nu
meri quadruplusc ll. Jlt Vo po(l octotrcs terminos in
ft
pHino:dj ncm o iric;>irnr.
rcrmifcro idclt.^.-r.io.T.ii.buodcnarius qui fequif ter^ 213 41^|6|7|S|
narif numeri quadmpluscft. gltcgbocid em in inftnito S|i2l26 w]:j.I:8(3j_
PTogrclTie ncfciTecfteucniretlcmpcrcp vna tcrmino:ura n9il:|ljJls|Tn:4i
intermillTone f\ crcfcatadiccrio:ofdtnatas tc multiplids ir^gifiiLtOiniUHi p:imofi cpmrarcfi fcrcuirerria latto
num -ri viccsinucnirc mirabcris. £>icni m.4. inrcrmit con'infbinjr.l HamfI .4.tribue compaics^babcbfit in fe
ras:anmplu0 tucnif :n qnq^: fctcuplue. fi icic fepruplus 4.tomm tfrnarium 1 etue tcrtiam rartc m idc fl.i. < fi fc'
frmpcrci^ipnusmuiripUcitarie nominevnominuain <ivndum fffundo idfft oftcnaniim (cnario tomparcs: idi
rermiflionis vocabulop:ofreanmr.*lflam ouplus vno inucn!C9:babcbi"fnim ocrcnariuercnanij rotum -rcius
inicrmitrit:mpius.2. qnadruDlue.3. qncuplue.^. €t tcrii3ptcidcll.2.7pcrfand2 ffquCriavri^ininfinitup
&rittqtp6adcundemo:dinemrcqucnriaei). tftocs qdi grfdifdijefl.'lgotandiiq; fn:qS.;.ccmire£^ runt:oucfs.
oupli fm p:op:ia0 fequenriae parium numero:um pa 4.*ifiuifii9;d.comitcs:oufe6.s .t icod?o:dinetcteri fill
res funt.XripU >^o vnu6 fem^ parrermimie impar th^ mSvocanf bncesfcfqtatii^comitesfUbfcf^quitcrtii:': tn
•nnaiiU)r.)@u4drupU i^rur>ueiemperp«cinuuilodi' i uais ^mbummodil pontaconuenit (cruare vocabula«
— ) ^ — :

3rttbmctia

(T Tkquodam vtili ad cognitionmi (bpcr <ntermi(t{t.


partiaUanbu^afcidcnte. Caprni.!^. C jDcfcriptio pa qu3 oocct ff rcris inf qmlitatfs fpafc
0( »at admtrat>itep:otundi(Timaq} in ittoTf bu0iintiquio:?elTcmult<pli(em. iCapTm.^^.
b o;diiiit)Ud inunutur.quod pnmus our pu" Honiaaiit natwalitcr i fcSm p2op:ia5 o:dim'«
muri.Bcoinedadr< tnuicem nuUanumcri in> (onfcquenria:muUipli(ctu. in^qualitatie fprciS
tmnirrionecopuUntur.Wa; p:tmifenullo in mcdio po cuit(tt6pifporutmu0:p:iniaq5fpfci? cfTc mon
AcotTanrrunr.-lctundi intcrponunt.i.tcrcij duos quarri
: flniuimus:U(et boc nobt« portcriozis opc ris ojdinc (la^
.5.^ ocinccps vna rfmpcrminoicquaipfi runtintcrmif refcar^bic quoqj perilnnse ntcs td quod p:opofuim^ pls"
fionc fuccrefcuiit.atc^ hoc vcl in refqualtcrie: vcl in fcf nilTimc bmiit£r(i5 ooceamus. ioit enitaUe ocfcriptio
quinrcrri)d:vdin aliic fupcrparriculatta panibuenc' in qua ponamr in o:dtncm vfcp ad Dcnartii numcrii (5
inuiniri.lfliqucurquatfrnariue contra tanfl'
cfiTcert tinui numerto:do naturalie:? c(undo vcrfu Duplue o:
na comparuur:nuIlum tiitcriniAmU9: uoil.;.cnim mof doicramr:tcrtiotriplu0:quartoquddruplud:'; boc vfq;
.4.funr.flt Ycro.6.conrra.3.infccadoicilicet fcfquiter/ fld PC(Uplu.£>iccnim(ofi norccnuigqucadmodU3 fupcr
tio: vna facta e\\ inteiminTio.
3nter.6.enim -r.s.folue efl !>articutflri<; fupcrparricnti^^jcuctidalijdpjinceps erit
leptcnartusquitninrmiiTuseil numer^.iRurrue m.9. pecice multiplt(i8:i qufdam aUa f^mul infpiciemue cc
C9ntrni.i:.cdpaitmu0:qui funtin oirpontid(tertii:t>uO' •d fubtilicare tcnut(Tima:f ad fcicntia vtLliiTuna : et ad
rn mediopell tsKta trinfmiirio. 'Jnter .9.en! ec.ii.funt.i» cjxrcitation^ mcmis locuRdinima.
(t.ii.f(6mbuncmodum quarta otfpoiUio.i.QUints.^*

Xetragotu. Xonsitudo. ;6<(undavnita0.

i
f
I I i
•f S 7 9 lo

\
4 f 14 18 lO
s 10
\/
?
$ '9
I: 18 21 14 i7
$ IS 3«
\{ .

/
12 31
$ 24 18 40
4
(
^
>
iS 40 4?
01 i5
(

H i
i t it

14

14

U 4'
)k —

56
54 60

7 6} 70
-- ^
24 4« 41 64 71
8

>
It 4$ S4 «1
— 7» 81
so

90

^^
1» ?« 60 79 10 >o seo
V
;S(ain(Uvnit89. longittido. Xctragona.

Ci>^atioatc^n:pofitiot)igen(fo:nml(.' ttir:qui.f.a.4.niguUiifijimipienrc6:invigcno0 tcrmi^


^Capfm.:?. num ponor.ouplcy idcft pnma fpcdcs multipliritane
3 igiair ouo p:ima latcra ppoHt; fo:maI( qa( ofl(nditur:ita vt p:imuo p:imnm fola fu^^ct vnitatc
r ^tuntangulum:ab Tnoad.io.t.io.ixedcntit vtjouo vnum fc(undu« fcoindS binario liipemadatrrc
r(fpidamur:7ln9fubtcrtoxd02dincoconipir{ ooatcrniiriOdbinarimtatiUtftatiujntribuozvrfcna'
.

htt0rernarium:quiirra0 qudrnim QttArimrii minitrofi ad9nsuIarestetrflgonosFOilto:pvni'augulifitp:fnni


wterranrfedaiuirr.s.iinarfrnariumr^pcrcsindem cim' q contra c rertia.l6tiii vcroaltrinfe*
rnita«:alrcrt'^vero
cti rfqucntinn rcff ininone pluralirare picrcreanr. (usanguli fcfundaababcaiir vntratc6:7 ouoan^sitlanii
vcrorcrrius anjuiua afpifwtur:i]ab.9.incl>c>an6 longi tmagonoB anguligquilfafiuntquod rubipfisconrinffi
tudinfm larirudincnuiitriccnisalrrircfUffnunKrisfr' ilIiquodtirabvnoillo:umquicilalrrtnlecu6ansuIo:5.
rendit:'! I.">i( cum p:im3 hnitudinc t loncanidinc compa* DlDnlta eni fimralia qu^ in i^ac ocfcriptioncvtilia pottut
retuntriplcicfpcficb^muiriplicitafiooccurrir : ita vt iila fldmii 9biliafi5 pcrpcndi quf intei nn pioptcr caih^arpni
eomparatiopcr.r.lirrcratn fiar.JDiqBfcnuiiierifupabfir introduccndt b:euiratcm tgnota eifc pennittim'' . *IR-iifi
ftcadumparitatis faaam naturalitcr conncrioiifm."|P:i vciofld fequentiflp:opoiltujn(onuertamu6.
mus cnim p:imum ouob^fnpcrar: vt vnum.j.lecudus t

ihundum quatcrnario: vt binarium fcnartus.tertius tcr Cr2>etcrttainfqualifati6 fpecic quf oi(ititr fupcrpartt
tium fc]c:vtternartum nouenaruis.TadfUndc^fcrcrimo cnstoeqs fpccif b^ei^^aritq^ gcne ratiomb-'. jCapi. ^
dumpiosreirtonisaugcfainr.fjmmrem nobis rfilicct DiturpoH o uag p:ima6 babiiudince inulri
.t

« ipfa naturalisobicfit inrconitas^nibti nobisatra nu' i pli(C6 7fupcf pticularcs: t ca^k qu? fub tpfta
(binantib': vt in ipfo modulo oeffriptions apparfr. fub multiplifcs:'; fubfupcrparttcuiarct»
ilinr
X7i quis aurcm quarri angultterminum qui f(dcci^ nu^ :qnf a ne«
tcrtia inf qualitatis Ipetics iueniru;
meri quantitarcnotatus eih': longitndtncm latitudinS bis ruperi^fuperpflrtiens oida fcll^ec c afir qu^ ftt funt
c$ iii quadragenos oetcrminat veltrfupcrio^ibus copa numcr^^ad 9liHmfomparatufl:bab5ewntotumtnfrafe:i:
rarepcc4;.litter?fo2mam p:opo:tionefollata quadrupU ei^tnfuperaIiquasptc6:vcloua8:vel.5.vel.4.velquot
mtjltitudinetnpernorabit. IDifq^clt ozdinabilis fuper ipaattulitirfomparatio. t^u? babitudotnctpita ouab^.
fepzo^rclTio vtpriinue p:imumtrib^fiipcrci:vt.4. vnt gtib^tertijs.T^am ft 0U4S medictates babucrir:qut illuj
caton.j^fundus fcciidum fcnario vtoctobina
vinfat: intra leiotumcoerfcr^ouplus.pfnperparticntc (omp(H-
rium. Xertius terrium noucnar io tranfcat: vt ouo ocn«! nitur.lDabcbit autem vel ouasrcrtias vcl ouasquitaa
rius tcrnarium:'? fcquentcs fummnlf tnu> fe felnpcr adi vel ouas fcptimas vcl ouas nome.i ita proAredientt-
fftfl quatiwte tranllliant. tEtllquis fubrcfiozcaafpiciat busriouaafolaeparresmino^isnumcri fijperbabue'
«Rgulos idc, pcr omnes multipliciiatis fpffies cifqj ad ricper cafdem parrcs imparibus numeris mino:e m«
becuplum oifpofitilTimao:dinarionepcruenicr.x?i quis io: fiima tranffendit.l Ram fl eum babcat tomm t ouas
Tcro in bic ocffriprionc fupcrparricularis fpccies reqiii' ciuequartas:fuppartifUlansnc«lTariorepcrimr.1Ram
ratrali modorcperiet.Sicnifecudumangulu^notetcU' oufquarrfmcdiftaselli^rfitfefqualtcrafoinparario.jSi
iuseil initin quarernarius:ciq5 fuperiafct btnarius^atfU verooua8fcrtas:rurfu6ertfuperparriculari0.5Dufeni5
buncfcquenremquisaffomodetordinei: fefqualrera p' pare terria ert. Quod fl in (dparanone ponatur fcf'
fe);rc
potf 10 peclarabitur.lHam rertius fcfundi vcrfus fcfqtjal quirerrie babitudinid effutct fo:mam.i|boilbo6 nafcuti
wcft:vttrcsad ouo:vel fer adqu3tuo::vcl.9.ad.6. vl* tur(omirc6 g fub fuperparticntes vo(antur bi aute fut ,

I? .ad.8 .'jtenici5 in ffteris qui fuut in cadcm ferie nume quibabenturab alio numercreo^um vel ouf: vcl.5. vt
ri:ft talis (ontugatio mtf(eatur:nullavarictaris oinituili 4 . vel quotlibct alif partes. £>i ergo numems alium
tudo rumpict.Sademtamenfumma^fUpcrgrcirto efti intrfl fe numerum babcn.? et^^ouas partcs babuerit:fu<
bocquocpquf inoupltdbusfuir. ^:imus eh i; p:imii pcrbipartiens nominatur ft vero ti es fuj^triparricns.q^
ideiVtcrnarius binariumvno fuperflt:rccutidus verofif fl. 4 .fuperquadripartiens. atq^ ita p^ogredtcntibus in

(«ndum ouo fi tertius tcrtium tribus i ocinceps . £?i infinitumfingercnominalicct. g):doautc nico:um na
rcroquartusozdorertiocomparenir^vt.^.ad.^.-rtodg turalis etl^quoricns oifponuntura tribus oinncs pi^rcs
(ftcroso:dineconfe(reri8:fefquircrtia(omparatiofolligi atf^imparcd numeri naturalitcr pllituti:': lubbi6 apta
tur^vt.^.ad.^.vel.s.ad.e.T.iz.ad.^.vidcfne vrinot' tur alij qui funt a quinario numero incipientcs omnes
bus bis fefquitertia comparatio (cnfcruetfir . *iP:ctcrea imparcs.lIDtsigimr ira oifpoflri8:np:im'^p:imo:fecun
cos qui fub iprts funt: fi idcin faciens fequcnres vtrfus dU6fccudo:tcrti%rtio:iccreri(ftcris(omparciitur:IUB
airerutriseomparauerisomnesrtnevUoimpedimetorpe parricnsbabitudop^ocreatur.^it cnim oifpofitio boc
(ies fupcrparrifularia agnofccs.lDof antem in ba( eft oi modo. - T

fpofltione oiuinum quod omnes angularcs numcri tctra 4 ^'1 7 8 9 10


1 ? 1
f 1 ;|
1

goni funt. Xetirac^onus autcm oifinir vt b:cuilTime oi


7 9 :ii 15 1
17 1
19
tam ciuod poft 'atiu6erplicabitur:Quem ouofquales im
mcrimultiplicanr.vtinbatquoqjocfcriptioneeft.vn^ 3 igitur qnari j numeri ad tcrnarium (omparatio
cnim feinel: vnus eft:': ert potcHate teti^gonus. 3tc bis s (onftderetur:eritfuEpartie6illeq vocaturfupbi
ouo. ^.funt.Xrr.^.^.quosin fcmetipfasmultiplicatio pticns. IDab5 cu'ff' gnariu6 toto6 in fe trea 1 co
nc6p:imi o:dinispcrfc(ere.£ircMm ipfoB vero quifiic rum ouas Btfs:idcft.:.:£>i vcro ad ffgin o:dine fpccu'
idciUir(uangularcs:longilareri numeri funr. lorigilate latio rcferatur fupertrtpartiens p:opo:tio cognofcei'. atcp
rosant voco quos vno fefupergredi^tcs numcri tnulri' in fcquentib^^per omnc 6 oifpoftros numfros ocs in infi
plicanr. Circum. 4 .emm. 2. (imt 1.6. fed ouo nafcunf nitumfpeciesbui^nuincriconueniirnree o^dinarafcp re
o: vnoi: ouob^fu v nii bis multiplicaucris:fed vniras a (pidee. 2ltvero quentadmodum ftnguli p:ocrccnrur fi i

binario vnirarc p:ecedirur. vcro a ouobus tribus infininim qs(urctagnofccre:bif inodusell . i;Oabitudo
bis em trcs fenariu reddunr. •rt^oucnar ium vero fej: ^ . ii cnim fupcrbiparttenri6:fi vtrifq5termini6 oupltcetur:
(Iaudunt.q.i7.crtrib''n3fcuntur':. 4- Xcrcntm.4. ft' fcmper fuperbiparrienri^ p:opo:tio p:ocrfatur. ^i eni
unt.i2.i:3enariu6Vcroerouob'''r rrtbus.BiBcnim.j. quisoupIi(er.5.ta(iet.io.fitrf6factcr.6.qui.io. conn-ji
faciunt.G.quiomncs vnomaio:ib'' latcrtbue p:ocreari fenarium (oparari fupcrbiparrientcm faciunt babitudi-'
funt.l^am (um.6.erbinariorernarioq5nar(unrur:rrc0 ncm:-; bos ipfos mrfus fl ouplicaueri6:idcm o:do pt<y
binarium numerumvno fupcrcranr (un(titp ali j ciufde po:rioni6a(cref(it.'JdcmciAftininfinitumfarics:ilflrum
modi funt: vt p:imo 1 fecundo o:dine ad atrcrurrS mul' p:io:i6babimdini6 non tnurabit. £>i vero fupcrtripar
tiplicatis tcrminis.pcreenrnr:iravt quod naff itur er ouo ticntc6inuenireonrendi6: p:imo6 fupcnripflrtientes.
bus longilateris altrifecus pefitte:'; bis medio tctrago^ ideft.7-cft, 4. niplitabis t buiufinodt naftcntur . S>i
no tetragon^fit: ^t rurfua quod er ouob^^altrinfcfus re^ veroquier bisnari fucrinrrernaru muiriplicarione p:o
tragonie:? vnomedio longilarcrobis facto nafcitur: ipe dureris:idem rurfns efricicnr. i^uod fi fuperquadripar
quot^ tetrason^.i vt angulonim totius Ocfoiptionif tientesqu^fldmodutn in infinitii p:ogrediflntur optctf
bb
•ddifefrpttmae wnim radias in qiwdrtiplti? miilripli nnmero imparee comparcntur. vt p:(mum p^imotfccS
cf9lic«:idcil.9.7.J.^ coe iiuiilla miiltipluatioiicpiofc/ dnm fcciido:tnriiiitatio(aute'; DiUsentcrapponas . vt
rcnturtrnrHim in quai1rnpium:T candcm fim p:opo:tio
ncm in offcnfa nimimin rationc rcpcrics. i rctcrc fpcct»
cs vna fcmpcrplut^ mulriplitarionccrcfccniib^radicibua
o:iunrnr.H\aditcaaurcmpwpo:tionumvotonnmcrod
fiioifpofltioltaUg.

[
n
s r?
3 I

1
4
9
y 6
I

r II i;
8 9110
i/iTff
I

(
H I m
n? i
I I

nn
3 veio a Duob^^parib^^ommbus Difpofitijjter'
in fupcnojc olfportrionc ocfcriptoei. quafi quib'omni» « nunie:illi qui aqninario numcroincboantcs: <^
llimma fupzadutf comparatiomainniritur.-jn boc Ciuo nanonumcrorurfuercfe tranfiUunr comparcU'
<B vidcndumertr^uoniamcuni ouf partcBminoxpUK* tur ontnes ouplices fefquialteros creant vt el) fubietci
:

in maio:ib'Yunt:tcrti) fcinpcr vocabutiim fiibaudif Ut .

fiipcrbipartiins qui oiritnr quoniam ouae imno:is nit


mcri t.rrias partcebabctroicatur fupcrbiparticne tcrti'»
4 l'
6 8 1 10 1 12 1 , 1

ae.ifrnim oicofupcrtriparricneiflibandirincccircftrru' s ,10 1


15-

pcrtriparticnsqnartasiquoniam rrib'^npcrquarrie
ubcrar.iFf fupcrqud riparticti fubauditur fupcrquadri' 0 fe tranliliant:-: ad eos aptenmr qui a fcptenario

parricne quintae.t ad cundcm moduin in cf rcne vno in(boanfes:feptenario fcfe numcro tranfyrediun
fcmpcr adictto fupcrbabitaf partcs fubnudirio fmSdtt t. tur:omnes oupliccd fefquirarii babita Diligentcf (omp^
-vr to:um gcrmana comicnicntiaci? bie nomma bcc fint. rationenafcuniur .vt fubieaa pcicriptio ntonct.
Ttg oicimr rupcrbiparricnaiJcm oicanir fupcrbitcrti' 13 ( 6 I 9 rii I
K I is I
II
\
Slui oicinir fupertriparticne ie fii fupcrtriquarf.r qui 7 I I4!f il
3y 4: 49 2S
\ I I I
oirimr fut^crquadriparrtenaridcm oicatur fupcrquadri' f
•J veio omnee tn
o:dinem quadrupli oifpbnan
qutiitue.cadcmcgnmtUmdine vfci^iuinfinitum nomi'
0 tur:biquinaruraus numcri quadmpli funr:vt
naproduanrur. . .-'j- ... .'.! . .":i:t5i
Tnitaris quadmpUie:'r ouo:um rriumc?; 1 qua
tuo::atc^ qutnari):-? cf rero:um fcfe fequentiuj: vr ad coC
C£>cmuItipUaAipcrparri(Ulart. jCa. 29.
aptentur a noucnario numcro uboanres: fempa fefc n o'
uenario p:e(edcntes:tun( DupUcts fefqutquartg p:opoz
J6iturrtlar(ad aUquid quatiratie.fimpUced
t iontsfo:matcr ctur.
tp:imf fpcac*bf fbnt.iDufvcroaUcdicbiet
i
vclutcr ah^ib^^pzinc pt)0 (oponnnturvtmul 4 I S [
IQ 16 I
:o I hT
tipUtce fuperparricularce:T mu tipUccs fnp'
l»arri'cns.bo:6c^ (omitee fubinnlriplicce fupcrparticu" 21 vero ipcriee buPnumai quee triplcr fcfquaf
fubmuUipUcce fupcrpartifntcs inan<|3 in Im'8
larcs.-T .
t terabocmodop:ocreatur:fioifponantura bina
vtinpzcdicrie p^opo^rionib^^.-mmozc? numcrii co:nm rionumero omnes in o:dincm parce:-: ad cos ft
quoqjfpcricsonincsadditafunrp^cpcfirionc oininriir ptenario numero in(boantcs:fcptcnario fcfe fupergredi^
iQuo:um oilTinirio talie rcddi porcil. ilD ulriplcic fupar tes:foUtoadaIterutrummo dO(om parationis<aptcntur»
partiajlarieclVquoricnsnuiner^ad numcrumtompara
luerbabct eum pluf^ remcl t a''rnam partcm.boc f ba/
U-P~l.
14
-l J .
I
:

7 f i r ?i I
r
^

bctcum aut oupUim aut mplum:aut quadruplum: auc ^fautcmatcrnarionumcroingrelTi (untros na^
qnoticniliba:T ci^qu Jlibcraliquam partcm: vcl mcdia: 9 turaUs numcri t. ipUccs Difponam^:^ cis a oc
vclrcrtiam:vclquartamrclqufcunq3aUapar»iu5a:nbe narionumcrooenariofcfe fupergrcdictcs o:dtne
rationctontiscrit. IDi:crgo7 muIripUri^ fiipcrparticU'' tomparcm^^^omncs tripU(C8 fcfquitcrtij in ca ttrn)ino:a
lari (onfiflit. ^uod cnim comparatum numci mr plnfJg (ontinuatione p:oucnicnt.
fcmclbabctmultipUriecfl.lDoc vcroquod mino:cmift
6 9_
babcndaparrctranf(cn(!it:ruppflrti(nlaris."3t9ce ejivtro
10 :o 40
<P nominc facro votabulocrt.fpcciefcuilli^ad illarus fri'

li(ctfiuntimaa;incmp:opo:tionum:c)cquib^ipfeinime C iDe corumercmpUe in fupcrto:c fo^mula inuenicdts

rus o:iginc trabir,*lfl.i pma ps bui^vorabuU qiif multi Capitulum. 30.


plicis noic poflcfTa c:muItipUci£< numeri fpc:? voeabulo j0o:umau:em co:umq?qui fequuntur qim
fioianda crt. C5uf vofiipparricularifi tll: codS vocabuto b pla intcgrc plancqj poifum' pernorare : fi m
tiutupabimrquofnpcrparticularienumcri fpcrice voc» p:io:cm ocfniptioncm quamfc(im'^(uin6 fu
banmr.2?!(crureniinqui oupli^rinhabueriraUum nu perparri(UlariimuUipliriloqucrcmur:vbiabvnovfc5
merum:'r ci^mcdiam parrairouplcj: fcfqualrer. qui ve^ in oenarium mulripUcarionu; fumma (omrcuicoilic^cs
roterriam:DupUt fcfquitatt^.qni quartam:onpl r kCq Tcltmue acum; n intcndcre. 'i?ld p:imum enim vcrfum
quart'.-: orinccps.Si vcrotcrcumrorunKonrincat a oinnce q lcquuntur collati o:dinaras coucnicntcfq; mul
«''mcdiam partem: vcl tertiaifi: vcl quartam: ointur tri' tipUcis fpccies rcddcnt. £]>i veioad fecundum cuncros
pler fefqnaltcr:rri plcr fcfquirerri':triplcv fcfquiquarms quitertii funto:dinisapt*uai8o:din3tas fpcnce fug

t codem modo incftcris. JDiterurcpquadmpiue fcfqual parricularisagnofces. 0uod fi rcrtio o:dini qiitciui; fut

rer^quadruplusfcfquirerfi^^quadrupl^fcfqniquartue.t in quinro veifu (omparc8:fupcrparricnns nuineri fpc^'


quotienstomm numcrum in femftipfo fonrinucrit: per (ics pofitasconuenientaafpirics. iTOultiplcc vcro fup"
muUipUris numcri fpfricsappcllarur.quam veropar' partitularis oficndiiur : aim ad lenindum verfum ocs
tcmcompar rinumaiclaufcrit:fcnmdnm fupcrpartiai quifuntqumrivcrfue fcricccmparantur vcl qui fnnt
larem (ompararionem babimdincmq; vocabifur. iDo-' in feprimovel qui funt in nono atc^ ita fi in infinitu^ flt
ram autcm ercmpla !?uiufmodi funt. touplcr fefqualter ifta oefcriprio^in mfinimm bui^p:opo:ttonie fpccics.p'
f ft:vt quinq; ad ouo.babcnt cnim.y .binarinm nume? (reabunmr. ODanifellum autcm criam boccfi: qnod bo
bis t efmediam ideft. i. ©upk r vcro fcfquitertius c ft' rum comites femper (um fub p:cpoftrione Dtecnmr. vt S
ptenari^ad tcrnarium comparatue. 2lt vcro nonenarius fubduplc); fcfqualta:fubdupU:r fequitati^. fubDuplc^
8d quatcmarinjbuplcr fcfquiquarr''. £>ivcro. i, ad.J*. fefquiquart^.tcfteri quidemadbun( modum.
oupla: fcrquignms. tF t bi fcmper nafcentur oifpofif is in CSXmulripltcifuperparrientc. Ca. 31.
o«lincm a binario numao omnib' naturaUrcr paribus 'Slriplc): vao fupparticus cquoticns nume
fmparibue qu^^erminisrn conn-a eos omnes aquinart» m nidadnomc^caparat^t^infcaliunuinerus
tetxm pUifqua ftmeV.nti^vtl oufie vd.j. vd quorlibj ^^di fne vt oupliei p:opo:tione fcqucne 02do text

SliirfP pttciilaeifcajnduni numm mpparticnne fisurl n tuf. /acrurfuBidcm oe ouplicib' vtflt p:imu0
nbocquoq5p:optcTcai)IIiinriipr^oictJninon aut ouf p:iinocqualts:idc<l vni.fca)ndusp:iniO'; Ircuft
llKdtcr9te0:nci.Bouf quarfv:ncq50uc rcttfrfed oui* tcf do:)dfll vnii ouob^CiUi runt.5.nrfi'p:iiuo)dell vni DU
: vel DUf quintf vd ouf feprimf ad p:io:cu) rimilcm
: obuo fccundts \(3t(^A.i tct tio ideil quatno:. qui ftmul.
confcquentia.inoncaritoiiTicile rcDmp:ioi: ciccpla po 9 flunf.-t venif bgcfo:nta.
Ilte:ti:bo0 quoq? i p:f tcr nollra cvcmpla numc ro« inuc I
nirc.Clocabijai' cfi bi fcom p:op:ia0 pteei.buplc): fupbi
paiticne: vel ouplcr fupniparti( ne^ve l oupltx fupqua'
T
driparfieup.sf: t :urfue tnplc): fupbipartiene : er tripUic L »_JL_3_j 9 1 -

tifr(fi0]roe tripHcib" id? {ccaie: conrinu^qua'


fugcripartiens: 7 triplcjc fupquadripartiene : t fimiltcr*
drupluspc)fab)f iMrfUiin p^sm^^p^i^^iofqu'
.

tIt.8.ad.5.comparati taciunt ouplicc Yupbipartientcm


t.i6.fld.6.'r omne3QCiKT5ab.?.iMripicntC!?:o<tonario ft
idcii vn^fu ftfundtis p:imo 1
fccundo ? quaiia
idcfl ^.fltteiti^p^imobuob^^fccundifi itenio fqualie:
fc^numero traiif^rediunf :compar3f i ad e os q a triblcbo
antcs tcrnarij kk quatitarep:ercrcunt.iRcc crit oift'cilc
1
altadct^^^iee fc^m p:cdicru moduin oiligentib'^ rcpire.
1

K)ic quoc\\ illud nicnnmiTe t?cbcm\iucd minojce i to/ 4 \

mites non fine fub p:epofitioiic nominanf vtflt fubdu


: I ( ; 1 9
ple]cfupbipartien0:fubduplcrfuj^'ripartiene. I 1 4 1 16
CTHDcmonilrarioquQdmodumomnistnfqualitasabi
„ in <ftcrio qdem ad ban< fo:mam nib^is p:c
Wualitatep:ocefrcrit. iCaplm. ^i.
t cepris vtcmur. £3i vo q cr f qualib^nsn fut niul
t?ITaraiirinobi6p!ofundttrimam quadastra^
tipliccs cos oifponam'':': fci^m bccp:ccfpra vcr
r dere oifciplin3m:que ad ocm naturf vim rcm
tamu^^itavtfonuerfbftnto^dine^fcfquaUcrfroupiici^J'
cu» maiima ra'ioneetineat rX)3'
integriratc .
frfabirur.fcfquircrti^cr iriplici.fcfquiquart^f): ouadni
Sn^^gppcin bac kicntii fruct'cil:fit}6 non nc
plo. £>tntcnim.5.bupli<f6tcrmini quiercqualib^crca
ftiat quod bonitas oitTinita ell f fub fcicntiam cade ns:
ti fo ntTavUim^ci1p:im^pona)rbuiufmodi.
antmocB femp imitabiiis i pccprtbilis p:inia natura'?:
1 fuc fubilanti;; oe(o:e ppetua. jnfinitum ^o mafttif oc" I 4 I 1 r I I

deaisfrt:nulliep:op:i)0p:incipii8 nivum: fed natura ^t tonflituamr p:imo t bo< o:d)nf p^im^^par idcfl. 4. ft''

(undus verop:imo -: 'f(udop9r:idcil.6.tcrti^vo p:imo


fpcrrans abonioitfmifione p:incipi)ianC^ aliquofi>
DUQb^feeu ndis^tcrtio i dcft.9^
gnooptimffigurf •p:ena.componif:ietilloerro:is flU'
mi rcrincf lHam nimia cupiditatcm:irfci3 tmodica eflre
.
— I 4 ?_ f I I

liationem:quafi Qdam )e<to:anim^pura intelligc ntta ro i 6


4. I T
bo:arus ai^rinsit.'; bas quc>d.imodo in^ qualitas fojmaf jF«enbi iila fcfqualrcra quantirascrtcrmino buplieita
tcmBatabonifaie<onrtituit.lDocaiiteritperfpicuum:ft li«exo:if.nidf9m''nun<9deundem moducrtripliei a
fpfcicsabcquahtanbVc


nafcarur.oifponanf cni friplicfs fupio:fs:conucrfo
intellisam^ocfl iiifquaiitatis fcilj
D)fTep:imo:diis:vtipfaquodamodo(quitas matrte cc o:dincfl<ut oupley bi< clt quoci5o;do oifpofit^.
raditisobrinensvim:ipfa oce infqualitatis fptcics oz
AintfcB pjofhndat. S>im cnis nobis trcs f qualcs termi
iz_9z: i.z^-rjiiLZEZi
«^onamr ergop:im^p:imo ? quus fdcff.9 feeundus p:i
mideil tre8vnitarc*:rcl.}.bini:vcltresfcrni: veltrcs
quaterni: vcl quatos vlrr^i libet poncrc. ^uod cnim in
moi fcaindoidcrt.i:.tcrti^pamoouob^fecundis ^tcr
rtnf quustdefl.lfi. _ , .
•vnisnib^ierminifiicufnirtidcm contingit in cftcris.
tEjcbisigif fcSmpKccpti noftrio:dincmvideae p:imM ~ZZIlXZTZIT \

Darci muUipliccs:'; in bis buplicc s p:i"^:oc binc tiiplos: 9_ \ l_'iZJZZ


I?

ocideauadruplos:tad cundcmo:dtncm(onfequentes. ^uv?U0?ecuda fpctife fi^pparticularis


numcriidfftref'
lRurfu0multiplicc8fttonuert9nrur:er bisfuppartituU <juitcrtt^p:o<rcat'ert.0uodftidcm oequadruplo qnifii
rcs o:ienf ^TC): Duplicib^^^dcm fefqualreri:c)ctrtpltctbva fatcre vclinfefqutquart^continuo nafcetur vr ntonflrabit

lerauiterrii:eT;quadrupli0fefquiquartt: 'zc^teriin bunc fubic(tabef<riprio>


modii.St: fuppartitularib^vcroconucrfts fuppartienief 16
mfcinetclTcc.in vt er fcfqualrcronafcac fuEbiparticne:
fUBtriparticnic fe^otcrti^gignat:-: e% fcfquiquartorfuper
16 :o
I 2?
fiquis idcm oc <un<tis t inftnirum pnn" multipli<9fi
321<
quadriparttcns.'iR?crisaiitpoiiti0necp conuerfts p:io fa<iai:<onucti.icntcro:dtncm fuppartini^aritat;? inueni
ribU0 fupparttcularib^^mulriplices fuppariicularcsojio ct.^0uod fi conucrfoc fuppariiailaresaliquiB
fcj^mbfc
tur.ll\ectis fofupparricnrib^multiplices fupparrictea p:gc£pta<onucrtat:<ourinuovidcar fuppartunres afcre-
cflExicnf .^^jfccpta aut rria be< funt: vt p:im6 numetuj fterc.': cj: fefqualtero quidem fuperbiparricns: cr fefqui
piiifio facias parem:f<55m ^o p:(mo i fc<i)do tertio pmo
: tertioruptrip9rtietisp:o<!caf.7(frcr)f<^m<omunc6oc
ouob^^fcctindis^terrio. IDo<iq;if<Din tcrminis fquali rominarionis frfficsftncvllao^dinisintcrpollatoena
bus feteri0:er bis qui naftcnrur oupliecs cmnr.2Dc qui fcentur. BDifpona nfi& i fflc
bus t)upb<ib'fl id^ fe<cris:tripli<c8.p<rcamur. T oc bta ^9". -i-^i-^izz
quacftupliccs.atc^ tn iflnitum 0^6 formas numeri mul z—:r
i::)upio:tstgttoef<nptioni6pnmop:)m'fquu0nume
^
tiplice8erpli<abit:ia<eantic;if.;.terminicqualecs.
\ 1 }—r^i I I
tU6 afcnbaf idcil.^.fecudus vo pmo 1 fcCo^idert.ij.ter'

j^naf iracB p:imo pziin"? qualis ideft vnus. 1 9 6 4


1 1

p jSetndn s vcro p :imo fecfido ideft. 1 tcrti'' vo .

p:imo ouob^^fecundis 1 tertio par fittidcft vni ct . i .9. 1

«Bob^Tttiei vnt.a funt.4. vtctl befcriptto.


triparticns inucnitur.fitcnint p:im8 p:opofttio fcfqui'
tcrt)).
T I 16
I
I
— ^ .

30ifpo(itt'otrfangnIo?Hmnumcroaim. iCaprm. 7»
idc\\. i^.fnundue p:imo i fcoindo idcft.:s .tatiM j^mo /Oclateribuetriansuio:umnumcro:um. ^ar. 8.
ouob^re(undt07t<rtioideth49. lOmniacrgo lUmmi «Degcnrrationctrianotulo^umnumrronim. /Ca. 9.
iOequadratisnumcris. /Capttulum. lo.

16 i: 9 iDcco:umlateribU0. iCaptrulum.
1 1

3Df quadrato:um numero2um scncrationc mi fuTqj oc


r 16 18 1 49 i:#
co:uml;ttribU0. CapituUjm.
iKunu? 11 iciquiquHiTiim (wkiii iiiiHJi; i^cniTi» lu^u»
JC>cpmtagoni0CO2Umcplatcribu0. Capitulum. ij;
dnparrtcne rtotim quantitnd p:ocrcabitur.Tt dl ta tbi'
3Dcgcneraiionepcntagono2um. jCapituIum. 14.
tM quam ftippofttam vidcg.
iDcbccagotn0Co:umq5gcnaarionibU6. Ca^plm. 15*
I iS I T 2Dc beptagoni0 co:uinc^gcncrationibu6:: coisomni^
:5 4r_i 81 • um figuraram inuenicndc gcnerarionis rcgula ocftii
iRcHat qncmadmodum cj; fuprrparrifulafibus'? fupcT'' ptionifqjfigurarum. /Capitulum. '6.
parrimrib^multiplicccfuepartifntce nafcanf oftcndc S>cf(riptiofigurato:umnumcro2Uittin ojdine. iCa.i/*
0HO2um binae trn faaa ocfcriptioncs. jcp fi rcctii'
rr. ^ui figuratt numei i et quib^figuia^ numcri 0 fiStratcg
^nonconucrfum fcfquaUcrum ponim' ouplcj: fuppar :
<f6 f liangul^numcr^^oru^ rcliquo? pncipiu fit. iCa. 6
1

tiojlarie cttreftit.ftteniboc modo, *lPcrttncn0ad figurato:um numcio:um ocfcriptioncm


» fpeculatio. .Capimlum. 19.

TPoruwr fct3m fuuio:cm


'
J p:imop:im^(qua(id
modum JDc numcri0 folidis. iCapituIum. :o.
iDc p Yfamide quod ea fit folidamm figuramm p:incipia
Capimlum. :i.
-
bU0 fccundis 7 tatio (quali» ic
4
4 10
9
:5
1

1
flcuttrianguluoplanarum.
£>cbi0 PYramidi0 quf a quadratis vclc^tcris multian
guli0figuri0p:ofi(if(unrur.
^olido:um gcneratio numero:um.
iCapiiuIum. ::,
iCaptmlunt. : 5.
Xt^b^quideouplcicfefqualterafumma p:odu
2Dccurti0pyramidi0. )CapimIum. :4.
vo fefquirertin non pucrfum ponam'^
cta ti\.S>i
iDc (ubis vcl aircribu0 ve latcrmli0:ircl (unci0 TlTplje
oupl^leratcrri^uenif .rt fubicaa 8 faipiio oocet
ri(i0:vel parallclibipcdis numcris. jCapitulunt. :5.
9 r 1: 116 1 JDc pte alfa I5gio:ib'numcri6 co:ijcp gnatioib". jCa,:6.
9 1 49 JDe anrclongio^ibus numeri0.'? oe vocabulo numeri al
Xveroftad fuppartiemce animiiconucrtamue: tcrapartcIongiO2i0. Capitulum. :7.
cofcpo^dinatim fc»5m fupto;a p:ccfpra oifpona' Auod <K impahbu0 quadrati : paribU0 partealtcra
mu6:multipli(cs fupparticntcs o^dinatipgcni'» Io»gia2CS'fiant. ifapimlum. :s.
tosrcBtm^.iDifponaf cni^ iupparricn*b?(fo:muIa. EJcgcncratione Iatermlo:um co2umcBocfinit6f . iCa.:?^
9 15 :5 1 1
iDetirculanbus vcl fpbcritis numcris. (CapimKt.Jo:
i5cribanmr crgo p:imu0p:imofquu8 idcft.9. 2:>e ca namra rcr qu? of ciufdc natur?:t 55 ca qu? of alte

;©cc»du0p:imo t fc(ndo:idcrt.:4.tcrti^p:imo rius nawr?:': qui numeri aii nlf piutti funt. iCa. 51.
ouobus fccndis t tertio idert.tf4. :©uo(Jomnta cjrriufdcm namra 1 altcrius narura cohfti'
ftant:idcBin numcrisp:imu5vidcri.jCapitnlU5. 3:.
9 {. :5 _
3DeeiHrdf3arcjpaltfriU0 numcri namra qui funtquadra
1
.9 \ :4 I <^4 1 tus ?partcatteralon3io::omne6 p:opo:tiouumbabi
•jdeenc vtcj: ftipbiparticntc ouplus fupbipar ^ i
wdincsconflarc. Capimkim. 3^.
0 ticns cyo:m6 fit. 21t vcrofi ruptripartienrcj po» ^uodc)c quadrati0 Tparte altera Iongio:ibu0 omnia
namrouplcc Huc oubio triparricns inucnif vt in fojmarum ratio confillat. Capimlum .34.
fubiecn ocfcripnonc pcrfpicnum eft. 0a&idmodij qdrar: a ptcaltcra ldgio:ib^:veI prcaircri
... 16
L_il_ i 49 loRgio2Cflcj;quadrari0fianr. jCapimlum. 3r.
1 16 1 44 1
i:l i@uod p:incipfllircr ciufdcm quide vt fubftantif vnu-af

fccimdo vcro loco imparc0 numeri;tertio quadrati. et
0 ribue mulriplicc« ruppartimlarce tc! mulripli quod pnnctpalitcr ouaUrae rircriiisfit fubtlanrif :Po
tcs ruppartientf0O2iunf . 0uarc (onftat omniu vo lotoparcs n"mcri:tcrtto ptcalrera I5gio:c6.
inCQualitamm ?qualirat? c? p^incipifi.cr cadc eni: infq" iaitcrnari pofitis qdrans t ptc altcra longtoab^^q fltco:|?
liacfida nafcunmr.Sc oc bis quidc bactcnus oiifcif duj torcnfue in oitfcrcntiie 1 in,ppo:tionibu0. jCap. 37.
r?(rcdididim'neirelinftnitafccrcmur:vci circa rcsob *^:obatio quadraro0 ciufdc in ciTc narur? Caplin. 3S.
.

fcurilTimastncTfdicntiumanimod cctincntc0:ab vtili ;Cubo0ciufdfmparti(iparc fubftantif quod abimpari'


o:ibUdmo:aremur. busnafcantur. fapimlum. 39.
/tnttUbcrp:imu0. tDcp:opo:tionaUtatibu0." /Capimlum. 40.
;©uf apud antiquo0 p:opoHionalit3S fiicrit:qua« poflc
CT^^fntipiunteapirulalib:! fecundi, rio:e0addidcruur. jCapitulum. 41.
:@ucadmodaAd(qualitatcm omnisincqualtrae redu* :©uodp:imumoc caqitf Tocamraritbmcrica p:oi.Yo:'
carur. iCapiluIum. i. tionalita0Oicendurncft. jCapimlum, ^ 4:.
3De tucniMo inimoquoc^ numcro quot numcros eiuf» SDearitbmcticamcdiftatc:cturq?,Pp:ictatib'. iCap. 43«
». dem p:opo:tiomspofTttp:c(cdcrc:co:uut(^ Ocfov JDcgcomcni(amedictatf:ciufq5.pp:ictatibu0. iCa. 44.
ptioocfcriptioniftpcTpofttio. Capitulum. ;@uf mfdictas quibuorcmm publitamm C.anbus com
^uodmultipforintcmallum crquibus fuperparttmla'> parcnmr. Capimlum. 45.
ribus medtetate poftta inttmalUs fiat: ciufcB inucni" jguod fupfrfictc0 vna ranmm in p:opo2tionaliratibu0

fndireguln. lCapituIum. mcdietateiunganror.lblidi Tcronumcri t>uab^mcdi<


5.
tatibusinmcdiofollocanmr. Capitutunt. 46.
2> P fc qu( in ftguris gcomcmcie
(5<\intt quatitite
JDcflrmonicamfdicr9tcciufcpp:op:ict«ttb'. jCap. 47.
dcramrcoisratiocMummagnimdittu. Cap. 4.
SDcnumeroHncarf. ^apitulum. ^^uarcDfaflf isrmoni(amdiet<i0 caq oigcfta ?.Ca. 4s.
SDc plani0re(tilinci0fisurie:qtiod(Bcamm triangulu; 23cgeonietricaarmonia. iCapitulum. 49.
l?zm(ipiain.i)t. ^apirolum. 6, ^^umMidnwdn pftttutisiitttinlfftJUOt)^ «rmie; aritb/
. .

3ritbmctiC{i 1

t atmonia mro-eoe itirdtcrad altrrnmir. ara^ oe


iiKtica d t»nplfl6 B:opo:rt'oneg babinido rcdigUur.
cozumgcncrationibus. Ci^pirulum. yo. I 8 I 6 ( Tz I

^iribud mcdiaaribue qucarmonicv i dcomctme (5 IDcm vcro et; bi» fl fiarircm ocrn ad f qu alitaris
trflriffunr. Capitulum. yi.
i fumma8cUquabimus.'iPonecnip:iinti niino
JDcqujtuo: mcdictsribud quae poikri .id unplcndum rifquii^idcrt.s.iaufcrer.Kj.ocronariiKrcmancr
ocnarium [imirc adtcccrunr. .Capitulum. 5^2..
s .gbus oirpofiri0:ct: rcrrio i di ll .3 : fumptis pmo: idciT .

JDiipoftrio pcccminfdicratum. Capirulum.n. S .1 Duob'' fcdie idcrt ocronari ja: fupcrfunr. s Quibus .

Dcmanma^pcrfcctafYmpbonia quftribus oukn" otfpoiirisp;imflnobid fqualirascadir.vrfubifctefum^


dtturuircruaUta. jCapiniUim. 54. ntulfo occnr.
/iniunrcapirula. 8
I
^ S 1: S I

•jncigirurAquisadalias infqiialtrarts rpccico


(T^^ncipirlibcr fcamdus.
b aium tendar cadem conucnic nriam inrUubaiircr
C^emadmodumad f qrjalirarcm omnisincqualirae inuenicr.Ouarcp:onuncijdumefl: ncc vlla rre
reducamr. Capirulum p:tmum.
pidarione oubirandum qnod qucadmoduni pcr fc confla
Hpcrio:i8 lib:i oifpiiratoe oigcduj f : quc
tis quariraris vnirae p:incipttim 1 clcmenriJ efl:ira t ad
admodumrora inf qualirattd fubiUnria n
Bliquid rclarf quatitatie c qualitas marer cft JDcmoflra .

f p:incipc fui gcncris f qualirarc.pcr flcrit £">5 .

uimus cni quod btnc t cius p:o(rcario p:ima fo^cr:? in


qucrc?clcmcta funt:c)ccifdnn p:tiictpali'
cam rurfus poflrcma folutio crtr
tcr omnia coponunmr:? in cade ru rfu? re^'
CTJDc inueniendo in vnoquoq? numcro quor nnma-of
foUitione fatta refoluunrar. 11 r qtfi articularie vocie clc'
cuifdem p:opo;rioni8pofrttp:occdcre:co:umc|3 Defcri-
mcnta funt Ifccab cis 2 r>:llaba:?.pgrc(T9 contoncrio:^ in
iCapitulum.
ptioroeftrtptionifcperpofttio.
eafdcmmrfu0rcrminarure)trcmfl6.candcq5 vim opri'
£)t aiit qucdam in bac re p;oliinda t miriida
ner fonus in muftcis.^am vcro mundum.4.co:po:a n5
c fpcculatio t vraU nicomacbus cnnocopbaron
igno^am^^cfTtccrc.inaqs vr air cr imb^ircrracu anima
tbco:cma proftcicns.-z ad plaronicam i rimco
SnunrurTigni.fcdinbccmrfusciue.4.elcmcntafirpo
animf gciicrarionem^-Tadinrerualla armoni
rtrcma rcfolurio.^ra igirur qifi"c)Cf qnalitaris niat gie cu>
Cf tJifapUnf.^fbicnim lubcmurp^oduccrcarcpcrtcdcre
eras infqualirarie fpccicsp:oficifci vidcmus ois a no/
:
tres vclquatuo; fefqualtcros: vtl quoriibj fcfquircrrias
bisinfquaUraeadfqualirarcmrurfusveUit ad quod>'
p;opo:tiones:'i fefgquarrastopararionce.carqs fc(udU5
dam clcmentum p:op:ij gcncrie rcfoluamr. ll3ocaurem p;opofiruo:riine fepeconrinuas iubcmur c)crcndcre. *Me
irina rurfue iti^pationc colligif .cacp rcfolucndi ars oag
flutem boc labc:c quod.^ fcmpcr qdcm marimo:frcquen''
quibuflibcrrnb^rcrmini0in{quaUbU0quidc:f5.ppo:ri
tius infcraci (iar:bac nobis rarionc in quot numcris qud
onaUrcrconftiruri0:idcil vteandem medi^ ad p:imuni
tipoflinrecfuperparriailarcsinuerttganduniefl.0e9
vim p:opo:rioni8 oprinfar:qua q eft eirrcm^^ad mcdins
cni muUtpIiccs tantarum dmilium fibimet p:opo:rionn
inqu3Ubcrinfqua!traridrone:vclin mnUipltcib' :xcli
p;in(tpescrunt:quoto ipH locoab vnttatc otfcciTemnr.
fupparrifularib': vf l in fappaitienrib^:vcl in bis quceic
^uodaurcm DtconbimctfimUium:taleert:vtc>upUfc
bis p:ocre3ntur:boc cil mulripiicib^^fupparricularib^: vl'
pcr muUipliciras vr fuperius ocm S fcquaUtros crcer: et
muiriplitibus fupcrparricnribus cadcm arcp ratio vm triplcrflr our fefqutrcrrio;u:quadrupUis fcfquiauartis.
ne indubirata conflabir. T(b:oponri6 cnim tribus \r oi'
n|b:im^crgo ouplcr vnii folubabebtr fefquaUc?:.fc(un'
crum cfl rcrmini6cqui8p:opo:riontb'o:dtnati«3: vUi'
dus ouo8.rcrrt^rres.quarru8.4.'? fc»3m buc o:dinc5 ea"
mum fcmpcrmcdiocftrabam^^iipfun; QdfmvUimnm dem fir in irtniti'i p:ogrertio.'lfleq5 vnqua ficri por: vr vf
p:imijtcrminii (ollocemus:quod oe mcdiorclinquitur:
fuperp:opo:rionii numc? vclabcofil Dcnunutto: fqua
recundum./Dcrcrriavcrop:opoiUo:um rcrmino:um fij
bilisab vnitare locarto.;0:tmuscrgo oupUrc binaiiu«
ma aufcrcinue vn5 p:i tiium ouos fccundcs cos qui
-x
numeiu6:gvnij folfi fcfquaUcrumiccipit^tdcrtrcrnartij»
medierare rclicri funr.^ id quod cj: rcrria fumina rclinqui
S^inarius.n.coriarcrnartucoparar^^fclquaUcracffKUp
tur:rcrriumrcrminu5(oiifliruemus.tlidfbisigUurboc
po;rionf .Xcrnarius ^o quonta mcdifratc non rc«pU:ii
fflcroin tnino:em modum fummasrcucrri:': ad p:incip^
crtaUer numerusad quc in roncfcfquaUcracoparerur.
lio:em babitudinC) coinparariones p:opo:rionefq? rcdu
^uflrernari^vo nnmcrus fcbus oupicr crt.bic ergo ou'
(i. vr ([ flr quadrupla p:opo:rio:p:imo ad mplam : inde
00 fefqualteros p:fcedir. rt cntin ad ipfum quidcm (5
idouplam.indcadcqualiratcmvfcprcmearc.^rflntfu
pararus fcnariue numciusad fcnariuin vo qiri mcdicra
perparrifularis ferquiqiartus:p:im"oad fefquircrriU5:in
tembabcr:noucnarius.cfunrouo fcfqualtcri.ad.^.fcs
dcidfefqualre^^poflremoadtres fquales rcrminoare'
6.fld fervcio.9.lRouenflri^vo quonia mcdictatc(ar(t:ab
dire. i^oc autc nos eccpli gratifl in muUtplia tin p:opo:
baccopararionc fcclufusert . Xcrti^ vo Dupkr crt. s. bic
lionc oocfbimus.j&olkrtcm i^oin aUjsquoqj infqua
ergo.3.fcfqualtcro6 antccedit. jComparatur cnim ad ipm
liraris fpccicbus id f rgicnremreadcm ro p:!fffpro:um iu
puodcnariusnumerud.adouodcnariu.is.ad.is.riirfus
uabU. tConflirua ri tur enim rrt s ad fc rcrmtni quadrupU'.
" 17. 2lt vcro. ;7.nicdio farcnt. 3dc quocp in fcquentib^
'
1 , s 1 \ mii9
'\
euenireneccrtecrt.quod nos (ump:op:ia o:dinatione
Clferigirurej:medio mtno:c:tdertet; rriguaduo
iubdidimus. £?2p.n.bo( oiuina quada? nccbumana (5
a bus octonarium:rfUnquunrur ?4. t p:imHm .
ftjtutionc rpccularionibus occurrU : vt quoiicnffiicu vUi
octon9riumrerminiiponcs:fc^mVo quodrcU"
mus nuincrus iuenif :q loco buplicio ab vnitarc fitpjjr:
quuQt fueriter niedio:tdc(). :4«vt Hnt bi ouo tcrmini.s*
taUe fit vt in medietatcs otuidi fccana^ nori poiTit.
^.:4.2?eremovero:ideft.i:s.aOfcrvnup:imu:idcfl.8.
fXaritudo._-
couosfecundos qutfunrreUqui:tdcbi0.:4.?rcUnqun
tur.yi.lE^isoifpofiristerminis^ejrquadruplis p:opifi 1
I : >
4 s 1
16 3:
; 6 .24 / 46
oz f grari p:opo:rio rripla redacra c :^ur. n .birermini. 1
1

q .

an is
9 39 71
1 S 1 4 I f
-
1
1

bis anr ipfis idi n fccei i0:fld buplit rurfud(5


31:
gu i 57 54 los

parario rcmeabit.l^nc cni pzimti mino;i f quii Ifl $i J6Z


e
idcft.s .1 cj: fcaindo aBfer p;imu.i^.reUnqucnf ris l_ :45.
©5 et tertio ideft ej;.7:.fluftr p;imu:ideft.$ .1 buos fccn IDem (onringir eria in tripUrib^ . cr illie ciincf
doeacua bi0. 1 iA attfcUquo par0.3:. ^utbue pofitia i quitertii p:ocreflntur. lHa,qn't p:mtU6 riiptet l
bb }
^HtbmctiCii.

nummisrbibrt vnum fcfquifertium:idci].4.


frrnariii» fcfqUAltcr fcfquiteitfn»
rcma pe non pot inucHin arq? idco
XCuiiiti qiia(crnaru : fcfquitereinsvnum onplicf
3(}io;itur fefqualtcr 1
biccpirntoarct.iixcnndue vcro quicrtnon? babsad 6 com'ponunt. iflt vcro fi fuerint medieiae -; oupl^
(c Duodcnjnum nunuv fcfijrcrnu.Hr^uodcnflri^arit quo intcf DupWcm imediiipotcflvna mcditta^taluj
tiiam b-i rcrri.i p«irtc:in rcfquitcrtia.ppo.Tionccomparflf <nuentti:qu(kad alrcram crtrcmitatcm fcfqualrcra fir ad :

nimicrTcdccim^quircmcprie fcnionc foluruscrt.


fld t\i •Ucramfcfquitcrtia.21lrrinfau6cniuipofiriafcn<irioet
11 igtnufcprc aiir quonia t rriue c triplevb^ ad fc fcfqui tcrnario: idcfl buplici 1 mcdierarc : fi qi atcrnari'' in mc
tmirirriMiinrafct:^b (mrfudad quadrai>inrao(tocadcm dio collo(crur:ad rcrnarium numerum (tfquiratuiir coit
p:opo:rionc coparaf . Cui fi rctasinraquaruo; appofiti tinet r6nnn:od rcnarmm v^o fcfqualtcram.
f ucrmc:candc rurfue vim p:opo:foi0 ciplcbunr. i^uoe

tl'tac^inraquaruo:adnullumfcfquiraritirurfu0aptabi0
qifi partc tcrtia non rcncnrur. Hltq^ boc in amctie rriptt
(ibueinucnimr^vrcttrcm^^ciufdc? p:opo:tionie nuinc ouplus
ni9tanto6antcfcp:c(cdcntc0babct:quato pjimueco:?
00 vnitafcoirccfTCTit.ftquitotfupcrfcciufdc p:opo:ti(J
i
nis bJbucrit nunicroe quotue ab vnitatc p:im^ co? ia'
(cnciue pare qua illi coparatud numct '^poHit cad^ facct e 4 <
/
i)po:to<5 iucnifi ncqat. £t triplitis gdS l:f c c j5f(riptio.
Xarimdo.
1 I 1 ? I 9 1 17 l
Sl 1 14^
1 4 1 II l ^6 1
lOS 5H
an 16 i 4S 144 43 J (efquitertiu0 (erqualterl

SU j 64 19: 576 Cttcigimr oKtum crt: 1 oupliccm a fcfqualtcro


r fefquiterrio quc coniungi : 1 bd0 oua0 fuppartt
76S
lil
(ularis fpccics oupliccm p;o(reare idcfl p:imam
1024 ri0
fpecicm muUiplicis quariraris.^dxurfu^ (]t: p;ima multi
1

T quadrupU fcciidum ban( fb:main ocnnprio


lMi(i0 fpccie:idcflecoupli(i:t pma fupcrpairi(ulan:idell
fl efl:3dquainfc5q"iap:io:ib''inrtru(tu0ac(clTc'
ferqualtcracontiucs multipluis rpcucs : idcfi tnplacon
ritrnullarationctrcpidabif^i^CTCftciisquidctn
iungitur.'lflac^.i:.fcnariinumeriOupl^eft:oc(fmTero
moltiplicibuseandcm (onucnicntiain pitnotabit. ^o(toadouodcNarium fefqualter:quud fenariumnH
Xatimdo.
merumtripluscft.
( I 1 4 1 16 1
64 ;ij6 ,1024

S so_ I320_' I2S0


J
an loo 400 1600
gu 2000
la 2J0O
ris 31:^1

b admodump:iu0oflcnfumcft:p:imo0circmul'-
tiplicc0.:£>iqdfm ouplicc© fcfqualtcro0:rriplt-'
(C9 rcfquiicrtios: % cMx multiplicce (u(to0 in o;dme fu-
pcrpamcularcs crcant.jf llctiam in biebocquoq^nnra
bilc. T^jqj Tbi p2ima larimdo furrit ouplct: 1 fub cifdc
qui funt vcrfu0£ominuialtcrnatimpofiti:fc(udum fcri?
ouplus ifefqualtcr

laritudinis oupliccscmnt. i5»i vcro fucrint triplitcs:-; u


% ponris;cifdcm.6.?.is .nouenarius in ittcdieti
teponatur.erirad fenarium fefqualrcr:quiad-i8.
fcrio:c0 o:dinc6taplafcifui0 tcrmini© mulripliMtioe
fupcrabunr. iflr in quadrupla quadmpli.aiiBboc infini (iibduplus^.i ad fenflrium.is.tripluseih
ta Duan fpccularoc no falltt. Slngularcs atoium multi
plicc0 cucirc ncccffc e . frnt at bupli(iu qd2 triplitee: tt (
pliciu qdrupli(c0 qdmplo? Oo ancupli. 1 Pj eadc o:dief
icomurabile ronc5 flbimct (ij(ra pfcntiSt. g^uib^ c]cpofig
fldfcquent5opcn0feri(!(6peten9oirputatioconuettaf, txiplat
C^uodmulriplcrintuallSctgb^^fueparritularib^^mc
dictare pofita intuallie fiat:eiuf(Btueni^diresulfl.^a.^.
'3 iS'* ou? p:im? fupparriwUree fp?s t>iuganf pjf
0 ma rp?0 mrtiplicira^ero:if 0i6. n.oupleicec fcf .
6 9
qltcro fcfgrcmocp pponif •.1 ois fefqualt 1 fefqter
tt^oupli(eii)gunr.i^atemari^fefqualrcrSouo:|^:qtuo:
lcfquitetTi^cemOTi.fed.4i0uplug ouo:uni.

fcfqualtcr ouplus

X odplictigiturcfefqualterotffplecrsirio p20
C po:tionis ey o;itur 1 in eas rurfus refolutione \t
tta rcuocarar . i5i autem bicidcft n-iplus nume
rus qui ell fpeeies fcmnda multiplicis fetunde fpcan fu
perparritularis aptcmr : quadmplitonrinuo fo^macon
rccimr:T in eafdC) mrfus partes natutali parririonc fol
uetur.feajndum modumqucmfuperius oemonltrMi'
mus.
2tritbmcrtc9
I

mfna irt ptimts numeris »tiu<-nt'mu0.-|fManum flqiniff


ftcimusqnodomncooifciplinaebfc itcrcmpta confunic
minime conihtuta inftrmarct. ll?oc .utc; co^tno
rct qiias
ficndutn
crt quod b^c figna numcro:um pofira
qiif nur c
quoqibomiMcsinfijmaruin c^cfgniirioncbcffribiit: no
iiaturali inil tutioncib^mata funt. vtcni quinani fubie
ctamnotuiamngnantoe.v.vcl ocnarij quaiii oficripfi-
mus oe.r.': alias buiufmodiiion natufapofuit^fjvfuai
affinrit. Quinci; cnim vcl 0CCC5 vcl quoilibj aiioe tl!is^
nomiispcompcndion tarcvolufrunr:ncquoriin8vni
tares quie monrtrare vcIlcr:roricns ei virgulc buccrcrrir
IRoiiiautcm qtioticnffficiBaliquid monftiare volumus:
tnplua fcfqmtmi^ «1 bts prefcrrim fo:mulis:o:diuararutn vitgnlarup mul
3T<roquadruplU8 rcfi: ac rcrqtiiquaitua iSSlomc titudincm non grauamur apponcre.:^ um cnis quiq;,vo
# rcnt:quincnplu0 cgirinno ftct. lumuflcemonnrarcriacmu^quincijvirHulasrouciitiuf
CBcas boc modo. 1 1 1 1 i.icum.z.roridcm.T cum. lo.ni
bilominus.q:natu;aliU8ert qucmlibcrnumcrum qua
t96infcretinft:totvnitatibU'3C»ifgnarcquamnoruli8
qofmuplutf ^fliSiturvntasviccmoprincspuncririnreruaUi: lot»
^ Situdinifqp p:incipiuin: ipfa v cro ncc inrcrualli ncc lon
Stmdini8capar.qu^jdmodunipu(iftump:incipiQqui'
dcm Itncf cfl arq^ inrcruallt:ipfum vero ncc inromalkij;
4 16 neclinca.i^ca3enim punfrnm puncto fupcrpofirum vl
ium cfFicit intcmallum: vclut ft nibil nuiU lungas . iHi
bilcni eft quod cx nuUo:um p:ocrcarione nafca; ur. adc
quippceriamcircafqua itatcs p:opo2rio inaiicr.lfla^ 11
quotlibet fucrint rcrmini parcsrtantum quidcm cil a p:i
quadruplna fefqutquartus nioad fccudum:quarama fccundoadtcrrium. £)ed iter
'
Z H quincupiue cui n (c/quianio: tno)c k&aj^U pt% piimfi 1 fc6m: vcl fcbm-r rertium:nulla crt intirualli lo-
Situdo vcl fpacinm . S^icnimrrfslcnarios ponas boc
inodo.6,6.6.qucadmoduin p:imu6cft ad ffcundum;fic
tfl fccundus ad rcrrium. ioMntct p:imum 1 fcc undu;
nibilinrc :ert.6.enim.?.6.nullafpacii intcrual'.a Pifiuii''
Sunr.^raeriam vnitas in fcipfa inulriplKata nibil p:o
crcat. £xmel c nim tn vnum nibil alind cr fe gignit qua
Ipfacft.i^am quod interuallofarctctiam vim gigncndi
interualla non rccipit.quod in aliis numcris non vidC'
tur euenirc. 0m-nig cnim nuincrus m
fcipfum mulripU
Iani0:alium qucdam efficir ma:o:cm quam ipfccrt.idc ir
coquoniam maio:c fcfc fivafij j>'
inrcrualla muiriplicata
vcroquod fine inrcmallo cft: plua
lijcitateoiflcduiir.ld
quam ipfum ert p.:ricndi non bab, potcrtatcm boc .

qutncuplus fcfqurquintu^. iSirarp:incipio:idcrtc]cvnitatep:imaomnium longitu


XcpitafcciidumbancprogreiTionenicunaf mul dofuccrcffi!:qucabinari) numcri p:incipioinaincto«
• tiplicitatis fpcefinc vlUrati ozdinie gmuratioe refcnumcrogcTcpl!car.qi ioniam p:imumintcruallum li
nafccntur. 'Jravcro vt ouplus cum fefqualrcro tri neacrt:ouo vcroinrcruallafuntlongirudoilarirudo.i.
pltttm ffccr.T rriplus cum fcfQtcrtio quadruplu.quadru |!neaTfupcrficics.Tri3frgoinrcruallafunr;longirudo:
plnscum fcfquiquarto quincuplii.-zcftcrieodcmodcvt latitudo:alrirudo:idcrt liii'ca:fuperftcics : atq? foUditJS.
nullttd banc continuationcm finie impcdiat. •^:eter bf caut alia i'itcruaUa inucniri no poiTiinr. 2lut
fnim vnuminreriiallument quod longirudo ertaurali
<r©c B fc prtantcquatitfltc quf tn figurie gcomctrici» fluid quod ouobus inrcmallis crpofitu? crt: vtfi qua rc»
conAdci^turcoidrooiummagnitudinom. Caplm. 4. longimdincm babrat t laririidincm.vrl rrina intcrualli
oimaifionepo::igirur:ft longirudinc:altitud nc: larira'
\ €c qnid? oe quititate qnam frt5m ad aliquid dincq^cenfcmr.fupza quc adco nibil inucniri porert : vc
bfpcnilamur ad p:cfcn6 oicta fufficiant . THunc ipfo:um fct monium fb:mf ad iiitcnialIo:um naruras «
aiit in bac fcqucntia qu? dam ^c ea quantitatc numemm fompoiiantur.llnumciitm interuallum ou-
qucpcrfeipfamconrtat ncqjadallquid nfcr^ 06 in fe (ontinct morue . vt in r ribus intcruallis fcv fcfe
Cjpcdiam.qu? nobis ad ea p^odefTe poffuntrquf poft bfc ntotuum fumma conftciat bocmodo. grtcnim in longi'
turfus ocrcUraaJaliquldquantirarctractabim^ 2lmac tudine antci rctro:inIarirudincfinirtra t bocri^ : in alri
mimquodamodomatbcfcos fpcculatio alrcrna p:obatt tudinc furfum ac Dco;rum.'lficccirc crt aurcin vtqufcgd
onumrJncconrtitui.lHfic ai5t nobis oe bie numerie fcr fucrit folidum co:pus:boc babcar (ongimdincm larirudi

tno futurue crtrci circa ftcuiras gcometncas 1 ca? fpatin nemq? 1 alrirudincin.'? qn cqiFid bc c rria in fc conrinct:il
oimenfioncfcp vcrfanrar.idcihoc lincarib''numcriB:'; lud luonominc folidiim voccrur.lf^vccnim rria rirca
triangttlarib^el quadrarisrtjtcr ifcp quos fola padit pla omne co:pu8 infcparabili coniunctionc vcrfanrur: ^
na oimenrioncc non tc in? quali latcj? copofitionetonitt in narura to:po:um conHirura funr ^^uare^quirquid
.

t fpbericie vel pYra


ctia. flbe folidie ctiam.idefttcubis: vno intemallofarer:il!ud fo:pus folidumno c rt. 'inam
inidisUarerculis enam vcl rignulis 1 cuncis qu? omnia quodouofola inrcmaila rctincr : illud fupcrfirirs ap
<)Uidcm geomctricf p:op:ic conftdcrationie funt. Sed fi pellawr. ^mnisenimfupcrficirs fo^a longimdinc ct
nutp^ gcometricc lcicntia ab aritbmetica i^clut quadam latiudineconrinctur. t biccadcm illa conucrflo rcma f
ndia ac matre p:oducta cthita cttam eius ftgnrflmm fe titt. €)mnc enimquod fupcrfuiee cft: longitudincm
' ,

iHrltbmetfa

i\yfm in ri-ta cnim mflnsutfl oiitiparof


i larittidinrm rictincr.t quodb^t ittinetrniudeft fuefid
C9. IJ?fc afif fupficie* vno tin inicTuallo folidi cozpona
oimcnfionefuperjfrqiif vnonirfuainteruallo lineatn
vinnr.qiif longitudinie namra rctince larirudinis ex^
pae cil. Ouf lineaeo quod vn'c interualli fo:tita natu
ram a fuperfidc vno iiueTuallo.a foliditatc ou bTpaci)»
TinciturnPuncnii^f aliorurfue inrmialloa lincavin
citur:ipfa fc; c|Uf reliquaf bngitudine, Quarc ftpuctuin
vno idcin intciualloalineafHp?rcditur:idema fupficie
•vinntur r»uob":tnb^rero inierualli oimcnrt nib^a foU-'
ditate rciinciturtconftatpunaiiipfum flnc vlla co:po:i0
iE>eob(c ftgui a p:inccp t^c'1 latimdinis: vr f f
niac^nimdinc velTnteruani t>iinenflone:cuiTi longirudi
fl tetf oes fupcrficies in b-jncrcfoluamur:ipavc
tiifiTT Utitudinis i p:ofunditarifl crpcre fit ouim inrer
roqiioniam nullise!^ p:inctpi)60bnoria:ne'
Ballovccp^uicipiu;:-! namra infccabile:qiiodsreciatbo
mon vocantridert ita oiminutum artj5 paruiiTimum vc
flbflUfl birimdinc fumpfic ini:iu m fefc ipfa lefoluatur
3df aut 1 i numet is ftcri fequcs o^ia o:do monfirabit.
ri^parsinucniri nonpoifit.tFrtigif punttup:imi irer"
C/Difpofitiotriangulo:umnumcro:um. ^Cap. 7.
Dallip:in(ipio;non tnintcniallum.-rlincfcaputrfcdno'
;£)ti.giturp:imu0triangulu0 numerus q fo
dum linea.iTiicur linca quoq.; fupcrficici pjuulpifi crfcd e m
Us tribU0 vnitaribus ouripaf :f fuperfiriei
(pfa fupficicsnon efl:-: iccundi inteniallicaputcfl:fc65 1«
pofitionc triangula fcj fefcrtprioiie:^ poft buc
menintcruallum ipfa non rctinct/jdcm quoci5 1 in fup
quiciic^fquflUtfltemlflteruintriiiaUtern fpi
ficif: roncm cadit:quf i ipfa folidico:po2t0 1 triplicie in

AAA
ctflfesresflnt.
tcmallinaturale fo:firinttium:ipfa vero nectrinainter'
' 3 6
oalli oimcnfionc Mikndif :nc( vllacratTitudinc folidaf*
CT/DcnumcroUneari. Capitulnm. 5".

^c etia in numerovnftas gdem mm ipfa Unt


9 arisnumer^^nonfittinlongitudincttibirtcnti
numeri pncipiu cfl.tFt Unraris iiumerus cuj
ipfe roti'latitudini0 erpcrs fit : in aliudramc
fpadnlatimdinieevtcnti numcri fo:tif inifium. fou0
cics quoq? numcro:um mm
ipfa foUdum co^p^^non fit:
flddira tam^ alttmdini fclidi co:po:ie caput ell. IDoc au
tm pl.inius bis etcplis liqnebir. linearie nutncrue c »
ouob^incb ang^adiecta fcmpcrvnitate in vnuin cudccg
oucmm quantif ati0 cjcplicata conserics . vteW id quod
fubiedmus.
I
II I
iii I nn I
i iJii~"f

CTiDc planie rtcnlineie figuris^quodcp earum piindf


piumflttriangulus.
lana vero fupficies in numerie inucnif :qu(5
p riens a t rib''incbo3f ione facta addita ocfcripti
oni0laritudinc:in fequcnrium fenaturalium
numero:gmulritudineflnguIioil3tantur._vt
flt p^im^triansulu^ numcr*. fecundus quadrat^. rerti»

qui fub quinq5 anguUs tontinctur: qucm pcnragonum


greci nominant.quart^betagonus:ideft qui ferangulia
includitur.quint^bepragonus. fcjctus cctogonue: idcrt
qui.y.vcl.S.angulo^Ujterininisoilatantur.-rcftctico'
dcm modortngiilatim pcr namralcin numcru* anguloa
augcant in plana ft? oefCTipttonc figuramin.lDivoidk
numcro ind?oant:quod Ifltimdinie? fu^
circo a ternario
fictci f Iu0 tcntarius p:inripiij ert.
3n geomctrica quorp CTiDe atcribustrianguIo:umnumero:um. ^a. 8,
ide planius inuenif . ^Dugenim lincf rcctf fpacium non S) bi'c niodii in infinita.pgreflto i: ocfcfy o:dinc
connneot.i ois niagularisfigura^vel tctragoni: vel pg 9 trii^guU f quilatcri.pcreabunmr:'; p:inm oium

tagoni:vcl bcragoni^vel miuflibetq plurib^angulis c5 poncridq(5evvnitatenaf(if:vtbfCvi (batrian


tineftflamedierategfingulosflnguloslincf.pducanffoc gulus fir:no in et opeatcp acm . "i5artcun(to:ti c matcr
eu ciuidunt rrianguli: quor ipram figura aiigulos babc numcro:um:quicquid in biequi flbcanafcuntur numc''
re ptigcrit. Quadratu enis ita buctf Uncf in.4. pentago
ne tnucnitur:ncceiTee(lvt ipfa namrflliquadam potelli
nn in.^.be)cagonn in.^.beptagonu in.js tftero* in fuo te ptiticat bui^iaguli lat^^cllvnitas.Iernari^^qui
rum ansulo:um mo menfuracjs triflnsulosparriuti
p;imus eft opcre 1 acta ip(o triangulus : crcftctc vniratc
tur. vt crt fubiectfl ocftriprio. bmariij numc:? lafbabebit.^yi eni? 7 potefiatepmitriS
guli.i.vnitarie vnitasUf^^.acmvo-? opetriaguU pmt;
,i.ternanj ouaUtas^qua greci oyada vocjt.jscxBi v^o tria
guli qui ope fltq5 acm fc;5us c. i fenarij :crefcente namrali
.

numeroin laterib^tcrnari^^ucnimr.lcrri) Vo.i.ocnari^


quatcrn3ri"^lam0 ptinet.7 qrri vo idefi.if. quinari^lat*
tencr.-r quiti fenarius.^d^iBvfcB in infinimm.
CaDc gencrarione mangulo:um numm):um. iCt. 9.
21 fcuntur ant nianguli oifpofita naturali qu3
X verotriangulafisurammeiquis irabiu^ n titatenumcro:um:ft p:io:ibTcmpermuItitU'
knttin aUae ftgurfld non rcfoUiitur niflin iif do fequctiuin congregctur.^ifponaiur cnim
.

naturalie mAier^dt modo. ejuadraro qffi vno fir; vn^crt (n latere.ln femndoidcft
"
,

jri quarcrnario qifi cr vno : rrib* pcrcaf :(tui ouo funr r^ r^


'I I 4 f 5 iAL7 (
S
9~r" mini;binario lanie tc%if.t in noucnario quonia trib^nu
,\ bt6 igif ft pjimiim ninnmjm fuma idcft vni
c tsittm;babco p:iniiim triani>nUiv.qui crt vi t po merie p:ocrcanir:lam0 rnnarioconnnetur . j^tqj idein
rfflato nondum criam acru necopcit. Il)uic fi fe inaMidvidenlKcr.
cnndum ac^^jjucro q in natui ali numcronim oirpoTtti Cr2?epentagoni0eo:n<i5larerib^ iTa. I5.

one oercriptuseil idetl binariumrpnm^^mibi triangulus iEntaccon'>ero numer^ert: q ipfequidcm i la


p rittidinc fct5ni vnitarc bcfcriptie quidcm . 5.
opcrt 1 ami nafcif idell rcrnan''. Oi buic rerriijlrt: n«
nirali numero adiccero:rccundns mtbt ojjc i actu triSgu anguli6(onttn(tur:cncn0 fc5 iat(nt>^cquali oi
luspzocrca £'up vnu cnim cuo fi tcrtium idcrt temi menfione oifpofiri s. S>u a5r bi. m
riumaggregaucro rcnari\)rrcnditiir;fc(unduofc5 trian' { »
1 i \~ir\ n 1 ;T1 f 1 '
70 I

jjulufl. ifeuic i5o ft conrcqucntem quatcrnariumruppo" J0dcquo(j5 mo eo:u5 larcra fuccrefcunt. '[f\a ozi
wero: ocriTrPe^plicaiuriqui ftmi^^actu triangur.quo» t nii poteflate pcntagcni idert vnf^ide vnue fpa
jplataaMfponendad ruplone ^elcriptionie eremplar: riii latcris tcnct. i&ccundi vero qutnarij qui eil
cunaos m'angulo0 numeroe flnc vlit^oubitationie erro cra iplb atq5 opiTc pMm^pmtagonue^btni p latcra fi%i
ribus pernocable.t quanrae vlrim^numa^in fe vnita^ funt.Xertius vero idert. ii. rribusm latuciauctueert,
ces bab5 qnem rupioiib^agsitgabte^roripequi Hrtrian ^uarrua.::.4 numcro:Q in larerequantifatc oillcndif.
Sulue rnttateebabebittn larere.^^mtcmarium quieft 2lt<Biidctncfreri0fci>mvnitari0p:ogrciTionem in na^
P2im^actu niangijlusadiecro binarto vnirari feceram^: turalilcit; numero fecundum fupcrto:um figurarumin''
ot bic ono0 babet in larcie. t renannm bie adiecta ccrna' cremenutendunmr.
riiquaritatc p:odU)um*;(Ui'latu8 rolitrc0conrincnt;ct
id2 in aliiscunctifquot vnitatee l^abcnrem numeru; fu
pcrto:ib^a29regabi0:toc vnitatib^et^teni (ontinebun
tur.
CjDcquadran'0numert0. iCap. lo.
^adrams ^ numcr^efl:qut quidem etia ipfe
-'4| latitndinemtMditrrdnoninthbue angulis
vt fuperio: fotma^fs.^.^pfe quocp ? quaU la
mtim oMncHltoncpo::igitur. ir>nr 3"irHmoi.
1 1 1 1

' 1 1 1 1

1 1
1 1 1 1 I 1 1

1 1 1 1 1 1 1 1

iCJDcto:umlateribU0. <Cap. n.
jfdinbisquocprc^mnaturalemnumcralatc
1 f mmau^cnrafuccrefcorji^tim^^enfYiTpo
tentia quadrat^idelt vnitaorvnnmhab; in la
tere.£)rcundU8 ^quiaau pzim^^idcft.^.t»» C2?egmcrarioncpcntagononim. iCa. i4.
obus E lairra pofltiecontincnir Toriue vero . idert no' 2lfmnf atit bi numcri q ertcfi i larimdmf qui<B
uem qui renrndus ert opere:n-ib' in latcre ^>ortti0 aggrc H atigulO0 pad6r:ab cad? naturafnumm' quarira
^rur. €t ad eandem fequenriam (uncti p:o(edunr. teffefe(oaceruata;ita vrouob^^fp ttmccr; numc
Cra^c quadrato:n generatoc rurfuf(p be co? Iatmbu0. fw fupfo:! vel futio:ib'vinc20 rcrnario (u an inacnd^c
Capfm. i!. «ggregcf .lHlq< vnitati intmiifie ouob* 1 trib^ fiqtuo?
afcunfau t ralc0 numcri er naturali» numc ingaa^ n-ib'ipf5 (Upcntvntrarf ^qnari^pmragon^pcrca
ribttpolUione:no quf admodum fupio:c0 tti
n bif .iPort.^.^ollinfmiiroqnario -: frnario.y.aggrrgff
anguUtiPt ojdinatie ad (e inute? numcri? cd^ l>uodmariSpcragonijp(reabi0.TRa(^ vn^T.^.t.^.nu
gregen<f:f5vnofcmpinrcrmilTo qui frquirur ineri.i;.ctrpI<t»ar.lK)o(?rtaItififiet.lHaft.io.vcl.i;.vel.
ifi.vcl.19.vd.::. vcl.tj- ,fupio:ib'ctiicri0 adiHtcriefeodej
fi (um fuj?io:c t>el fttperiozib^^eollisaf :o:dtnatos ct ft

drato0 eificiet. SDifponatur tnim naturalio numcr^boc i^uo rupiu0 mo pgtago ni fiit.Pm lopio:! oefcriptiong.
Biodo. I :: ] fi 1 70 19: j 1 17 CZIH
'

I
1 f n J f 4 t f~f 6 f 7 I
6\9\^0\"f C2Dc be)casoni0co:aq5genenitionib^r~£^^ ifT
X bi0 igitur
(1 vnii refptcil:p:im^mibi nare po ff^ragoni ailrq fcx angHh'07 bepragoi q. 7. mr-'
c teftatequadrat^.2>uodfivnoreH(top:io:ttCTtio b fu0 l«crib"orinfnf :P5 bnc modff eott larei? ang
iuntcrorrccundus mibiquadrat^^rfficirur . H^aj ntfra fuccrcrcfit.^^afp 1 n-iacsufi
n5 pcrca numm
fl ?tiorditro binario ternarifi appofuero^quaternari^^mi'
tionecB ipfo0.numcroe iiigebflm'q f f*f i nali oil"^c!l(5e fc
bi quadrar^cro^inir.^Juod fi mrtu« relicomf dio quaf/ qu<Tcnf:t fetifivnitatetranflrfnf: qdrari V^onumm.i.
narie quinariij llmiliter aggreganero: quadrar^mibi ter terrag5ip(rcatiofi(batcr nunicriPQrnoinfttiilTo copu
tiU0 idcft nouenari^pcreamr.^Bn^enim •r.J.t. f .noue5 labanf :a1,fc binario fupatSr pcragoni vo fmt ex ouo m
colligunt. 2It vero fi bie intermiiTo ftnario fcprenarium tJH0 infp^g r^Iicrifqj q ferernario viwcJr. Bcox, quocc
tonga5.torai.i6.eiTHmacon(refrit:ideft quarfiquadr{»ri talia augmta bfjragonovvel ocoqonor veI.9.Tare? fiou

-|iumero(lta0.t5tvtb:miterbui'fo:ma pcreattonis ap ra vcl.io. vel quoflib; alio? (5pft>ri,pg\eirioc^)finf .tJt


IKircacflmnai Ipare^Hbimetapponanf :(oliocaro fc5 na cni in pentagono bnob^^trermilfi© eo0 ingebain^q fe tcr
lurali numero:quadrato^ o:do teremr. £(l etta^ in bis twno fup8rmr.ita nw in bejagono trib^lntermtlTi^ (&•
b(( natarc fnbrilita^ 1 1mobiUe e:dinario:quod rot vni iogemu0 g fc qremario n-ifeant .t erfit ^d^eo^ nidicco «
tart0 vnafquif(^ qdrato:a rctimbit in latrrcquari fuerlc futtdatnta :ey Qb^igcris o?8 bctago ni nafciintur
ntHnmadpinii(tion2|>p:tap8resati.il^flmin p:imo I
I r f I 9 I iri 17 j-ir-i—
3rtri?mctfa

^ 't fld oindem oiiinm mkqucntteintco ab bif


e_ feyaHgii to:utnfo;mv nafaiiuur.

I 6 [
l
y I
18 ! 4> I > 66 I

q 'Cio»> iidTu£}io;7m inoduin fdl} oefcnptoe : I pzo


p:U^o:dimbuoi.nTnorabi6.
C IDcjHpraijoiUi^ f c:umiB c^cncranonib^.-t comunis
oaimiisurarumtnijenundi gcnerurioiue rcgula ocfcri'
ptionili^ti^rarum. iCaplm. i6,

prein ^
atignlor fijura eil: nim ad codcm
0 o:dincm pzosrclfioiua vnoplufquflm in.6.an
Su!o:um ftc?ura mimcro inrcrmiflb fiipto:i (O"
luntcnp.lfiamfi iiuatuo: intcrpofltiequi fc
ft cnnnario rincanta3grcc;.iucri0 bcpragoni contnnio :

iii>ura nafcctur. vrbi numcrinnttc:um ladiccei vtfU'


ptrme oiauin c fiin' daincnta.
\i 6\ II 16 ll
euivcrocy bis (onftant bi funti

0ucm moan5ii!o:uin fc^mcundcm o:dmcm


n fo:ina p:ocrcaf :ira vt fci5m fqualcin p:ogrfllio
nem p:imi quoQ5co:um numcri oillcnt.l^am
in triangulo qui funt numeri: quf p:ima fnpcrficici figu
ra eih vho fcfe t Jtum numcii p:ocfdunt:qui fdlicet co?
njtura Defcriptioncmci5pficiunt..3rntetragono i>o quf
fetundua cil ouob^^fcfe luncti numci i Tincunt.t in pcn/
tagono trib'''? in bexagono.4.? inbeptagono. s. buiuf"
CTjDercriptio ^gurato:um numero:um tn o:dme«
€Qm mWw eH tnodus.K^ocaut nosfubiecarum fo:^
Capitulom. 17.
mmm oeiiaiptionce ooccbuut.
'Jmilver aot liccbit 1 alia^ fo:marij qu? pliv
i.t. 1.2.3. i.:.5.4«
I 3 6 10. 1 i re.jS>edqmtaciU"^oculi6fubiccrarfrinenf :fu
l

.
!

'i — Ij^adictarum fo^mammnumerofttaein fubtc


in'p:e t>efcriptionc ponatur.

^
Irrianguli 6- 1 10 1 K 1 M 1
is

1 (
quadratt r[4 9 l 16 ! 1 ;6l 49
ulpentagoni As 55: iji 1
70
( bcragoni l\6 is 1 :8 '45 66\9i
H7
1

beptagoni r'34 6S 8i( II:


1 1 1
1- i 1 1 1 1 f
1 1
1
1 I 1 atcB quod triagnlud numerus cmnium rcliquo:u5 p:in
« is.
cipiumfit.
r I
1 1 1 1 1 1 1 3« igif ita fefe babeti^b^quid in bac re fit conft
b quc0iuelligem^.j0cscnimtetr0goniqui fub
rrilgulie funt namrali o;dinatoe oifpofiti: q:
fupio:ib%i9guli0paeanf : illoziicB (oltecrioe
quadrari figurajpponif . Quamoj eni rctragon^fit ejcvno
^ trib':idert er ouob^fuperio:ibu0triangulis. iRouem
veroertrib^^.^.fedrtricBfunttriaguli. 2lt. i6.cic.6,t.
lo.t.^J.cj^.io.i-.ij.^d^cp in fcqucnrio:dindquadraro:t:
conftans atcB tmutabiie reperiiur . n^cntagono:u vcro
fummc conficiimf cjrvno fup fe tetragono t altri n fif£%ii
gulusprtituto.lflacB ^.pcntagon^cxqmoj fup fcipoflto
tetragono:': e)c vno qui in triangulo:^ o:dIc ponif aggrc/
gatur. iDuodect -^o pentagon^cj: nouenario fup fe qua^
drato:«trib'feaindotriangulonafrif.Oigintiduoverp
cr.i6.7.9.c|uadrato fcjatcptriSgulo T.55^.cj:.:^.T. io.T I
o:dinem ad eundcm modum intucnre nulla cunctatioto
trarietatis impedict. :^t vcro fi bcMgono e lib:ata cyami
narioneperfpicias: errifdcm triangulis 7 fuper fepoftg
pentagonie pastrcanf .iRaniS! k% bocagon'':^^ quinarto
pentagono -: vno qui eft^ in triangulo:um o:dine oifpofi
tU0 nafcitur.l^ec alia ert 02igo. i^.bciragoni: ntfi e% ouo
oenartopentagono 1 temariomangulo. @uodfi.;8 .rur
fumbcji^gonume^ quib^ fuperio:ib^nafcatur addifcae:
nulloainucniednifl.22.pemagonumfenarium(B trian"
gulum. ^tc^ boc in ((teris. 1^C( bun( gcnimr^ o:dincni
beptagono:^,p(rcario rcfutabtt.l^acB eit: fup fe bcinagoif:
^eiremin^poftjgtriigulispcreanf.jSeprgcntbcptagon'
mkit:<ji ktmio bQ»8gono t vno ptau triagulo.td . w
3lrltbmertcii

ro bfptagonus rr. rj-.bcrasono t rmnrfo triangulo ton Xcm fl I trtnigona bafl p^cfldfcatur:-! itd
vn5
iug5itar:.t,^4.ct.29.rnlicfrcr3gono:T fcrjario irianssu' i verticc ci^^lincf oiriganf :erit pyramif quatuoz
Io:at(5bocin njrifrts inoffcnrumrepirc liccr. Giidce nc triangulo:ilp l9tcra:vno tin tctragonoin baft
iginir rtpnm^^oinm triangurciincto? (umaecfficistrt poflto:fup qua figura ipfa fimdara c.-z n a pm
omnium procrcationibue mifccatur: fagono ftirgant an^ Iincc:quinci5 rurfus pyramis tria
<r i^wincnsadfisumto^um numcrosuni oefcrtptionC gulis tonrincbif:-! n ab bcjcagoiio fcj: triiigulie nibilomi
ftJccuUtio. jCaprm. 19. nus:T quatofojqj angulos babucrit figiifa fup qua^ pf
3 vcroomncd fi ad latimdinr; fucrint .(omp> ramis rcndct:tor ipfa pcr latcra triangulis (ontincf . vti
b rati:idcrttnanaulitctragoni9:vfItcrr9goni pi fijbieais pcfcriptiomb^palam eft.
tagoni«: vcl pc nragoni bctagonis vcl bi mrfufl
brpfigoni's:fln£aliqiia oubitanonctriangtilis fcfefupcr
sbat.^d^anc^fircrnaruiintridngulum quatcrnano vd
qaatcrnariumtctragouumquinanorvcl quinariuj pen
tagonum rcnariobciagono:vclfenariumfcptenario bc
ptagonocomparcd:p:imo fcrriangalo idcft fola tranfeut
"vnitatc. 2!t vcro 1} fcnari^conti a noucnarium: vcl bic c5
tra. I;. vclbic contra. if. vd. y.tontra.i s. p.^e inucnicn'
dia oiflcrcntijs comparcnmr fccundo fe trianguioideft
:

tcm8riofupcrabunt.l!Dccc5vcroad,i6 t.i6.9d.::.T.::.
ad.:s.T.:8.ad,;4,rtcomponas:tcrtio fc trian^ulovtn'
(cnt idcft fenario. 21ta5 boc ri rc notabimr in aliis cunctis
fequcntib'lc(cpcrfpcctum:omnefq5 fctriangulia antctt
dcnt. 0uarc pcriccre vt arbif ro: Dcmonllratum i omni
um fo:mamm p:incipium cUmentumq^cifctriangulu;.
C©cnumeri0folidis. £a. :o,.
3ncvero ad figurae folidss faciliojjria ?.*^:f
bi cognito cnim quid in planis numcro:u j ifigu
ris visiipfa quatitatis naturaliter operef ai
foltdos numcroe non crit vllacunctatio. £fi
cutcnimlongitudini numcro:um aliud ititcraalla^ tdcft
fupcrficicm vt latitudo ollcndercmr adictim^rita niic Uf
titudtni flqui s addar cam quc alias aItirado:alias craiTt'
cudo.altas p:ofunditas appcIlatur:folidum numeri co:
puscrplcbit.
<r2De pYramtde quod ca flt folidarum figura^ p:in(tp{
umllcuttrtangalusplanaram. iCap, :t.
3dcmr aat qu^admodii i plan is figuKs triin
0 gulus numer^ p:im^^:fic in folidis q vocatur
PYramidpfiinditattse^ p:incipii}. 01um qp
pc rata:? i numeris figura^ipneccffc e(\ inuenirc
pzimo;dia.^fl aur pyramis alias a triangula bafi in altt
tndine; fi^re cnges:alias a tetragona aliae a pf tagona : r Cr6olido:umgenerfltionumero:um. £a. jt.
ftSm fcqucntium multitudincs angulo?ad vnuj cacu 3(unmr aSt buiuimodi pyramidcs boc mo.
minis vcrric? fublcuata.TPortto enim triangulo atc^ oi 0 1^:fniapyramisoctriangulo:fc$aptrami9
fpoflro:fi p trcs angulos flngulf rcctf lincf flantcs poni' oc|tcn-agono:tcrria PYtamis oc pctagono:^rni
turrbfc^ tres inclincnr vtad vnum mcdiam punctum prramis ocbc^agonoanrapyramis oc bcpra
vertfccs iunganttfirpYtamis.^u^cum a triangula ba sono Qnta pjramis oebcptagono.^dem in cftcris prtat
H pzofccta fltrn^ibus triangulis per latcra toncludimr boc numcrts,*Wam qtft lincares numcrosee oi]cim'^:quiab
modo.3(t.a.b.c.triangtilKm:fibuicigif triangnlo per vtio p:ofccri in infinimm currcrcnt vt funt.
trcs angulos criganmr Iincc:t ad vnn panctn puertanf
quod^.b.ita vt.D.punctii no fitinplanof^ pcndcns: il^
1 1 1 1 ij; I 4 1.6 L tJMj^^
ant o:di narim (dpofitis « i fc inmcc co oiflaii
Iq fc^linc^adipfumcrect^vcrttcc? quodammodocacu/ b tia tunttis fuDfides nafcebanf ."Ut fivnS
? ouo
mcn.o.raciet:? eritbaris.a.b.c.vnatriangulum:plat(
iug(re8:p:im'triagulus naf(cref:idcfi.5. tcum
ra ^ tria triangula idcfl vnum triansulum.a.b.b.al(ud
bis adiagerem^tcrtiff. i.tanario^fenari^^triangur/urfua
vcro.b.o.c.tcrtium vo.t.o.a. ocrarreret.i pofl bos ten-agoni vno intcrmilTo:pcragoni
^ouob':h«)C9gonitrib':beptagoni rclictis quaruo: na
fcebanf .1^0(^0 ad rolido?(o:po:ij^(rcarionc:ipff no'
bisifupficics naturalicfiguratf |)uenict:'; ad facicndas
q
dm pYramidas a triagulo ipfl nobis trfanguli (oponcn
di funt. 2ld^(rcandaf voPTriimidas a rc^agono^tctrago
ni.fld eas w
qu? ffit a pentagono : pcnragoni copulandi
funt.T illf guf funt ab beragono vcl bcplagono no nifi
l>tpgono:o vcl.bcptagono:um copulaiionc nafccnmr.
•p>:inrcr0opoteftatc trianguf vnitas c:cand?cp ctiam
poncm' virwtcpyramidaj.feciidus vcro trianguP 2 tcr
itari^.qu? fi (5p:imoc6iarcro.i.ca vniratcquaternaria
•nibipfnnditas pyramidisc)C(rcfcit. ar ^o fi is tcrtiii fe
nariaiuwo:ocnariapyramidis.pcrcabifaltimdo. Hdi»
CJDebispYramidisqueaqdratiarelatfteriemuttii floenario ia]cero.:o.numero:ii pyramis vcniet.atcg iti
fiuUeftguri«p:ortciftuntur. lu ijicaiicaaaiijseadMiratiocQcutatiomscn.
iHrtrbmcrtca.

XrignsoU'. numeras fctundu; bafis iUius anguloe po:


cftquili^bet
r«ctU8:atq5 vlrimus aggregatus. iflam fl tctragona tuc
rit bafist^quadrataDiminurlonc fanper afccndit.T fl p^'
tagona bafietfimiKtcr.-zflbcwgona^ilIa quoq^vltimj fu
4^ 10 20
pcrficies crit beicagona. ^rgo in cnrta pTt^midc tot crit
I)ac isiturconjiincrione nacire ci\ : vt fcmpcr 9nguIo:u5 fnpcrfiacs quot futritbafts. £ii'vcro tlla py
t qui vltimus rtc coniugflto:um nunicro:uiu is :
ramisnon folnm ad vritarcin cvrremiratemq5non per
quafi quod ammodo bafls nt. iCuncf is enim Uti ucnit: fed nec ad p;imum quoq^ opcrc t aau multi angu
c^inuciiitur^Tquianrciprumnumcriconiungdtur^mi lumciue gcneristui^^fucrir bafis^bisairta vocabituf. vf
no:c6circ ncceiTccrttvrqj oum iid vnitatcm
octractio rata
(ifl. 16 .retragonop:oficifccn6 vfq.vin. 9 .tcrmmum po
obtinc'
rerucntat. qu( punctiquodammodo i vcrticis nac:necpcrcrefcatad. 4. quocitq^ tctragoni ocftitrintt
Iflflncpin.io.pyramidefupcrfeF additifunt.
atlocum totieneeamcurramffleoicfmus.Cltfl vnitae ocfucrit
quantirate.
;.fltm vnus.q fcnarius fupcrfltrcrnariam P2imu6quadratus:furt3m qua; grcfi kaoluron votant
ipfl vcrorres vnum pluralirate
tranfcendunt. qui vnus .Jdi vcro ouob^^tetragonis beficit:tdert vnitarc 1 coqiii
ffnemutn terminum p^ojrcirionie offcndit . iiimulis feqmiur:vocaturbis"curraqua>gr«i oikaoluron appcl'
p:otrcatio
quoq? ratio in Cf tcris p:ofpi(i porei^tft eo:um lanr.@uodfitribustctragoni8:tcrcurta oicitur quain
rolueris perfcrutari. vcro que fur
nes oiligentius grcci trikaoluron nominar:-? quotciiq? retragoni fuc rint
luper icco
a taragono pyramidC8:cjdcin tetrasono:um minus:totifn8 iUani p>*ramidam auram elTe p:oponi-
poftrionc naftunmr. jDefcnpiiS «nim cunttie tettaso mus. IDoc autcin non foliim a tctragono pTramidis: fcd

m
nis ideft .

-
4l 9 16 !?6 49 64 [Ji±igg_L
31 vmtatcm p:imain cr
I
i

bac oifpofirioc p^cfuma


I
, in omnibus ab Dinni multiangulo p:ogrcdienrib^ fpc'
(ulflrilifct.
Cr5Dc(ubi«vcl afferibus vcl latatulis vel cuncis vcl
0 eritmibipotcilatCT vipYramisipfa vnitas^no fpbericii^fpflrfllellibipcdis numcris. iCflprm. jcjcv.

dum etiam operc atqj attu. 2lt fic buit tetrflgonu


njpcrponam idcft 4. naftetur pyramis quinq? numc . ^ oe folidis quidem quf PTramidia fo:mam
ro^um^qucouob^ranriim numeris p latera pofitis con ft. obtincm f qualirr r c rcftcnrib^:a .pp:ia vclut

rinetur.£>in verobis fequcntes. 9. adieccro


mibi. : fiet y/,^.^ radiccmultiangulifigura psjgrcdienribusoi
?.

numcro:umfo:m3pYramidis:quepcrlfltcra tribus cft.tEfl alia rurfus quf dam (o:po:U5 fo


cmm
14 :

vnitatibustoncludariir. intqjbuitft fcquentem tftrago ttd02nm 02dinflbilts (ompoftfio:eo2um:qui oicunriiroi


fupfrpon9m:trianariamibipTranudi6fo2mfl bi vel fliTcrcs: vel larcrculi: velcunci: vcl fpberc : vel pa
num. 16.
ralcltipipedi.qucfuntquoticn8fupcfft(ic8cona-afcfut:
P20duciriu.3n bisquoqjomiibuspTramidis^totcr&t
rnitatespcr latcra quant?in fcfucrint numero:um fl3 1 ouctf in infinitum concurrcnr. SDifpofiris cnim
aregfltcquantitates.lHani vnitasquep^ima pTiamia in 02dincmtcn^agoni8.
cft vnum folum ideft fe ipfam gerit laterc. auintpvc m
roqucconf^antcr vn3T. 4. Duob^perlateraDcfignanir
ternario nu' j@uoniam bi (blflm longimdinan Iaritudinem<^fo:riti
•7. 14. quc oc trib' numcris tompofitie fit :
funtTalrimdinecarcnt^fiperlfltcrafolain vnam mulri
mcro in latere poftto confiituitur. H^ant autcm pTrami'
plicarionem rcapianr:cqualcm p2onebunt p:ofundirflte
dum scnerarioiicm monfirat fubiecta oefcriptio.
Xeri^goni. TVIain quat'-:o: rctragonns ouoababct in latcre:-: nat'^5

81 loo tjcbiscuob''. IBisfmm ouoquamo: faciunt. IDoscr


1 4 9 25 I ?6 49 I 64 I

go ouoscr Ipfluslatercfi tuulripUccsfqualifcr: cubi fo:


I

lg?Trflmidcs a fctragonis»
ma nafcef ur.iHa? fi bis bi nos bis faries^oftonaria qu.li
I
I I ^ I 14 ( 50 I
j5 I
91 1140 1 204I ^-S^lfsJI titflscrcfcif^iclUnimusbiccubus.iHoucm vero tcaa
Xadcundcm modum cuncff a cftcris multun' <;onu6quoniam.5.babctinlatcrc:t factus crtcraibuef
e gulis p^ofectf form? :in altio:is fu mmf fpacia fc muItiiiUtf aris fi cnim v nam latcris mulriplicattoncm
p:oducunrur.0mni8enimmulto:um angulo 9dianrcri£f:rurfU6a'iu6fubusfqualiIflrcmm fo2mario
rumfo:mfle);fuiscnerisfisura vnitari fupcrponta ab nc crcfcit. Xtr cnim riC6 fi ta*tioourcris. 27. cubifigura
vno ingrcdicntib^fld pTtJmidum confluucndas fignrfla P20duatur. tEt. 16 . qui cfi er . 4. fi quateraugcfcar : fc
vfcBi'n«nfinitap:ogreditur.tErc): boccqmdemflppartre ragtnta quatuo- (ubus pari latcrum oimcnfione (ralfa
nccede crt riiangulas fo^mas cfterarum figu; arum ce pn biriir.-rfcqucnrcsQdcmten-agoni fecundum eunde mo
tiptumtquod omnis p vramie a quacunqs bafi ptofecra dummulnpli(afionefa(tap20uebiinfur. 'lotautC) ne
vcl fl quadrato vel a pent agono: vel ab bcrasono vcl ab ccircefi vnitatcsmbu6babfaf inlateretquof ijabuit p:i
bcptagono vcl a quocunc^fimiliumtfolisiriangulisvP mufl ille rcn-agonu6 cr quo ipfe p2odu(tu6 cft. iHa qin,
(B ad vcrricem conrinctur. 4 . rcoactonus buos rm numcros baber in laretc: ouos
CiDc curtifl pTramidis. vigcfimuquariff. quofpbabetotfonariustubue.T qm noue tctragon^tri
buspcrlatus vnitatibu6fignrabant:foIo tcmario, 27.
jCircautcm opo:tct qu? funtcurt? pTramidc^ aibilams v2get«r.tftquoniam. I6. tcn-agonusquam'
f Vfl quc bie curt?:vcl quc tcr curt? vcl quatcr: : 0: vnitamm lams babcbat :fotidem .64. (ubu« in lare/
-r ocinceps fccundum numero2um adiectiong rcgcftabitvnitatc^.^uarectiam vi •: potcftatcaibi q6
t^feaacnimpTramiscllrqucaqualibcf ba cft vnitas vnus crit in latcrc. J0mnis cnim tcn-agon'
fip20fc(tavfcpadp^imam vi-r poteflatcpTr^mtda per vn9qu{dcmfupcrfia'c8cftquatuo:3nguIo:u5:foridcq5
ucnit vnitatcm.Sn veroa qualibet bafi p20fecta vfcB Iafcram«0mnisflutcmmbU6qu' cr tcfragono:um fup
id TniratcmaliimdoilU non vcncrit:curt3 vocabi^.TfRc ficicin p2ofunditfltcm (o:po:t8(rcuit: pcr fctragoni fcj
tteq^ buiufmodi pTramis tali nucupat ionc fignatur : li lamsmulriplicams: babebitquidc^fuperfiaes. 6.qua
^?fcB ad f ttrcmitarem punaiicB non vcncrit.ll^fcautcj rum ftngula planimdo tctragono illt p:io:i f qualis cft.
tft: vt fi quis. I6. tctragono adnciat . 9 . atqjbuic, 4 . ct Xarcra vcro.u.quo^nm vnumquodqjfingulis bie que
«b vltcrio:is fcfeadiccrione vnitaris fufpendai:pTrami fupcrio2is fucrc tcaagoni f qnum ell. i',vt fuperi^ ocmS
disequidem figuracfl^fedquomam vfqs ad cacumS vti ftrauimu6:totvnifammcfI,2lnguIo8 vcro. 8. quo2um
ris non ertrcuit;curra Tocabitur:i babcbit fummitatem nngulis fub ttibue bniufmotli corincmrrquales p:iO2C0
non iam punoum quod vnitas cl):fcd fupcrficic^^quod fucrctetragonivndecubus ipfe pzoducmeell* mr&o:
11 11 g

2lr(tbmettfa

mrarflliKr p:oftifo nonifforg (it tltbim foztrn oefmptl


funcrubircri tetnsonimfcanmr.ttfbie tcm^ie a
fiibnofiri fuitf: nibip:oit€bunmr.
iRumerusnaruraUa,

I ' I : f U
Xfrragoni.
4 I H 6 I rr :o \ ^o
11 III
1 1 II 1
riiii
fCubi. 1 1 1

h M :7 H i;y :i6 34^


I [ [ 1 I
1 1 iiiii
I I ri I
; X qnoniam omnid cubu? ab ^quilatons quadri iiiii
f ti9 p:orccru6:fquu9ipfcoibu6 partibueeil. iRi I II
t laritudiii lositudor-r bi& oiiobus compar eilal iiii' II III
tinido.? ftSm fcr partcsndeil furfiiin oco:fum:oe]rtcra fl T I TI in I iiiii
liiilra:ante:pofl:(lbifqiulcf?ncccn"c cit. butcoppofitu>
conrmiki5fcopo:rcbit:quincqj longirudine? latitudi CSDc anrc longio:ibu0 numeris:T oc vocabulo nume
ni:neq5bff Puop:ofuiiditati geratfqualia : fed cunctia tiparrcaireri}longio:i0. /Capimiam.
infqualibusquauie folida (igura nt ab^quaUtare cubi
longttTtmeoiilare videatur.MDiflurcm funt : vtflquiefa lN\go fi ab vnitarc ranrum oircrcpcnr qoi mul
aarbiBfrC0qiiatcr:veIterqua crgnquifs.7ali9 buiuf nplicantor:Of fcripii fopfn^numcii p:otcndS
e
modiqocpinfqlesfpacio:?: gradus in?qualtrerp:oue' tur.^Si vcroflliquonumcro vttcr ffptcm vcr
l>iiirur.Il3?cautc5fo:ma greconoicfcalefiog vocaf.noff rer qnq? velaliquo modoalio'; non eo:um la
1^0 jrao JtJ ponum''oiccrc:q6 a mino:f mooo vflut gra icra fola oifcrcpent vnitatc : non vocabitur bic nutrierua
dib^^irffcata^teandc^ftcfurj grcci gda fpanifcori. iHo« l)arteaItcraIongio::fcdantclongio:. <?litcrnm. n. apnd
«ntcunf iJ p itum^ c»icerc. tenim quosab qualibet ilti PYtbflgo:am vel fapicntif cius l3f redes nulli alif nifi ta*
recon rtrinfcnDJ (imco0lo;m3r:iifi^latitUMnie: ncc^ tum binarioafcribebatur.l^uncfllteritatis p:incipiuni
•Itimdmisbabira ratione: quantucomodu fucritrtan' otcubant.t^andcin autcm naturam -: ff mrer ftbi fimi
eiTc

lavel altimdini mtnuif vflcrairttudiniprundii^neam lemconfenricntcc^ nolIamaliamnif1p:imeoflm ingene


gef . Wce idf0 bo9 plfrijqg. nfCfffe cll oibus partibue m ratamtB vnitarfm.23inario0 aut^-m nutnerus p:imua
fqualib^inucniri. ^uidam vero boe bomifcoe vocmr.id p:imu0 abr mtate oifiii
crt vnitati DiirinitIis:idfirco qt3

cil quafda arulas quf in ionica grfcif rc gioncrt ait nicbc^ miufdamp:incipium f"utt:q6
gimr:atci3idf09ltfric3ri8
macue Ixx modo fo:matf fucrunt: vt ncc^ altitudo la / flbillap^ima^ffmpcreadcmfubrtantiafola tanmmeft
rimd!ni:ncqB b? c longitudini toiiucnirf nt.Docaf afft alt vmm oiffimilis. r 'Ocritocrgo oiccntur bi numcri par
teqniburdJ iiominib^quf nac.p fequi fU|20acu:T:iudict rc alrera Iongio:e0 :quod eo:um latcra vnioe tanmm fe
m''. '3?f c^ibi gqualib^^fpaois fe po:;ig5tibn0: bni^ fo2 lcadiecfa numcroritatcp:eccdiit. Slrgomentnm fft autcj
mc qij J oirim"' gradata oiftributoc oifpofitfnnedietate» flltfrirarcm iit binario iiumfro iuflcconilitui quod non :

funt:nc(5 omnibusiiifqualcs.qoos grcc paralclli/ oicitur altemm nifi c ouob^ab bis in quos benf loquf n
bipcdos vocant. latini nomcn boc ita vnifojinttercopo dirationon nfgligitor.Sliiipliusquod impar numcr*
fimm babcre no polTunt."tIt ramcn ioem pluribus oictff fola vnitatf pcrtici monftrfltoscll:parvero fola oualira

fit:ca na quc bx nomitK vocamr ligura:^ altcrnatim poll numcro.*l^am cuiufctic^ medierae
tc ideft foto binario

tis latimdinibuscontinetar» vnu6:i!Ic imp^rcft.cui^^vero.^.bicparitaterccepta^in ge


C jDc partcaltcrii Ioitsio:ibusnomfri0:eo:«cB gencrsi
Xapimium,
minafqnaMnungimr.0uflrfoicfndnmcftimparc5 nu
mcrumciufdematcumfuan natura tcncntis inattabi-'
tionibiw. ze.
Oiufmodi vff0 fojmas quale s funt qof vo lifcp lubftanrifffTeparticpcm : idrrco qiiod ab vnuate
b canmr a grccis bcteromifte is nos oic rc poflu' fo:merur:parem veroaltcrinsplenunictTenatur^: idcir'
muspartcaltcta longio:fe qua^rfigurarum co qiiod a Duaitratcccmpletor.
nnmcnisquocp bocmodo oiffmicndiKsciL
.

C Quod cr imparibus quadrati:cic paribus parrealtfra


•^arterftcra longio: cft numcru8:qufm fi in lati^udtncj longioze» fiant. iCapiru!uin. is.
ocfcribaat ipfcquidem.4. P^oucnirlarcrom T.^.angit Z
vcropofiris ino:dincin ab vnttfltc impa
|0JU5 fed non funms f qu-Iibue fed femper mtntie vno. fl ribus:Tr..bbtS90u lifflfepatibu? ceffti( ns
TRancB neclatera lateribusmnctacuctisfqua funt: ncc toaccruatioimrariuni rctra-Tonos ficit: coflcer

longimdinilatitudorfcd vt oictiieil : cumbincalteraps uarioparium fiipcrio:escflicif taitc altcra fd-


maio: fucritrvnotm mino:cni p:fceditacfupcrat. Si Sio:e0. 0uare quoniam f ctragono:um b? c narura eft vt
enun numcrum namralem oifponas in o:diiiem:T fecn^ 1 ab impanb^^p^ocrecnrur^qiii funt vnitarie ptjrticipts
dum pcr p:imum multiplicc s: talis nafcaor nommis: idefteiufdem imutabi[ift^fub*^ant;(;(un( ifq^pottbu»
velft ffmndum per rfrrium:vcl fi tcrtiom pcr quartum: fuis f quatcs flnt:quod t anguli angulis:-: lafcra larnib'
Tflfi quartum pcr quinmm.omncfc^bi vnitatf tantum Tlongifudinicomparcftlarimdo:oiccndu3 cft l?utufmo
additamulciplt(enmr:nafccnfparrcaUfralogio:cs.2:>i dinumfrosdufdcmnaturf aiq? imiirabilie fubflanrif
Ibonamr cnim numfrus namralis. parricipf6.'jfllosvcronumros quospai tr alrci-a lon^
1 I : I 6 7 r? \ \ \
Sio:csparifa8(rf9t:9ltfrius oicfnnisiffc rubflaniif.
^ttnm quidem bactcnus. siquis igimr taciat vnu bi^ IRamqufmadmodum vn''^ ouobuo vno tanmmaitfr
facictbuo.^tmrfuB bistres facicr. 6. tcrquater farict. eft:fIcbo:um latcra a fctanmm vno fontalrcra:? vna ran
l:.quater.^.lacict.:o.tbocmQdo8d cundem o:dincm. tnmoifffmntvnitate. i^oarcoirponanmrin o:dincm
^uimnc^ igimr ita facti ftmt ; p:o(rcabuntur partc alte omncsabvnoimparcs:'» fobbis omncsa binario nu'
n longio:c0:vr fubiecta ttefcriptio oocc r. 3n qua f^ qui' mcroparcs.
busnumerismultiplicatinafcunturparrealteralongt
o:e0 fup:a afaipti funt.
fobnocati.
vcro nalmiuur fubtcrius.^ 1 1 4 16 1 6
I.

[
9
10
i

I
II

11
I

f
I5_l
H
coeperir in cunde^altitudinfecvrrfmir^dtfrminitur^nu
e tpaiii1cmcffi'cmciqik\1am<5ddtb:ma (iiifdar»i mcrus illc f iclifuevd fpbf ncus appctlamr vr futit mul
:

crt impanratiis. Ou? in rctnm eiiifdcm ncc niura ttplicarionc^ quea quinario vcl fcnario profifircuniur.
bilia fubilanrif crt: vraini rcl icipiam multiplicaucTit: "Wamquinquicsquinqsqui fir.ii.flb.f.p^ogrcffue tit
Tcl in planitudiiicvcl in pwfunditarc: vcl ft 3lium qucli bos rurfum quinquic s oucas: l
cofdcni .5.ocfiiiir.€t ft
DcrnutncrumpcrffipCjmmulripliccna p:io:i9 quantt' cofdcm.5.co:um rerinin"^vcntcr.0uinqcs cntm.:^ .fiut
tati'3fb:mjnonoifi;rcpcr.injq.>ft vnumrcniclflKicevcl izj-.iftboeiurfusqutngcsoucas^in quinarium nume^
fl icmcl vnum lcmcl.vcl ii ouo rcuiclrvclfl trce fcm I: vf riim errrf mtriis rcrminabitur. 2{rq5 boc vfci=;in infinirii
fi quatuo: rcmcl;vcl il quclttxr alium nmncrum muUi/' idcm fcmpcrcucnir. ^uod in fcnano qnoai(onucmr(5
f>\Ua:A qu.ltirarc fii j is qucm nuilf iplicar numcr' noii fiderari.lDi aurcm numfrt idfirco ficlict vcl ipbfrici vo'
rcccdir.qiiod cirta alnim numcrum non porcil inucnirr. <antur:quodftait fp?ra Vflfirfulusin p:op:i| fcmpcr pa
n(i>ari6 vcroo:dinie binarfnumcruep^inccp^crt. quf (ipi) rajerfionc fb^manir. i£il cnim circulue pofiro quo
oualirae cum UKodcm o:dinf paritatie ftf :tum p:iiuipi dam punao -r aiio eminus oefirorilli^^puncri qui c min''
iim totiuecilalrcritarie.inaqi ft fcipram multiplicctvr firus cll ?qualirfr oiilans a p:imo punfto arcudufrio: t
pcr latitudincrn vcl f tiam p:ofxinditarciu: vcl ft que nti adeundcmioaim leucifio vndemoucrifoepcrat. i:?pbe
mcriim in luatonglobfr qu.uitJtciiucontinuo altcrcto:i ravcroeil fcmifivculi manfnteoiamcrroarcfiduaioiad
tur. TOarn bia ouo vcl bis ouo bis ft facias: vcl bis rrcs cundcmloaimrcucrfto vndcrcuetfto vndepiiusfocpcrat
vcl bis.4.vel bis.f . vcl quclibcr aliuj multiplifcf ^gfas fcm.Hnitas quoci5 virtutc 7 potcllate tpfa quoqp (ircu-'
binc naliirnr ali^quam p:imo fucratinucnitnr. H^arftt tus vcl fpbf ra f .quotiens^nim punautn in fc mulripU'
turaurcmcr:fupcrto:e ocfcriprionc tcvpzimo o:dieoc3 taucris:in fcipm vndccocpcrat rcrminatur. S>i enim fa
tcrragonibof modo.Unuiu cnim (ircfpoccrie^piiin^p» ciarfeincl vnumvnusrcdir.-rflbocrurfueircmclidcni
tcftatc rerfagonug cft . i:?in vcro vnuni tnb'' foaccrua- cft. ^girur ft vna fiierir mulr /plicatio fol^m planitudincj
ncris.4.rett35onu8cro:itur.llDu!£riquinariumiunc!35 rcddcttafitcirailu^.iSi icJ5a: morfpber^conficimr. f
noncnariusrurfusotfurrir.IDuic fifopulf9.7. 16. qiw cnim feajnda multiplicario cflTccf rir fcmpcr cfi p:ofimdi'
drari ro:ma (e fu^^gcrir.^dfmqj ft t cf rcris facias cmnes tarie.^^jc.j.igituri.^.paufasbuiufmodifo^masfut»'
tomDCtciitcr quadratos vidcaap^ocrcari. 3t vcrocr fc-» ffripfimug.
cundo paritatis o:dinc idcm functi parrcalrcra |ogio:cs I 6
h tnr. in jiB ft onos p:imos rcfpcj;cro:buiurmodi mibi 1
?6
ju.mcrur otfurrit qui fitei bis vno. £um vcro ouobua ...
I :i6
fcqc-rntcs.^.iiijca-o^paricat fralongio:rurfih"?crir ffna
I 6:5 1:96
rius fc; qui lir et bis rribue. jCui fi icqucntcm agsrcga^
uc onafcctur mibi r^uodcnaria fo:ma:qucfircr quatirrri
1 '3':5 1 7776
bus. Quod ftcontinuatim quis raciataincto»? buiufmo CTBcnaturarcrum qiie oiciturViufdafn natur? i ocea
di numcroi? i cot^crf nri o:dinc p:ocrcatos vidcbit. Qui que oicitur alreri^naturf qui numeri aii narurf coniii''
Ocfcripnonc icj infcrio: tb:ma ocmonlkat. tti.funt. Capitulum. 31.
lC oe folidis quidcm figiuis b?c ad p:efen3
TRidifcii z~zizzzz7~zr 9 I>i(tafuflfi(iant.0uiautcmt>cnaturarcrp:o
pinquis inuefiigantesrarionibus: qutq^ in
matl:»efeosoifputarionc verfariiquid inqua'
Xcrraisioniidcftquadrati.
CBrcc(Tctp:op«umfubritinimeperitinimcq5cdidcrunt:
I
i 4 f 9 f
16 I 15 I
bi remmomniu5nanira6ingcminaDiuidcnrc0bac fpe

(utarioncoifiribuunr. SDimnrcnim omnesomnium rc
Tl\ad!ccg.
rum fubftantias (onfiareoc ca que p:op:tc fu^cp fcmpcr
2
J
:.4.f i .4.6 .[ 2.4.6.8.! 2,4.6X10.^ babinidinis cft ncc vltopcrmuranir.^ ea fc? narura quc
•partcaltcra longiot cs. \>ariabitis moriiscl^ fo:rita fubftantiain.vF t illampm»
( 6 I 30 iT~f !0 I
fmutabilem naturam vniusctufdcqB fubftanri? vocar.
CTiDe s^neraticnc latcrfUlo2umco:umcp oiflrmitio-' K)an(vcro alrcrius f(5 quod a p:ima illa immobili oifte
nc. Capitulum. 29. denspTimafitalrcra.^uodnimirumad ^fniratem pcrti
^\oo autcm fupcri^larcrailos t)idm':c}ue fiSt ncr:t ad bualirarctn.qui numcrus p:im^ ab vno Oifcc
q 1 ip^gdcmTolidc.ftgurf bocmodofiiint.^^uo dcn«atrerf'a(tu6ct\.5ftquoniflm(un(riffaindumvm/
tiens cqualibus ipaciis in longiradinem latitit tflrisfpefiemnatnramq^imparec numeri fb:marifunt:
dincmci5po::ffti9:mino: bis additurairitu' mo riuf
<10i<p tx bis (oa(eruati9 tctragcni fiunt oiiplici
do.nt funtbuiulinodt.^.tfrbis.qui fimr.i8.vcl.4.5 dcm fubfianrt?p3rti(ipcse[fct>taintur:quod vcl abfq
crbis vclalio quolibctmodo.vrbisin longitudinc^la litatefo:manfurrerragoni:vcl(oa(eruati6 in vnum mi
ttitudincmcgcqutf minoialtimdo oucarur.lDi ocftniiv' merisimparibus p:o(reanrur.3lli vcroqui funtpares:
tur b3C modo. larcrculi funt qui fiunt cv f qualibus cq / quoniam binariinumeri fo:m? funt:quicyi cr bis coaccr
litcr in minus.iHircrcs vcro 1 ipff qnidc, figurf funt fy «aricoltctricpinvnamfongerifmpartcaltcra longio^ea
Iidf:fcdbocmodovtCT:fqualibu8 fqualitcr oucartrur numeri naf(uniiir:bi lecundum ipfi^binarii numcri na'
in maius.TRamftfqua fijcritlarimdo longirudinii ma turam ab elufdem rubrtanri? natura oifcciTiire oicuntur.
nobisanercs^agfcfisclofidcf
io: fitalrirudo:iIIf figur? a putaturcp alrcrius nanirf cifc parncipcs: idcino quonii
nominanrur. vr ftquis bof modo fafiar.4.qu3rcr. nout' (um larcra rerragono:u5 ab f quatiratc p:ogrcif9 in ? qua
es:qui indepzofreantur alTcrcs nominari funr. Spbcni litarcm p:op:tf tatimdinieambitum tcndant:bi adifcco
ffi vrro quos cuneolos fuperius appc llauimus bi funt Tno ab fqualitate larcmm bifccifcriint^atqj ideo oilTimi
qui crinjqualibus infqualitcrouftipcrinfqualta creuc libustatcnb^i quodimodoaltcris afe coniunguntur.
re. £ubivcroquie^(qualibud(quaticerper(qualta p:o iQuarenobisnomm eft quod ey bie eaqiif fuiitinboc
duai funr. niundo(oniun(tarunt.3utcnimp:op:i(iinmutabilt8
C 2Dc (ircularibus vel fpberiris numcri». ciuldcmc^rubfiantifefiquodoeus vclanima vclmes
jCapirulum 50. cft:vcl quodcij<BP:op;if naturcin(o:po:alitate beaiur
*lPro:um verofubo:umqu3riciktifucrit ira aut'mutabili8 variabitifcEi namrf :quod co^po^ib^indu
i ouctt:vtaquonnmcrocubl(cquatitati8 laf bitantcr vidcm^Mciderc.UHde nunc nobis monflran.<'
dam (ft:ba( gnnmfl numffozum natUM quadrato:U5 fci '^ffponanf crgo in o:dinem non iam parc 0 at
lim t parrealccra Iongio2um:aicta8 numcri (peciCQ cun e cp imiiarceocquib^quadrativcl paircaltera
ctafic babitudincd vel rclar^ad aliquid quanritarieiTt Iongio:ee fiunt: f, bi ipfl qui illie coaccrnatia
tnaln pltcium rcl fuperparriculsrium t cf rcronim . tcI in vnumcTBredactieT quadrariT parrcalrcra
id fcipfamconfldcrarf :vt fbntiarum guae oudum in fu^ Iongto:e6p:odcuut.3tacmmvidcbinAfio:umqucd3
pcriozcoifpiitationc ocrctipfini%fo:mari.vtqucmad tonienfum t ad c? tcrae numcri partce p:ocreanda8 ann
modum munciud a imurabili titutabiliq^ fubitantia:nc ririam:vt non flnccaufa boc in omnibuerdi^^ab numc'
omnia numcrus cr tctrasonis q imutabilitatc pcrficiii ri fpccic natura rcra^ fumpfllTc vidcatur.x.iint igtf ouo

rur:« erparrcalteralongioMb''^ murabilitateparticipac verfue ten-agono:uin ab vnitate oiuj:': a binario nume


probcturciTcconiunct''. €tp:itnoquidcm oifiribucn^ r g parte a Itcralongio:um.
dum e\\ qui funt bi quoe p:omcc38 vocanr: idc il anteri I
1 4 I 9 I
16 :J
o:c partc lottgio^ce. vcl qui quos betcromikcie ideft 2 g I: :o 50 $6
I I
Bltcra Iongio:ce. t?rt cnim partc alrcra longio: numer^: j0:um igtmr fi p:imum comparcc p:imo oupli
quicijcp vnitarc tantum latcricrefcit adiccra. vtfunf 6, quatitaeinuenirur^quecflp*!'!^^ mulriplicita^
l>
K5 bi5.;.vcl.;2.rrc8quatcr.7 confimilce. 2lntmo:evc* fpccies.^i verofecundumfcciid.:bcmioIif qui
ropartciongio:crt:g fub ouob^numeriebuiufmodico^ titariebabiradop:oduafur.i:3itcrriuinterrio:fciqutrer
rincnir:quo:um larcra non poifider vnitatie Diffcrcnria:
ria p:opo:tiop:ocrc3mr:^-»i quarrus qnarro:fcfQUiquar
fcd alio:um quo:ricilcj5 numero:um. vt rer. vcl ter fex: ra.-jftquinramquinto^fcrquiquinra. ftbincfuperpar
Tcl quarcr.7. ^Juodatncdo enim longitudinc in p:c«li' ticularium no^mainin quauielongiffimum fpaciuj p:o
jcio:em modum po::e(ta mcritoantcrio:epaitc longio:
Srcdicn6:integram inofTenfam qj repcriee.^ta vr in p:i
oicimr.jCuraurcm parrea'rcralongio:C6numcri oican"
nia ouplt p:opo:r5e vnitat ie foliue flr oiflrrcntia. iDuo
rur:fup:a iam oictum cil. Quadratl vo quontam f quaj
naq5 ab vno fola fcmper oifcrepant vnitare.^n fcfqualte
btitudinSlongitudinigcmnt:p:op:ivlongitudinievel
ra vero ouo:umcll oifterentia.in fefquitertia trium. i fef
ciufdem latimdinieaptitTimcvocabuntur.vtbie.i.tcr
ciuiquarta.4.^ bcincepsfecundu^ rupcrparricularcs foz
5.quater.4.T cgteri . nfbarte altera vcro longioree : c^uod
mae numcro:um:quod ad biff"erentia atrinctivno tantn
noneadcm longirudinetendantur:a(reriue quodam" crcfcitadiecto numeruin eicplicane naturalem.
modolongicudinierT partealteralonsio:c0 vocontur.

C Qnod oiaejc eiufdcm namra 7 altcri^hatui^ conflrtpt: 16


idc^innumeridpzimumvideri. jCapitulu^. 32.
s I
jQ^neant gcquid in p:op:ia natura fubftan'
s
0 quceftimobilc:tcrminatum Dcfinitaqscrt
n'9
quippeguod tiulla variatione mutef : nun$
Q
20
ciTe ocfinat:nijquampolTitcfrequod mn fuit
Sltb?c vnitae fola c|l:'j que vnirate fo:manf :comp:ebg
abilieToeterminarftciurdemf bfianti? elTeoicuntur,
5n vcro fecundum retragonum p:imo parte al^
€a vcro funt quc vcl ab f qualib%cfcur velut quadrati 0 tera longio:i comparee:-? tcrrium fccado : t quar
rel quos ipa vnirae fo:m3t:idcrt imparee. 'j?it vcro bi-* tum tcrtio:': quintum ciuarto eafdem rurfue p:o
nariue-rciicrip.irrealtfra longio:ce:qui3finira fubrtan po:tione6efftci gnotabie quae in fupio:c fo:ma oefai'
tuiDifcdTcrant:variabiii6 infinitfcp fubilantif nomin» pfimue. Sed bic oifferentif ab vnitarc non incboanr^fs
tur.£onilat crgo numcrueomnis ex bie que longc bifin binario numcro in infinitum per eofdcm calculoe p:o'
fl
cra funt atcp eomrmrxx imparib^fcs t parib^. IDic eni Srediuntur.Srircg fecundU6p:imi ouplue.rcrtrue fccu
flabilitaerillic inllabtlis variatio.bic fmobilie fubfian"
di fefqualrcr.quartU0terti) fcfquitertiue. fcbmeandeni
tt( robur:tllic mobilie permutatio.bic oefinira foliditas
conuenientiam qu^ fuperiue oemonfirata elh
bicinfinitacongertiemultinidinie. :@u^fc5cum flntco
craria:tn vnam tamen quodamodo amidriam cognatio 2
2
nemcpmifccntur:-: illiue vnitatieinfo^mationeatqj re 3
Sk,
gimentovnumnumcrico:puselTicifir.iRoneigoinuti
liternecp imp:ouide qui oe boc mundo Deqj bac comU'
s 1 4 S S

ni rerum nanira raciortnabanruribanc p:imam toti''^» 6^ ij 20


difijbrtanrif oiuifioncm fccerunf.sEtplato quidem in ti
meo riufdcm natur? 1 alrcri^^^nominar quicquid in mun
do eft.atq; altud in fua narura pcrmanere putat indiui Cfrfuequadrariinuicem imparibud oiiTeriint:
duuminconinctuqsi rcminoiump:imum.aIrerum oi^ parte alterailongto^ee paribue.
ntdbilez'; nunci5 in p:op:ij flaru o:dini6 pcrmanene.
•^b^lolaue vero necefte cil inquir omnia que funt vcl i apiiferenric imparee.
finita vel finitace. iDcmonfirjre fcj volene omnia que^
cucpfunteicbie ouobueronfiflcre.aut er infinira fC5 efli»
TTZrEz II

aure]cfinita:adnumcrifineoubioflmiIirudincm. IDic 1 4 |_?9 I 1 16 I


ITl ^6 I 49 I

^uadrari.
cnimervno7 ouob^^-rimpariatq? r^fi coniungif. €juf
jDiftcrciirigparce.
manifefia funtcqualitariearq^ infanalirarietciufde^at
<B alteri^^^ocfinit? atqj indcfinitf c iTc fubflant if . :0uod 1 4 i <? I
s
I
10 I
i: r T4
f
TidclicetnonfiuccaufaoictumciVomniaqueciconn-ari : \ :o ( ;o 4: I

ieconfificrcnr^armonia quadam coniungi atqjcompo'' l{&artealrera longio:ee


nf . enim armonta pUuimo:um adunario 1 oilTenti^< • "i^cJftinterp^imum ^fecundum tcn^Jonuj
tium'tonrenfto.
p:imumparrcalrera lon^io^em ponimue: ad
C iBx eiufdcm atc^ al reriue numeri natuia qui fut qufl
fl

vtrofq5 eo6 vna p:opo:tionc coniungirur 'Jn .

dratusTpartealteralonsio:o?ep:opo:rionumbabitU' xirifc^ enim p:opo:r"onibU6 Oupli mulripliciras inue


din(0conilare. ^pitulom. 33« nitur.^in ttrotntcr fccudum terrii]c)5tetra£cnum feca
cc i
' :

3(rltbmcti«:

dumpamaUeraldngio!fmponfli3 fcfqiMltfrf wmpara p^ite altera Iongio:e0 vnn medium tetragonnm claudur
tionit^ ad vrrofiu fo:iiia (ompomriir. i n iiitcr tcrtiu; i om ncs cv IMS g fiunt tetragoni a parib^p^oducunrur.
quarmmretraisonumtcrtiapartcalrcrii loii^io:cm coH' '(rtam qui er ouobus t.^.parte alrera longio:ib'^ 1 qua'
flitiuerrcfquitertia fpce narccrur-z idcin in cunctiefcce
ternariobismulriplifato.i6.tctragon"factu8cfl:illc a q

rid:(iicLi0 fupparti(uUre3 Ipce Uicnire mirabcrts. rernario numcro idert pari p:oduatur. kluarerenim.4.
lCj.funt. £t in fequcti quoc^ o:dinc Tbi et lcnai to ouo
prittias p:imus . Iccundud dccim 1 bis in fuc fummam bucro noucnario.36.fiunt:
conrincnti pari fcnario copulantut &)C% cnim fevies.
i

H
.L4 .
ouplu0 «]c

36.rcilituunt.lflec min^in candcm rdncm cadct cv.i


.

W 1(3.1 bi6.i6.tactu6.64.tctragonus.lDiccnim (% ocfon«'


§ fcfquaUer rioconrinentipoiircnariumnaftttur. ^Dctiescnij octo,
o 64.tetragonum iungut.^t in aUis quoq? fccudum cun'
5' 5"
fcfquitctti'* dem modu fl idc facias ronis o:do non oifcrcpat.
9 i: '16
C ^uod q: quadraris 1 partc alrcra longio:ib'' otntua
quarius^ quartu» quintusfjfquiqujirt!» fo:mammrarioconnftar. fCapiiulutn. 34.
l6 l§| 20 X
lud vero quod ej: bis ouob^tota oium to:m9
rum videf o:ta pwlario: non mtno:e conndc
X ad cundem modum in c^teris conucnir iniue.' i ratione notandum cft. if^aq? trianguli g tun^

c ri.HvurruBaponanturouotcrra^oni e)cfiipef«' ctas alias fo:m9S ficut fupcrt^ooaiim'' colle/


piwfi fccundno:'; in ynutolli cti p:oducunt:bi6 iuttie^clut (% gbufda?
cle
Oefcriptisndea
longio: bie imilti' mcntiso:iunf.iR3q5ervnop:imotctragonot binario
gantur:'; mcdiu0co:uinparte altera
plicctur :terrafsonu0 fir. lHacp vnus 1.4.
i» iungantur. primopartealtcra longio:ctcrna i^^triang.ilus copulat.
5 faciunt.cozirmbinanuspartealtcralonsio: ftbisort t cr binario vcl quatcmario:idcrt ex fccundo tctragono
bubirariont fenari%«angulu6,pcrcaf.£)cquatcrnanoquotri 1 fcna'
catur:quatuo: racnmt.qui iuncti.9.flne vlla
conftcicnrquicrtnumeruaquadratus.tttadcundemo' rio:oenari^triangulu8 nafcitur. t ad cundcm o:dincm
duminalii3l?xmodobifpoi\ti6nunierts quo0 lupra (umtatri9ngulo:uin r^^tiotonrtabir. 5Dtfponanturcni>
oefcripfimue ideifuonnat mtcUigt. S)i vcroconuciras alternatim int€r fe tctraqoni 1 partc altcra longio:cs.qui
1 inta ouos p:imum 1 fecundumpartealtca lonsio^ea vtmclius periictarenf:"p:iu8 in ouob^eoe vcrnb^oifpo'
quidctu fc foimus poi! aurcm cofdcm permifcuimu0. 1 qui ejcinde
fecunduin te trasonum ponas^qui iu o:dine
nindusert:lcd actu-; opere p:im'^ cvouob^^partealtcra • trianguli nafccrentur afcripftmue.
longio:ibu6 consrcgatis:'; bis multipluato mcdio
tctrsi Xetragoni^
gonorrurfus tetrabOnusconftcirur.iRanqj intcr.cJ. 1 m _f_Li_4j 9 [ 16 I ( K
;6 f 49 I
461 si |
narium numc? qui unt p:im^ t fccudus partes altera partealtcraton gio:e6.
logio:es n ponatur quat;rnarr o:dinc fecundus:
pjim"
"Tt^lTTTi 20 ! 30 |-4P 7: 90 1

aauterragoiV^^-Jcomungaiifouotfc^laciunt.s Tuin
I I I
.
tetTagont'? atte a pane longio:C6 altcrnatt.
fi bis oucantur medi) quatuo: faciunt
rurfus octonaria
pandut. I 1 1 : I 4."r6~I 9 jj: 1 16 1 :o 1 :? [3o [36 4: [
flui cum fuperio:ib'iun(tifedccim.tetrasonum
13 lliJknSjil-iizi1:S] 3^145 1 Ss\ 66|7S T
s
Xrianguli.
<r ^uemadmodum quadrari cr parre altc ra longio:ib'
V£l parte altera longio^ee cr quadratis fianr.
£apitulum. 5^.
TT 9 jf "Dnis vcro tetragonus fi et p:op:ium latua
I
"
\ 4? 0 flddarur:veleodemrurfu6ocmatur:partcalre
tctragonus tetragonus ralongio: fit.l^aq?.^ .tetragcno n quis ouo
aquinq3 {i fcptem
iungat: vel ouo Dctrabat. 6 .addcndo pcrftciec
is 5i t>uot>etrabendo.at vterqs figuram conrini t parre altC'
tatongio:cm quf fc5 magna crtaltentatis vis. 0mni3
cniminfiniraT indeterminata potentia:abfqualtta5 m
18 turar^afuisfefinibue conrincti fubnantia oifcedens:
1 flut in mai^^erubcr^r aut i mino:e oecrcfcit.
ir^^uod piincipalirereiufdem quidcm nt fublhiricvni

36 64 tfls:fctudo vo locotmparcs numcri:teitio quadrari.t qd


Xetragonus p:intipfltitcrDuaUtasaltert^fitfubftk)nti?:fetudo Vio lo
tetragonus terragonus
aquatuo; <opare8numeri:rertiOBtealteraIongto:es. £ap. -6.
afejc abotro
Xlud quocB noopo:tet mino:e admirationc fii ^nflatigif p:imo quidem toco vniratcm p:o
p:ic imutabilifqgfubflantifciufdccp naturfr
C
i fcipere:quod fetijdum p:op:ias naturas: rbi al
tnnfccus Duotctragoni ftant : 1 vn" partealtera oualitarcm ^o p:imam altcritatis nuirarionif
longio: inmcdto ponitur:tetragon'g nafcif ille femp ab <15 c(Te p:inc{ptum. S^ccundo vo loco omncs i

imparip:ocreatur.lR5 ejrfuprrto^ib^^vno 1.4.1 bisiiiul parcs tmmeroe p:optcr vnitatiecognarioncm eiufdem


tiplicatobiiiario^fact^^eft nouenarffetragonufl.gfcjarri
atcBimutabiUs fubflanrif ee participcs^pares i^oob bi
narii numericonfo:rium9lteritaribus cire permtrtos.
busp^ccreatur.Teremtres.^.raciut.qiJitcrnart^^impar
cil niimcrus. tFt feques Xetrjgon^squocBadeijdem modum tonfiderarimani
g quatuo: ^ .o. 1 bis multipli
cato fenarioconiunctuseil.^^.rctragonus^tipicej iinpa feflumcft.1l^a5quodeo:um compofitio -rconiunctioejc
ri gnai io nafciif r ontinenti port ttrnarium . Quinquica imparibusfit:immut9bili eos namr? p:onunaabocon
cnigncB.i^.p^ocedunr.-rgnariuspoiltcrnariuniimpar iunttuos. 0uodveropartefllteralongio:c0crcopul9ri
cftnumcrus.S^tin frqucntiquocpcadtmratto eft.lR5 onc paritTpcreflnf:nun$3bi5ltcritarrvaricr9tc fcpanf.
quier.^.T.ig.tbis C)Ucto.i2.quadrat^.49.p20ducitur: CiHItcrn^tim pofitis qu9dr9tis 1 partc 9'tcra longio^
ille 3 ffptenario impart fit pofl quinarium continenri. ribue qui fiteo:um confenfus in bifTcrcntia in p:opo:
iionc. jCapituluin. 37.
^Ptice cnim.7-^9.crf3nt. 2lt vcro vbi ouo altrinfec' »
. '

3riri?njctiC4

lliid igirar pcrfpirinidiim cf!:qnod fl idm tt pliribus talis namr? o:do confcritur vt nfi quam nirt fc
i tragoni 7 parrealrcra longioKs oir^^onanmr: cundum imparc ioniin tctragonus inurniaf . ^Difpona'
ita vtalfcrnatiin flbi perinirti finr.Tanra i bis mu6cnimino:dinetiumerod:p:imoquidcin ouplos:
crt coniunctio vtalias fibi in eirdcm p:opo:fio Deindcrriplos .
nibne comunicent:oifcrcpentantem oiffcrentije. Sllias [1 4(11 16 ! 5: 1.641 I:siII?6"
rero oijfercnnis parce nnt:p:opo:tionibu» oirtet.?ri' T?T9h7"\ 81 1 :43l7^9l :>87 65 6 J
fponanturemmin o;dtnem idemilli ruperiozeetetrago '}igiturinvtrifcti vcrfib^^p^fmos afpi0fl6:fingu
ni:'y,2artcal tera long io:e gab vno. , losquosinucniflqnoniamtcn-agoni funt:in iin
f
I fTf 4 I 6 fTf <
j6 'f
:o f 2 ) I so I
pare loco funtconrtitutuquonuim p:iint funt.
TRgo in fupcrio:cto:mula boc ma)cimcinruedui S>i vcro tcrtium lotuui rcfpcrcris.^-^z. 'noiabis quo :

C cft.lRacBintcr vnu5quiciUctragonu6"r.:.DU ruin bica ouob' p:ofiaraf :ilIoin tcrnarius cncat.qui fijt
pla p:opo:tio ert.inter.: .T.^.^upla.lDic crgo tc loco impariconrtimti, Quintum ocindcH vidcas I0CU5
tragonug cum parre alrcra longio^cratq^ biccum fcquen J^.t.si.rcfpicics.fed vnusaquatcrnario narcif:alreru5
tctciragonoreadcm p:opo:tioneiunguntnr ciflTcrcntija : noucnari^^crcat.^ t fi nonii locum lurfus afpn iae; tctra-
•vcronbnifdem. Wancpouo^umarlx; vnius fola vni' gonos pnotabi6.:s6.656i.qiio:um fupio:fira.i6.infcri
rasttiffercntiaelhrcdidemouoa quaternano folo bins' 0: voab. 8 i.'3dcm fi in inftnuum facerclibcat iiulifcrc'
riorcIinquunmr.*iRurfu6ft.:.ad.4.fpeculeri8Duplaert panrcrincurrir.
p:opo:rio.fi quatuo: ad fcy habitudincm fefqualteraj rc CTiCuboe ciufdcm participarc fubHantig quod ab ipari
cognofces. IDtccrgoin p:opo:tionibu0 oifcrcpant i x>iO busnafcantur. iCaplrn. 59.
fcrcntifsparcs funt.lHaqj'? quamo^aouobue-z.d.a q T^flvocub i q qu.iqua tribue intcruallia fub
nio: codem binario oiilant.^^n fcquentib^iam eodcm i latifint:tamen p:opterfquaIetn multiplica-
tnodoficat in p:imid futt:rarioconiUt. 1^am cadc5 p:o tioncmparticipant imutabilis fubilatif :ciuf
pomocf1:Diffcrenti|9non cifdcm.TBa5.4.ad.6.t fejt ad demqs naturv funt foci j;non alio:um qua im
nouem fcfqualccra p:opo:tionc'iunguntur.6.autem qua parium(09ceruarionep:odunf nunqua vctopanu.lRa
tcmarium ouob^.9. vero fcnarium tnbue p:ftcrcunf fi omncs ab vnitarc imparcs oifponantur iucti figuras :

3n fequcntib'' ctiam eadcm ratio fpeculabitur.t fcmper cubicascrplicabunr.


altcmarim nuncquidcmc^dcm p:opo:rioncd: ali^oiffc'
rcntif funt.niit autcm o:dine permutato:bifdem Oilferc'
'Jl;3l 5l7l 9l m I3|l?fl7j l9l:lT
~Tr
bis igitur qui p:im'efl porcrtate 1 virtutc p:i
tijsalif p:opo:tionc9.ir)empcrc^inquibU9 Oiffcrunt i mumcubumfacict.'3(uncti voouoquifequunf
fefidum namralis numeri o:dinf e rctragoni T parrc al' ternari^ fcil? 1 quinarius fccundum eftuiuiit cu'
tcralongio:c0 fcfefupcrabunr:tantum quod gcminag fa bumtquielloctonarins.^jfunctiautcm.^.quifcquuntiir
nrnlie naturalie numcri fir p:ogrcffio. s^uod mirum vi' fcptcnariusnoutnariufcB^^.ii.fubumficunt^q.^^.nu
dcri non oebct.no© enim if as fummae tctragono:um ct merocontinef qui cittenius.tEtfequ^resquatuozquar
partcaltcralongio:um seminamusadp:ima0 fecundiT mm.i qui fequunmr.s-.quintum.T ad eundem modum
q^p:opo:ttone0. quotus quifcB cubus effiatuntot coniuncrione impai cs
apponunriJr.llDocaiitem ciligcnttus fubiecta ocfcriptio
COCCf.
7
"
I 5 9 15 i
151I7I19I
1 j

rccundus
S 1 :7 64 r _
p:i' tcrrius quart'
s i mus flbis
1

atcrni aquatcr
s I i
.ts .1 ab 1 ouobus bustcr quatuo:
s vno bis
S 1
quatcr

C*Dep:opo:tionaIitatibus. Capttulu^. 40.


%
oe bie quidem fafficicntcr oicmm crt.nunc
c resaanVonet qufdam c»c p:opo:rionibU6 oi
fputanteequf nobie vel ad mnficae fpcculari
onc6:vcl adailronomicas fubtilirates:vel ad
aDiffcrcntig. gcomctricf confiderationisvim:vcl criam ad vrtcr lecri
{dcm quocB quoqs oiffercntif mirabilem in mo numinteliigenriam p:odtifcpolfint: aritb.netica intro'
c dum atotopcr fcquenree partcs t pereafdej vni diKrionccomodilfimctcrminarc. grt igit p ;opo:tiona
quibu0 fupcrius creuerunt p:ogrcdiuntur
tates litas ouarum vel trium vcl quotlibct p:opo:rionum af^
"^icB inter rnum i ouo r anrum vnitas mtercedit:QU? fumprioad vnumatc^collccrio atautcmcomunitcr oc
vnitari cui ?qualis cft totu c binarij ^o medictas . €o' fini9mu0:p:oporeionalitascrtouamm vcl piuriump'
dcmmodo intcr.^.T.^.ranrij ouofunt.qbinarii totum po:rionum fimilis babitudo:criam fi non eiidem quan
fnnttquatcrnarij medietas.^ntcrquarcrnarium vcro-; titaribus-rDiftercnriisconrtiraff fint . JDiftcrentia
ftnarium idem ouo funt:9d quatcrnarius medietas^ad cftintcr numc roe qujritas. n(b»pomo cft ouo:um ter'

fcnarium gs rcrtia.Trcs iJoa fequunf qui inter. 6.i. 9. mino:um ad fe muicem quf dahi^Bifuao 1 quafi quoda
tonftimti fimt medij:funtquidem fcnanj bimidium:ps modo contincruia. 0uo:um compofirio quod cfficif p:o :

TOtatia nouenarii..€trurfus tcrnari^^qui nouenarij ter po:tion9lecrt.f]ciunctisenimp:opo:tionibu0p:opoi


tia cl\:ouodcnanj quartaeft.': ad eundem modum vf tionaUtas fit:^n tribue autem tcrminis inimma p:o'
cginlinctn oefcriptionisgeminatis buiufmodi parti' po:rionalitas inucnif .f itcriam in plurib" fcd longio:.
buBficut ipa quoqj fumma:;?comparaiiogeminata cll: vtbinariusad vnumquonia^ Duofunttcrmini:oupl5
{Quas partium p:ogrciTtonesafpicif0. obtincr p:opo:noncm.fin vcro quamo: contra.:. tmpa
C^^^obatio quadiatos eiufdS cc natur?. jCa. 58. rcs:': bic quoqj bupla p:opo:tioert.quo0
trcs terminc«
Xlud aut apcrtilTimii flgnumcrt ofs tctraga; n (ontinue confidcrc0;er ouabus p:opo:rionibU6 fit p:o
i nos "mparibus clTecognatcs: quod in omni po:tionalita0.€tcrt p:opo:tion9lita6:vnum ad buo;T
oifpofltionc ab vno vcl in Duplicib'' vcl in tri ouo ad quatuo:.€ft cnim p:opoztionfllitas vt cictum
(C 5
^(rltbmcrtc*.

cfl collrctto p:opc:tionum itt vnum que rfdactfo . fir rtl p:opo:t{one0quft^adrermino:um oiffer^ntias pcrri'
ani in loncitonbud. Hla; fi quatuo: Uiie octo vclie ad nentrvtpaulopoft ocmonrtrabirurin naniralisp:imij
iungcre:': bie.16.-: bie.5:.i ocinccps ouploe qui icqutt numcri oifpoflrtonc cognofcimus. JDcindcqiiod fupcrio
tur:'tirinojnnib'Puplap:opo:tionalirae cj: p:opo:riO' reUb:o oirpHrdniibusnobisapparuit aritbmcticavim
nibus c>uplis . '331^ quoncr^s vn ^atcu idcm rcrmin"ifa gcomcrrica mv^ murica anriquio:c5:'; quod iliara bas
cuobuetirojmfcrcrminiecomunicartvtad vnum ouj: flmulinfcrrc ;fuol9tavcroperiniact.^^uaieo:dic;> fpu
firjad alium coujcs^bf c p:opo:rionalira0 conrinua roca r^tto p:ogrcdietur:(i ab ca p:tus incboandum fit mcdie /
tur:vt vnusoUviqnaruoz.tfilcnimfqualiraeiMbieii' rarc:quf in numcri otilerenria non in p:opo:tioni0 fpc"
po:rionie.T qucadmodum funt.4- ad. 2. fic ftmr ouoad cularionc verfatur.
vnum.ff^t runuia qucinadmodu? vnuead ouo:fic ouo C^earitbmerica medietate eiufc^ p:op:ietatibu9.
ad quaruo:. J5r fccim qu irirjrcm quoqj numeri codc mo Xapirulum. 43.
do cil. 0uarum enim trce fupcranr binarium:ranruni "aiitbmeritam medictatem vocamus:quoti?»
bmarius vnirarcm.i quamm vn''aouobU6 mino: eft: « vcl nibus vel quotlibetterminis pofiris: w
tantum b inariue a tcrnario fupaaf £)in.vcro aliua ad
. eadem oiffcrentia inter omnce oifpoii
liB arcp
vnumrcfcrturtcrmin^:9Uu0 vcroadalii:m:nccclTccba tosterminos tnuenttur. 3n qua negIecrap:o
bitudincm oi>tuctam vocari.Ut adgqualitarcm qutde> po:tioni6 (qualitace termino:u m tantum biffcrenriarii
p«)po:rioni0funt.i.i.4.8. ©itenimfunt qucmadmo <efp«ailatio(urtodiwr.vr.i.i.3.4.5.(j.7.8.9.;o.
dum ouoad viium:rico(toad quaruo^.^rconucrnm quc i^bacenim naruraUs numcri oifpontionctH
adm:tdum vnus ad ouo:fic quaruo: ad ocfo. t permu i t)ui0 (onhnuarim oiffcrentias termino:um tu
tatim qucmadmodum quatuo: ad vnum ficocto ad bi^ (etundu^ aritbmetttam medicrate^
ret afpitere:
narium.;&enjndu5 quariratcm vcro numcri: vtfunr.i. ^a tennino:um tntc fe oifcrcpantiacil.Cqual s eni>
J.5.4.qu3nn)m cnim vnue Duobus vincituntanmj
a luntoi(ferenttf:fedcademp:opo:rio9tq3 babinido noti
ternariueaquarernario fuprratur.tft quantii buo vno cfl.£?iigiturintribustcrmini3Con(idcr9'io fit : conri'
ri ncunr:ranto teniari u quarc rnai lue tranfir. ijbcrmim nua p:opo:rionalita9 oicitur. £>inf0 bit ahue ou)f 1 alt
eriam quanto vnus tribue mino; eil tanto binari^ qua^ us(ome6:ilIi( vero vn-iceflntaliitvoeabif oifiunttame
rernario. velquantoternariue vnitatem fupn^^t; tltobi dietas.idiigiturintribuetantumterminie fetunda (5
mrim tranfgreditur quaterndriU0. tinuammed ctatem(onfpe]ferid:vel tn quamo: : vel in
quotUba aliis fctundum bifiunaam:eafd m fcmg oifife
C Qu? apud antiquos pjoiiorrionalitae fucr»t:qs po/ renrias tcrminoujm vidibi9:tantum folis p:opo:tiont'
ftmaddiderint. JCapimium. 4t. bus pennutatt'8.3d (1 in vno quis nouerit reliqua eu5
.^nfeilV quide; 1 apud anriquio:c8 not? :qug rario non latebit.£pit (onrinua mcditas. 1. 1 .3. IDte vn?
C «^fld pvfDago:? vcl platoni* vel arinotclis aouobus?.:.atribu0 foliecantum flngulisotdant. et
peiucncr nt: bfttes mcdicrarce fTic
ftieritias iunte(dem otf!erenri( p:opo:riones veroali^ . iHanc^
aritbmetifa:gcomctrica:armonica. ifbort qs t)uoad vnum ouplus eft.trcs ad ouo fefqualter.i: in
pjopo:tionum babitudinee trce alif funt quf fine nomi rcria idcm vidcbis.^in aute^ pamifccns-: aUquosp:g
ncquidemfcmnmr.tlocanturautcm quarta:qnta: vcl cerienecligad:'! inbis aliquam fpenilarioncm ponas:
fcrta.que fuperius otctis opp fir? funt. 2lr vcropoflcri id(m potmteuenirc.lBam n f qualc* tcrminos intermic
p:oprcr Dcnarij numeri'pcrfccrionc5 quod erat" pYtbago tas:? lefe in p:io:c oifpofuione p:(tcrc<^nt.fi fingulos in
rfcomplacitU6:mcdictatcsalia0quatuo: addidcrunt:vt tfrmittas:foUu6 binarij notabitur bijterenria.ftn vcro
in bis p:opo:nonaIiraribus ocnarif quantitatis to:p^ ouo p:?terea5:rcrnarii.ft ncs:quaternari). c ad eundem
cfficcrent.ioecundum quem numcrum t p:io:cs quicp modnm vno plus quam intermiferis: eritilla qua5 qtie
babimdines compararioncfcp oefcriptc funr:vbi quic^ rimue oiffercnria termino^um.l^amc^ n in tribus termi
mato:ibusp:op :rionibus quoe votanimust^uccs^mi ots finsuU relinquanranbtnarius fcmper intcrcrit.
no:cs aprauimusaUostcrminos quoo comircs oi):im' SDiffercntic
'Jnde criam i n ariibrelica arq, ardDytf p:ius. lo. p^^dica^
niento:nm o<fcriptione:pTtI?agortcum oenarium ma
nifertumcrtinucniri. 0uandoquidcm •rplatolludio'
flflTimufl pyrbagorf (etundum cam cifputanoncm oiui
dit t ard^yras pyrbago:tcus anrcarillotilem I5 qbuiclas
fltambiguum ofccm bf(p:edifamentaconlhtuit. ^nde
ctiam.io.memb:o:um parriculf.indcalta permulta qu^
omnia pcrfcqui non cD neceire.

n
Quod p:imum nt quf vocator aritbmetica p:opo:n'o intcnnifn
nalitateotcendumcft. Cap. 4:. 3dC0 nc vt cu5 f.iperius in nattiralis numeri ol
%inc vero oep*opo:rionaIitaribns occ^ medt V fermini flngulis p:cterircnr :p:cter'
fpontione fc

B ctaribus oitendumeft. Jftp^imumquid^oe niilTis ouobus 1.4. vnus ad trev r-r.^.ad quina
ramcdictarcn-a(t9bimn«:quc fccundu^ qna riumcomparanbmarium folum in oif^henria rcrinuc'-
titaisf qualitatem ncglecta p:opo: tionis pa< rtnc.fl^cc non aiam m oiflunaaeadem verfabitur obfcc
rilitafc eonflimto:um termino:um babimdines fcruat. uatio.
% bis aurem quaritatibus medietas ifta verfaf : inc^ lOifrcrcnii(
bisfpcculandacn^inquibusafeipflstermini oiffernt.
^uid autem cfTcr c>ifferentiatcrmino:um fuperius ciffi
nirumeft.ItDancautcm e/Tearifbmctifammedierat? nu
incro:um ipa rario oetlarabir:quoniam eius p:opomo i
«umeri quantitarefoniKlir.Quf igiturcaulaert buiuf'-
modi ttrmino:umb9bitudincmiocftaritbmerit9m cun
ctiealijs pwpottionalitaribus ante poncref p:imum
quodbancnobisin p:in(ipio ipfa numero:um natura
s vid notundis quatitaridopponit.l^uiufmodienitn
!Hritt)tiicric»i 17»

intemifd nituunr.
Jllibns i5imr vcfligiis inflrtf ntfm millus ab
I «dcmftmilimdincoTo:abdiKcr.:)rfljqjfi puo»
inrcrnuttas^rernflrius oiftcrcnnam (ontincb r.
flrrcfl:quaKTnflnuf .fl quaruo: qumanue:? quc in con^
linuie p:otv»itionitiU0flfti5oiriun£n0. OualiraeaurS
p:opo:rioni6cfldcm non crir quiiuie fintf quie rcrmint
ciffcrcntije oiftributi s^uod fl (onuarmv^ionamr : xt
.

nondfdciuoiftcrcnnjscadcm qiMlirasp:otio:t6i0cuc
niar^gcomcmca talie p:opo:rion3lira0 non arirbmctiffl
nominamr.jFrt autcm p:op:ium hurmedictans quod
II in n-ibue tairiinifl fpcfulario rutcompofine cprrcmi'

tatibUiSilUfummaquginrcrcrtrcmirarcecihnon lototj
tum:rau5cnamfirquaruatcmedicta6 Ut flponantur
I.:.;. vnue 1 ttce quamo: rcddunt, 2?uo vc 'O qni mc^
diuemtcr vn-ofcecflrquarrnari medictasinuenimr. Dartum vero p:Op:ium buiufmodt oifpofitio
j0uod ft bie mcdieratc3 oucas fqi us crir crtremiranbn» Q nie notami': quod anriquio:ce quoci; l^abuerc
36ie cnim duo quamo^creanr. £->in vcroctifiunaa ftt: nori(nmum:quod in ba(p:opo:tionalirate vel
quod titcr rmr(pcttrcmiratibU0(omporiti6:boc fTou mino:ibud tcrminie maio:cs p:opo:tidee
tnedietate in
•buemcdictaribuercddirar. £>1 eni; lunt.i.:.;.^-'**^^ in maio:ibU6 mino:e6 (ompararionce ncceiTc cil inuc
1 qustuo; quinanum creantrouo t trce mcdi) in eunde; itiri.TRj(j5in c»irpofirioncba(.i.:5.mino:e6funt termi
lurTuaauiDarium fursunt. m.i.^.2,mfliou6.:.7.5.t.:.ad vnum ouplue (ft. 3. ve
ro ad 0U06 fefqufllict :fcd maio: cfi p:opo:tio oupU qul
conKnus fcfqualtcra.^n armonica aure^ mcdic tare ceontrario cuc
nirc^onringit.^n mino:ibU0enim terminie mino:f9
p:opo:tionc6:in maio:ibU0maio:p:opo:rioni6 quan
titaecunodimr.K^arum vcro mediftamm idctl aritbmc
ticeat(^armoni((:gcomcrrt(ap:opo:tionalirae mcdia
cflre'notflra cft.quf vcl in maio:ibu0 veliin nuno:ib^ rer

minie cquae nunKro:um qualirares in p:opo:rionalir9


' 3 tccufiodir. ^n crmaiue vcro 1 minus : fqualitas loco
1 pontmr medierarie. £t9caritbmeti(aquidmi mcdieta
t>l9 0U0 cefflriscicinmcft.
4
ClOcscometriai mcdietatcciufca p!op:ta<itibu0.
Mfcontfnui .C^ptmlum. 44
'SncTcroqiJcbflncftquitur gcomeniea mc
n dicta0 crpcdiatur quf fola vel marime .ppo:
ttonalitae appcllari porcfi:p:optcrcfl qtiod in
ea.eifdem p:opo:rionibU0 tennino:um vcl in
nM{o:ibU0 vel in mino:ibU6 fpcvulatio ponimr . IDic
cnim f qiia fempcr p:opo:rio mftodimr: numcri quanti
taemultimdoc^ne^ligiturconnaric quimin aritbme
ti£a'medietfltc. vt . y
funt . i . :.4. 8 16. 5 2 .64. p
el in rripla

po:rionc.i.5.9.:7.8i Uclft quadmpla vcifi qufcupla


•vcl fi in quamlibctmultipliritatf m nuimro:um fircon
ftirata t)iftaio.3n bi^ eniiu
quoriber terminoe fumpfe
0r ini boc quofB folida p:op:tetate coninncni;; ri6:erplebunt gcomenicam mcdterarcm qucadmodum
.

f quodqucmadmodum luntomnfBtfrmini bu enimp:io:adfcqucntemitafequcn0fldaltum €trur .

iufmodi oirpofinoniead fripfoe^ita Ibnt oiflTc' fne:fi pcrmirte faciae tdem erit. ir>i enim ponanmr rrce

rcntif ad oifferfnriae conilimtf .'^ance; omnie tcrmin^ tcrmin(.:.4-'7'$.qucmadmoduUunt.8.fld.4.ita.4.ad


llbiipfi ^ualie eH 1 bifferenti^ oiflvrmtije funtcquales Zijfltc^boc fi conuerta0:quemadmodum funt.:. ad.4,
3Uud qaoc^ fubtiliue quod mulri buiue oifdptin^ peri lc[rcmnt.4>ad*s.
ti ntfi nifomacbue min$ antea perfperemnt : quod in
cmni oifpofirionc vcl conrinua vrl oifiunctatquod coti iDupli £HipIa
liemr fub ouabuecm-cmitanbue minuecfi eo nnmero
quicr mcdiaatcfonfifimr tanmm quanm' poflunt buf
Inb ft oifferenri? (ontincrc qu? inter ipoB ftmr tfrminoa
conlhmr^.i^-inamuecnimtrfe terminoe buiufmodi
3.y.7. Si igimrrice feprieeaugfanroTnn.jt.numemni
cadu'^t.'0uod fi mediumtcrminum idcft.^rtn frmetip;
inulripli(aucrie:quinquiceqmn(e fac unt. 15:. €^tbic
numerueab eoqufm crtremitatee .-ollictunt quarcrna
liomiiozcfirqucm ftilicct oiffercnrif (onftount ^nter
.

trf6cnimt.J.T.7.bini interfunt.quoeftin fefc mulripU Cl (I in quamo: tcrmime vt llint.:.cr.4.8.cc

cc6.4.rcddunr.b!6cnim ouoquamo: fiunr. TRecre igif V i'.qucmadmodumc(l p^imn^ad^^crtffi.i.j.


qpod conrincf
t)iftumert:in bafbuiufmodi ofpoftrione •d.8.ficeritfec6duoadquam"i:ideil.4.ad.i6
(bbcrritmiraribueminueefte illonumero qnifitcr mc Clira(5enl|»po:tioqidraplflcfI.5Ft(onucrfimqucfldmo
dictat: tanmm quantum cilfercnric in le roultipUatfc r< dumquartusSfldrc^m^itatcrtiuenotatur ad p:imum
1

Slrttbmctfca.

K!>o( vrro etiam/oiltunac lifct . 'Vlm quemadinodtim JSc fltit p:opo:tionalttas 7 fn ali js omnibus tr
cil p:iitiU9 fld fircunduinridcil.:. ad quarno:: flctcrti^ad b fuperparticularib^^vcl fupparticntib^^inuenitur
Quaminrid f .s .fld.i6.': wnucrflin qufmadmodumfaij buiufmodi p;op:iffate in omnibus confcrnata:
dua ad ii:imum:idftl.4.ad ouo9:ita quarnis ad tcniu: r t in continua p:opo:rionc:quod fit fub crtrcmiratibus
ideil . 16. ad . s . idq^ m oinnik>ut3 rara confidcratione pcr^ fi trc6 fuerit tcrmini:boc a mcdietatc multiplicata confur
^icicd. Sat. ioi entm fint.j.4 • s .quod ftt er bis. s . idcm fit et: q|
fOupl» iDupIa tcr.^.Hcl fi fit tn qufltuo: terminis oiflunaa p:opo:tio
quod lit fub vtriftp cjrn-cmitaribus td ou.irum incdieta
tum multipItcatiocconcrcrcat.DtH fint.:.4.8.i6.quod
cx bis. i6.idert quatcr.s .rcddanir. tErcmpIar autcm
fit

nobis marimum ccrtifrimumcp ftf illud: vbi q: ? quali


tareoirim^^omnes incquali! atts fpccies fundi. 'jUic cnt?
an omntbus vcl multipUctbus vc I fuperpflrricnttb^vcl
fupcrparr icularibua vel in Cf rcris coniunctts scomctrica
p:opo:tioalira8cuilodinir;basomne8p:op:ictate6iis
quadrupla quadrupU' fup:adi)t:tmu0Corinens.0,uaita verocftp:op:ifta6 bu
iulce medictan6:quod vel in maio:ibu6 vcl mtno:ibu8

2Ibctautfmp;op:iumbuiurmodimcdirta0quod ttrminis^qualcs fempcrp:opo:tionc6 funt.THainqj fi


9 in omni oifponrionc faundum banc p:opo:ti n« ponanrar,:.4.s . i6.5:.64.tnrcr bos omnes oupta.ppoi
litarc m tcrmino:um oiffcrentif in cadcm p7opo:' tioeil.Slppairtctiambff p:opo:tionaIita8in bints pjo
tionetontrafcfunt quatiKrmtipritcrmini quo:um fnt poztionibus ab vnitate llternattni parte altcra longio:!
ipff Diffcrcnrif.S>iuccnim oupliconrrafcnnt termini: tus qufldratifqi3 ^irpofitis a p:ima multiplicitaris ba ^
t»uplfcrantcttam oilTtrcntif.rtuctripli:tripl?.fuicfecij biradine idefl a ouplici per cunctas fupe rpartiailaris ba
dum qiiamlibctmultiplicitattm:fadcmin oiifcrcntijs bitudines p:opo:rionercB oifcurrcs quod fubiecta «^fcri
multipiicitas crit :qu3 p:imfl conftderaiio inuenit in tcr ptionensnarameil.
minis.vt fuoiccta oefcriptio monct.
Xctragonus I 1

lOifrcrenticouplg partcal.lon. : 1 oupla


24 "64llijs_l Xetragonus 4 1 oupla
1 1 4 f s 64 1 256 parteat.lon. 6 1 fefqualtcra
Xermini;oupIi Xctragonue 9 1 fcfqualtcra
[iflrte al.Ion. I: 1 fcfquttcrtia
^llli iQmrbubiumcfre pofcft quodcumomnea Xetragonus 1 fetquitcriia
n tcrminioupliflntritaoif^crcntifquoq? co:u5 ter
parreal.lon 20 1 fefquiquarra
mino:um ouplf cnc vidcan'ur:n vnoii inueter fcfquiQuarta
Xetragonua :f 1

tnino in oiftcrentiie:omnee pcnc &irpofitoi3 fubtcr rcr^


tiarreallon: 1 50 <
fiefquiquinta
mino0quo:umllintiprf Dif^crcntif:fupcrio:o:dorcddi
Xctragonus 56 fefquiquinta
dcrit.tf n'ctiam aliudp:op:iumquodomnisad mino'
1

rem maio: terminus compararus ipfum mino:cm re/ :


patteal.Ion. 4: 1 fcfquiibta
tincttiiffercntiam.T^aq3binflriusadvnitatein:ipflvm Xen-agonus 49 1 fefquiierta

ratcoifFtrr.T quatcrnari^inario:ipobinario. ^oftonari


U6 quatcrnario ipo quarernario.': ocincepe maioyis alij C @uc medietares quibue tcmm publicarum Hatibus
ipfla mino^ib^ab cirdcm ipfis biflferUnt quos nutficro comparenrar. Capiralum. 45.
fltatcp:ctercunt.f tboc quidcm in onplci p:opo:tione Xcpidcoaritbmetica quidcm ei rcipubltcc cd
cadit. S)\n vcro flnt tripliccs p:opo:tioncs:maio: tcrmi a paramr quc paucts rcgie :idcirco quod in mio
nusa mino:e tcrmino ouplicato mino:e termino oifTert ribus ct%rminis mato: p:opo:tio ftt. ^Dufl -
tJt n fint.i.5.9.trcs ab vno:binario oiffcrunt:in qucm eam vo ntcdtctatem optimatum oicunt ce rcm
vnitas idcfi mino: termfnus ouplicams ctiindat.T.?. pubIiC9m;idco quod in maio:ibus rcrmtnis mato: pzo^
a|tribusfenariooiflrcrunt:quem ternarius ouplicams po2tionflIita6inucnirar.43conieffica medictas popula
gdufit.^i in alijs cactis eiufmodiVatio rcpcricrar. £>in ris quodammodo *i ei;(qualitateciuitatiseil 'K^tu^ .

vero'quadmplice0 fint:triplicaro mino:e tomino maioz vel in mai02ibU6 vcl in mino:ib'^(qUflli oium p:opo:ti
terminus a mino:e oil^flbit. t n Qutnquupli quadru S : onalitatecopomtur:'; c\\ interoninesparitasqugdame
plicato.? fi fcrfuplirquinquuplicato.'; vna minus mul dietatis (quu tue in p:opo:ttonibu0conferaantt0.
tipUcfltionc quamcfiipfa mino:um admflio:e6 ccmpa
ratiotcrmino:um:min :cmHumerus maio: ejiiperflt. C^uod fngficies vna tanmm in p2op02rionalitatib'
gDtfferentifouplf _________ medietateiunsanf;foltdi f onumeri ouabus medietati
businmediocollocantur. jCapituIum.
'
I 4 8 16 [64{i:8i 46.
J_2 I I 1 I

Ti~T ? nrrs i u ^z"\ 64 \ its i:>6 ;0ftbccigirartcmpU9tft:Tteirpfdiflin^nun{


quidam nimie vtile in platouica quadam ot"
Xermini oupli
p fpurarionerque in rimei cofmopeia baud faali
cuiquamvelpenetrabili rarione verfarar.
IDtfTerentiftriplg
.^mnesenim plan^ftgur^que nulla airtradineaefcunt
"TTJ6 T"i8 I y4 H 6Z I 489" 1 US8 \
vna tantummedietatcgeomen1caconrinuanrar;fllia 4
lilJ- 9\ \ 17 I
81 I 243 I
7:9 l :187 I
iungai non pctc II inueniri. vnde ouo tanram in bie in
Xerminitripli teruallafuntfonniraia;ap2imofcilicetadmediu;:<7flme
iDifferentifquadrupIc dio adtertium.53i vero fufrinrrabi:oua6tanrambabe
i2j48ri9:r7
-
68 [loTrr i::88 bunt mcdtetate6 vbi tertia inucniri non potcrir:fecundo
JI 4M6 641 :y6T 10:4
j 4096"! 1638 4 1 Scometricam.frilicctppo:tionfm.rndcro:mf folidftria
Xermmiquadrupli. interualla oirantur babcre.J^iUnim vnum tnreriMl^
larltlMncrtca «7«

eta b»ffcfcnif(©opI{ eiffcrentiftriplc


lom p:imo ad ftcmidumtT d fewndo ad
fl
rfrKiim :

itmoad qu3mi;:qijf cil fdliccr portrcma ^trtflnria. iKe


r planf fi^urt ouobu^ itumiallin
f r folidf tri
£tf ijitur :

buecontineri ouuntur.S>inrcnim ouorcrMgoni. 4. Tci


licctrt.9.bo:umigtnir vnue taiimm mcdiue in ca/
dcm p:o;.-»o:tioneconrtitui poreil . "ttlanci^ fcnariue ad.
4 fcfqualrcr etl ct 9 ad icna iuin codcm modo kU
. : . .

qualter. ll?o< aurem idcircocuenirquodfingula larera


(Ingul0:um rerr.igcnovcfficiuntftnariam meilicratem.
I
1 I
2
: I
1^1^',i
5 1

THIcuquarcrnaru tctraHont U
ue binariVrt: noucnarii
Kman',bie'gomultiplicatt fcnariui pcrfccerunr.lBis
1 J "
*
M 1
T

cnim rree fenanut? cfl. tFt quotienfcuqs oatis ouobus te


Iragonie conim mcdictarem volum^inucnirc^larera f 03?
multiplicandafunt:Tquic]cbiB p:ocrcabunc mcdietaa
cft, autem cubi ftnr. rt, 8.?.:7.oue tanmm ^ nrcr boa
«ademp:opo:rioncmcdictatc0Coniliruiqiicunt.i!.fcili tcrminioupU terminitripli
Crti.is.natB.i:.ad.s."Z.i8.ad.:7.fcrq"alrfrar.in up:o
po:tioticiungunf.3n biequocijCflilcm larer ratiocrt.
*B.mq3 cr rijocuboci p:opinqo: ert: vna medicraa ouo abct au^^cm p:op:tet3tem qucmadmodum ci^
latcra colligir:cv airernanm vcro pofiro vnum ^n aUa
.
b ctum crt contraiiam antbmcncc mcdictati.3n il
quoqj mcdicrat: idcm crt.iPonanf eiiim ouocubi 1 i me lacniminmino:ibu0 termmion^aio: erat p:0'
dioco:um ou? mcdicrarce quas fupius otj:im^.s .Duo po:tio:in maio:ibU£i mino: in bac vcro in maio:ib^ qui
decim. is. :7.ocronarii igie latu^ c!> binariue : bis cnii» deinfcrinini0maio: cllp:opo:tio: in minoabu© vcro
binibiaocronanumfeccrunt.XcrnariusTcro. zy. tubi m no:.lfl3nq5inba£oirpor;nonc.5.4.6.trc6 9d quatu-
latuseil.Xci enimtrc0fer.:7.rcrtiruunr. ODfdicraa o: (omparati llfquitcrtiambabitudinfm:fcvvcroad qru
igif qufiinra octonartum ci1:ideft.i:.mutuatur ouola' 0: fcfqualrcraiij rcddunt:(cd maio: cfi p:opo.'tio fefqual
tcra ej: p:opinquo Hbi cctonario 1 aluid r nu5 larus cr al tcraafcrquitctriarai tnmquantum p0 tcrtia medicrare
trinlrcui* pofjto.:7.cubo.-p3i0fnim bimrcr.i^.padiit. tranfcend C. ')uficigiirin:diera0 qufdam gcomcrnta p:o
Ct.is.cadem rarionecuolawaa p:opinquoftbi.:7.cu' t:icq5ClTep:opo:tionalira0 ludicatur. fiil5 inrcr eaevbi
bo collibit:'! vnu5 ab alrrinfccus pofiroocronano.Trca in maio:ibU0 terminia mino: cit p:opo:rio n mino:ib^
cnim ref bi6. i s .co ncludunr. ll?oc autrm vniucrfalircr maio::'r inrcr cam vbi tn maio:ilJU0 maio:eft mino:ib'
fpcculandum cf!:ft'rctr3sonu6 tcrragonrm mulriplicct: mino:.3naeftenim vcrep:opo:rion Ura0 qu^ mcdicta
fine oubio terragon^p:oucnit. ©(n vo gtc altcra lon^ior tiaquodaiiiodolocum obrincn^:': in maio:ibU0 t 1 mi
fctragonuj multiplicct vcl tetragonu6 prcalrcra loncti» no:ibU0:cqu3libu0 p:opo:rionum comparationib^ co'
rcm:nunqu3m rerragonu0:fcd icmp anre longto: crefcic tinef .ll56cquoq3fignumert ouanimcrtrcmitatum me
Tlvurfu0 ft cubuo (ubum multiplicaucnr:aibi fo:ma coir diameiTcquodamodogcomctricam p:opo:tionem . Il^i
ficif . £n vero ptealrcra longio- cubuin: velcubu© parre q5inaritbmetiCJp:opo:rioncmcdi^rerminu5eadcmfu5
lllteralongio:em:nijquamcub^p:ocreabit.boc fcil^ fcc5 i>artc 1 mino:c5 p:cccdit 1 a maio:c p:?ccdirnr f5 alia pte
dum ftmiUtudincm paris atcp impariB. iPar cnim pa^ tnino:t0aUa vopartemaio^ie.ioitcnimaritbmctica oi
rcm ft mulnplicet:femp par nafcimr.c tmparimparcnt (jjofitio. : .3.4. iCernari^igif nnmcru^bmanu tcrtia fua
fi mulripticet.impar ptinuo p:ocrcaf .£>i vcro mpar pa parttp^fccditidcflvno^ta quaternariotertia fuaprc p:f
rcm: vcl ft par imparrm multiplicct:par fcmp c):o:irur. ceidinir ideft vno. 2lr vcrotcrnariua non eadcm ptc mino
jboc auf em facili^co^jnofcif (% lcctionc plaronie in lib:is ri9mino:cm vincit:vcl maio:i0a maiore fupamr. 11^5
Cercpublica:eo loco qui nuptialie oicit^qucm cr pcrfO'' CBmino:cmidcftbinarium vnofaperat:ideftipftu6 me
mmufarumpbilofopbu9introduc«.ic?£dnunc3d rer^ diftatc binaru.a quatcrnario vrro vnorclinquif :quf pa
tiain medietatcm rcdcundum cft quatcrnarij quartacft.TRcac igirur oicrum eft mediii rer
minumin buiufmodi mcdietafe;cadem fui parte t mino
C tOt armonitatmcdictatc eiufcp p:op:ictatib'. Cfl.47« rcni xm<x
1 maio:c fiigari: led non cifdcm partibu© vel
m(no:i0mino:cm tranfgredi:vcl maio:i0a maro^cn-an
iRmoniaau tcm mcdictaB cH: qu? nccB cifd? fcendi. Contrariearmonica mcdiera^ p:opo:nof0 babj
g oiftcrcntu0 necfquio p:opo:tionibu0 confli IRacp non eadem ptc fua rncdiu© tci minu0 in bac.ppo:
ilUinqua qucmadmodum maxi
tuirar:fcd tionc vclmiro:em vincit:vclamaio:cfupatur.fedeade5
mus tcrmin"'ad paruiiTimum tcrmmum poni mino:i0 mino:cfn fupat : qua prc maio:i0 a maio:e
S>re
lur: fic oiffcrcnrii mafimi medii contra oiffercnriaj mc iiganir.'Jii bacenim oifpofttionearmonicaquf eft.:.3.
diiat(BparuilTimicomparaf.Utftfint.3.4.6.velft.:.3. i.tcrna iu6 binai ium rcrna fui parrc vincit : idcm terna
6.S>en riu0cnimqnatcinarium fuarcrriaparre fupat: riu0 a fcnario a rora fui quantirarc fupcraf :idcft rnbus.
ideft ouobU0.quarcrnariU0 ^o tcrnarium fua quarta pte 3dcmq5 ipferernari' mcdietare mino:i0 vin(irmino:e5
fuperuenir:idcl] vno.tf tfcnariu^rcrnarium fua medie idcft vno.-: mcdictate maioiis a m
io:e rcrmino vincirur
tare ideil rribu0.rernariu0 vero binarium fuaparre rcr / idf ft tribua£>cnarij enim mcdie rae ranariue cft In
. .

tta idcil vniratc rranfccndit. 0uareinbi0 nec^ cadem p geomcrrica vero mcdicratc neqj eifdcm fuis parribu^ me
po:riorcrmino:uinefl:nci:B fiTnrcfdcm Diffcrcnrif fau .
diud vcl vincirmino:em vcla maio:e vincirur.necp ea
tem quemadmodU) mayimua rerminus adp^miffima dem pairc vel mino:i0 mino:cm fupcrar: vcl maio:i0 9
terminmn:ftc oiffcrcnria majrimi medij ad oiffcrcnriaj
-:
maio:e rclinquirur.fed qiia pai re fua medin^ rermin^mi
medii arcppoflrcmi. iRaiic^ in bacp:oro:tione quf cfl. iio:em fup rar:cadcm parrc fua m. io: rerminue mcdiuj
3.4.6.maio: tcrminusidcftfcnarinsadparuiffima tcr tincit.fe^iiod eftvtmedieraaarcg crrrcmiras fqualib^
minum ternai iuin oupUi0 cft -: oiffcrenria marimi 1 me mcdieritemetcjrcrfmitatemrcliqnamfuia parnbue fu
dij idcrt fenanj t qnarcrnari) Ono fciliccrtad oifTerentiaj peruadant . Jn bac cnim oirpofitione quc f ft . 4. 6 9. .

mtdii 1 vlrimi idcil quarcrnarii arqjtcrnarij qu? l vni tci tia fui partc m:diU0 rcnariu0 quatcrriarium fupe /
ta0 oupla ^fpicttur.XPCd boc quocg fubicaa oefcniiitto' rat: idcrtDuobua :ttcrtiafuipartc rurfua noucnarina
ncmilratur. liuuriamYin(it:idelltribU9.llDabetautemaIiamp:o'
. .

:Hritbmctfa

p:iVfatcm armoniai mc dirtas . rt nim oiwp f rtfrnuffl' ffldf m quocti; mediftatf t ^fapentf rympbo /
cojiti viium rcilactavA muUiplKamrit oupla
incdicrae i niacomponuurrqitam lltqimltcia babitudo re^
quiUitdt^ colli.situr quainfl fc multtplitcnt ou^cnrcmi' ftituir.lHam in vn ifii3 oifpofirionibus bie qug
tarcs. t3intciumbitcTmini.3.4.6.i:n itsitnrtcrnarium fubiccff funr:in ouplici fcnariue ad qu ncrnarium fciql
< fcnariuiniungaenoucnariiimfadce^ciuipcr quarcrna tcrert:inti iplicircrnanus ad binarium:c)c quib^ vtrtf'
rium ouuue. if;.cffitit.quod n fc ipf^ cvircmuatce mul oiapcmc fYmpbonta (oniuiigitur.
tit'liccnt:'t tianctrce foi;ic0.is.conticiunt:quodcllp:to^ jSDcfqualtera.
ndrumin(ounidium. IDiapentc.
56

1
5
1 1 '\-^
5 ,
"

iScrqualtcra.
SOiapente.
C^tiarc oicta flrarmonica mcdictaeea quf oigcl^a c(f
jQn banc anrcm 0 apafon fonfonantia quf fit ej:
-Capitulum. 4s. ouplici.vteil fubiccta fo^mula.
£>nfldcrandum fo:i1tan vidcamr:turbancar «Duplci:
C monicain m dictarc m vocemns. fCui^hf c ri'
riocll.iiuoniasaritbmcrica oifpofitiocquas ra
tum pcrpiftcrcnrias Muidit quantitatc^tsco
metnca vcro rcrmino - f qua p:po:tione coniu n?! t. ^lrve
ro arinonica ad aliquid quod;unodo rclata {onndcratidc:
neq, folum in tcrminie fpccularionem p:opo:rionii^ ba
ber:ncct5 folumin Difl^crcnriie:fcdinvtrifq?(omunitcr.
%mTtcnim vtqncmadmodum funt adreqrtrcmi rcr'
inmi:rtc rtf9io:is ad mcdium oiffcrcnria : conn a ttifTcrc tt
i HrripUci quocg&ifpofitionerimulPiapcnte et
tiam niedsctarie ad vltimuin. "Jldaiiqiijd aut tonfidcra'
i oiapaion fYmpbonu coinponitur rciuflnsfcf' :

tionem armonif p:op:tc clTc in p:imi lib:i rcnim oiU5 oi qualttiam 1 DupUcem ranoncm . quod fubif cii
uiftone monrtrauimue.Jpiarum quoq5 inullcarum cott'
Ofrcriptioootet.
fonanturuj qnao fTinpbonia0ncmin9ntp:ot^o:rionc0 ADcfqualtcra. «Duplej:.
in bacpencfola mcdierarcrrcqucnrcrinucniae. lHamcB iDiapcncf. £)ibpafon.
frinpbonia oiateifaron^quf p:inc^pB cil 1 quodamnfo'
do vim obtincne flcmentirc cnrtiriiitu r fc? in cpitrira p>
po:rione:vtellqu3ternartue9drernarium inrinfmodi :

fl-moniciemcdietaribU6inucnitur.i&inrcnim riufmo>'
di armoiiicf inedietatie tcrmini qno:u5eictimioupli fint
^tmrfueal ia bu ufmodi oirpollt io quor ejctimi fripli
1^1 4 1 6 f fi-j 'TiTT CT
{fnariueigiruradtcrnaritim ouplue'eft. fd^au
tem in atia oifpoftrione fenarius ad binarius tri
plus.lboiUiTLfSiturftoilfcrenriae tollictamua
? 9dreinuiccincom'iarcmu9:cpi>rira ppo:tio colligitur
vnde '?iarc(Taron fympbonia reronabir.Hnffrtrfscnini
narius cih-r intcrbinarium 7 fcnarium quarcrna
c.6.tei
Xripler.
rius:qui nbimct cop arari fefgtcrri a cftjgfnr ppft^|-|f>n^^ lDiapcnrc7 0i9pa'on.

5 4 9
T
quoniam triplue ziim continet fonlbnanti-'
[ I f
e as oiapcnre fcilicrt t oiapafon in bui^ tiiplici»:

polUione in oiftcrcntije eundcm rurfue triplur»


rfpfrtcmus fccndum fubtcr ocfctiptum inodum.
Xriplud.oiapcntf otapafon.

'

1 oifferfnti?

A
5

^ 5

Xftinini.
oupla 'vo oifponf maio: tfrmin^ad mfdif fff
mtni ptra ft ofini ttip\"i,i rurfud mio: tcrmin*
•.

ictica i7
f

dmedff fomniminomKnnmumcompinti oifrcreti rone oif^abfit ouob^^quatHo: comparari.TifxUifue ocona


liimtriplu0clT. riue q mcdictaoeft alia tua parrc mino:e5 p:^ccdit:7 alia
SDifrfrfnrif fua partc a maio:c p:f(edimr.c3dcm aurcm parte mino^
ri0miuo:em fuperar:qua partemaic:team9io:cfupera
f
tur. •Hlurfus fi ctrtrcmitatceinvmimicdisanturiame
1
dierateoctoitario miUiipliccntur^Diipl^critab conumc'
ro qucm fol? crrrcmirates multipltcarf pcrfacrint. iDce
«utem in hac DUporttione fympboniaG muficae inueni'

/ mug.IDiarcffaron quidemcocroadfcrquonias p:opo:


ci>. tHr ciadcnte. 1 1 . ad. s .quomain ca qug
tio fefauitcrtia
fcfquaircracomnarario Dkimr inca Diarcutcconfonatia

V reperif ^Diapafon vcro qu? cr ouplici nafcimret:. :.ad


.

fct (omrol^rionc ptcducitur. iDia^afon vero i oiapentc


qu? tripltci? optinent rarioncm;ht <ab qrtrf mitflrum oif


fcrmriaad oif^crmriain mino:fm.'inancuDuodcn3rii t
fcnarii fcr Differentiafrt.miuo: vc^ccrt oifftrcntia oao^
narii^ffnarindcrt.J.duirfn.iruisadbMiarium triplu»

P 4 «
1
oiapafon fimuUoiapciitcconronanriam foiucll'
crt:-:

la vero maio: confbn rnria quf crt bis Di^pafon : quc cj;
quadmplo fitin mcdij rcrmini idcrt octonari);'r ei^oific'
Xirmini. rentif (omparationepcrfpicif :quf inter octonariu; fcna
Hflaatem matima fifmpljonia qu? vocatur bi» riumcB reperf ^>uarc p:op:ie itq^ conucnicntcr buiuf
.

i ctflptifon:vclutbi9 Dupluin:quoniam oiat afon modi p:opo:tionalitad armomca mcdietae appeUatur.


fYmpb cc ouplui p:opo:rione(olli«;iiiji :tu
k ftiunaurcar.nonicf mcdietaEismtafmt.Ti^am m ou <r ^ucmadmodum (onrtitutis altrinfcai© Duobus tcr
i^ici pzoponioiie mcilrtctmmus ad muious fuic^ oifti: minis^arirbmcricat gcomctricaarmonifainter cos mc
rmtuiin quadruplusinucnKur. dictas altcrnctur.atq^ DC co:u 5cncrattombu0.

jDiircrcntit* j0gautem p:eftarc Oebcm^quati ^''qucmad/


n inoduoatocalamoetrn-cmis fo^aminib^ ma'
nenhbus inu(\rismos(rt: vrmcdiu; fo:am5
1
perrnurantc0:atq3 aliud aperientcs aliud 01--
gitisocdudcnrfSDiucrfbscmittantfonos.tlelcum oua
bus altrinfecus p:otenft6 (o:dis medi j ncrui fouum mu
flas velailringendotenuat vel rcnurrendo grauar^ira
quoq; oario t uob^^numeris nunc gdcin aritbmencam:
winc vero gfom tricamtnuncaiitarmonKam mcdictarc
€TpcTi3murinfercre.vtrf(tinnp:op:iuqj mcdictatis no
men fit:quod mancntib^^ectrcmiratib^ljuc atq, iHuc tcr'
ripcrmurariqBVidcatur. tf^oterim^autcmbancin duo'
busalrrinfocus pofiristcrminis vcl paribus vcl impa
ribuspcrmutarerita vr(umaritbmcri(amponim'^mcdi
tatem oiffercntiarum tanmm ratio ^quabiUrarq? fcruc f
4 jCnm vero gcomctri(am:rata fc p:opo:t:onum iuuctu-'
ra (iirtodiat. oinaiit armonica fiat oiftcreuriaram (om'
|)aratio ab tcrimno:um p:opo:rione non Difcreper . €t
Xermtni. llnt quidem p:imo parcs pontf qu?dam f ttrcmiratceriu
1^ tripli(ibu« quoq? cttrcmitatib'maio: oifftrS tcr quas baeomnes mcdteratcs opo:te3tintcrnccfcrc.to
.
{ tia ad mino:cm oifl\Tentia5 quadmpla cftiT bia ^.^o.^iPii^igimraritbmcricainediaas aptctur . ^nter
/ oiapafonrYmpboniamemittit.lHacuin oifpofi l50scrgoft.:5.pofucro:eritmibi aritbmetita p:opo:rio
lfonf.2. j.6.c]crrcmo:nm Djffcrentiacrt .ideft renarij i bi ciffcrc htiarum quantirarc immutabilitcr curtodita. i bii
mri|.4.mino: vcro oiffereftaidol ternarii i binariivn' iufmodt 'cilitct r>ifpontionc.io.:5.4o.L1idc6cntvtQUin
4.autcm vno cjuadrapla maio: efl relationc : que copara <Jcnf fefc fiimmulf quanttrare tranfccndant, Omnefgj p
tio bie oiapafon confonanriam tcnct. pnctarc e quas fup:a oij:im^in ntfdictate aritbmctica
CZ5c5Cometricaarmoni3. Capimlum. 49. <onueiitrf:3b bac buiufmodi oifpofirione non rcpics alie
j0antautem quidam armonicam buiuftno/ tiao.lHjq^qucmadmodum vnHfquifq3fo:umtcimin'
X dimedictatem idcirco quod femper bfc ppo: «d fetpfum crticnioniam frt>i f qualis crtiita fuut ad fe in"
tionalitas geometrttcarmoni{ cognatacft.ar'' uiccm Difflrfntif:qtnflbifuntf qualcs. t qiianromaio:
moniam autcm gcomctricam cubu otcut . 'Jta termin^^medtiiti anflf trantomcdi^^vincir mino:cm.tFt ft
tnim nc longiwdinc in latiwdincm oirtcntuecil in al trc mitatum «ggrcgario mplcj: ert n;cdif rate.'? mino:um
tttudinid (umulu (reuit: vtcr (qualibu0 pzoftcifccne ad rcrmino:um p:opo:tiomaio: crt illa compararione qu^ i.
{qualia pcracnicn*:fqualitcr tome fibi conuenicne tcr maio:c«rcrmiuo« contincmr. !f r tanto mino: crt nu
tutit. I D{C autcm mediCTas in omnibueeubie quecgco mcras qui ftt e% multipiicatis ctrrcmitaribus ab eo qui
mcttita armonia pcrfpic mr. 0mni8 er.im tubue babj fitcrmulripli(atamcdtctflrc:QU3nmm eo:iim oifferen'
latTa.ii.angulosocto fuperftcies fct.IDicauremo^do-? •tf mutriplirate rciWuunt. "^ftlud quoqj quod mdic^
tif^pof^tioarmonicacrt.srifponanturenij.^.s.sz.bic er tascadcm fui partceramaio:e vinciturt mtno:em ipfa
goqucadmodilcflmai^^fermin^adparaifrimum ita Dif rupcracmt.uon eadcm aitr parte minozis mino:em tra^
ftrcntia mtio:ie i mtdii idpantifTimamcomparatur. <U:vflmato:isam3io:erclinc!f.qufoc«f(5p;op:ifrarcs
rpenii nac^ i j ad fer oupli funt.oiffcrentta vQ.U.<t non alteriusnirt aritbmcti'-? mcdictatis funt . Ouod
•aouarij qrernaifc.QJtonadi vPi fcnatii ou9.oupU(i$c fi fupcriud oiaa mmiineritUao;: tta ciTc indubitan'
arttbmctfCii.

t(rtnrdlig(t.lilttrrudrtinKrcordnn.io.f.4d.vi'g!tfcon addiiecani mino:{tcnnino.<i quodindccolligitnrmedi


ftitiuinrrtarim gcomftrifa mcdirtas fum fuispropnrt»' um tcrminum poncs.io.cnim.t.^o.fiunt.yo. iDiffcre
tibu6 cuncne ao:ifur:aritt>n«:ca medictate pcrcunrc. rii autcminter.io.'7.4o.5o.funt.qucm fimulriplicaoin
bic cnmi oifporttionc. lo. :o . 40. qucmadmodum cfl ornarium:idcil i mino:em:Oecie0.3o.opo:tet.3oo.clTic<
maio:admcduim:ncmcdiuBademtmum.t?^tquodcon C0. Quoa.soo.tuxta cumcomirteQC)i:tuncri0 vnifqjco
nncturabcrTrcmuatib'^(quumeft ci quod amultipUci fcctue cn:idefliut;ta.50.facifnt.cnim quiquagice fenoff
iticdicratccomplctur.iDitTcrcnrif quoq5Co:umineade5 t inucnitur latitudo fcnariii0.IDunc igitur fi mino:i tcr
funr p:opo:rionc qua icrmiui. Crcmcntum vcro t Ittii'' minoaddaefacient.itf.-z bicnuineiuB mcdi"^conftimt*
nutio p:opo:tionum fccndu; tcrminoenuUaen^rcd ma intcr.io.T.^o.armonicam p:opouioncni medietatemcQ
io:um rermino:um p:opo:rioamino:um termino:um fcruabit.
p:opo:tionc non oifcrcpar. £ii vcro armonifam iiicdiC' CTiDctrib^^mcdictatib^^qucarmonicf 'zgcomctricf con
catemconinn?erevclim.i6.mibi uumcnisintrr cictnmi trari^funt. Capituluin. ^i.
tarcs vrrafqj ponenduecft vt flt boc modo.io. I6.40. € quidcm funt aupd antiquio:ce inue ntc p/
Tfluiit igitur licet in buiufmodi oifpontionc omnee ar-' b batcq5 mcdictatc^.quae idcirco longi'' cnoda
monicae p:op:ictatc0 agnofcere.qua cnim majrimue ad riufq5 tracrauimu0tquod bf marimc in anti/
pjruilTimumtermin''p:opo:rioneconiungtrur:cadcm.p quo:um lcctionib^^mucniuncur: 1 ad omnc pc
po:tionc Diffcrcnrif ad frinuicon comparahtur . t qui' nc vim cognirioni0 eo:um vc r fatur vrilitas . jCgtcraa
bu0partib'^inaio:ig3m.'io:cmedi'vin(itur:ardcmpar flufem p:f fcrcundo rranfcurrim^^^idcirco quod non mul'-
ribu0 mino:i8p:etcrit mino;cm.:Sui0 vero non cildcj rum nobi0 in Icctionib''p:ofunt.fcd tantum ad implciv
vel a maio:c vincitur: vel tranfit mino:cm.^t in maio' dain of nani nuntfri quantitatf in . fcluf nc latfaiii nc vc
ribu0termiui0maio:eftp:opo:tio:inmino:ib''mino:. fintaliquib^igno:atf oep^omim^^^felidcnmrcniin b? fu
€tfi in vnumct:t;cmiratc6 redigamr;'z mcdictarie qus' p:adicti0 medictatibu^ cffe contrarif cx quib^o:igincm
rirateconcrcfcant:ouplu0 indc conftcitnr nurncr^ab co trabunt.iErbiecnimcriamiftf funtconihtutf . tfc ftaat
qui ej iblis multiplitatie oyrcmitatibus p:ocrcatur. jHt quarta mcdictaa quf oppofita videturarmoiiicf :in quii
<p Ijocquidcinincerminif p.nbuGconft tiirumtl}.2lt trib^rfrminis ponti0:quemadmodum cft marimue ter"
vfroftimpare0p:oponanMr vrfunt.s-.-z.^vaptat^mC'' minus ad paruilTimuin:fic Dtflcrf nria mino:um od oif"
diu0.:5.aritbmeticam p:opo:rioncm mcdicratcmci5con fcrenriam marimo:um.Dtfunt.$.f.6.fcj;adtcrnflriU5
fttfuit.lRamfirint.f.^j^^j-.cadfm fcfc numcro:um qua oupluB. t fuut mino:c0.j .7.$.ma,n'mt vcro bniua oi
ritatctcrmini nanfgrcdicnrur.T omiiis fupcriiie oictap fpofttiorti0.6.T.5.iDiflxrcntia vcro mino:um quinani
p:ieta0 aritbmericf ntcdictario in bidtcrminie cuOodit f(5 1 ternarij.:. funt maio:um quinari) : fcn rij. i.qui.:.
j&cdfl.i). numerummcdium ponsm vrfinr.5.15. ^s- « advnumcomparari oupiumfaciunt. -Jirgo qucadmo'
Scomcnlcam medietarein tcrmini nlabuntur: f qualib^ dum f ft marim'rcrminu0 ad pamifTimum fic inino:u5
tcrmino:um ad fc inuiccm p:opo:f.onibU6 oiftodirifl, tcrmino:um Oiflercnria cft ad oiffercnriani maximo:um.
'i^ouem vcro fi inrcr vtrofq? tcrmino0 ponam : vt fmt. liauctautcmoppofitain •: quodamodoconriariain riTc
5.9.4?.fitarmonitamfdicra0.vtquafummam9]rimus bmc :'ncdiftatcm armonicf mfdiftati:idcirco:quod in il^
numeru0paruiiTimump:cccdir:cadcm maio: oiJftrcn' Uqucadmodumcrt marimu^tcrniin^^adpamiiTimum:
riamino:emoiffcrcnriam vincat.^ua vcro oifcipltna fic maio:uin tcrmino:um oifl^crenria ad oifl^crcnnaj mi

buiufmodi medierarc0 rfj^crirc poiTimu0 Cjcpcdieudum iio:um. IDic autcm ccontrano €ft autcm p:op:iuin bu
.

cft./Dari0 ouobu0 rerminie:n arirbntftic:im mcdictates iiismedictati9:quoniamquod tonrinctur fubmaumo


Conftitncrcopo:tcbit:vfraq5cftcttrcmita0toniungcnda termino t medio:oup2u5 c;l eo quod cont inerur fub mc
quodqj er ca copularione colligitur oiuidcndum.ifcp nu dioarq5paruifTimo.ir)cnc0enimquinci5.5o.funt:quin
mcm0 qui ej: oiuiftonc rcdacniBellarirbmeticam mcdie quies vcro trc0. 15. JDug vero alig mcdicrate^ quinta fci
tarcm intcr errrcmitatt© locafuecflfiticr. vr. to.7. 40. fi licer -: ferta geomfriicf mfdicran conrraric funt: t eidcm
iunrcro:cft'icmnt.5o.quo0n oiuidain.:f rcdduntur.
.
vidcnturopporiff.tErtautem quinta infdictae:quorie3
llDiccritmediu0 tcrmiir^fctundum aritbmcficam p:o' iuriib^tcrmini0 ctucmaJmodumcftmcdiusrcrminus
po:tioncm.L1cl fi illum numrnmiquo mm:
mino:cm fldmino:cm tcrminum:itaeo:um oiffcrcnria ad oiflerc'
fuperat oiuidas:cuma=i mino:i fupcrpona6:c.uodq5 in- riam mcdi) atc^ maio:i0.iHam in bac oifpontione.:. 4.
dctnncrffcitmfdiumponasarirbmcticaincdicfaeinfoi ^.quaternari^^ad binarium ouplus cft.i^d intcr quaterna
matur. iHam.4o.t>cnarium ti iccnario fupcrar.que^ n oi rium t binarium ouo funt:intcr quatcrnartii vcro ma
uidae.iy.fiunt.bunc fi mino:i idcrt ocnario fupcrpofuc to:cmrcrminumidcrtquinq3. i . Touoad vnum ouplt
ris.ro.-r.y.nafccntur.qucmfinicdiumconitiruae^aritb' funt. jContrarium autem gcoiticmt, medictari in batp •

meticf medicratieo:dofo:mafur. a3comcrricain vcrort po:rionc cft:quod iit illa qucmadmodum maio: tcrmin'-'
rarioucm vciligc0:ci^numcri qui fub vnifq, cjrtrcmitari ad mlnozcm cflet:ftc m4io:um oiflffrenria ad oiflerenria^
bU0 tontincrur tetragonicum latiip inquire: 7 bunc mc" inino:um. bfc veroconriariequcmadmodum mino:e«
dium ponc.lHam fub^^o.-: ocnario numcro.^oo.conri^ 0d feterminifunt:n(mino:um cifTercntiarermino:iiad
ncntur.Si enim ocnarium i.^o.multiplicco: bitnumc maio:um oifftrcnriam comparatur.tEftaurcm p:op:iu5
njgcrcfcit.IDorum igirurquadringcnro:um rcquirc tt" inlTacquoc^oifponfionequod lUud quodtonrincf fub
riagonicumlatu0. bi funt.:n.Uicie0enim.:o.4oo.effi'» maio:etnminot medietatcoupIU5ertcoquod fubvtrif
riuntur.'iRepcrtumcrgo lafquadratom mcdium confli CB cjrtrcmitarib^conrinctur.^lflam quinquice quanuot
riics.Ucl fi eam p:opo:rioncm quam inter fe oaritcrmi'' funt.:o.quinquic0 vcro.^.funt.icr.^o.Dcnarijoupl'
nicuflodiunt oiuidas:': id quod relinquetur mcdium ter cft.£>erra veromcdiftascftquandoirib^tcrminifi con^
minumpona0.lRacp.4o.adocnarium quadruplue?. ftituri0 quf madmodum f ft maio: tcrminug ad niedium:
5ginir quadiuplom fi oiuida^ ouplum facie^rqni c (iu fit mino:um rcrmino:um OifTcre ntia ad oiflFcre ntiam ma

fif et.:o 5flam.:o.ad omarium ouplu0 cft IDunt ft mc


. . pmo^um.^jln oifpofitionccnim qu? cft.i.^.e.marimuf
diumconftitua9:mfdiftatfm gcomttritam perferet.2lr tcrroin^fld mcdiumfefqualtcrcft.oiflrercnna vcromino
monicam vcro medieratem tali modo rfperife.cifTcrcn' rumidcrt vniU9t.4.ternariueeft:mflio:um vcro idrS
riam termino:um in mino:fm tcrminum muUiplita.ft quflrcmarii r fcnflrii binarin^.Xemariuo flurcin binti^
poil lunge termino^.-; iujtacum qui indcconfctnie ert: rio comparatue fcfqualteram babitudinon p:opo:tionif
tomifte illum numcium qui c)c oiflrcrenriis ? tcrmio mi' cfftcict.tEodcm flutcm modob^c quoc^ mcdictae gcomc
nou puduaus cfl. ^um cum larinidiocm inucncrie: tf t((COBtraria (ft quemiidmoduffl t (iuintfl:p:optcr pi»'
.'

3rirbmctici 1

poufonem Mfltrmtiimm a mtno:ibU0 ad mMoiee rer/ 6" llatergo bc m flvim.i pcrfmaqj flrmonfa cif
minodconuerram. r macma
fcrcrc:quctribusinfcnialIisconituffl
vim obrinctinmu/^dmcdniarriiuctin^prra
<r/Dcquatiict:mcdict£»ribii8qua6poffcri ad impledu menris^tinfpecu^ationcnauiralnuM qiuifio'
oenanumUm;tcinadiccaunt. jCapituUim. Si. nnm.^^tenimFcrfccrinsbuiiifrnodimcdicfare nibil ^o-
reririnucnirirqucnib^^inreruallis .pducta pfccniTinii co:
Ibjquidem ftmt fcr mcdictates quarii trcs po:i8 natura fublhiri5ci5fo:titac ll?cccni mo (ubu qno/
e flpytMsoIa vfiiiadplaroncjariftolcnKBma iljnina oimcfionccraiTatum:pIcnamarnioniamccmo-
fcninr.^pofl vcro qui ifccun funt bae trcsali Hrauiinuo.lD^caurcmbiiiurmodiinvcnietur: fi ouob''
flsocquibue fupza DiiTfiuimus fuiscomen' tcrminis conf!uutio:qni ipfl t ribus crcuerint intcruallis
o.ucmadmodum
tariisflddfdcre. Sjcciucnsautcniftas longitudinc:lannjdinc:7p:cfunditate;ouobuiufmodi
cinmu3 ad implendam ocnariam ciuantitarem alia^ qj; tcrmini mcdij fucrinrconflituri:': ipfuiibueinrcruallis
tuormcdicriareeapporuir.quasnonadcociuis in vercrS notati:qui velabfqualibuspcr fqualcs fqualifcr nnt
Iib:i0inueniat.lDasi5iturnooiqi!ain polTumusb:cuif p:oducri:vclabinvqualibuefldinfquaUafquaIircr:vr
flmeoifponamus.nP^fimacnim quccHcarumino^dinc 9b in? qiialibus ad f qualia cqlircr vel quoUbct alio mo
rero fcprima mcdicras boc modo coniun^itur; cum in doati^]taaiarmonic3,ppo:tionccuflodiant:aliotainc
tribusterminisqucmadmodu; crt majrinius tcrminiio modo comparari faaanrarit!?meti(a=; medictatcm: bifqs
fldrltimu5:fic mavimi'; paruiiTunircrmini oitTcrcnria Scomerrica incdietao quc intcr vrrafqj vctfatur oceiTc no
ad mino:um oifTcrentiam ttrmino:um vt in bac oifpo . polTit.^n quamo: cnim tCTmiliis fi fucrit quemadniO'
firionc.(5.8..9lHoucnariu0 ii-itur adfcnariu, lcfqualter dum p:imu8ad rcrtiunj^iic fecundus ad quartum: p:0'
rll.quo:umcil oiffcrcnriatcr'nan'ue.H\"5ino:um vorer' po:rionu5 rarionc fcilicct cullodita;gcomctrica mcdictas
inino:um:idc(Vo(tonari|T,fcnari|binariusoiffcrcntia2 cjcplicatur.iFt guod continctur fub crtrcmttatibus cqnij
qui ad fupcrio:cnt tcrnariuni comparatus f^or fcfqual erirei quod lub vtraq^ medicratc ad lcinuicrm mulripli-
reram p:opo:tioncm ,i:?ccunda vcro intcr quatuo::fed tataconficiiur."iRurfii6n ma)iimu8 quasuo: tcrmino:u5
octaua in o:dinc p:opo:tionalita8 cll : quoticns in tnb'' numeru6'adcum quinFi p:opinquus cfl ralctn babcat
rerminis qucmadmodum funtextrcmitarcfii ad fc inuiccj oifTcrentiam quaicmidcmipfcmaicimo p:opinqu^ad
comparatf:nceo:um oifTercntiaad maio:umtcrmino:5. paruilTimum:buiufmodi p:opo:rio in aririjmcticacon^
;)ifTercntiam.vtrunr.6.7. .*lfloucii5iturad.6.fcfqual fidcrationep:oponicur.sFtatrcmo:umconiunttiobU'
rer dl.-r eo:nm oifTcrcntia tcrnarius effqui comparaf^co' plev erit p:op:ia mcdictatc. £n veiointer quatuo: qui
tra maio:um oiffcrcntiam:idclt fcptenanj i nouenari) 3 ert tcrtius tcrminus f qua partc quarti quartuni tcrmi'

binarine clhrcddit fcfqualtcram p:opo:rioncm . Xcrtia num fuperet:t {qua p:imi a p:imo fuperctur : armonica
rerointcr bas fequcntcs quatuo:.nona aurem in o:die buiufinodi ,ppo:tio ?nedicta9 pcrfpiatur . ffjt quo^ (3
p:opo:iio efl:quando tribus rcrminis pofltis qua? p:o tinetur fubcj:nemo:um aggicgationc tmultioiicarionc
po:rionem mcdius termin^adparuilTimumcuiloditiea medictatis !?uplcr cfl eo quod fub vnaq? ev trcmitatc co'
rcrinctcictremo:nmoifTerentia admino:um oifTcrcntii ftcitur.Sirautcm quoddambuius Difpofitionis ercm
tomp3rata.vt.4.6.7.5Bten!m.6.ad.4,fcfqualtcrc.quo plar boe modo.6.s.9.'2.itp3j^igitu romnes folidas qua
:um e(\ oitTcrcnria binarius.fcptenarii vero-r quatcrna/ titateselTenon oubium ciTTScvcritnvnafcuntur cjrvno
rij ternflrius oif^erentia ert.qucm 11 ad fupcrio:em binari bistcr.i2,autcmerbi8 Duoter. II?o:um aufcmmcdie'
um comparcmus fcfqualtcrap:opo:rioncconiungitur. tatC8:octonariusfit lcmel ono quatcr.iHoucnarrus vC'
i^uarta vcro quf in o:dine occima crt conHdcratur in tri ro fcmel trcs ter.omncs igitur rcrmini coanari fibi: -: tri
bustcrmini6:cumtalip:opo:tioncmcdiU8 termin^ad bus interuaIlo:um oimcnfionibus notatrfunt . 'jn bis
paruilTimum comparatur:qualt crtrcmo:um oifTerentia igiturgcomcrrica p:opo:rionalira8iiuicnitur:fi.r:. ad:
connamaiojumtcrminorum oiffcrcntiam p:opo:tione 8.vel.9.adfenariumcomparcmu8.Dtraci5 enimcom
toniungitur . V t funt trcs quincij octo. sQuinarius enij parario fefqua'tera p:opo:riocfl.c quod contincturfub
mcdius tcrminue ad tcrna; ium fupcrbiparticns eft. , ertrcmiratibus idem cft ci quod fit ev inedijs . iflancu
€^jiremo:um vcro oifTcrenria octonani fcilicc r 1 tcrnarii quod fit er ou 0 dccics fer^f quum efl ci quod fit cr octics.
quinariue.quicomparatuscontra maio:umtcrmino:w p.,8GeomcniCflcrgo p:opo:rio buiufinodicfl. gntbme
oifTerentiam fc5 quinarij t oftonsri j qui eH rernari^:'; ipe ticaautcmeflflouodcnariusad noucnarium^inoucna
quoc^ fuperbipartiens inucnitur. riusadrenariumcomparctur.^n vnifq5 enimtcmaii'
cifTercntia c(\.i iunctc ertrcinitatcs mcdietare buplf ffit
C£)irpofItiot)cccmmedictflmm. ^Tap 5:5. ;£)ieniin iu nicrisicnariuin': Duodccim:racics.iA. ciui
3fponamU6 iginir cuncrao medictatcs m 0:' cftnouenario mcdio tcrmio oupltjs.^ti bis crgo geomc'
o dinem: vt cuiufmodi omce Hnt faullime pof tri(amaritbmcticamci5mcdictarcm perfperimue . If^ic
fmt inteUigi. quocB armonii a medictas inuenitur:fi. i : .ad. 8 <: rurfifs
.

$ .fld fenariuin comparenuis. $5ua eni^ parrc fcnarif ocro


ilrirbmetKfl | ifi>:imfl |
i |
2 [ 5
nariusfenanum fupErat:idcflparrctcrna:cadcm ouode
narijparteoctonariusfupcratur. ^uatuo:cniinquib^
;6eometrica |
;e»ecunda |
i |
2 | 4
ottonarius a ouodenario viatur: Duodenari j tntia pars
Slrmonica 1 Xertifl 6 1
cft.^tfi evtrcmitatcs iungas.fi.fciliccfr.i i. eafq5 p octo
cbntrartflamionic^ ^uartfl J_IJ_ 61 narium medium mulripliccs.144.iunt. ^Juodfifeevtre
contrariageomc. :@uinta 2 [ 4 S mitates multipliccnt:rer frilicet 1 2 .facicnr.72.quo nu

contrarifl gcomc. £>ei:ta |


i 1 4 |
6 mero.i44.buplU9cft. ^fnuenicmusbicquoq^oinnes
inter.4..p:im9 ;5eprima ( 6 1 8 1 9 muficasconfonanrias.lilancp.s.ad.^.i.^. ad. i2.com
parari fcfquitcrriam p:opo:rionem n ddunt:-: fimul oia
tnter.4.fe(unda ;0ctau3 \ 6 \ 7 [ 9
tcfl"aronconfonanriam.i5»cvveroad.9.vcl.8.pd.i2.com
inter.4.tertia iHona 4 l6_17 par3tiredduntrcfqualrcramp:opo:rioncm:fcd oiapcnre
iiuer.4.quarta iOccima i S 8
I
fympboniam.iDuodccim vCToad fcnarium confidcrati
Duplucm p:opo:tioncm:fcd oiaparon frmpboniam ca^
CT iDc mmtM 1 perfcaaifYmpbonifl
AtoriiucrualUs. ^apitulum.
m riibus oiften
14.
nunt. Octo vcro -r.^.ipi f ontra
umiungunt.qui
fe nui^ii 'podcrari cpocdo
in mufico modulaininc tonos vocaf
dd
(UKomiiium mii(1(0:um rond:um mmlbni cStmniie?. CmAit»te0 (anfteadnounarumi mediuro ^uplf
J^mntumenimeiUonndlitlc parutfHmnd. '^lndenotn ftint.
rflquod oiateiTaron i oiapenteconronantiaratono» oif
fercntiacft rtatfintcrfcfquitcrtiamTrcfqualtcram p:o
.

ro:tione^ toiactUpocdoueoiflctentia . ^iusautemoc' *^:opoztionalita0arm(mi(a.


?aripcioni0 fub tcrexcmplaradiecimue.
'dbarted mino:i0 tmio:ir(^'tcrmino:um.
*
'jb:opo:tionalita0scomctriGi.'- 2 4
^efqualterc p:opo:tione0»

r '
I !i ! ' I

^unctceictrcmttatest pcr medium muUiplicatc

iConfonanticrnafkf.

'
;6erquitertia ^&efquitcrtia
€jnmo:nm mcdtonimc^ multiplicationw. ^pocdous
jDiatcfTaron ^tefTflron

l^^opo^tionaUtae; aritbmctia.

Z)iffcrentif.
3 $
EZI
Se/qltcra iDtapcit

6 S 9 iz 2Dupla
\ • f
1
SDiapabn.

ftnl0 iilritbmeiicc
'

»/4

€^V>octiioc ilT)unc3ltbfrpM'mtie. T^KXmmm ^lftu crfbH0.JfuTiidboctempo:e pfnenullHmeft.^^uod ve/


fKam tuturalircr nobis effc coniiincrani:-: inozce vcl bo rolafctuumac moltecrtgcnu6bumanum:idtotumfaDi
ncliirc:vcUumcit. /Capitulum. i. cisactbcatralibus niodtetcnctur. fuit vcio pudeue ac
modcrtfl iiX>uftca:Duinfimplicio:ibi)0o:gani6agcictur
tpnium qtiidcm pccptio fcnfu Obi vero.va ric pcrmtvrcg^; tracrara crt: aniifit grauiratig
um (ra fponrc ac naturalttcr qui fl'95Virrati6modum:t pciici ntnrpitiidincmp:olapfa
bufdam ruientib^adcft: Ttftne minimum antiquain fpccicm ftruar.tJndn^Uaro p:eci
• bie 9i3l non poiririntcUigi. £»5 pttmininicopo:rerepuCT08 ad omncsmodos audiri:
noufqucco:ijdcmcosnitio:ac ftr iedporiusadvdUnrc8:acilmplice0.atci5bicmaiimeil
ma pccptioanimi inuciUgartone lud rcrincndum crt:q' fi quoquo modo per pat uiiTtmas
colligtrnr.3!Iabo:atncrtcnim:cp mutarioncs biucaliquidpamurarcf :rcccn0 quidcm mi
fcnfum ijcipicndis fcnftbilib^rr nimc fcnriri:port veio magnani tacere otfiVrcntiaiii: i p
Dusadbibcmne. Quf veroft r ipfcum rcnruum:recndii aurceadantmum viq5oclabi. ^dcirco magiiaincc cu'
quogagimiie:nfltura:7 qucrcrum fcnfibiliiippnetas: ftodiam rcipu itb lato arbit ratur ill^uficam opttiuc iuo
.

id nonobuiii nc£i3cuilibeterpl!cabilcecp6t:nifiqu? con raram:pudentcrq5coniunctam ita:vt flr modcrta ac fim'


ueniens iuucrtigaho vcrirjrtccontcmplationc Mreverit pley:? mafcula:ncceft'cminata:ncc fcra:ncc vana. >cHiod
^derten im amcris moualibus vifus^QUi vrrum vent£ laccdcmonu mavimaope n:rtiaucre:Duniapudeos~Tbfl
tibugadvifum figuri8:anadfcnfibilia ra^s cmilTis letae Crctcnfipgo:fin^magiiop:eaoacriruo pucrosoi'
cflrici3tur:interoocros quidcm otibitabileclhvulgiVquo fciplina muftcf Brtisimbucrct.f uitenim id antiquis iit
c^ ipi oubiratio pzcterir.TRurfue cum quie triangulu> iiie:em:oiuct5pcimanfit. ^uoniani veroeis tbimotbe
rerpicit vel quaorani:facilc id quod oailie tmctur ; agno «8 nX>ilefiU6 fuperea6:qua8 antc rcpaaat: vnuin ad'
ftir:£)ed quf nam trianjiUi vcl quadrattm natura:a lus didit ncrau!n:3tmultipliao«:m muficam fccit:cvcge
tbcmatico nccelTe ? pcrat .
3 dccpoe cttcris fenfib^ oici po re oe laconica. jConfuItumc^ oeeo ractum ert. ^uod inrt
teiVmarimccp ocarbitrioaurium:quarumvi0itafonoe gneeft fpartiararum lingua.f litteraj in.ilv.rcrtentuim
captat :vt non m5 bebia iudiaum c3piar:DifTercntiaftp ipfum occocoufultumeirdcm vcrbis grfrisappofui.
cognorcar:veruiiKtiambelcfteTur ffpi';ft oulcescoapta
tlctt modi fint:angatur veto:fi oiiTtpati atcp incoberete»
fcrianr fenfum.^lindefin vt cum Tint quatuo: matbereos
oifriplinf :cf terf quidem ad inuelligationera veritatis 1a
boient: iipuftcav ero noji modo fpeailationi: vcrum rti
am mo:alitartconiuncr;i fir. 'H^ibilcfiemm tam p:op:i
um bumanitatis:ej5 remitri oulcibue modis : allringi'

<5 contrari)0. 3dcB non modo fefe in fingulis vel rtudi |'s
vcl f tfltibus tcnet: verum pcr tuncta biflijndirar ftudia:
1 inf^nte8:aciuuence:nrcnon ctia> fenestra nararaliter
flflfictu quodam rpontanco niodis muficis adiungun^

tiir: vtnullaoiofltfras:qufac<intikncoulci6belcctatio C^Juodconfulram id frilicftfonrinct.^fdcirco Xbimo


nc fe iu naa ftt.lDinc eri am internofci potcrt : <$ non fru^ tbeo ^Dilcflo ^partiatas fucccnfuilTe : muUipliccm
flra a j^btone Pictum efl mundi animaii muftcaconuc jtX)uftcamrcdden6pucro:umanimt'6iquo6acccpat cm
nientiaHlint cpniunctam. fCim eiiim ec co:quod in diendos:officerer:'r a virruris modcrtia p:cpcdirct. et $
bisefiiunctuconucnienfcrci5coaptatum:illud ejcipim^ armoniam^quam modert33 fufccperar^in genu6 cb:om9
<p in foni3apteconuenicnrerci5coniunctumert:eo£^oe / ti(uni:quodmoliius ert:inuerrifier.'X|rai£ir"r futtapij
lfcramur:nosquoq5ipfo8eade5 fimilitudinc compactos cos mufiff oiligentia:vt eam animoe quoq^ obtinerear
clTc cognofcimus, %iiaertcnim ftmilitudo: EDilTiinili / / bitrarenrar: LlulgatHm quippecrt q^ ffpe iraaindias
:

tudo vero odiofa atcB contraria.WDinc etiam mo:ii quo-^ cantilcna rcp:elTcru:$ rtiulta vd tn co:po:um: vd i ani/
<Bmacimf permutationee fiunt. lafciuus q utppe ani mo:um atTcctionibu6 miranda pcrfecerit. Cuicninicrtil
mus vcl iprclarciuio:ibu6 odcctatur modi6:vci f? pe eof lud ignorum :qi pytbago:a6 cb:ium adolcfccnrem tau'
demaudienscito cmollitur^acrt-angitur.Trtv.urfusafpC' rominitanum fubpb:ygi) n iodi fonoincitamj fpondco
rio: mens vel inritatio:ibus gaudct : vel inriratio:ibus fucanentc rcddidertt mirio:cm t fui compotcm.iHam cij
afperamr. IDincert et iam qp modi mufici genrium voca' fco:rum in riualis oomo encrcl',ufum atq5 tlle furcns
:

bulo Pcft^nari funt: vtlidiusm odug: : pb:>- sius.^uo vcllct oomum amburcre^cumc^ PYrb.igo:98 ikllarii cur
cnim quart vnaqufcp gens gaudct codem modus ipe: fu6(vtamosnotrarnu6)infpifcrcr:vbiinrdlcvitfono
vocabulo nuoipamr. jOautocnim gens modts mo:» pb:igii niPdi incitatum mulri8aniico:un; adnionitioni
Hmilitudine.lRccpenim fieripotert:vtmolliaouri6:DU buea facino:e noluirte oefirterc:mufari modum p:ccepit
ra mollio:ibU6 adnccrantur :aut gaudeant. ioed amo:c j fltcBitafurenrieanimumadolcfccnrisad rtamm inen'
oclettationcmcB ( vt oiaum ert) ftinilimda conciliat. rie pacarirtimf rcmperauit. 0uod
fct licer. lulltus.

andeig>la to eriam mafimecaucndum ejcirtimat: ne be


'
t6memo:9tincoltb2o:qucm occonniiisfuie conipoiu
ncmo:ara mufica aliquid permurcmr.lRegatenim e{ vl it:alitcrquidem:fcd boc modo. jScd vt aliquaftmtlira'
lamrantammo:umtn repu. labem: quampaulatimoe dincfldductusmavimieminimaconfcram: vtfumvi'
pudentiat modcrta muftp inuerterc.;©tatimcnim ide? nolenri fldoIefccntc8ttbiarumeriamcantu(vtfit)inrtin
quoq^audicntium animos pati:paulafmiq5 bifccdcre <timuliai6puc5icffo:e6frangCTcnt:admonuincttbifin5
nullumqs boneih ac rcai rerinere vertigium:ft vcl pcr la/ vt fpondcumcancrft:-^ytbago:a6 oicirar. sQupd cum
friuio:e8 modos inuaccundum aliquid vel per afpcrio' ilU ffcifict:tai ditatf modo:um i grauitare canenrie illo'
rcs feror atc^ immane mentibus illabarar. iBulIa eni m rum furenrcm petulanriflm confedafie . £»ed vt fimilifl
magis ad animus oifciplinie uix^ auribue patet fCi . b:cuitcrcvempla conquira: XoT?an dcr:atQ5 ^lrion dDe
crgopcreas Hlitbmimodiqjadanimumvfqg bcftcde' tbimncue leibio6:atcB iones grauilTimie mo:bi8 rant*
rint:bubitari non porcrt^qnin ? quo modo mattem atc^ cripuere p:fftdio. bifmcnias vero Xbeban' jBoctio:u5
ipfafuntcffitiani^atcDtonfo^mcnt.^dvero-rintellisiin pluribu6:quo6 fciatiri oolo:f8 to:menfa vcrabatit : mo
gentibuspotcrt.'lf?am quc afpcrjo^cefuut gctarum:ou di6 funftae fertur abrtcrfl fie molertiae. ecdetiatg mpe
.

ffio:ibus bdcaiturmodis.^u^ vcromatifuet( mcdiO'' doclcd cutrieiudbofpitcmquidaglfldio furibundus in^


dd :
' 1

iijdfrctHT f i^illf parmn afcufatiotic pamnflintiinflcrir' teUi?t pofl^it.lHamcB alif crfcl(!o;f8:alif inf(rio:c8 (ernn
fcmottum Diatur cAna.'i:itaii,i iidolcrccinic irijcuin1i.i ti" tar:i3ti^itaomncevquali incitationc voluutur: vr pcr
pcr<iirc.1n rjiituu i vcropnrcvpbilofopbic rtuilije vic cifparee lUf qualiratce rat''(urfuuin o;do oucatur n' .

nniiUcarti:? iniioruir:vrpvtbago:ici c um Oiur nafi fom df non potcit ab baccf Icfli vertipinc mtueo:do modula'
iiorcfolucrciucurae.iiuibuidiiuantilcnif vterciitiir:Yt tioius abflflcre. 'j ain vcroqu attio; clc mcnro;um ouu rfl
ci6 lcnis •: quic uu fopo: irrcjjcr. ltAc\\ tipcrecti alije a tatc. coiitrariafq;pofcntia0:mft qiifdain crinonia cou'
burilamnicLl g ilupo;eiii Ibmni confunoncmqj purga' iungcrft:qui ficn polTct: vt in vnnm co:pue ac macbina
bani:yJ]iiiiiirum i'cifntc6:ij' toM noilrf animc {o:po!if coniifnirfnt.Sfdbffomnieoiufrfitaeitai tempo:uin
q; compj^o tnufica coniuncta flt . lljm vrfcfcco;po:ia
I Tarictafcm parif': fiu(tuum:vttamfn vnum anni (o:'
aftlcnii?babcf :ita criam pulfus co:di0 fiionbus inc rafl PU0 f ffifiat. Undfflquid bo:um :quf ranf am varie ratf m
tur. Ouodjciliccr iDcmocrirug H:>ypocrati mcdicorra^ rcbue m«niflrant:animo -r (osirationf oiftf rpae: cuiKta

didilVc rcrtur:cumn]mquafl infanum cuntfis JDcmo»' p(rcanf:nf((vrit3 oi(am)(onfonuinqr.i(C[; feriifnr. tFt


criti citiibu6 id opinantiDue in cuHodia medcndi caufa vt in ijrauibue (o:di8 !)i( vocis modu& efl: vt non ad f a
viff xf. i3fdquo2fumiifa:" Quia non poff ll pubiran:'^ tirurnitatcm grauitae vfq? oefcindatiatq; tn acutis illc
'
qum nortrf animf i fo;po;i>3 rt.ini6 ciif3an quodaino"> cuflodiruiacuminie modue:ne nerui nimium rcnf^ vo-
dop:opo;fiombiio vidcaturfcfomporitue^quib^armo/ cie tcnuitate rumpantur:fed totum flbi fvrconfcntancus
iiicapmodulanoneepoflCTio: oifputatio coniungi CO' atcp conucnif ne:'lta f tiam in mundi )iV)uftfa pcruidC''
S pulariqi inon!)rabit. jfndc cjl cnini g' infimcd quoqy
: mus nibil ita ciTc "niniium pofTe: vtaltcmm p:op:ia ni /
^ ^annlcna <Dulcie obrccrar.iHliquid vcro afpcrum: aP yntctarc oilToIiiat. Derum qu icqnid iUud efl:atit fuoe af
<}5 niimitc ab audicndi voluptatc fufpf ndit . Tflimiruiii fert fru<ru0:aut3li|3amiliamr: vf affcrant TBam qnod .

id ctiam oinnis f fae p jtirur:cmnifq} fcni*. Quf lic^ fi £onflring!tbieine:vcrlarat:to::crffla8:maturarautu'


ti)? actibue oiilribuM fint:vna t.-nifn cT)iifKf oclccrari liU8:tempo:.iq3 vicilTtm vel ipfa fuoeaftcrimt frucfii»
oncconiuncra fiint.Ouidfmmftrraim in flaibiis lucr^ -vefalii» vtafferantfubniiniflrant. iDequib*'poflcri'^
ipfjs modnlaiiruroolfnrfs^^jE^iJod inarimrniulicb:f f: ftudiofine Difputandumcfl.iDumanam vomuficam qf
Tfoini canfico qiiodam oulfio; fiatcaula flcndi.^d vc quis in fclcipfum ocfccndit :iritcTligit. ^uid cflcnim: q>
rocrianifuirantiqnit<inmo;cm:vrcanru8tibif fucfib' 8llamiii(o;po:eam rationie viua(itareni(o;po?imif(e
p:cirfr.-Ifitigci> H5.ipimug idtanuebocvcrfu. Co:- ar:nifi qu?dam (oaptatio:^ vcluti grauium laiiumqivo
nugraucmu^iraduncotibia.-cuirfneroe fucmm p:odu cuin quaft vnam confonanri.im cfficicne teinpcrario:'
Cfrc manc 0.7 qui fuauitcrcancrc non porcll tamfii : fibi 0uidcftau tcm aliud q^ ipfius intcr fc partee aninif (5^
:

aliquid cjnit:iion quodcumaliqua voluprarcafiiciat id iungat:quf (vt illriflotcli pl.i(ct) cr rationa bili trrario^
quod canit:ffd q quandam infifam oulccdincm exani' iiabiliq5(oniuncta cfl:'0uid vero q> co;po:ie clerrcnra
«13 p;ofcri-nrc8 quoquo inodo p;ofcranf: belfctanrur. permifceat:aur pariceftbimctrata coaprarione corincarf
iRonne cti Jin iliud manifcflum cfl:in bellum pu Nnantt j©cd bebacquoq; pofteriue oicam. Xcrtiacft g.T)uft(a
umanimostubarumcarmincaccciidi^^QjJftvcrifimile quf in quibufdam con^^.ftcre Diatur inflruincn-i e. iPcc
cit ab animi pacaro flani qucmcl^ ad furo:em arqs iracott veroadtniniflraturaurinrcntionc:ttnt:ruie:3utipiritu
diampoiTfp:oferri:lllonffloubium. qpconf.iibatf mS vt tibije: vdjMequfad aqua moucnnirrau'- pcrcufrio'
ti8 iracundiani: vcl nimiani (upiditatcm modcflio: mod' ne quadamvrinbi6:qiic in (on(aua qu? dam virga frca
poflltjflrinscrf.Quidq^cum aliquiscantilfnam liberr' feriuntur:arq5 idc Muerft efllciuntur foni. ?Dc bae iginir
tiugfluribusatqBanimocapit ad illud ctiam non fpon inftnimenco;um flX)ufifap:imumboco}.icrc pifputadij
tf c nuerritur: vt mofuni quoqp aliquem fimilcin auditf videtur.5>fdp:oemii fan0eft . muncDcipfts JPOufifc
canrilcncco;pUo eff n^^at:-: cp oiiininoaliquod mclos a» clcmcntie cft filTercndum.
ditum fibi mfmo^anim^ipfebecerpar.Htcrbisomni" CiDc vocibusrac oe cT>un(^cicmcnti8. £a. 3.
bue pcrfpicue:ncc oubitantcr apparcat ita quidc nobis^
muficam naruralifcrciTe comunctam vt ca ne fl vclini' : ^nfonanti3:quc omncm muftcf modulano"
quidcm:carcrcpolTimue.it5uo(ircainrcndenda vis mc c ncm rcu;it:p:e e r fonum ftf ri noii poff ft. £>o'
tie cfl: vt id quod natura eft infitu; £xienaa quocp pof
: nue vfrop:frfr qucdam pulfum pcrruiTionc
flttomp:fbcnfuinrencri.£>iciircnim in vifu quoq}n5 05 non rfddiiiir. itbulfueat g^, pci aifl*io nullo
fufficit crudirie colo:e8 fo^mafq? tonfpi(ere:mfl ctiii qug- inodofflrepotcft:nifi p;f(fflcrit motue. ^ifni^fu ucta
f(fbo:um p:op;iefae:inucflic{aucrinr: £?icnonfufticit rtntunobiIia:nonpotfritaltfrunialreri(oncurrcre: vral
cantileniemuflcie oelc(tari:nifl eriamqualimterffcon-^ terum impellaturab altfro. ©ed cuncfie flantib^otu
iunctc flnt vocum p:opo:tionc oiftatur.
'

CB care nribue nutlum ficri nccefle fonum Idciito riflfini


>i tur fonue p(uflio aerle indilToUita vlq5 ad auditum.
C Zrc6clTc2a&ufica8:in quooc vi £X)ufl(C narratur. '

'
\ fTDotunm vero alij funt velo(io:ee:alii fardio:f6:fo;5
tfapimium. :. dccpmotuu)n ali| fimrraiio:fe:aIii fpiffio^cs iRain (I .

*iRin(ipioi^itur&c03nfi(a oilTcrfnti illucf qui8 in (onrinuum motum rcfpiciacibi aur vclocirarcm


p intcrim oicf ndum vidcrur : quot ii\">ufl(f gc autrarditate> neceiTeeflcomp:fb:ndat. S>in vfro quis
fifraabfiuefludiofls (omp;fbfnfa
fflc nouc mouf ar manum:aut frequcnti cam moucbit inoturaut ra
rimus. £nintjutf m ma. ^tp;imaquidcm ro. gtfitardu e quidc? fuerit ac rario: morue: graucenc
tnundanacfl. occund a vero bumana. Tfrtia qu c in qui ccflccflfonoocfllci ipfatarditatc^rrarirarcpcllfdi . £iin
bufdam conftitura c fl inflrumentie: vtin iCytbara vel -vcro ftnr motue cclcrce ac fpiiTi^acutoe neccflc c rcddTlo'
tibi|e:(crerifq):qufcant;lcncfanuilanmr. £tp:imun» no8. 7dcir(oenim idc ncruueft intendatur ampU'^:acu
ca quf fl mundan9:in bis marimcpcrfpiticndaefl: qo? tnm fonatT^^rremittaturgraue. 0uandocnim tenfio:
in ipfo (f lo vcl compage clcmento:uin: vel te mpo:u3 va cfl:vclocio;cinpuruin rcddir^ccleriufq? rcucrtitur:'* frC'
riftate vifuunir. g?ui cnim ficri potefl: vttain veloircfU qticntiue at fpifrme aercin fe it. s?Jui vfro lapo; ffl:fo'
tna(bina tacifo fiknticpdirfu moucamr.^^t ft ad noftraa lutoe af tardoe pul fue cftcrt:raf ufq5 imbcatlirate fcricn
flurcs ronneillenonpfrucnit.feiuodmultieficn ofcau dt ncf oiuriue ncmir. i tlfg^fn im qnoticne pcllitur to:'
fie ncfcfle efl:non poterittamen motue ram v(lo(:iTim^ da: vnuecdi fantum putandue eft fonue: aut viiain in
vtima5iio:uiH(o:po:umnullo8omninofono8(ifrf:(a bi8ClTeper(ulTione5:fca rotifneacrfmtur^quoncne et»
p:fffrtim rantafnrft llarum (urfu6(oaptatione coniu to:da tremcbunda pcrculTcrit. Sxd quoniam iuncte funt
ai:vt nibiljquccompasinatum^nibUitacomixtumiH'' velmme fono:um:nullointcr(9i^cdoauribU9 fcntitnr
.

XIDufica

f f vnue fonu^ffnrnm pdlit vd (puis : vd anim»: C:©uf inf qnfllffutfs fpfries confonanrits aprcnt ur.
quiuis rtfrcpcc'pIimbu3conilft:5T3Ui0 i-itndecrtflr/ jCapituIum. 5.
dio:ib'; rari'^2ib'^:.iamie vcrocKclfrib''ac fpiffie. vflu bisigitur mfqualiratisgfncribiJe poftre
ti flconum:qucm turboncin vi.xanr:quifii oiiigcnrcrcj:' c mapuoquoni.imc]Lft!pfrio:ibugmur3 funt:
to:ncr:cicp vnam vir^ulam colojis rub:ivf iue ou 1 atci rcltnquainug.iOctribug vcrop^ionbus fpc
cat^tcumqua potcil fclcriratcconucrrat :iunctotU6CO' (Ulatio facicnda cft.sir^princrciainir niaio:mi
nne rub:ocolo:cvidctur infccruff ,. Vion quo totus ita idfonfbnantias potf ilafCj vicfetur multtplevrconfcquc
fit.SKd (p parres purae uib:f virg? vclocitae! fompzC' tcr autcm fuperparricularig: Cnipcrparnf ns vcro ab ar
bcndat :i pparnt non finat. *5ccl oc bi» poftcrius.
. monif conancntia fepflrfltur:vtquibufdatup:ctcr iP>to
•jgixur quouiam at ur? vocct> fpf iTionbus 7 vclocio:ib' lomcumvidctur.
motib^^infitantur. Oraucsvcrotardiojib^fltraris. li"
fluftaddirionc motuum cr srauitatcicumcn intcndi: oc C"iCur mr»lriplicita9:T fupcrparriailaritagfonfonati|0
mcrionc vcro moninm larari ct aciminc cirauiratcm, cj: ocputcntur. tCapiruliim. 6.
pluribuscntm motibueafumenf^otrauiraetonllat.^n 21 naci5p:obanturcomparaticni confcntanca
quibus aurcm pluralitai» oiffercntiam facit:cam nc ccirc C quf iuntn8tur\f?mplifia:{Ftquoniani c.raui
ert in qufldam numcrontatc conflftcre.omnis vero pau tas t atumen m
quantitatcconniUint^ea ma^
ritao «d pluraliratcm ira fcfc habcr: vt numcrus ad nu' )cime vidcbuntur fnuarc naturam connnctif
nierumfomparatue. tEojumvcroquf fcnmdu^ nume quf t>i(rrerf p:op:icrarcmquantitatis poterunt cuftodi
nim confcmntur:paitim rtbi funr^qualia^partim qua re. TPlamcum fit alia quidcm ofcrcta qua' itgs:alia VC'
lia. 0uocirca foni quoi\5partim funt? quaJe6:p»rtim vc ro(onrinua:ca quf oifcrcta t ft:tn minimo quidcm finita
ro funt ififqualitate oirtantfg. gcd in big vocib': quf cft:fed in infintnini pcr maio:a p:ocfdir.lRanct'i i ca mi
nulla inf nuaUrate Dffco2dant:nuUa omnino confonitia nima vnirascademcpfinitaeft.^n infinitum vcromo'
c ft.ct cni.-n tonfonsntia ert t»i(rimiluim intcr fc vocum i dus pluralitfltisaugctur^vr nuincrug qui cum aftnita
vnum redacta conco^dia. incipiat vnitarc:crefcfndi non babet finc3.*ilNurfug quf
CTSDcfpccicbusinfQua^itaris. iCap. 4. cftconrinua:ror3quidf3 finita eft:fcd pcr infinira mtnui
vero funt in? qualia:quincB intcr fc modff tur.lineaenitn qugconrinu3cft:infiiiita fcinpcrparti'
q incqUiili-atis momenta cuftodiunt. glutenis tipne oiuiditnr: iL um fit ciue fiima vcl pedalig vcl qu?
«Itcrum ab alrero muItipUcitare tranftenditur (uc^fllifl ocfitiira menfura. Quocirca numcrus fcinper i

aut fln5Uli0p3rtibu«:aut pluribu3:aut mul infinita crcratrtontinua vnoqusintitagin ifinita mmui


ripHcitafe 7 parte:aur multiplicitafe i partibus. t p:i ^ tur. tOJuItipltrit ag igimr quoniam o-efcc ndi fincm tio
mum quidc inf qualitatis gcn^ultiplci: appcllaiur babet:numerima):imcrnuat i;flmram.£>upcrp9itinila
gft vcro mul'ipln::vbi maio: nnmcmgmino:es'numc ritas autem: quoniamininfinitumnriro:cm minuit
rom baber in (e tomm vcl bis:vcltcr:vel quatcr:ac oein p:op:ictatfm leruat continu? qultitatig. flD inuit a utg
(ep^^nibilcp oe- ft:nibil fjiubcrat: appellarurcB vcl ou' inino:em:cum fcmpcr cum (onrinct:-: eiug"vIToitriidil
plum vcltriplum vel quadfuplum:atcj5 ad btiuc o:dine part(m:vcltatiam:vclquaitam:vclquintant.lPlamf2
in infinita pwgreditur. g> ecundumv cro in? qualMtis pcrparsamaio:c numcrooenominataipfa oecrefcit.
gen*ert:quodappfllarur fupcrparticul«re:idfrtnim m« *lflam cum tcrtia a iribus ocnominata fit: quarra vero a
fo: numcrus mino:nn numerum babet in ft totnrT vni CiUatuo::cnm quamo: trcg fupctf nt:quarta pon^ ili5 ter
ciusaliquani partfmicainqjvcl oimidiam: vttrcsouo rifl minuiio: inuenimr. ijupcipar ficng vero ias quoda

rum:i vocanir fcrqualrcia p,'opo:tio:vclterti3m: vtqua modoaflmplicirate oirccdit.Duagcnim vcl trcs vcl cj'
tuo: ad trcs:-: vocamr lcfquifn-ria. 21dbuncctiam modii tuo^babetinfupcrpartfs^^anmplicitatcoiffcdcg cjU'
in poftcrio^ib^^numeris pare aliqua a maio:ibu<« fuper b rat ad quandam partium plura'itatfm.Ti'\Ui fus multi
mino:e0 numeroa continerur. Icrtium r cro ^cnug in' pliritasomnig in tntcgritatcfeconrinct.ltlaitt oupluj
Cqualitatigeft^quoticns maio: numerus toium tntra fc big babct totum mino:em.XripIum itcm tcrtiofottnct
mino:em continft^Teiusaliquantag inrnperpartfs. ct toium mino:etii:atcBfld cundcm modnm cftfra.£5uy'
fiDuag quidemfup:a connne^^vocabitur p:opo:tiofu particulantfls vcro nibil integrum i'cruat:fcd vcl oimi'
perbiparticns: vt cft qnmcp ad rrcs. Sin vcro trc9 fug dio fuperflt:vcltcrria:vclquarta:vclq«inra . S-edtamS
fecontinet:vocabitur fupcrtriparticns : vr funt fcptcm ttiuifloncmflngulisacfimpticibug parribiis opcratur.
•d qn9tuo:.€t in cfteris quidcm, cadcm fimilirudo cc ^upcrpartiensflufnnififqualitai? nccfcruat intcqru:
potcft. Qaartum ver oin? gualiratig cft gcnus: quod er n(( flnsulis adinTit partcs . 21tq5 tdco fccundnm -{pr.^
multiplici:^ fuperpartinilari coniungitur cum fnl5 ma
: tbago:t(oe minimc mufios foiifonanttls adbibf f -pio .

io: numcms babetin fc mino2cm numcm> velbi«:vcl lomeus tamcn ctiam baiic p:opo:tionfin intcr confoni
tcr: vel quoticnftibct:arq5 cius vnam partcm aliquam. tia8ponit:vtpofteriudoftendam.
€t ^icum bisbabct:-? ci^oimidiampartcmtvocabif bu
plo: fefqualter: vt funt quinq? ad buo. £>in vc o bis mi Cr^5n{ p:opo:tioncs quibus cofonanri) s muftris aptc
no:(ontincbitur:TCi%rtia pars: vocabitur ourlex fcf; tur. ^Cflpimlum. 7.
quirertius:vt funr fcptem ad n-es. Sin vcrotcttiofonti
nebimr:teius ^imidiapars^vocahrurtnplejrrcfqual' lludramen e^cognitum ocb5:q>omncsmurt
tcr: vt funt feptem ad 2ltfB ad eundcm molum in
duo . 1 (f confonantif aut in ouplici aut in niplict:
:

(ftcrig tmuliiplicitatie:^ fupcrparticularitatis vocabu flut in quadrupla:aur in fcfqualtera : aut i feP


la varianmr . cft genus in^qualitar is : quod
0uiumm quiterfiap;opo2ticncionfiilaiif. ^tvccabiC
ippcllamr mulnplerfupcrpartims: quando maio: nu' quidc quf in numcns fcfquitcrtia cft^oiatcffaronT^ui'
mcra0mirto:emnumerumbabainfetotum plufCB f^ in numnis Diapcnte appc Ilatur in vociF'.
fefqualtcra: x

tnd-.i ciue plufiS vnam aliquam parte m. t bia mi fi J0uf inp:opo:rion;bug oupla cft: Diapa(on intonfonl

t02 nurnmig mino:em numenim contincbitiouafqjri'' riis.TripIa verooiapente:ac&iapafon.Ouad upla au


infupcr partcg:vocabinirouplC): fuperbipartiens vt : tem bifdiapafou.ift nun( quidem vntuerfaliter:atq5 in
funttres adocro.irarfustripleifupcrbiparti^g: vtfut diftftteoicnimfit. jboftcriusveroomnis ratiop:opo:^
tresad vndccim.Slcoebigidcirconuncftrictim acb:^ tionum lucebit.
uitcrerpUaimus:quoniamiulib:is:quosoc 21ritbme <rJ3uidfltfonu0:quid intcmallum: quid(on{incnria.
titti inrtttutione (onfcripfimusroiliscmiue enodauim^. lCflpitulum. 8.
dd ;
Onm Ujitw c vMiscarus Cftimelw.i.apnia qui ouplWft 3lio:refqaitcrtiumarfen'^(ontp:cbcfidic
4 mclo in vnam iiucnrioncm. ^•«onij^ verc^nort fldqucmlcilicctoiateiraron fonabat.:^daltum vcroque
iTciuralc niif voUim''oilTintre: iixd fiim qui dam:quieidcm Diapentc(onfonanriaiunscbatur:cuu'
QTf (c plMbcngus oict" a fimilituclic lo
c>icif ur ouplum rcpcrit cife fefqualtcrtt5. SDuove
dein fupcrio:ia
qucdi.cpeeyVECTO oc .'jntcrualtu vo eil fom acufi gra
i robi:ad quosfuperio: ouplccfcrquiterrius 1 fefqualter
II ifiv oiilaiitia. iConfonatiacrt acuti fom jrauilii^ mittii ec p:obatu>3 c(l:ad feinuicem fcfquioctauam p^opo^tio'
ra fuauitcr vmfo:mitcrci3auribU9accidcn0. SDiflbnati ncmperpcnil fuiucurtodirc. Ciuiinus v erocil rcicctus:
tia vcro cil ouc»:ij fono:? fibimct pcrmiitov* ad aurcjvc qui cunctiSiTatmconfonang.itum iqiftira nre •^\tba
nicn^iaipcraratcuinioaiiidaBCufno. "rtTajOUin fibimcc So:am conlonantif muficf partiinMap^fon^parrim oia-
mifcf ri nolunr:'; quod.imodo ime^
vtcrcp nititur g' pcute.partimotafeiriron:quc cfl confonaiitia mimma:
ucnire.cumct5 altcr alteri offuit^ad lenfum vrerqjinfua' vo(arentur:-i^:imu8 ipvtbago^^sbocmodo rcperit:
ujtcrrranfmittitur. qua p:opo:tioncnbuuetbfC fono:umco:da lungcraur.
tl iHonoc ludiciuin oandiiec fcnftbus^rcdampli^roni ift vt (U dariU8:quod oictii cfl: iom yerb t graria mal
cccredcnduin:iquoocfenfuumfallacia. ^Cap. 9. Ieo:um quariio: pondera:cii;f fubtcr fcripti^ numcris co
d oc bie ita pioponiuiue : vt non oc iudia tincanfur.i;.9.8.6.l ir>ii^irtirm aIIei:qut.i2.T.6.ponclc
0 um
fcnfib^oem^^^iy^cfe a renfuaurium buiufce ribu0 vcrgcb9nt:oiapaionin ouploconcinentijam per
lumaturomnc p:incipiu. iRam ft nullus
arti fonabant. ilTDallcu^ vcro. i:.ponderum ad mallcum. 9,
efTetauditus^nulIaoino oifputatio oevocib' £t malleu0.8 .pondcTUiri ad maIlcum.6.pondcrii fecit'
crtitilTer. £>cd p:irtipiij quodimodo: t quanadmoniti dumepiriitamp:opo:tioncmoiatciTai-on(onfonantiflia
onie vicem tcnct auditus .'iPoilrema vcro pfc crio: agni Sebatur. iQoucin vero pondcrii ad .6 . 1; .ad 8 . oiapen'
.

tionifq5 viein rationcconfillit:quf ccrtiercsulisfefetc teeonfonantiam pcrmtrccbant.incuem veroad.s.infcf


nene nullo vnq^ nTo:e p:olabitur.TRam quid oiuttu» quioaaua p:opo:rioi\c refonabaiit t9uum.
Oicenduciloc erro:efenfuiim:quandonccomnibu0 ea»
dcm foitiendi vismcccidem bomini fcmpcrfqiialis?.
Vrurtraautcm vario iudic;oquifi0Cc>mirter:quodvcra'
citeraft'ccfatiquircrc.'j(dcir(o 0y
tba(\o;icimedio quo
damfcrunturitincrc.lrtJmni-comneiudiciumocdiitau
ribue:': qiicdain tamcn abeis non nifi auribnsejrplo:»»
tur. 'jpfasT cnim con fonantiae aure mctiuntur. s^uib'
vcro mtcr fcoiilanriisconfonantif oiffcrant: id iam n5
fluribu0:qnarum funtobtufa iudicia:ll'd regulisrationi
q5perniittunt:vrquafiobfdicn0quidam:famulus(p
fir tmpane raio. 'Wam licct oi-
rcnfu0:'3uda' veroatq?
um pencartium arci^ipfius vi f momentafcnfuum oc
afloiic p:oducta fint:nullum tamen in bi0 i udioum ccr
pim:nulla vcricomp:ebenfio:fiarbitnu3rationi0 abfcc
dacjpfc enim fcnfus cque marimis minimifq5co::um
pitAir. iRam ncci5 minima fcnrire proptcr ipfo:um fenft
biliU) paruitatem potcil:? maio:ibu0 fcpc tontiinditur
"tit in vocibus:quf minimf finr:oifficiliu0 pptacau'
II

ditus:(ifintmajcim(:ipfiu0fonitue intentione furdC'


(dt.
COuemadmodumT{bvtbaso:a0p:opo:tione0(onfo'
nanriarum inucrtigaucrit. jCap. lo.
fc igirur marimc caufa fuit:currelicto aurium
b iudicio.iDYtba(^o:as ad regularum mometi
tamic!rauerit:quinulli6bumani0aurib^cre'
den9:quf partim natura:partim ctiam eictritt
fc(u03ccidentibug pctmurantur:partim ipfis varianf
CT^uibus modis varif a ifS>Ttl'a50:a p:opo:tionea
confonantiarumperpcnffnnt. jCa. 11.
ffatibu0:nulli0etiam oeditU0 inrttumentis:penc6qu€
ff pe multa varictas atq5 inconilantia nafccrctur:oii niic
quidcs fi nemos velie afpicere: vel aer bumidio: pulfus ^ nc tflitur o omum reuerfu 0 varia cramina'
obtiidere.:vcl ficcio: c)cciearet:ver magnitudo (o:de gra
b tioneperpcndit;an in bis p:opo:rionib''rafio
rrmpboiiiarumtora coafilk'ret:lDunc quide
uio:cmrcdderetfonum:vcl acumcnfubtilio: tcnuaret:
vel alio quoda modo ftatum p :io:i6 conflanti? mutarcr: f qua pondcra ncruis aptans^f o^uqjconfonl
tiasaurc oiiudicansifl^unc vcro in longifudmccalamo
n cum idcm eifct in cf tens inilrumentig: omnia bf c inco
fulta minimf (^cftimansfidcioiufftuans inqulrebat:
rum ouplicitatem mcdiet.;tcmq5rcitirucne:ccteras q^p
po:fioncsapran0inregerrima5tidf oiucrfa crpienria ca
quana ratioiicfirmircriconilanter confcnantiarum nio
piebat.i2>f pc: p:o mcnrnrarii modo CYarbosfquo:um
menra perdifccnt . Xummrerca t>iuino quodam nutu
p:erericn0 fab:o:um ofricinaspulfo^ malleo^ eraudiuit
pondcmm acetabulia immiten0:£)cpcipfa quocp aceta
cr oiuci fis fonis vnam quodamodo (oncincntiam per' bula Diucrri0 fo:mata pondcribus virgafrcafcrreaue
percuticne nibil eC oiuerfum inucniiTc If rarus cit . l^ic
quod oiuinquircbar. attonitus
fon.^rc.3 t.uairur adid
f t ouctu 0 longiriidinc (raiTitudiii cqp (o:daru5 vt eyami
adopus.?? iucd (onfidcrans arbitrarus cil oiuer
a((clTit
narefaggTeiTiiscrt.^jtaqjinucnitreijulam^oequapoilC''
fitatcm fono:um fcrientium vire0 cf^ucre. 'Mtq^ vtid
rius Ioqucmur:quf er rc vocabulum uimpfir: non <prc'
flpcrrius colliqucret:murarcnt inrcr
fc mallcc^s impcra /
Sulafirlinca:pcr quaminagnitudinc0co:darum fonii
uir. Ocdfoiio:um p:op:ict30 non in boium lacerfis bc
rcbar:fcd mutaroo mallcostomitabaf. tlbi igif idaiad' q5 mcrirurrfcd cp rcgula quf da5 fit buiufmodi mfpectio
fira firmflqj: vt nullu inqujrcntem oubio fallat mdicio.
ucrrir:mallco:um pondus craminar. €t(fiquin cn ecnt
fo:temallci:DupIircperti funtpondere:QUifibi fccundo
CTiDw Diuidonc vo(u:caruii5 crplanarionc. £ap. i:.
^d ocbi0bacfcnu0.inunc vo(um Dil^crenri/
Diapafon confonanriam rcfpondebant , ^undem ctiam
8 80 (oUisamue . £)mni3 cnim \oj: ftnc" m
Dfaltmatifc nuf oWttircuj in
d)fi3 ffl.-iitKwnfinua.-aiir
ccruado rufpcnrd.-: conrintM iiiiiddc:qi)j loqiicnrc^: vct
p:c»fam o:anonc lcgcnrcij vcrba pcrairrimus . fcftinai
enim tnnc vot no bcrcrc i acaria t grauib'Yoni9:f5 tpve
lotiflrmrc vcrba pcurrcrc crpcdicndifq} fcnfib': crp:im2
difct^fcrmonibuetonrinuc vocieimpcr^^opcraf.IDiafte
maritcaurcmciUa:quamcancndorurpcndimU6:i qua
non poriue rcrmonibue^rcdrnoduUsuifcruun^.tEncp
Tovbfa rardio::-; pcr modulandaa varicrarce quoddas
faticneuircrujllu;:noracirurniraris:r5rHfpcnff actflf
tJ? ponue tanrilt Pf n3ie( vr albm'aummat)addif rcr
.

ria o:ta:quf mcdiae vocce.poifirincliidcrcuii fc^ beroa


pocmatalcs:m'':ncrt3?rinuonirfu:vtp;ofi:neci5t"ufp<ti
fofcsiuo:iq3 modo Toei0:vttanricij.

Cl ^uod infinitarcm vocn bumana na fimcrit. iCa. 15.

^dnuf conrinua voicc:? ca rarfus qua octur


, 0 r nrVaurilcna:natiir.!literciuideinfinitf funt
modus vel
^onfidcrationccni'; atcfpta null''
euolucndis (crm nib'fir:vcl atuminib^attol
Iendie:c;rauitaribu6 cp larandis. :£>5 vtri fqg natura bu
manafmr.pp.iil finc. (Conrinuf eni voci tcrminii bumi
nu« fpij«fccir:vln-aquenullaronevalctctccdcrc. Xato
enini vnnfquifiB loquimr prtnuc:qu3rtl namralis fpn»
flnar.lRurfup oiaikmjriccvoci na boium rcrminofatit
qucamra^ co? vocc graucci? oetcrminat.^lrmeni vnuf
quifcij vcl acumcn valct ertolkre:vclDcp:imeregraui/
tatcm:quitu vocte ei^naturaiiterpatifmodua.

C^uismodusfitaudiendi, tfa. 14.

•^incqui0 modus aiidiendi fit^Ciflcram^.Xa


n Iccniqniddafieriprueuitin vocib'': qualeco
paludib'' vclquietisaquis iacto emin^mergi
njrfartj.Tjbii^cnit naruilTimti o;bg vnda toUifiit. SIkin
de maio^ib^i :bib''vndaru globoe fpargit atcp eo vfcg:
oti farigat^^mcrusab clicicdi 9 flutrib^^coacfcar . £>cpc5
poftcrio: 1 maio: vndulJ puiruD<bilio:cDiftundirar.
g> fi quid ftr:ql5 crcfecrcs vndas polTic offciidcrc :ftati ille
mot''ieucrrimr:'i q(\ ad cc ntrum:vndcpfccr^fucrat:eif-'
dem vndnlis roriidatur.^^ta ij^iturcfi acr pulfus iiccrit
fonu:pc!lit aliit primii:? quodamodo romndn fluctfiae''
riscict.^racp oiffunditur:touim circonantiij fimulfe>
ritauditum.atqsiUicrt obfcurio: vor^quilonsi^^ftetcrit
qin ad en Debilio: pulfi aeris vnda Quenic. ,

(T^e o:dine tbco:ematum.i.fpeculationum.


jCapitulum. 15,

0^0 igirar ita.ppofitie oicendu videtur : quot


b gcnmb^^oiscanrilcna tej;atur:oequib' imo
nit^ tucntionis Difciplina conHdcrat. :&ucau
um bgt:iDiatonicn: Cromaruij en armonico. tDequitf'
i

ira ocmijcrplicandii c:fi p^i^^oetenwo^dia oilTenim':et


qucadmodnmauct^ncruo:u numer^adid quonocplui
raliraserttvfcupucnerit.ldaQtfict: i5i p^i^^tdmemoje'
mus:quibugp:opo:rionibu6ftmpbonifmufttc mifte
(intur.
C£>e confonanrifs p:opoirionum:T tono:'! femiconio
Capiralum. 16.
'
lapafonton fonantia e(l:quf fit 1 ouplo vt b^c
0 cft.i::. g?iap'cnte voQUc pftatbig numtris.?.
5.53iatcflaron veroc:quf in bac.ppo:ri5e eon
flftir.^.^.X on^^^o fefQuiottaua'ppo:rione to
tludimr:£jcd t bot nodu pfonantia^vt. ^ .9. iOiapafoye
ro t oiapcnte tripla tomparatione tolligiwrbocmodo.
j.4.6.^^ifdiapafonquadmpIatoll3rione pcrficirar. :.
^.s.CiiatciTaro veroacDiapcte vnumpcrfitiunt oiapa
ii3nbo(mddo.:.5-4.
iron : vt ono ad trrs:? tre? ad quattio: ccjhiunsantitr:
iDupla.i.otapafon nimirum nafcimrconcincntia.^ua
tuo: cnim ad trcs fcfquitmiam cptincnt p:opo:rioncm.
Xvee Tcroadbinarium fcfqualrera collarioncliuncnm''
tur.^idcmquatcrnariueadbinarium appoHtid cupla
rtfomparationccopulanir. £>cd fcfquitcrtra oiatcfTa»
Z>iapcnK ron:i5cfqualtfrap:opo:tioDi!jpcntccon!onantia crcac
HDnpla vcro ©iapafoii efficit frmpljaniam. iD;atdTar5
igitur a( oiapcntc vnam oiapalbn concincnriain iunguc
^urfu«tonu0 in fqua Diuidi non poteft.curautcs: po
ftcriue liqucbit, tt^unc l^ocstanrum noiTc fufficiat.q' nfi'
^tonuein gcmtna^quaoiuidimr.^ccp vtid faciilimc
tomp:obctur:£>itftfquio(tauap:op,^:tio.s.9.lDo:um
nuUuenaturalircr mcdiue numcrue incidct . iDos igif
« 5
1
4 1
binario mult{pliccmu0:fiunt bie.S I6.bi6.9.i8. in^
.

tcr.i^.autcm.^.is.vnue numcrus naturalircr intidit


qmcftfcilicct.i7.^5ui Oifponanturin o:dincm.i6.i7-
V 1
I8.3gitur.i6.ac.is,collati fefquioctanam rctincnt.ppo:
honcm:atcBi*lcircotonum.j£>cd'j)au(p:opo:fionc5.!7.
numcruB mcdius non in CQualia partirur. Comparat^
fuim ad.i6.babct in fc tomm.i6.7 cius fcrtamdeama;
parrcmfciliccc vnitatcm. £>i vcroad mm ide(hi7.tcrti
U6ide(l.i8.numcru0comparctur:babctcum torum: %
ciU0 occimamfeptimam partem.iBon igitur ijfdt 5 par
cibus 1 mino:cm fupcrat: i a maio:c fupcraiur. £\\ cni
tnino: pare lcptima occima:maio: foctadecima. £>; vtra
CBfcmitonia nuncupantur.l^on $
omnino femitonia
Oc^quoflncmcdia^rcdquod fcmum oicifolctrquodadin
tcgritatcm vfcp non pcrucnir.^cd intcr bft vnum ma'
iU0 femitonium nuntupamr:a(iud minus.
C^n quibua p:imi0 numcri^ femitonium conftct.
.C^iitulum. 17.
Dodvcro ftt inrcgrum ftmitonium: aut qui'
4 bU0p;imi0numeri6tonfter:nunccuidcnti
UB crplitabo.^dcnimquod ocDiuifionc tc
ni Dictum crt:non ad boc pcrtinct: vt fcmito'
flio:um inodoe voluerimu^ ortendcre:;!£>cd ad id poti'
qjionumin gcminafquaoiccrcmusnonpofle oifiungi
©iatclTaron :quf crt confonantia: vocum quidem e qua'
tuo::intcmallo:tjmtriuin.jtonrtat autcm crouobuoto
ni0:'znontntcgrolemitonio.£>itcnim fubictra ocftri'
ptio.i6i.:i6.z4i.:S6.Bi i5itur.i9:.nunKru0.:j6.tom
parctur:fcfquiartia p:opo:tio fict:at oiatcflaron concinS
tiamrcfonabit.Q^cd ft.:i6.ad.i9:.tomparemue: fcfqui-
ottaua p:opo:tio cft.eft cnim eo:um oiffcrcnria. : 4-qUf 2
ocraua par e oc. I9:.cil igimr tonus.lRurfue ft. :45-
2i6.toparctur: crit altera ftfquioctauap:opo:rio.iRam
co:um oifrcrcria.:7.par8.:i6.p:obaturottaua'. •|l\crtat
comparatio.^f^.ad.:^^. Quo:u5 biffcrentiacft.i5.Qui
o<tic0 facti mcdietatcm.:45.non vidcnri)rimplfrc.'Wo
f igic femironifi: fsmin^afcmitonio.tlitmiintcgrn c?fe
mitonifi.iurcputaref .€)ico¥ oiffercnria: quf eft, i^. fca
O(tic8medictatc.:45numcro:opomiflcfquarc.«rtq5
vcrn femitoniS min^ :45.ad. :r&.comparatio.

piatcflaAoiy

C"*Wam roF voci ooplo flt awta vfl grauis: oiapalS


fl

lonronantia fiet. £>i vov vcxi ftfqiialtcra p:opo:tione (it


xtl ftfquitcrtia: vel ftfquioctauaaoitio: grauio«B.*Disi
ptntt:«loiatclTaron:vcl tonumconfonantiam rcddct.
Jtcmfi oi«pafon.vt.:.'T.4.'J 5iapcntc: vt.^.-J.^.coniim
gantur:tnplam:quf cil oiapafon i oiapcntc:cfficiItflm
pboniam.$ fi bie oiapafon fiat: vr ouoadquarao:: i q
tuo: ad orto:quadmpla fictconfonantia qu? cft bifdia'
:

palbn.g? fiftfquaUera:? fcfquitcma.i.oiapcntc:'; ofStcT


. t

»77

CJDiaKirironaoiaprnrftdnooidirt. €a^. is. totios.^rd qm illaoixjfcmitonia nScrJir intcgrc mcdie


'fcirfus oiapnittfonfonaiitia vocuni (juidem tari0:co¥ piunctioad plcnii vfci^ nopucnit:£xd mcdic
r tft quinq5 intcruallo:um quatiio:: triu? tono tare quidc fupat:9b itcgruatc rclii qintur.if ft ciapa
rum:T miiio:c rcmironio. iPoiiatiir i<ic numc ibn fcciidum bancroncm quincj tonis: 1 fcniitonus
ru0.i9:.T nTcfquHrcr fumatur: qut adcuni oiiob'':^^!!? ficutad intcgrii roinlnoafpirat^ita vltia in
oiapcntt faaat confonanrtam Sit iiittur Mumer'*.:^ 8
. fcmiteniuj p:odcunt.
tcgrii ciuf bo:a fit ro: vcl quc
3giturl>o:um tfupcriuelJcp^ebcnfov.i^^.poiiaiuur i admodiiipff pfonantic muflcf rcpianf portca liquidi'
:

mcdionumcribi.:i(5.:4}-5^- fitbotmo fo^mata crplanabitur.^ntirea pnti oift utationi lub mcdiocri in


l<fititio.i?:.:i(5.:43.:56.:ss. tcllic^ctiatrediiliraBadbibcdaf.tunc vcro firina 01*0 fi'
dea "fumcda c:trip:op:ia vnijqi:odq3 bcnioilrdriot cla'
rucrit. IDi0 igif ita oifpoAti^ paulifp oc citljarf iiei uie:
flcoc coy noibU0:quoq5 mo funr addrti:oilTcram'': kiui
co^: cj fit nominii.n?>i0 cni p:iniii ad noticia vcHicti'
bU0 fattlccrit fcicntia qiif fequuntur:amp!cai.
C"iDcaddirioncco:da¥:camq5noib^- iCap. :o.
3mplicc fuilTc p:in(ipio muficani rcfcrt nitbo
e macue adco:vtqu9tuo: ncruiotoraconftaret
3dii5yfo 3 ad ozpbeij ourauit: vt.p^inV^quidg
ncru"? quart^oiapaiTon pfonantia refoiiarf
jf^cdii v cro ad fc inuicc arq^ ad evtrcmo0 oiapctc at oia

teftaron:a(roniKiHil veroietscftctmcofona : adimira


tion? fcilicet clDuftcf mundanf:quf cvcituo: conftatcle
incnti0. Cui^qua drico^di HDci turi"i>i(ifur hiucnto:.
^uiuta vcro(o:da poft d)o:cb'arbi0 tili^adiun)rit : qui
fuit !LYdo:5 rcv.W^yasni© vcro pb:iic fciru bie appcfu
C3n fupcrio:ci^riir ocfcnptione, ins. 25-6. ouosto^ it nerua. g>cd fcptim '^neru% rcrpandro lcfbio adiunct'

1100 7 fcmitonium contincre nionrti ati funt:*fKert9t igif cft fecundumfc5planetarumfimilitndincm. 3ncDbi0:
«>mpar«tio.:56.fld.2S s .quf c rt fefquiottaua idcrt tonus quf grauiflima qmdem erat vocara 5 bYpatc quefiina''
:

co:ij(p oiSi cft.5:.quf crt o«aua pars.^ffi.Oftacp mdftra" io: atqj bono:abilio:. 'tl nde ^ouC-cr bxpaton votant.
tacrtoiapcntcpfonantiactrrib^tonts fcmitoniocg fon jConfulem eodc\n quoq^ nuntupant ncHiiitc.pptcr ckcI'
flarc.c^rcd oubium oiarcfTaron ? onantia aceniij nona' lentiarn oignitatie . tfacg faturno cft artributap:opter
ginta ouob 'numcrifl vfq, ad.:^^. vcncrat. Wfic vero oia tarditatc mot^:-; grauirarcm foni.TParbYpatc vcro fccij

pcntc ab ci fdem 19: numeris vffU ad :s 8 . oirtcnditur.


. . . da licbano^ rcr'
quafi iu]cra'bypatcn pofira t collocata.
;©upcratijr igitur oiateiTaron pfon Jtia ad oiapctc ea ti9idcirco:qin licbanoe Digitus oicif: que no0 indiccm
po:none.quf rter.z^^.T.^ss .numctoa ptinetur.2ltf bic vocam^. jDrf(U8 a Ungcdolid>anon appcllat.tFt qm in
toii^.oiarciraro igif i^mpbonia a oyapcte tono trafccdiC cancndoadca (o:d3:qHf erattcrtia ab bypate^inder bi/
CiDupafon quinc^tonie:i ouob^^icmitonija iungi. ,^ c!it^:qui cft Iid3ano0:inuenicbatur:iddito ipfa quoci5 It
^apitulum. 19. <bano0arpcllat3 c.Quarraoidrurmcfe:qm tntcr fcptg
^apafon pfonantiaconftat ex quinc^ tonie: 1 fempcr cft mcdia. ^uinta i paramcfc quan lu wa mcdia^
> ouobTcmit nii0:quf tamf vnii nd iplcautto toUocara. g^cptima aut Dr nctc:quafi ncarc idcft infcrioj
nu, 0in cni monftratu c oiapafon cx oidpen 3ntcrquam netcn:-» paramcicttcft fcrta:qu? vo(4f.,r pa
tc? oiarciTaron pfiftcrc:oiate|Tafon rcro.pba/ ranetcrejoafi iuvtanctcn locata. iJitaramcfe vero qifi tcr^
Mcftffoiiobustoni^tfcmitonioconftarc : oiapentce]C tia ert 9 ncrc:eodem quoc^ vocabulo tritenuncupatur: vt
tfibU9toni0K femitonio:flniuliunc(acftKiunt quinc^ fit pefcriptiobtc.

Cl^isottaua 0amius'Xtcbaon juJiunicit tatcpinter IC0 vcronom2pcrdidft:po(!f9CB interea: arq? paranttS


I?a2amefen:qu( ^t true oiciturti paraneten ncruum n%di tcrtiu0 a nctc locamscft ncru^:qui oignc tritcs nomC'
ci>'
URi coaptauit:vt,iprcteTU^eCret anete.€tparanicfe qni (iperct;vt nto(to(o:()um faundU5 Xrtbaomsaddicione
Cm votttaetl lcAum:qu$ poll nicdtdm (oUocsiMiur trt^ bocmodo»
1 btpaff^^H

1
jibipatc

1 sl
o
f
M *^
1
m
-] Itcbaor
/ V

-J Vwntfc
\1 ^
tritc 1 o
f ^
/ 3J
•n pflratioc

C5n fup-onVisif oU9b^c*ifpoflriomVfpta(o:di:Totfo r9mcfc0:l^i(igitur mcfa tanmm quidcm nomw obtf/


co:di.fpraw:dumQnu1?oicirur fYncmcnon: quod^con fiuir.iBon enim c ll mrdia pofiiionc.q: in o£roco:do cof
lunaum. i3cro(o:diun vcrooicjnigmcnon quodcftoi' quidcm fcmpcr mcdif repeiiunrur.^-^cd vna niedia non
fiuncrum.^n fpraco:do cnim crt vnum tcrra(o:du»n:bif poteil inucniri. iJb^opb^allue autc pcriotcs ad gta m
parcparhrparc: licbanoe: ODcfc. 2lliud vcro mcfcpa* uio:cm partem Tnam addidit fo:dam: vt faccrct totu eii<
ramcfc:i^ara-crc: iHcrc JDum mcfcn ncruum fcaindo
: lica(o:dum. ^u? quonia m
fupcr bypaten eft flddita:lbv;
numcramns. ^ltqj idco ouo rctrfl(o:da pcr mcfcn (onia pcibypatccftnuncupatfl.0ufp:r^quidcmt)um noue
g»inrur.*jn octo(o:do vcro qifi oao funt (o:df : fupcrio/ co:darom ranmm cffttcitbara bypc rbypate vo(abatur.
rc9 quaruo: ideft bYpatc-^arbyparcXicbanos: jOOC' IHunc autcm lid^anoe byparon oidmralue fupcradui/
fc. vnum rctrflco:dum cjcpknr. 2lb boc vcro Oifluncnim ti8.3n quop:dine.atct3 iiillructioncquoniam ad idue^
flfCB intcgrum in(boat a p9rflmcfc:p:ogr(ditur<p pcr tri t>igitum vcnicXicbanoeflppeUfltacrt.^Jcd boc poftc
rcn:'? paranctcn:? finitum ad nttcn.T cft oiflunctio^QOf riU0 apparcbit . '^une vcro ^
nnmozdi o:(io iK le ba^
vocatur Dtcseufld.Xpnufq^eA omntUt tVt(ee: i -fm ber.

11 IP^Ypcrbtpati
I

z . 2J K>Ypatc

I 1 T^ibYpate.

Xtd:ianoa
4 1

S"
1

l^arameft
6 1

Xriit
7

9 1

9 '

1 THcrc

(oaptauit (o:da5.XimotbcU9 vcro rX^ilf fiu9 vndcciina pflrebyparo.rarbypflrcbypaton:licbflrosbypat6:bT


^uf qiioniamfupcTbyi-arcn.arq-.paibyparcn funr ad patc. 21liudvo l3ypate:parbypatf : 1 ul?i»o6: iTOffc. i €
dirf :byparf qiiidcmbyparon vocar? funrtquafin^apmf h(C quid^ pmncta funt . Xcrtiii f o i paramcfc:trite para
tnasnam:tsrautirimc5rauiimi:aurcrcellcnrf9 crcillfn nctc^lRetc.ii^joni intrr fu]:iueteria(o:dum:ciuod^bt
tium. iocd vocara ell p:ima inrer vndfcim byparc bvpa f fltf byjat5:pdibyparebypflron:Xubano8 bypato: bt
ton: C^ccfida vaoparbypflfebyparonrqin iurra bypa' patf mcfon:': intcrinfimii:qbcp9raincfc:rrirc:paranete
tcn bri^aron coMofarafil.Xariaqug cudfi in enncaco:- nctf:ftrFofttionenv dii'iterrdto;dii:q(5cbYparc: parbY'
do bypbyparc vcabarur:lichance byparon eil nuncu pflre:X icbano6:mc 'c^tomm boc mcdir.m tctrfl(o:du mc*
para.€Iuarravobyparfflnriqufirfnuirncn,c. Ouinra fon vocflmmiC qiafi mcdiaru:vocarur(t^cumfldditflm2
paibrpat^i&crra iKbanoeannquu.f.bcne vocsbulu, to 13 byparc nufo. pai bypflrt mcfc:iub joe mcio: mefc.
^cptimfl mefc.^^aaua parflmcfc.l^onfltrite.lDcciina ^m-w iter boc mefon (ara(o:du:{ 'mi^:<^^ S.nctarum:
»78

ll3YPflitl)>'Pflton
mtfteiinfetineomnc tetmoz
dum CitiUiiictar& idxtt^oie^eas iParbrpatcbYpaion
mmon vocamm eil a addttt
mento rcilkcr boc. iJbaramc
jLicbanos bYparon
le|oie5eugmcno:mrc DtCjeug
nunon:paranrte oicjeugmc
K^YPatcmcfon
nonrnete oiescugmcnion : vt
it Dcfcriptio.bot modo.
1^>afbtparemeroij

Xidjanoe mcfon
CCftigitur bictnter para^
mcfcm at mefen otfinnaio at-'
«'Defc
CB «5 oic^eugmenon tetnieo:'
dtimboevocatumc. ^uodfl
panimclc aufcrarur:? nr mefc ^aramcfeoft^fltgmc
triK.parancte. nete: tunc con
innctaideil rtncmena erunt Xritc bicseugmenon
vocabinirc^
tria tctraco:da :

Tltimum tetnKo:dum ftnc / "lP>aranctc oicseugme


incnonbocmodo. non
"f^ftc oicjcugmenoii

K)YpatcbYpaton
C;5cd quontam in batvrt f
fupcrto:c cnd ccaco;di otrpoft' T^rbYpatc btpatS
tionc mcre:(iu( p»pter mcdiS
collecationcm ita vocata c:ne
ce p:ojcima acccdit t longc ab XCtbanosbrpaton
b^pane vltimidoinat:nccp
pzuim Diilanrif rctinct locu$ ^ l^YPftt^ mefon
Ihid vmim tctraco:dumad^
tonctn cf\ fuper neten oicscus 1 l^rbYpatcmcfon
fnenon:que quonias rupcrua
dcbantaaimincnetas uipcrt
n0(oUocatad:omne iildtetra Xicbanodmcfon
co:darabTPerboleon vocatn
cd.bocmodo. 'tfDefcrtncmcnon

XritcfYncmcnon

1 T^aranctc frncmcnS

I*KetcfYncmcnon

JE)YP«fbYpatoit

iParbYPatcbYpatS
XicbanoebYpaton

IDTpatcmcfon

•tfbarbYpatcmcfon

Xicbanodmeiisn
filDcfc

*^ramcfe

Xrite oicjeugmcnott

•j^araetetoicjeugmcnS
l^ctcoic3cugmcnon

XrifcbYperbolcon

] Tp>arancrcbYpcrt)oIc5

iRctcbYpcrboUon

\
'

C ouonijm nirlli? mefe nott fr.it lof o medirJ^ tM refonat oiatcfTaron ad qiiarram rcilicettquf Ifeanoc bYpa
pi^ byparn? .icccdcbar : 'Jfcirco fiiper byt^arae byp aton ton ad inefon rcfonat biapcnrc fympbomam i td ab ca
Bdilitaert vnaco:da:iiuf oicirarp:oaambanomcno8.ab quinta.iRurfusmcfca paraincu oirtattono:quccadem
«liqiiibus flutcm p:o'mflodo0 oicitur , totioiiuegro oi^ mefead nctem Dic^cugmenon quintamfacit Mapftccd
flane anea quc eitbvparebvparon: iftipfa quidem fonantiam: *3uf lutc oir^cugincnon ad nctc bvperbo-'
idcd p:oflambanomeno6 a mcfe octaua ei\ rcfonan» tuj kon cjrta fadt oiafefTaron foi-arii .7 pzoilait^banoincnos
u oijpafoii fYmpboniam.^adcq^ad lid^anon brpxon sd nctej I? YE boled reddit bifdiapafon pfonaiia.boc m6.

• -fibronam
banomC''
_ no0
i
HDrpott
bTpaton

] patbr •

patc bf''
paron
I l;cbano0
bYP^ton

inefon

'p9temcf5

. licbanof
' mcfon

] ^arane'

] Xrirc eic
jcugme
non
1 iParant
teoicjeug
ftienoii
. iHcte Die

mciion

i
XritebY''
^boleon

9} 3 iJ^arlctf
bY£bokd
iHetebY'
]^boleon

ClDiSfnffibuscanHUnarum. , jCapitulum; ji. cepe.^dcoc^ vocamr oiatonicuni quaf! quod pcr tonum
flcpcrtonump:octredi3tur.iCb:oma aurcm quod oicitur
5«iginirfrpcditis:t»tfcndum cft oc gencrib'' colo:.quafi iam ab butufmocJi intcnrioncp:ima muratS
b meloium. g?untflutem tria biatonum . cb:o cantaturper femironium i fcmitonium i tria fcmitonia.
ma. tFnarmonium-r oiaroniciimquidem ali % ota enim oi atelTaron confonanna crt;ouo:um tono:u5
quantoouriue-rnamraliust tCbroma vcro acfcmitoniirfed non pleni.Iracfum ert aurem boc to/
rft iam Quafi ab itia namrali intentione ocfcendens in' cabulum vt i)iceretur cb:oma a fupcrficicbus : quf cum
moliue occidf ns.-gnannoniumverooprimeatcp aptc permutanturinalium tranfcunrcolo:em: fnarmoniiis
con'nnmim Cumfint igitur quirc^ rctr2to:da b vpatS
. veroqiiodeH mac;ie coaprammcn: ^uodcanranir in
mefon fynemmenon. oicjeufmenon . bypctboleon omnibue retraco^dis pcr oicfln n oicfln i oiatonu;. JDic
bif om nibue ^cc undum oiatono canrilcnf p:ofedit voy nsautem eftfcmitonijoimidium^-^^tflttniimycficmm
ppr rpmironipm.tonumactonum.^nTnoterratotdo. ocfcrtptio per cmnta tetra(o:da biffutrcne. boc tnO''
itflurfus m aUo per fcmitonium tc num ac tcnum:a( ocin do.
: .

ClDeotdtfK (boubnim nomi nibosc^ Jn tribns s^t oiatono0 rtnemmcnon d):om«ricc:r<I lifbanos fYncm
iit>U0. jCapuulam. mcnon £b:omati£e.'Jn cnarmonio vcro vel oiatonos ff'
ncinmcnon cnarmonios: vel licbanos fTncmmcno enar
monios.-^oft bac netc rTncmi.non . £)i vcro mcfc ncr"
Hnc igtair o:do (o:d«? t>»(l)onfdus dl oiuj uo non fit fTncmmcnon tctra£o:dum adiunaum. £Kd
n qu? pcrtria gcncra variantur vcl inconftan' fit OiC5cugmcnon:cft poft mefcn paramcfc. JDc binc tri'
tio:dincoifponuntur.*g>:imaeft igimr p:o tc ojC5eugmcnon.'3ndelitbanosoiC5njgmcncn. @Uf
Hambanoraenosquccadcs Dicitur pzofmclo in oiatono.2:>i3tonosoif5fugir£non.3n fb:omate.
dos:Sc£undabYPflrebTpaton.Xcrtia parbTParc bYpa tum oiatono6oic5eugmcnonfb:oniati£e.nim Itcbanos
ton. ^uarra rero vniucrfalircr quidem Udjanos appel t)ie5cugmmoncb:cmatice.3nenarr.oniovcrotum Dia
latur.i3cd fi in oiatono senerc aptctur:oicitur licbanoa tonosoi jcugmenon cnarnionios.njmlitbanos oic^c/
bYPaton &iatono9.5>i vcro intb:otnatc : oiciiur oiaro^ ugmenon cnarmonios.tF adcm vcro oicitur i paranc tc.
nos cb:om3tice.Tel Ucbanoe bypaton tb:omat ice tumadditione vcl oiaroni vcl cb:om3tis vel enarmo'
autcm iucnaimonio:oicimr lubanos bYpaton cnarmo ni).x?uperbafl ncrcoic5Cugmmon:trtrc bTpeibcleon:
nias vcl oiatonos bypaton cnamionios.i^oit bancvo' jparanetebTperbolconiparanctebTperbolec n. tFtquf ^
tamr btpatc mcfon JDebint parbrparemcron Sltq? bic
: .
paranctc bTperbolcon:eadem in Distono oiatonoe bp
licbanos mefon fimplititei-.3n oiatonico quidem gene / pcrbolcon. 3« fb:omatcvcrocb:om9ticebTPcrbolcon.
rc oiatonosmcron,3iKb:omat£lubanosmcfon
cb:oma 7 ncnarmomo verocnarmoniosbTperbolcon. barum
ticcveloiatonosmcfond?:omatlce. ^nenarmoiiio oia/ vltimacacftqucertnctel^Tperbolecn . tFtfitocfcriptio
tonosmefonenarmonios.vcllicbanosmefon cnarmo ciufmodi vttriumgenciumcontmeat oifpoftttoncm
nios bas fequitur mcfe . -poW banc funt ouo ten-a£o:cla 7nquibu6 ? ftimltmdincm nominum oilTcrcntiam
partim fTnemmcnon:parfim oie^eugmmon.tEt fTnem pcr norabis. vtn neruinmilcs.tn omnibus mmcis qui
mcnoncrtquodpoft nicfcn ponituridcll trite fTncm^ funt oiiTimilcsfolUganmrfiant nmuloiiines octo t xi
mcnon . ©cbinc lidMnoefvncmmcnon.cademindia ginti.JtDocautem monHrat fubicaa ocfcriptio.
loniw oiatonos fxncmmcnon: 3n£b:omate"vero vcl
'

^tHfinonium

^;ollambanomcHJg
H^ypatebypaton H^ypatcbypaton
f^arbypatc bypaton JbaibYgate b ypaton
j. icbano6 b ypatonoiatonoa J.icbflnog bypgtoHcb«>iii9tt« Xid?ano8 bypato enarmowioa
^YPatcmefon j^ypatcwcfou BDypacemefon"
mefon
•^-irtoypatc •jbarbypatemrfon l|barbYpate,mcfon

p^£g__

Xkbanos mefon o tafonna licbanoe mcfon cbzomatice
/COiTt
i.

gjjefe
tcbanog mefoncnarmoniog

XrliefYnmitneaoir Xfitcryncmmcn on Xrtte fYnemmcnon

if^aranctc Yngmcnon
l cb;d.
tDaranetefFngmcnon enartn
'

rmminciion
IJ? :te IBctcfyncmnicncn »
"l^te fxucmnK?'??

• ^araaicie
^aramrlc "^f^ramcfc
Iriteoicsciigmmon -g^iteoiCaCUgmcnoH Xr ue oicsciigmenon

jpjrjnetc Dicseu.oiatonog •^rancteDic5cu.cbK)ma~ l^aranetc oic^cu. enarinontog
'iRete Di£$cugmendn 1^ctcoic5cug"hienon iRcteoie5Cugmcnon
XritebYpcji bolcgn
X rttcl>yperbJleon TritebTPcrbolcon
-j^aiflnae]>yp«^^
i^iranetc byybole5 &tatonoa Tfeiaranete byeboleon cbzo ma. •
^ece byperbolcoii
TBgtcbYperboUon THetebYperbolcon

A ZJ
Cr^Of Cntfntfffoccs (n fingulifl gencribus p:opo2ti» pate
nee. jCapttuIU5. 13. byp-i'
;0c igitur mo ^ fincpla retracozda t gencru5 p ton
b p:ictfltc8 facta partitio 2. vt oia quid? Diatoni
ci gcncrie gncB terraco:da ouob^^tonis acfcmi bipatz
tonioptircmur. SDiciturcgtnbocscncrc ton^ bipatd
fncopofit^idcirco qrn integer poniturmecaliquodei ali
«d interuallnmiungirartjSed in ftngulisinrcruallie i no8 bi
tegri ifunt toni.incb:omate vcro fcmitonio ac fcmitonio
incompofitocp tricmitonio pofita oiuifio cftc^^dcirco aot
,
'tnapbe
X ^— J
J
'

i
. E?^^'»
JKJypa
fncompofituj boc triemitonifj appellam^: qtn in Tno col temefo
lotatum ef! intcruallo.potcft autcm appcllari tricmitorii
im in diatono scncrc fcmitoniij ac ton^. no efl incom •fl2)ar

poflru m.ouobng cnim id pcrficitur intcrualli6:£t icnar bypate


tnoniogcncrcidcmf. ^onftataiJtoroicfi^-rDieri ^oito mefon
no incompoflto:quod fcilicctppttreandecam incopofltff
nncupamus:qtn in vnocollocatum e intcruallo. licba'
C^uidfitfynapbe. iCapituluiu :4. noeme
d in bie ita oifpofitis cctnRitutiTq? tetraco: . fbn
disfynapbcefl.^uam piunctioncm oiccrc la^ 3 Obete
« tina lignifiratione polTumue^quotif ns ouo te CBDoc igiwr eft vnum tctraco:dum bYpatc.parbYP**
traco:da vni^cdietaetcrminicontinuatatqi^ fc.Iicbanog bypate mcfon. 2lliud vobyparc mcfon. par
ceniangit: n in fcoc tctr«o:do.' bYpatcmcfon.Ucanos mcfon.mcfejn vtrifcp tsiturtt/
.

paton.vfiiusparbYpatcbrpaton.Sonifonpcbvraro.
tracordi ffl ci\ aruriiTima. iPoilfiiorie ferosrauiiTima. mars bYpate mcfon .iuppiter perbYpate ncfoii. f.nurn''
J6ilcH;til3conuinct(Ovn3,fa(5miq5Co:dabTpatt mefon: licanos rnefon.celum vltimuin mc fe. Ouc vrro fmr barii
ouorctraco:daconiungcni?: vc cadcm bvpatonac mcfon immobilft?:qucvcrointoium mobilcs: quc auifminio
tttraco:do m
fupcrio:e ocraiptioncadiaiir:f rt igirur fy biks mobtlcfq? conflrtant:cum oe monofo:di rfaularis
tiflpbctquc coniunctio Oicitur:ouo:i] tctraco:dD:iimror oiuirionerracraucrocntlofusaptio:c)rplicandi'
media: i:7upcrio:i3 c}Uidcm acutiiTinia:pol1crio:id vero CTQucfitnaturaconfonanriartim. ta. :s.
gr-iaiiTima. Cnfonantiam vcrolicctaurium quocv fcfus
<r|J3uid flt oic5cufis. jCapituIum. t^-. oiiud(cct:tamen ratio perpcndir : Ouoticns
3c5aJfl6 vcro appcllarur quf Pifiunttio oici
: c cnim ouoncmi vnograuic:cintcm1uutur: fi
0 ct potcihquoticns.ouo terraco:dfl roni mcdiC' mulci5 puin reddunr pminuquoi^amoclo et
tate fcparanrur.vtin bisouob^^tetrafozdie. fuauem fonum.DUfq^ voces quafi conttincff in viumi
coaleffunt.tuijtfitca qu? oifttijr fonforfanna. fCvtn xe^
I UDYpatemcron roflniulpiilfi fibtquifa- irecupir.nff tMnilcfnr odflurcm
fuaucm arci5 vnii cc oiiob^compofitum fonii:ii;i:cert quf
OtcituroiiTonantia.
1 ifbarbypatf me CTHbiconfonantierePiunrur. Ca. :9.
fon 1R bisaot comparario!b^"-'iitatis atq? acu
i mim^bascofonantias. ifec inuenin:QU?
litbanos mc-' fibicomenfuiatcfint.i.quf uora5 poiTunt ba
fon bcrccoimincmmenfuram:vtinmu!r«r-|icib*
ouplum ^ertillaparsmerinir: quf interfuoscrt rct'
filOife minos Diff rcnria: vt intcr ouos:': q uo: binfli iusvrrof
<p metif :intcr ouos atci3 fev.quf mplarrt bihari' vtrof
j iRiflramefe <^mftiatur;intcrnciufm stqsccro ecdcm vmt3c>i: qug
vtro ci5 mct atur •(Rurrus infuparpanifn-anbtrsri fef-
.

qualtcra fit p:opo:tto:vtquafuo: ad lct:bina»tuecrt:qni


Xrite oiejeus' vtrorcu mett Jtur.qui. ffil) vtro:umcpc!, &iftctenria. cp
mcnon fi levqui citiaf;t"p:opo:tio:vt Ti ocfo fi:nartoconiparcn *

tur:idcm binariu? vn^ofcg, mctitu; :i'.1 vc onor, c uc mt i


1 Tp^aranetc i>it- «tcris genenbug infquflSjrfltum.-quf fupra rfniJtnnie.
^ jcugmcnon vtinruperparttfnrc.*i}^anifi>ui!inanum ad tcrnanum
Mitc oicjcug^ <:omparcmus:biiiani:squi(o:iimbiffcrcnria c ntunu
imcnoii metitur.lllam li i'cmclte;nariocon>.parar" nitro:(ff:t:iu
pltfatuscvccdit.^tim bis quinariocoparanjsiminc:?:
CTSDuolsitur tc raco:dacceuidcntcrapparcr quonia? tertio vcro'ui.:;gredif.3tq5 idfircebcf pnnin incquaU
tatisgen'aconronanricnaturaMilUi girur.atnpli^q^in
ouidemotto funi co:de. idcd oicj uflecri.i.otfiunctio i
termercn^paramefen^qncinrerlcpkno otftcrrc tono. bt6:quf pfonannas fo:in,qnt:mu!ra nmilia rnnt.iii bis
vnutn quodcp Teromintme;iJ p:ob9tur bocm5.'W.7qj Dupltlnibil g
oe quibuscuidcntius ejLplicabitiir^fuin
ftudiof»ueevpla"andnm poilcrio: tracratusalTumpfcrit aliudniTibi8funplij:XriplunibUaIiudnifirfrfiofim''
-aedotlt5cnnu0intucMti quinc^ non ampltue rcrra' pluni. ^Juadruplum veio idem c Q' quarro fimplii. S)cf
qualtcruin:bt9 in dteras. Serquireftium vcro tcrpars
to:da rcpertunnir bYpaton.mefon.fYncmcnon.oic^cus
terti \quod baud racilc in fvtcris in? qualitarum gcncn'
menon.bYP«rbolcon. .

businucnirur.
C^uibus nominibuencruopappeUaucnt albtnn^.
jCapimlum. :6. C ^Quemadmodum plaro ricat ficri cc n 'bnantias.
Ibinus aot earum nomina lattna o:atoe ita Capimlum. 30.
intcrp:etatu0 c:vtbypara8 p:inopalcsvoc9 Xato vero boi modo ficri in iJurcconlbnantiS
1
uDcfae medias.rYn^'"'^"*^ coniunctae.
ret. p oiaFTPcccn^e cft inQt velocio:e cjdc cf acutio
Diejcugmenas oifluncias.bYpe rboleae ewel' rem lonum.bicigiturcum graucni p^fancrit i
lmw.S>cd nobts tn altenoopere non crit immo:adu5 flurem cclcr ingrcditur.offtnfa quc crtrcina ciu fde co:po
ris partc quafi pnl ue irerato motn rc ucrriiur: £!edia>
C^ui ncrui quioua ftdcnbUB comparcntur. fegnio:;ncc ira fcleii vtp::mo impetu fmsiTus aifurnr.
jCapiralum. :7.
Xlud tame,intcri oc i'npcrio:ibtietctrafo:di« :0uocirc3 grauio: quocp. tCutniwuri am qranio: rcdi^

i flddcndum vidctur:q' ab bypate mefon Yf<K cn8nuncp:imumgrauifono vcnifnii fimrtte occurrit:


adneten quafl quodd.i o:dinis oiflunttionifm miffcrarei:vnanicp(vfaitplato) foiifonantiam mikct,
alerti6o:emplarcrt.in8inq3 InP^K mcfon fa C ^uidcontraplatonem nitbomacus fcntiat
turnoSattnbutfl.paripate veroicuiali circulo conflmi^ tCapitilum. 51.
liecft.Xifbanon mefon ni2m'tradidere.i:?ol meion ob;; €d id nicbomacus no arbifratur octfi veraci
tinuir.trircnfYnemenonvcnus babct.paranctem fyne 9 tcmHecBcniflmtliiieefonronanria:f5 oiiTimi
mcnon mercunus regir.ncte autcm lunans ciriuU tenct Uum potfin vnumcsndcquonfonantiajve
ocemplum. marcue rullius contrariu o:dtnem facit nientium:graui'vciograui fi mtffeatur:riul^
iHam in fcjito Ub:o berepublica flc att. f t natura feri vt lam.f3fcrcfonfonantiam:quoni;i bauf fancndi fon(o:dia
cxtrcma ei: altera pane grau»tcr:e): altcra autc acute
fonct flmilimdo non f ftlcu:f3 oiiTimiUmdo. Quf tum oirtct i
auimobcamfunim'illertellifercurfus;cuiusconucr^ ftngulis vocib^:fopuIaf in mi>:ri6:£55 ocbint poti^ni
floertconcitatio: acuto icircitato^mouctur fono. /ora"
: cboiiiafusfierifonfonautiamputaf.i nonirqrv n^tm
uifftmo autembif lunarisarcg infimus. namterra
no" pulfus c:qui rimplicc modum vocisnnitfat^irfd ff mfl
na ivnobilifl manens vna fcde fcmperberet.bictgitur tiil perfuiTusncruus ffpiu^acrc^ pcllcsiiuiUascfticirvo/
usterramquari filentiuinponit.f. immobilc portbac . te6.£)cdquiacavelocifasc):cuflrioniG: vt fon'' fonum
lui p^orim^a filentio cft:oat lun? srauiffimum
fonu? quod3modoc6p:ebendat:Diitanna non fe:itif Tqft vna
tt nilunii p:c(lambflnomcno0. mcrcuriuf bypate bf vo)cauribU6 vcnit.S>iigiwr jjcuiTiones grautiim fono
ec :
.

ru c5mf (liMbileo ftt pfuflToinb^acutojnroiiov; vt t biep nolbus vel cdificia in faibunnirvel tiucutimr triumpbi:
pctiontb^-qiint^ fiit>;armilim^lRon£Diibiii ciiiiniphi quo:umimpioacroncniinilitutafuntnon quo:U5 ope
comciiriiratwfibim£ttnifi:caf:vnati5vo(ijcft'iciat(onfo rc feruitioci5 pfccta. Xria igitur funt gcncra:quf circa ar
niiiitiflni. tcm muftcani verfantur:Unum gcnus cftqiiod inftru'
jnugconfon3nn9ciu.imcritop:e(ed9t. jCa. 5:. mennsagitunaliud hngit i£arinina : Tcrnum quod
€d inta OC0 c[me rctuliin^confoiiatias b?n inrtrumcnto:ii op"carmc?tXi oiiudicat. £?ed illud quidc
0 dnmiudiciuctvtiaurcitaquoci^ in roncqiw quod i illrumentis pofituni cfi:ibici5 roram opam confu
l>ara mclio:c opo:tcatarbirrflri.€odc iianci? mir:vtfunt citbaredi:quiq5o:sanocctcrilii5 iiiuficciilru
nidaurisatfitirur fonie : vd oculuc afpcctu: mcnti9 arnfi(ium,pbant:a mniicg fciennf intcllectu fc iu
QUO animi iudkm luimcris vcJ continua ?Btitiite,-ip^:0' cti funt.qifi famulantur( vt oictum cll;iiec quicqua aftc
poftto cni numcro vcl linca nibil S racili' qua ei^oupltJ runt ronis. £>cd funt totiU9 fpccKlationigcrptcs.jSecii
onilo vcl animocontucri. 3tcm poft oupli uidicium fca dum veromuficam ascntium gcnuscftpoctarc ^uod :

tur oimidi|:poit oimidifi tripli.port triplii partis terti^. non poti^fpcculanoncac ratione quS naturali quodam l
Je>uc 16 qin facilio: cll t"upli Dcfcriptio:optima nichoma ftincm fertur ad carmcn 21tq5 i ccirco boc quoci5 gciuis a
.

cugputat Diapafon coiifonatia:poil bmc Diapcntc;qu? inuftcafcgrcgandum ciT Xcrtiumellquod iudicandi pi


mcdiu tcnct.bincoiapcntcacoiapalon : qii?triplum. tiam fumit.*vtritbiiio9:cantiIen3rq5Co:umq5 iCarmen
jCf tcraqs fcnmdu; cunde tnodu fo:m.iq5 oiiudicat. THo polTit pf rpcndcrc: CJuod. f.qn totum in ratione ac fpccu
vcro l?oc ptolomCccdc modo:cuiu0 onincm fcn£cntiam larioncpofttumcll:bocp:op:ic nuiftcf ocputabif. 'j^c^
potUriiiscrplicabo. muftcuseft:ciit adcft facultas fccundum fpeculatioiKni
C^5uoftntmo9aipi?daqufoictafuDt. iCn. 55. roncm ve p:opofit3m ac muficc coniicnicntem oc mo /
jDO nia tti quf ocibinc oilisenti^^crpedicda fuc d is ac ritbmis. IDeq^ scneribus fannicnarum: ac oe p/
0 fumatl nu nc ac bjcu itcr atrctitcm'': vt in tcri in miitionibus ac dc omnibH9:DC quib^^pofteriug cvpltcj'
fupcrficic quada b{c aium Iccto:is aiTucfaciant dum cft;ac Oe poctarum carminibus iudicandi
qui ad iiircrio:c fciaj poftcrio:c tractationc t>c
fccndct.lflunc vcro quod crat pvtbago:icis in mo:i:: vt Cffiufdcm jBoetii oe HTiuftca.Iiber fecundus.
cum quid a magirtro p Ytbago:a oiccrctur: binc mill%' -^:oemium, Ca. 1.

tioncmpctercaudcbat.jidcdcrfltcisro ooccntie aucto •felpius volum? ciicta DigcfiTit: quf nnc


rita8:idc5 ftcbat quam oiu oifccntis anim'' firinio» oo- MJigcnti^cvplicanda c5 p:opofui.ita<e
arinarobo:atu8 ipfecadcm rcru rSncm nullo it t»occnte 0 p:iiirci5ad ca vcni3ni:qiicp:op:ii6ra'
rcgirct.itaet n»nc Ieao:i6 fidei: qiif p:fponin)^:coincn'' tionibus pcrdocenda funt:pauca p:c/
d3mu8:vrarbitreturoiapaf:nin oupla.Diapcntein fcP mittam:^uibu9 eluaib^ano: animus
qualtcra.lDiatelTaron inTcfgtcrtia.2Diapcntca(Diapaf5 audito:lsad ca qu^ oianda funtaccipi
»n rripliri.bis oiapafon in quaprupla p:opo:tionc conli cndapcmeniat.
flcrc."ip>oll vcro-; bocrooiligentr^cxplicabit . quibus C:0uidpTtbago!as elTcpbilofoplj^am conftitucrit.
modisauriumquoq^iudiciofonfonantif muftcg colli^ ^apitiilum. 2.
Santur^ccfcraqjoia^qucrugi^^DiCfa runr:amp!io: rractfl' 'iRimus otum pytbago:a9 fapicntif ftudium
tuscdilTcrct.^ ttoiium rcfcjoctaua faccre.ppo:rione: cii p pbilofopbiam nticupauit Quam fc^ cius rei
.

<^ in Duo f qua oiuidi nonpofle: ficut nulla ejufdem gc> notitiam ac oifciplinam poncbat:qiif p:Op:ic
€" ffe autem Ula purabat:
ncris p:opo:tione8.i.Tupp3rtifulari9:oiatciTaron cnaj vcrcci5 ce d iceierur .
coiifonsntiam ouob^tonts femitonioq^ confiilcre. femi' qucnccintcntionccrcrcercnrnecoiminutioneoccrcfcc'
tonij verocc ouo maiiis ac itiin^: IDia^ intc utem trlb^
^
Kt\t:nec vlli6accidentibusmutarcnnir:li3fcaurcm eflc
roni9acmino:efeniironiocontincri. iL^iapafonverogin fo:mas:magnitudinc6:quaIitatc9.babitudincs:c?tcra'
toni9 ac DUOb%ino:ibu9 fcmitoniig eppleri: iiccp ad (^:QUcprcfpccuIata immutabiliafunr;iuncta vcroco;
fc)cton:9 vlloino pcrucnirc.becoiapoikri'^'* numciom po:ibuspermut3ntUr: 1 multimodie variationib^mu'
ronc 1 auiium iudino comp:obaboatci5 bfc baaenu9. tabilisrci cognatione vcrtuntur.

CQui4fitmuficus. jC^pituia. ^4. (TiOe Difterenttis $titati9 : qugcui oifciplinf ftt t)c
Dnc ilUid c intucndum quod ois arg omuiT putata. fCapimlmn. 5.
n q^etiA Difcipllna l?onorabilio:e naturalitcrb» iDDnts vcroquatitas fecundum pytbago:a5
beat roncm qua artificm:quod maiiu arq5 oge 0 vcUonnnuavcIoircrctaeft: x)cdqueconti'
OJuUoe ni crt mai^^atc^ alti
artifici9 occrccf.f nua cft:magnitudo appellatur: aii? oifcrcta
U8 fcire quod quifcg fa£iat;'cLsipfumiIlud clTiCcre:$ friac cft multitudo. 0uo:um b?ccft oiiicrfa 1 con'
t cnim artificiu co:po:alc quaft fcruien^ famulatur. 'Alz^ traria pcne p2op:ieta9. iTDuItitudocnim a finira incbo'
tio vcro quafi'ona imi^at:'? nifi tiian''rcciidutn id quod ra aH9 C^titate (xe((er\e in inftnita p:o5rcditur. vt nullua
riofancit:cfFiciat:frurtrant.^uatoisiturp:cclario:efci crcfcendiftnisoccurrat. «ftcgad minimu5 tcrmmara i'
cntia muficf in cognitionc roni9:quam in ope cfTiciendi tcrminabilisad maius.eiufq5p:incipium vnitase:qua
atq5 actu tan tum. f. i^tuin (o:pu6 mcnte fnpatur: %uotf minusJ cft nibil. £re((it vcroper numeros atq5 in iiifini
•f.ronisepp^feruitio ocgit:illavc:oimgatatq5adrcau tap:orenditur:necvIlu9mimerus:quomiii'Ciefcat:C£r
t>cducit.3' nift parcatur ci"impcrio:CLpcrs rationi9 op^ minum facit. €>cd m^gnitudo finitam rurfus fu? mciifu
tituIabit.^Undc ftt vt fpcculatio ronie operandl actuna rc rcctpit qu.Tritatcni: in infiiiira Dccrefcit. iRam
Sed ft

cgeat.iilDanuum verooperanullannt nifirone Ducan fit pcdalislinca vcl cuiuftibet altci


iusinodi ; potcrt m
tur.^am vcro quaiita fit glo:ia merirumcp ratio}ii9:bic ouocqua oiuidi:eiurci5 mcdicras in itifdictatc fccariciuf

intillisi poreil . 9
cctenC vtita Dicam) co:ijo:alc0 arhft q5 nirfus mcdictas in aliam mcdictatc: vt nuaCB Vfus
CC8 non et Difciplina fcd cv ipfis ponu9 inilrumentis ce fetmdi magnimdinem tcrminus ftat.ita magnitudo ^jj
pcrc vccabuIarT^asCitbarcduser citbara: vclribicenc); tum ad maio:cm modum terminata cft: fitvero cum oc
tibia:cftfriii5 fuo:«in ii]ruinento:uin vocabulisnuncu crcfcereccpcrit inftnita. Sltconna numerus.CBtu? ad mi
pantur:i9 vero cii muficus:qui rarione pcrp enfa iCanen no:emmodum:ftnituseft:infttiiru6aureminnpite?cu
di fcicnnam non Icmicio opcri9:ic55 impio fpecuUrSis crcfntifum igitur bec itzCmt iiiftnita:rn quaft Dc rebua
fllTumit. s2uod.f. in ediftcto:um bcIIo:iifi5 opa vidcniuo finiris pbiloYopbia pcrtractat:inq5 rcbus infiniti^ rcpc^
t in (ontraria f(il5 nunnipationc vo(abuli:£o:um naqp rit aliquid tcrminfltu3:oc quo iurc pofllt acuinen p:op:tg
1

Llljcr 11

fpaiilflrionifitadbibcrc.THjqj masntradinlealfa (utim tipltci? fupcrparticulari^TCvmultiplic! t fupfrpatricn'


mobilJ?: vrtcrra vtqiiadratiim vcltrianfiiiluin veltir :
£icd i5 bis
tip:opo:tionct<lccto: Piligcns rpccutabitiir.
tulUB.ali j func mobil;a: v fpbcra inundi:z oiiicquid in tamen omnibus in aritbmcticie cvpeditius t>i(mm cih
to xmcclcriratc conuci titur. IDifcrcrc vcro lYuiratis a!ia
funtpcrfc:vrtrc6 vclciuatuo::vclcctcri numcri . 2llia CTiCurmuUipliVitascftcrisantcccllat. jCa.
vcroad alUid. vt ouplum trlplum:5lltac}3:qucc]Lccm'' iEd inbis illudcrtfonridciandum: q^mnlti'
parationc ii jrtnmr, Syed tmmobilie niJCNnitudinie gco 8 plec incqualitatis ^enns.lonrsc ouobus rc
merria fpcculationcm renct. e.X)obilis vcfo (cknna ailro liquis vidctur antiquuis.inaiuralie cnt; nu
nomia pcrfcquirur:pcr ic vcro oifcracqu jtitatis aritbme mcri t)ifponttoJn muttiplicibus vnitati qu?
ricaaucto:cil.adaliqutd vcrorclat(inuilcap:obat obti pjlma ert:comparanmr. iiMipc^particularis vcro novui
ncrcptrifiam. tatiscompEirationc pcrficimr Jt^cd ipfo:um qui portvni
CrjDer£latcp:oqu.ititatii^ oiffcrcntiis. jCap. 4. tatcm funt oiipoilti; numcro:um:vt fcrnani ad biiianS
jC oc ca quidcm lY^f itatc oifcrcta quf pcr fe cH ciiiatcrnariiad tcrnarium.tFtincfterisadbunc inodutn
1 in aritltmetica fuflicicntcr c>iriniU6 : iRelat^ ;©upcrparticntium vero longcrctro fo:matioc:quf nct
veroadaliquidq^titatisfimpltcia qitdcmse conrinui6numcri6comparatur.;£>cdiiucrmtiri6:nfcfc
nera funttria.Onum quidcm mulriplc);. perfquali intcrmilTionc:Scd nuncquidem vna nficvc
ud vcro fuper particularc: Xerttum rupcrparticns: Cuni ro ouabus:niinc vno tribtis.nuc vcro quaruo:: Qto trsi
rcro multipler fiipcrparticulari fupparticntic^ mifccf: iifinita fuccrcfcit iHiv ilius multiplicirasab vnitatcin
fiutaltcouf c]cbis.i.tuultiplc)cfupcrparticularis: -rmul (ipit:ruperpsrticularitai5abtnario:fopcrparticn0p:O'
tiplcjc fupcrparticns.b lu igituroium taliscfl rcgula. fi po:tio a tern.irio initium cap. £?cd oe bis bactcn^^^f^nc
viutatcm cunctis in naturali numero volucris compaiii qufdam quf quafi ariomata grcci vocat p:f mt ttcrc opor
re:ra:us multiplicis o:do tcvctur. H?uo cnim ad vnu Du tibit:quf tum ocmum quo fpcaare vidcantur inteUige
plU8cil.tresa.lcuudcmtriplU8.quatuo:quadruplus,f mus: Cum De vntus cuiufq5 rci tracrabiinus t»cmon'
in c(tcu0 codcm modo: v t fubiecta ocfcri ptiooocet. ftrarione.
I I I I
I 1
1 1 1 i^Ti 1 1 1 r (TQui finrquadrati numcri:oco.3bis fpeculatio.
II I 111 I
1111 ( vTy M VII [
viri| n \ v\ jCapttulum. 6.
•01 vero fuperparticula! em p:opouionem qucras na 'Oadrams numerus crt:qui gemina oimenft
turalcmfibicomparanumeru oitracta.f.vnicateTttrca <l oncinfqnaconcrcucri rvti is ouo:tcrtres. q
ouobus refqu^ltcren: quamo:tiibus:quifcfquitcrtiu» terquatuoiquitiqutesquinc^.rcyics rcjc. quo
el^:quin3riU0 quaicinano rcfquiquartusei^-rmcetcris nim ert ifla oefcripti o.
codemmodoquod monnratfubicaa oefcriptto. _
I iiTin|ini| V t jvi vii | f vi n| ir I rl .

|aii |
I): yvTllrpTrrtviiiclviii iilt^
C^Superius igitur c^iftiofims nnmcrue naturalis la /
tuseft quadratozum inferius ocfcripto:uin. jConrinui
cnimnaturalitcrfuntquadrati:quifcfein fubiecto c:dic
confecuntur vt.iiii .ijr.yvi.c (cteri. £>i igitur contiBUU?
quadratum minoicm a continuo quadraro maio:e fuftu
lero:quodrcliquicranrume;itquatuineil:qiiod ab vtro
rumcp quadraro:um lateribns lugirur: vt ft quatuo: au
feram a noucnario quinQ5 funt rcliqui:quier ouobus et
tribus:qui funt vtro:iiai quadrato:um li?rcra:(oniii5ii'

tur^^frcm ft noucnarium aufcro t>ceo qu» fcx occimis nu


mcrisarcriptu0cft.vij.funtrcliqui:qui.fetterni?rio q
ternarioci.uoniun(tu6ert:qui p:cdicto:um qu3drato:u5
latera funt.'3dcrnq3 in cctcris. €Juod fi non ftnt continui
quadrari.£)cd vnu6inrcreo6rranrmtiru6fu:ftr£i^ qt5
re!in(t(iirurmcdictae:idquodc]c vtriufa^latcribus effici

tur:vtfi quaternartumoe.jcvi.quadratoaufcrain''. rii.


C Stiperpartientes aurem
numerumatcrnarioftilicctintboantcrn.
tali modo rcperies. oifpo^
relinqu5tur.quo:um.>;ij.medieta9 eft is numerus qui
nas naturalem crvtro:ijail3tcribu6 tonuenit. Suntautcm vtro:Bc^
-©ivnSigitur intermiferis: euperbipartientcmcffici
latcra.buot quatuo::qu?fcnarium iuncta pcrficiunt.
pernot9bi0.$ fl ouorfupcrtripartientcnKcpfltres: fuptr idcmmoduseft.£)invcro ouoinrcm;it
321tcgincereris
Quadriparticntem Mtm<& io «Kria. quod rclinquimr id q6 vrro
tanmr:tcrti3 pars eriteiu6
rumq^ larcra coniuncunr:vr ft quaruo;6.i;rv.aureram i
tcrmifli6ouobu6quadrari0:rcliqui.pi.funt.^o:iimve
rolaterafunt.ii.T.v.quicfficiunt.vii.quifuntparsrcr
fugqdripticg
tianumeri.)i)ci-21tcebs(rcsulaeft : vrfttrcs intcrmifti
faCbiEtiee (Int:par6qu3rtafit idquodc>:vtro:iiq3lareribu8 eftkif
cius quod fubf racro mino:c a maio:e rclinquirur . 55in
Quamo; tranfmittanrar:quinra:2lrq5vno plus vocabu
lonumeripartcsvcnicnt:quamftt intermiirto numero<'
4 5. 6 7 i 9 mra.
^
1 C^^mncmincqualitatemerfqualitfltc p:occdcrc ciuf'
cpocmonftratio. /Capitulum. 7.

;5tautcm qu^admodum vniras plnraliraris


\fiJBtrieti5^/ C numcriq5p;iH£ipiu:ira?qualira6 p:cpo:rio/
nura.tribua. n.p;ecepris ( vtinaritbmcrica

CMunc v(roo»)inein fpetomsf copoiuas tfmvS^ ttonincft)multipltcc0p:opo;tione0c):(qua


> cc 5
j ''

liratc p:odiidmus:cr conucrfis vcro muliiphdbas fu-' 1 II (


iiil I VIII 1 rvi
pcrpflrrtmUrc e habinidince p:o(rcanuis. 'jrcm con VI rii ij rriiii
1
iicnie fiippartUDUnb^fupparricnfcs pparocecfTicimuf ir 1 rvin i rrrvi
ponannircnntrcsrnirarct^ vcln-csbinarii.vcl trcetcr rrvii inii
I (

nanj.vclquotlibctcquircrmimriflrpnm^pnmocquud Irrri
f
in fcqucnti fcilicct ordincconllitutue . £)ccundu6 vcro
p:imo9c fcomdo.tcrtiue p:imo ouobug fccundieac tcr
tio:itacnim numcrop:o5rciro litouplc^multiplicitatw
CT^ fupm'o:eigfnir oefcriptfone binarius p^im^mul'
riplcr vnum ad fc ternarium babct:qui poiTitfsccre fcf'
p:ima p:opo:tio.vt pcrcfi prio monet. ~~
^'-'-"'1
1 I
II
}
(
^
1111
/
(5ualteraiiip:oponioncm.XenariU)& vcro nonb^ aliii
qui rius po(Tit eiTe fcfqualter quoniam mcdictate ocftcit.
'iRurfus quatcrnarius lecundus cfi Duplcr Imc ouos tef
I I

{Tlflam vnitaein fcdindoo:dincconrtiiutafqu9?p:i qualtero0 antccedir fenarium i noucnariumtqui nicdic


vnitatiin fiipio:cloco Pifpontc.itcmbinariugfqu' mccmt. SltcpicdrconuIUisribabitudine fefqualtcra
Tnitanp:im?acrccundc:3tC5quafcrnariU6fqu^cavni" fomparatur.tF t in cetcrio idcin e(l tripli vero eodem mo
tarip:iti?f:ac ouab^^vniratibuefccndiearcpvuitatitcr doferquiterrioBcrcant.fitenimfimilis intriplo oc:'cri'
tic.t eihi. i) .lii) t>upl3 p:opo:tio:qi fl oc bi0 idc5 fcccris
. ptio.
tripla comparatio Axrc3bitur:ac oc tripla quadrupU oc :

quadruplaquincupla:2!cv>cinccp9talie(urritl>abitu/ "
I 1 ir 1 rrvii Irrri /

dinum p:ocrcaiio.TRurfU0 iifdcmnibue p:cccpti0<up l


llll r» rrr^i cviii i

particularcB ftunt:vt vnop:obamu0cj:cmplo. /Conucr rvt Xlviii crliiiTl


l
tamus nuncrp^io^cmmaio.-cnumerum Difponam^ Iitiiii
liij.i j.i.ponarur isirur p:iniu0 p:imofquu0 idcll, iiij.

ferundua p:imo fcilj Tfcciido.idcft.vi.rcrti^p^imo ono


bus fccudis 7 tcrtio idcrt.it.^Juibus oifpofitis fcfqual'
{T^Jn fupcrio:eigitur ocfcripticne fcfquircrtias .rpo:ti
tera n otatur cffe p:opo:tio.
onesitanatas vidcmus:vtp:imustripler vnumferci
iui_ II
tcrrium antcccdat. iSccundus buos.tertius tres:fcmp
"
iiii

£)efquattcra
I vi
'
ir
;£»cfqualtera
tl3parsfertiainT»lrimo numcronarurali quodam ftiic
I ( claudamr.g^fiquadruplum ibfu; ris codcin modofcfg'
quartos inuenies.fi quincuplum fcrqiiiquinroe. ilc oci
(T 2lrq3 id H of niplis fi3t:fcfquircrtta. ©i oe quadrU' ceps finguli ocnominarionismulripiici© totfupcrparti
plfs refquiquvirta.conriiniliburii'» ni altcrurra parre vo-' tularc0 p:cccdunt:quoto locoipfiafevnitatc cifccficrint.
cabuli0p:opo:tion9lita0crmuln'p!tcitatc naicctur. Sj: vnam vcrotannim quadrupit Difpofittoncm ponemus
fuperparriiularitate vcro conucrfa oucitur fupcrparti?» vtin ea ficut incctcris lccto: aturii mcnti© oiligeno crct'
babirudo.JDirponaturcnimconucrfim fcfqualrcra com ccat.
pa.atio.ir vi.iiij.-ijbonaturcnimp:imu0p:imofqnu0
i .iv.fccundus p:imo « fetundo.i.rv.Xcrti^p:imo ouo'
bus fccundis ac terrio .i .rr v. ac oifponantur in o^dinej

boc modo.
»r vt jiii
ir _ 1 rv rrv
£3upcrbiparrics.~ im pbiparficns Cltdccigimrfpeculatio adbanc vtilitatem vidcmrin'
CT Jirjuperbiparricnsigirurerconuerfis fcfquiitcrisb» uenta vt quotienfciiq? .iiij.vclqainq3.vel quoriiber fef
.

bitudop:oducraci1.(rri quisad banc fpctulationcmoiU qnalrerO0vel fefquitcrrio^ vel fcfquioctauo0 vel quotli
scns fcrurato: acccdar :cr ftfquitcrtii^conucrfi© fupertri bct aliasp:opo:rionc8qui0 !nucftigare voluerit: nullo
particntem p:odutir. Cctcrifq^ fimilibus vocabuUead crro:e labaturt vrq^ non ei numero p:tmo tales .ppo:/
f quatiscunctas cr fuperparticularitate fupcrparticntis tioncs quf rat aptare:qui quanti fint p:opofiti:tot p:cce'
fpca p:ocrcari inirabiturrtB^r iion conuerfif aiit fuppar^ dcrci^r pofl fe babcre non pofi^it. Sed oifponat poti%u!
ticu!3ribus:fcd ita vt cr mulriplici p:ocrcati funr :m3nc riplitcs: videatcp quantos fuperparricularcs rcquirit:
tibus necclTc c(l mulriplicc»? iiipcrparticularcs creari.6)c curnq; multipliccm rcfpiciat:qui eo loco ab vmztc rcccf
manenribus vero fupcrparticntibus ita vt cr fupcrpar l£rit:vte(linfuperio:ibusbefcripfionib^.fitre6fcfqual
ttcularibus p:odiemnt:non aUj nifi multiplice^ fuppar tcros fo:tafTe quf ficritrnon a quatcrnario ingi cdiai ur in'
ticnre0p:ocrcabuntur. acoebisquidembactcnus.oili' ucfii<^ationcm.biccnim qin fccundu0cfi:ouplu0 duo3
^cntius enim in aritbmeticie lib:i8 De bac comparatioe tanrum p:eccdif ^rertifiq^ri apfarc non poterit jSed vt .

fftoifputanim. ab oftonario mcdictafes tc mptct apponcrc.hic cnim qin


CTUlcgul^ quotlibetcontinuas p:opo:tione9 fupcrpar tcrriusriirfrcequas qucrit fcfqualtcras p:opo:riones
ticularcsiniienicndi. ^Capitulum. 8. cfTiciet.-r in cetcris codem modo.
Cpc afff acriditrvt tres vel quatuo: vel quotli (T^^ftctiamaliJaugcndip^opo^tiones via Ijoc modo:
s bctfquasfupcrparticulariump:opouiones 1l^adice0p:opo:ttonnm oicunfur in cidicm comparario
oc mufjca oifputato: inquirar:5?ed ne id cafu nibus minimf p:opo:rionis.5Difponaturcniui numc'
afq5 infcitia facicntes:crro: vlliis bifficultat? ru ^ tiaroralisiv nitate multipl icatus.
i'mpcdiat;b3c rcgula quotltbcrfnuaep^opo^riocsermul ir~f iii I iiit v vi vii
f (
f I

ripliciratet)nccmus.vnufquifq3mu!tip!frabvniratc.
fc;compiiratustotrupcrpartictilarcs babirudincs p^e^
C 5"Dinimc igifur p:opo:tionc0 funt vt in fcfqualttra.
ii^.ad.ij.in fefquircrtia.iiij.ad.iij.in fcfqiiiquarra. v.ad
cedit fu? fcilicer.incontrariam partcm oenominarionis*
iii i.i brincrpsininftnitumT qufc5cBfc p:opo:tiones
quotusipfeabvnitatcoifceircrir boc modorvt oupler
vnitatc p:cceflerint.lP:opofitU5 igitur fit ouas fcfqual
fefqualtcrasantcccdat.XripIer fcfquircrtias. ^^uadrn-'
tera0p:opo:tione9 conrinua compararionc p:oduccrc.
plcr fefquiquartas.ac ocinccps in buncmodum.fingif
fumo radifcm fcfqualrcr.i:camq5 oifpono.ij.T. ii'. Ot>nl
ouplo:umtcrmino:am fubieaa cefcriptio. tiplito igimr binarium pcr binarium ftunt.iuj.3te5 ter
2libcr II

inriU0Pcrliinariiimcrcrcjt:mint.vf.*iJ\nrru0 ffrnariu Uadiriintii/'. f.nunimis. i:'viii. numcrtini bitiario.


in (ema ipfutn Duccmue.ftunt.ir.qui oift^oiiantur boc ^dcmquinanus.Uij.vndccicsmctiaturfiunr.lv.quicif
madc» dcinrurfus ouobus.Iiij numcrumfupcrnadit. iHddaf
i w f iit iiii \ vi \ it \
Ttrirtt; binarui>? 7 t>ifponanturb oc modo>
I

C^fnucmmus igitur ouae p:opofitas ferqualtcras p;o f rlvui Im \ i I Iv ]


pozrionce.vi.ad.iiij.-r.ir.ad.vi.oitnuiKpzopontum CJiX^iuo^ceisiturfuntp^oiio^tioncs.l.ad.lv.coiTipa
trce inucnire.-iDifpono cofdcm numeros quos fup:a,iii cum addirione.f.binarij quo oif^ctcnrta coe mcticns
rati
crquircnd.s ^uobus fcfqualtcris babitudmibua p:opo fupcruadit:qu<im-rlviij.7.liii.numcriquo6e4dC5:quf
fucramripfafq? fefqu.Utcra0 p:opo:tione0 t"Onlti / . tameninci6fupeicrcuit:quiiiani oifl^crcntia pcrmcnfa
plicobinanoquaternanum.fiui.tocto. iRHrfiie fcnariu €Oziov:6 veroTmino^csp^opo^rioncsbocnicdoin
ci}:

binariofiunt.rii.*if\urfu6iiouenanu3binario(tar.}:viii, tcIlisuntur.iDimuliaparcMnaio: ert:et=itertia. Xcrtia


TRurfu6noucnariuintcrnario:ftunt.)cj:vij.Difpon9ntur pars cil maio::quam qiiarra. Ouarta pars mai^: c:qua
giturbocmodo.
i quinra.acocincepscodcni modo.Dndefit vt fcfqualte
] ti m I
^
rap:oportio.mato: fx fcfquitertia.-: ftfquitcrtia fcfqquar
{ titi vi \ it l
tam vincar.2lrq;iclem in crrcris.binc cucnit vtin nu'
I
ineris maio:ibuo mino::-: in mino:ibu6 maio: fcmfi
"~r viii y 't'_^yv"' r I
j
•vidcatur p:opo:tio fupcrparticularium nomci o:um.
C2ltcp bic modU6 erit in cftcrie: vt fefquitertias p:o fi
jgJuod apparctin numcro namrali.^ifponaturcnim nu
pomoncs vcli6C)rtcndcrc:pona6 ferquitcrtiojutn radi mcruG naturalis.i.ii.ii) .tii|. TBinarius isitur ad vnira^»
c C6:quf funtquatcrnariueatcp ternanugad fe muicem.
rcm Duplu6cft.Icrnariu6ad binarium fcfQualrcr cfi.

I
lii
_ I
_ tiii
f~ _ ^uatcrnarius vcroad ternarium fcfquirertius. c"DaiO'
I

I
iy
nvij
"
f

I
)Ctt

mv]
J ^ij
i^xlviitTl^iiii I
'
ree vero funt numcrirre6 i.iiii. j€Dino:cs:binariu6 t
\>nita6:in maioribus isitur mino::': in minoribus ma
C2ltcB9dbun( moduin fcfquiquar mulftplices:^' ii fo: p:opo:tiocontincnir:btnc apparet fi aliquibus nu

tasfffquiquarto:um Oifpoiicsradicescadem multiplt^ mcris p:opo:tionfm cotinentibus fuperparricularcm:


catione fcfquiquarto6quorlib.tevtend.s.©u.nitum aii tquapIuraliras3ddatur:m3io:cmtiTep:opo:tionc_an^
rem'nobisb? pfidcratione6p:ormt:;6cquenso:dom5 recqiic pluralitatisausmentumJquam poftfaquacis
flrabtt. pluralirasfqtia ritaddita.
£>cp:opo:tt'onc numcro:um quiabalijsmctiuntur. CSJugermuItipIicibus t fupcrparticularibus multi'
jCapituIum 9. lilicitatcafiant. jCapituUnn. 10.
"3 ouos numcros co:ii5 oifivrrntta inrcgrc fue llndctiamp:?mittcndi5vidctur.quod paU'
•rirpcrmenfa: in eadcm funtp:opo:tioncnu i lo poft t»f momtrflbitur. £m mulriplev inrcr /
mer:: quo? fua 0 iiTerentia mcn fa cit : in qua uallum binario fucrir multiplii:amm:id ftia
crunt pportioncet bi numcri:rccimdij quos cp cv illa multiplictionc nafcctur: miUtipIejc
to0 fua menfa crt oifl^ercntia. ioint cnim numcri 1. 1 v.f . quod cv tali multiplicatione p:ocrcamm fit:n5
t?: cr fi td
trsoadfeinuircm fefquidccima babirudinccoparantur fucritmulriplcv:t"nc illud non ciTc mnltiplcvtquod bi^
^ efi co:um oiffcrentia quinari^^^qui.f.e pars occima nil nario fucrit multiplicatum ^tcm fi fuperparticulsris ,p
.

meri.I.bic igiturmtticrurqiiidcm.I.numcrum occics. po:rto binario multiplicctur:id q^ fir nc<i3 fupcp rticula
vt.vcro vndccies iccfiduin igitur occcm arqj. vi . numC"' re cf :ncq5 mulriplcv:q' ft td qnod ci- rali multipl:catione
ros.lv.-r.l.prop^iaoiflrrcntia.i.quinarius pnmctitur. nafccmr:neq?multipln:nfc}?fupfrparti(ul3recfl:tuncil
1 funt.xi.ad.v.fcfquidccima (oinpa.arione ccniponti. in lud qnodbinario inultipUcatumcil : vcl fupciparticula'
cadcmisitnr funrp:opo:rioncnumirri.quo6 p:op:iaoit* ris vcl alterius scncrisefl:non vcro muUtplicis.
ftrenriaircsrapcrm?facfi:in quafuntbi: quos co8p:o
^):ia oifiercntia c pmenfa:qi fi qua oift"crcntia nnmcro:^ C0ui rupparricularcsquosmultipliccs tfi^ciant.
itacos numcrosquo:ijcfioifrcrenti3 mctiarur^vtcadC) Capitultim. lU
mefuram numcro:ij pluralitas cvcedat: idf c^ in vtrifq? 36 illud addeii dum c cuo« p:imos fuperpar
ntercelTus^-rfic oiminutio: oiflxrcnrif mciifura:quame b parricularcspzimamcftlccrc muUipUcc5p:o
pluralitas numcro:n:in3ioreobtincbut p:opo:tioncm po:tioncm. vt fi fefqualtcr 1 fcfquitcrtius con
0d fe inuiccm numcri:fi'eis ilUid quod relinqtur poil mg iunsanturoupUcemcrcant.ir^intcnimnume
ftoncm:retractumfit:quamfucruntirc5ri:cfi eos.pp^ia ri.ti.iif.iiij.iii.ad.tj.fefqualtcrcft.iiij.ad.iij.fcfquitcrti''
tjifl^creria mcrieba?.£>intenim numeriouo .liii.lviti. qnatuo: ad ouo c>upluf.*(llurfus p:imu6 multiplcv p:i
bo8 isitur quinariu6 qui eft eo:um oiftcrenria : mctiat mo additus fuperparticulari fcom multiplicem acat.
inetitur isitur.liif.quinarius occics.vfa^iad.l. iReliat Sinicnim numcri.ij.iiij.vi.iiii.nacBad.ij.orplcvcrt.
wotcrnariu.'iKurfus.lvii').numcfU!ii meritur ide vb p:nnusfc5mnlriplcv.vt:ad.iiij.fcfqualrcr.quicp:im'
dccics xfq^ ad.Iv.atci; in co iteru rcrnaviu relingr. 2lufc ftiperpatticularis.vi.ad ouotriplus.q fccildusefi mul
ratur igitur eic vtrifqj.ternarius fiiir.l.T.lv.qui oifpona Tiplei.qi fitripUim fcfqrertioaddasiquadruplusefficif.
t urbymodo. 2Irq5 inbuncmodu iuncrie p:opo:ttonibU6 inultiplici
I
Uii ~r I viii I
I
J_ I~r
'
um ac fupparticulat iii;in Ifinitum multiplices p^ocrcaii"
C 3n boc^situr manif»flii cfl maio^ie ctTe p:opo:tioie lur.
CiDearitbmeticagcflmctticaarmoicamedictatc.jCa.i:.
intcr fcJ.t.Iv.quam.Iiii.-r.lviii.^^fn mino:ibu6eninu
tncris maio: fcmper p:opo:iio repcritur.q? paulo pofic
riusocmonllrabimuQ.idin vcroilla oifl^crentie permc "Oonia vero t>e,ppo:rionibus quf crant intc
flo nuinero:um mnlrimdine fuKuadat:cademcg vn-ofc^ q tim tractanda p:cdiam': nunc oe mcdietati'
numwi pluraliratc p:etereat:mino:cs crunt p:opo:tocs bU9 ef^ cticcndum.f(b:opo:tioenimeft ouo:»
numeri fupcrius inenft cn additione cius fumc^quavn-of ^ tcrmino:um ad k qiif dam comparario: tcrmi
metiens oiflrcrentiaifupemadit:quam f uerunt ante.-cu nos ant voco numero:um f5ma6:TP:opo:tionaIita6 cft
cosp:op:ia oilTcrcntia mcticbamr.£>intenim numcri. cquamm p:opo:tionuin collcctio: iP:opo:tionaUtasve
ro in tribus terminis minima conff at: Confiat autcm
ylvtii.t.ltij.boium qumarius oifTercntia efl. JCTDetiatur
plerumcp 'n pluribus.vtin quatuor vel in fcvtfrminis
tgitur.Klvtii.numcrum qutnarius oecics ftunt.l.^ug
£um enim;p:imus .9d fecundum terminus eandem
ittinrt p:opo:n'onf in.*ciu£i ffnjndn«fldffrrii)m:oicirur C^uemadmodumabcqnaUrflte fup:adtctc pioceirc
bqc p:cpc«:hon jlitas. vf ilcy intcr rrr 6 tcrmmoa mcdi-': rantmedictarci^. Capituluin. ly.
qut icciindiJiJ cil.bae igiriirpropo^rionte mcdi) rcrmini €d paultfpcrqucmailrnodunt inep:opo:tio'
coniiin5cnri0:tnna parririocil. tnurcnnnfquacil oiflfc^ 8 n3lir.ue8;ijb fqnalitatc p^ocrcantur: oiccnduj
rcnti.i mino:is rcnniin iid nicdium:-; mcdij ad majcimii crt:nP>:fdictuin eU eni q» iii numcro valct vni
A:xdnoviinap:opo:tiovtin bianHnicris.i.ii.it/. itcr tas:3detninp:opo:tionibU8cqu9li ate valc
vnnmquippcatouo-iintcr ouo^ rrcetantum vnitas rc.^t fictitnumcri capurcrt vnitas : ita p:opo:rionuni
oifTLTcntiamtcn:t.lHoncriaritfquap:opo:tio./Duogp ^Qualitatetr» cc p:tncipiij. tluo circa bcc inodo ai irhmc
pc ad vnuin oupli funt.Icrnariuo ad ouo rcfqnalrcr. ttta medicras ab f qu Jlirarc narcctur:pofiri8 cnim tribus
Xlutcilcqua p:opo:rioinrrririi3: non vcrofqualibus fquistcrminis.lDiouomodtfuntiqnibUfs bec p:opo:
ciffcrcnrijsconilituta.vtin bisnunicris.i.ti.iiij.lHa^ tionalitas p:oducatur. iPonaturenim p:imud p:imo
ruoad vnum ita funt oiipli:qucmadmodum quarcrna-' f quus. XKcnndns p:iino -i fccundo. lerrius
p:inio fc
KUsadbinarium.Scd intcr quarcrnarium binanac^ tundo ac tertio. Quod bot inoinlratnr cremplo. ^Mtvni
binariu0:intcr bmarinm arqj vnirarein vnitas DilTcrcn tatestres. i^onaturigimrp^imuBp^imofquns idert
tiam facit.i?n vcro tcrtium njcdictatis scnus quod nc' vnus.;£»ccundn0 pjimoac fccundo.idell ouo:Xcrtins
q^eifdem pzopo^tionib^^neqjcifdcm Ditfcrcntiis conft^t p:imo fccundo ac tcttio idcrt trcs.eritqj oifpofttio talts.
:£»ed qucadmodnm fc babct maxim^rminus ad mini"
mumttta fc ffbabcrmaio:umtcrmino:um oifterctia ad
intno:uin oiftfrcnrianitcrminerum vt in l3is numcris
iii).tii).vi.*H1am fcrad.iij.ouplusert.interfe)cvcro7.
iiii.binariu6efl.'3ntcr .iiij.vcroac.iif.vniras . ^xdbi-
Cnivurfusfrcsnntbinarifinf qualitatcconrtituti. i|.
narius comparatus ad vnitarcm:rurfus ouplus crt:er'
go vte\\ marimu^itcrminue in numeri^ad miniinuni p:imu0 p:imofquu8.idert.i j.£>ecundus
ij.tj.ponatur

ira m3io:um oiitcrcntiaad mino:uni Dirtercntiain rer'


p^imoT fccundo idcft.iii)'.rerriu6p:imofecundoactcr
tio idcft.vi.'? cfit Oifpofttiobcc.
mino:uin.Hocaruri5iturtlla nicdicta6:in qnafqucfiit
piffercntie^antbmctica. 3lla vcro in qua cquc p:opo:'
tioncs:gcomc(rica:'jllaauicm qnamrcrria5 ocfcripfim^» I
n ~|~i?~r"ir'|
flrmonica;i:iuarum l?f c fubiciamus cjceinpla. [ II \ i iii j VI T

~
~f 2tritb metici~T jGcometrica |
armoiuta |
CTiSed in bisboc fpcculandum edg^ft vnitas fnertrad
I 1 [
""11"' ) iTliJ ]11 I mf i iifyi cqu9lir9ti8p:in(ipificonrtirnta:vnita8?terit tndtffcrg
ti)s numcro:uin ipfi vcro numeri inrcr fe nullum inrcr
fqueofie rfquf p po^togsTDiuerfcofg ^^^ppo:.!
mirnjnt.;£>i vcro binariustencatf qnalitatem : binari'
crt oifTercntia t vnus inrer tcrminus fcmp numemsiti
€7iR5 vcro i5no:amus alias quoq? cc p:opo:tt'onurti
tcrmitritnr. £3in vero ternarius:! dc oifferenrig e tnter
mcdietatcsrquas quidcm inaritbincricaoivnnus.iSj
;©cd terminos vcro ouo naturaliter tonrtimti intermitmn wr
ad p^efcntcm tractatum bc Qint intcrimncccfrarif .
iHcoeinfcpsad !)uncmodum.^ft etali9 p:opo:tiona'
interbasrrcs medietares p:opo:tion3ttr3squidcmp:o
lirarcin arirbmcrica p:ocrcandi via . ponanmr cni tres
p:ie.i marimcgcomcrrifanuncupatur idcirco quoniam
?qui rcrmini:confttrnat«rq5 prim^^p^imoat fcciidofqu^
5 quis p:opo:rionibusror4 conre)cttur.:Scd tamcneodc
vtcmur p:oinifcuf vocabulo p:opouionalitates etiam cc ;^cnndus p:imo ac ouobus fcaindis. Terrius p:injo
? onobus fecundis ac rcrrio: vr ft f^nr tres vnitires. jSit
tcras nuncupantc0.
C/Oecontinuismedictatibus-rotliunctts. ^n. 15.
pjimo p:imo ac fccundof quus idcrt.ti. Sccundus
rop:imo9t ouobusfccundis idcrt.tij. Xerrius autem
^d tn bie alia continua cll p:opo:tt'onalitas. p:imo ouobus fecundisactertio. •jdeft quatuo;.
« :?llia oifiuntta.iContinua ciuidem vt fuperi^
I I I
oifpofuimns. t^nus cnim idemcg numcrus 1 1

III IIII
medtus: nuncquidem inaio:i ^upponitur: 11 1 l

nuncquidemmino:ip:eponif : ^iioticnsvcroouofnt
medij runc oiftuncta p:opo:tionaIit9S nuncupanir: vt <rif5icigitn: tcrmino:um oift*erenrt'9m vnt't98 fenet.i"
in scometrica bot moddo. i.ij.ii) .vi. *tt^am vt eft bina* tcrbinariumenim 1 vniratcm atqsinter tcrnarinm ac
rius advnitatem.ita fcnarius adtcrnarium. 1 vocatur binarium.^tlnirasintercft.it^ullus veronaturali^ nu
bfcoifiuncta p:oportionaltras. vnde intelligipot tonti mcrus inrermitttmr. iPort vniratcm enim mojc binari
nuam quide p:opo:tionaIit9tem . 3n tribus-r minimis uscrt:9C port binariumternarius:naturaliter(onrtitut^
tcrminis inuenirt.©ifiuntta vero.in.iiij. poteflautem ide5 mrfus in binario fiat. Sintc^tres binarij.T fit pji
in.iiii.i in pluribusconrinuacflep:opo:tion9litas. fig' mus p:imo9C fccundo fquus.i.quatcrnarius . Secun^
dembotmodonr.t. ii.iiii. viij.rvi . Sed l)icnon erunt dusvero p^imo-j ouobus recundis.idertfcnarius.Xer
©no p:opo:ttones fcd plurcs.fcmpcrcB vna min^: qua tiu6autemp:imoouobu0f£cundi0 ^itertio idcrtocto-
finrrerminiconftiruti. nariu0.
Ctfuritaappellarf finroigcile fupcrius medictfltca.

IDctrtOflnt
/Capitulum. 14.
vna co:um medietas aritbmctica
,c VI i
VIII
" rz
i nuncnpatur:quod inrerterminos.Secfidus J2 _\
i I I

numcrum cqua cfl t»ift'crcntia. jDcometritavc CTll^icquocBbtnarinstenetoifferentiam rennino:uni


ro fecunda oicitur:quod fimilisert qualitas^
vno intcr eoa naturalircr intermiftb.T^am inter.iit j.et.
po:tioni8:21rmonica autem vocatur:quonia3 iracoapta
«vi.quin^rius naturaliter inrermittitur.tnrcr. vi.arc^.
taert:vtindiffcrentij8 9ctcrmini8fqaaIitasp:opo:rio'
-viiitSxptenariue collatarur. Quod fi rcrnariu^ f qualt
num confidcrcmr.€tocbisquide5 oiligcnriusin aritb tarie pjinripium ftt:fict ternarius oiftcrenria verbi gra
merids oi fpnratn eft. nunc t»cro vt comenio;cmus; tnti
tia,:&inttermimtresadrcgula0 fuperio:um fubtus.
tumiilflpttcurrimus.
2Libcr n

1 III 1 III III vtcil fubiccta ocfiriptio.


I YI l IC tu ITT
II 1
III 1 VI
mtiri.tdcrtvnominue fif oiftcrcntia fem|.i niinurisi' ii 1 11 1 11
tcrriulTie. inrci^idcm : m qUjrfrnario:tiinnarioci5 pcf
liii 1
VI iii
fpicinir.^rquf no6p:oprcrb:ciuratcmraccmu6:jfd?
regultecj: rcmcttpfo oiliijcns IfCfo: iiiiicnitt: .Cicomcrri
III i
n j
" LL-i.
- iviii
ca vao p:o|.io:tionalita6 tfic ciucadmodiT inucntri ab f ii VI 1 H- 1

1
IirafepoiTttoft(!dtm'\qfj qucinadmodfi abcqualitatcoie
Incquaiitas pzofiuitrmonllrabamus. 113111 tamcn faiii- fi S>ym€\\i armonicj oiipuranonc qu? o taoiiiistiiu»

dium i\\ nmc quocg b:cuitcr rc pctcndum ConiUtU' oi£i poffur tacite ptcreiida ec no a; bitro:: tColloccf isitur

ti6 cnim fribVlniisterminis ponaturp^im^^pnmofqu' armonica p:oco:tioiialira9 iiiq^cn ocfcriptdc futno^c o:


£>c£ijduep:imoac fccrido.'XcTtiop:imo ouob'^fcciidt» dinc tcrminorum iter fc titffcrcnti e oifponantur.
acrcrtio.7 dct^ ftat ptinuc arcp ira cicqualitate: gcomc -TSiffQI"''" r "Ti Trfnti^ I _
tri£fl.ppo:tionalita6 p:j ncipiii fumar, x.i5 oc baru^po: iii iin i I
j
Jp'
tionij.pp:icrarib''i:6 DiligcnriiTmciarirbmcticis oiviin'
ttrtlidcs ncigif.vt.uii.ad ircs DiateiTaro piisnanriam
g> nad \yic illis inilruuue iecto: accedat:nullo oubiraho P'odat.vi.9d.uij.Diapete,5Co:dcr.vi.vcroad.u).Di3pfl
ni6crro:cmrbabif. ^limonicflvcro mcdierae Deqnuc rurfus ea'
fon mirccat nmpbonia:ipfcq3canl Diftercntic
paulo lariu6 rracrandu^ ell: bac ronc jpcrcatur. £on\\i dcrtatuantpfoniitia^a^tnan^^cnlad vnirate ouprcin
tuaf f ni fiddc, Duplices curain''effinscrc: rribus qqe ter Diapafo pfonatia p(litut'.q> fi fc cxtrcmiratcs multiplt-
minie pcfiris p:im^p:imoac ouobus fccundis f qualis <ct:itecB mcdi'' fui mulriplicirarc fuccrcfcar:
coparari nu'
;£>c£udn6 DuobU6p:iinis t ouob''fcciidt6.Xerti^fcincl
mcri ronibabitudinc pco:diaq.^ fcruabiif .rcrcni
(cjc em
p:imo : bis fo:'? rci rerrio. 'MtCB boc mo flnt vniratce. unt.]cvii).quat.iii).ticnt.);vi.£xd.rviii.numcr'.):vi.
i.i.i.iConilituaturi3iturp:im'p:imoacttuob^fecijdi0
numcro mtnoiis gtc octaua trafcendtr:H\urfus mininK
fciuaUe.i.tcrnari^.ioeciidue vo ouob^pzimis t Duob^ fe ipe multipliat cftuiet.ijr.q' n inato:
tcrmin^
tcrmin^^ft
foadi8.i.qtcrnflri''.rcrti'^vcropmoacouobTcb»6'? tri' multiplicatione concrcfcat:£fficier. m^). ^Juifibi'
fui
biisiciti(0. i.kji.^tfiin binart)6fquaiitas prtruatur: mctcoparatiquadruplS.i.bisoiapafonptinenafeTUat.
vcl intcrnariis eadcrb mcdicratis apparcr ouplo a fc rcr Diftercntia?
^fl boc oiligctf^ifpictamus: bvccnt oisrct
minis 0 ifrercntijfc^ oiilannb^: vt fubicac oefcriptioes TCl cermino? i fc tuice multiplicatio. iD3ininrcm rcrmi
tnoncnt. nus.rimcdiomuiripliccrurficnr.ni. 1 rc nuiuiirtcrmi'
yero tcr^
1
)
I
1 nu6.fi majcimo mulripliccf fiet.i vtt). fiX)edi^
III 1111 1 VI minu6 nmfl);iminumeroftt9teau0eaf:fici.)r)ciii). TRur"
u II 11 fu0mintm'^£CTmin^fi fe ipo pcrcfcar^ftcr.u.drode modo
\>I Vl 1 i:ii 1
fi mcdi"fient.)cvi. ^mm^^^o q majcim^cfi n fc ipm mul'
III III iii tiplicct.jr^ocvi.rcddct.bf £ igif i o:dine oifponarur .)C)cj:vi
f
)ct;iii).]cviij.)cvi.)cii.i]c.funr igirur oiatclTaron confona*'
viin l m JVIII
tia refonanrcs.icFiiii.ad.rviii.-r.yii.ad.u^.Diapcnrc
vcro
i;viij.ad.)ci .-T.iciciiii.fld.icvi.i.wvi.ad. vfn\). Xriplfl
tnbU8e(i6tcrmi6;piliruri6.n^:iin'^ Qdcfacicndue iez ad.vi). Qufl'
autcm qu^ cft oiapcntc i oiapafon.^cyjcvi.
p:imoa£fc£iido.i:?c(unduin vcroci:p:imo ac ouobusi
druplflvcro qufcft bis oiapflfon.):):); vi.ad.t);.cpogdou«
ietun(lis.icrti^flatc); p:imo ouob^fecudis ac tnb^ tcrrijs
vcro qui lonus 2»);vii).9d.):vi.c6paratione fcniatur.
. '

C Oii?adinodu inrcr ouoskrininoe rup:adi(re medie^ iEdeubolidcs arq^bypafuoaliumconfonan''


tarc0viflfllm(olloccnrur. Cap. i6. e rianim;o:dincr;? p ominraiunrcnim nuilnpii
iOUnr.nlr oiiorcrmiiiioariproponicjivrin'- citaris fliigincnrafupparriailsnrariS Dimnui
9 rcrcoomliCiiihdcanrbmcnc.i:nuncvcrogco' tioniratoozdincrc poiidcre. 'jraqiiion poiTc
nurri(a:nun( arnionicam mcdutarcponam' elTe&uplum nirt oimidiuin:ncctrip iim p:crcrrcrriiim
iDc ab^in ariri>nKrici0 quoqs oij:im^.'5d ra/ parrem. uoniani iginir ftr oup'.uni:fv co.oispafon c6'
tncnipmnunccrij b:aiircrcrpli(cm^. £>iarirbmcrica fonaiiriain rcddi. Ouomain vcro fir oiMudium:cr eo iifi
incdicra9qf:oaro:umrcrmino:0 vidcndaoifterDuiac: eonrraria oiuifionc fcfiiua'rcram.i.Dt3p<:nrceft"iri p:opo:
cadcmcp oiuidcnda ac mino:i rcrmino.dducicnda. ir^inr tionem. Quib^mirns fc5 oiapaioii ac Diapenrcn iplicc
cnim ofCc.T.il.iilrrinfcCtcrmim conitiruri:bo:n£i5me p:ocrcari:quf vri-5q.uo!UinirfYmpboniam. £> drur^
dicras fccudum anrlMticric.i p:opo:rioualitare qucraf lus rriplicis partcm rerriam conriana oininonc parriri.
Oiftcrcnri.ip:i''vrro:rici5rcfpiciO;iiUfcll.i:rv.l?anc oiui-' 5Ev qua rurfua oiarciVaron fYmpbonia uafccnir. XripU'
do!iunr.)cv.bancmino:ircrmino.idcocccappono:fti5r ccm vero arci5 fcfquirci rium luncr os quadrupIS com

XXV. £>i igirurbicircr.r.T.rl.incdi^coiloccf.fir arirbme pflrarionem p:opo:rioiiis c iiiccre. vnde fir vr ex oiapai^
ri(a p:opo:rionaliras l?oc mo. j:. wv .tl. 'jrc tnrcr cofdcin 1 oiapcnrc quc crt vna confon.inria 1 oiarelTaron vna f5
tcrminos mcdicrarc gcomctrica colloccm''.^? jrrrcmoep' tineniiacoiutt!5arur:qucni quadruploconfirtesbis oia
p:ianumcrortrarcmulriplico.vr.]c.in.vl.fiunr.c(cc.bo¥ pafon nomcnacccpir. Oecundum bjcquoq^ bico:do c.
tctragonalclatus airutno:fium vicjinri.tlicicscni rigi' aDiapafon.oiapenrcoiapafoniacoiapcnrc.oiarciTaron.
tifiunr.c((c.lDosigirur.r)c.mcd!oeinrcr.)c.9C.vl.ri(oUo bis oiapafon.
e?:fir Qcomcrrica mcdicras fubicrti ocfcriprione fo:mflra
X.tt.xl. £'i vcro armonicam medicrarc qucramus : fibi' • CScnrenrifl mcbomac! quc quibus confonariis appo
mcripfiscopnlam'crrrcmo0.vr.v.T.vl.ficnr.I.^o:um iwnrur. ^Capirulum. 19.
ijifrcrcnri j quf ert.rvr.7n mino:cm rcrminij muUipU
ccmus.f(5.in.v.vrfianroc(ics.vvv.gfunr.ccc.bosfccun €d nidjomacus non eandcineio cf arbisrarur
dum.I.parrimur fiunr.vi.Quo6cum'mino:i rermir.o 0 conrrariam pofirionf m. £icd pori^vt riuras
addidcrim^:ficnr.vvi.bunc iginir numcrii n inrcr.v. ac. in aritbmcricis crcmcnri erar Diminurionifqj
tl.mediij collocem^."armonica.ppo:rionaliras cvpeditur» p:incipi»:ir3fcoiapafon fYmpboniam rcliq
y.vvi.vl. runuiTcp:incipium.inasverbfibicorrariaDiuifioe pof
CJDcconfonanriara modo rccundum nicbomacum. feconrtmii.id verofacili^eritcognitu. fip:iU0pcruidC'
iCapinilum. 17.) arurinnumcris:conrtituarurigirur vnitas:oueci;aq ea
bisb^crcn^.nuucilludaddcndu vidcrur parree rtuantvna mulcipli(id:alia oiuiHonie. ;Oirc]5 bc(

e qucadmodiiPYrbago:ict.pbanr cofonanrias fo:mul9.


mnrtcas Ip^edictis.ppozrionib^inucniri: in q
rc.r.ris prolomcus novidct aJTcnfusrocquo
pflulopoftcri''piccni^b?Cicni poncnda c(l marimeec p:i
ma fuauifq? confonanriarcui^^.pp^ierarcj fcnfuc apfrrioz I
fomp:cbc(idtr. 0uafecni c vniiquodqp p fcmcripfum:
ta!c oCDbcndirur fenfu:£iiigirur({J(r!S notio: cca con"
fon.inria:qucindiipliciri?rcconriftir:n5cflDUbiup:;m5
ec oltim oiapafon confonaria incri*oq3 crccllcrc^quonias
cognirioncp^cccdar.lReliqnf vcrobuncneceiTariofccun
dum pvrbago:ico8 o:dincm rencnr:que oederint muUi
pliciraris fliigmenra:ci fuppsrricularis l^abirudinis oc
trime?a. cT)bnrtrarij quippcc:q) mulriplcvincqualira0
fupparticularc6ppo:rionc£? mcriti anriqrarerrafccndar,
^5uo rirca naruralis numer* ab vnirare vfq? ad quater/
nflriu oifponanir.i.ii.Hi.iiii.^giturvnibinari^copa^
raru0.ppo:rionc ouplic? facirt-jrcddiroiapafon confo/
n^nriacj qugert mavima ei (Implicirarc norirtima. fi ve
ro vnirari rcrnari"coparcrur:'oiapafon ac oiapcnre cocoj
diam pcrfonabir. ^^uarcrnarius vcro vnirari comparat^
qiiadniplam rcncr.bis fc5 Diapafon eflfiricne fvmpboia
c[> ([ rcrnarius binario comparerur oiapcnrc. £>i vcro^

tcrnarius rcrnario.oiardTaron confonanria fupplcr.ifi^


ertbo:umo:docunfris adfeinuiccm (ompararis:l{^ani C^tadbpncmodumadinfinitap:ogre(Tio eft btnari
compararioquc rcrtar^Si quarcrnarium binariocompa usenin) vnirarieouplcvert. Conrrana veroriue pare
remueicadctin Dupliccmppo:rionc:qu.1 renebar advni eifdem oimidium vnirarisortendit.Xris tri|. Ins icon
tatcm binari-comparame.iraq^ mavime oirtanr foni in trariaparstcrria. Quaruo: quadruplus parfqj conna'
bis oiap3fon:(ii 3 fc quadrupla intcrualli ctiincnflont oi riaquarra.Sltqjiracrefcendi-roccrefcendi inllmplia efl
fccdunr . UTDinima vcrorcumflcurio: graui^^emtcftia vntrareprinopium.^demigiturnuncad confonantias
srauio:iaprc rrafccndir. 2l£ rtar t)etnccpBcontinentiar5 conuertamus.^rfrigitur oiapafonqucert oupl3fup:c/
modus:qui ncc^ vlrraquadruplam poffit cvtendi:neq5 mi loco p:incipij. ^u? vcro rciique funr:in conrraria oi
innapartem fcrriamcoarrari:^rfccundum nicboma-' uifione bocmodo. xxfqualrcr quidcm rriplo: fcfqui/
cumquidcmbicconfonanriarum crto:do;vtiit p:ima tcrrius vero quadruplo . iSiuod rali argumenrarione
oiapafontfccunda oiapafon ri oiapcnrc:rcrriabi6 Otapa p:obabirur.* ^dcm eiiim p:imumcft fcfqualrer : quip:i

fon.quarrfl oiapencc.quinra riareiTaron. mu0rriplusfciIiccrp:incipa!i0 vniraris. iHamterna


rius idein primus rriplus ert : ft imirari . 3dem p:i'
C 23e o:d ine ccn fonanriarum fcntcntia eobolidis ? bY mu0 fcfqualtar : Bi binario comparetur . •iRurfus
pafi. fCapitulum. is. tdem ternariuseiufdcmoiftcrent^quaniad binarium
fiidr:ai{o0 namrfllittr poflttle p:obanir cf rcrqiiairci :trC fnfqualium rcro alii ftnt multo (nfJiuafc* .alii vcro mi
piuecil.xrumigituriurercHinalrcrtriplici oppoturur. nus.alii vcro incdiocrttcr iiH0,ualcs:5£v,cqualitarc qui
iDupcntcconfonattJoypcnrcacoiaparonconroiiaiuie dcm nafcitnrfbno^itcqualitas: iBriiifqualirflrevcio ea
qujdruplue (cf
rarionabilircrpuratiiroppcTii."rt\iirriifl quf fc(u luiuin mcdioditatcm oirtantie incqualcs funt:
qiiitcm)(onrrariamDiuirioncintenct: IHan»iiuteft pn' mani crtc:p:imfq5aciimpiicio:c6 cucpiunrp:opouio/
nmsquadrupius idcm rurfus p:imu9 ftlquitcrtiue.in ncs quc fum.fc^ mulnpliccsaut fupcrparricuUrcs ou .

ucnitor boc modo. Qusrcrnarius quippt p:im'' cft qua pli.tripli.quadrupli . fcfqualtcri atq5 fcfquitcrtii confo
drupIusftrniran:p;i'musrcfquirernue;nrcmario com nantic.tf vbls vcroque in rcliqui6p:opo:tionib' : vel
paretur.TRunuscins c»iffl:rcnric quam inrcrfe actcrna inulrimode vcl non ita daris. vt l longc oino afc ciftantl
rium renet:it^fe fit quadriiplus. Undc fit vt fcfquitcrtia bus incqnalitatcs fiunr^oilTonanticcvilluiit.i^lulla ant
p:opo:tio:qucfrtciatclTaron:cidru;ilc p:opo:tioni que fono:um (on(o:dia p:o(rcatar.
eft bis Dupafon incoiitrariii oiuidaf .az^upla vcro quo-' C iiuid (jpo:teatp:cmirti vt oiapafon in multiplici ge
niam nullam babctoppofiiam p2opo:tioncin nctvlUus nercDcmonrtrctur. ;Capimlum, :o.
ipfa fefquiltera crt:juf evtat numerus: cui poiTit binan^ igitur ira oiftinao ocmonnrabitur oia
:

ouplus:fuperp9rticulari p:opo:rione to
«ini p:imu8 e\\ b pafon confonantia quf (unctarum oprima £
iungirtalem fo:niam contraric p:opo:noni6 txccdit. 'Mc i mulriplici in?qualitatis iscncrc i in ouplicf

<;^tcdr(o(iucundurnni(bom3cum oiapafon conibnantta taris babitudinc rcpiri.21c p^imucjdeiiludocmonflra


fum piincipin tcncat hoc modo. diiqucadmodiiimtiUiplicitatisijencre oiapafon (onfo
nantia poiTit agnofct . jp^ecurrendum cil isitiiradb:e
uc quiddamcniop:iu6cosntfofaa io: oemonllratio ft
SOiapafon
at.ab oi fupparticulari:(i(ontinuamei fifptr parricuU
rc gsaiifcrat .ppo:rionc quf e fcilicct niinc: id quod rcli
quitur tninus e\\ ci^cdietatc que octracta c.ppo:rionia
vtin fefqualteraacfcfquitertia: s2uonia5 fefqualrcrama
io: e:fefquitcrtia5 Dc fefqualtcra octTdbainue.iReluiqL'!
tur fcfgoct ua .ppo:tio:quc ouplicata n5 eflktt integra^
•<>P&ft9ffPiif5 fefquitertia .ppo:tion5 ca oiitantia mino: g cj i femito
nio repif ft ouplicata fefao(taua (omparatio non crt in

tegra fefgtcrtta:(imple]c fcfgoctana non eil fefquitertic p:o


po:t6i8 plca medictas. qi fi fcfgquaf rii fefQtcrtio auferaa
id q!5 rdmQf mcdietat^ fefgquarri noclTuit.idcqs i (eris.
CTiDcmortratio gimpoiTibile oiapafonimultipiici gc
flereclTc. Capitnlnm. :i.
MateiHH'''
J25e m1cad oiapafo pfoniiria redcam^ q> fi^ea .

9 noU mulriplicigcnere iequalirans^cadet ifu

C ^uis itafefc babcat:inquit tantcn oinnes meli'


maltiplices p:opo:rtone3 conronantiarum p:c(edcrc:fu;;
pparticularcineqlitarisgcn^ Sit igif fuper
.

parti(Ularis^po:tio ciapaibn pfonatia . 2Iu(craf ab ci


pcr particulared (equi:ft(ut paulo ante t>ef(ripnmus . fCn ptinua pfonanri3.i.t>iapenrc:reltnQuimr oiatciTaron.
igitur pfonanria ftt ouara vocu rara p:rmi)ctio fonus
ve 28is witur oiateflTaron minus cft vnooiapcntc ei ipm
ro tnodulaee rotis cafus vna intcntionc p:odiutu0:(itcp otatcflaron nonipletpiapmreeonfonatie medictatc cpt
idem minima particula modularionts: omnis vcro fon' ipolTtbile.iODo(Trabi^cnibifdiatc(1aion ronoac femito
conito impuliu.-gjulfua veroomnisc): motu ftat: mm' nioconibnatia oiap^tctrafcendere ^uoctrca ncc oiapa
:

^ mawum aliqui ftnt f quales : vero incquaUs; fon quidetnfugetieulari^inequalitatis^^cnereponi poc

OCO1IU0
z:onu0 ^mitcniu ^onuB

(pcii 1

fflrirtvi" fclvi
1

SDiatctTaro»

^Oapcnte
ClCVnionrtrario pcrimpofTibiU owpcntc OtatdTaron citca in ruperparricularigcncrein^qualiratidturcponen
nronuin infupcr pjititulari tlTc. jCap. tur.

iEilar igitur vt oiapcnrcac oiatciTijron T ronn


C iDemonftrario biapcnrc i oiatciTaron in marimie fu /
perparricularibuscoUccari. iCap. 25.
r bi fupcr parrtculan poncnda clTc rnonitrcin^
m
flain -r ft id p:ima quon5 p:obaioc ca qua Xlud quocpaddcndum ncciiH^riocihquonia,
^iapnfon in ruticr^iarnnilari gcnc rc non ci po i n oiapcmc ac oiarciTtron fupcrpaniculares .p-
nmdam monrtr.niimu6.id quoq^ iiucdam rarionis nio po:rioncs tencnt:in matimie fupci pai tuiila
do pcrclarnirr' £iigillanni tuin oc co ac oilisnittus pcr ribus p:opo:tionibU6 collocancur, unr au
traacmutirinamil m
fiipci particulariqiiis^l^ashabiru tcm marime fcfqualtcra f fefquitcrria. llDoc vcroapp:o
dincs poiicndas ciTc non oiicerit m
mulriplici smertfa/ babif ur boc modo.invim 11 in minojibus p:opo:tionib^
tcbitnrtollocandae. THam mfupcrpartitnri TeUftcria quam fcfqualrcra vcl ic fquitcrria.oiapcntc ac oiatclTaro
curponi iion poiVinr:fupcriu6(vtarbitro;) oc-
mijtiv^ confonanticicolloccnrur. ncncrt oubium qum ficurali?
planatum crt.ponannir icsitur fi ficri potcrt in muitiplici p:opo:rionc6fupcrpartinil.^rc6 p:acr fcfqualterain ct
gcncrc.tft quoniam ^iatciTaron confonantia inuio: crt. fcfquitcrtiamiuncfi noneiTiciunt vniiDupluni: ifaoia
t)iapfnrcmaio: ci^tciVaron &upIiri.oppcntc vcro rripli pcntcac oiatclTaron viium oiapafon nullarationc coii'
cip:opo:rionimuiripticiruisaptctur.Dinnniil£crt cni cIudunt.vJuonia5 cniin Diapafon in oupliri p:opo:tio
-vtcrt confoiianna oiatcilijron pfonanticciapcnrcconri' nc eiTc monrtratuni crt. >?upler vcro p:opo2rio cf fcfqual
nua.itafl ^iateiraron mDupIicirtaniinir.oiapcnreinco tero fefquitcrf iocj5 coniponitur. JDiapafon vcro cc oiatcf
tinuaoupliasponi.i.n-ipliri.Xcnusaufcm quoniam faron ac oiapcnfc copulatur : non ert oubium quin rt ro
in bflbimdinibusmurtcis.portoiatfiVaronlocarurrnifni-' tum oiapafon in ouplici rtatuarur oiapcntc 1 oiafclTa
:

runi inca p:opo:tionc ponaturrque crt mlo: oupliri. bcc ron in fcfqualtcra fefquifcrtiact? p:opo:tionc finr locan
flurcni in mulriplicifaris ^enerc non porcrt inneniri. de.^lltrcrcnim non pofciuntoiapafoniuncrf perticere:
"iRcrtat isirurin (iiperparticnlariebabitudincm cadat. quf confonanria m oupliri p:opo:rioncconfirtif . Hlirt in
^itiijttur pzima.i.fefqiulreraroni p:opo:rio. iHam 11 t»uabU6p:opozt}onibU8rtcfcrint fcfqualfera . Ic:> a< fcf'
&upliccm auritanius tnpIiri:quod lelinquirur fefqual' quiterti3-5llieen;p:opo:rione8 fupcipartuularce banc
tcrcrt.Ouod rt Matcir.iron quidcin oupievert t^ia^Tcnte. nulla rationeconiungent
vcrotriplum: fublato oiarelTaron a oiapcnre tonusrcli-
quu£? ftt:nuIlo modo oulMtariporert: quintonus in fcf' Cr;<Dtapcntc in refqualtcra oiatcffTon infefQtcrtiacrte
qua!teraocbcatp:opo:rioncconrtitui,eed oucfefqualte tonutn in fcfquioctaua. jCapitulum. :4.
rc p:opo:tionc6 oupUcein vinnint. Oticraadmodum c>:
aritbnietiris inrtructus fibi potcrt quifq3 coiugcrc. JDuo 3coautcm quoniamp:opjicoiapente infcf'
iairtTroni ^iarclTaron fuperabunt: g^ert inconucnicns. 0 qualteta.i oiatcrtaron.in ferquifcrtia p:opo:
/Diatcnaron cnim ouob tonos lcniitoni! fpatio tranfc2 tione confirtif.^uoniamcniin inter vtiafqs
c!it."iRo^t igitur heri porcil: vt non oiapentc ac oiatclfa' p:opo:rione6 fefqualfciam fc3 ftfquitatiam
ron iniiipcrparticulan inequalitaris gcncrecoiiocerur.qj ^Sefqualtcramaiozertri fcfquiterri' mino: : quoniacgi
fi quiatonumquoiijin inuitipliriscnerceiTe pcrlcribat confonantiifloiapcntcmai •z:oiatcrtaronniino::appar5
cjuoniain quidcsn tonus niino: quam diaielTaron. SDia/ maiozf m pzopozrioncm maiozi:': mino^miminoziccca
tcflTaron vcroininusert quam Diai.>cnrc.ciapentcquide fonanticaptandum.ifru igitur quidan oiapentc fef' m
ponarurinquadrupla.oiafciTaioninfripla.tonus inou qualtcra:oiatciTaronvero in pzopo:tione fefquircitia col
pliri:Scdoi3pcnteconrt3tcrDiareiTaron 7tono, ^ua^ locanda. Ouodrt oiarcflaronaoiapentc confonantiatn
druplumiyitur fecundum banc rarioncm conilabit cj: fubfrabam'': rcUcimrfpatm:quod oicif ronu6. ir^cfqui
trtplo ac ouplo.quod ficri ncquit.TRurius rtaniatur oia terriu voo ,fi pzopozrioni fcfqualrcrc intnuamus :rclin
tcltiron quidem in rriplici ci oiapcnte in quadrupio.jSi qutf fcfquioaaua p:opo:rio Quo fit ut fonus.^nfefqui
igituraurcramuc triplnm a quadmplo^rcfquircrrius rc^ octaua debcat imone cortitui.
linquerur."il\urfu8rtoiateiTjron ciapcnfeconfonjtie fub
tral^s:firfeliquuatoHU6:Xonusiiiif«rfecundum bac ClDiapafon ac oiapcnte Jn tripla p:opo:tioe ertc. bis
rarionemin fifquitcrria p:opo:tioneconrtabir. inedtrcs t>iflpafon 3n quadrupla . ^lapituln. :5.
fcfquitcrnj vno 'ripliriminozesfiunt.lrcsigitnr roni
vnum biareiTaron nulta rationc fupplebunt.qiiod crt fal €^d quontamocmortratiTcrt oiapafon quidc
fifTimuni.'3Duo eni? toni acfemitoniuin minus oiaterta oupIiiHi oiapcntcvero fcfqualtcram luncraa
.

ronconfonannam lupplcnt . tEr bis igitor oemonftraE vero oui: lam ac icfqualfcram rriplicem ,ppoz'
oiarelTaron confonantiam non efTc multiplicc m
. pico tioncm p:oac3rc:fic bis f riatn apparcr oiapcn
antcm quoniam nccoiapcnreconfonantia.in multipUci teat oiapafon in rriplici p:opo:tioneconrtimi. £xd fi ga
gcnacpotcritcoIlocari.lRam rt in co rtatuatur: quoniaj triplicipzoportioni fcfquitertiam babinidincmiungat:
crt ci mino: conrinua idert oiatcrtaron.no locabirnr oia' quadruplam faat:75iturfi oiapcntcac oiapafon confo'
pcnte:in mulripliri ininimo.i .oupliri fcs vt Ht lot^: quo nanfiis oiatcflaron fYmpboniaiungatur:fit quadrupla
oiatcrtaroH confonanna portir aprari . S>cd oiatertaion fparium vocum:quod bis biapafon fupzaefTe mollra^
confoitantia n^ultipluis gcncris non ert ^uocircancc
. uimus.
ciapcntc.in mato:e babitudmc mulripluts quam crt ou ClDiateiTaron act»iapafonnonelTeconfonantiam: feto
pla quf minima cft aptaripoffrt.i^^iigimrDiapente in dum pttba5o:icod. Capituluni.
mimma fc^ oupla oiatefTaton vero qu? mino: crt : i mul
tiplif i quidcm apta: i non porcrt. iRon crt cnim minus ^'d in bis illud oiUgcs (ccto: agnofcat: quod
quictBoupliri.Siigiturfifqualtcra.-Ionuo vfrofcfqui 0 tonfonantif confonannjs fupci pol^ff alias qf
lcma. 3ncQiirinuaenimp:cpo:rionc locabitur. S>ed m
dam con fonantias eftuerc. "to oiapentc ac
ouo fcfquitcrtii 5mp'io:f s funt vno fcfqualtero. iDuoigi oiafcftaron lunctf oiapafonCvt oictum ert)
turtonivnam oiatclTaronconfonantiainvniccnt^cpnul crcant.buif verooiapafon rurfusn Diapcn*c fYmpbCk
larationccontingct.tFrbisigiturap^obatur oiapctcac niaiunrsaturfitconfonantiaqufcicvnircBVocabuUenS
oiarertaron in mulripUci gcncrccollocari non pofTe . quo (upatur.Diapafon.f(5ac ciapente. fCai ftoiaiciTaroad"
.

Llbcr 11 ns

datnrfirbie oiaparjnrqiTf quadmpldm pjopouionftn TWunc igituroiwe fefqufoftauas p:epo:riorft'flrt.f)rfiF.


tcner.Ouidigif fi oiarfiraronjc oupafon tonlonanria» c»uobusfeni.Mncrisfonrincntc6ratoo:dinT fcllotfnius
lunjjmnsrviiam ncrmindumpvrhago:ico9c(fiacr co fianticirurrcr.Iiirii.i.ccivi.lRurfusrcr.Urvi.quifiiiir.
Ibnanrum.fll^inimc. ilDorcnimiiiriipcrparricns in/ cfrIiii.Ouiinrfrouosfup:af(iipro6rcrmuio8 toUofcu'
rqualir.uip gcnuecadir.nfc frruar vc! muuipliciratie o: tur boc modo.f;fii.(():vi.tft:Ui|.«lvi.
dincmrv Ifupfrparnculanrariefimplicirarcm Slgecm .

numcri quibns id f inliu? ap.pbcmue. Sir cnl


ftaru .Uiir
tcrnariuaituiusfirfcnariuy PupUm.fciliccrinoiapafon
(onfiikns p:opo:rionc.buic3prcrur rcfquircrria qu.i oia
tciT4ronciTcp:cdirimu9:rroaoiiariu0."j3 cnim ad fcna
1
^onriQ 1\ feUomS \
riuin oiarcltaron p:opo:rioncmrcner. ^uiocronarius
rernarium compararus babcr cum bis. x?; ne fir mul
fld
habcrcna cius aliquas partcfncq5 eae iimplitee.
tiplec 1
f>:cii 1 (crvr 1 (crliii cdvi
f

IDuabuscnim rii tupcrucnir vniraribus: quf funr oue


tertie prestcriuriitquc^ p:imumrcrminumminimum JDiatciTaron
CB locam". iDinrigirur :crmiiiibi.iii.vi.vii).'3lludquo
qs (J? intcr ouas fiDi conrinuasconronanrtas cadir.c en!
neqp ouplii cil inregriivr oiapafonconfonant^a .pdar:ne
C jfnbac otfpofiri'onep:oporri'onum.1p:imusniimc
rusad pofiremu oiarciTaron tonfonantiam conrcimic.
^rriplumtvroiapafonac oiapcnrccflFtiarfunpboniam
3dc vero p:imus ad fecundum 1 fccundus ad tcrt iii gc
iCui fironus addatur:moj:rriplum modump:opo:r6is
minosconfiituiinttonos. Conilarigiiur fpacium quod
cffiticr. Oifi cni oiapafon ac v?iapcnrc ftbi iunm cftuiiit
rcUnquirurfjc.ccrliii.ad.cclvi.in quibusmir.imusrc
triplum.iDiarclTaron vcro ttonus otapenteconronan'
mironiiforttiaconfirtir. .
tiamiungunr.fi oiapafonconfonanricaddatur oiarciTa'
CTJDenionnrarioncsnon ciTc.ccrliif.ad. cdvi.tonime
ronrinconronum fir: ru inrcr oupliccm acrripliccm nul
laporeil naruraUtcrpzopo^rio muirtplicirarie inteltigt..
dietarcm. Capitulum. :8.
•ttbp:obo igttur.tcjclui.ad.fflvi.oiflanria? no
gp fi ci adijcio tonu5:fit oiapafon MarclTaron t ron'' q»> :

cc inregra foni mcdii oimcnfioncm. tBtenim


nibil oirtabir vrrum fiapafonacoiapcnrcfir.wi^iarclTa'
onfcnro:umquadragint3trium'r ontento:!»
ronaiimi ronus oiapcnrcconllituor: ;ir)ircnim oiapo'"
Ivi . oiffcrcntia tredeam tantum vnirarib^
fon quide^.iii.-j. vi. JDiatciTaron. vi.^.viii.ron^.viif.
tontfnetur. Qui tredccim minus quidcm qua^ mino:iB
^.iv.Oiapenre.vi.-J.iic.ADiapafonacoiapctc.ui.ac. i)c.
octauam oecim5:p!us vcro qua non.idccimattt optinSt
^ritisiturfittiipa p:opo:tio.iij.vi.viif.i)c.£)cdqua'
qua oc bis mulra nicbomacus^nos tamc o.iia potuimus f anem iDi cnint ocrics oecics tredccim oucas elfirics.
.

rc]C)t:riui.qui.cc)cliij.nullo mo f quabit. S>\ oerics noui'


b:cuirare parnm ca ipfa iiuc pYtb3go:ici aiTirmanr p:o
cs mulriplite6:rupnadenr:cit opo:tcatomne fcmifoniu;
menrc6:partimc)ccifdcm qu?dam tonlcqucntia argum^
in intcgr roni c imidiu5 rcnc rtintcr fcvradccima par
fi ril
ranfs p:obauimus: £?ioiatciTaronconfonanric oiapa^
temacfcptFmadc(imafoUofori.^!3uod poilftius oemon
fon aiidaturconfonannam er bistoniun£,i non pofre.Qd
ftrabitur.lRunt illud liqucbirralcni fimironif otfianti
vero fentiar bcbis ptolomcustponcriusapponam. S5
flm fibimct gcminatflni. vnu toni fpatium non poiTc co /
oe bid bactenus.'lBunc oe femitonis confiderandum c.
plerc.ingeenim vt fefe.cdvi.ad.fcrUii.bcncialcs ouas
fibimerfoiirinua8p:opo:rionc6 fccundiun fupcriusDC
CiDc fcmitonioin Qbus minimis numerisconftet. ffiipram rcgulam oifponamu3.cc.enim.l.-r. vi. i/fmet
Capirulum. :7.
iplos mulripliccmus.-j fit marinr^tci niin^^.lvv.dtarvt.
Jdentur cnim fcmitonia nuncnpara non cpve
'irtem.ccrUiT.p:op:ia numcrontatcconcrffca^^t.': fitmi'
V retono:ufintmedietatcs:fed quodfinrnoin
tiimustcrmin^^.lir.Jdvuij.llxurrns.tflvi.adduccnto:!!
tegrironi:buiurcpfpatiiquod nunc quidem
)Lliii.mulritudinem (onfrefcaiu.iErit igitur nutncrus.
f.mitoniu5 nuncupamus: 2!pudantiquio:c»
Ixii.ccviii.bicigi urmcdiusfotlocctut bocmodo.
autcm Umma vel oufis vocabatar:bic moduseil iCu> .

Irv. drrtvi ~( lui.ccvui Ur.itvic


cnim e^: fcfquitcrtia propo:rione quf oiatcflaron cil: ou? [ |
|

fefquiocrauf babirudinestqucroni funt:aufcruntur:rell (r(r'3neadem igitur funt p:opo:rionc outenri.l vi.


quitur fpatium^quod fcmitonium nuncupatur. ^^ucra 'jnqua, I):v.d.v]rvvi.fld.Ivit.tcviu.tfritfm.
(cicliii.

musigiturouostonoscotinuacifpofitione Defcripros ir>cdmarimus eo:umrfrmi'


lcii.cfviii.ad.lijc. riviiu.

;Scd quonia i)i(vr oictum cfi)in fcfquiocraua p;opo:n' nus qiiicrt. Ipv d^crjvi . ad minimum quicrt. Ivuii.
.

oncconfirtunt^ouafcijrefquioctauas p:opo:riones conti frlviiii.Hnumintcgrumnonffficirronum. ftp:imi


nuasadbiberc non polTumus nifi mulnplcrillc : aquo
.
ad fecundum p:opo:tioquf cll f qua fcfundi ad lerrium
bf deriu3ripoiTint:reperiarur.fitvnita6 p:ima nq5 octo
|.i:opo:tioni:intfgri cflc lemironii p^obarerur: Ouo bimi
nariusocrupUis p:imu6.ab bocigirur vnu5 fefquiotra dia luntra vnum necefrariocfriccrenr tonum. iHunc auc
uum potcro ocriuare. ^cd quia Ouos qucrimus: ftcnt (um non ficct trcmo:um rermino:um fcfquiocraua p:o'
orties otro:arc^5Cj:eo.lriuj.crpliccntur.i?ririgttur fcfa" po:rio:mantfcfium efi b{c ouo fpacsa p:op:ie rono:u5 oi
dusoctupUis.a quo poiTum^^ouas fcfQoctauas p:opo: midianonvidfri.0uicquidcnimfuaifciiq?ci>Oiniidi
tioncseduccre.lflac^ocroqufcfi ocraua pars.inut.vni uoi id fi Duplicerur illud effit ir:(uiu6 Dinrur c ffc Diniidi
tatum cifdem additi totam fumma.ltririi.perficinnt.bis um.Si veroilludimplcrenopoiTirgctninarapartKula
-vero fi fua ocraua flmiUrcr opponamr:quecll nouenan'' tninus efi parrc oim!dia.£>i vero fupcrfluarac fnpfn-a'
ljn:ri.reddunr.5£runrq3 bi ouo roni conrinui p:incipali dar:pIuscllp3rrcoimidia.p:frc;fap:obabunmr.lxv,
oifpofirionc cofcript^lriiii.lrvii.ljcicii.TRunc igif ,l)ciiii. drrivi. non facere f fquiocrauam p:opo:rioticm
Iviiii.riviiii. vniratibua (omparenriinfiocr.iuaps. \\x,
•vuitatu fcfQt.rtiiiconquiramus. ioed <iuoniam. Iriiii.
%\K\\\i cifdcm fccuiidum casquc in aritbmcticis Difrc
pzobantur tcrna partc no babere:fi oes bi numeri terna .

riomultiplicenwr.mo):eisparsrcrriafonringir:Toc8 tn funrregulas aggcramr 0uf qtfi in inregns numrrts


.

cademp opo:tioneturabunt:quafucruntanrc(tibistcr non confti]it:3ctircoeandem oftauamparrcm rflingni^


lctro:um 0 ligcntif tompurandam.liqufr i«Aifurca p:o'
nannsmuIripUtato:atfedcret.fiantigiturtcr.li3iii.f)rcii
bo:umterria.lriii|.eifdem addita.cavi.reddct.^ririgie po:rioneniquein.C(Ivi.i.fttlui.elUonll.riffa:nonecin
tegrum oimidium,toni. ^uo (irta id quod vrrc fcniito
bc( fefquitf rria p:opo2tio oiatelTaron confonantia unia
nium nunfupatunparstoni minoz cft quam oimidia.
f f
'

CJDc maiotf piirtcroni in c)uibU0 minimid numm» ftilm toni inozdincm &(fjponint«r,f.in fffquiflctaufe^
(onikt. jCapiriiliim. J9. po:rionibus conrtiruti. ioex veto fcfqiiioctauf p:opo:rt
^ liqiia iriir p jr« quf maio: f tapotomc n5 cnes a fcrto octuplo p;. ttfantur . ZDifponantur igif fcjc
r njpariir a grfcie n nobis vcro pot rocan o«/ o(rupU,boc modo.
tiilo,'}clcnimnjrura ferrrvt quoricnealiquid
non equie parrib"oiuidarur:qua
fecatur ita vt
_ I viii M
mi.dcflrviti
Hr iiii JdcTTTini.rcvil
to mino: pars PnniLlio inino: f riVo maioz pe cad? qu? |
.cclrii. I
ctliiii f
:

Bucrio: f rt:oimiduim vincaf . tL boc igitur vltimo numcro fer roni tn fclquioctJUa
'Bi>
Ouanrum i^irur (rmitoui
«m minusintcsrooiinidictoni minu9ert:ranto apoto pzopoztioncconititutiloccnturboc mcdo.<Difpoft^p:i-
tiKroniinrcj[rumriipcratoimidium'Z ximit. tftqno'
mumoctuplis terminis: vtoctauf termino:um Kteipfo
niam oocuimusCcmitonmm inttlvi.7.ctilii|.p:incipa rumrcrminozumlatcubuaadiunsantur.iTMtautcmoc
tcriptiotaiis.
litcr llarcrnunccaquf aporomeoicitur: jn quibiiepof-' ~
fit mmimie conrtare ___JL_o(tupli dcu
numcris appiobe mu9 S>i igitur . [ i.lvttitl lytiii |
|

ccrliu.parrem rccipere ocrauam polTenr cum ad eum fcfa [ ilii. ttvi.irnrii.dcc^viii] c(l)cii"c]cliiiiii

otrauu8numcrii^comparcrur:rnnc. td vi. babirudoad {__^cfqu!Offaiii p^artcs ocraue


iiTqmoctauam Tumma mintini numeri tomparara apo
[ i f _
~
:
rT(Ir:i ,ci1 1 titU.dccl viii
tome nccclTaria rarione monftrarct.l^Uinc vero ri quoni"
!

H ] f

am pars octaiia oc cflc monrtrarur: vrriii5 numcri ocries ccrciiii.dccccvii

hant.vf tcjr.cocliii.quidcj ocries mulriplicarie fir nume I tcfcjrri .dcclrvvr. •


] rli.c^cclrjcii.

ru0.iiu.dccc()cliii), Ouibusnp:op2iaconreratur ocw/ 1


cfclctiii.ccrlvt I. tlvi.ddvii.
«aqiii runr.cctiiij.ficnr.ii.clrrjrvii. iRurfus.cclvi.per f cccc^ir.dcccciin. Ii.cccdrxrviii.
ocronariumcrefcant.ficntfgirur.ii.tlvtii.inrqj bic fup:a 1 cccdrcii.fccrcii. lir.riir.
icripro:umtermino:um in mediotollocetur. dryri.Cfcctli.
][ f

'^rfroili min' apotone" Clf^uiustgimr oirpofirtonisbffrocll.iCcntimi^fni?


tcrfu6:quilimfs Dicirur:octuplo6 mimfros tfnft.Sl fc
m.dcctcpliiii
| jrto vfro ocmplo fcfquioctaucp:opo:ri ncs oucunf vbi .

t>cro ocrauas partce rcripfinuisrocrao? fnnt fo:u5 numc


ro:um rarff 6:quib^adiacfnt. ^nc fi cifdf m quibus ad «
Cfnrarponannir:poftfrio:f6 numfro^fffanr: vtin p;i'
mo quifft.cdvii.c;Iiif.buiusocrau.i.t]crii,dcclrvm.bi
libimct c5tunganmr:poflcrio:cm cfficmnt numcrum
«jui f rt.Cfrciiii.dfCiciii.3df !nq5 in crrcris inufnirur. £>i
igitur vlrimue numfr^^quifll.drrjri.tccc-H.ouplusfiT,
CXcrtiusigitiir rcrminusad pimutonfretinf^t.ppo:,^ p:io:isnumcri.qui frt.fclrii.crliiij.rccteofapafon ftcto
tionem, £>i tundue ad p:imu fcmitonij minozie. Slpo- nisconftarc vidcrcmr.THunc aurcm fi minimi numfri.i.
romes verotertius ad fccudum.arq- tii l?'fdfmp:imia |j:io:is Ouplifc m fonquiramus mino: frit co numcro q
aporomes vidertu-conrt9rcp:opo:tio:cum fcmitomj.in. crt marim^ fHp:fmu8.Tl^3m.fdri'.crliiii.numcri bU'
cclvi^T.ctiliij.numcris fpatium conrincatur.3ccircoatjc |>lU0Cft qui ad cuj fcj oiapafon confonatia tenet.ditiiii.
AT>.dccccrliiij.7.ii.tlviii.in eadcm p:opo:tionefiit:qua cclrrrviii.bicigiturmino: eil to numcro qut fc^tum rc
ccrliii.ad bucfntos.lvi.quoma.cclri.i.ccrliij .octona rincttonumco fil^quifrt.drrri.ccccili. tXiino:ffligif
riomulripUcati funr.Sieni vnusnumcius ouost quof Siapafon cofonantia fcr ronis.SItc^ id quo ffttoni 6ia
libct numcros mulnplicef :qui er ca nuiItipUcationc naf pafonconfonanriamfupcraadunt^vocofoma.crfonftat
cunmr:3ncade5 eruntp:opo:rionc:qua fucrunt binu in minimis nuinfris.djdviiii.ccIrcrvitt.T.drrri, cfffrli.
incrirquof! p:io:'numerus multiplicauit. ^ed oe bis quid arirtovcnus fcntiat Out auribu6 be- :

CT^uibuspjopo^tionibuBDiapcreoiflpa^onconrtet^ tfitomnctudictum:alia6f6mcmo:abo.H1U!ifvolumis
qrnoiapafonfcrtonisnonconltct. tTa. 50. fcricmfaftidij vifatozartringam.
qtn oc ^iareiTaron tonfonanria lati' biri
s mu6:b:eui^T prnc puris niimc ris pc oiapa- C"€^ iufdrm IBocrifoc cVHifica libcr rfrttue snducr- .

fonac oiapcnte ccnfonanriisoiiTcramos. oia fu6 ariibrfmum Dfmonftrario fupcrparricula-cm p:o.


pcnrc cntm conftar cr trib^tonia £ic femitonio. po:nonfm oiufdi in ? qua iion pofie.atqj idco ncc tonu5
idcft cr oiarelTai-on 1 tono . IDifponanturcnim numcri /Capituluni. p:imum.
<1U08 fuperio: oercn"ptiocomp:cbcndtf .frcii.tcrvi.ccrliii
cclvi.'3n bac igtmr oifpofitioncpzimus tcrminieatfc ttpi rioze voluminc
ocmonnratS
cundumi ffcundusadtcrriumtono^um rcrinctppo:' on confonantia cr t>uo
crt oiatefi*a
rioncs. £3cd tcrti"^fld quarmm fc mironi) minozis^vt fu bnstoniscopulari ac fcniitonto.
p:a monftrarum e<\.£n igitur.tdvi.ottaua cifdfm quo^ « oiapcnrc vo ex tr ib^tonie ac femi
rujoctauafflapponatunficnr.ccljcrtviij.^uibus.frcii» toniofonrtarc. 5*5 ca frmironia
comparati fefqualtcmm fpariump:opo:tioni0cfficiut. oimidiumroniinrcgrum nopoT
^uocirca rrcequidcmtoni funt:fip:imu6ad fccunduj fcpficerc: Sifigillariconfidcrata
rfaindiJ6adtcrrium:quinruscon'craturadquarmm. tracrentur. atq; ideo oiapafon ad
Scmitonium vcromiuusrcrriiad quarrumterminu^ Ut tonos n ullo modo pei ucnirc. £»fd quoniani arirto /
comparatio tcnft.q> fi oiatclTaron quidcm ouo:um tono^ irenus muficus iudicio aurium cuncra permitrc ns bf c fc
mm cil ac fcmironi i mino:is:oiapcnte vc ro rrium rono^ mironia non arbiframr eftc fetiindum pyrbago^icoscon •

ru? ac fcmironii mino:is:tunctc vcro oiarclTaron ac oia rracrio:a oimidio:fcd ficutfcmitonia oicuntur:irafe oi'
pcHtc vnum Drapafon vidcnmrcflficerf: cmntquinq^ to midietates tono:um S> rifdc mrfu 0 pauli fpfr crt oi
. m
ni 1 ouo fparia fcmitoniozum m'noza:quf vnum tonii fputandum bemonrtrandijq^ p:t' nulla furcrpartimla
non vidranriir injplcrc T^cn ci\ iciitnr oiapafon confo'
.
rcmbabiradincm noto numcropolTf oiuidi in inrcgra^
nanna condans fcr ronis vt ariflo cnus arbin^af quod .
incdictatcm.^^fntfr ouosfninumcros fupfrparticiriar^
if* RumtTisQuocsoifjjjoritum cuideiitcr »epmt,^ p:opoaionem (ORrincmcs.-fiuc illi finr p:in(ip3lc6:quo
Lll cr III

mm fft vnitM ofltcrfnrirfitic poflm'o:ee: nulliis p<^m rono f iTpfrrMcrardnm:^ qufadmodo; non portit i ciio
rrritnirdi^nunKr^collofari .Yt qua nunimus p;opo:tio ?qufl t>iuidiDnnonrtranduinc|]: ^5uam ^fmonrtrariO'
ncm temt ad mcdium:cam nifdiue tcnsat ad citrcmum nemflquieadrcliquasfupfrpartitularcefomparariocs
fc; Ttui jfomftrica p:opo:tionc: fed aut Diffcrctiae cq» rranlTcrat.-flmtlita Dcmcnilrabirar fupcrpartiiularf ni in
facacpotcrt:vtflt cqualitasfctudumarithmcticammc {qua iiotoflrcj5 inrcgro nunifro fcparart non polic. ip:i
dictatcm:autflrmonicam intcr cofdcmtcrminoe mcdius mt igitur ronum conrincntce nun cri funt.viii. atci5. ir.
namcrut^ collocacue facict mcdictatc3:aucquamlit)ct ali Xicdquoniam fc.irtt tta n3turalitcrconfcqniiiur:vtme
im.quariim flritbmctKie fccinmsmciirion^. q^flid oe diue intcrcoe niimfruenon flt:cofd^ binaiioquo. f. n i
monrtr9bimr:nff illud quidcm llarcpotcrit; fcfquiocta nimopoiTummulriplico.fiunngitur.vvi.flc.)cviii.in'
uam p:opo:tionc5 quf tonuecrt in oimidiapoiTc oifccr rcrboe vcro naturalitcr numnuecadit quicrt.ivii.igi
nt. ^uando quidcm fcfquioaauaoiein fupparticulari tur.icviii.ad.rvi.tonuecrt. ©cd.ic.^z.viit.ad.r.T.vii. w
infquaUtariegcnfrcconfllht.jdveromcliuti tnductioe parflt^babftfumtotii:Tfiu0 ffptimadfcimam partcm.
monrtrabitur.lRartpcrflngul9op:opo:tionfeconfldC' ^^fprimadfrima vfroparennno^frtrcrtadcrima natu
rationc ocducta.f.fupcrparncularce nulla p:o:fu6 ocfur ralitcr. ilX)ato: ert igiturp:opo:tio quc fub.):vt.ac.rvti.

rit^qucintcrpofito mcdiotcnTnno fqui8p:opo:aonib' numcrt0continctur:quaca qug fub.tvit.flocviit. ^ui


Dtuidatur:non cil oubium:quod fupcrparticularid com otfponanturboc modo.-zftt.jcvi.Sl.jvii.t.jiviii.lB.
S)ararionon poiTitin?quflparriri.$fl vidcturaurib^fon UX)cdict30 igimr integrfl toniintcr.t. flc. 23. nullo mo'
bnumatiquidcanerc:cumcuilibctvod ouobue toms dofadff.i!X)ino:ertenim.c.b.p:opo:tio.c.a.p:opo:riO'
ac fcmitonio intcgro oiilans vocula comparctur : id non ne.iind maio:cmtgiturp9rrcm mediftaeratfl ponendsi
clTcconronuin natura monrtramr . £)5 quoniain fcnfu« tf\.£>k veromfdict90.d.s2uoniamigimr.d.b.quidf5
emniequc ininimafunt:comp:ebfndcrc ncqucat:idar/ p:opo:rio.quod ert intcgrum Dimidiu toni maioz frt. c.
fobanc oiiTcrcntiam quc vltraconfonum p:occdit:fcnfu5 b.p:opo:rionf :quf.f rt inino: pare toni.a.f .autcm ppoj
liuriun) non poiTe otrtingucrc:ro:c aat vt &cp:cbcndatur riojquf crt maio: pare toni fl.d.p:opo:tionf mflto:'crt $
II m
frcqucnriiTtmc talie particula pcr f ofdf crf fcat erro:f 0 ertoinudiumtoni.ertautcmfl.c.p:opo:tio fcfquifenta'
inamqiiod in minimo l?aud fane cernitur compofltum dfrima.c.b.autfm fffquilfptimaderima.non ert oubius
coniuncriic^ ca iam magnii clTe cepcrit peruidc e . qua 3 quin intfgra medictad inter refqutfcj^tamdecimS. ac fefq
igirur p:opo:tione crt ozdtenda.-^an fompendium Dabi^ feprimamdfcima fadat. j^d boc in integro numero huI
nme queitioni:ri'ab eo dc quo queritur o:diamurf 3d n lo modopoteririnueniri*
n m^in ouo (quii poirit,pafriri net ne. iHunc igif oe

Xonug

;§[^/frfadccvtt\fty^

^trnetA r«i niimmim tvvi numct^fom vnltfl0.fltc&VRitan'«par0.rri.bfln<ficidcm.ryii.nu'

f.S'£To?rSSrroS meroconiunsamue:ftunt.^viii.'rp9r0fq:tadaima.^

rSSSi!S.ttS^^^ iStiur.,:viii..paralc;t3dcama.pvi.nDmerocomp9«f.
:

ttfft toni mmitordm videaf iir meietc . iCum ad oim fiv 2tm vcro H eo9 numcroa oiT^Msnflm" qni 8 fif
lue.r rtii.nufnenid fdquioaaul cuf^odiar 'p:opo:rione f quitcrtia p:opo:tione ouob'foni6 rct acrie re i

"aiulcfit vt qin fupcTfcrquircrradcnma p:opo:tio. tona lmquiirur:in Ina confldcrarc polTumug: vrnl
bisauaatraniccnditrnonnrintcgrum rom oimidium. cap:opo:rioquc poil ouot» ronos rcltnquif
^^^uicqiiidctum bid ouaumrranfccndiraliquidrtdvlrrs Ititegri loco fcmirom) ccnftarur.q» fl ira rcpcrniin rir:illtf
otmidium illiu^ cire vidctiirurrqucd rranfcendir. Quo' quoci>cftcop:cbjrumDtarclTaronconfonannaouobu0
circa fiipcrfcfquifcrradccima.non citrron! oiiiiidta . i?U tonie arcj; tnrci ro rcmitontocopnian. i£\\tw fupe
pcrbocnccaliavliamaio: fiffqutfcvtadccima p:opo:ti9 riU6 tcrmin ' p:iinu6.cvc.ono. '^ld bum fcfqiJitcrtia p'
nc:tontpofcritcc otmiduim.-ain) ip a fcfquifcpadcci' po:tioncm tcncbant.cdvi. i;:^)cdadp:imumfcrminum
tnaintc^otoiu oiiiudiofitmaio:. x^edquonia fcfqui" «vvi.faaunttonum.irid.ccTvi.rurfus.caliil.roniobri
fcrcamdcctinam p:opo:tijncconttnua fcquirur fcfquife ticnr locum.tfrttgimrrcltnquiturcvroraoiarcirar6p:o
pttmadcama. vidcamue an ca tonum bis multtpluatii po^tioncca.fbabttucioqucin.tariiii.T.cclvi.Tnitanb*
implcat.i: VI) tgttur numcri fcfquifeprimamdcc ma par
. conitat.bccigirurfi p:obarurintcsrtronicCoimidiunv*
tcmtcncr tcrmmus.rviij.Ju Mdcin igirurp:opo:rtonc oubitan non pot oiatciTaron cr ouobus ronis fcmironi
ftad.vviii.numerumaltumcomparcmudcnr.i^vtif.'; oq3 conrtare Jc^iu igirur ocmonilrattj ei! toni oimidiS
ftptimadcoma pard.q<riad. rvii. tcrmtnum tn fcfqoaa ircr fcfqrcvtadecima t rcfqfcptimjdcama pportocjloca

lu p:opootione poiltum numcrum tomparcmueificnr. rt:abbac£omparationccttam bf(p:opo:tiomcticnda i.


fiviiii.': paraocraua.iOJ^aio: vcrodlpars ocraua prcfc *Mc enim longiue p:ogrcdumur:fu['nocv.cdiij.octTau«'
ptima dcciina. cTDaio; igitur e(\ p:opo:uo numcro:uni dc(imaparrcm:cafir.vtii.': limis.banc ncifdcsappofue
|rvii.ac.)C viii).': ocraua:quam caqu(in.vvi>.a(.]rvtitl.T rofiunr. cdvi. i rcmi6.2lpparcrigiturmino:cm^po:'
partc fcprimadccimaconrinaur.qu^ funt.f.bis rcrQUife tioncm.cavi.ad.ccvliii.fcfquioctauadccimabflbitudine.
ptjincdccimc p:opo:tionc6. lDu(t9itur fcfquilcptimc fi oimidi^^toiuis maio: quidcm 2 in fcfquifcvtadetima

dccimc vnumronum nonvidcnrurimplcrc. iHoncDigt niino: vcro.in fcfquifcprimadccimapzopo^rione.Sef'-


tur fcfitUifcptima dcania toiii oimidtum:quoniam quc quio(tauadc(ima vcro mino: cfl fcfquircprimadecima b«
t)uplicata noti tmplctintcsrumrnon cocinet oimidium. bitudinc:DU(cnto:um vcro.lvi.adduccnros.vliii. iC5'
;&cmpcr cnim ounidium oupliMtum cicuiue oimi paratio:quf rc5 rclinquirurcr ctiarciTaro buob* rcrraaia
dium co^quatur. tonie.mino^citfcfquioaaufldccima:' "Pon cil oubium
quin bf(Ouo:um numcro:ump:opoftriofcmironiolon
giiTime biminutio: fir.
C^lduerfum arirtovcnu^ ocmonftrfltioncs oiatclTaron
confonantiam cv ouob^tonie i fcmitonio non conrtare:
nc( Dinpafon fcv tonis. ^Tapitulum. 5.
Uod li(vt aitariftovcnus^oiatclTaroB confo
q nantia cv ouobue tonie fcmitonioq^ coniiin
feicM gitur:Ouf oiarcffaron confonantic nccclTario
dcctma quinqp tonodclTKiunt:': oiapente ac oiatflTa
psYnt ronumrtf ficutvnum Diapafon iugunt^itafcvronie c5
tati0 tinua^)po:tionc(o?quantur.tftquoniampaulo an fc)c
oirporuimugtono6:quo:ummimmuscrarnumcnis.
C(lV".(tliiii.^dbuncvcrovItimu6 in fcvro(ollo(aba£
tono numeru6.dvrvi.(((cjt:li.quimii vero rctinrbat to<
num.ca(ijcMi,7.(((;:(ii.oirponanrurbocmodo.

toni

^iur^fo/ii

1 ccl i«.(vli;ii t((ClW;il.C££VC i

ccicii. c^i-iti.

ClRonc igtfur ocmino:ibOfl numcris.i.quinqjfonis


IoQuamur.£>i crgo oittciTaroo ouob^tonis ac fcmitonio
bii«Tcro oiarclTaron qutn(ti (onflficrct ronie^ciicv.alvi')
Tafcprta*'** «Iriif.oiarclTaron inrrndcrcm. Cficp &c.cc(clrvii.«(vcit.
{ipar dliud oiatflTaron rfmirrcrc^jfdcm intcr vtratB intcntio^
ncm rcmiiTioncm oc numcrusinucnirctur.^d autcmlit
bocmodoa numcro qui cft.tdril.cvliiuoiatclTaronin'
C^rfefquitcrtiflprepejtioncfublaris ouolws tonto icndo.idcfi fcfquitcrriu m qui fit in. cc^^lviiii. dxvv. et
•9«w'midium»noiir{|inqoi, , /Capuulijm, a. iricntf , H\urfH6.oc.ccwt>]rii.cccjccii.numcris rcmitto fti^
Lfbf r m
qatMnimp;e>po:n'onrm:quelU{n.(alh7f.tfm't({ bas . fl ru5 crt.b.t.t.rrrmino* non rpo:trt cfTc oiiicrros : Tcd

{girarp:opo:tionc9 oifponamue bocmodo.i fit p:tm^ vno0flrcucordc5;YrinrcgTCiiiiiniiitonictouabii0 oia


quidcmmwKm0.a.fc(Dndu9vero.b.rmiU0.(. quor/ tf(faronconronflnrtiecon(!arcviilc3i)tur:Tnr:(vcro qiti
cft oiftiTcntia.iiii. t1ccl]cviii. i ImITc arsuitnr DiatcfTaron
minirnctonie Duoluis ac fcmironiocontiin^i.
(TiDiaparonconfonanriamvi.ronie comatccvccdi:^ 4
euitMefoni fitminimu6numcru6(omati0. fCa. 4-

d b.ic fi qucriniuo in intcjrie niif itcrip r>if


facntiam collocarc:qtfi in ca partc quc c biiTc
• par8tcrtiafiaddatur:plcnaniefilcii rnitarcj
quc pars rcrtia ciufdcm bifTc oimidiuin crt . fi

tottue oiffcrchric oimidium cidcm adicccro qr od cft. ii.


tulmiw-t tricne fir omnia ftima. vii.c.liii. ^uc oudn

W. (45.» i^iMtS.b
^(0)
1 .(.^y^.JM
1
47:.59: o 1
comario p:opo:ticncm tcncbat. (Cotna cni5 cft quo fcr to
mrupcranroiapafonconfonantia5:quod inp:imte.vii.
(Ivi j. vnitaribua (onrincrur.*3s«tur vr t<itfercntif
dium p:op2ium adiccimus.vti.vii.cliii.circrcfccrct
triamcun(tie.a.b.c.d.tcrmini9mcdict9tccp:op:ta6ad
oimi
: itsi

iungamu0:<? eadcm crir in omnibus qu? fup:a p^opo:-


1
iiii.d((I]cvitt.
tio: fictcp eadcm inrcr quint^; tono^ ac bie oiatf (TarOiOif
fcrcnriarquf cft inrcrfqctonoeac oiapafon confonanrii
©ift'crcnria:rcilt(cr.v)i.cuii.vnirarce:andccolligimr:
C^igituri.t(rmim]0ab.d.tcrminoqutO(Bmn(v quin<5 tonoe bis oiarcffaron.-r fex ronoe vnum oiapa''
tn0(flroni6quoni3qjDiarcifaron inouobue ttnidac fon tantum comatc fupcrarc. Quod in p:imi0. vii. diii,
l(initonioiungtcur:vtt!rillo)tnu0flrbitratur.vnum(g vniratibud inucnitur. id autes patcfatiet ;^ubiccta oe
0Mf(irar9ii.inta-.i.au9.b.iUud vcro intcr.c.at<^.d.po f(riptio.

Cdocnuidmodiim^obilolaus tonum oiuidat* p:imu6 fltipar trcs.tcrtio.tv.atqj id tcr fi ourjcris.xjivi!.

)Capimium. nccciTariocrurgmt.quiad.vriiii. numcrumtono ciilat.

BDilolans vcro p^^tbago^ittjs alio modo tonft candcm tcrnarii oiffcrcntiam fcruane. Xfrnariue cnim.
t>io\dcrcrcntautr.£>tamens.f. p:imo:diuin ^aiii.fumm? octauapare c(l:0u? cifdcm addita p:imu
(
toni ab co numcro:qui p:imu6 mbum a p:i' a tcrHflnocubum.t;j:.a(.vii.rcddir.-6)cboc igitur pbilo
moimpari:(q' maxinuapudpitbago^tcoe bo laueouaeefficitpancs.vnamquf oimidiofit maio::
cantq3 apotomS vocflt.tUliauam qu{ oimidio nt mioz:
Bottbflc (aic^tfficera.-^am (um umanue numtm^.
,

oebisquidfs baftcnup.Uluncvcro illud


eamcijmtfue t>ii(\m Oicir.quam pollcri fcmitonia mi vidcmrclVcoicendum^qucmadmodiim pcr
jppcllaiiererbarum \>cro Diflrcrctijm(onia.incp:i
0
nu6 confonantiasmuficasipcrarapolTimue fpa;
mttm ouflm in.vui.viiitatibu0(omlarcaibitrfltur:coip vcro rcmittcrc: id autc
s25uo(l(p cia nunccrtcderc:tuiiic
bo( mrir.((lvi. i.c^rliii.pcruifa fit oilfcrentia :

lintalitcr,fiar:lineaq5 quas ocfcribimus vocieaccipiutt


idtm mimcrua.i.riii.ctnoucnario tcrnario.atq} vnita^
tur loco. £>cd tam fefc rario ipfa ocinonilrcr. ^it p:opo
tc conrutat, Oiif tnme
pumti obrincat lotum.Xcrn»
fitum toni fpariumpcrconfonanriim fuincrc;in acutum
nuo vcropzinit iinpjrifi' •"if?'''^^'^'''^"^","^
^^'""*'P*'
fcj atqs graucm. !£>it fonue.b.ab l?o( intcudo alium
fo^
na qiwdrari.ifrbioisiturcauilscum.riif.oicfij ponat ab eo q) cii.'©.oirtct adcuqui
quodfeimtoniumnuncupaturrcliquam. wvii. numcri tium qui oiapcntc fpacio
cii.c.ab boc rcmittooiatciTarotuonionantiavad id quod
partem.quc.riii>.vnitatibus(ontincrur:9poromCcc(o
cil.d.^f quoniam intcr oispctite ac oiatclTaron ton^oif"
quoniam intcr.rm.T.ciiii.vnitde oiffcrcti
rtifuit.ii>cd
fercntiiim facit .d.B .fpatium tonue rcpcrtus crt.
tiain facit:vnitatcmlo(ocomati0(cnrct cc pont'dam.
tofum vcro tonii ni.tx vii.vnitatibus locat. co 4> intcr
((rvi.ac.((Miii.quiinrcr fc oiilanttono.» vii. fttoiltoe
tia.
C Xonum ci ouobu^ fcmitonijs accomatc conftarf.
jCapitulum. 6.

X quibud fa(i'capparct tonum ouobus fcmi


t tonijs miiio:ibu0 1 (oinatcconfl3rc.'Wam II
toru 0 ton U0 cjc apof omc (on rtat ac femitonio
fcmiconiuinvcioab apotomcoitfcrtcomatc:
nibilcaliudaporoincmn fcmironium minusTcoma.
^oi igitur Duo fcmuoma mino;a oc tono quis aufcrat:co
matitrcliquum.

CJDcmonrtratiotonum ouobueTcmitonijscomate oi
ftarc, iCapitulum. 7.

IDcm vcro boc quoqs p:ob9bimr modo.lRaj


i fi piapafon quincg tonis ac ouobuo mino:i
bu0 icmitomjecontinctur.fupcrantq? fc% to'
ni oiapafon (onronanriam vno(omatc.non i
oubtumquin tonisquinisab vtroc^fpatiorublatierft
antrcliquac^oiapafonquidem ouoicmitonia mino:a:
oc ilT vcro tonis totm^.arc^ I^ic tonue bcc ouo mitO' fi
C 2ld grauio:cm vcro partcm ita modulabimur tonuj
coffcrt.b.oiatciTaronintcndoad.t.': ?b. f. oiaptntc
flb
nia:quf rclir»quuntur:vin(it(omace: ^uodfi oiiobus ^mitfoad.k.tfriti^sitiir.k.b.tonus.^lnimaducrtetisi
cifdcm fcmitoniie cdma rcponarur:? quabunt tonum.cS
turDiligcu0lc(to:ad.d.b.quidcmada(urampartemcf/
ftatisimrrvnumionumcuobus fcmitoniis minou'
bud 1 comati:>f in.vi).(liii.p:imis vnitatibue iiiucnt fccmm tbnum:ad.K.b.autcm adgraucm.
tur:cqu3ri.
(LlDcmino:ibudrcmitoni|iHrcruaUie. ^ap. s.

llDilolausigiturbfcatcg bis minoM fpatia


p \ rjjlibusoiflfinitionibusindudit. ADicftsin'
quitclt fpn(ium:quomajo: c fcfquitcrtiap:o
po:tio ouobue tonie. fComa vcro e fpaciuin
quomaio: Ci\ fefquioctaua p:opo:tio ouabus oicnbus.
i.ouobus icmitomje mino:ibU6: ^•'cbifma ed oimidia
comafis.iDiaf(bifmaivcrobimidiU5oicfeo0.i.fcmirctti)
mino:i0.t£)cquibnsilludcolligimr:qmroni:0quidcn»
oiuiditnr p:incipalitcr in fcmironiuin mmusatqjapo
tomcn:Diuidimrcriaminouofcmitoni3 tc6ma . Ouo
vt Diuidatur in quamo: oiacbifmata t cdma. intcg:^
lit
vcro oimidium tom quod cft fcmitoniuj^conrtat cr ouo
bu0Oiacbifmatibu6:9*cft vnum fcmironiumminus f
fcbifinatcq^ciloimidiumcomatie.^uoniam cumtot^
toimscrouobue fcmuonijsmino^ibus-rccmatc con-'
iunctus cft:fi quis id intcsrc oiuidcrc vclit:fa(ictvnuin
fcmitomum minuecomatifqs oimidium. £)cd vnuin
fcmitonium minue oiuiditur in ouo oiafcbifmara. IDi C;©itpjopofitum mino:emtohipartempcr(onrona»i
micJium vcrocomarie vnum lcbifmacil.iRmc igif t>i tiam fumcrc in acutain partcmatq? graucm. ftV>ino: ve
(tum cit intcgre oir lid.um tonum in buo oiafcbifmata: rotoni parsclUpatium:quo ouosronoeoiatelTaion co
8rci5 vnum tibifn^apolU partiri.^uofit vtintfsruj fe fonantia traniccndir. Sir euim fonue.a.inrcndo.ab a.
mitonium miiio:c fcmtton'0 vno fcbifinate oiflTcrrc vi' oiatcflaron ad.b.rurfue intcndo ab.b.oiatcfraron ad. c.

deatur aporomc autcm 3 niiio:c fCinitonio ouob^ fcbif


: ab rcmiiro oiapcnrcad. d.Xonuscftigirur.b.d. iRur'
matibu3oifTfrt.Z>ifltrt cnimcomatc ;©cdDUofcbii' fue ab.d.inrcndo oiatciTaronad.c. iRcmittoitcruniiib
mata vnumpcrficumtcoma. e.oiapcntc ad .f. Xonua crt igimr .d .f SDuo igitur f nt to
.

il jDc toni parti ^''fumcndia pcr (onfonantiae. J iii.b.d.d.f.€tcrat.b.a.intcsrum oiarciTaion. ^iritisi


.fCa^itutum. 9. lur.f.a.roinoz toni pars:$ fcmitoniu nunaipaiur.. .
Zlber Hi

CJIdgrauiozcm teto parttmbocmodo.jSff fbnu«.f. bie 9urer9tur.8.(f« tiarcflraron:6rit5gifur.c.c,fcmironi'


Intendo ouod tonoa p<r confonantiflm »6.3 .0 iatdTsiro um minu0apotomc:igitur;eft,Ctd.
rcrosib.g.rcmino ad.I:.6rit(3itur.I:.a.mino: fcmitO"
ni) par8:3>opo:tebaccfn(cre.

1
^ JD

•Kontt»

CJKJancigiturapotomcrifit tomodum ficfumcmus.


acp:imumquidemad acatum tnrcndoitrceronco ab
C0i crgo a iribus tcrminia oiatcflraron fluferam^o ii.cofj quifuntad.B.et abco 5» cH.b.ad.c . vMatcflTaroji
coKtc lic rciiqua . ^int cnira trcstoni. a, b. b.(.Cfd.ab ((inronantiiim rcmirto t iit.(.aiipotomc rcliqua.
,

C^urfus «d srauem pamtn boc modo.tntendo ab . a.


fonofemitonium minusidquodeil.a.d.ab. d. vimre''
raittoapotomen.td quod e(t,o.e.£rir igitur coma. e.a.

CdS II id? foadSad gninc fono velttn^ 'effitfre: ftt boc

mS.fit Ibn' fl.it^do rdtoniii min^^id q$ ?.a.d. iRemftto


•i).d.ton6 a^*d.e.aic tsif .(.0. ca $ reartm^ :sipotome.

irTReguIafcmttonitfumcndt. >Ca. fo.

"^oztet vero bas o^s confonanttae rire ee anf


0 mo atc^ auribus notas.frurtra cnim b?c ratt
onc'? fcicmiacolligunturtnifi fucrint vfu at^
cjcrcltationc noriiTima. vcro id quod inftt
tutionemuficf ado:fi fumuemon moyauribua iam
:

p«)Uccto:um in mufica eil : ^cd rone intcri ccnfcamr.


'^Jnum oabimus crcmpluminucnicndifpatij^quodvi'
deturcep3Ulooiffkilius.fcilicctfcmitonijmmo:iB:rC
in vtramc^ partcm acutam fc 5 atcg grcucm : raro polTic
.

o:dincrcpehri.£3if otarciTaron.a.b. opo:fcr igirurcrca


i.b.confonan mtnus femttoniumad srauio:cm partem
acutio:cmcB Dcducerc.intendoigitur.b.c.oiarfflaron.
TRemitrorurfu8Diapcntc.c.d.6riti$imrtonu0.38.d.
oiatciTaron cnirn confonantia a Diapcnrc conronantia to
nofupcramrT.f.b.fpatiffab.c.d.rpatio.b.d.fpatiotra'
fccndifur.Hvurfusintcndo oiatciTaron. d.c.rcmittoao'
C^it p:opofUfitn'iaiti partgramereeoma.fft fon'.a. temoiapenrcc.f.Xonuscrtigimr.d.f.i^d.d.b.tonus
wited09poromen.a.b.rfmitfofcmttoni6 min^^b.ct qth erar. ;&emironiumigimr minus cl^a.f.quod fubrractifl
wwionia (ipoteme min^^ cdmate.iComi erit.e.a ouobusfonis.f.d.d.b.ab.a.b. oiatclTaron fpario relin'
quitur.lrtxurfus rcutitrooiatclTaron.a.g.inrendo oiapS
te.g.b.6ritigirur.a.b.tonu«.£>cderar.a.f.fcmironm.
^ririgitur.f.b.apotomc.iRurfusrcmittoDiareiraron.
b.k.intendooiapcntc. k. l. XomisigimrciVib. l. ;£>cd
erat tonu6.38.d.6rit igimr.l.d.apotomf . 'iRurfus in'
tendo oiatcffaron . f. m. ScmitoniU) igitur ert b m . iRe
. .

mitto diatdtaron.I.n. fcmironu igitur.cft.n.a. -^cr con"


fonariamigimrfumptafuHtrirca.a.b.ouofcraironia.b,
m.quidcm ad ammm. iH.a vcroad graucm partcm.to»
tumcp.jfll> .TR.minus eil quam oiapentc.iCoHrtatenij
ct^quinc^fcmiroHiis:'; apocomcgcminata . eicouobua
7X fi: 25 I
igimr tonis 1 tri bus fcmttonijs mino:ibus.? quonia^
ouo femttonia vnum tonam implcrc nequcunt:;^ed re
linquimr coma totum . iTO . 1H fpatium minu« ert fpa'*
.

tiobiapcnteconfonanti(vno Cdmate. ^uodfacillimc


otUgen0lc(to:inteUigat.
' >

199

Cr^Sfd qtfipanlnlam 0<c3mflii8r5nepjedipm*:n5


cft oilTu5iendo t in quflU pK>po:tione
tdcm ipiu.; (5m«
connnMturof!ni(lm.€ftfnimc6m4quod vltinia wm
pabendcrepolTit wdirae:Dicedit<Bert femitontu mm'
c femitonifi maiue qultie figillatim comatib
(oiijtare

Tideantur.ipfc qnocp tonus qiiatierurfi s (otnatiDU»


coniunaitur. 21( p:imti binc conur mJe fumat inifium. 1&
C m f qua oiui'
aDemSftratiosircbirf fuper pariicularc
iinonpoftereiuciprepubcnfio.

0
Cai).
^perpartiaiiaris p:opo:tio uindi in ?ti
iJiorpo:tionalJ!cr iriterpofiioiuimcro no po
tfft.jd vcro portcrme firmitcr t»cmonrtrabit
me P !
" \

\i jct KCmaiCDUiMUiaciont lacinoi iu(?pafri(ui)*'


iii

fiuU^cdi^^tcrmin^^caditrgfqlitcr oiuidat.ppo:tipnf qtfi


^uam eni ocmonrtrationc ponit arcbitae: ni mimiicadc|>po:t5e fola oiftcrnt vnitatc. Ouafi vonS
miom flura ert:bf c vero bnmfmodi cft . iDit inquit fuper ^tinultipUti.ppo:tocmimif.idevnifat!3 0na5fo:rianf
parttcuUria p:opo:tio.9.b. £>umo meadcm p:opo:tio jCu plurcs vidcam^ce multipliccs ptcr cos q in radinb'
neminimoe c.e.Quoniam iaitu-- funt min«mi m
eadt «oUocati filtitcr qiioe mcdi'tfrmirue fandcne fqlif ci
|):opo:rionc.t.e.t funt fuperpartifU'a'C0.f_.numcru0.c. <lC5.ppo:tione pofiit apMri. bcc q aritbmctfcoe nfo«
numero parte vna fua riufcg tranftendir. yu-auttm bcc oiiiscnt ifpci:cnt:fatrti'itenigct. '^lddcdu iSoc id itacue
il.©icoqrn.d.non crit nunicru0.£>ed vnitae. /oicni Tiirc:vtar(bitaeputat:i fola fu^paiti(ulari p:opo:rtone
crt nnmcrue.d.tparsciuaquieft.c.mcticur.d.nume iHonaat vniucrfaUtcrert oi(ciidum.'lfluncaurcmadfc
rus.e.numcmm.t^uocircat.c. numcrum mctictur. lauentiaconucrtaniur.
jeuofitrt.c.quocB mctiaf .vtrn qjigif. t.i.c. niimcro»
mctiftiir.d.numcrue. Ouodr ft impoiT biU . S5ui cnini
C 3u q niimcro¥.ppo:t5e fit (5ma . 7 qtTi i ca
q ma-o: fie
^.l):j;v.ad.l»:i[iiu.mino:e&.Uviiii.ad.!wiii. £a. i:.
fiintminimiin eadcmp:opo:rioncquib ilibctalilfinu iRimu igtt' oicoqm bi niicri g(oma -ptinct ma
meris.-bi p:imi ad fc inuiccm funt:^ folam ciffcrcntiara p ioii int (c f ctinct^po:t iont- . qu .U v v .ad Irriiii
.

rerinent vni aic.vnitasigirurcft.d.i^itui c.numcruB. mino:6 eii.lrriiuad.lrriii.id vo ita ocmoftrabi


c.numcrum vnitarc tranfccndit. €iao (iro nuUue inci' wr.flc pmo qd? illud rcmiftcdn f:qiv f(r roni oiapaCt c5'
demedi^numcrueniuiei p:opo:tiou5 (qualitcr fcidat matc tranfcendunr.£iitigif .a.qdf.fcUii.(vlitii. V>.m
;0uofit vt nci intcr coe quieadcmbi» p:opo:tionc5 te tcoiaparonadca^ontmcatconfonanfiam n ouplici fcj
nintnncdiui^poiftt numcruecoUocaiiiquicadcm t:<y conftitntam.dmiii.tclxincviii.c.vcrofcvtonisabanumc
ro;oif(Cd>« % ftt,d;;):j:i.acc?:li, Que omnia e% feun^i voln
inini6tono:um oifpofltionefuntfoUigMa. itn^bictitur (r>dcm «litcrjerplitandfi.illo p:i'p:erumpto $ fi ciif
rqj.(.c6m ma pjopoirio cotinctnr: inufi.TO isirur ft iju p;opo:tion p:op:i nunicro:u5 oiflfercittia cqualircr an
i

merum oc numero.c.t rdinquitur.d.in vii. cltii. vnitii gcarur:inino. intcreosquipoil additioncm rtunt ppo:
tibuecollofflruB. t5ui numeru^inino:ciUiU4m (Itfc tiotoiitincbiriirqujinintcrp;io:c0: quianrcaddirioiiS
pruascrtma reriia pars b nuincrirniaio: vcro cll qu.i cuil" illam quadim p:opornonc oirtabant tlt fex % quaruo:
.

dcmfcptuaiicnmaqnarrafir.ina^ri cudem. iDnumcrii fi vtrifcijbinanue qiiccil Diftlrcntia fuaapponatHr:fict


quicihn.vu.clui.fcprua9;iC0tcrmultipliccin:fiitmibi viil.i.vi.Ocdinter.vi.t.iiij.fcfqualrera: inrcr. vh). i
c numcrue in.dirii.ocl vim.vnifaribus prtimrue. lai vi.fefquiicrria p:opo:tio contiiictjr: mino: vc o ef? p:o
cun» fcptua^icequatcf multiplic^:lirnumerT.dvi:viiif po:tiocontinctur:mino: vcroertp:opo:rto fcfquircitia
(ccnii.OLUo:um qutdcm.e.qui per fcptua^iintarrce m fifqualtcra p:opo:tione.boc igitur ita p:cdicto oifponS'
(tus crt:mino: crt b numao .faot qui pcr. ficriiii.maitn tur fupcrio:e0 numcri qui p:opo:tionC' coinaiidconrine
crt bnumcro.Hxcctcigiruroictumeil. d.ciusquodcrt b bat.i.drrici.tccccli.trtt.a . i:5itefia5bdrfiii).cclrrj;vtii.
mino:cm quidScnequ3feptuagcrimamtertiampartcm bo:iii5 oirtercntia rtt.c. vii.tUlj.c.igitur numcrua maio
inaio:em vcro fcptuagcnmam quartam. sQuocirca % rcm njmcrutn co qui ert.a fcptuagtcs qumquics mctia
c.numcruBb numcr5mino:cquidcmparteeius quode tur. ir»i igiturc numerum fcpruagies qumquice multi'
b.nmdem b fuperat^^Ce fcpruagcflmatcrtia:maio:e vero plicc rtct mibi d quiert.diTicvi.cccclicrv.^gitur.d.numc
2g feptuagcflma quarra. tF ius igitur a> crt.c. .ppo:tioad ruscumquiertanumcrocoquierteantcccdit idert, v.
idquodcrtbmaio:quidcm crt:qua.lrrv.9d. Imiii. mi )C)c)ciii). iRurfUtt c numcrus cumquicrtb metiaturfcptu

Ijo: veroqua.liiciitj.ad.Urii) iRam in p:io:e vnitas


. agics qtcr multipliccturq5:fict igimr numcrue f drp vtii j
l^mageflmaquartaertmino:i0.> in portcrioje verocadS ccc)C)cij s3ui f eo qu i ert b maio: crt codem c numcro qui
.

vnitas feptuagertma tertia. cft.vr)c)cittj.f rgodnumcruscumquicrt arranrccndtte


numero b autcm numcrue ab co qui crt f vincimr eode,
enumcro.ioi igirnra nunicrocundcm capponamus^ti
ct d.ioi vero b numcro cundcm eapponamueflct f. ioj
d.numemd fcpaiagicequinquieeaucmseftper.c. fcil?
multipltcatutn fautcmfcptiiagicsquatcr multiplicato
(creuitobtinent igtturinrerfep:opo:tioncm datc^.f.
qnambjbcnt. )C)cv.adljcjLiiii. ^jeddarqjffuntaatcp
b. vnocisaddifoeinaio:em igitur necelTanecftp:opozti
onem contineri inter a atcjj b quam intcr d atq^ f.lHacp
atcp b numcru6 vnoe additocftccti funt d arcp f. iiX)i'
fl

[
=^1
7& £ no: igitur p:opo:tio eft imcr d mc^ f quam inter a atqj
V. intcr d attu f eadcm p:opomoert quc inter.lj:]tv
ccfrfi.crUT'1 dr)rtii',c:ij:pcviii
tguur atc^ b maio: p:opo:tio cft quain
c. I]C]citij .inrcr a
intcr.lrjcv.T.l^^jciit). 21c aatcij b coma continent. tT)»'
io: igitur p:opo:tio eft commatie quam. ljc;:v.9d.
1^:1111.

dcrii.ciypiiii. dJCVtiiii.CcCWCU
\
J
Zibcr 111

C ^Jtfi igiftif oflf n(lim'c5m«ie p:opo:rtonfnt mM9- JiX^a!tiplif©oi'frcrv'ntiam.f.numm'ffptnao[i'f0qu9terfff


itm c6 {fc f a5 $ .1 ir r xonrinmt «1 Ji riui .toparari . "frl iic nunrrus.r'.fc>.dii:viiiti.cccrpf.0ui.a.Rumcrocomp«
ortindcndiif:qnfadinoda niino:cni inrrr »c.p:opo:na rnrnsv^ncirur nuinero.5:ft5.ii.crvtiii.*fl\urfue idcm.c.
iicnic3rincanrnumfn fpannm cSmatia connncrce Cg. muUipiitcturfcprnagicsfcrcflltittnumtrum.k.i.dirm
ItriMi.ad.uriii.comparai.^d vcronhJih-abiturbocmff cUvuii. Quifotnparatu^.b.numcro vinciriircodc.g.i.
do.^iNcminirccndum p^i^^rquid fccundo voluminc oiicri ii.civuii.iSubiatoigimr.g.Dcnumfne.a.atiB.b.crtC'
muetcum oc mcnfura oitfcrcnnc loqucbamur:<oicmm cri funr.f.aicivk. t:X)ino:cm iciitur pjopo:tion^ rctine'

Cf qualibct p:opc»:rio'ic oiftcr. nriam co:um numcro:u: bit.a.arcis.b.i^j.f.arcB.k.iOj.f^^.arqs.k.e-m rfrincntp:o


<juic5 conrincnt:auffr«mu0:biqnircUnquunrurmaio> po:rionem quam.livnii.ad.ijcriii. bicnim inuUiplicato
rcmobrincb5rp:opo:rionfm:bi0numfri«:quifrjnrflfi f .cffccri funr. uv>ino: cH isuur p:opo:rio. j.arqi^.b.nu'
R oiffcmnie piminiUKinf ©mrcni. viti.t. vi.ab bi»
. inero:umcomafonrtncnriumit>.l?Ti'ti.ad.liviii . sl?ed
p:op:iam aufcro nffercnriamidcrt.u.ftunr.vi.-j.iiii. paulo antc in nilrarum cft cadem comarie p:opo:tionc
in rupfrio:(bU6 rcfquircrria:in bjc fcfqualrcra p:o- iuato:cclfeiB.I):jcv.ad.l]c)Ciiii.ill>oilratifunrisirur nu
po:tiocontinftur. HTDaio: verocii fcfi.iuakcrap:opo:rio meri. v^uicojii9fonrinentmnio:emquidcm mtcrfe ba/
ufquircrria pwpo:rionc. S>int igitur ijdcm. a. arqj.b. bcre p:opo:rionem quam.lrvv.ad. ^:iiui. uX>mo:e5 vc
dui roiu fupcrius o(rcripti:qno:um ci) oiffcrenriii. c. ro i^.ljf>:itii.9d.i,rjriiif.Quod opo:tebat oftendere.

J5

ii.cjt:vini
3

fr^noAttmitminm min^maius quidcm flt efe.xy.ad jSitc^bfCoiffcrentia.f.fcj ouo-r.j.mrfus cadcm.i.oif


ivi(ii.minu««.j:viiiiad.jrviii. iCa. 15. fcrentiab.numcram mctiaturocticsocfife femi6:fict.
fcyl.j.quodfite.igif.c.jComparamsad.b.codnn.c.tri
Uod (lad rcmitonium minue talie fpecul».' ftenduur.i.ouob^'? femie-d.igimr ab eo quod crt 9 -: rur
4| tioconucrtamr:cinB quot^ p:opo:tioncm fa
fue.e.abeo quodcrt.b.cadcm.f.oifrercnria funr mino:c«
cillinu repcnemus. auc conftat intcr ccl vi.t
^ubtratto igi ur f.ab co quodciTa atq? b facri funrd at
tcaUi. Sitigitur.cclvi.a.ccFliii. 3B.bo:aDif iD3aio:em igitur |>:opo2f ioncm rencnt inter fe. d.
<lj e.
fcmtfcl.tiii:c.iDicoqm,a.ad.b.mino:em rctinet p:o' flttB.c.quama arcjj b.jir>ed dattuecandcm rerincn'^ p:o
potfiontmrife.JTiiii.y.ad.jrviii.y. ftTDeriatur enim.iC.
po:tionc inter fe:i%.>:vitii.5.ad.icviii.5.2l.ic^imrad.b.
rviiii.remi0 id qnod ef). a.fiunc.ccUi i.5 @uod m.d.aut
.
inino:em retinct p:opo:t!oncm quam.^viiij.j .ad.jrviil
i9C9mpin(U«id««.codr5.a ouob^remtfc^ tranfcenduur 5".^uod opo:t£bat oikndtrc.

L^ ' 1i>:aj«ti».i?. 5.l!l.li^. i «tyl.f.


c

Cr Ctidmir tamen wdem p'opo:rio.aIv»,ad.f(rIin.tti« rum qui futit.fl.atcg.b.^ w:um Qui fimt.d.flt^.c. ©5
d.fltci5.c.vigic£i atqjijccics nouicemuliplicaiup.c.nu
ab ffl qiiani oitrincnr.Fv.t.rir. oinr enini.fl. l».
io' cire
c.idcni i.im fupcriii^' or fcripn funf . c"Dcriatur isitur.c. mcrue clTifir. «''Daio: igirurcrt p:opo:rio co;um qui.fiit.
Oui ftint. a.atvi3.b.qui.f.ffmitoiiiumcontiMcni:qiiflmca quecft.
t>itfcrcntifl.a.ferminum vijtcs^ftenr.ccr. c!.

comparati ad id quod crt. a . cundcm quaternario rr.fld.rviui.iOcmonrtratumigitur clKcmironium mi


ciui
nuomflio:finquidcmbabcrcpjbpo:t'onfmquam.rr.fld
tnnffcnJunt.bic iit.f.Hxunueidfm.c.mctiatur. b . oc
lit.c.qui compar' ti ad.b. >;viui.mino:cmvcroquam.rviui.s.ad.rviii.f. lHunc
ticfii nouics ticnt. cc rl vii. bic

codcm.f.trflnfccndunt.jJldiccroigitur.f.bioquifunt.fl. idcm minuefemitonuimcdmfltifompflrcmusquod eil


Btqj.b.faaifunt.d.fltq5C.O:)aiozisiturcllproponioco vltimum.^uditui fubiaccne^vltimaqj p:opo:tio.

CT^emitoninmminusmaiusquidem elTc ttibue co do M'fltcffaron.f.fld.g.T fit.g,dflriii,dlif .iRurfusab co


mfltibus.min^veroquatuo:. ^rapitulum. 14. d?.g.rcmitto ad.p. ouos tonof.7 fit.p.drriiif.fdrrrviii
:0iiod,p.ncccn*ariccrt:vtcudcmfonum:qucm.(.numc
jCinir Dcmonflrandum p:oponim^ fcmito/ rus crbibeat 21df qualifarcm naq^ ciu 3 talrrarionc p:o
.

i nium minug maius quidem ee comatib^tri' jrcnusert.tEtcnimcaqufcrt.a.c.oiapafonfonfonantia


busmm^^vcroquatuo: , ^uodbincfacillime quf (onrtflt quinq? tonis ac ouobus remitonij s mino:i
poifis asnolccrc. jSint trcs numcri ita oifpofi bus.ab. vi.tonis comatc fuperatur. 2lb codein igiruna.
li: vtintcr fep^opo^tioncmtontineflntoiapafon:^ cam t«rminonumeru6,p.qutnq} tonisacfcmitoniisouob*
qu? oicitur fcrtono:um Sint entm.a.fclrii.crliiii.int?
. rccefritboc medo.abfoquodcrt,a. vfcpadidquod cft.
danturigtturad.b.quidemquincBtonifontinui . 1 fit, . ij b.quinq? nimirum folligunturfoni.ab coaurfm quod
b.ccfclrrii.cfcrcii.ad.c.autemoiapafonconfonantia rc-» -
b.vfcpadidquodcrt.f.minuefiTcrcmitontum pcrno''
fo-atur?nr,c.drritii.fclrrrviii.^d.d.flutcm fertoni iti' tfltur.r.vcroflrq^.p.idfinrurfuefemironium minus m
tcndanmr:fitfp.djcrri.ccccrli.bi8 ita oifpofitis 1 conili/ cludunt.a.igiturvfq5ad.p.quinq5tonosflcoiio fcmi'
turiemanif£flumcrtinter,(.flt(^.d.(omaconftitui.co:3 toniamino:ap:odurit.iurcigitur.p.3rq5.c. cifdem nu'
c^DifFerentiamcne.vii.cliii.^daute^fit.k.rcmittantur meris conffribunrur. £>cd quoniain inrcr f.ara^.c. fr mi
igiturouotoniflb eoquod ert. 25. ad.idquodcrt. e. tFt tonium minuscrt.videamusbfc quefirfo:um oiffern
fit.e. (fclrriii. (frl^^iii . 'iRurfueabeoquodert.^ inten'
. tifl;vtcflm(omati (omparemus.tfft autem co:um oiffc
do oiatcrtaionad idijuodcrt.f.tfffrfvii.dflriiii.quoniam renrifl.rrvi.dfrritii.-rfitbft.m 3gifur .k.tomans oif"
igiturinter.c.atq5.b.DUofuntroni.inter.e.atcEi.f. oia/ fcrcntia ert. CTO.autcm fcmironil »tino:is. Si igirur.k.
tertarontinrfr.D.igitur.atfg.f.minus fcmironium rcpe> numerum terrioaurcriinu8:fict numcrus.rri. tcccl viiij.
rirur.^oublatis cmm a oiatc ffaron confonantia ouobus Ct ntbic.l. £>i vcro quatereudcm numcru;.k.multipli
tonie fit rcliquum fcmitonium minus : quod in p:imi8 Cflrevoluerim^ficr.rrviii.dcrijt-rfitboc, iH.igif . iTD.
nurrcrisconrtareprrdiri.cclvi.ccrliii.Quoseofdcnu' maio:qnidcm crtab.l.^dcmautcm. !lV>.miho:frtab.
meros ft milics noriageriee quadragics quarerqg multi' */fl.£>5.n.quaferaucro(omarefuf(ra)ir.l.autcmfcrtio.
plice6.b.arci5,f,nnmeroscrpIi(3bis.Qiioe nf(eiTarie2 jjTD.vcro femitonii mino:isobtinet oiffcrcntiam . 3urc
C3ndcmp:opo:tionem fupcrius oicris numeris conri/ igitur Dicrumcrt minus fcmitonium minuequidcm ec
ncre.qui rno arqjcodcm numcro idert. i03.(C(frl n .pa $ qufltuo: (omatfl:tnfliU8lvcro45tria.
ritcrmultiplicaticrcucre. 7 tcm.abcoquodcrt. f.intcn'
apotSmcBMto:? cfli $.itii.c5 mati mino:2 ^,x,t c?:lift mibi.rrrv.d((li:v.t fit boc. jD. :Si f 0 tde. f.qua
liummaio:f$.vu?*mino:cmi6.vai). ^'-a- 'J. teriiiultiplicefit.l:.naer^;ae.ricviii.dctii.i!Sjgiturab
ffldS b«c rSne « ftmitoniff mai'^ apotome mii' coqdc.e.mai^^.U.mm^ iD^.g.qofciuieeaucto ccoma
e njp:adiri raaUm^rqttor comato fit potuim' iac" l:. vo
qter e aat apotomes &i'a.e.iurc igie ocm 2: apoto/
nircboc m3. Sit.a.cclcii.cclitii. ^o»<B ^o abeo men m^o:c tjd^ e2 qaa quiqj comata:m3io:c vo quam
^ift5« tonia ttt.u.cctc i^pi.CKtai. ^if^ vo DiiUs tonia atuo:.6t: boc igif.(op:ob3f ton5maio:?quid? e^quaj
•b coqtf g.a.flt.d.f.dttsi.tcacli.tter.b.igif atcp.d. ton' (otocto cotnata mimii vo qua nouf .fflJ fi min^femifo
f .b.*> ab eo q6 2.(.oiftitB feitonia min'« fit.cccajccvit. nia mai^quide e qua tria (omata min^ qtta qruo: apo
dtliciiii.Tlldinafergoiter.c.at(B.d.9potome<ppo:tio.ni tomeaut maio:quidegqu3qtuor(omata mino: ^qua
(afteton'<b.d.e);eo ftaofcra«.b.c.femitoni6 mm^^fc.d. qut(B:iii(t(] femitontu min^femitonio maio:i:q6 i apoto
rel!aemai':q5apotom2c2fupremlim'.tur,d.igifat<5 me crit o2 mai' quide otto (omatibus min^ vero qui no
c.e ofia.w)nii.d(clct?ii. I&ic aot rtt. e. f5 erat coma^ ofia uem. ^5apocomeat(B femitoniit min^vnQcffieiot tonu
tu.diu.bi(lit.f. aits>^f.id s^c^miinaestnaltipU XoH^igif msio: quide e. viii.(5imtib';nuo: vero. if.
C;&ivaiut oicroiim pcr itumerod oemonflrarfo. flb eo $
en.a.ferton 36 totoe oiffcrcn» .drrvf. ccali.d.fgl
jCiipitulum. \6. curab.eo quod eil.c.oillatcdmaie feirroni.r.^b oiapafon
confonantia.id autcm ftr.e. vii.diii.d.aurem ab co quod
f d iiiiSqua perbflnc rdtionem ormonHratu^ cft.b.ronointe(?ertmoDirtat.vi.f.toniquinq3fonis. id
0 (it:qucfldmodum tonue omahbu» contpa^ autemflt.f.dUrcr vliF . iin igitur.c.nouiea aurtro : fier
retur:nonetUain(nquart regnibus oeUiran" mibi.lxlriiii.ccclccvii.Sin veroottieerfiJr.lvii.ccyjriiiJ
dum:quo minus per k banc (ontra comara c9 •Jd fit.jG. £)ed.b.quidcm.f.numeroc5paratU8 fupat:
porationem rctuicrc roniie tpfe nionftrt tur . Sit igitur. ^.Terofuperarur.ieft.f.tvnti oiffercntia.b.autcnt no
a.quident.ccl.ii.cclinj. b. aiKcmquinci^ oillan^ tonts. uiee ntultiplicarum conia.g. vtroocries ocmonftramd
accU.ii:ccccai, C. vcro o:aparon ad id <$ eil.a.continca crtisiturronud mino:qutdc5.rtiii.eCc5matibue:o({o
iTinpbonMm fc^. innuineri$.djC);iiii.((i]ccicviti.d. jml cdmatibuemaio:.

XW^limm \ ^5^441 [ 64577 I S7i:4 »

ir Jti bi9 picmiflis \icet maiu s remitontum mtnojc ft Ctlurfufl bf monnrandum p:opono ronum ouob' fc
initonio comarcbirtaremonftratum ftt:ramcnid5 quo' mitoniie minonbue !olo(6inatee»re maioum . S>it . a*
pcr fcT pcr fubiecrc« numeroetalirarione p:obabif. iiumerus.cccclicjrii.cccrcii. 2lb boc intcndamr ron^.djrpn'
fir.a.numcrus.cccoccvii.dclciiii .ubcovcro fcmironium firboc.d.ab co vero qnodcft.a.tntfdatur femi'*
ccctjili.i
minudoiftandnr.b.numeraerquitam fup^aquoq^ x>c ronium.cpinuequod.cft.b.acfit b. ccccrcvii. dclriiii»
faiptus cft.diri-ii.cclciTviii. aporomevcroDifterabco 3fem ab eo quod cft.b. feiiiitonium aliud inrmdanir mi
quodeft. a.'30 numerus:qut coUtgiturvnitatib'.dj:r]ci. iiU6quodcft.c.'rfir.c.d):xii'i.«fr;^'V»i. ^uoniair» igiC
cc crli.i ftrboc.c. ^uoniam i£:itur.a.b.minue fcmitont •.d.tomie crt.a.c. vero buo contincnt minoja fcmironia
um.a.e. maiue^oifferentiaciue quodeft.c.abeoquode. videamus quf fit oificrentia infcr.c ariB.d. itumcroe to
b.pcrquircnclaert.tFacft.vii.cliii.idftt.d.Sedbicnu/ ftituta.ifrtau!cm.e.f($vnitatum.vu.(liu.iDcin5rtra''
m eru9 oudumcoma monftrabar.inta-nia^ueigtturfe/ tum cft ifsitur tonum ou^ bue femitonis niino:ibus c5
fflito niflm ac minus coma otfreFcmiam facit. matc d maio:cm. ©ed quoniam omnia iam quc p:ob«
dap:omiflmu0:p:op:ia rarioiic monrtrara funt: nucq*
iupcreftmuficf iiiftimrioni:rcgularis monocbo:di faci?
da edparririo. ^uam rem quoniam longio: tractatue c):
tendit:importerio:i6c5m(ntari) Difputationcm ccufut
mustraftcitndam.
.

LtDer I

Km . £ft«Jttm q«adr«plu« quitfmirfus vnir«ri« ct


bimio muUipliciti medietae quod eft imeruflllu^.b.c.

\
1 1

x>

551441

CCiofdem l&ocrif t>e jCDuiUa liDcr (iuartoff


lildaimoifTa-enritisi^tiratcconnilere. Ca. i.

X a omnia quf oem onftrandi crfit

fupcrioMslibn traaarionc oigclTi'"


musmon pcnitct tamcn rurfue ca
C dcmmcmo:i(rccolliscndap:cl)a/'
re cum quadam otucrfltatc tractatus
vt bi0rurfu9ad ntcmoiiamrcdcn
tibue ad rcciule o\uiAonem: quo to
ta tendit intcntio: vcniamue . £>i foia rerum omnium
quies:nuUU0flUdiruni fonud fcrirct.^daurcficrctquo CBi intcruallum binirio multipltcatum multtplcjref
nias cciT4iinbu9 moribus cunctid nullc inrcr fcrc9pul fcccritintcruallum^ipfum quoc^ multtplcr crit. £>it in.
fum cicrm'. vt igitur lit voj::pulfu cft opns. ^dcd vt fit tcruailum.b.crftat vt.c.ad.b.ira.b.ad.d.i.d.iltad.c.
|)Ulfus: mot^ nccciTaric cft antcccdat. "at crgo fit vor: mo muItiplcr.iOicorquia.b.cius quod cft.c. mulripkv cft

tum ce ncafTc cft: ir)cd omnis morue babct in fc fumve iQuoniamenim.d.ciusquod eft.c.mulnpleveft: mctie
lccintcm:tumctiamtarditatcm.£)iisiturftctardu0 in tnr.c.id quodert.d.mctictur t.b. iDftrnfum vcfo C*qin
pcUcndomotHs:grauio:rcddtmrfonua. Wam vttardi fiftnrtcrmini p:opo:tionalircr confhturi:cum p^im^fue
tfl6 p:orima ftation icft:ita ^auitas contigua taciturni/ rit vltimotompatam0:ft p:iniU6 vltimum fucritmcn'-
tati.Udox: vcro morus acutam voculam p^crtat.tPje' fu6:mctieturt mcdium.c. igitur mctitur id quodc.b.
terca:quc grauis crt:intciirtonc crcfcit ad mcdium . ^u? «X>ultip!ej; cft igitur.b.ci^^^S.c^driirfuscr numcri«
Tcro acura^reminiontoccrcfcufld mcdium. Undc fit vt fii.c.vniras.d.vcrocFDupiicara ^po:tione. b.c.fitqtcr
omnisfonud quafl cicquibufdam parttbus cotnpontus narius^-r^multipIcvci^quodcft.c.tEftcnimquadrupr^
cftcvidcatur.i@mnidflutcmpflrtium coniunaio .ppoi ^tnigiturbicquadruplus er ouplicata.b. c.,ppo:fi6c
tione comirtitur. i3oHo:um igitur ccniunaio p:opo:ti gcncratur.b.c.p:opo:tiooimidiumci^erit.igitur.b.c.p
onibueconftttuta cft.-]^:opo:tioncsautcm p^inctpali" go:tio oupU c. i:?ed ouplum mult?plei cft.^ rit igitur
tertn numcri8conndcrantur:p:opo:tio vcrofimplet: mi .(.p:(^o:tio mulriplc):.
tncro:uni \>cl in multiplicib'^ vel in fupcrpflrticularib*
TCl in fuperDflrtientibue inucnitur. ;^ccnndn vero mul
tipliccs p:opo:tionc0 vcl fupcrpflrticularcd confon^ vcl
oiiTonc voce6c};audiuntur.£onfon{ quidcm runt:quc
flmul pulf^ fuaucm pcrmiixumc^ intcr fe coniungunt fo
num. SDiftbn^ 'cero qucnmul pulfe:non rcddunt fuauS
ncc^ pami):tum fonum.bie igitur ita p^edictis oc p:o^
t>o:tiombUd piuca oicflmue.
CC>iucrf(oeinterufllli0fpccuIationc6. )Ca. 1.
^intcniflllum multtplcvbinarto multtplicr'
tur:id quodfUcvba^mulripUcatidc: intcrufll
0 limi multiplci; eft. 'oit multiplct: tntcruaUu>
b.c.t.b.multiplcpcius 3>cft.c.i fiat vt cft.c.
id.b.ftfl.b.ad.d.^oniam isitur.b.multiplcr eft eiua
quodcft.c.mctitur.c.tcrminus td quod eft.b.vcl bisvcl
tcrtio vclocinccps.tcft.vt.t.ad.b.ita.b.ad.d. ^Dctif
igttur.b.terminusidquodeft.d.^uocircaquia.c.rcrmi
nus id quod cft.b.mctitur:metitur ctiaj.d. aXJuIriplC]:
crtigirar.d.ciusquodeft.c.tcft.c.d.^fnrcruallum effC'
ctum o:compo(ito bis copulatoc^ ftbimet 1 pcr binariu
multiplicato.b.c.intcruallo. in numcris quoq3 idc5 p:o
batur.^itcnim.b.ad.c.ouplum : vtbtnarius ad vni
tatcm iftatvt.c.ad.b.ita.b.ad.d.^ritigitur.d. qiiater
narius.ifOultiplcreft.b.ad. c. ideftbinariusad vmta
tm, jiX>ultipiQ;e(ligitur.d.(iuateriuriu8id. (.vnit»'
C i?upfrp«i^cwl^"* inrfraalli mf di'niimmi0 ncq? ris((t«
vnud nccBpliirre p;opo:rioiialirer intcrticnicni.ncent
b.(.p:opo:nornpcrp.utuulari6 ^ incadcm p:opo:rioc
mtnirniflnt.d.f.i.g.Ouoniam.tJ.f.i.g.niinmurunt in
cadcm p:opo:tionc:runt ciufdcm p:opo:rionie p:imi.
JQuo circacoe vnitae metirtur. :^urcraturic;itur. s .ab
d.f.-z rtlinquatur.d.bic crt ipiturvtro:uii3 mcn fura c6 /
muni9.1>f(i3itur cit vnitiie. ^uo(ir(a miUueintcr.f.
d.atcp.S.incidct iiumci '^:a nr ab.f.d.quidnn mino: ma
lo: vcro ab.C"). £>olacnim inrcr cil vniras quanti vcro
in fupci-partiajUribiw p:opo:tionibue p:opo:rionalitcr
inrcr eiufdcin p:opo:tioni0 miniinos inrcrcidcnt:rot ctf
amintcr«tero8ciurdfmp:opo:rioni3iiKidcMt,x?5nul iiH Ti u
lueinfcr.f.d.atqj.g.minimoeciufdcm p:opo:tioni6 i
tcrucnircpotcll.THuUu6i5iturintcr.b.arci5.c.p:opo:ri JD
onalitcr cadcr.i i numcriefir quflibcrfupcrpart cuUris
p:opo:no: vi fcfqualrcra.bi vcro runt.jc.T.tv. in cadcj
vcrop^opo^rioncminimi.ii.T.iii.aurnooc.itj.bmariii
fit riliqiia vnirastcadc vtrofq.=i mc irur: iRtiilut» cririgi
tur inrcr binjrium rcrnariumcEi nunicrus :qui fu bina^
rio maio:i mino: vao tcrnario, iHlioquii! vnita? Mui^
dcmr quod crt inconucnicns. Quare ncc intcr.jr.quidcm
flfq5.rv.quifquamuem'erur:numcrue:quitaltmad.jc,
obtinatp;opo:tioneinquaicm ad cum tcncnt.;i'r.

Cj5i mreruallum bi'n9n'omu!tiplicetur:atcB id quod


ev ca muuit.iicatione crcabimr muuipkjL- non linipfani
quoqj iiou ci it muu plc)c. x?it enim tnrcruaUum. b.c.fi^
atii?v{.j.ati.b.ita.b.3d.d.tnonfit.d.eiu6 quod cilc
rnuuipUV.iDtco quoniam ncc.b.ei^quod eil.c.erit mut
tiiUjc. X3i em in cil: i . o .cius quod cit .c.cil nnilnpier

jttt iwn eil;iH8ii cnt isitur.b.ciustiuodeihc.mmtipu^

I iii tv

2D f t

iiii
j xi n
2>

ir£>i intcmallum non mu/tipk): binariomultiplfcff


id quod fit bac multipltcatione ncc muUipIo: eft ncc
fuperparticulare.jSirenim inreruaUum non mulripleic
bs.i fiat vt.c.ad.b.fK.b.ad.d.lDicoquoniaj.d.cine^p
tft.(.neqgmulriple^ell ncc^ fupcrparricularis.S^irenij
flfieriporertp:tmum.o.eiu9quodcfl.(.multipler.
quoniain cognitumert. j£)iinreruaUum btnariomulti
plicatum (It.? mulriplcv intci uaUii crcaru. id quod mul
riplicatum cft bis interuaUum ce multipler.€ rit igirnr.
b. c.multiplej:. fed non cftpoftrui.MRon igirurcrir.""d.ci' CTff^upIortnremallum cr^uobus mayimiB fuptrpar
quod eft.c.muUiplcj::ncc vero ftipcrpamcularc H^am . ticularibus coniun^imrfcfqualteroifefquitcmo. S>it
fuperparttcularis p:opo:rioni9 medius;p:opo:tionali' cnim.a .quidcm eiu» quodcll.b.fcfqualter.b.vcrorius
tcrtcrminusnullus inrcrucnit.inrcr.d.vcro.i.c.cftp^o quodcil.c.fcfquiterrius.SDicoquoniam.a.ciusquodS
po:rionalircrterminu9conihrurus.idert.b.lRamvt.(. c.Duplcr eft Quoniam iginir ft fqualter eil.a.eiue quod
.

Bd.b.irfl.b.ad.d.impoiTibileigiturcrit.d.ciuequodell rft.b.igimr.a.babct in fctomm.b.riurcp oimidiii. tDuo


c. vel multiplicem cffe vcl fupcrparricularem:quod opo;/ igimr.a.^qui funt mbus.b.iRurfue quoniam.b.ciue.
tebatortende:e.€^tin numcrisfitnon mulripleic intcr^ quodcfl.c.fefQUirerriueert.b.igimrbabet.^.Triue tcrti
uallum.vi.ad.iiii.fiatc^ vtfunt.iiji.ad.vi.ira fcvadali timpartcm.^reeigitut.b.fquifuntadquatuoi.c.Xrcs
umqncmlibctnumcrum.biceritigitur notienarius. ! autem.b.f quierant ouobus.a.IDu^^ic^imr.a.f qui funt
^uiquatcrnarij nec^ multiplc): neq$ fuper pamculd
-

fld quatuoi.cvo^^isitur.a.fquuecft oiiobus.c.jDupIcj:


'

frit igttur.a.eiiis qui cil.c. i inm mma . £>it cnim TeP Cr^' rcfqualrcrointcruallo fefquitc rinm ^emprii lic

tiualtcr.rii.ad.viii. ^'•erijtcrtius vcrs^.^w^is.wli^U^Ff / '^'''^Kfinteniiillnm.cntquodrclinqinrnr feiquicccamim.


go.)rti.«d.vi.2:)upli(C6 fmif. . .
' £>it cnim.flfqtridcm eine ouod cd.b.f^ fiiiialnr. xHt VC'
ro.c.ems quodcit.b.ierquit.rrius.^ricoquomam.a.ei'
quocJcft.c.fcfquiocrauuecil.^luoniamenim.a.cifqlJi*
b.fcfqualtcr.crt.a.igiturbabct.b.'? cms Dmiidiam par^
tcm. Octoigitur.a.cqui funt ad onodccim, b. iRurfus
quoniam.c.cuisquodcft.b.fefquitcrtingeit.c.igifurba
bct in fc.b.T terriamcius partfm.lHoucm igirnf.c.rqni
funt ad Duodeciin.b. aO- uodccim autcm b.cqui cr- nt ad
.

„ Q(to.a,i?toctoigitura cciuifuntadnoucm.c.^gimr.a.
"V<|tfuiBeft ei^iuod cft.crocrauccuie parrt. SH. laiturci^
qnod eft.c.fcfquioctauu8eil.?£^tin numeriefefqualreruj
quidcm intcruallum fit nonenarius ad fenariiim. ^ocfii
tertium verooctonarius ad fenarium. K^ouem igitur ad
octo fcfquiociaua p:opo:tiotft.

n 1
'''JE>

s\ 1

C"tE)c ouplici intcruallo atc^ fcfciuaUcro triplep nafclf


intcruallum.^c3itcnim.a.ciusquodcrt.b.ouplcic.b.ac
ciu3 quod cll.c.fcrqualter. iOico quoniam.a.cius qiiod c
c.triple<crt.l3amquoniam.a.eiu6quodcft.b.DuplC):2.
a.igiturfquus tft ouobus.b.-jRurfus^quoniam.b.ciuff
quod cft.c.fefqualtcr cil.b.igitur babetin fc totum.c. cc
ciua oiinidiampartcm.iOuoigitur.b.cquifunttribua
<. i3cd ouo.b jqui ctant vni.a.r vnus igitur .a. cquus
cfttribU0.c.Jsir«r.a.A?no.t.triplc»;cft . 5Ettn numerts
lU ouplc)c quidcm fenarius ternariorfcfqualf er vcro rcc
nariu* binMio.^pcnarius igitur.tripUpciVbinario.

CrScc p:opo:ti5c0 fcfquioctauf inaio:C6 funt-vnoou


£>it enim quidem numci us.a; I?ui^ au
plici infcniallo.
temfitrcfquioctauus.b.buiusfefquiocrauuff. (.•rbui''
fcfquioctauus.d.i buius fefquioctauus.f.ctufqjfeC^ui'
octauus.g.atcBbuiuefefquioctauns.lj. Jdautem fiat
fctnndum oefcriptum in ^[Irirbmctica modu?.'? fim nu
tncri.a.b.c.d.f.g.l:.'? fit.a.ccl>:ii.cj:liiu. buius autcm fef
quioctauus qui cft.b.ccwiiii.dcccctu.buiusautc^ fcfqui
iii 11
octauue qui crt.c.cccjirvi.dccl vivi.buius autem fefgocta
uus qui eft.d.ccclxciii.ccrlviii.bmus autcm frfquiotra'
21 35 JC uus quicft.f.cccciir.dcccciiii.buius aurem fjcfquiocfa^
UU0 qui eft.c^.cccrliw. ccccii buiusautem fcfquioc^a^
.

uus qui cft.L^drrpi.ctctrli.Ct 'unt.dpr>.c<!ctl)rh q»ert.


I:.pluf$ ouplicesad bucenta.ljc.ouo mllia.c.rliiii.qo
cft.a.ii-)f]ci<sirur fefquioct.au? piopo:tionc0v jJlmpliO'
•tee fnnt vno oupliciintcruallo.

SS 5
'

^^^^

<r jCDuffarnm per sr«as sclarinafi litttenift 'nonirttj tiuifldquifiniaoiftpoteft.2.non ineegrum t tau i'af?s*
numupatto. jCapttuIam. 5* 'r .K)Ypatcl>tpaton quf cft piimtpahs prinfipalium.
€^ftfltquoniamfum^ncroum faunduj p:c> T .(onuerftjm.i. r. recmm. 1 -
. parbYpatebTpaton.

f dicrae conibnantias per resul*'^ oiuifiuirqao Idcft ftib principalie p:incipalium. l^^.notiinrcgram.V.
niamcp nfceflarioe fonoetrib^gcncrib^fan' t.fupinumX.f>>.bYPatoncnarmonio9:qufertp:4ncipa
rilcnfcjcbibebirirta p9rtitio:mullcaeinrerini lium enarmonios.Jl.rupiHum.i r.fonuerfumrctrobsi
norasapponcrc:x»tfum oiiii^am lincam ijfdcmnotulif bcns virgulam.7 ^.btpatonfromarifcquf cft p:infi'
flj;naucrimns:quod rnicuicB fit nomcnrfacillimcjpoint palium ej; tc nta. 2I.fupinumJ3abcns lineaj t. r.fouer
agnofn.^^lctcres cnim muficipptcr fompcndium mpd fum ouas babens Unesje.T V^.bYpaton oiatonoa quf e
onis:neintcgra fcmper nominancccflaricclfct apponc/ p:in(ipaliumcj:tenta. «p.grffum oiglmon. <pF. bypate
rc:crfo$ifaurrc notulas quafdam:qutbus ncruo:umvo mcfonqufcftp:infipalismcdiarum.f.T.f. g .parbYpa
cabula norarcntur:caf<B pcr gcncra modofqs oiuifcre.€)i te mcfon qu? eft fub p:inf ipalis mcdiarum.s.?.c. fupi'
mul eriam bac b;cuirare captantcsrvtH qaando mdos nom.v. ilX)efon cnarmoniosquf elt mediarum cnarmo
aliouod muflfus roluiflctaffriberefupcr tcrfum TRitb nios.Tr.grefom.i: .(.fonunflm. nJ. n\")cfon fromarifc
mica mcrri componrionc ctDcnnim:bas fono:um notu quf eft mcdiarum aomatifa.TT.grcoimbabens virgula
las adribcrer.ita miro modo rcpertentcs:vtnon tantuj c.c.conuer fum pcr medium babcns virgulam. n->.
tarminum Tcrba:quf litfcris crpIifarentunScdmeloa £Dcfon oiatonosqujcrtmediarum e;crcnra.jm..gre(um
quocB ipfumrquod bis notulisfignarctur: tn memo:i3 'f.N.gremm t>iductum.N.i!X)cfcquf cfl media.i.-^.A.ia
poflcritatemq; ourarer . £icd cjrbisoCbusmodlsvno fcns. 7S. .*Iritc fY nSmendn quc eft tertia coniunftarum.
intcrim lidiumeiufq^notulaspcrtria gcncra oifpona» e. A.fupinum.^.^Ynemcnon cnarmdnios qu? efl c5
mus:i n reliquis modis ide facere in rcmpus aliud biffe iunctarum cnarmonios.H .grccum.-:. A . iaccns conuerfo
rcnrcs.Sancfi quando oifpofitioncmnotarum littcra' pcrmedium babcne vtrgulam. A". ;Syncmenon cro
rum grffarum mmcuparione oefcripfero:lcfro2 nuila m matifcqugcft coniunftarum fromatifa.i^.grcfum babef
virgulamT a.fonuerfum babcns virgulas. A". S>f
uirarcturbemr. iD'r?fisenim litteris nunf in quamlibj
parfcm imminntis^nunc eti4 in flcxis.tora bff notaru^ «cmcnon oiaronosquecflfoniunftarumcrrenta. t.t.n
oeffriptiofonflitutaeft, l^osrerofanemusaliquid ab TKcte fYn^menon qu? cll r irima oniunctarum.w. qua
antiquiratis auf ro:itatc tranfuerrerc: €^runr igimr p:io dramm fupmum.-x. 2 .paramefcquccil fubmcdia. n.t
fesac fupeno:e6noiuIcoicfioni?-i.verbo:um : ffcund? n.grcmm lafens. ^ .Tritcoiescugmfnon^quf icrria
veroatq} infmo:es pcrcuflionis p:onambancmcno9 otutlarum efl. c.quadratum.T.^i .gvcfum fupmn . iJL^,
Xibcr iiii

ofejnjgniction f narmoniosrqtif fff oiaifnon «larmoni finiftrum rurfumfcrpiafs.vA.brprrboIcon fnarmo»


08.A.i.TT.gr:fum taccnstonufrfum.-^.ofc^cugmcnS nios?quvciUicclIcnfiumcnarinoni06.T.fnpinum t fc^
cromance quf crt oiuiljrtimircmafica.i.babcne virgu mi. iH dettrUm fuptnii,. r X .byperboUon cromancc quc
lam MT.^rccum wccnsconucrfumbabcns lineasangii elUiccllennumcrcinatif.T.fppinum babenelincam 1
larem. A.2r>ie;?cuci;mcnon c^iaronog quCfrt ouiifarij
fc lcmi. in. ocirrrum fupinum babens retto linea,. v x.
oiaronoe.co.quadrarum rupinu^j .t. 2 . ^.iRere oic
bf
perbolcon DiatonoGquf ei] ciccllcntium eirenra.ju..gre'
5flJSmcnon qufcflvIrimaMuifanim.m.iaccnfii.T.N.in cum babencaairam.T.rr.ctiducrumbabcneacurS.Tfja.
iwTum oiducfum.N e-. Xrire b Ypcrbolcon qu? eft tcrtia TflcrcimicrDolfon.i.baljenea^utam.-r.A.iaccnebcne
«rallentium. Y-Ocozfum refpicjcne ooctrum % femi. ot. »,..t tt
icuram.'^^.
acuram.'"'^.

/ 2 iP^olTamDanomenos ] jo. licbanosmcronofHonos '


2^ l^araii.oiejcug.cnarm.
f
M
7 l^YPi*Kb^paton fi £X>efc 2^ lP5aran.Die5eug.tb:oa.
r I A
0 T^arbYpatcbYpaton e I IritcfYncmcnon co "Ip^aran . oic^cug. oiatono*
L
licbaoebYpatoenarm.
L^L—
i
M I Tparanaefrnc.cnarm.
z_
Iflctc Oicjeugmeno
I N
V |iicbano«<bTpatocb:oa. 'p>aranetcfYnS.(b:oma. "XritebYperboleoir
11 \1
ffl j licbaoe bYpato oiato. r IiParanctcfYnc.oifltonof I
'iParan.bYEboleo.enarni"'
f I

JDFpatcmefon 09 THetcfYn^mcnon lbaran.i?Ypbolcdcbda.


"I
Z J

l^arbYpatcmcfon : T^fliramcfc ( jX "Iparan.bYBboUooiaton.


p |
^ n
u f
1

rr Xicbanoemcfocnarm. Xrircoicscugmcnd I
r iHetebrpcrbolcon
) 1-1 1

it li(b406mcfontb:om9.
1
1 \ 1

CiCOono(o:direguIari0 partitioin gcnerc Oiatonfco. pjortambsnomenos.d.b.autcm mefc.tErt enim oimidia


Capimlum. 4 totiue.f fltur.a.b.abea quceft.b.d.SDuplaeiUpafioita
^ d iam rcmpue eftadrcgularie mono(o:di oi b.d.abcaqucert.a.b.ouplaellaeurainc. */fla5 ^rfupcri
0 uifionem vcnirc.lOe qua rcillud e\\ p:ediceH U9oi(tum eH fpatij -raeumini^ rempcro:doconucrfufl2
duvquod fuie in nienfura ncruirftuc in numc IHam tanto cil (o:da maio: in acumine;quanro luc rir mi
rie.-arcBi in co:um p:opo:rione ftatuaiur i5rcri iio:in fpa(io.quo arcaerit -z.e.b.lRetebYpcrboleon quo

bcnda Oiuirto:maiu0 fpariu corder-r maio: numeri mul niamc.b.ci^quccit. d.b.oimtdia qiiidem in ^ritate ou
titudo lbno6 5rauio:c0 elTicier; 2lt 11 tucrir ncrui longitu pla vcro inaajmine.Tilurfu^qificadem.e.b.cti^quf ert
do contrattio::': in nu/ncrie non fqueniuirapluralitaf a. b.quarta pare ert.in rpario:quadrupi a crit ab eadem

acutio:e6 vocee Cili nccciTarie e\\. Mtq^ ej: i^accomparatio in aaiminc. »E rit igiturC vt oicrum crt) n erc b yper bolea
ne quantum vnaquec)3 tiicrit vel longio: vel pluriu; nu cupla in acuminc ab ea que ert mefc. OJefe aurem oupla
mero:um-^UacB vel conrraccio: vcl paucio:ibUBrtgna in acumincabeaqueert p^oHainbanomenos. ^erevc
U numcri0:tanto vel grauio: rel acutio: inucnimr . nec ro bYperboleon quadruplain acumineabea quf ertp:o
leaozcm rce illa conturbct : quod intcndentes r^pc fpa<' flambanomeno0*(onfonabir igirur p:ortambanomcnoa
tta p:opo:tionum numero maio:eilgn9Uimu0:remittcn admefen oiapafon.mefeadnctcbYperbolcon oiapafon
tce vcro mino:c:cum itenfio acumen ftciatiremilTio gra p:onambanomeno0 ad nete bYpf rboleon bi© oiapafon.
uitatem.'jllicentmtantum p:opo:rionum fpatia ngna iRunusquoniam^qufparree funr.ac.c.d.d.c.eb.ift
bamue.^ff^ibiloe grauirarie aut acuminie p;op:i(tate «urem.a.b.quatuo: eartidem parrium.c.o.aurem rrium
lat)o:antc0.at(^idco t in acumen maio:ibud numcrte i a.b. fcfquirerrta crt ab ca quf ert.c.b, 'iRunue quia rriuj
tendimue: t mino:ibU0 in grauitatetn fepe remifimus cftf qualium parttum.(.b.fed.d.b.ouarum:crtt tgitur.c.
bi( vcro vbico:darum fparia fonofc^ mectcmur : natU' 1).ferqual(era fiu^queert.d.b.TRurruequoniam.c.b.j
ram rcrum fequi nccclTc ert:maio:itB longitudini co:da' «rium partium ? qualium qualte ert vna.e.b.tripla igif
rum epqua grauitae eviftit:amplio:c»mino:i vcrocjc q cft.c.abeaqueert.e.b.erittgimr.c.b. Itcbanoe bYpaton
Tocisacumen nafarur:bare b:euio::8. ^itco^dainrcn Oiatono9:tonfon9bitci5 p^ortambanomenos quidem ad
fa.a,b.buicfquarttregula:qug p:opoflti0 psrtitionib^ lidjanon bYPaton oiaronon DiareiTaron confonannam.
oiuidarur Ut ca regula co:de appo(ira:c(df
: oiuiDonco m «Cadem vero licbanoebyparon oiatonos confonabitad
innemilongirudincrigncrur:()ua0antcaiTignauer9m' mefen confonanriam oiapente.ifadeincgiiicbanosola'
in,rcg(ila. il^oe mo
nunc ita oiuidimuercHialf ipfamtoz tonoeconfonabitad netcm bYperbolcon.oiapafon 1 oia
dam : non regulam partiamur. JDiuidaturigitur. a .t>. pente".TRurfu0 fi oe tota.ab.nonam prem auferam cam
in quaruo: partee per rria puntta quc funt.c.d.c . €rnc quf eft.a.f.erunt partc0 ccro. f.b.d: rir igtrur.f.b.bYpa
tgitur tota quidem.a.b.ouplaabbie qaq funt.d.b.a.d. tebYpaton.ad tj^ fefquio«auamcontuiearp:opo:tionej
figillarim vero.a.d.d.b.oiio e funtabbiequefunr.a.c. <i.b.idcftp:on8mbanomeno8 . 3nmufic« veroionum.
c.d.d.c.e.bv fritigitur.a. b.quidem$r4Ui(Timaidcft
C ;Supmo:'ocrcn'ptio iferiovn figna qu? wntinettcias fcnb3betconfonanti.im oiateiTaron.iUPanosautej
funto£l(riptioni0;vbico:dienotula09pporuim^: quo paron idcft.c.b.' ad bypatcn mcfon comparata ideft .g.
ntamfarumnominalongumruif afcribcrf. 'Jtcm fi.a.b. b. oiftabit tono. S>i autcm eiu s quf cft c. b quartaj par
. .

tribue icifionibus partiamuncrit pars tcrtta.a.g.S^ue tcm fumpfcro.crit.(.l:.3gitur.c.b.ad.l:.b.obtinet fcfq


igiturciurdcmcrunt.^.b.£onfonabitigitur,a.b.p:o tertiainp:opo:tioncm.l:.b.autem abcaqu? cit.d.b.fcft.
flambanomcnos.ad.g.b. quceftbYpatcmcfon oiapeu' octaua p:opo:tione oirtabit. rir igifur.l:.b.quidc3 bta
tc confonanriam in p:opo:tionc fcfqualtcraconflitutam ronos mcfon.Tcrit.c. b.i. licbanoob^^paton oiatonos
c.b.autcm ad.g.b.erit fcfquioctaua:-: contincbittonum 9d.l:.b.i.oi3tonon mcfontDiatclTaron confonantiam c5
idCBo:dine cadit.ll^am licbanoebYpato oiaronosidcft ttncns.ll\urfu0,riciU8quf crt.d.b.nonamparrcm fum
c.b.adeam quceflbrpatcmefon.i.g.b.continettonuj pfero erit mibt.d.l. •]gitur.l.b.erit paramere"j£>iaurcni
TRurfus.a.b.quides p:ollambanomcno0.ad.(. b.licba fiu0qufcft.o.b.qn3rtamparrcmfumpfcro:crir.d.m.
non bypaton Diaronon babctconfonantiam oiatcfTiron ^gitur.m.b.cr.tncrefincnicnon. i:?iaut m eiu^qof c
a.b.autcm p:oflambanomeno0 ad.g.b.bypaten mcfd d.b.tcrtiampartcmfumprcro.erir.d.n, 'jgitur.n .b.eric
babetconfonantiam oiapentc.^ftcni.c.b.ad.d.b.idcrt li netcoicjcugmenon. iciiaurcs.I^.b.inouaBpartcs cqs
cbanos byparon oiaronos ad mcfen baber' confonanril njcritoimfarerit.h.jc.^ritcu.r.b.paranercbYpcrbolC'
oiapente.g.b.autcm add.b.fdcil bYPate mefon ad mc' on.
TUbsr nii fffr

Tpwflainbgncmfnot'

CiCOonoco:df nMrSbreboifonpcrtritigcnera p9rti|


tio. fCapiralum. s. \
dnt isif oiarontci gcncris Sro-iptiofca 2i co.f.
H mo g c nmpr.cio: ac pnccpf:qu2 lidin nucupam'
2I>cgb^modiflnocoiiTcretid5no5 vt ^ogtrij
.

gcncra turrar mitta 3 rcriptio: t oib^^.ppiia numcro:u plu


wlitaeapponaf ad ofti das.r.ppoztoes-.vclfonozo ac
<g oicfc5 crco.Tirafc ntlcr'':^ bct oia po(T5 c)cplcrc:vt ma
p:im'9dcadpnabanomcn5ofrcnbaf:gflt.i):.t(tvi.CT)C
^''^o.ii.fcciiii.TRfliquozii vofonoj^.ppoztoce in bozS
mcdictatctcrcnf .r ncab infcrio:c.pcedim'otumcBnola
co:da^ no folii noib^vf?: ct oppofl^ l le ocmoftramus.
^©3 ita vtqtfi ti iu c^cncru e facicnda partirio: ncruo:u(p
mod^^lf ar crccdit niic? vbi dfcccrit If c.cafdc rar fu f gemi
:

nam*^:)» mo: vr q:i.9d.:.tiicrit v fcp EU?tum:ita iDfcriba


m^rcliquos ncruos.bie.a.i.aa.^bie.b.i.bb.tbie.c.u <rSiisifcr.tt.cc(uii.octfltiSab(1iitcroi?t?.i.C(lnrrvi!.
cc. ©irigif pm^Qdc numcr^marim^ctvq.pAabanomcnS ,oraccBadic(fre:fictmtbi.ii.d)C(ii.fnrq-,.n.n.ii.drcii 5
obrineac locn .ir.ccvvi. £)itcp rori^^co^dg mod'ab co q6 c fi-parancrc bvpbolcoad nct^bvpbolcoobrince&iiU'
a.vfcpadidqdc. ll.blc.i.pnabanomcno.ir.ccirvi.oi* tiatonu.Tllurfu^ci^u c.n.n.i.ii.di cii.anfcroocrani cj
uido Dimidiiad.o.vrftttora.a.ouplaabcaqc.o.irc.o.
flt bupla abra qii? f .11. ^^ritigif .a.Qdc.ptl.ibanom?o9

o.aut mefc. U. nctcbygbotco.babcbitiaiitur.a. gd?.'fr.


corvi.o.'^ bo:fiMmiditi.i.iiii.d(viiF.vrmel<ad,p(T3'' nctcbrebolco.Diaronuf oab ca q e nett bvpbo'co radff
tanomcnooiapaf^^ ^fonatiapucniat.tFa vo qucc. ll.oi vo.f.t.cfiTi cb:oaricognf trircbypb.frfvarica i.-narfn'"!»
midiu mcfcs: vt ftt .pilabanomcnoe ab caqu? anctc bVK iJofHJract bypb.cnarmoioe.qj^ fafiii^^a^xnorfff^ciirciiff
bolcon:quadrupla.T bia oiapafob adcaconfoncf ffm' at (u rrn gcnc? rria pma tctracorda a nctc b vpbolco fcbo
(bonii:iU(9,lUii.(CC.iii|. antUDicrpfcriin'. ^iu vofta fefatertiai^^Oiioztoc oum
ftfgocMuae flbfhilrroiitlfHaf* mibi Mmia min^^ifm o U5:rcUquuf mibi.fdrcrviii. boeoundocriTf.crliiii.rof
tntiici^que^.l.l.i.nitcbYPbolfonfut.ckdfvm . IDos diadiiciS.ii.diccii.i.parkictcbYpbolcooiardicigriiffcriit
nfdcm adicio.ficnt mibi.uf.lvcii. C5uo:u i^.d.d nctc oie mibi. li.dccvcicvi. bcferirparjcrcbrpbolco cromarica.
jcugmcno (ontincne ad rritc bypbolco fcmitonuT mUi* rurfua qiii tritf b YPbolco vroiatoicarel {b:oari(3 ouofli
HM qin nctcoicscuijincnoad nctc bypbolco oiatcirdron toHoa oillatancfcbYpbolco'? iHcnarmoiogncparanc
ptinct pfon jtia:tnfc aiit bypbolco oiatonos ab ca oito' tc bypbolco ouob^tonie oiilat abca il 2 nctc bypbolcon:
quod 5 intCT nctc oic^cugmcno
nii oirtai.Tclincif fpatiii cad^ crit icnarntoniogencrcpflranetcbypbolco:quc^ i
«r bypboleon rcnntomi inino:i0. ^ifi igif tctrato:'
trite oiatonifo vcl (b:om9tuo t rirc b ypcrbolcon . Ocd q if» tri
dum i^tP^Jlf^on bwtoniti gcncris cvplcuiin''. liMc (b:o tc bypboleon oiatonici gcneris t (bzoniat ici ad nctc oic
lUfltKi 1 cndrmonii tcrra(o:d3 fupplcda funt boc modo. 5cu5mcn5min^ffifoniuf*uit:pftatafit fetraco:dfi cnar/
^JifunipflRinctcbri^boicoad ncrcbypbolcoin oiaroni monii gtiie cj: ouob''iregri8 ri^ie:^ oiefuac oie.1:quf funi
co adc gcncrc tono oiilat.i d?:oniati(o votribYcinitoni' oimidia fpatia feitonil inio:id:oirtatia ea qucS ttcr netc
le:icnarinonio \S3 ouob^toiiia^rioirtantiaparancfcsbf bic^cugmcno 7 paranctc bYKbolcocnarmomiifumo.fs
pboU6 nctcs bYtbolco oiatoniti gcncri9 fupfcrirnus qni nctc Dic3cu5menoc.iii.t|,Vii-pflJ3ntteaiit bypbolcS
eiuftg oimidia paranctcbypbolcociuc c oiatonici iTcnc cnarmonio6.ii.dc(((vvi.bo:iioiilatiacrit.clvi.bo:u fu^
risflpponam^^^babcbiin^^tiumcrii trib*^fcinitoni)9 ab bf mooimidiapic:cifunt.lvi:viii.lJ?o.>adicio.ii.dc((ci-vi,
rbolco nrtc oirtate.? crit bcc i (romatico gcncrc paranctc fict.ii.d(C(cv(i)ii.bc(crit.ec.tritcbYpbolcocnarmoHio0.
bTeboIcon .'^^u/cro igiciir.dc.ii.dxcii . idcrt oc paranctc oefaiptum ctl igitur fccitdum tria gcufra tctrgto^dii s'^
bl^bolcoo outonUi scnrrid.ii.caiiii.idcfl nctcb^ebo" brfibolcoiucui^toiniarubtcradiccimu».
|

r
r- T
rf U
rii.uccccvvi ii.dfcH.
.

2.iber iui 196

tno rpatioquidcmtrib^fcmitonife.^n ouobugautcm


iftifl igitnr rctriCo:da tali.nobie ratiofK oercii lpatii8ouobu8fcmitont)0.Tria ipo fpacia ncmia qua/
C pt» fmt. XefrjKo:duni cnim omnc oiatcffiira tuo: (onrin nmr. 3n cnarmonio vcro c;cnerc fumnu cft
rctina conronantiam."53itur nctcbypcrbo' fd pernoffcndi faalitae.ab ea cnim qu^ert nere b Ypcrbo
^ "^^ otc5togmcnon in triboa gcnerib* lconidcft.ii.ccfiiii.paranctc bYperbolcon cnarmonjog
.

m
weft vrt oiarono vcl in cromatc vcl in cnarmon» m ideft.ii.dccccrvi.opostoHoe integroe oirtat,€>uoebo(
taXtnn contincnt fYmpboniam. CtatcfTsiron autcm ton
fonantiaconHat ouobustonist fcmitonio mino:e . Jd
modo nctabim^. Yt "'^^fliquiiur igiturevrotius te
.

trato^dilouobns jtonie at fcmironio : vnum qu'dcm fc


boc modo pcr tria gcncra m
ropzadicti* tctracotdis o iut mitonium quod tontincmr inta nctf oie;cuc;mcnon ct
liim cft.^n oiatonico cnim gcncrc p:imum paranctcbt paranctcbYPcrbolconcnarmoHio-Qiiod .f.oiuilimua
pei l)olcon idcil.ii. djccii. ad nercn bypcrbokon.idcft.ii. in ouae oiercs tritc brperbolcon enarinonion. cX>edia
caiiii.obtinct oirtantiam tonumrquod rali noriU inrcri intcriecta:fpatincB D!cfco8l>ocmodorignauimu9.d.ita
pflmus. j". t\urfu6 tritc brpcrbolco oia«oniti gencris igimr nobis bYperbolcon rcrr3co:dum oefcriprum cft
dOf crt.ii dccccivi.ad parancteu bYpcrbolcon oiatonici i5uo pcracro ad oicjcugmenon tctraco:dnm vcniara^.
jcniri6ciiifcft.ii.d)C(ti.rurru8 obtmcroiftcrcntiajqua? lHccimo:andom cftcifdemcoinemo:ation';bup in cctc^
flmili nota infignauimue. ^TRctcautc^ oicjcugmcno ris: Cumabbacocfcriptioncetiam inahiefumi poftit
adtntcbrpcrbolcon idert.iii.lmi.ad.ii.dccccjrvi.fcmi- ccemplnni.
toniurarcJcrrO' tali norulaftgnauimu6.T'.I?occft tota C fX)ono(o:di nctaramoiescugmcnon pcrtriagcncra
fpaciuinpctc oicjcugmcnont netcbrpotolconouozuj partitio. /Capimium. 7.
r ono:nm ac fcmironii. £5cd idc ouo roni ac fcmitoniii in Ctc8 igimr oic^cugmenon q ^.iii.lttii.fi ot>
cromarico gcncrc bac rationc oiuifi funt. £>ccundumcnC n mididifi fumarcrut. jcX> dvrvvi. ^^ui cidks
gcnus quod ertcromaricumbocmodoocfcriptumcfl.pa flddUi fiunt.iiii.dcviii.quf cft mcfc:quam. o»
ranctccnim cromatuc byperbolcon quccrt.ii. dccrwvi. littrra ocfignauimue.q^ fi ciufdim nctcs oic^
fld netem btperbolcon qu? crt ii.ccciiii.comparatacon' 5cngmcnon.i.d.d.fc5.iii.Irrii.aiiferam rcrtiain parrcm:
tinct fpanum parancrce l>Ypcrbolcon oiaronici gcncria crum. fiTO.lcviiij.^uicifdccoiuncrifacict. iiii.vcvi.qu?
adncrcmbvperbol;on:qnodcrt vnusronue idcrt ouo vocabirorparamcfc.v.lirtcrarubnorata.TOcrcigimr oic
fcmiroma.maius acmmud.^^Dmifummrrus fparium 5CUgmcno,idert.iii.lvvii.ad mc fcn idcrt.iiii.dfviii.qijo
paranctcebYpcrbolco oiatonici ^ ncree bYi>crbolcon. niammfcfqualteratopararioncconfirtit^oiapcnrccenro/
(3ta cnim facnjmcft) quicrt oimidiue tonue fed non : nabiriYmpboniam.tFadcm vcroncrc ric; ugmcnon id
intcgrc:q:(vtfup:a vberrimcmonrtrammcrt)non pot cft.iii.lrrti.ad paramcfcn idcrt.iiii . rc vi .quf ad r am t fef
tonusin Duofquapartiri. ^Tonfignabimus igirur l)OC quitcrtiap:opo:rione(opofiracrt:oi,irciiironrrrinctcon
fp-iriuintTumi rcmironiozumidcrt roni ac femitonii boc fonantiam.^iigiturabeaqiKcrt nctc oicjeiic^mcnon.
modo. T T T. Hlurfus parancrcib Ypcrbolo ci omatica ad .antcram ocrauam prirtcm idclr.cccUvriiii .cifqj
iii.lrrit
trittinbyperbolcon rctinerparrein toni idcrt fcmitoniw adiciatn:ficnt.iii.(fc(lvi.critq5 bftparancrc
otcjcugmc
quod icliquum fuit cr ouob^ touis qui contin^ntur itcr non.oiaronos.cc.urrenepcrnoraraadncf^ bicjmgmc
tritcu bvpi^Tbolcon oiatonicam i ncrcnbYperbolcon. nonobrineneronum.Slb bac vcronocrauam aufcram
;£>ubtr3ai0 vcroquamo: femitoniis^rcliquumcv toto parrem.i.dc.iii.(C(clvi.€^uc^.Cfc(nirii.cofq5cidnn ad
tcrraco:d.? iparium femironvi crt^quounncmr inrcr nHl iunga:crunt.iit.dcc(lm-viii.-6rit(¥;c3.Y.tritcDic5cug'
oiejcugmenon rrir^ bYpabolcon.£onftar igirur -r boc mcnon oiaronos. Ocdquoniam nctc oicjcugmenon
turacc:dun) tp ouobae toni0 a( fcmitonio: oiuifum in ad paramcfcn fcfquitcrnam obtincbar p:opo:tioncm*
plmim el!: vl rctr«o:di qufdem cim quod dl nete« cfc
non Duo0tono0 akntcottntbiturintertritS^u^eugiue ^eusmenonad parflmciim: &iarcnsiron confonantid fr,
non t ptrdmefcn femitonium minu^; iDiatonicutn isi *^ent(K9:di vero eiuis quod efl netes ote^eugmenon «d
cor ffn\is,jn bo( ^uocq utnHo:do ac pentsKo:do itd ci: mefen: Diapentc flt conronMttu,

iiiirrcvi. i iii.dcalj:n:viii , Mi.actlri iii.lj:j:ii.

^^n»nm\m ^pao «cgfromatifom genuBbacrone eiatonfcogenere trite oieseugmenon oiatonlcacd. 3tt


tet:emu0.»umooiftantiam nctcs t paranetes oie^eBg crotnatico autem trite oie^eugmenon (romatKa : ea i enar
wenon owionicicideft.iij.Uni.-r.iii.fcecl vi.Cft eo:um monio genere parancte oiC5Cugmenon cnarmontoe oict
oifferentia.fcflt;j:)iiii.banc oiuido.erunt.fwii.b9nf ,fu
tur.integrodcnim ouo^tonoe oittatab e-i quf ^ nctc ote
Bi* t ci fiuec ft parancte oiescugmenon oiatonee.adio^ jeugmcnon t notamr.a.a.€t int^r nctm oie^eugmeno
sam.i.iM.fc«iTi.fient.(if.do:lx>iii.bef erir paranetc oie fparanctencnarmonionotejeugmcnon nuila inrcr e(l
5ensmcnoncb:omatifa.b.b.gemin8ti0 littme annoti co:da.arc^ (deo paraneteo rocabulo nuncupatur. ^mi
ta oirtans a ncte oicscusmenon lono t fcmitonio. t. tri- Conio vero quodelt inter parancten.enarmom5 oic rug^
DU0 fcmitoniie conttnenead tritem oicjeugmenon on mcnoniparamcrcnt^dcilint.a.a.t.jc.bacronc partimur
•utTi quidem Dtatonifam.Tflunf vcrofromaticam idcft yt fiant ouc mfee. ioumo oiffercnriam paranetcs enar
MI .dcaixrrTiii. £)cmitonium reliquum ab eo.tono : ql5 mont) oic5eugmenon,TrfJ3ramcfe0 idcft.tii.ditcIicrrTiij.
oiuuum eftinterparanctcoiatonooicseugmenon ttri" ^.iiii.xcri.en eft.ccvit.banc oiuido.ftcnr.f.iiti. bosap'-
le oiatonon oic5cugmenon:t fit poHo.iii.d(alj;rt;viii.ftcnt.iti.dccccrcii. tFacrit ^itc t>iC'
alind reliquum it tttn
coido (cmiromum.intcr trit? oiescugmenon fromatitas jeugmenon enarmonio0.;.l!ttcra pcrnotata. IDuiu0 igi
t paramcffn;quod.rc]c oiatclTaron fonfonaniia relinqui tur tctracoaJi pcr tria gencra oefcriptionfm fut^tcr adiccl
tHr:e« que fft.inter neten ftiperiufcB oifpofiram bypcrboleon tetraco:dum asgre<
ofc^cugmmon tparamefc'fub
icaaw ou«bU0 toni0:quos netci Dic^eugmenon t trite gaui: Kti cflTct vtro:umcB vna ocfcriprio:i paulatimia
9tf3oiSnKnon.ffQmati(a(omincb«nt*auc dutemjin aa oifpofitionts totigs ro:ma (onfurgeret.
k

<r O3ijno<o:di niwnim frnfmfnonpcr tria s^tn rar quoniam nctc fyti?mmon sttmcltn idcrt.ni.cecclvt. ad
tirio. jCapitulum. 8. uti.dcvi;i.refqiutcrntimobrtncrp:opo:hc»iifm:qi?v'cll
Diarciraron.rrifcaurcmf Yn*^n»f n*^'! ad iicrc ii fynf nicno
k idcrt.iiii.ccclvriiii.atl.ni.cccclv .ouoniintono:umobri
tlo quidcm tctrdifo:da qtjf flbtmct quidcm <i5' nct p:opo:riincm: rclaiquitnr trirc^ frncmcnon otaro
0 iuncra funtra mcfi- vfro^i/lunlta.rrium gcnc ni fld mcfcn p:opo:rioicmitonit coniuncruty ctl boc re
neru5 fupcrio: ccrffipcio qucmfldmodnm lo trace^dumcum incfc:atq3 idco fTncuicnoi» quaft coiiDnu
carciirnr ortcndir, iRuni ad alind rctraco^duj um i toniuncrum vocatur. tft oiatonici quidcm boc mo.
tcnicnduiuclLg» fYnCmenon rocatur: quodiuncrum i docftfiiCtiap:opo:tio.Crom3ticivcrorali£«DiUiriof.i5>i<"
ci qnf c\\ mcfc ^uonidm cniin intcr neti n Ciicscugiiie' mo nctca (Ynfinenon i paranctca fynfmcnon oiaronift
ijon:7mc(cnoiipcnritonfonanriamcircp:cdivim"e^:2 idert.ui.ccfclri.-z.iij.dcccU^^.viii.Dtfrcrcntiam.cacit.
autcm oiapciitt confoii.intia trium tc»no:um ac fcmtto" cccconcii. banc Dimdo vt fcmitonium fiat: liunt . tc j; vi.

mi.'trc9vcrofuiirtonimbocpcntaco:do:quo:u5vn' l>anfadiKic»ad.iii.dff(lri>:vtit.vttiiifcmitoniafi>it:CTC£
quidcm nctce oic cu ^[mcnou ad p. rancrcm oicjcugme- liii.ciiii.qu? el\ parancrc fy ncmcnon c> omatiCi?. cui litre
nonoi3ronon:tfllrcrvcioparanctct; oicscugnunon oia . ra.e.fupcrapporitacD.ilbbncisitnridcftparanctcfy'
toiiisn ad rrircm oiC3cugmcnon otarono|i. Xcrriue aut^ kilmmon cromatica ad tritcn fvni^tncnot(p:tu?quidcni
paramcfctiad incfen: rcltquumqjemitoniuinnircsoie owtonicam^nunf vcroaomarifani fcmironiujcrt.inqua
.
5cugmcno)i Ptatoni ad parame;fn:quoniamq5 ncrce Dic trite ftii^mcnon cromattfa vfa=i mcfen altud icmironluj
5CU jincnon i paraincrce rctiafo:duin ab ea quc crt mclc: rcgitur.Scd quoniam a nc te fyiicmcnon v fq; ad tritcn
r>toiib otniJncaimciV: q^^cil intcrparamcrenacmefcn. Cyncmcnon Diaronicam vclfrcmaricam ouo toiu funt:
, £yi cc co penta(o:do:quod eW a nctt oieseugmenon ad quf c\\ in oiatonico vcl froin.-.tifo o^mmbv.s trirc fy nJ'-
tncftn: vnum abflulcrimus tonum cum. fcilifct qui oti iticnon oiatono» vel(romatica:(adcm in ^cncrc cnai m»
tincfurinrctn^ircnoicjeugmcnonTparanctcn oic^cug' rioparanctcfyncnicnoncnarmonipecil ba|i>en5 fuin-j
mcnon oiarono:porcnmue aliiid tctrafo:dum Jd mcfc inam.tiu.faUniii.quc (lr."|S\. «nqu.nYcx, ad mcfcn fcnu
iunoterc:vrfiatfynfmcnon:quodcrtfontunftumbocmo tomumeit.bocpartto^incuasoicfce boc modo, £"*u/
do.TWain quonia paranctea oicjcugmcnon oiatonitquj mo oificrcntiam paranetca fyncmcnon cnarmoni) i mc
ert .c.c.numcrus cit.tti.ffffl vi.bo:um tcttia eifcJcm ad' fcs idcll.iiu.acUicuii.-r.iiii.dcviii.rafit.f c.vicviii.barfc
dita tac iet mefoi .bif crgo numct us in oicjcugm^non rc' oiuido.ficnt.cicvii.^anc adiicic paranctc fyncmeno cnar
trafo:do.c.c.lirrcris annotatustonootrtabat^a nctc oie-» momos.i.tjit.ffflvriiii fifnt.iiii.ffCfVfi.qur.p l«ftcra p
Seugmcnon in gcncrcDiatpnicp.'? parancrcoicjcugmc' tioratur.? fiteatntcfyncmcnoncnarmoiitos. tFrttcj3 fe

non oiatonos vocabatur.in fynCmcnonaurcmrctrafo?' niitoniumquodfonuncrurinrcr parancten fynfmcnon


do.t.foniunaarumfirncrcfYnJuicijon intnbusgcncri cnanrioniontmcfeidertintcr.iui.cfflrviir.i.iui.dfvui
buefonrtKura.y.Urte a.pcrnorata :i abeaoctauapars Oiuifumpcr tritcn ff ncmcnoncnarmonioii.ca^. f.qtij
(
auferarurquccrt.. cU(mii. ci!q5appc«narur:ficnt. iii . crt.iiii.Cfccrci.CJuofticabuiUflquoa^rcrracbo^difrpe'
dfpfU^^rviu.qufcrtparanCtcfyncmcnon^.T.litrerapcr ^iraratiocrt.lRungautcm facic nda cf! ocffriptio luwta'
. notata.buiu» pare fumarur octaua ea quf cu.ccffUtvvi tamcn cum fctcris ren"acD:di8 idcrtbypcrboieon ac Dtc
I btcfunlma n cUdfm:quo:um ocraHa frt:aggrdgcrur: fict 5cuffliicnon;vtt»auljitlin fiat Dcffriprionig lara p:o«^cf
itu.(C(liTuii.quecrttritcfTn^mcnonoiatono6.i.c,;&ed 60, <

%. u . A '^

V
4574

4W4 34f«

4574 :4J6
.^4491


0 1

2« iS9:
o 507? \
f

4^1 :504

4M :9i6 5 5504
,


§.

T T 3
/ ^

• • •

v k t
.

lio!.fient.tcl);)txviu.eademadii(ionuinero maio:(. i.v.


jCapttulum. % clpciciiii. ficnt. r. ((((lirii. quf ftt . 1H. Ii(bano0 mefoM
aomatice. iRclinquunmrivsirurouo reitiitonia vniiin
inter lid»non mciVn cromariccn t parbyparcn mcfon
.

X bia; iginir quf piedicta funt : in.' (f teri« non tromaticcn.i.intcr.v.c(cdirii.';.v.d(((r-rii- "laliud in"
(irbirro: oiutiud labo:ani1um.SIdbo2tjeni; tcr parbyparen mcfon aomariccn i byparon mefon idcft.
e ercmplar ctum rc Uqua fetraco:da mefon at' tEnarmonium vero gc"
intcr.v.dccci^rrii.^z. vi.c^liiii ,

t^byparon tcrcnda funt. 2lc pjimum quidej I1U0 boc modo r>iuidtmu0'quoniam ea quf crar parby
eiatoniasenertsmcfontcrra o:don boc o:dine oefcri^ patemefonoiarono3:vfl eaque erat parbypate mefon
bemue.COcresenim que ert.o.iiif.dcviii.fumotertias cromariccDucs tonoooiftflbatamefeobtuien© numo'
partcm.eaert.f.dicrvi.banccidccopulo.fient.ri.trliiii ru m. v.dcccrvvii^ca in cnai monio gcnerc ent li(bauo«
ca ftr. ID.bYpate mefon oiatciraron ad mcfcn tontinceto meronenarmontoe.l.Uttcrapcrnotata ouoe ntbilomi
fonantiam . b(( ouobut^ tonie ac femitonioita biuidi^' nu0 a.t mcfcn obrinene tono?. llxcliquum igitur fc'-
tur. ioumoentm tuercetdcrt.itii.dcviii.octauam par mitoniuin q> crt inrer iKbanoe mcfon enarmonion i by
lcmiqiJf d^.d.ljTvi.banccidcadiungo.ficiit.v.cljrjLtitii paiemefon.idcrtinrer.v.dcicrrrii.^.vt. ctliiii. inouas
ra crt lubanod mcfon oiatonoe idcrt. XH> . Cutue tnte'' boc modo fiuidimus . inufero oifTirenrtam. v
t>tele0
rim pare fum turoctauacaert.dcrlriii.banfeidemad'' dcfcrrrii. ad. vi.ddiiii.eacrt. cccjdi. banc Diinidiam par^
lunso.fient.v.dccciTvii.tfarir.i.parbYpatemcfonoia' tio:fient.(lv;.ban(fld.v.o((cirFi) iungo.fient.v. d(({C'
Cono0 tonum obtinens ad licband mefon olatononrDuo Ijcrrviii.^ bc(nt.l:.parbypafcmcfon cnarmoniog.
bus autcm tonid Dirtane a mefe. 'rixclinquttur igitur fe" JDuf vcrofuntoicflsinter licbanon mefon cnarmoni/
tnitoniuminrcrbYparSnt^^bn oiatonon ? parbYpaton on 1 parbypatcn incfon cnarmonion idert .inter.r. dccc
mcfon oiatonon tonrtitutum.t. inter.^i. erliiii . t. v. jrrieiii.*?. v.d((((lrrr viii.i inter parbyparS incfon cnar
dctcrsri! . '"Jdm vcrotetracojdum meiCsatcD bvpatcs monion ibyparcn mefon idcrtinter. v. dc(((lrrrviii. %
mefon in cromatuo stencre talt rationc partimur. ^xmo •vi.ocliiit.IDiutfum crt igirur mcfon tctra(o:don. ^uod
mefcisoirtcrentiamadltcanon m fon Piatonon. i.iiit. tta in oeferipttone ponatur vt fuperi ue oefaiptie tetri
:

d{Tiu.ad.r.clji]iTtiii.£a;ert.dl|;;;vi.ban( otmtdiampar cozdieaggrcsetur.


Ltbcr 11)1

^ 4096 i sSss
U
rt
•^*
3
o
3 <
»
=v
s
T 9 T
1 -

a j 1
5 f 5
3
*r f
T T -"riT
1
. ' I .

CxTC»on(Xbo:dt bypatS eVria goiM pattitio: t lotiufl oifpofitto pcrbole5o{e;n)gmenon nr^menonmcrongadiugs'


ocraipttonis, CaiMtiilum. lo. tur:fit ttegra perfcaac^ oercriptio Diuin peromnid
_
Unc verobypard tcrrflcbo:dii ptriagcncraoiuidfdo nionocozdtrcgularis.
?i c.i^niniobypatcsmcroii.i.vi.tvliiu.oimidi5j,itc:qu?
.baccidcn3di£(ero:(iet.viiii.((vvi4^'<P*^^'
fir.iii.liTi
banomcnoa ad bYpat^ mcfon OiapStc(6fonatia fcruaa
iFiufdcaut bYpatce mcfon i.vi.(Uiii.;£>iaurera tcrtia parte^gug
J.ii. tlviji.rid mqj adirccro:fient.viii.
orcii. f b Ypaton 3s»
c lH'C crt . b . b Yi^atc .

turbypatce mcfon ad.pil.ibanomcnon


&upcfc c p fonatia .ad I?Yp3te vcrobrpa
ton oiatcilaro 21 b bac isic b Ypatc
. t m
Ibn.i.vi.criitii.poaufcraf o(taua:crunt
aDiatonKum. | 1
dcclvvai.bat cifdc n quio adiunsat fiei /
ri.dacdii.^uccil.c. licanoa l?Ypaton
^:onaban6mcnos xiixi. (C)cvi.

oiatonoe ad bYp tcn imTon toni obiinef _±i JDipatc biparorf Tiii. (^(ii. 1

T^arbipatcbiparon


p:opo:tionc.*iKuriiisdc.vi.d((((yii,P8 L
vii.dc(lr)cvi. i

flu:eraf o(raua£rar.d(cciriiii. b((fteiWi -Jd licbanosbiparon ] ^ [ vi. da((t;u.


copulcmrficnr.vii.dccUr^^i.Quec.c.pflr IP3ipatemcfon vi.ocUiu.
bYpatc b Ypaton oiatonoe ad luano b Y' 1 ii:b:omaticum I
parofioi tonotoniradbYpat^mcfo ou T 1
tDipate biparon j & |
vii|.(vciu
o:iitono:uoiiUtiJ druas.iRclingf igi
turfcmiton iiitrf-parbYpatcbipato oia
f 1
UdatDipate bipat6
l«tbanoobit'8tou
i fL vii.dccijcjcvi.

tono t bypatc bYPato.i.mf. vi.dulXV^ TTT^I l f l


Vtl.((jC(Vl. f

Ti.t.viii.ciccii.T oiatoniciquide genc lU:)kp4(t;iii(!on 1


Tt.tVilUU
rie bYpato talc tctraco:da i .c; omaticii vc < iEnarrnonium j i

ro tali rone oiuidini^. ioumo cni oifterc jj^ipatebipawn i 35 i viu.(ji(n.


tia bipatee inefoii:'; ci^qu^e li anoe bY 1f>afbipatebipdt6 1 lO \
vu.atudvwui
patooiatono9.i.vi.cf|jui.i.vi.£!((£cj:ij. i
lubanosbipaton j j \
vu.uaivjcvi.
ca C\ d((l i V 111 . bk oimidia ptio: vt ouo l&H:>ate mcion tk 1 Vl.iJLlUll.
eificid fcmitonia jicr.ccdrxrnii. batadij XDitttonKUiii
£10, vi.d(c((cii. vf tria kmtonu fiat :eriit _ 1
iic^ii^atemcfon 11? j
Vl.CVlIlU.
bYpatd (ro
vii.ccL-(Ti.i7£c erit.t'.Ucaii§e
matitc ab ca q 2 Ijipate mclo n ib^ fcmi'
X 1 "^arDipatcincioii [ J \
v.au^jcitxii.
Xtcbanosmeion v.dwjtuii.
tonijeoiiiiis.illelinquntur ergo buo fc T 1

itiironia. vnu q^c ircr Ucanobipatoao'


1
iiDcfe i
^ 1 im.dcvm.
maticc-z parbiparebipatocromaticc. [
>2.b:oinatuum i
i.

iter.vti.ccixvi.^.vii.dccUvvi.
Itcr afb'patcbipat6(f omati(e': bypatc
i^Uud^o |
V iDipatc,mefon
f
TParbipatt lucion
\K>

i vi.(riim.
r.dcccrciti.E
s;

biparon.i.itcr.vii.dcclji-jcvi.-z.viU.crcn. 1 -7 iTiiwbanosmtioii m 1 V.(((CiE 11.

TiRcrtatenarmoniu gcn^^.-cuiae ad fupcri 1 im.ucvm.


uscrcinplartaU:; oiuifiocil . ^tnenim tb'narnionium |
1 1

parbipatc biparon oi:.tono8 vci pai bY'


litDipoteintloii l i vi.dcUiu.
|)arel?ip3r6ciomati(c:quf.Tn.d(£f]C)cvi
vnitatib^ifignita e ouobVonia oiflat ab
/ ^ 0. 1
ipaf bipate nicion ]
l: 1
V. dctaivtvviii

f a quf c bipatc mefor> eadc erit in gencre . Xicbatiosmcion


: i

cnarmonio Ucanos bipato enarmonioB: i iut.dcvuu^


qu^ ab bipatc melo ouob%cgri9 oifferlt j
iDiatoiiiCUin l 1

tonis.*fl^ert3f igif cv oiatclTaro pfonatia jil>Dcre 1


tui.dcviu
femitoniii q?) cirerlicano bipatoncnap
T° i
'Zrifciiiicnicnon ^ 1
tlll.(((.)CiCltU.
monio -z bipate bipato.i. intcr.vii. d(C' 1

boci ouas oiens


I>:):Ti.titer.viii.(V(ii.
[•^S>aran£iefmcmcno[ % 1
itt.d(C(i]c]C)cvit

[^cicrinemenon 1' tu.cccdTi.


itaoiuidim^.^Sumo ofas a^:q e Ueaos 1 1

bypato enarmonioe bipatcs bipaton


:

i.vii.dcclricvi.t.viii.crcit.caert.ccctjcvi.
j

bui^oimid ia,fu mo. fut.(£. x iii ,ba£ adij'


c;o.vii.d(clrj;iii.fient.vu.d (((Iwiiu.
q
fit.d.parbipatc bipaton cnarmonios.
^iitigif oueoiefi8:vnagde:qiife'intcr
licanobypaton enarmonioc parbipatc
biparo marmonio.i.iter.vii.dtclriivi. i
vii.dccccUrxiiii. iHltera vcro qug ? intcr
paibip4telMpat6;cnannonic;t bipatcn
bipaton.i.intcr.vii.dcccdrxriiii.^. viii.
orcii. 5: on^vfrovltim^^iter .{iiiabanome
no b patcbipatd.i.ircr.i)t:".(();vi. iMii
(jxii.ptincf . IDiuifuc
bipatotctra^igit
to:dij f 5 rria genera oiatoniai cromaticq
ciurinonia.$ fi fu^io^ib^tetrafo^die bi
.

2Libcr iui

( £b:omaticuitr
UUd(V«ll.
f rrifcflnfmenon uli.ccccUyiui.
riT«T»rpargnfrcfin?CTignoii itii.c u ii.
THttc nncHicnou uu.cccdvi.
1 ^nannon ium
iiii.dcvui.
J Iritcflncmcnon jiii.ccccxc» _
•^aranctc fincincnol k iiii.ccflrriiii

iHctcflncmcno i ui.ccccivi
llDiatonicum [
~ |~

^'-il^ramcfc [ X lui.ycvt
iit. dccclyti:vii i
T° .T^ranctcoic^cug. i £ i! iii.cccdvt
1 IH ccc Dtcseut^me ii 6 2:?g)
, iii.lmt.
'
f "jCb:omaticnm f
T" I •^aramcfe f ^ iiii.vcvi.
-J^^lf-^^^^msnKn^Xj lu.dccciw^^f
T^-TiT^aranctCDic;cuq.jB3^' tu.dcvtv iii.
1 TR cfc Dtescugmcnd lipg),' m.itm
rgnarmo niu;
oj |-^aramcfe
I
[""iTi Jlll.jCCVI^
Oi xrtteoiescusmcnon ^__|~ iii. dccccrcu.
'v ° t1 •^aranctc otc scus^ ut.d ccci)cy)cv u|
iHcteDicscuc^mcno ift.lVtii.
I ajiatonuu Bi
1

1 THcte Pic5eugmcn5 X>t>\ rit.Uyii.


I
xrttCDipcrt)okon JJ 1 ii.dccccrvi
[l^ardUetcbYKboUo "tt^THj u.drcu.
'( THctc biipcrt)olcn_ Jl.CCiUlt.
|£b:omaticum
iRctc oic^cugmcno iti.UrtiT
XrtiebYEP*Jtgon i_L___lKUCtCCiVt.
T 'T^-ti Tt^arangebiBbolc6| ht: | ti.dcQtrrrTt.
i
IHere DYKlJO tcon | XjJ^ it.cctiui.

-0>
tgnaimonium
.

•Wae oujeugmeuoniJDiDi
( i

Ui if^n

0, IXritmpcrbolcon ] t66|
'
ii.dccccrciui.
I
T^araiurcbiBbolc6[l^TH[ {T^rnT^
imtebtperbotcon jlll ^Tccciiir
/
(
CTRatiofupfri^^oifpofitcoercrtptionls' <Cii.
TR rupcrio:ctgitur fc»:ma obtincr quidcm coii
i lonantiam oiapafon p:oHambanomcnofi
ad
mcfc:mcfe aut ad ncie bipcrbolcon.23i«
oi»!
paJon afltp:onambanomcno«ad ncte
birer
boUon.aDiaicnaron autcm confonantiam fcraat
biDatc
bipaton ad bipatemcfon.bipate mcfon ad mcfcn incfe
«d nctcnfinemenon. parametead ncte oicjfogmcnon
nete oieseugmcnon aci neie bipcrbolcon. tce boc ita fit a
vt in bis (onfonanti)s intesra tctracorda numcrc mue
atcp \t clari^omniis i bac fb:ma refpiciatur o:do ncruo
tum.;acbmttiagcncra.v.tantu notatur cfletetraco^da
•|bzimu atcB grauiiTimum bipaton.cuiue e p:inccpebi
paicbtpaton. vUimaautem bipate mefon, ^andm re
ro mefo cuiue cft pantcps bipate mcfon.€]rtrcma
vero
mefe.Xcmumfinemenon:(uiue enpriiKepemere fina
lie mte finemenon. ^uartum Diejeugmcnontcuiue
eft
pziraaparamefe: nete vctoDicscugmenon emema
^ul
nmitcro ell bi|?(rbol(oa:(t}tU9 t(t quicrcm p;incep«
:
.
'

nrtcoie',ciigmcnoii:9dnctem rcro bi;'crbolcon ttmii ff\on (ntoniiuniobileeaur Imobi(c0:qna0parbipata0


narurcyrrcnw. tnras in oiaronico vcl crom.uc:licanas autvcl paranetao
tn cnarmonico gcnere oit imus.

CjDcibnnbiisTmobilibuavocib''. £a. iz.


(r2:)e(onfonantiarumfpc(iebU0. jCapitu(ii. ij.

2lm vcro oium vocii parrim unr in tomm im


b mobtUeiparnm tn rotti mobilcdrparrimve Dnc oc rpf(icbU0 p:imanim lonronanriamm
ro (icc in roru imobtlce.-ncc tn ronim mobtlcs n tractandum c.p:imt aurtolonacif funrDiapa
fonanr.ln roriT imobilcs funr prt,imbanomC'' fon:oiapcnrc:oiat£ifaron. opicicsaurcm eil
no0.bTparcbvpjton.bvpjfcmcloii.nicf. nctc lYncme qiiedam pofino p:op:iam babms li3:mam ffcunduj vnii
uon.paranicfc.n*:rcoiC5cusmcnon.ncrcbypcrbolcoii.id quodq? genus in vnt''(uiui'q5 p:opo:rto!it9 confonan
omnibuo rr b 'gcnc' ibVf clc funt: n.c nomia
ctrto qtfi tn tiam fa(rcnti0tcrmmis(onrurura:vtinDiatouogcncrc
ncc loca pcrnuir.irc0:ftiic pcnraco^da fiucrciracozdacon iHa fl oic5cugmcnon tctr^(o:du intcr biebolcon rcnaco:
tincant. iJbcnratozda adcm vt.rn4banomcno0 ad ht / dum:mefe(]3 ponam'^fubtra(to. f.finemcnon tctracbozdo
parcn mcfon.t mcfcad netc oicjcu^mcnon.ictra.orda erunr. c v .ncrui. iHt fi ab bia .pilabanomcnos ocnabaf
vcro: vt bvpatc iJTparon ad bipard mcfon. i byparc me crunrquaruo:dcain.bicrgo6ifponanrui bo(modo.£)it
fon ad mcfcn. ^"Dobilcs vcro (unrquf fccundum fingu- a.biparcbtparon.n.pcrbiparcbipaton.c.lKanosbipatd
lagcncrapcrmutanf bocmo.vtparancte 7 licanoe oia d. bipate mcfon . ^
.parbiparc inefon f. Ucbanos mcfon
.

tonici 7 cromaticctrtrc parbypatc cnarmoiiici. ^llia elt S.incfc.b.par3mcfc.t.trircoic:;eugnicn6.i:.parancrcoic


cni parancrcbypcrbolcon otatonoa^aliaparanctebyB' 5cugmenon.l.nctcoic5cusmcnon.i0.trttcbipei bolct.%
bolcon cromaticj.alia trite cnarmonios. iDiucrfc func n.paranerebtpbolcon. o. nctc bipcrbolcon . Mb bipatc
friamparancrcoic5CiKjmcii5 oiaronos: arqi cromatica. igttur ad paramcfen Diapafon confonantta efi . j^I mef>:
"H^cc e cadcquf i scncrtbVfrcrts rrire oic^cusmcno ci.ar vero ad biparc mclbn oiatciTaron.ab cadcm vcro niefc
monto8:ncq5ccdcm riinrparancrcfinJmenon oiaronos ad licano biparon oiapcntc.€rtt igimr quidcm Diapa-
? cr-oinarica:? tritcfincmcnoncnarmomoa iMe:quc fur t fono(to(o:darum.£)iatciraron vcroquatuo:. oiapcntc
rcliQS gcncrib^rrirc.^iilantct licbanoe mcfon oiato / flutem qutnq5.'ilcpcr boc babcbit DiarclTarou qmdem
no8 licanoa mcfoii tromatite.'? parbypatc mcfon cnar fpcncs trcs.Diapenrcauteiii fpesquatuor. otapaibn vc
monios nulli .ilio:uni gcncrum parbyparcftiniUs iuc/ ro fpecics fcptcm. i:?cmpci3 vna minus fpccic© erit:qua>
nifur.incccofJcm locos aciiumcros fcruanrltcanoe tiiei iiit voccs: vtentm a mdc cctciae o:ain3iTiU6:oidter'

paron oiaronos licanoebypatoncromaftcc.lHam par faron confonantiefpccicstrcsfunrixxmodo.^Unaqui''


brpare biparon ciurmonioe aIto:u gcnc? parbipane cc demfpccte6eritab.g,ad.d.ii>etundavcroab.t.ad.(.1er
rcpirur Ditfiinilie.iHo in rotfi vcro imobilcs aut mobi tia veroab.e .ad.b.^J>U( vfq? oiatciraroii fp((icep:ogre
les funr:que in ouob^^Qdegcnerib^mancnt.i.cromati' dtunrur.3d cir(o quia bu( vfcij fpccics binos (onnct ncr
co t Maroitco. iS»3 in enarmomo pcrmutanf . 3d aut fic uo0.eiufdcm DtarciVaion.vt.g.d.quidcnuosqut furif.
pftdcrarur.trire byyboleon, oiatonos."? trirc bypbolcoii e. t.connnent.f. c.eo© qui funt.e.d.'» .c.b. C06 (onnnet:
romaritecade in fupiozi fo:ma ocfcrtpra crt biillc mi m qui Yunt.t.d. 5>i vero bto adteccro oiatciTaron d. a. bf
.

mcris.ti.dccccT vi. j^lt vcro cn enarmoniu gcn^afp:tim'^ uerfa non critabea quccrt.s.d.vnum(nim folum. g.d.
mtc alia rcgim^^.i.ii.dccctcciiii. 0uf igitur vojr ouobu0 tonfonannf ncruuni (onniubit.t.d.folum.tEvcciVit tgi
ftnt gcncr ibue c6is:cade in rcrno pcrmurara e. jdcm e tur.g.d.(onfonanttam.atti3idco oiatclTaron ncs ipcci'
in r»ic5cugmcnontcnaco:do: iHamtntc Dic5Cugimnoii C6 babcreperbibctur.€tin({rciisquidem (onfonanti
oiatonos'^ tritc oicjmgmcnon tromanca ccdcmVunt: ft • i0idemefi. SDtapcntcautcm erunt fpcncs quanio: boc
bicBconffnnunt:frifcaiitoic5cusmcnoncnarmonio0« modo.UnSquidcmcll.b.ad.d.illta vcroab co^ell.g.
fupto:c oiftar.^n ftncmcnis et idcm c . Xritccni frncm Bd.c. a
lia ab co tp cit .f.ad .b. HUi aur cm ab co q- cit c.ad

mcnon otatonos itrircflnemcnotromanccccdcmfunt. fl. IDiapafon veroconfonannf . vti.cruntfpccicebot mo

;£>5trircflnnemcn6enarmonio8e oiucrfa. 'jrfparbypa do.p:ima ab ca q» cll.o.ad.g.fccunda ab co crt. TR.ad

re mcfon oiaronos i parbypare mcfon crcmarica ccdcm Xertiaabco $ ert. OJ.ad.e.^uarta ab eo qjcrt.l.ad.
f.

noranf.Scd icnarmoniogcncrcficurfugi%ite:tt3 btc d^0uinra ab cocp-crt.l^.ad.c. iocrta ab co cp ert.i.ad.b.


parbiparciuvtabyparos mcfon adnn inucniunf vianc :
.i:?cptima ab co q) crt.b.ad.a.Iiquct igitur evbi0 quf oi-
ac foni acumtnc oiucrft funrtfreris.-iRurfus parbipare (ralunr:oiarcfl*aron(onf9nantiam femelrantum inim
biparon oiatonos t parbipatc tromarica cadem c.;i05 n6 mobiUbuoacrtatutis vo(ibU0(ontincri. 'I^am fiabbi
eadc c tiTin cnarmonio gcncre cjuenf . i:?cd vt baru non patebipaton in(ipiaiTi:crit.a.d. i. ab bipatcbipaton in
plcna murabiUragtlari^iolliqucfcat:adbypbolc6 tctra-' mcfonbiparcne3qufcrtino:dinep:ima .iHam ccterf
to:diiredcamus.i bot igirur gcncrc in oiatonico atqj crox non iktutie votibu^ terminantur vr.b.c.t. f. THam ci
mafitogcnere.tritcbrpbclconccade:mufafintnarmo> parbipare biparon 7 parbipatemcfon: licanos btpaton
nio's fir parancre.^rcm qu? trirc oic^i ugmeno in'Diato «licaiiosmefonmobilcs ciTcmonrtratf lunt. Quodfi
nito vcl cromanco gencre vocabaf :parancrc in cnarmo^ rurrueabbipatc mefon oiareiTaron conionantiam itbO'
niooi^quf nirefincincno tcromatito vel oiatonitofuit; cmus:crtt fpecic^ Diatefiaron ilaturi^ vonbus tcrmina
in en.irmonio i parancte rrflufit . 0uc vcro parbyparc ta.g.d.eaqiif crt p:ima.i.abbipatc mefonm mcfcn. *iRc
mcfon itromanco vel oiaronito vifcbaf :cadcm Ittanos Iiqtifmtnime.vt.c.b.t.f.i.lHeparipatemefon « licaos
mefon in cnarmonio rcpitur. 0ue aor parbipatc bii atd mcfo-j nitc otC5cugmcn6.n6,pbaf imobtlc0. rurfusfica
vcl m oiatonico vcl in cromanco bitcbaf :licanoe bifsi de otarenaro pamefc fufapiat o:di?da crit quoqj q rtatug
ton i enaimonio nucuparur . j&iitigiturQdc imobilcg. (oer(caiur fonie oiareiTarofpce.n.i.ideiiapaiamcfei ne
.pdlbanomenos.hipiitcbipaton.bipate mcfon.mefenc te0ie5eugmcn6:quf c p:ima.Wa(fterf quf funt.i.m.i
rc fmemcnon paramefc. ncte oit seugmcno. netc U.n.mobilib^tcrminanffome.iHatritcote^cugmcnd
.
bipbolco
AT)obile6 vcro:qua0 licano»: vcl parancras vcl oiato/ 1 paranerc oic^cugmcno:? trit^bypbolcon: t paraneti
Bicas.veltromatitas. velcnarmonitae noniinamus. bYgbolco mobiles votea ceprcduimMte Oiajticntccon
Z9l

&nanfj9 otjafffjfimo C^^cemtt: queftanirts vc5(ibuct ITJDc modo:ucro:dne:rquootfpofltt'o notarii pfingu'


inctiidimtur.vnaquidcmcrt.d.b.idcrtab byparc mc' tosmoeacvocce. Ca. i^.
Ibn i par9incfett:w quf c p:ima. inircn» TCTo.g.l.i .9 yoiapaloigitiirpfonatif fpcb^^criftijtciappcl
Itinnetcn oic^cugmeno.hfc vcroc quarra.iRcliqacvc' c lanf modi quoscofdcm tropos vcl tonos no
ro.i.c.i.T.r.l:.mimcfl3tuti0 vocib^cUuff funr. Ii^apflr tninat.ir>unt aiittropipfiirurocsirotievo /
btpatc T licanf tiitc :t parancte irtabilca app:obantur cti o^diiiib^^vcl grauiratcvf laciiminc oiffncn
;£>im!lis aot ro crit II a ncte oic^icugmcnon in (^rauio:c> tts.coftitutio vcroc plcnu vcliiriiinoduIat6isto:p^e)c to
ptc.i.admcfcnipfonanrifbuiTpcsprtdcrcnf.crrdccmm fonatiarncoiunttiocpfiftcne^qlccoiaparon vd oiapcti
imobilib^^vocib^^ci fupcri^^oictf funt: Cotincbunf . £>i' tc 7 oiatclTaron vcl biis oiapafo.JEfi cni oiapafon pititu
ue^ant 9b i) vpatc mcfon:fco 3 mcrc : fcu 9 paramclc : fiue rio:a.pnjt>anomenoimcfonc{tcric:q ffit mcdtf : vocib^
a 9 nnc brpbolcon confonatias ad gwmo:e ptcm buca annumcratis:vclamcfc.*il\urruoincrS bTpboicocii vo
mas.ouaroquf rtatutie vocib''. Cocrccanf non potcrtt cib ircriccris: vcl ab bYpatc mefo i ncte oujcugmcno cii
dOcftructio. iOiapafon vcro pfonatic fluc ab bypatc bT bi0:qua8 cirtr nif votes mcdiJ!ScIi!UdiJt. ibiaparo % oU
pato »paramcfcn:fiuca nctc bYEbolcJi mcfcn o:do fnma tcflraro vo piliturio ea crt:qi]f a ptlabanorncno in nctc
n
njr:trcs nfi modo. idpcg obtincbit quf imobilib^^vo' nemcno.ciibis quc mcdi? futitcritr? pfiar. Bis oiapa
rib^cocrcc9ntur.lR9abl?YP9tcbYpatoo:dicntib^vna2 fon aut a.pflabanomcno i ncte bipbolco cii bis que in mc
a.b.ca qof c pma.ab bfpatc btpato i paramcfcn. Slltc dfo fnt itcrpofitf pfldcraf itDae igif pllitutof e ft qe totas
.

quc^quarrgab bYP9tcmcfon i nctc oi ^cugmc


ra.d.l.ca fatiatacutioces vcl igraui^totaflreinltrat.fcbm ri»p:adi
non.lDc binc.g.o.bcc fcptima^.i.a mcfc i net? bTBboic «99 oiapafon pfonarif fpcs^cfTicict rtjos fept^ quo:p no
on TRcliqtiar vofpcro vo(cscrtim?nuUo moimobilt mina fnt bcc. hipodo^i^bipoH igf.bipoUdi^ oo^i^^rigi^
bus vocib-^cortifutf lut. mi parbTpatc:-: licanc:? tritc:t lidi^.micolidi^.boro veroftcordo.pcedir.Sit i oiatcni'
paranctcCvt fup:a quoqj otctii e)imobilc6 no funr. S>i co gencrc vocii ordo Oifpoflt>paabanomeno in ncte bi'
milttcraQt 7 p cafd^ voccs ft ab bipbolcon nctc o:diamur perbolcon.atq, bic ritbipodo:i''mod''. ci0,pil.ibano
.Spe? o:do proctf . ^ijo:a oium intclligcntii fubicct» mcnotacumg ttfdattono.-bipateqslMpatoeodcrono at
tcnuct.^cetcrofc^ tono» ocs fkiat 3(Utio:e6:aaitio: totus
; jStabilcs l-il ! i^ipatcbipaton 1
mdo.pucnict:qua fuit pri'' qua toni fnlctECtintefionem.
tuoDtics J6\ ^rit igitur tota cofiirario acutio: ef^ccra.bipofrigius mo
\ Tl&arbipatcbiData'
dus.Qp fi i bipofrigfo toni rurfus inrcnfionc vocee accc^
iTOobiles 1 Xicbanoebipflton
\ perint: bTpolidij modulatio nafccnir. 2lt ft Ijfpolidiu
iDtabilcs jD] iDiparcmcfon
fcmifoniumintcndat:oo:ium facict.i in aliia quideni
flDobtlcs € 1 T^arbipatcmcfon fimiliscllin arumen intenftoncmq5p:oceflu6.0uo:ura
«flDobilcs f licMnosmcfon non vtintell:gcntiafolumr6nccomp:cbcndatur: vcr»
;5rabtlcs ocnlis quoc^ fo^mapolTit agnofci ab anriquis tradita
Stabtlcs m 1 l^ramcfc |
niuftcis oefcriprio fupponcndacfi.fcd quoniam per fin
Sulosmodosa vcteribusmulicis vnaqufivvo oiucr
^Oobilcs 1 Xrttc oic^cutjmctirt
Jjs notulis infignita ert:ocfcriprio p:ius notularum vi'
11:
_ IJ^aractcoiescu;!.. dcturcITc ponenda: vf bis p:imum per fc cogniris i mo
;©tflbilcs 1 iHctcDic^euqmcno dojum ocfcriprionc 6alispoiritce oefpcctio.
XIDobilcs xntcDTPboicon I

iTDobtles m itbarancrct^rphnir.^l
£>cabilcs THctebTpbolcon r~

cs <0
s
a tt
3 A r*
o
B O o TJ
O
tli

f 1 1
1 1 -©Jollambanomenos
1 1 I IDipatcbiparon
1 1 i^arbipatcbtpaton
licbanosbiparon
1
n^tpatcbipaton
f
nB>arbip8temcfon,
1
iitb9nosmcion
l iiX)cfc

f 1 irttcftn^mcnon
II f 1 i^ranctcnn^menon
I iHcicftnemcnon
- 1
1

1
[

iparamcfc
1 _ 1
Xritcoic5cugmenon
-©ar^nete oiejcugmcnon
1 1
TRctct)iC5CU«mcnon
'Triicbiperbolcon
1
nE>aranctc bipcrbolcoti
1 1 1 1 1
iBacbtpcrboicon
'

cr CxrcrfDtfo cctnttn?d modd:am o:dinnii » biTrmntf Tortbuloinm flgnatfldtcctio. Scdquoniam boemo^


80. /LaPttulum. U. do0oiicimu0in (pcbue oiapr.ronconronanit( rcpmri:
HlJto: igitur oclcripriocoMlflrurn noiatenct ogccofdcin oiatonico rantum gcncrc ocfcribamuerTr q
# alcriptarnorulae vcro iuvta pontds:? quf cu / eoruni o:do flt^fub alpcau cadend inteUigcntidin no nio
iurt^At niocli:fiueUdi):riucpb:igt|:nue oo:i|| retur.

l^fl^miKoiidias

HDtjcolidiaff

VU,

.V.

JTcrine

.TT.

.rv.

ft-^YPopbrigius

. VIII.

ir^iPOdofius

C^Supcri^^oifpofttf mcdo:um tjeffilptionie. jCa. i6, ri.iacp bof rcgularitcrtfuncti0f pftdcrandorrrftrocnj


|

noti- 130 intcgra pagina oifgrfgaucntrront tntcr casfctr'


€ptcciuidcp:cdi!rim'c(rc modosrfs nibilvf mus cc oiilantia: i&tn vcrfu© notulae: ac no pagina x>i
c dcatur infongru5:q^oetau'fupanncxu6c.bu flinguit; fcmitoni) no ignozcm^cc oill ntia^.bis igitur
j

iu0cni adiectionistonempaulo poftcri"^clO' itapniilTie:fiouoo:dineeinbi9 oiapafon confonamia-


qucmur. tf^oc illud c confidc randfirg? I?c pagi (onftitutifibi'inuicccop3rcntur.vtoui o:dontgrauio:
nnl^rquas intcr fercctus lincariip:do oiilinsuir^alif polTtt agnofci.fi p:oniibanomcnoeifl.ibanomcno fueric
dcm I)aber notiilae mullcasra lif vcro miniinc: velur tn Srfluio::vcl quflibctalia Toxctufdcm loci vocc grauioz
com6:quifcribirurbYi}miplidiusl-i^:imflquidcm pa pnoretunineodem.f.scncreconrtituta: totum quocp oj
msnl9.a).tcrti3.<p.littcri0annot3tur . ^occitda notula dincm necfflf^ccgrauiccm. Xanicidmcliiie fumcrur
vacat.in bacigirar intcrcapcdtncncrularuni ton^tntcr< adnifdi:! qiif ? mcfe.S3uo:um cnio:dmobis oiapafoti
ciTc moftratur. ^uod Tcro.^.rcrtif tatCB- y.quart? pa' pfonantiu:cui%f ff fucrit griiuio::fiufd2 toru0 ordo quo
Sinfiioram nopanigula Diuidir. ^jvcrujgrcctoojdi Qjgrauio: crit. iRa cftcrf fingulf finsuliecoinparatf nv
neDiduttus:fcmitoniufae oiftcrrep:fni5tiat.g>p:obaf bilominud grauiozes inuenienrur.itaqi; 11 mcdia ab alia
boc modo.iRam fi.d3.p:onambanomcnod cft.ffi. bypa mcdiatono aut acutio: vtdcaf autgrauio::omc0quocp
iebYpaton.y.parbypatebYpaton:ncccflec inttr pilam ncruifiieodcgenerennt:finguIifibimft compjrari rono
banomenon g> cll. co inter bYPatc b Ypaton :$ c.o.to
. atutio:c0 aut grauio:c8 clTc videbaf Quatuo: autcm me
.
j
*
BidreoiilantiSrintcrbYPatcn autbYpatona> c.o.ipn dii0 fi p:ima ad quartam ciateflaron piflantiam feruet:
bYpaten bYpaton:$ e.y.femironii oiflfcrentia tontinc* prima ve:o a fecunda tono oiiferat;icfunda quoc}? a terr^ >
II II

tfa to^^m df fTfraf fono rrrf u quwtim remtronij fiii' po:nonttn,'quf cft oiarefraron. 5rrm .9 3.b oiftcr rono. b
.
.

a oiff.rfntij bof modo oinr.fi ; .mrdtr.a.b.c.d.rr.a. .9.c.otrtrtrono.n;Unquuur.ijr.c.ad.d.(cnutoniioiilan


ci (jiKd^.d. iCoAipintri firattwilcm.fcfquUmumpio- ngm (irucr.

C" dUtncB <lnt mc di? eodcm modo. £>i c ni^ primg iuflibct modi mcfcn ofatc Haron confonantiam rcniat.it^
• qninta ftiquiltcni oif^cterir proporiohc ;:primaq3 a ft'' mefc ©orij.i.n .ad eam mefcn qiiecft brpcrmtrolidij que
cunda.ac frcunda a rtrtiatquartacp a quin'3 rmgiil oi / crt. r.Mapcntcconfonanriam rcruat.tfacnjmcfcqucc
rtftfrint tom0:rntia ad quartam rcmitomj facier otffcrc-' tto:i| idcft. TT.3n o:dine bypmirolidij Itcbanos bYpaton
fiim.^tcmqiufuncft incdiealior modor prortambano cft.Iicanos antbrpatonadmcff nin oiarontfogfnere tn
wenoe actfdunt:bc c;rauiorc« modos opcrantur.Quc / quolibet modo 1\ f6parcmr:'oi3pcte pfonantia oi( ;at.tur
Hftie.iltcacuttorcs cmciunt. i^uoniam igitur. (\ipc/% «ittoftau'modU0:qui c bycmiroiidiu rzadicftus cll: bic
rtorc pagina ocftripris niodts parrcm finiftramkgcnti»
P atcf . S>it bis oiapafon^f nantia bfc.
proflambanomcniprimitcncnt.C^ rerarcro lcgenti»
KtrfmiadaudirHrnms^critomnibus quidem «futio:
inodi0:quiinrcribiturbTpcrmiroltdiU0!omnibU€< ve CiRatio fupcrius oifpofttcinodo:um ocfcrtprionis.
rograuio;is:qm bYpodo:iu0. *lflo0 veroa grauiflTimo jCapimlum. 17.
bypodozio incboautcs cererosrquam inrcr fc babcat Dif" ^apafon igiturconfonanriam fcruar.a.ad.id
fcrfnriam:ocffgrrabimu0 . f^amc^inbvpodorio modo 0 c.b . ocro ent voci ^''f ontinrtur. p:ima ictif
mcf^ quecft. «0. ab ca que cll in modo brpofrigio rono- oicim^^eiTc fpcm biapafon ca:quccil.a.b. Oe
oiftabit.Quodinl^ocfafileperrpifiemr: ftqui« mefen» ctidum vcro.b.i.rcrtiam.c.l:. quarrani. d. I.
bYPofrigii.qnecft.q>.einfdem brpofiigii.co. ^omparc <|Uint.i.e.m.fcrra.r.n.fcptima.g.o.-|Rclinqutc igiturcic
tnrrquf cft bTpodo:ii qtiidcm mefe in bTpofrtgio auccn» tra.b.p.quf vt rot^^o^do iplcarur^adteaa i.Qtq^ bkccfti
Iifanosmcfon.iH»m.<p.arq3.c6.tono oifferum: q» pa/ uu0modU8:queptolo;ncu0fui,iamieruit.
Sinainreriecta octnonrtrar.^jltcmmefebypolidiiabfa 4 Cr^uJfldmodumindubiratfrmurifi-confonanrifaure
rft mefcbTpofrigi^tonioiffcrmtiamracit.lH.icB.c. qtie oiiudicari potTmt, jCap. is.
rft mefc brpolidit tono J?i(^ar a .9, queert brpolidii X t>oindubitanrcr pfonanriaru ratio folligaf
dem licano0 mcfon:in bTrofrigtoaurcm mcfc.Gtem me V tali b:c«ifrimo ac fimplui crfifi portrtr inrtru
fc btpolidi) quecil. c.ab e a qucmefc dorii fcmironio.
eft mcto, Sir igirur rcgiila oiligcntcr ei rcnfa. a.
oiftat. 0uod btncporcrir agnoffi quonia o:dinc furfuni d.caiouoiemifpia^quasmagadas grco vo'
p:odeantcm rius mcfc» que cl^ bypolidij :arci3 eum o:di canttinrupcrapponantrrnta vtab caquce.c.furuanira
«cm infurfum p:odcnremeiu0mcfce;quccH Dorti:vn^ ad td cp cft.b. ocducra linca rccroe circa fc anguloe rcddat
^CTlknlnstnon pagina oif^iHgoir.Suo ftt rt mefcbt' iteab ca quf cl^.f.curuatura ad id ir cft, c. punctii ocdu-'
ab c« mefc quc ell do:ti. inrcgra oiarelTaron co'
Sjodo:ii f ra linca rcctoa c irc 5 fc anguloe cfficiat. £)int vc ro
bc cq
bnanriaDiftcr.idf&p:obarur.bocmodo. T^am qufcft litcr vndiq3 pcrpolitc t ad cordem vfus fint etfdem
:
alie
mefe.oj. 3n bypcdo:io.cadcm.-x .3n oo:io bypaic me ?qualcs parate ^upcr bas intendarur ncruus cqualis
,

fon cft ab ca:qu? cft mcfc In quo xie modo vcl gcncrc
: vndiq3 is qui 2.a.c.f\d. 5»i igitur oiarclTaronconfonan
oiarclTaron confonantia otfftr^n^.irem mcfc Dorii quc e til qualis rcpirc volucro:boc modorari.i.ab.e.pncro'
fit

iT.abcamefcquccftpb:igii.idc(l.£iD.Dinarrono.T^a5 quo ncm' fcmifperio rangit;vfq^ ad. f.puncturqno rur/


quf mefeinoorio,TT.cadcminpb:igio lifano0 mcfiMi. <ii0 ab alia prc ncru^fr mifpio iungirur:oiuido
fpatius q>
iRurfua mcfc pb:ig!> quc eft. OD.ab ca mefc quc c li- cft.c.f.frpre ptibu0:T ad partf fcprimarum quarra^
ap'
dii.idcf^.i.oi(lartono."^amquginpb:igio.ft>D.mcfet pono puuf rii quod ?.l:.crt igitur.c.l:.ad cam
quf c' b f
lidiociUicanosmcfon. 'iRurfus mclc irdii modi abea fefquitcrtia.£!>i igimr ad.l:.fqui7 fupcrio:ibu0 fcmifpc
ntefcquccftmtiolidti.i.Mfl.fcmitonioDiftat.^Ctcnimfi rijs appofucro.arq^alrfrtirra vif»frim.c.l:.t.i:.f.nicciTo
o:do:qui rccruo lidii conrincrmefcnrri o:dtni qiiircctui» adbibiropriUmnDiatcfTaronDiflantiapfonabit. ^in
inicoUdij mefcn babet : comparatus ncn paginula fcd x:ro ftmul vrra<q5 pcrfulTcro^otatclfaron conrnantiam
wfu Difiim{;itur.?^aquoti3mcfe()uec(tmirolidii. iHf nofco.Q? fi oiapctc cfficf rc volum^quitr^ parnb'' rotj
fo:
ideam mcfcn que etl bypcrmirolidif.i. r. toni otftcrcn' dam.i.fparifj.ab.cad.f.oiuidoactrcs vnipoHion» oij
tii facitrid circo qm. ^ .quc i mitolidio mclc ert: eadem 1 is vcrorcliquf oabo.3tq3ita poHto fcmif 'crio ffSj; rimi.
bypmirolidio licanos mcft^ncil. Dndeftt vtmcfcDo> U0 oifta moaij pronanriasDiiTonanriariBpcrpriio.irfm
fiiab f a mc fc que cil miroUdi j DiareiTaron confc niria oi fi biapafo c6fo'.;antia rcprarc velu(ro:rotri
rrib'nrib- fe^
ftct.^dp^obarurbocmodo. Ti^ammereque cft Dorii.i. co:ar<^ivnj Duafcvj Dirtribucscafdc f^mul vci airfruna
TT jiBicm i mi|»lidij idefl.fr .bipate mefon: ciuead cu pulfanf quid (onfona: vf l quid oiiToncr vtracp: cogno
fto.Tnpla vfroquccf permfrfiswnfonanKiflnafrittir o{uidsituf:itA(Bftmifpm'um tribud dppofltum trf'
IfaitddirunvtrttoMrninquatuo; parrium oiuifioni/ plf p:oponioni0 oitfonanriatni t conroniinridtn red/
bod p9(n4mu8:atcg in trea i vnam tota nerui pzolijn^

^5

16

Ciurdcm 13o€rit jODulica liber qutntus. id circo magnam faciunt oiflfcrenfiam.Tflam fl ouae vo
(Ula0tono fenfus oii]arcarbiirctur;t5cq5 oirtent: rurfuf"
J0rtmonoco:di rcgularia oiutfione; adijam 9b vnaearum ronoputet oifiare tcrriam:ncci5 inrcgra
p d$iarbitro;fSa:iqutbUd mereemWiK oo 8( roni vera fit oifiantw.^temtcrtiequartccg toni fcnfuf
tto^fsfentenrie oiuerfitate oif(o;dant:b3ben oiffci cntiam purcT:atq5 in eade^ quoq^ crrct:nccB flt oif
durnc^oe omnibus fubrilc iiidkium: atqj id ferenriatoni.abbaceriamquarra quintaoulare femito'
quod p;opofito oecfl operirmcdioeris ooctrine Difpofi' nifi putet:ncq5 vcrc :nei|5 intcgrecilimct: in nngulie foz
rionc fupplendumell. •poteW enim alia quoqj efle oiui'' taflc minus videaiurerr.itum: quod vero in p;imo to"
fio:in qua non vnu6 tantamodo neruus alTumitur:qui no fenfu0 reUquit:ata5idquod in fcnmdo-z tcrrio atc^
poftrisp:opo;tionibugoiuidatur:verumocro:atcpei' inquartofemitoniopcccjtumcihinTnum congregatuj
in pluribus: i quanti nccelTarii Itil
modi rirbara fiat:aut fitq5(ollectijefiic!et:vtp;in!a vo)csdquintain voccoia
nerui:tot9p:opo;tionumrario quanoculie fubiectacer pcntenonconrincattonronanriain. q» op02tebar heri fi
natur. tono0 rics ac femifonium fcnfufi integie ludicaifcr. i96
CiDc viarmonit?:? quf Itnt eius inrtrumenta iudicii igirur mfingulis ronis min^-^pcruidcbarur: ict collectuin
t quonam vri]5fenfibu6opo;teatcredi. tCa. i. incon^onanriamcuidcntcrapP^Jnnf.atci? vt pcruidia^
6d Dcbi0paulo poiHoquemur. THuncoicen fenfumquidcm confufacolligcrcmullomodoaureni ad
dum que ftt vis barmomcc:oe qua tracrare i' inrcgrirarcm r3ricni0arccndere:ficconfidcrcmu6. 20«'
s iplcuimus. l^atuiarn
ftituentcg,iiii.lib;o8 nutio:em ii)ino;cm nealiam rcpcrire nibil
te enitiJ linc?
vcro eiu0 vnoq3et:p;imendam in buiu j= qui" cfi oift-Kile vero mcn!ura:vt tanro ina
fenfni.p:opo(^f9
rivoluminisreriem oirtulimue.inrmonicaert faculcas io;cm;faiiro ue mino:cin repcriar : id non facicf fcnrns.
cilfercnriasacuro;um i grauium fono;um fenfu ac ratio T^;imaconceprio;fcd folersrartoniginucntio.TcHi riir
ncpcrpendens. ir)^ nfue enim acratio quaft quedam fa/ fus oatam lincam p;opofirum ftt vcl oupltcarc: vcl oi^
tulrarisarmoniccinrtminenta funt.Scnfusnamctjcon midiam fcc9rc:idfo:f3lTcliCftpaulooifttaIiii0t;^conru'
fufum quiddam ac p;orime talc:qualeert illud quod fcn fcmaio:cm mino;cm uc repcrirc:poterit tamcn fenfue m
Ht:aducrtir.iR9rio3urem oiiudicat inregrirat?:arci?vnaf uenrionccpnfiitui.£>iv£rcimpcrctur:vrp:opofirclincf
pcrrcquiriiroifterenna0.3taq5fcnru9 inucnit quide5(5 tripla poatur: vcl ab ea pars fcrria rcndamr: vcl qtiadru
fufa ac p;orima vcritari: ^lccipit vero ranone intcsritate pla confiituatur:vcI pars quarra icfccctur:non ncimpof
*iRario veroipfaquideminuenitintcgriratcmtaccipitve ribilcfitfenfui:nininfegrita0farioni0 acccdJf bocideo
:

rofcnfu conlufamacpwrimam vcrifimilituciincm.ina quia p;occnii0,quidcm mioni locus i^cffdcit;: ocficit


fcnfu0 nibil concipit intcgritatie fcd vfqj ad p;o)Li'
: lenfui. ;iS»i enim octauam partcm p;opofire lincf aufc rre
mu5 venit.Hvatio vero biudicat:vclut fi quis inanu cir aliqui0 imperctur; vcl riufdcm octuf Uin oarc cogatur:
culum fcribat:fo2talTe eum vcrecirculumoculusarbirrc torius quidcm fumcrc oimidi^m con^pelluur: oimidif'
tur.iRatio vero nuUo modo efTeid q^ fimularur:intelli/ «l3oimidiam:vrfiquarf<::quarrfq5Dimidiu5:vtfltofra
git:boc veroiccircoeflrquoniam fenfue circa maf eriatu ua.lRurfurq5 tofiueouplam:ouplcq5 ouplam^vtnt q
Tcrrirur^fpcri» fqjin ca(omp;ebendit:queira funt fiui drupl9:qii9drup[cq5 oupl9m:vtrif ofmpla.^raqjin tl
dc:atq3impCTfecte.necB oercrminatc:TvfcB ad vnguem tarcrumnumerofirate nibilefilcirfcnrus: Cuius omne
o;polite:flnitefiipramareria.J3uarcipfum quoq^wnfu iudirium fubitum arq^ infupcrficic pofinim inrcgriratl
fto fequitur: mentem vcroarcjs rationcm quoniam mate perftctioncmqjnonerplicar.^ccifcononefi autium fen
ria non mo;at'jf:Spetics quas peiutdef:p:etfr fubiecti fui oandumomneiud!ciuin;!fdfrbi'jcnd»icilcfi9m ra"
tomunionem inruetur arcB idco eam integritas comi/
. tioquf crrantem fcnfumregaractcmpcrcr^qua labce (i
tatur ac veriras.potiufcg infenfum quod pcccaf : aut mi fueoefiftcnfq; vcluribaculo inniratiir.'l^am vtfingn
nus efi:aut emendar aur compler. fo^ralTe autes id cf fcn Ic artes babcnt infitumcnra quidam:quibue parnm c5

fus non integre: fed confu^e^atq^ a verirate mmus quaii ftifcaliquid info:ment:vt9fciculum:pflrfim vero quod
qmdamincalIidu0(fiimarorasnofritinlln(;uli0mtnu0 ffi inrcgriim;Dep;cbend9nt;vtC!rnnum.0tacti95 armo

babeat enati:coIlc(tavcro mulriplicinrar in r»mam: atc^ nita vie babct cme tudicii partre^vnam qtndem buiuf"
modfcpCTqmm (fnftwwmp.flxMdit ftibfr(fo:um offR ^lmfgifuf non vni fon.tmm vodJ fllicfi«r (3
rcnria6Tcniin.31liam Tcro.pfr qnim iprartiiii ( linucalie oifgrcgare: Continue quidcm rales
ttaram inrcsrum modum nifnfiiramcp confidrrar. funt:vttnrfr ff farum oifftrfnriafiJmuni fine
C iQuid flr armontca rc giiia: vcl qiiam nrcnt lonon ar
i iungamr:nf(babrarlo(umDcfignatij vor ua
monictpTtbflgonci.vdarirtojrmus: vcl ptolomcuec? vcro babcnr p:op:i
ta grfluifq;:qucm rencant. HTiiflrcrf
^err. )Capitulum. 2. O3locotvvfluricolo:f0 impcrmirriqno:uin oiffircntia
viarurfiioquodam lococonilimrii.iConriniif qiiidfsnS
niufmodi igiturinfttummnim fn qtio r«io vnifonf voff6abamionicafa(ultarcffparanrur,*2)unt
b ni6 adbi"biro modo fonozuin Piffcrcnrif pcr* cnim fibiipfte oiffimilfe: nccvnum aliquidpfrfonan'
qaimntur:vocarurarmonica rcgula.in qiia r€ rc8,iDiifrerc vcro voffearmonifc fiibijciuntur arri.
mulro:um oocto:um ft-nrcnric oifc.-^rdia foir. nP>orf il f nim oillanrium nbifi5 oiinmilium vocil oifrc
^5uidflmcni qni pytbago^icia oiraplmts mavimccrc' rcnriaoep:fbmdi.inquibue qu^iuncre elTlccrc melos
didcrunt:bflnc inrcnrtoncm armonice cc oiccbanr^rr cun pofTint. EJuLjiEAEio» oicuntur.EKjULEAEifj'. a^t qui
(tarariomcinfcnrjnca ffqiicrcnfur.£)cnfiMn cnimt»*' bue iuncrieeftiri non poreil,
rc qucdam quoilam modo fcm na cognirionie: rationcm C" Quem numerum pzopo:tionnmpYtb3so:i(i flatU'
vcro pcrficfrc ^lrirtoimus vcro cccnrrario rartonem
. unt. ^apifulum. 6.
comitc »c fc^ariani cflit oiccbar:cuncra vcro fc nfus iu-' ^nfonf afit votantur: quf (opulatemi]rto«
dinorcrm<nari:Taddn9moclularionf3 confmfumq^ cc c fuauffcBfffinuntfonoe.iDifronf vfroq mi"
teHcndiim.^lprolomcoauifm quodammodoolioarmo nimc.tftbof qdom cfl prolomci oe fonozuin
rtccoffinimrincntio.ca fcilifct vtnibil auribus ratio' DtfFenfntia iudicium. Hlunc aurc m qutd a cgrc
mcR poirirfirfconrrartum.jdenimffnindumprolomc-' rie mudrie in confotianriaium pofiricnc t>iikterit:otcen
um armonicue viditurinrcndfrf^vtido' ffnfueiudicat dum vidctur:pYtbago:i(icnimconfon3ntia6 biapenre
ratto auocg pfrpcndat:-! ita ratio p:opo:rionf e inueniat ac oiarelTflron f^mplicce arbifranrur:atc^erbi6 vna oia
rt neu:nfuerfclamft:ouo:uinct; I)o:umtonfo:di3omi0 paron confonanriam iiingunr. ircetia otapenrcac oia
armonicf intf nro iriifcfamr iHriii in fo marime ariilo/
. |:>afon:'z biis oiapafon:'3Ham rripline banc quadrupli.

^f num ac pYfba^ozicofii rcp:f bc ndir:quod flriibtni" ni' JDiapafoNreroncoiarciTaron coHfonanriamcircndfrti'*


bil'arioni £>fdtantumffnribu0crfdir:pyrbac;o:ifoa
: inanr:tdcircoqiftnon infupcrpart cubrivclmultiplKt
«urfm:quod minimum fcnfibu6:plurimum tamcn ,p' caditcompararionc^^fdin inulripliri fu}?partifff.
pomontbue rationie inuisilcnt. cnim bf c p:opo:rio vonim: vr ocro a J. iij. fi quie cnim
bo:um inmedioquaruo:ponarefFicitrermioeboe.vtti.
C3n quo anrtojxnug vcl pyfbagozici vcl pfolomcum iiij.iii.^uo:umocroad.iiti,otap3foncfficiuntconfon5
grflUitattmfltcpflcum5conilarcpo'ucrunt. jCa, 5. ti3m,iil j.ad.iij.oiatcfraron octo vcro ad. iii. in mulripK
Doniam vcro fonum omnce cflTfconfmtiHnt (i lupfrparrifnrf fonfliruirur.^uc aut fit mulrirUj: fug

q aciieiprrcaffionem^grauirarieatq^acuminis parriene (oinparario:cj: aritbmerins [ib:ie (ognofccdiij


oiffcrcntiflm ciucrfaratione pcnebant ariilo crt:T cr bie que fccundo bui^inHitutionie libro oigcflf
wnum fccuti:? pYtb3so:ici.2!ri(lotmu« gp mue.TJbYtbagoziriflurconfonantiaein nuilriplicibue
pe fonoium biffcrcntifle fecundum grauiratc m atq; acu flc fupei parricularibus ponunr:fi(ur in codcm lib:ci fcfii

menarbitratur in qualitarc conflflcrc pYrl?flgo:ici vcro do:quarro(p pzediemm cll . 21 fuperparricnnbue vero
in quantitfltc poncbanr.-tf^tolomcng a utc 3 pirago:t(tg a( multipliribus fuperparrienribiie fonfonanriam fepa
propio: vfdcrur. ^ccim quoniam ipfc quoqj grauira' ranr. i^!uibU6 aurem modte oiapafon quidci ouplui oia
tcmarq3fl(umcn non in qualitflteputat:rcd iii quanrita^ tflTaron verofcfquircrrio:a(oiapfnrf fffqualtero iungut
tf conHitui . f£tcnim fpiirio:aa(fubtilio:a (o:po:afl(U' PYrbago:ici:cj: fccundobuiuetnilimrioniemufKc li'-

incn:rflrio:a 1 vaili-^:a cderc grauiratcm: vt nibil nunc b:o t qtiartopctmdumfll.


oc 'nrc nftonte relararionifqj modo oicatur gJuamife . C Quod rcpzfbcndar prolomms pYtbagozifoe t numc
ctiam (um relacamr aliquia quafl Ht rariue arc^ craP^iue rop:opo:rionum. ^Cflpitulum. 7.
/Cum VCT(^tn:cnditur:fpifliue redditur:rubtiliuf(B tctiO ffp:cbcnditflutfm pvrbago:i(06 ptolomfi:«
flntr. r totamf» f a quam p:f diftie lib:ie ejrpofuim'^
C JOe rono:um DifYcrcntif e ptoloitm fcntcntia * cemonflrationfmpluribuemodie. in quoto
Xsipitulum. 4. tum illud f riam quod biatf iTaron ac oiapcnrc
3« igirur irtictpeditid biffcrcntiae fonoznm lirfqufllrero 1 fefquirfrtiofoniungunt.inrcltquie vcrofu

b ptolomcueoiuiditbocmodo. Clocum fllie pcrparriculflribue (um eiufdcs flntgmcrie^nullaeomni


(untvnifonc:aIicminimc.vnifonefat:qaa:ip noflpplicmrfonfonantifle.
vnue fonua^c vcl tn graui vclin acuro. *^on C 2Demonftrfltio fceudum ptolomeum oiapafon i oin/
Tmfone vcro:quflndoalifl eft grauioz^alin acutio: U^a . teiratonconfonanrif. Ca. «.
rutti partim i» funt:vtearum inter fc c^iffcrcntifl cotnu iRobflt aiitet: bfateifaron t oiapafon quadam
ni fine inngarur. l^on enim oi faeta cfl:fcd a graui i aai^ p fieri fimpbonifl bocmodo . £luoniflm enim
tum itfl oucitur: vtcontinua videatur. 211if vcro funt no OiapflfontonfonantiaMlfm vociecftifirfon''
Tnif3nc:qU9mmt>iftercnrifl ftlcntio intcrucnimte oifli iuncrionem: vt vn^arq? ioc ncrtitio e iTc vidca
Suitur:vt v rovoceecomuni finc iungamr:fitboc mo tur.Ofd^BPTrt^SOJiritlucq? wfctiunt. i5iio f irra fi qua
do. £)init f nim (um in nubibuearoie flfpicitur:irfl (olo ei (onfonantia fufritflddttfl:intcgra iuiolaracHi ffru.itur.
re«(\b:met funtpzoyimi: vt non fitccrme finie:nim al/ 3tfl enim oiapafon (onfonflntif addirurran^fe vni nfr'
tcr ab altao oifgrcgerar. Scd ita wrbi graria a mb:o bi uo.iSitigitur oiflpflfon (onfonarria:quf foi^rincflrur
fodii ad pallidum: vt pcr continuam murarionem in fe inrerbYparon mefotj 1 ncti bifsfugmfnon, Dtraq^ bfc
qucntcm verrarur coloKm nuUo medio (crtocB intemcni if a flbi confmtit:at(¥ (oniungitur fono: vt vufl vor qua

enrc:qui vrrofqj oi(linguar:itflctiam fieri Iblet in vod^ llvniu6ncrui:nonquart ouo:ummij:ffl peUaraudiruin


buervtfiquie pcrcutiflt nemumeumc^bu pcrcuritto: itJuaciicBigimrbuic oiapafonconfonanrifconfonanri^
qucfltteuenit : vt in p:in(f pio pulfae graiiio: flt:oG tor-' flmiunj:frlmu6:fcruflrurinrcgra:qniflita iiigirur ranJg
quctur vcro vox ilU tcnuctur : (ontinuit^ fiant grauts vni vo(H!f a( ncruo. ioi iginjr bypflrc raf fon t mte oic
Toci^fonit^tfltute. |eugmcnon oue i n anjrfi oiatfiTaron fufrint iunac:fl (5'
C;@ueiTO(e0annom(ruMflpt(, iCa. iunsiturnciequidcm Difscugmcnonea qucell nctcbt^
.
" . '

pcrb:Iwrt:brt»atc flUKm iiuron ea qu? cil i»<rc : vtraq? tatifqualis eft.iurc igitur tupkj: p:cpo:tio fqui.-bma
fldvrracpconfoiiabir.7 mcfcfld ncrc DiejCugnKno^Tfa' aptatur.i. oiapafon. jBie oiapafon vero bis oupliti. t.
dcm mcfc ad b\-patc nufon. Itcm nerc bypci bolcon ad qufldruplo.que autem p:opo:tioiiC6 ciuidnnt ouplicc^
nctc oicjcugincnon i ad b vparc mcfon. 'Jrcm fl .id gra ' p:opo:tionemp:imc3c ma)cime:bi69ptandcfuntconfo
iiio:cm parfcm vtriufiii oiatciTaion confonaiiticrtlarcn nantijs quc oiuidunt Oispaion equi tonlbnantiain. vn'
tur:cnradmcrc6iidcnibvpaton oiatciTaron rctincnsto de fit: vt oiapcntc qnidcm fcfqualtcrc:Oia!efraion vero
fonatuiaj l?rpatcbYpaton:ad ncteautcm oic^cugincna fcfquitertiecomparationicopulcntur. 'juiurcvcroconfo
paramcfe. iConfonabitcpi bYpatebTpaton ad bfpatcn nantic cum cqui ibnis' alias cflTicuint confonantias: vt
m^ion . iid ncten t»ic>cu5tnenon ad paranufen nctc
. oiapenteac oiapafon tn n iplo: oiatcfTarL 11 ac oiapafon
ctieseugmcnon:? ad bypatc mefon: i:?cd co modo vt gr» incap:opo:tionc qucciiogto.idtifs. ^mmelisauttm
uio: quc crt:ad fibi tiuidcm p:o>:imam DiatciTaron retinc funt:quf oiapenteacoiatciTaron oiuidunt:vttcnu6Cfte
fltconfonantianrad vltcrio:em wooiatclTaron acoia^ fftpp:opo:tiones:ocquibu6 paulo polkrius in oiuifi
Pflron:vtbvparebYpaton ad bypatcn mefon oiarertaro onc tetrflCo:do:um ioquemur:nmpltccs earu5 fcilic^ par
fld netS oie^cusmenon oiarelTaron ac t>iapafon. 'jt^ nc tC8. ilr,!;^-»

re brperboleon quce(lacutio:;ad (ibi p;ovimam netc oie C sgJuc funt cquifonc:quf confonc:£iuj cmmelie. :n
5cugmcnon oiatctTaron (onfonantiamrad bYpaten mefd >Capitulum. n. r
oiatclTaron ae oiapsfon.
CT^Quf ftt p:op:ietas isiapafon confonantig. quidem funt Diapafon at bis
jl2>itur equifonc
iCapituIum. 9. i oiapafon:quoniam earum tempcramcntomt
jturaqj vnus atcp iimpler qiiodaminoefrici
j0£ vcro id circo eacnirc contcndit:q)ft oiapa tur foiius. jConfonanticautein funtp:imf a"*
b fon pcnc vna vocula cfl : talifQ: confonantia dC5infupcrparticuIaribU0fcfqualtera x fcfquitertta.i.ot
vt vnum quodauMiiodo effingat fonum : 1 fl apcntcacoiatcfraron.tS^t oiapafon ac ciapeitte oiapa'
(Ut ocnario nnmcroqiti fucrit additus intraeum poHt^ fon ac oiatelTaron l.^e funt compofttc attu coniuntte eji: egi
intec;crinuiolatufqj fcruatur:cuin in Cf tcrie ad ita mini fonis 1 confonannbue. {Emmclis aurem reliqui:Qui m
mc aiciuat:it3 ctiam in I?.uconfonantia.lRam fi ouo trt terba6ponipolTunr:vtintcroiatclTar5acoiapent(; oif -
bus adifcia6:quinq5 continuo rcddis: 1 numeri fpecics ferentia tonu6.tunguiiturq[5 quodammodo, cquifoneg[
imurataeiLSi vero cordcm oenarioadda6:ouodcci5 tc' demcrfonfonantibus:vtoiapafonex oiatclTaront oia'
(eris:T binarins iuncrus ocnarioconfcruatua efl.*3tem pcntf:confonanticautcm ej:bi6:quicmmeii8 foni vocan
tcrnariustf tericiscodcm mo. 3fta igirur ftmpbonia oia tunvteadcm oiaptntcr otatclTarontoniscfrcrifqp oiceti
pafon quacuq^aliam fufccpcritpfonantignrieruat ncci' dis polleriue p:opo:tionibU6. i5cd quomodo quideni
mutat: nccoc confona oifronarcdJitlflam ficut oiapcn^c bo:um omniump:opb:tiocoUigipoffit:cvcokxo fumJE
fimpbonia iuncta oiapafon confonantic in ti ipla. f.p:^/ dumeiT:quemquartovoIumine in fine ocrcripftmus:
po:tione oiapafon ac oiapcnte confonantiam femat : ita vbinumeruefupcrfemifptriatendebatur.SbicnijOC''
ctiam oiarclTaron cum fit cononantia tuncta cum oiapa p:ebcnditurcquifonflnria oiapafon acbisoiapafon^-ico
fon:aliam confonantiam reddit:? fit fcciSdum ptolome fonanttc fimpliccs oiapf nteac oiatefraron:'? confonantie
um alteri^^tonfonantif additio:eiufq3 eft oiapafon at oia (ompofitc oiapafon ac oiapcntc:-! oiapafon ac oiateiTara
telTaron in tnultiplici fuperpartiente connirnta . Sftqs •tAUi funtemmelis foni: vtin toni oiffcrentia coiififtcn'-

cap:opo:tio oupla fuperbiparticns: vtoctoadtrcs.ba tee.


bentenimternariumoctobisiouafc^ciud partcs idell C ^uemadniodum ariftorenns intcrualla conilderet
ouas vnitatc^, ^TapituIuin. 12.

C^uibufli modis ptolomeus confonantiaa ilatuat. ^id vcro oe bisariftovenus fentiat: b:cuiter
tfTapitnlum. Jo. q apert'cndumcl!.3l'ccnimquontam minime
XoepYrb ago:ico:um «^uidem opinionc pto tractatum rationi conllituit. ^cd aurium iu
t lonrcus ita oiiudicat. Quib^ vcro modis ipfe dicio permittit:'Jdcirco voccs ipas nullis nu
?fonantiarump:opo:riones numerofqj vcfti mcrisnotat^vtcarumcolligatp^opo^tionee^iocdcaru)
get:binco:dicndumefl. vocesinquitmtcr fc in mcdio oifTcrcnriam fumit: vt fpeculationem no t ipfia
Tcl vnCfoncfunt:vel non vnifone. i t^on vnifo narum vocibus. ;£>ed in eo quod inter fc oificrunt: collocet: ni"
aurcm vocum alic quidem funt cquifone: alic emTnelis: rois imp:ouide:qui oiffercntiam fc fcirc arbitrctur cnru^
alicoiiTonc:9Ueecmelis. ^tvnifonequidemfunt: qug Tocum^quarnm magnitudinem nullam:nienfuramve
vnum at<:g eundem figillatim pulfercdduntronuj.^g conftituat.bieigitur 1 oiatelTaron pfonantiam ouo:um
fone vero:quf fi mul pulfe vnum ^tc ouobiis at<B fimpli tono:um ac fcmitoniiflTep:oponit:'z oiapcntetrium to
cemquodammodoelficiunt fonura: vtefl oiapafonea no^ura-affemironip-joiapafon fc; tono:um quodfieri
:

qu? oupIicata:qi!?cftbis oiapafon.Confoneautes/unt nonpolTcrupcrio:ibus voluminibud Dcmonilratum


ciufcompofirum pcrmtrtumc^ fuauem tamen cfficiunt cil.
fonum: vt oiapente ac oiatclTaron ^Emmelis autem funt
. CH:>cfcriptiooctoco:di:qufloftendituroiapafon?ron9n
qufcucBquidrmconfone nonfunt:polTuntaptarit3men ci^mino:ecefc^tonis. ^CapiuIum. 15.
recte9dmelo8:vrfunrbf quf confonantias iungunt.
iDiiToncvero funt:quf non permifcent fono0:att^ infua 0cct autemptolomcus pcr cuiufdam ecto/
fcnfum .
uiter fcriunt cmclis veroque non recipiutnr 0 (o:di oiuifionem oiapafon tnrra (e% ronos ca^
incotifcnanttarumconiun£tionc:oeqKibu6 paulopofle derebocmodo. ;;!ntendanturenimoctoco:dc.
riusin diuifionctctraco:do:um5iccmu6. ^uoniaigi^ .i.a.b.c.d.c.f.g.b.fiatqjfefquiottaua.a.lv.et'^
tur vniuotis quidcm comparationibus p:ojamclunt quf efl.b.l.-j.b.I.ciosqueert.c.m. 1. c. m.eiusqueert.
cquiuoce:necciTarie eil vt equis numeris ea numcro:um d.n.^.d.n.eius quf cft.c.r.-j.e.r.cius^queell.f.o.T.f.
infqualitasadiungamnquf efl p:oi:imafquis. ^rtaOt o.ciusquceft.g.p.tfrontigitur fextoni. iRurfus mter
iutta fqnalita tem numcro:um ca quf cft oupla.T^amt f.o.^.g.p.b.oucaturmeduis ncruus ad.*iR.€rit igitur
p:ima multipl icitaris fpccics cft: i maio: numcrus tu> a. k.ouplaabeoquodefl.b/iR.pulfeiguurfimuI.a.I:.
mino:em numerum ruperuenit:cu5 equo ipfi mino:i tri b. iR.oiapafon cquifonantiamconfonabunt. vero
fcendit: vt ouo vnum vnoitranfsrcdiumuriqui eidcvni aliquis. g.p.pcr(uti^:lcmpercrttp9ulo;acutio: qu^nt
.

ribd^.B.rj.T.b.r.ibM qncrt!.g.p.gr8iiio: fmicnif : n5


for>4ntnm.foi (nim.a.h.7.c;.p.Mapflronpuir«rircro porfft oubirflri:gn ffVifonioiapafonconfon3Htifim cjc
r j tnr:tono:um ftt elTrt otapafon conronantia: S>i \c c<t!flnr.atq5 itfl ff nfn quoqr, potcft coHigi oispafon c5
robisnon confonantibus.a.tz.-i.b.tl.oiapflfoncon/ (bnantiam tntcr ffxtonoscadcrc. iDic isUurariftoxcni
fonflrfnr:T.b.ifl.aaJtiozcfTrtquam.g.p. biapafonton crro: finc Dubitationc conuincitur
l«iKimi4 kj: moa (^cedaa.iBuiu vcro quiaconfooii

C/OitfcfTiiron conronanriam tcrracozdo (ontincn*. qutsrta.Te]cfciIi(ct(um tribus:vt faciatDiefin (romati»


jCapituium. 14. cmiolij:cruntnoucm.lDi6igitur itaconflitutistriagc
nera enarmonicum:cromaticum:Diatonicum: bas arifto''
Cln<octctraco:do:um oimflonc &fccndum f >:eno vidennir baberc p:op:tftace6: vt alia co:ura otcan
n €t cnim DiatcfTaron confonantia quatuo: cf tur fpilTa:aiia miniine.i5pifTa funt:qito:um ouegrauio
ficitur ncniis.3dcirco etiam QiatelTaron nun rcep^opo^ttone^.^Onam eam:qucad9cutum cppcfita
cupatur: vt igitor ouobus ncruis alrrinfc cus cftmagnitudinc non vintur.t. ft^on fpiiTa vcto: quo:a
pontis fld oiatclTaron fimpbomam confonantibus tetra oue p:opo3ttone6 vnamrcliquam poterunt fuperare.cft
co:dum fiat: ouos ncccfrarieeft ftarui in mcdio neruos: flurem cnarmonium 1 cromaiicum fpifTum Diaronicum :

quifld fcinuicem:atc^fldc^emo8tresp:opo:tioncs ef verononfpifrum.^racpenarmonium fccundumarifio^


ficianr. jrcnum oiuiditur.vC.vi.rlviii.rtintcrgraucm iTcruns;
C^uomodo ariftojccnus vet tonum oiuidar: vd gcnc 9c ppe grauc fir quarta par6 roni:quf oidmr oicfie enar
nrciufcpDiuifionisDifpofUio. /Ca* 15:. monios.cumfirtonu6.):)riiii.vnitatibu8connitutu6.
3fem fetundum intcruallum a grani neruo ad tcrtiu; fit
<0c tgirur oiatcfTaron arirto)«nus pcr gcncfa cadem quartfl pare roni.H\cUqui vero qui reftant c)c fe w
b tali rarionc partitur. A^iuidir cnim ronum in gintaqui totiU6p:opo:tioni3 funt inrcr tcrrium a gra-
Dua s partcsratc^ id femitonium vocat. tDi" ui ncruoarc^ acurilfimum quartum ponuntur.xlviii.-x
bidttin tre6:cujU0tcrtiflmoicrin vocatcromatis mollia Ducp:opo«ionc69dgr9uempofitf.i.vi.ac. vi. vnam
iDiuidiCin.iiif.cuius quflrtamcump:op:ifl mcdietatc. rcIiquamfldfl(unimlo(atflm.i.t:lviii.nonvincunt.jCro
.i.cnmoctauatotius toniappcUflt oiefincromaris bc/ mati6vcromolIi6b9n(facit Diuiflones.viti.viii.rliiif
miolif. 'iRurfus folamquflrrameius votatoiefincnar vtoctoatqs ocrofintterrie parrcstono^uni: eflenimtO'
monios:jCumigirurbecitflfint:cumq5gencrum DiuiHo nu6(vf otctumeft^.jcjriiii.vnitatu^^toiciturtompars
fccundumcum fit Duplcp: vnum quidcm gcnuseil mol tcrria oiefiscromaria mollis.^tcjcromaiis bemiolii oia
lius.21liudTcroinciratu6.i5tmoliiusquidfmeflcnar tflTaronitapartitur.viiii.viiii.jchi.iBilautfsoiefiecro
monium.incitatiusverooi9tonicum.3nterbccvcroc6' mati6bemiolifpar6octauatonicu5.@U3rta.i.e]c.xtiiiFi
ftftitcromattcum incitationcmolIiticcBParticipans. fi/ «Tccura tribus, Jtem(romati6 toniaci.Xalis fccundum
unt igitur fecuridum bunc o:dincm oiffcrenri^ pcrmirto flrirtoFcnum partirio cft.yii.icii.itrxTvi. ;£xilicctvr icuo
lumscnerum fejc.Una quidemcnarmonij.iij.aure; cro*- bu6 inrcrnalli6fingul9 femitonia connirijat:^ quod reli
matici.i. cromatici mollis. «r (romaticil5emiolij:t(b:o/ quum cfl in vIrimo.21tq5 in bifiomnibua oue jvopor
matici toniaci.IDue vcrorelique oiaronici moUis atcgi tionc6:quf grauio:i neruo funrp:ovime:rcIiqu9m: quf
citati.^uo:um omniumtalis fccundum ariflorenum iidacurumpofiraefhmagnitudinfmintmc fupcranr.
Dtuirtoelh^uoniflmeni^quarta parstoni oienscnar ;&untcnim(vi oirtumen) fpilTo:umgcnerum.:Spilia
moniosnuncup9rip:cdictaell:quoniamq5 ariflorenua quippcsener9funtcn9rmoniumarq5crom.'ricuni.2:)ia
non vocesipfas inrer fe comparar:fed oilfcrentiam vo tonica vcro oiiufioipfa quoci^eliouplfx.tf rmolIioQ'
(um intcru9llumq3 meritur:? fccundum eum ton^^ Duo dem oiatonici oiufftoeflbocmodo.rii.lcviii.jrric.vtDuo
detim rnitamm: buiuseritigiturpars quarta oicHa dccim femironium fit:oeccm i octo fcmironium t qnarta
cnarmonios tres.Quoniam veroerouobus tonie acfc p9r8toni.r)c]t:ii.veroquodrcIiquumert.Quo:umoccc5
tniconio oiateffaron confonantiaiungitur:erit tota oia locto'? DuodccimcfTiciunrrriginta:ntcrtuwantur ab
leiTaron a bfs ouodccim flc fci; vnitatibus conftituta. ca parrc que reliqua cfl.3rem oiatonici iiicirati t9li6 p9r
;&ed quoniam vfcpad ocrauas velim^oc
fepe fit:vtfi tirio ert. vr Rmironium ac ouos babcar inrcgro6 ronos.
ducerc partc6:non in intcgros numero6.x?f d in aliq» .i.rii.icriiii.miii.crquibua.^iriiii.i.rii.i.rTrvi. uon fu
pammlfl6incnrT9niu6:i(circoquidcm eiUota
fflcienda pcrantur 9 rcliqua pflrtcque ad acutum elh £?ed potiu6
oiatcffaron confonantia.ljc.atvero.rniii.ronus. vinnint.^ ft igimr fetundum ariftojicnum tetraco:do/
mitonium ouodecim.pars quflrta:quc oiefis enarmoni rump:ediaapflrtino:qu{ fubicaa ocicripttonrmontlrii
08 oiatttr:re):.octau>flutcmtrce.iuHaa vcrooctauacus bitur*;
ii t
; .

SDiuMoobtontd tndtftf JDtattloofstfotiid £)iutlfocb2omtti«


molUe. £oniad

ID:uilio(b:omatis I0iuillod7:oniflti« iDtuilioenarmcnii


bciniolM

Cr^aoniodoar(bita0tetr!Ko:da oiuidateozumc^ oafcrt fit.i.dc(C)C(.ad ciufm.'.dccccrliii!. fcfquirriccfmaquinta


ptio, /Capitulnm. 16, p:opo:tionc£un5antur.*3dcir!(t.i.dcc rc.actacutiiTimii.
i.RX> .d)ii).3n fciquiquarta p:opo:tionc fit conitimt^

aicbttafl vero tuncta in ronc conftituene no 3rem in oiatoiiuogcncrc tmium quidea grouiiTimo ncr
a mort.nfumi)uriai pzimieconronantiiBobrH' uo:f(i5m vcroab acutiiTimocum ponit:qui fit,i.dt(i. ad
uare ncslocir: vcrum ?t mavimc in tctracofdo quos.i.ddCcvUiiMcfquircpnma p:opo:rionc coniuncti
rum oiuirtonc roncm fecutus eft.icxd ita: vt funt.^pfiaurcm.i.dtd.ad ^(utilTimij.i.dpi.ftfqutorta/
ne(^e3()uam iiuercbatcftKacitcrcipcdirct: nccpfcfui ua.in (tomatKO rcro gcncre tcrtium a grauifiimo:-: fccii
p:oporita 8b cordconfcntirct.JUc cnim tiia clTc gencra dumat>a(uniTtmocnim ponit:qui ad.f.dcci.quicrttcr'
arbitraf :cnfcrmonium.t>iatonicum.(romatuuni/>i a' tiusagrauiiTimotn oiatonicoscncrcrcaobrincat ppo:
bugeofdegrauiiTimoeilatuitattB icutiiTimos fonoe. tioncm:quaobttn£r.((lvi.ad.((Xliii.bi(aut(uic.i.d(C''
in oib' gdc scncribu6 grauiffimos fono0 tadcns.u.vvi rcii.acft fe(undu6 abacunflimo appofitus^babcttEti'''
«utuTimos voMO .dfij.mtcr hoe m v ib^genc; ib^iKr po:noncm. iSiccundus ab acutiflimo m oiatonico iycncre
Dum grauiiYimo p:onmn toUocat eti.f.a nt.t .dccavliiii. .i.i.d((i.ad fc(undum ab a(unnimo in d?:omatiii3 gcne
vradcuni.ti.fvi.iefqoiuifcnmamfepnmam obtincanc rc tdea.i.d(():cti.cam quii babcnt.ccf:Uii.ad.((lvi,co:n(e
p;opo:tioncm. -^otUxc vcro infraacuto nemus. xerti lcttaco:do:um fccudum arcbite fcntcntiam oiuifo:u3 foi*
umrcroagrauiiTimocu(olloc9t,inenarmoniogencrc:Q fi.am monilrat fubiEcta oeicnprio.
tFnanroniiim «Disroninnn <r ?om(iM (um.

.1 A^diau 3.«i.d]cii. I I
*—T j.rfrii.

3 .i.dotw. 3 J.dcri. 3 .i.dcrmi.

.i.daajcliiii. "1 .t.d«C():U'iii. .t.cI(carUKi.

3 .u.jcvi. "2 .ii.j:vi.


L 2 .'i.^vi.

CTQuemadmodum ptolomeuscariftoj^cnit awbite t< in cromaticogenere tdcft.i.dccrcii.iracf^ colloG-rug : vt


ttaco:do:umoiuilioneercp:ebendar* ^a. 17. necad3(utifrimum.i.dpi.ne(adp:ovimumgrauio:i. f.

d(((o:Uiii.TUam fupci-particularcm cffici3tp:opo:tionS


6 d vtrafcis len-atoido^um oiuiffones prolo tum artbitastantam fupcrparricularibus (ompararioni
9 mcu0irarcp:ebcndif.tlrd)itamQUidemp:i bns babuit oignitatcin: vt cas ctiam inconfonanriarus
tHo:quontam ft cundU0 ab (KUtifTinio nero' raionc fufcepcrit.JDc bint 5» pzimam a grauifTimo p»
ttDer V

porttonmi (n fromWKO c[uid(m maiozmi fmftjs t)fp:c ClHicoIflUA ^udccue Hcnftue: Oonaro iCiualcflo Ti
lxndar:qaam faitarcbme.bu niq^ in cromaticogenc' iD'i(\e(to:io.^&.
rc.i.d ccccrliiii.od.if.j^vi.oidare fccit fcfquiuiccfimasfc
priniam p:opo:rionc'M: cnm fccildum confucras croma ^^fognofccne ftipfrio:ib'' oic-

tici gcncrie modularioncm fcfquiuictfima p:ima fiTc oc buo ©onarc )iT>ufarum cul-
bucrir.'J:Tm cnarrnonium gcnuscap:opo:no: quapzi to^ric^antilTimf quofdam oi
imm a srauiiVimo fccundum ardntc rctmct oiuiflonem ai T&ixm oe jCxomcrria li-'
Ulie crt: vt lonsc mino: cifc ocbcat : quam in Cftcris gc' f b:oecoiifuUotfuclidiegr{fo
ncribue inucnimr.buautcm ^quain cam c^tci is gcncri' cremplaii: jCui^iUe complU'
bue ftaruir:Dum p:imas a cstaui p:opo:ticncein trib' fcula Xbco:cinara ad vei bum
Scncribue fcfquiuiccflmae fcpitniae ponit. Sirifloiccnu; cmi'
lariiia »icit:animaducrti
-vcro tulpat:quontam in ti omatc moUi ^ cromatc bemio nentiirimum gcometram cu'
liotalcspofuerirp:imas fccundafqjagraui neruop:o/' cUdcm a noilrrs 7 mendofe ad
pouioneerquf a fca minimo i quStum fenfus non pof' modum legi^-jCvt meaquid?
ritintCfnofccrc:oiftarcnt.tEil quippe p:opo:fio p:ima i fcrtopinio)non fans rcftcerponi. xxd p:iu6 ilUid ferc
cromarie mollie oiuiRoncfccundumarinorcimm octo. tr9dufro:i0 (Ulp9 9f(idiiTc vidctur.^s cntm^quicuq^ ti"
atincromatc bcmiolionoucm.Scdoctoadnoucm vni dem fucrit:c b^rbara Ungua grfta volumin^i tranffcrene
tati0oiffercnriaoiftant.€rt autcm tonue torus.xjriiii. rcmi(9tin9.rcddidir.'B9m vocabula quedamita:vtia ^
ynitatibue feamdum po(itionem:ciuo:u$ vnitae.riciiij. (cnt:b9rb9r9oimirtit:fumtamcn latini fu^i^abcant': a
cft.-^rimf isirurflgraui intcrfc ,ppo:rionc0 tromatis dcmoprim99cp:ob9iilTim9. ^uam cnimqu9drilatcri
moUie:T cromatiebemioUj.rriiij.parte toni oi(lant:q6 figuram.iRbombum t grfci 1 n.rtri appcUant : ille ver
ti:optei- b:euitatem oiffcrmtic nuUo modo fcnrit audii^ bo quodaiCvtita oicam)e)coti(o belmuaim vocat:? bu
3dem etiam arinoienum rcp:el?endit: tur oiatonici gc ic 9ffmc:quam grfri iRbombotdcn oicunt : ioimil^bcl

ncrieouaetanmm fcceriroiuiflonfs.vtimollcincifa' mu9im.£?unt'7 ali? qucdam quadrilaterf figur? quas :

tumcp oiuiderct:cum polfmt altc quocp oiatonici senc' grf ri trape3ia:noiTri jODcnfulae nominant. \Bne noftcr
riefpecict^ inueniri. hi( intcrp:ee latini atc^ gvf ri rocabulipcrf quc ignams
CQuemadmodum pto!omcuetctr9Co:do:um oiuito I^clmu9rifae oiccrc nen veremr. £xd flnt fanc t^c leuia
ncmficriOKatopo:tcre. Ca. ^s. « no multa animaducrfione oigna.Jllud ccrtc (ni fallo:)
Tolomeuetctrato^daoiuerfa rationc partif tictcndinullacrcuffltioncporeil: qrerum ocfiniriones:
p iUud in p:incipio ftawcne: vt inrcr ouoe al' quibue vt p:indpij6 torius fcienrif vrimur: 1 fonfun'
trinfcfue fonos talce vomlc aptcntur : quc fc dcndo falfae fytif.i c^uasCucUdceminimcfomni^uit
fupcrparticularibue p:opo:tionibue ejcccdat in earum lofum:quciUiuserant: remerario quodam au
In? qaalibuertamenrquonia fuperpartic ularis p^opo:' fu fupponir.tRam fiari^ in inirio operie lincam buiufcc
tio non porcrt incqua oiaidi. 3Dc binc vr omms tompa / modiDcfinitiontstcnninoflaudit.lincaeil longitudo
ratiorquf fit ad cum nemum qui efl grauilTim ue in tri flne Iaritudinc:cuiu6 quidcm crrremiratee funt ouo pun
busrmino: ftt c?rcris:QUf acutts vofitinsconiungunf." cta.ll^fc verofinitioci lincf accomodari minime potcil:
;&ed in bis ea qne fpilTa nominanuis taUa effc ocbct :vc quamperipbcriam grfri nominant:ctiillafrtremis nul
ouep:opo:tioncg:quegr9uit9rifunfp:orime:mino:C6 lis finiatur.$i($i quidam e>:rccentio:ibu6 falfa tranilati
lint C9 p:opo;rionc:qu{ reUnquituradacutum.in "6 fpif onc cccepri banc tan$ €^uclidie vcram oefinitionc 5 oe
de \cro vt in^oiatonicis gencribus nufquzm xm. fcndercconanmnoiccntco peripbcriam quidemoctrc/
mie % finibus acm carcre:9ptitudtne vcrci( vt co:U5vtar
vof abulo) fines -: rcrm tnos agnoffcrc. €>uod pndifulii
cft:Siquidem codcm ercmplo lineam ip fe ocfintam loii
gitudinemfitra lannidinem:quequ!dfmerrrcmis care
at.q'fl rcflamabie^^lincamobiicicercftamfiniraj: H\C
fpondebo eam finibne babilirare porc iitiaq3 vocare <i> :

uisactu non vacet.€)u9mob:e5aur vrraq^bifinitto rc


(ipicnda en:quonibilpotcllcfTf abfurdiue:aut vtraq^
rci jf ienda. 0uod rcfrilTim a ratioiie fiei i conna bit: fi q«
animadueftat:$i incuriofe cgi cgius iile intcrp:ee ouas
rfmmlongc aliarum ocftnitioncein vnamquafifo:ma
(oniun);crit:9tfi5 ad vnamtantumrcm ocfinifndamaf
fumpffrir.lHam sFuflidee cum hncaj ocfimuifrct longi
tudinenuitra larimdincm:elTcnf q^fc linete qufdamft
nitf 1 tf tminatf : c"Dor oecLarauit^qui clTcnt iinec finca
-: termini inqiiiena . Xincg vcro cvncma puncta funr.

at bic noiler tam lepidf traducrionie aucro: cr ouarum


ocfir.irionumpermivrioneconfnnonccB vnumquafi co:
pueDcfimtioni6coUcgir:acfoli lincf congrucrcaptiiric^
oflTc putauit. 2ld plenam jgirur imcf ocfinitionf 3 ni
il aliud co::ogandum elT p:f ter id:quod oictum cfi linc
am longitudinem cffc citra latitudinem. i3ic cnim circii
(urrentcs lineas recrae:? llcruofte complettirurritem fi
nitaepaiitcrfltcBtnfinitaa . £):quibue quidcminfini
tas linf9e p:io: nobisiam infirmata ocfimtio manifc
ftiffimf non rcfipicbat. 2Igf oftf ndamus nu nc: ftia, €u
(lidio Offinirionfsabbcw noiln)intfTp:fre(vtefttoniHi
busfqueoiligfnniTumie^p^etermitriquandoq^^iaU
90quafdamp:oUlisflidbibfri.inquoqutdfin nonmul
tum mautrcndo l9bo:abimue. iv^am fianm poil oictas
»i 3
of fcriptioiKs limm tcctm bia vcrbie bcfinit . 1 inti
rcffiitll ab.vnopuiuroad alinin bKniiTnnflCttcnfloicj:
trcinitatets fnae vrrucp conim rccipicns. illon ita ^udi
dc9::ScJochnitioncin vniufrfanU^^cnilTiinctolliisit in
bunc modum.lfvcctalinca cn:qi)f cv.fquo fua puncta y
tcriaca.Tflon fccusm ocftnitioncplanf fupcrticici abcr
rat.Tflamann ^udidcs ficociiniar.Tplana fupcrficics

eft:qUf c)C cquo (uaelineae intcriacct.^llcqoadam lon


(valiam toincntuscrt ocfinttioncm l?oc modo iPlana .

iupcrfif ice c ab vna linca ad aliam cjctcntlo in c rtrcmita'


lesruaer cipicne.icicdbfcatcj^alia buiuffcmodi plu/
ra partim inff itCT indoctctranilatd;partfm ctiam itnu'
rata-r inncrfa: £>i vtriiqs oiligcntcr lcgcrc aliquando ti
bicontigcrit:pcrtcipfcfaciUtmct)cp:cbcndC0.T^ijf quf
in crpofltozcitampanoin p:itnumclcnifnto:um lib:u5
notaui:eTplifarcnbiag9ircdio:.3n quaquidcmrcaboi'
bue virie c»octie:quibu6 bf c nofira lcgcrc ociuj crit:pc <rSifcampanus.S5 vtin quonobfe minusrccrclC
titum5pctratuni(i5 eiTcvcliin:ncco3Viriau(to:itaemfl nfrevtdcaf:faciU^pciinae:pau(aqufdact: oialectica ta"
fiie moucat:^^ ratio ipfa i vcritae. 'Xcgntur itaq3( vt ad (Ultatc parri p:f n otarc :partim itertnifcerc opo:tct.£)i)C
m
rc ipfam iam vcniam)apud tEuclidtjtn p:inio clcmS tgtfunn ol qufilione(vtplniopono in poiiremie Sina
tonim lib:o ouo Xbco:cmata:quo:um altcrum refipio l^-ricieplacct;ouo:qiio:umalrerfi Oatucil: qiufitu^al
(at:at(Brccurrit ad altcrum ambovcrobcdiiftionc ad
.
tcrum: vr fi pofttu in quf fiionc.fucrit: iftn cf lu5 lotundu
incomoduma jCampanoocmonftratafunt. £>cd vtgd fit:cflumoatum.efi:fcdanrotu;idum fitqufritur. iflt
o:di9r:planiu6 intclligas acfipc p:imum Xbcojcmata
:
(ampanuepjopofita 'Xbfo:cmafa in Datu atq3qiiffitu5
ipfa cum co? Deductionibue ita: vt illa legit: atCD aftru ncquaasrccrc foluiiTc vidctur.lt^a i n p:io:c X I.Y0:cma
it ji:ampanu8:©cidcquid fo:taiTc peccauerit illc: quid
tc maio:em angulum nbt oari pofiulat:'; fubindc quf rit:
ce noe fcmiamus : b:cuiteraudics . i:i)eo:eiTia(aigitur
an illi maius l9tue'fitcrcgionc conftttutum: Contra
'
bfcfunt. in poi)crio:c mai^quidc^ latue oari vulr:an vcro fit ma
C^mnietriansutilongi^lfitus maio:ianguk) oppo io:tanguloobucrlum;qufrir.€5uodfontrafaficndum2
lUumcft. ll^ani quiuie iii Dialcctica mcaquideni fcntcntia vel me
^tx^ltriagulo.a.b.t.angulus.a.fttmato:^ diocritercruditusiacilc vidcrcporcrtincolbcozemarc:
9 gulo.t.©ifo:q>latue.f.b.mai'critlatcrc.a.
quoomnie Iriansuli longius latuemaio:! angulocd
t b.£»icnimfitfqualc:critpa-.y.angulue.3.
tra rcfpondcrc p:opcnirur:lonsiU8 qiudcm latuetrian''
{qualis 9ngulo.c.:0uod cfi tontra bYpotbcnm. £>i au/ guli oari fubijci cu opo:tcrc:an vcro niaio:i anguio iltc
tcm.9.b.fitinai^:rcfcfcturadfqualitarc5.c.b.per.5.i5it
rcgione pofitum:quf ri ac p:f difari: fContracii in (oucrfo
cp.d.b.fqualc.f.b.critergopcr. f .angulus.d.cb.fq/ Xl5Co:cmflfc inaiojem qutdcm angulum conccdi: longi'
lie angul<j. b. d.c. Scd.b.d.c.cfi maiot angulo.b.a.CB ue vcro latue inqutri. sDb bof vcro pefcatum fonfccu-
l6.<6rgo.b.c.d.cfi maio:.b.9 c. Quarc multo fozti^ma tumciUaliudlongcmaiuo.lRullumcniiiierp^opoft'
ioz.a.c.b.paretoto.^uodefi impoiribiU. tte tbco:cinari0aiTcrro:ia Demonilraridcfampan^afirn
icit:fcd vtriiq? ad incomoduiii oufcntcoficndit. £?uod

itt gcomctria:vbifieripotcfi:vcl marimc virandum cfi:


iquafolcntocmonfirationceaftcrncjc p:io:ibu6 notio"
ribufq? naturf :n5 nobie modo : ^Jualcg funt:quc aifcr
lo:if :rcctf (gappcUantur. IIDinue vcrocrratio:igo atcp
initiumbuiuftnodtruit, iHamf9mpkinu6p:io:itbio:c
in9ri p:cdic9rioncmp:ftcr natur^ni Dcdir.<0D9io:ccm
angulum trtanguU fubi)cit:'7 p:f dicat longiue latud : fl
gdem in oi quf ftione fubtcftue terminue cft : quod oaf
p:fdifatu6:quod quf ritur . ft autcm p:iue pcr naru

ram Xriangulum latcra I?erc:q5 angulos. TRa ex larcru


«oitocangult^ficifii:pfrcari(}3 infclligijiur. Sui iguur
fubijf it augulii trianguli:t lai' p:f difat:i9 illud quod al
teriacfidit:ciuep:fdifafionifubiicit:cui9ffidit: at ob id
|):f dicationcni p:f poftcram:? naturf confrariam facit:
ariftotelce aut modo
p:f difarioncm tc nfct appclia
dam:autp:fdicafioncinquidcmnon fimplicircr: fjpcr
pcddcne. vbi igif pdtcatio p:c tcr naturl l.wir:9Ut oifti
ciIc:9UtccrtcipolTibtlcealTcrto:ia oemoftrafionc acfom
modare.^n buiuffcmodi n jq^ ijmoftratoc ncccftce c ma
CBmnts Xrtansuli;maio:iangulo longius latus op lo:i6CFtrcmitatie:q ipfluftonep:fdicat:'r inino:i cvtre
pontumed. inirari:q i eadc fubnfif caj cc nicdul . Jlt ficri nullomo
^Jt vt intriangulo.a.b.c.latus.b.c.nt maius pot: vt fi q?5 9fcidit:ri^fUi acc idit:t)ppia ca cc ftgruarur.
• latere.fl.b.3:>ifo:g>angutue.a.critmaio;an^ mic f09Cf^c capgn^i p:io:c tbco:cm9fc:qb i D9fii atqj qfi
gulo.c.t eft conucria p:f (edcnrie. Si cntm llt tiiipite fcfuilTcr:Danoftr9t6c vri ad incomodu oucctc.f
(qualie;tunc pcr.6.latU9.a.b. cfilf qualc late^ q: illud putabat p^incipalc^poftcri^^^quod ad ipfii comc
ri.b.f. ^uod cft contra bYpotbcftm £)i aiitc m.c.nt ma^
. flrct:noaligfoUcffoc:e|'3 9dinfomodfiDUfcntC9ftrinit.
io::tunc pcrp^ffcdcntcmlatue.a.b.efimaiuelaterc. b. 32ltCB iffl nuUa Dcmoftrationc recta alTcrto^iaqjad ca:quc
c. ^uod cfi (ontra bYpotbcnm.^uareaHtuitur propo / t)irim%bco:cm9t9colligcd9Cap9n"9dbibuit:qc>tnopoi
Otum. tutt:(n ipa Of ad i(5modi) oucCte potio:. Bic (ut mi bo
,

10 6

mte:c( ^ra ad.ppoffra tbeoumm 9ttlntt:ln dparto rep


b^d^dactTuim^.-rj i)fc:q flncn oifpUMmm^.-iIIoe noejc
«fc Aibtilirqj irellccruros ccrfoiao.g porlrfoe 2lnalYt<
n
coe aiiftoffrno oiligcfiiTime lf5erif.*fl\Cliquii igif i :
iUaipr4fbf02cata(qucadm55pollicitifum*)t>moilrnn'
traducfa fn p:i':vf traducWa cr^r.iuoluem^isif t fepa
bim^tbco^ema p:icipale i c>ariJ:atci5 tifitii:vf 05:1 ad ipj
a[lru?dnairerro:ia ocmc>jlrafocvfemur:-tfi»Glleri^votbco
retn J :qi ad p:kii,ialc rccumr:cu pdicationc p:fr na5 foj
tiafoemonratione ad icoiuodu pduccre t>:euitcr coliige
mue.E^emoitrationec igituripfas aggrcdimuR itWe.
Cr<Ol8 trijguli mai^lat^fub maio^canguloj^tcnditur.
^tenitriagulu.a.b.c.bns lflt^:qi) c.a.c.mai^fo
6 lateqdc.a.b.aioaguUTquoqj.a.b.c. fnbquo la
tu0.a.(.ptcdif:maio:cee-angulo.b.c.a.cui p rri CJData rectalica aiptcrminuei^cuiuilibct^agunloprt^
det lat^.a.b.na q: mai'^ lat^.a.c.qj.a.b.pflituaf ipfl .a pofltocquum angulom oengnare.
b.fcjleipfa. a.d.-r.ptrabaf iprD.b.d.lat'i qmtriaguU: ! . i ^toatalinea.f.c.i ftntlinefJj.a.ptinctcg angu
q62.b.d.c.e]ctio:angul^ci0:gc.a.d.b.maio: vticpertt
>
1I iaoatitcui fijbtcdaban^.c.x^up pikta.f.linff.c
itierio:e? er aduerfopilitufodgulo.d.c.b.fqliovoc 3gu f.inberS ta(crc ^qlc agulu agulo Dat 0. ad li nca.c»
Iur.a.d,b.ipi.a.b.d.agulo.naUt^45>a.b.laci.a.d.fqua f. adtfigo. r.d.fqlciincf .a.T cv.r.e.ftimo i.g.fqic.b.'; cj;

fraf.clDaio: ifa<^?.^gul'^a.b.d.ipfo.a.c.b.agulo. mul g. e.foo.g.b.fqle.cjfuppucra.t.T.g.DKribobuoscircu


toigif maio:fntangul^.a.b.c.anguIo.a.c.b. idmnia los.d.h.i.h.b.PjquatitatcDUa? Itnea^.f.d.t.g.b.ti
igitur triaguli mai^lai^fub maio;e angulopzotcnditur.
;@aod opo:tcbat oemonHmre.

Iisbafi.c.ergo poctaua5angulus.l:.f.g.cquali0 eriran


gulo ptcnto «b.a.'J 'b.quod cft p:oponium.

Cj0i0triaguli fub maio:eangulo mai^at^ptSdif.


3itriagula.a.b.t.maio:?bn6.a.bXaguluco: fl C I©«t>rcnpfio pmozc afpcctu fa^ fcite farifcB folliciff fsi
0 f.b.(.a.21iolat'q5.a.c.ipfo.a.b.laiemai^ec.na tta vf .f5 tui iofe attefei^ leaites^iiienif 0 f i a feria Doctri

fimai^nfit:autfqlceritipfit.a.c.ipfl.a.b.autmi na pbo.pbari n occre. na ca arte na? emull ccopo:ff at ipa


B^fqle fane n nplu.a.(.ipri.a.b.cqliafmfo:ft?t angu i0 m fuguacaneiB ti abndet :n arrificioft fcribcrc iudica
lus.a.b.t.agulo.a.c.b.ata nocrat.T^oigif cqlccipj.a. dus e:^ plura i 6f(ri b^do pgcrir q5 gb^ ad ;5moflrafoc5
c.lat^ipn.a.b.lari.^^ece^^o min^eipfu.a.c.ipo.a.b. mi ^^i nccin fit.qi) capan^ncfcioquo ti i3uitat:fi aptiffimc
no: eni fo:et angul^.a.b.c. aguIo.a.c.b.atQ n crat.no igf i(urrit.adeni nbi vult
illa buo? circulo:? t5ngnatio :* qd
mir»^2ipf5.a.(.lat^ipo,a.b.lafe.6m5ilrataat S ncc^ illatotcadc q5titatelinfa:^tlfo(li(ita ouctionfloncpo
fq
leiiliec.mai^itacucritips.a.c.lat^ipo.a.b.late.Bisigif .tcratiacmaxie 6bebat:oato angulo^g.a.^.b.linris piie
frtaguli fub maio:e Igulo mat^lat^ptSdif . qaodopozcc {tVs ban.t.adieaa:aHrietateilla:'t qn mo:ontate bfcripti
bitoflnonHrarc, oni8ptfrmilTa:ftatialTup^trib%nei0:(5 eent ocngnag
jquaiei3:triangulH prtinjere:'^^ fieri liccrc cx fupio:c .p
bUmareabndepllabat.auarrg iftiufmodi.pblema xh
liScnti'p:(lTiuf(^ oiidcrcvolct;i0(Ttopio:)fi( ^mfabit.
c 9.
, .^

'
\
\
I
\
C D
CI9c fntigif buiufcemodi tbeo:emat8 oemditratioea . C^^batamrcaamlincam^oanimc^incapuna»; oa
cSfaci ics^ta^ilfimcrqmcxicqdra. ^Sganqs teoimic . to anguIorectiUncocqu&angulurectiUncnpftituere.
tl: volof^udiaB 1 aliud qdda bui^bcfls^ratfi leuiuf(uln 3toata rc(talinca.a.b.batace in capucra.a. 2D9
foutlTetturpc tii^TViropbilofopboiincgiigcdij.l^feni • IU0 vcroangul%ctiiinc^.d.(.e.o5 igitur ad oari
icodecUtnto3:p:io.pblemaintufmodi.ad oata^ recta.li rctti linc a.a.b.« ad oatit f ea pnetu.a. oar0 agulo
ncitoatac^i ea pnaa:Datoangulorc(rilineocquo!angu rcttilico.d.t.c.f ql? agulti rectilineu pilinief fumif i lieis
I& reoilineti pHitacTCbocycio A( lcsit: » i^ducu (ampaii^ t.d.i.c.c.puttaCfl tab5),d.'?.c. W9b9f.d.c.t ejctb^fcg
Gcometrlc

Uneia.a.f.T.a.g.f .f.g.quf funtt>an'fl fwtis lineienib* C1bl4iM flipcrfi(ic« : ofotur qu^Ciiualttcriiimtto lii
c.d.";,£.c.T.d.c.fquale'3.Xriangiilumconrtiniatur.9.f. MUncitfcoi.tinctur.
g.irarvtfqualie riripra.(.d.linMipri.9.f'.«pra vcro. c.
c.tpri.a.i]!.portrfnioipfa.d.c.ipft,f.ct, i^uoniam igitur
oiic \in(i:rccrc.d.c.T.cc.ouabus rectle lincie.f . a. -x.a.
g-cQualcd rniir altcra alrcri:t balta,d.c.bail.f g.^qua b«
bcri)r:anti;ulu0quoq?.d.c.c.ansule.r.a.g.fqualiscrif.
2ld oaram irait> rccram lineam.a.b.oarufn 05 in ca pun
crum.a.t^aroanc^ulorcctilmeo.d.c.c.^qualiBangulusre
ttiUneup.f.a.g.conrtinituseil.Quod opo:tcbat facerc.
:flc]didiiTemquoq3aU3 pluralongcctiam grfluio:acrr9
J©upcmcic0Pl«««
ta;nifi mcepiilolain fmbcremcminilTcm. Scdcutlidem
tpfumaliquando fo:ta(re vnapcrlegemu8:annotabim'
q5 omnia:in quibus noHri a recta racionc oifcedere vidc
|junrur.'3nrcrim !)?( pauca ribi mi 2>onare fcripfimua:
vteiTcntapudtcdus bcniuolcnttgatc^ obfauanti{p<
$nud:qua tcp:ofequeb4r(i nunc quoc^p:ofcquo:)cum
noWr^ ifbatauincpbilofopbojum flcadcmi^ Hxccrc:. bic
C tDt scncribu» ansulorum^

«gcrc0.UflUc;c, iPatsiuinii pbiloropbo:um paUftrsi.


Xanud angufue efl ouarumltne^mm in.pfai
p no inuuem fc fe ransmtium:t non in oirccte
tocntium ad alterutrfim (omluflo.

C3n(tpitItb(rp2fmu8iSeonKtri(( 6ucUdtdaBof
tioinUtinumtrannatc

•aia vcro mi patrici >0comctrfl /


rumci:cr(itati(rimc €u(lidieDe
(UTi0 gcomctri(( figutid obfture
p:oUta te adIx>:tantcci:poncnd4
n tluddtotcaditucicpoliendafufcc'
pi. 3mp:imi0quid rtt menfurii C ^uando autcm qu( angBlum (ontin^clinc^rctte fHft
oefinimdumopfno:. tunc rcaiUneuaansutUBnominacur.

CJDcmcnftira.
cnfHni vtro cft quicquid ponderercapaatate
lonsimdinc:aItimdinc:Iatitudinc:ato(5 finif
V:in(ipium autcm menfur^ punaum voca
tur.-fbunaum elhcuiua pars nulla cfl.linca
veroftuelacitudineion8itudoell:linc(wofinc0pnaf
funr.
1
C2DC scncribus Iincarum« g
Scta Iineacfl:qu((qualtter{nfni« ptotciidi
r turpunai0.£>upcrfi(ic6veroefl:quodlongi
radtne:latitudinccB ccnfctur.@upcrfi(iei tit»
Ccmfine6linc(fUnt.

iRettalinca
Xtocr prlrrma

crCdm vfro rm Una (bpfrrfcfam Unrtm nana riitS C£tuadn'lafrraautfm:(ni( lubquamo!.


tt fqu*3fibi iiuhccni fiant anjulos : rcctua crt Ttcrc» (r/imtimavcromfnrurjtt6cniinca.qu(flUtp:o aliqua
Unwtnrtaa obrc marionum:aut aliqiio rci inino:um obrfruattir.
f qualmm an5Ulo:um.t5t nnfa fupcr rcaaj
pnrniiJicuUrie otdtur idbtufuaangulud tniiior tt" CfiDolri Ifltrra if9q?ftguraeii:qug fubpliiribuequa^
ctoeil. iiuatuo: (atfribue continctur.
Cacutus iRitm .ansBlua rcao minoi dl.
C2De.trian3uU«.

^uilatfru m ij(irur tTiangulom crt:quftil trt'


c bud (qui6 laffribus ccminitur.
r

obtufud

CJDc modis figurarum.


^nraeihquod fubaliAUd vdali(HUbt)0t(^
f minidconhnetur.
CXc minns vcro quod cuiufc^ f fini«.
€"<ircDtafl Tcrc crt ftgura qucdam plana'i£ircudufta:
^t fub vm
Unca:contcnta: qu? circufcrcntia vocaturad
qaam a puncto:quod imra ftguram pofltiim cil^omnfa
m
qu( incidunt. ^ccr^ Unc^ ftbi inutcf funt(4Ual(9.bo{
TffopuncmmcnitriiarcuUitomimitur. .

C3forccif0 aut(mc(l:quod ouotantnmmodoUttnibii'


btttsqualia»

CSDiametrus aatem ctrfuU eft rectaquedam Unca


(entrumDU(ta:t ab vtraq^partein circnferemia ctrcuH
taminatatqug in ouod cquas partes circulum oiuid^.
C;^Uiiumv(roQuodtHaIiiterflbab(t intqualif
>

CBcmictrcuhie vero e(l pUina ft^ura * qu( fnb biatne


tro: €teaquamoiam(tru0app:ctxndit: circunfcrentifl
iMCifKtiir*

IDiametrus

Cli^((tiUnecilgurcfunt:qu(IUbr(ctt0Hnei0(ONtiti2
tur. Caimpliufl trilaterat um fignramm o«bogonIum,i.r«
^
C Xtritaiera quidem ftsuf a d^qfit ftb trit>as rectis fi (ttanauinm.quidontriwisulumeft; quodbsbaanguli
»(V9(ontiiK[ur>
GeomeCKc

C ^rttjdiyra longiue veroeft: quodrecttmsula


dcmdirrdtquiUrmim nonelY.

iParteaiteni.lonsius

C2ImbUgonium.n}t^ qaod lactneobtuAansulUltl oid


cur (ftiquodobtufum babct.onsuluni.

CirtlombU0 vero'eft:quod(quiltterum quidemeftiiU


itttiinsulumnoneH.

C;0]rigontQmipcro.i.0(Utiimsu{nmcll;iii quotKStti
fiuUfiintKuti.

Crivombotdesiutemeft^quod incontrarium ttUofflra^


lineas fltt^tmgulos babet (qu9le0:non ^tem rettie «n
guU9:net(quiglitertbu0 (ontinetur.

C^pittttbit autem oE^quadrilsitere hsfiri trapesui.


idcifmenful^ nominamur.

C£>c quftlniti0* £DenfuIi

l^rilatffaruvfl^ofigurarumquadititus V9
9 c«uru}uode9aiatmun,iit(Srccttfmsulum*
.

atlbcr

CiCiraili luntwuaIee:quo:umD(amrtTi flintfqoalcff


cadem pUni fuperficu (oiroc»tr arq> vtnc^pzoduat in <nf qualee vcro funt q fic fc non habent.
:

ncurri pflrtr (orKarmnt. CHecta lineacirculam contingcrc bicitur : quc eum rir
culuni tangat:m -vtraq^eieaa partc non fccat cirailum.

C jDc prtitbnibue qu^ ftmr tn gcomctrica.


fftitionca vrrofiue poilulara ( «Teferibu*
p placuit)oicuiatur:quin(i'' ^unt.•

Cr"0:itna vt ab omni puncto in omnepun" f


Bum rcsa linea oucatur podulat.
tr^iundr.vt ocfiniiarrctaUna incontinuum rectii'

q$p:oducfltur:fldmonet.
IL Xerrti omtH centro t omnt
rep:atpit.
Mo circulam oefisn»'

C^ircuUfeinuicemcontingcrcDiainturiatangcntc»
ftfeinuiccmnonlccant.

C^turta omnes rcaoe ingoloe dbt tnuicem (quo«Je2 Clii\cacline(iciroilo a c?trodi(larecqIiteroicnf:qi^ a


(gtro.tipfaeouacep^diaiiarcsiuicefibi fiiccquaUd
cSuinra autem:ft in oua» rectas lineto lineai recra in'
tidend interio:e0 ouoe anguloe t in eadfrti parte ouob'
reaiefecent mino:£6:re<t96linea&in inftni:ump:cdu
ctae ad cae partee in quibus Duo intcrio^es anguU Duo
tU9 rectifl minozcd runt:concurrerc iubet.

CS^ecomumbOisaniinicontcptionibUf :que (bntrgcd


mctrica.
^mmuncd jaiiuranirnt cdceptiones rantni
c agrecis.Koi|>ci:tENNO;eti. vocanrar.cnfpa
tia 1 intemaila etdem funt^qualia. €tftbiiit
Qicem runt(quaUa.6ti1ab(qualibu« (qua^
C '^lus.vao a cftro odlarc oicitur linea: inqu j ppcn
dioilarislongiozcadit.
Iiaauferantur:que reUnquunmr:(qualiafunt.J6tfieqIt
bu0 cquaUa ad danmr:tota quoc^; (q naUa font. £t que
fibtmet ipne cSueniuntcquaiia funt.
C J0mne paralello gramtnum rcctiangulum fub ije
Duabus reaie Unei0:que rcttum ambinntansulum oi
(iturconcincri.
Cidmnie veroparaUllogrlmifpatijvnom quodc^ co
rum qu( circa candem oiamemim funt:parakUo gramo
rom (um ouobu^ fufpKmcntis gnomon nun(up«tur.
C -poitio rlrfuii (0 (Iguni: ()U( fubrtctt f aroiUdrcSfc C /iguTd intrafigurloicftur mro-ibiquandoca audn
rmnflcontitimir. rcribitur:du0inquaminrcribitur:latcrii vno quo^ fuo
CT^n pomonc(ir(uliangulU9clTet>iatijr rquandoiit tnguioflb intcrio:cpartc(onttisit»
nrtntircnfu po:f ic nie funiitnr aliquod punaum: t ab
codcm punao 4d Unc( ccrminoe puc rcat; lincc fubiun
Snrvur.

CTSnpTud ctrcuU oicitur qui fub ouobu6 4 c?tro bu^


^uando linc( qu( adiunguntur:
crie linrid coniinctur .
•liauanuircunfcrcntic comp:cbendum LMiiti(Ul9m ii|
ca «i^ulue coniincrc ^ibaur..

C fisura ve-ofigurf cirojnfcribf pcrbibf tnr,- quotiene


(aqucdrcnfcribitur fuieomnibufi latcribudomncd. an
^lodciuecoji ctrcnfcrtbitur tingir.

C$rpli(iunt|);otegoiticna«3^n(ipiunt fcbcmata*

C^P29 oatflm mtam Uneaip temunititmtrtansuhi$


f quiiatcrum (onflitucre,.

<r^€cro:o'raiUcftfigura;qu?(hhou«bu8«antro 011
abardcm (omp^cbS
cri0linei0:<;rub(iia)nrcreHtM;QU{
dt(ur:(oiiMuair«

f 9(mflc«(fra]lo2npoztionc8btdlf:qD(fqlM (brcipi
unrtn(wio9.vci in ()u>b'aiRrcriburttur:ansmifibt mi
amAintcqualc0.
:

tB>cr pftmiw

benrfqaa airerum aloruanoiuluinangalo^qaum eu5


qui rao(qua!ibu0 rca(0Unn0(onttnetur:tbaflm bofl:
(qnam l>ib{bunt:t rrungulumtnangalocquumerit:^
rrUqui d:ic(utt reii iini^aRcaiUsrrunt (qatkd iilta Mtt
ti:m qutmxiQaalia litcrafubKndinir*

CTrtansnlozum iibralium'ansult:aid biflra fit


fbtinnicem iimt.

...!:

CBupereandem rmam Uneam ooabuedfdem recti*


CS>i trianguU ouo tiiguli cqui Ifbi innittmliiu:t cm Unei6ali( oa^rect^lmef^-qualcsalreriaUeri nullcma
(quaUbusansuliefnWuuJuiiturUtera^fiMinuiCQ crit doconnituentur.adaliud nti^ altud punaum ad eofdC
cquatia* partescordemliBeeprimisratislmei^ pofTidnirce.
CSi Duoltrfangdli duo latrra ouobus Iwcribus ?qua
poflTidfatit altmim altcri.<i baftm bafi babeaiJt {quam.
«SWfiUlUin'W5uIob(it)CbUM cquaUmrqtJi /lib fquaiibus ratis lincis (outiBftur.

t e

IT lDatflmita9mlincRmmmuiatsHtttnotta0(qu9U« Cr;©ttp:fl twfam rfftam linfam iwf^witm ab datc pun


oiuidctcpaitcs* cto:quod ei nen tncftpcrpcnditulArcm rcct^m lincaou
fcrcopouet.

C Quftfftp fuper rettamUncamrettflconnftcng flns«'


lo0!fecerit:aut ouodFcao8liiciet:flUtCHioba0re(ti0 rect
dctcqudte».

CSOatareeca Una ab eo qnod in ea el! paao.KleaasIi


tieam.ltfuttdum rectoe ansulos eUuare*

C ad aUquflm re(t«m line«m atq? ad eius puncmm


rect?Une?non incandcm partcm oucantur: circu
e angulos onebue rcctis fccerint cquo« :in oiretnimftbi
cfle Uncfls iflfercneccfrecH.
tlDcr pnmue

C^mnium m'fnstiIo:um maiuelat' fub angulo ma^


io^cfubtendintr.

CSiwt melfncc fefr ryiuidmt : aduerttcS ansalM


Hbi inutccm tacienc equos.

Cr0mniumtrtan<^ulo:um'mato: an^ulus fiib latcre


maio:ep:otenditur..

i
s

d 0

Cj0iamtriflngtiloi5vno UttKjpductoflCtfliMagol*
ftiiftp itmo:ib^'t o: ad ^fo 3snl pftitog maio: cpftit.

<r;0mnium tr{angu(c:um t>uolaterac(tcro maio:a roc


in omnem parcem fufcepta.
d
d

/ ;

C^fumtrianguloiam ouoangnlituobus reaie'iin^


SUU8 funt mtno:c8omnirariam fumpti.
a

GT ^ijn f no quolibet manguli laterca finibiie fareria


k k 2
rdiquiB quidcm trianguli ouobus latcrib^mi"
Duc rate Uncc intcriue conHftu jntur «nsulum ftcietca^que toftituuntur
no:c0frufit;cX)4»o?cmvcro9ngulum£ontinebunt.

f C"21d oatam rcctam lincam : ^ t oatiim in ca punttum


t>ato;rccriitnco angulo^qualcmrcailtncumangubim coiiociire ncccfTc t\\.

CS^i ouotriinguli ouos angulos ttuobusangulisbabucrint fquosalterumalterirvnntB lat'' vni larcri (\tcc\U aut :

quoJ cquia adtacer an 5Ulis:aut qu j,I fuo Viio cqualium fubtenditiir angulo:um:« reliqua latera reliquis Uterib^ babC''
buni iqm altcram alteri:? reliqun angulum (qualcm rcliquo angulo polTtdebunt.

/ \.

/
/ \ \

/
C S>i in 0U98 rccras Itneas linca incidcns rccra cjrrcrio
ad^^fo angulo conilitoro
f^Si in ouas rcaas lincae linca incid?s rccta altcrnati rnn fliiguluminrcrio:i:^f cjc
anguloa fcCvrtt f quos : rcttas Iincas alurnas cire necef/ tcadat cquai:aut itcriojcs i ad afdc i^rcsangnlos duo
recit. busrccrie^quales t'aciat:rcctaslincasnbialcci nB6 ee
conucnitt.

i;
tttJcr prtmuo

C Tjbfroarum runcnim wi« rc(tdift««lffrnamr«- C~0mmap3r9ldlogr5m««'fi bafiftu* fqualibua nn


eifdm aitame Uneie condituni f quaUa crlc ncicfTc ci!.
tam lincam ocnsniirc ntuirccil.

mnium tnansulomm ocrerio: angulue t»nobu0 i"


tcriu t eicaduerfo co(htuheangnli02!(qoalid:tntnio
rc« V 0 triflnguli trc6 anguU ouob tcttis angulis (unt
eqaai '.

C €^qua bi funt cuncta tr iansnla:quc in cquid beAt»'


f in ciTdcm altcrnis rucrint Umts contUtuid.

C qnme i altcrnae rccns lincas ad cafdc^ pattc«


teoc ltnccconiungunt:ipr( quocQ altcrnc fmit f (qUe.

CC^^uatrianguIa^qucincadctfi baftctncadcm yarre


fucrint con II iruta:in cifdcm quot^ altcrnis Uncte p:9
nHtitianda imt.

C€^o:umrpatio:um:quc3ltmusIatcribu8(ontiiicnf
qnc paraicllo grlma nominantur: x cx aduerfo tatcra: at
«Banguli coniVtuti fibi inuiam (qualcs mnt: eaquoc;^
oiamctrus in ouo^qua paititur.

C2(cqua triangula in fquis at(^ in oircctum pof ^ b 9


fibusconnituta.7 tn eiidcm partibus: t incifdcm quo<'
altcrnis cfTc iiccciTc c(l.
C 0mni« piralcllo srjma^quf tn cifdcm bafib': €t in
eifdcmalrerni^ lincis tuciint conilitota: fibi^nuicep:»
banturgquaUa.

C ^i paraUUo gramum : triangulumcp «n ofclcm bf(!:


MC& in eifdcm alternis Uncis f uerint confhruta^paralcl
la grimmum triangulo ouplQ^efTc conncniet.
k k s
«

C J0mn(0 paralelfo gnimmi fp«tif eoim qu( tim m

C Jujctii batam lYCom linom oiitotfiansQid in oatotmaimoangnloparakUo srdmum (quii^pietendcndum eil

b 5 t

CJDatoreailtneocqujilepflnildlo grimum in0fltoratilincoflnsulo(ollocareopo:t(t.

C ^ufldrfltnm fld datflm rectam lincam temiinatam Defaibtndum dt.


3 funt ouerccrelincf
quaruni quidem 2
: xm
9 mdiuifa: alteraTeroquorlilxtriiuTioinbuo
ffcta: qiiod fub ruabusrcaijsluiciorfcrian''
gmumcontmctur:fquum crit hie:qi!f fubca
quf indiuifaell £t vnaquaiij oiuifionc icctiauiiulaco
;

tinetur.

c ]

4 3
z

? 7 7 7

23 j/

4 5 <

CT^n bi9trilsuli0:inquib'*n^r«t'29ngulU0:qrecti s
angulanoiam^^^quadrarnquodalatere rectuaiigulu n
f
fubtendentc ocfcribificquii ^tieqdrarie^tiaptinfti-'
busreaum angulu lateribua confcnbuntur.
Cr;©i retta Unca fcfctur : quod fub tota t pottione vm
rcftiangulumcontinctur:{quumcft(iquod fub vtracp
poitione reaiangulum tlaudirur:'; c i quadrato quoo ad
P2edittampo:tioncm oefcnbitur.

C;Sireaa linea fcccf :vt;iibct:quod fcribitur


a tota qua
iTSi ab vnotriansnli laterequadratum quod DcrcnV dratum(qun ellbtd:qug oefcrtbntur ab vnaQuaq^ po:
bitur:(quum fuericbid quadratid:qug ab rcIiquiet>uo rioneqnadratis:-; eiden? bfe reciianguioquod fub cifde
bus lateribus ocfcribuntar:re(tud e(l angulue^qut fab til po:tionibu0conuenit. ^ ..
ouobu0 reliquis lataribus (ontinetur. l.:)
Geomccrlc

C rcrtaKiiifa p<r f qiislia r


prr If qualia ffCf f quod
:

fub in f qujlibiis rotiuo ffcrioriibua ifciiancuJlum co» VII


tinctur:n)m fonuadraro:quc»d9bc!i Offcnbirur: quf in
tcr rtrafcg cft rccrioncs.fquumcftci qu9drato:(iuod w
fcrtDiturab oimidia.

l
)
0
/ 1
•Ktracg cjuadrflta pflfitfr accfpta: quadraro quod ocfcri"
bitura oimidta:fl(coquadrato:quod9bfaofrcribif:quc
n oimidia adifcraq^conAHit^Ttrifci; quadrfltie pariter
flcccptie ouplfl cfff ncccltc cil.

<r rccta linc fl pcr cqualia ac pcr in? qualia fc ccf : qua
drara:quc9b infqualibus rotius pojtionibns ofrcribij'
tur:ouplfl runibie quadratiecquf liuntab Dimidifl:ct
ab ca que intcr vtrafceeil ffctioiKe.

C Ofltflm rcctflm Itnettn fic ffcflrr couenit: vt quod fub


totfl:£t vnfl po:tionc rccrifln$ulum conrinetur: ^qauin
Ittct quod<tf orrcUqna rcctioneciuAdrfltutn/

C Si fe<ta linefl per fqualifl oi uidatur^fllra vcro ci i oiV


rcctum linea rc cta iungfltur : quod fub tota cum fldicctfl,
€tf a quc adifftacft:rfcttangulum(ontinetur:fU5eo q6
cercribuur a dunidia quadrato ?quum cft ci quadrato:
quod ocfcribicur ab ca quc conftat e^ adiecta atc^ oioit'
dia.

\5 6
m
1

/
C £?i rectfl line a per f qualia ffcetur:ricg indiftctus qof
dam linca rfcta iun^tnr:quadratum quod ocfcribitur
:

a tcta cum c a:quf adir cta ert:T quacJraium quod ocfcri'


biturabeaqucadiectacft*
Zil)cr primu^

CT^nbactriimgulifiSiira^qu^obmram babcranguluj ancujli con(I(1tinr:nbunuiccmfunrfqiiaIc&: feuad ccn*

rantoampluisea qiicobniroe obtendnnt anjiilos laie tri:/!ue«dcircij/'erenriaaconiUmanrur«


ra polTiinr: Qusin ca quf obtufum obtincnt an^ulum:
quantum crtuinod (onrinjrur bi3 fub vno co:uni: quf
circa obtDfum .mjulum ri:nt:in quori p.orractum uiin
ditiilari 3 cadir;att]5 ca:qnf 3il obmfum Jnsuluin a tcr
pendiculari ettr-i 9cp:cbL'nclUur.

C X^atsim (ircumrcrcntiiim tn^puocquaoiuidcrepo/


tfscll.

CiOatorcctilineocquumnecclTeell coUocare quadra/


tum.
b

CJn (irculoqutdemangulus^q in'fcmic!rfUlocft: rccr'


criilit:qui vcroin maio:epo;tionc cft angulije: mtno:
cilrccto: J^uiaurin m>uo:epo:tionc ertanguluemaio:
eftrccto: i maio:id quidcm po^rtonis angulus : Hxecto
maio:|e;iftir:mmo:i0 -veioangutus recto mino:.

€"£"): tertio Ub:o Cuclidis.

"^inclrculogtcntmmlinca qucdam pfricm^


s mr:acquacUml?ncam rcttamnoninccirtro
ouae gqnas partcs lecct pcr rcttos
pofita^ in :

eam anguloa rccar^iftfi per rectos cam ansu


Io0 f(»t:in ouad eam (quas oiuidct partcs.

C ;5i'(ir(ulumlincare(ra?ringatap^acm vrroincr/
ciifercntiaquedam (ir(ulum fecaukjlinca rccta oucarur:
quofcuc^angulo0fa(it:ono anguli quifunt in alternis
cirtuli po:tionibU0:funt equalcs.
CtEr bocigi ur manif:aii c:qtn fia puncrocirtuli duc
lincerccte fc fecontingant 5f t Pbt iiniiccm fintf qujhs-
:

fopcroatigrcctasUneas cirtuli ocfcribercpartcs coh'


nenit.

€): quarto Ub:o £ucli dis.

l^ntra oatum circuUim oate rette Unce


-ii bia )

tJ' inctrominimcmafo:e):iftar:fquamrecta5h>» ,r
C3n (quid ai(Uli e: 4ul in ctroinfcrcnttf 0 cquslibue ncamco3pt«icopo:tet.
Ceomcrrte

C^ntra oatumdrcuium oato triangulofquow angu


lo:um trtansulum couocarc conucnit.

CT^ntra p»po|]tum quadratum circulum ocflsnsrc.

» « d

CiT trta Mmm amilum oato triansulo cqualium angtt


lo:um triansulum Dc(ignatulum cfh
I

/
/'

/
y/

ITjCirta ttatnm (ircnlumquinquSguIumfquilatcru ui


f {quiangulum ocfignarc gcoRietrj p:fapiunt.
3ntr4 oatum.triangulum arculum oefignare naefTc

QTJnrra oatum drculum qundrdtum siltquodiocra-iM/


itvtilccft.
. .:

2ibcr primiw

C!}ntra Dfltnm'cfraiIom*qufMqu5gtiftmj:QUod cft f<jdl Cr3n mpaibi ibus vcro oictum crt ad patimi ptmctus
I^rrrum 9tqj(iiu(ansulum:DeAsn^c non DiTconurHir. rcctam lincam toilocarc cpo;tcre
ctatf rccff linrcf qttfllcm
j&cdbutucartiserpeitib^obrcureoiftuuIfcrtu.Sis nos
anmiuin Iecio:i? quafl mtroduccudoolilcctaiitce buius
fubfcqiicurisfigurf ocplanaticncm pofino Utrcraium li
iicaruiiiq3 notulispatefatimus.^^itquidcm oatu^ ptV
ttum.a.D^tta verorccralinca.b.c.oporrcrigiturfld inin'
ctum.a."iRccrelinef .b.c.fquam rcctamlincam collocare
adiungatur cnim ab.a.puucto ad.b.pnnctum rccta linea
raquf cft.a.b.Ct connitoaturfispa.a.b.mittflmline"
fliutriangiilomfquilatmimqnod crt.d.a.b.t^retfcian
turinrccnim.o.a.o.b.rcctelinecad.a.a.g.c.b.m.^cc'
tro quidcm.b.fp.^tioautnn.b.c.circulusccftribaxur.c.
f.c.trurfusfcnn-oquidcm.d.fpatioautcm.d.f.drculus
ocfcribfltur.f.h.l.Quoniamiguur.b.punaumccnrruj
cfl.c.f.e.citculicqu9eft.c.b.ci:qn?cll,b.f.'iRu:fu0qn'i.
CHflin oia qoaff^ funt:numm5:u rmone fm wffant d.puncnimccnnuBicrt.f.l.l:.^rirculi:fqnacfl.d.l,eiq
j»:opo:riona&iUrerali| er ains pllitiumturarcSfere' crt.d.f.0uamm f qua eft.d.a.ct quccfl.d.b. t ffluilatc
ticfquilitarcmnlrirUcationtbus futs quidcm meden-' rom cnim niangolum crt id quod ei^.d.a.b.TReliq igif
tesratqgaltematim po:ttontbDe fuietermtnum facten a.l.reliquf .b.f.cjrirtir (qualis.j&ed T.b.f.ci quc cft.b.c.
res, f qua efle monftrara eft.t5t.b-c.ei'quccft.aa.eritfqualif
CjDe fipris geometricis. ad oatutn igitor punctum td quod crt.a.oarf rect? lincf
11p:9 pofltarnm igifur rpcculationib^gura'' ciquf ert.b.c.fqua locata crt ca quf cfl.a.l.quod o^o:tc/
• rum 9b cutlide fucciac obfcureqp p:or9tis:et a bit facerc: vt fubtecta oefmptio monct.
nobis verbum videlicct Dc Terboe,ip:imcntt
bus ftrictim tranfTatie qucdain iteranda rcpc
lttidacu:vt anim1erto:is non^obfcuritatc ocrcrreatur:
a nobiapoti'alicuius ocempli luceinfufaoelcctcf:
Tidcntur. ©u nt enima nobis quedant buicoperi in lc^
renda buic arti ralde necflTariatt fup:adicrie refpondeti
tin:€t fubfcquentibusconuenicntia.ad quf intflligcn'
daquiti5cBin noftrojum aritbmctico:umtbeoxmattb*
inftructag acccnmt:citrpcditio:i intclligentia oucitur.
C £>up:9dictum igitur cfl fup^adata rcctam linel ter/
:

minatam triangulum ? quilarerum conftitucre oporterc


;©ed nimia iuolute. @uadere buius ercmplt nota fubie
rimue.Sitoata rectalineaterminata.a.b.oportet tgiC
fuper eam quf eft.a.b.triangulumfquilatcrum confti^
tueret ccntro quidem.a.fpacio vero.a.b.tirculue fcriba
tur.b.c.e.d.Ctrurfuecentro.b.fpatio autcm.a.b.tircu
Ine fcribatur.a.c.f.o.t ab co punc to quod cfl.c.fluo ft tir
(uliDiuidont:abeapuncraqncrunt.a.b.adtungaiitur.
T^flinef.c.a.t.b.^migimr.a.punctinnccnmjmefl
b.c.c,d.circuIi:fquaeft.a.b.ci'queeft.a.c.mrfU8qHoni
•m.b.punctum ert cenn-um.a.c.f.d.circuli:? qua cft.a.b
ciquf eft.b.c.;5cd.f .a.b.ei qu? eft.t.a.? qua eflTc moftri
tacft:t.a.c.5gitureiqufcil.b.c.eritfqu9lig.Xresigi£
qijf funt.t.a.a.b.b.cquf fibi inoitcm funt. ? quitarcrHnt
Igitur J.t.a.b.n-iangulum.Ctconftiramm eft fup:a wi'
tam rcttam lineam terminatame^m 4uc ed.a ^b^ quod
opozttbat^e.
C Xcrtio4ginir, loco fopcrtus ab eutude p:olatum cft:
ouabu« rettis lineia in gqoalib^p^opontie a maio:e mi^
«o:ifqu9mrect9mlineam abfcindcrecoiiucnirc. Sed ni
mis ftrietim: €t ob id confufe inuotutcc^.iRos vero vt
animus lcao:(s 9denodatio:is intelligcntif acccflum
c^uanqut^bufdamgradibus oucatur.-buius oeicriptionS
fo:muIf fobiecirri»8.;SintD3tf &Uf rcct? lincf
C^Hfqoaleg.a.b.c.D.ifitmaio^.a.b.opo^tetigifama
K>:e.a.b.mino:i.€.d. ^quam lincain abfcindere.colloce /
tor entm ad.a.ponctnm ei qof cfl.c. d .f qtta ca que ert.a.
c.€^tcentro.9.rp8tio vero.a.e.cirmliseefmbator.e.d.f.
qooniamigitur.a.puncmmccnmtmert.c.g.f.circuii^fq
jfl.9.e.ci:qufeft.9.g.;©ed7.c.d.ciqufert.a.e.effltfqu«
lis.t.t.o.eiqaf crt.a. g.critfqu»li6.2?uabUfligituroa
tts rectis lineis inf qualibus eis quf fun t.a .b.c. o.a ma-'
io:cqucefl.a.b.mine:iquf ert.c.d. equaiis abfcila^ ea
QU{ cil.8.S.qU0d opo:tebiit i^e*
Gccmctrl»

C^ummtt^tis aurcm fi iics linc? funt.


CT ipMana vcro fumm ! ras cfl. quc tqualitcr. •^lecti* li /
ncis vndicp vcifum ftnirur.
f CT 5c>mniumautcni fummitaras in vintiundoouc fiit
obferuatione^cno:inis.f t IiquiS|eno:mi0 vcroe: quf
per omnc lanis rccrie lincis conttnctur.
(£ liquis autc m
cfl qii? niunicndi Iabo:is caufa 1 fal

ua rccto:um ; ngulouim rationfi fccundiiin ipfas crtrc


mitatcs fubtcndttur.
CTJEjctremitatum quippc gcncra funt ouo: vnum quod
p:origo:c.tf taltcrum quod fcruatur p:o flcvuofo.lRi'
go: efiquicquid intcr ono figna.vcluti in modum linc^
oircctump:ofpicitur-
C Jlcxuofum vcrocft.quicquid fccundum nararam lo
co:um curuatur . ftlam quod in agro a incrfo:c operis
caufaadfincm oircctum fucrit.rigo: appcltamr:quicQd
fld bo:nin imirationcm in fo:ma fcribtmr:linca appclla
tur.
C25tnirigo:c8funtquando fingulis fpacijsintcruc'
nicntibus tcndunt: vt itincra plernmcBpcrgunt.
ClflolTcautcmbuiusarris ocfpicicntcni:qutdfintoi
gitiquidarticuli.quid coinpontiquid incompofiti niv
mcri. Quid multiplicatorce.quid vcoiiMfo«:s : adbu'
ius fo:mc fpetulacionem:qua5 fumus traditun : opo:^
ClDfs etim wmpmdiofis:^ tawcn buiud am'0 rudi-' cct.
bU0 pcr necciTariis introductionibus Iccfo? initiarus: 11 CTtDigitos veroquofcuncp 'nfra p:imum limitcm id 5
in aliquibus rupcri^p^opofitiB vacillando abboncat: omncsquos ab vnttatc vfcisad ccnarians fuinm<im
pcr fcllmilcs tigurarum ocfcriptioncsfjnc ois impcdimS numcramus:vcterc6appcllarcconfucucrunt.
ri rcclamatione adinu nirc porcil componcrc. it Slrticuli autcm omnee a occcno in o:d> nc poftti^tFt {
CT iocd iam ipfus crt ad gcomftricalis incnff tradirto* iiiftnitump:ogrciTinuncupanturcompofiti quipp» nu
nemabarcbitanon fordidobuiud oifaplin^ aucrozc la mcriliint:omnc8a p:imo limircidcfl . a oeccm vfci3 ad
tio accomodataui vcnir£:fip:i^p;fmifcro:quotfintse ietundumUmttcm.i.rv.cf rcriq^ lc fe m ordinc icqucnrcs
ticra an5Ulo:um:tFt lincarum.^t pauca.oijccro tic fuim erccptislimttibuo.incomporiri autem func oigitiomcs
tatibus 1 cictrcmitatibus. annumcratis t omnibus limiribus«
(TTRarionabilium g rgo angulojij gcncra fuot tria boc Cfi.iDultiplicaro:csigitur nunwrimuraain fcractlRe
cft iRcctum.bcbcs. acutum tbabcns fpccics iHoucm:
plicationcvoluuntur.idcfl inrcrdu maio: mino:is:intcr
5:rc0rccrarum'lincaium:trc8 autcm rcaarum 1 tir(5fc dum autcm mino: tnaio:i8 nniltiplitato: eriflit . 3nter
rcntium.sEttree bcbetis t circtifercntiuin.
dum vcro numeiiis in fceiccreiiene mnlriplicatois aug
C"*iRcctU0 anauluscft o:tbi?r3moe. idcilrcttislincis mcnta fufc pir. iDiuiro:c8autemm9io:um!fempcrmi
comp:cbcnfus:larinc no:malis appc Uatus. Quotlcns
no:c8 conftitnunrar numcri.
Tcrorcctalinca fupcrrcctamlineam ilans. paresangu
los fcccrit:'? linca pcrpedicularis iuncta fucrit: cflicict re
ttiangulum ttiac^ulum. CSDcrationcabart.
CTID bcsanguius cil plus noimalis boc cl! rcctiangu
li porttioncm cjcccdcns.q: 7 fi triangulus banc poflt»
onc;connimtusfucrit:pcrpcndicuIartscf;trafinitima9 iRifcc igitur p:ndcntic viri ptrbagoiicff ooj '

lincasbabebitur. ma fccuti: •jPlatonicf q? auctortrans inucfti'


p
CT^Imrusautcmangulu^ cftcomp:cflio: iRccto:quifl
gato:cs;S>pcculato:efqj turtoft ronimpbilO'
arccra ltnca:qu( fcdts Iocofucrit:'iRcctam lincam fcctidfi fopbiccuImeinnumno:uin vi conftnuciunt
fuam inclinationcm cmifcrir: fimtlifl? cobibitione flxC' i^uiscnim XH^uncamm inodulamina fY>Tipboniarum
cram lincim in occurfum c):ccpcrit: cflficict triangulum: numcro:um crpcrto cenfcndopcrnofcar.-^Siluis ipfi'fir
qui pcrpcndicularcm intra trcs lincas babcbit. niamcntifYdcrcaco:po:aflclli8Compacra naturf numc
dr linearum vcro gtnera funt tria rcctum: circufercns: ro:um ijnarus ocp:cbcndat:o:tufcp figno:um. if toaa
flcruofum. fuscolligat.
iRccra lincaitacp cft quc f qualitcr in fuisfignis pofita ClDcaritbmctica vcro gcomctricaquid attincf oitcrc:
cft:quc f qualitcr iolanitie pofita non concurrit. cum fi vis numcro:um pcrcat:ncc in nominandoappare
(T jCircnfcrcns vcro Unca cft:cuiU6 figna cc vtracB par ar. ^c qua quia in aritbmcticie'7 in muncis fat oittuin
tc turnara,'! a fc inuircm biftantia non concurrunt : qu? oiccndarcucrramur.
cft:ad
fign9flconucncrinr:circulusncHf?circulIrcn8linca ocb5
C|p)Ytbago:ici vcro nc in multiplicfltionibus -rpartiti
appcllari. /Icvuofaautem lincacft. multifo:mt6 vclut onibus 1 in podtfmts.aUquandolalIercmur:vtinomnf
arbo:umaurfluminurii:cftmimq3flgno:um:in qno:u bus cranr ingcniofilTimi t fubtiiiflTimi oefcripfcrunt fl^
fim.litudinc 1 9rcifinio:um agro:um finiturortrcmitas biquandam fo.niulam:qu9m obbono:c5 ;ui p:ccepto:i«
^t multo:um quc flmiliter in ^qua linca funt fo:mara mcnf3m pT'bago:eam nominabant: ^uia boc quod 6
naturalitcr. pinrcranrmasillrop:emonflranrctognou.rant.apofle
C Siimitarium igirurgcncra funtouo . fummitas et rioiibus appcllabatur abacus. vt quod alra mentc con
fammitae.
plana j^gm tadcil fc.undum gcomctrica^ ccperant: cliusfi qiiafividcndo oflcndcrcnt in noriti
appcllationem: qug longitudine latitudincq^ p:otcndi'^ amomniiiintr9ufrundcrcpoiTcnr:iEam(ufubttriu0bji
cur. birafat mira ocfcriptiotK fo:mabant.
Lincr primu9 us

CSnperms vcro Oigfftc ocurtprionis fo:mula boc £D3iir.miUib'babcbiinr.


movKbanf.lDabebaifini oiucrfero:ma'06 9pice6:vfl
C3ra(tcre3.S5uida cni buinfamodi apKfi notae fibi co'
C IDccciius aut fumct ipfius muUipUcaro: &igitO0 in
pagina.iC.inrcrtpta^arttcuIosin miUcnis.^t muUipU
rcripferantivtljccnotularcfpoderctviiitari.i
binario.-
quatcr {f) n^rto.Cti
- . rcrrisi vcro tribus —^^uarta aute
.IDccat*^^ 3nq5 afcnbc/
. 'Jilavt tato:centii oigitosin ^lDiUWarticulosi.v. ^imUripl'.
ilX")iU.bigitoe i.y.t arricuUs in.c.t mulripT. ji:cntt'i mil
leni. CDiUiababeD.jCcntciifvcrofqucfumef ipfi^mul
rctur./j 3fiia^o .n fcnario. T. "< x?cprima at tipUcato^Dtgitosi.jtr.-jarficMfin.cr mtUeni muUipU
fem^ nariocoucmret. A .IK)cc verooctona cans oigifoe i.crarticuti.jc.c.cccnfcnij milienii muUi
no.g.gna vcronouenario iungerctur . G) plicans oigitoa i.v. iTD.i.i articuIie.m.c.jOD.i.i cccc'
dajvfroinbui^foMne oepictoccculfat^alfa bctiaf nii. fXJillcniJmultipUcans Digitos i. iTO.i.': articulia i
fumjbant fibi boc pacto: vt litteratquc ciTct pnttia vnita tlX).i.fubrcndcr. iiDiIlen^itide feipfum multiplicatf
jc.

ti . bin irio. r ertia ternario^cctcraecp i o:dinc na


A:?ccijda ttigitost.ic.crarticulist.crcenteni miUcni multipli/
rurali nuntcro infignitae i infcriptas.tnt mo foztiti fijt cato: oigitos in*i.£it>.i.i articulis i. jiV>.t. i occcnum
lE5oa 1 cnlapices.lta varie cea puUicrem otfpcrgcre in ttiilfenuevcrcfcercfacicnsoigitosi.j-.flTD.milia.iEtar
wulripUc3ndo:crindiuidcndotonruenmt:vtftfubvni' ticul.i.c.ilft.i.babeteoinofccf.ADcccnusaijtmiUcnus
tate naturalis numcri o:dine lam ottros caractcres adiu um miileniroigitos i.iH> . JCD.milia:
multiplicato: ccnr
Scndolocarcnt.lt^oalijir;oigitinafccrentur.-ip):imu5 •rarticun.ic.cXJ.i.fccpipfii adaugens oigitosi.c. (CO.
aut namcrij.i.binariu.Dnitas cni (vt in aritbmctiris i.i articulis i. CB. fX).i.b3bcrc Dcp:cbcdef . Camms
S ot{to)numcras non cit: ir»5 fons i o:igo numeroium aijtntilUn^fc ipfu multipltciis Digitos i.p. tO.t.ifr ar
F.in firipta poncntcs.iT.tternaria.w. 'iquatcrnariij ticur.c.jHXi.i.fupponit.
jrl.ceferofce in o:dinc fefe fequentcs p:op:ia8 rectidu oe C S>c oiuifionib^^rub^ica.
no.minationcsalTignare conrttruerunt. j£>ub Uneavcro guifioncsigif quatalib^iacvpfc lecfo:{sani'
centcno infignitg numcrocoilicapiccsponetcs binariii. 0 mus itroductus facilc valc r Dinofccrc.'iB:cui
cc.tcrnarium.ccc. quatcrnarium.cccc.£eterofa=i ccrtis oe rer.T cni Debis i fumorcnus oicturi:fiquf ob
nominationib^^rcfpondereoecreucrunt . 3n fcquentio'' fcura intcrucncrint:Diligcnti Ie(to:ij fjccrcitio
vcro paginulari) Uneis ide facientce nuUo erro:i8 nubi adinuefligandacomittitn^. £)i occcnusp fcvcUente-'
loobtCHCb^anrur. nus p fc: vcl vltcrto:es p fcmctipfoo oiuidcndi p:opO'
C€>tircaiitop5 ToiUgcnticxaminatoe oifcutcrctmnl mnf:!l"Dino:csamaio:ibu6qiioadvfq3 oiuitJijnf ifiit
ripUcado 1 partiendo cui paginulf oigiti : i tui artituU fubn-abcdt^fingularc aiu oiuifo:c occc i tcnrcni:aut mil
rintadifigendi.lHafingularismuUipUcato: oeceDigi/ lcniaur vIterio:ii:vclocccnuDiuifo:e5 fcfcqucntiu fum
ros in dc{eni6:articulo8.in(cntcnis.'3dcmvcroriHgul9 pra oiffercnf ia cos Dtuidcrc op5. >Copot!t'aijr Dcccn'^tum
ris muUiplicato: ccntu oigitos in ccnrenis:articulo6 iti fingtilaripfccundas vcItertias.tEtocincfps fccijdii oc'
miUenis.Ct muUipUcato: miUeni oigitos in millcnic: nominationcm partifi occcno vcl fimplice: vcl compofitS
tarticulos in DCceimismiUcnifl. i muUiplicato: centc' oiutrurus cil. <i.cntenii vcro mitlenfi vcl vltcrio:c6 p oe
nimiUeni x>isim inlcentcnie &10iU'.arti(ulosaurem in cenumtopofirum:fi oiUgens inueiligdto: ac(ciTerir:fum
l l
.

^cometri^

pti offfcrcnt{aTpjimi9artUuIf«oiuidtndo:vcl ffam tonrtdcrfltioffecoUigitur.^^ tvt eitucleati'lfteroIttatun


ddtid apponns aucrie afir oiuidendo fupporitie oiuidi *»RcctopIano folidocu oinof(itur. *fl\ccta ell cjuod Icgi'-
pofff tMiofcrt: Cciitcnue >inr. cv^.flii^ulie ropofit^cctc-' tudinc mcnfurando cf fctur: vr linccpojric'' rtadia
lolfi .

nu.vcl niillfuii.bocpa{tooiuidCTCco3noraf.£)tiptoigi miliaria./iummfi lanrudincs i aliaquas pUira longa


.

rur vnoouiidcn'o:iJii6 rcfHJimriicnr.Diuifo:ic(0(qui pjotcnfioue oircctfl: vt linc( infra oepiuc oefaiptio no^
dfi:-; q6 fiipabundancrir: fcpoflrie rcrcruandfi. ^tMngu tat.
larie aiir vcl vr alii volunr" muninl p coequarionc nia' iRectum
io:iic mulriplicaiidii.i?r oigiris gdc'p:ofccra vMftcrcria Cr'lPlcntie(! quod a grecis d r epipedon:a nobisautcs
fUPponcnd9:arriculit^ afir ipcrfccra c p:cponcda:? p:!** pfiraeti pcdes:quodp longitudin? latinidincq? (onfide
fe moroinfcjraadmgcda.ifrhecoiftcrcnria^n fo:teaU ratur: vt,agro:ij planities: t f dificio:ii aicf abf<i5 tecto'
fluia fcclufus fir: fi ^nificauit rcilduii ftrcp oiuicJcdis. riis operibus t laquearib% tabulfltis % bi9 fimiUbus:
C H?ec ^>o b:cHi itroducrionc plibanrcs : ficjua obfcurc
vtfubietta to:mula Docct.
funroicra:ncrcdio fo:cnt p:ctcrmina:oiligcnris cpaci"
tiolccro^iscomirrira^rminfibui^^lib^ifacientcsctE^ta
fi fld ultiirio:a feciuentio no6 (ouertcntee.
^
C £]cplicit liber p:itnU9.
3n(ipitlibcr fccudus scometrice ."fllub^ica.
•aperio^ievcro tractatuvolumieofa geome
j9 tri(earti0tbco:emata quauie fuccite tamen
funt Di(ta. £»5 podirmo:6 noti(ia bie liber q
fi ^niomri^i oium podifmaliii queftionii fau

pulofitatcsincutanterabfoluct cnodandc vcteres i mi C^lidum h S:quod grfci ilcreon v(y(3t noa aut qu«
9sriniSro:csocm mSfurcquadratura oimidio I6gio:e5 dratos pedes:quod i longitudin? i larirudinf cralTiru /
latio:c vc faccre (onfucnTt.€t quod i latitudine logi^fue dincqsibaberc(op:ob3rur:Utcdifi(io:u:pilar6:pirami^
rit:rcanii.€t q6 in logitudine logi'^flp|.icHatc volUffut duCB:uccnocrmaccrielapidiX:aliaq5 multa: vtfubicctc
vt fubiect» oocct fonnula. iiotantfo:mulf.

^olidum

CxDc menfuris rub:t(d.


igirurpodifmati(i(autilTimi Ufpmo^
1rt\if(i

p rce ouodcci menfurarii scn;ra pftiruernr:qui


bus(5velIcnt:fo:marij agrointp emerircrui:
areae: ^uo:u b^c funr nom ina miliarin lla>
di5:act'Dcccpeda:qu? tade ^pcrrKapaflus^gradus^cu
bitu6:pcs;fcinipes:palm"^vnaa:C»igitu6.miliariu vcro
v.tniliapcdu p:otcfionc6baberefan(itii ^.Stadiiiaut
oe.jcw.pcdcs babcre pilat.act^ tri lariii ciuidif iminima POdifmis rub:i<9.
in qdratu.in Duplitatu act^minim^quatuo: tmpcdib' «fcd la tepus e p;odifmaliij notitia qucHionii
in latitudinc.-r.c.jCF.pcdib^ i lonsitudine piotcdif act^ vt p:omi(lmf:Han-ado9trfgcre:'j oe inueftigi
vcroqdrat%oiIaterc.(.)i'):.pedib^p(ludif: ait^aut ou' • l'^a3turcfpeailatione.p:orin'' DKO-e . 7Dc
pli(ar^.((.i:I.pcdes evplieat. ^'''^^"•«'«'frogficutternaii^^nafuraliter pcc
CT 2:5c(cpeda pcdcs DCfccoIIigit.pafliie-V. grfldus. if, dit quatcrnariU5:ira funtp:eponcndi tcrragonis:
i p€
«.cubit^^.i.c.pcdesbabercoinofcif.T^csaHrpalmosba tagonie (ctcnfai tmpnmig oi(endu ec cenfco.
betqtuo: fcmipes.ij.palm^vcroqtuo: oigito:um p:o' ^«^c trigonisrub^Ka.
rcfione (oplerur. TDc vn(iali vero t DigitaU mSfura mc^* clntauttrigono:um gcncrap:in(ipalia fcr.
liu8:a1oc vncialib^i noris-rnoFb^ fcqnentib^^&ifpui 9 iropleur_um.3fof(clc8 ffaleng o:tbogoniij.am
taucrim^^oKcm^^^tEnodatiufcBtuofmpn^to:^ minut» bligoniu.o)rtgoniu:quo:fi oium in fe^ntibus
rij(t5 fubtilitatib^pmifcrim':eIoqucmur. TRuc ad fequc *r-.J°*£'^® ' pcdaturasocplanabimufi.
tis rracrat^cn arrationc rcdire nos puenit . S>i p:i^Quid C£>cgfopicurorab:ica.
pes poj:c(t^:gd ptrattus^quidqp fit qd ratus: Demoftr»" TRigon^igitur ilbplcurns:qui p:fccdcnris It
ueriin^.TPcs aut po::cct^of .'Obi trfi pedalis mc nfu'* t b:i pcncp:icipiof quilatcrus triangulus oi^
railongognofcif.Corracr^aijtpee iUeoiiudicaf : iquo (tus e:paria latcra babcrc(op:obaf . i^omt
logitudo latitudocp (ofidcraf .Quadrat'^ope»babe£ ergo ifoplcurus in fingulis babcs latenb"^pe'
"^bi trincDimfftonispfidcratioifqualitateccnrcf. S>s dcs.nXFJ^uiueanbadum idellarca talimodoeluclligi
ia tps cft ad id quod inflituim%ccdere, da.Sutna^cotmvni^^latcris p femuitiplt(3ta.dc(((.nu
ClDc menfura t trib "oimcfionib^rubjica. nierum (omplct.e;: i)s. t?i gngcnra i.v. fubftabantur
"^auis et in fupio:i6 libii p:t(ipio:'gd fit mS reIinquutur.(C(V(.tot pcdcs bui^trigom ifopleuri cmba
q fura oefignarem': libct ni fpaliter bui*^artia dumcolligit.it^aarbcrumpedibBs.n:vi.(onflatp:oten
fpcculatotibus fatiffacicndofctJmiuliu fron di:0uiflpvni^Utcn6Dimidiii.i.p.);v.multipli(atio:
tinn; gcometricc artis ifpccto:^p:ouidinimn crcucrinr:cmbadii (omplenr.aut fi vni'' lateris ps terria
quid fU menfura Defintrc. p tcrnarium:': Dcnarium augcbirur.c((.naf(crui £>i ve
tEnfura qppccftcoplurfo:? inter fcfqualiu? ro fumma larcrie vniue p cundcm tcrnartum mulripli'
m interuallo:um longirudofinita.gecmeniccat cabunrnonaginta reddcnt.qui fupcrio:ibus. (C(.iuncri-
arris mcnfuralis fpcculariorring oimcnflois. (ccrc.facicnt.idcfl arcam fopjadci trigoni.fitaiitp^cdc^^i

ideH loRgitudinis.taritudinid craflttudinis it»frafactaoepi(tio.


: ,

UDCF II

CTJDCicalcno.lRubtio».
lCdlen^igif ab cuclidciriab^ns latcra tf qua'
0 Uaoctcrminat^c.^^cdnosnamtToei^ftgurc
Cffftltttoz i btiiarmodi luefH^catoib^aliqiM
oabim^cjceplariaxponaf itaq3 fcalcnon
flpta
B rrrozie i liOti( nubilo ppediaf .iEiafd? igimi
trigonus:^» latinis cunc^appcllaf :cui'mio
trigoni 'jropUuri.i.panb^^arcribTolidi mani
fdlatols e.ccplar fubiicif m^.cib as^ iibplnir^
rfs latcno oecliue.xv.pcdcsfcolligat.bafls aiit. vojcda w
liapnotef baberclincam^ra. 0uot vero pcdib'^ui^ngo
iCufaalttWaflnsiHa-W^iu.pcdcecolHsantr^uo^uiii
ni catbems.et cmbadupteiidaf : TRcftat: vt qufratijr.
fl vnu pcr ii augmcntatucKrcumt.lD.cc.Dcjrxiiii.fum / SDucaturcrqo mino^isla^erisfumamultiplicando ife
ma pfurget. Cui flvni^latcrie numcrum aggrcgaucnff. fiunt.ccr)cv/3fe baftsft p fe multiplitcf .dcffv. etcrefcnc
rJ.cccjni.nafKnf .bo:u fupzaftripta. HDcdutatc arcatn QUib^in-cnucopactis.dcttl.nafcenf.liDacigif fe riicuen
fiip:adc( iroplcuripcr noMbi8:vt fubiccts Dc[(riptdis
dofcclufa maio:i6latefi0fnma5ifc»"uUiplicari condc
fozmulioocct» cet. s3Ufmulciplicatio.a(c.numer6adducit.52}ucvidel5
cccc.numeru ft oc pri^^fepcftta fuma.i.oe.dctcl.abftulcri»
((ctI.relinquimir.lK)o:uftmediu5fumpfm6.ccnrv.it)C»
plicabistquib^^fifummabaftsvcl.txv.matapsaufn^C;
THouenari<'crit.tot pedib^bui^igoni contincf pcifura:
vclcicaura mino:.lReftat vt catlxf.quotbabcat.pcdca
regraf . ^l^» nlriplicctur ergo min^lat^p fe fttut fup:a.(C'
ytv. pdeut.'»Rurfus i augumetata mino:is pcifur? pllc
famu'lJ.l]rm.,i^i?cit.lDos fi aufers c]cin fe ouctolatcre.
c)ch!ii.ruperru'nr.0uo:p c^uodcnan^c^ oinofciturlama
tot pedes bui ^trigoni tat bct^colltgcre gbibcf . 2lref vcro
podifm^raU repitur. cTOeriaf ergo catbct^bafim vel.
m5
rii.trv.cc(.confurgent.^5uo:iimcdietatcffpe oicrttrigo
iXviii
ni fcalmi cmbadum podirmatur : vt in fobictta : figura
notatur.

Di'aBtf35 ff pc »icti trigonfrvt latcf ia vni


b ufcuiufipmcfurainQftf^gs tnucftigarc valc
at:t oiccrc.-apcrt.lTimu oabitn^ronisocpcritn
tfi. "^zoponaf itac^ ft arca.cccc vi pcdib''.^ tcn
.

ii{>flitcnt:quotpcda planitudincs latfvnuquodcptol


ligcrepcmorcaf .©utaf crgo fup:afcripta area octies: ct
in.iii.ctrlviii.numerij pfurgit. Il5uic \\ vnu addaf ftut.
lii.coi viiii.bui^fSme lacue fi fupfcrorcrit quiquagin
M.Ivii.Cui ftvnitas fubducta fucrir.lvi.TRelinquunf '

;0ao:a fi mediS ad iueftigaucro.^jrviii fiut.Xot iiac^ U


.
viiii. . ' rrv.
lusquodc^ 3foplcuripedibu6.ptenditur.
C"3fofcelC0 autc5:qui ab cuclide geomctritc perttilTimo
©uottfi latera bnsfqualiacft oetcrminatutJifecundusi C£>co:lbogonioTRub:tffl. V
o:dine trigono:n confHtuif . iCuius fl Utcra bma impi aarro n'mir6 loco trigon^o^tbogoni' ab c U
ribusnamcris.i.rjv.ptendanfpedib^^rqimo^deci pedsi q cUdeifcritur:': vniirecttJbftsanguUi pftgnaC
lia fpatia baite babere peniotaf . flxcrtat igitur vt quot pc i'?qnaUa ?tincs laterarqucm no8 ipfo audiru
dcsarcalis catbet^colligatcrc^iramus. fi vero tnedictas oifTiciUojecftcrisobfcurio:e q dTearbitramur
bafts.boce.Tii.perfemuUipIiccf.^lviiii.nafccnf. £De Ctio,plitio:c i ei^^cjcplanarione mo:a faciem''. £fto mo
furamautcm vnius latcr isfipcrfeWeft.tvv.muUipIi do trigon ^ojtbogoni^^^coi^catbetus pari numeroiftgnit'
laueris.iD.c.jcrv.lfvcddes^ej: quibue li.ilviiii. fcpofnc vcl.viii.pedib^^m^furatus.ptendtf . tlui'Yi latcraigno'
ri8*3D,lwvi.rclmquanmr.^uo:um ft lants acccpcns rant:boc mo tiuftigari'ab arcbira pcipiunf . ^&umaf er»
ypiii.crunttotpedibuscatbcmmbuiusrfigomcotiftat «0 fu p:adicri catbetimedictas.t.uii . i p femnltipiicef
p:otendi.2lrca autem quot pedcs babcat^nccft facicdu ^t.jrvi.etcrefcent. 'iRuib^fivnitas rubtrabatur. tv.ap
•vt inucniatur. i03cdictas ruriuin bafts fumendfl e idcil paret. Xot pcdil bui^trigoni bafts cf cogiiofciwr . -pic
^i.quo«.vii.ft'pcr tstbemm idci] pcr.vnui. muUipli' dicre aiitg medietatcm caibctis fiTmf adauctf . fi vnum
K«.(lrviit.eft'ia€0.^ita( pcdumcn fup:adiaitngoni a^ (iddaf:erut pedes Ypotemire.rvu. -^crcad^ iti ftimam
Kfcil D.tvt.cmbadu,cii inucKundus . Oi;ii(cr(io bumf
n t
flfitif mfdiuff per tttbfttim f .TriHUonftirgeiit^Qarff (5 p:a efctS enrrepiflrar.f.eitberaff p medier::tf bui^bate
plnrftipputsittonem.quodpaientcr in fubteaa rozmj ctcrcftar^vriniraccmif picmra.
CTlWcaijtbui^^oirciplinc ainofijioagaro:c5 aliclfallac
obfcuntao:0cboccod6o:tbogonioircfato oifputare non
plgct. ^
il cnim alia iucnicndi catbctti i bafim c Tpotc

mifam ratio. Ti>>onaf crgo catbcras. v.pcdtb'ptcn fua


quSn multiplKCispfuiqiiJtifatc.rvv.notabis.bafts au
tS.rii.babcas pcdcs inftribaf.quefi ficut catbctue in fc
pcrcucrtr.c.tinii.nafccntur.
<r ^ll^ funtc.i.xFv.t.cvliiii.copulate.clifviiti.refliraft.
Ifao^iat^.riii.ec mantfcrtum.i.YPorcmifas fup:a oicti
trigoni.IDcniq^ ft Tpot:mi!a? p lcaugcndo oufcrif;par
fupra copuUr^ quarirati.i.cUviiiircddce. tDt gb^flca/
tbctffinfcoucnl fiibdupcris.crlitii.rcfldui funr.quo:n
lat^.i. jrii.baftm reiliruir.€)r Ypotcmifa vcro p fc muW'
C"SOeeotkmrub:i(9.
i^naniir itdqj buius otrbosonf «perraj i rs fjlicata.-ir^icisbafijin (c &utta5bo<Jcv.clrviiii.cviiiii.
ubtrarcrit:iRopluf^fe.j:)cv.l(l\cmancr. JE>o:ulatUB A,
c nim T pcrparisi impjns numeri auantita''
ti inrtirucretifcriptione arcribaturcrgo tn pn T.atbcrum connitutt:arca5 aurbansmcdictaa? catbc"
mt^parnumcr^catbcto.i.vi.fui-^mcdictatcin tUB ccvtnoltiplicati mcriuntur.
fe iingumfrara. viiii pucnmr. Cui fi f
. m
noilri p:ecepti' itJtS pcrcarb ctu bafis cdtcerc pedarara^ in boc trigc
noMnulasfiipi^^ftgnatajVnuaufcraC.oetonarmBcric nopdcccr.£>itmo fup:a caiberus.v.bicvcroifc oucf.
banshuiuetrtgom.cui^mcdieras.f.qrcrnari^^pcatbcrii 3crv.^>ilituit.B:>uicfiaflcflbfiulcro.rt:itii.fgrcdicf.quo
rn medmbafl: cfticit.Klurfus aiirfi bafts^tititaticandC
multiplicata f'in qp fup:adctn cftrarcam c5plct. p catbc^
runi 1 bafts c bypatc mifc pcdarura? ftnc vlli^clama^ adiecerovnitfltccyporemifa^cTplicabo.flautpcatwtum
bafls mulrlpUccf 4v*^srcdif foma.llDo^nicdietaeo»
Honeinquifttusoiccrc fjciUimum t apcrtum noftrcaU'
tro:itatiscrcplnm oabimu6.multipltcctur -rcnimper l:iadi; coplcr.

fuamquantitarem mrdietast7ui'^rigoHicafbcti.'r ffimc


cjuf ci: b 'c tnulrtplica tionc p:oucncrit: vnitas aggrcgcc
mc Yporbrminc ped jtura.-ctdc aurfl aurcratur vnu^eric
\oifi9 iUc^ btiiuig rci b(( f^ta ocruiptio.

rii

C jftf oe codcm Kvubilca.


• XiS infup bac vciligia gradicti no:m3 buius rrigSi
obi'} cicdo.pp5crccuram':qtinus bac tautc idagatce
cautiiTi ma ad id ad quod ocflderat acccdcrc.itcritatis U'
nea abfqjoubiocducat.pponatur tgif cmfd^ o:tbog0'
nii t»cfcriprio bild£ quatitaribus^gbue ccirciJflgnara.f.
tatbct^viii.Ypotcmira.rvii.baftsat.rv.pcdib^&flgnef.
VlU IDuc vcro q ronc p Ypctemifc podifmu? carbcti:^^ t bafitf
fiima pcdaf rcpirivalcat^Smoflrarc rtudcam^^.mulriplitc
C3nftiraamus ergo boiua trigoni o^tbogonti per ipn' fn%go fiima Yporcmifcp ft.T.ccIricrviiii.numcr^dMn
remnumcrump:ob.bilcm crplanarionem . 2lnnoterur dat. iCui fl qtcr cbalidis tliritae ittrabaf . vlviiii.reiiquo
^Catberas impari numcro idf rt.iii.qucm ft nife ouiccris lur.bo:p tctragoicii latus ft iaficris. vii.ec cjrpicris.qti.f.
viiii.cjrplicabic.quibus vnitate fnbduaa octo fupfunt rii.ft copulaticarbcro.-r bafi aggrcgcs.rrt.cfruics.QUO?
quo:um medium (t fummatur:bari« Oitbogoni) bui^pc^ cimidin bafis pftituit fpatit^ qndccl at fl 6 aggrega^ .i.d"
datura fo:ecomp:obiitur. t;;:iii.3t)llalcri0.vtii.fu£ d (atlTCtS finc oubio ci^p^obab.

liii

C"K)ui(verobafi telmedierati vcI.itUfl vnu aggrrga^


9t(i8 fpotbctniliim trigoni copiobabis.cmbadumvt fa
Jtv
tiDcr II 117

C^«n oe eodan riibzta. p«(epti9 1 fo:miiIisinm{tupa((cfrcrfr: minime in boc


€ri3n<mii6 itn; im oictiortbogonii fb:ma5 lababtt. iConnimaf moambUpomus^fnmebafis.vriii
• f aUio niirtifrov iX^tiraribue: vtaim aUqiiis numcroypotcmifaatinaio:.]r.Hiino:iKro.i]C.iiifcriban
vel p maio:? vf l pc: mino:? niiiUiT: himi^ tri lur.carbrtusaurt-.iiii.fnmmatnfigiuariir.
g.^ni apcrt j traderc oirciplinam cog.itur:nu lo CiDucamrcrjo bafis percarbcri otmidiuj.bo^c.tviii
crro;c labaf .ifrto agc tricsoiuie o^rbogonuie^quc cirjun perbinariUj T.vvrvt.p:odeunr.QUf funmia (mbadalia
ftant par vnusT ouo iparc^ nunicri par bafi.ucl.ioc.im fpa(iiplnnmidinfadiniplct.£>5,ar(bit96i(nn(tievfcs
par vnuscatbcroboccil.rv.altcrijcr-) ypotcmirc.i.ricv roncaliomo buiusambligoni) arcit rcpui pUtmitribdC
•fcribatur.iEnibadalis 5t .xlufiol^m rup:adiai noflri p Quc fumpta f fumma in l.-iac flreeplanitudinc. S'? inino
ccpii rcgula inQrcnda e\\ boc e pcr multipluarionS olmt r5 pofrcconrinericrtflimae aflruiit n.carl.>ftumpcr fc
dicbaftsctot U9 rummecarbftiprinct.n.arff fcpru^.tl. T pcr binarium: vel pcr fe t ottonarium Duplo fe fupcran
pftractoepcdcs. iCatlxtusat-rbafistali funtindigjndi tcs multipiKari opc»:rcre.£t quatitat?:quc bfl(C]c multi
roncoucaf crgoYpotcmifarfummain fcs in.dcrrv.TRc pli(ationep:oucnirctarc3?l1irucre:nonvt.v)ncvi.£>cd.
(Jundat.c iflqtuo:adi|ctanf embada.X]|>.(Cwrv. nafc^ jrtirii.in fc (olligerft arfalie tlla prcplatio.quiecjsanrcm
tur.quo:?:tctragopalclfltus.i.xj;!;v.fi crcepisi: fummas. buiue ia fo:nias in plano oc flgnare oifpo^
oirti trii5;onii
dtrarc^ bafle i catbcri cop:obabi0.£»ctrcarop5 1 inuc natra bafis quatrratebuiuftnodirc ingrcdiaf .tali ronc:
ftigarc:quo numcro a fc inuKecatbcriie t bafte oiilcnt vtfcrminus mino:i6acmaio:i6 fporcmifc (opulatus
K>ic Tcro quis firrmanircrtcmuis . S>i igitur ypotcmife paruo vincat tfrininumbafis.botC fibails.rr.menfurcE
ntfe mulripltcateqmo::qucadtc(i fupiudcmbada: fub^ pcdibus.maio: ypotcmifa.vi.mino: aiirc.jr.infisniarur.
trab4in.c)cv.fummarcgrcdiF.n:?ovgnta ps oiffcrcntia jSjinettue boc qt3 numfrisDuuniuscoflcdcmus.fiaU
tenet.i. v.quafirarfua ouabus iuncr; ((mievWxj^s.xv cuiusejcempU fo:mam fubi|(icmus.
i:l.p€rnotabo*ll?o:um mcdium copietbafim.
C Si aut? adcm oif%cniia boc c. v .bafl aufcrl^caibe''
tampflitiMm vtccrnipoctn fubiecta fism'

>;viii

CiDeoicigonro rub:i(a.
^
flat vt oiomus beorigoni fpctulatione qui
r feytusin trigono^ oefcrtptioncab cncUdc no
fcgni gcometra ponirur afuti angulus cctmi
ttatu6.cfto igitur origonius:(uius mino:i8 la
teris tcrminus.i.mino: ypotcwifa.iciil.pfdibus tcrmt>
nctur.mato: autc.tv.i bafie.ttiit.mcnfurff :(uius(atbe
C2?e oztbogonio (irtolo infctfpto rubzica. iv.tcrnbadi fumma fi igno:af talt ronc coUigemr.
TRum ct qt)arcbit?iudi(ioinboc cod^oztbo CSDucaf ergolatcris mino:is Cpritss pcr [c.clt:ii:. rcdo
D gonio app:obaru3 i:i cuclidis oilisentifTimsi dat.baflsttcfminusfig recircrcue it.excvi.nafccnf :3s
perfcrutatoe p:iu6e ronabiliccradinucnmmr V5 fummasfi iunjccris.tcclKv.cffuics. quofco multipU
opcrcpriuin ourimus no cep:ctermittendU5 cef termius ypotcmifarpcr fc:? c)iurget.c():,i:v. nume'
€(!ftffpe.vtotrputato:ingfomctri(a:(irculus fi boc tu6. que fi oc fupenus copulata fummn ffcreucro f.unt :

o:tbogonio inf(ribaf:quotpcdce Diamctru6(oUigat:rc rcfidui.c):l.bo:pmedictas.U)c.ff pfrnotaf .q!5 pcrbafim


^rac q5 ne vicme igno:atta rcfutct aliQS fe bi(crc: b:eut ttifperfum Qn«iC6 ipfa in fe rctinct. JDtlatioius vero bu'
ter infinuamus rc buiufmodi.infcribaf itacBCirculusot iusfuimnamino:obtinctp:ccirura: quepcr fcadaucta.
tbogoniooSs lineaeciustagcns.bocnimi:;? ^cto catbe jC)cv.pftitutf.K»o6fiocmino:i6iaterts fumma pfemul
Cna 1 bafls aggrcgcnf in vnum ct (uius fuminf coipulsi tipicata abftuIcris.cicUuj.fupcrfunt.quo:^ tcnagOalela
tione fi Ypotcmife ctrccperis quatitatestoiamec? effkica tuf:quod.]cu.ccatbctifHmmac)cplebit.arefp(Iufloncm
luncti.n.m.t.viii.i.tatljctnstbafis- jcr.reddunt.^j: boc me
iucfiigarccuratobafism^diUj oufiro pcrtarlx-'
Qbusfi rpotemifaabllulero.txx eil.^v.oiaraetrum. v. tuin.i. vii.pcr.rii.tp^ouenient.lr^riiii. It^ancfumina
obttnereconilicuam quod fubtus facta ^eRsnxt hsm» coplereareaU buius irigoni pauimcntum nd isno:a oe^
6ribatur ergobuiufmodi beiToc (igura.

pi.

CSDc ambligonio mbiia .

'^intus in o:dine triaguloii;! ambligonius ab


4 eu(UdcinfcrtU6obtufu5angutU5bnsoicm3
et!:qnSno0fuccinteaptccBei:pliiflndo aggre*
dimar. ft oiUgens lecto: Aiperioiia noflri oooim^ti

«5
r^^comctrf^

CSfd mi* oe trigonwom podlfmaliconfldfl-atione I


rupcrio:ibU8MltiNcnnunt lccto:u tnda^ini crplani^ut/
m^.iu^^crcrtXlrad rc(ra5ono:um fpccijiaitonfnttranfl'
tum fjciani^f ucc inrum De bte babitnri tractatum. i

(T iJuadrato:!').!) Cftensi facilio: ert coUcctio.J^t [>:i''^ /


dcm oc no:maIi terrasono tali mo^io o:diantur. mi« O
igtrur tcrragon^no^nialircr conilirui^latitudinctii longi
tuilincmulrtpltunrc^rcalcm conHitutt planttiidincm:
r podtfmil ftne oubio abfoluit. -^onaf modo tctraiTO

tiu* pari numcroconrisnat^tdcrt.viii.quos pcr fclati''


tudincm prr lonoiitudincm multipUcane.lriiij. cffuia> CJDcromborub:ica.
embadum vidcUca fubt^oefcripti tetragoni. 30vero ia t»icg paralello gramis adiici?doa
n b rumbos.tftromboidee tctragonos arbitra-'
mur.quavie cni; aur angulartra^sut larCTaU
tiii. tcra fup^adcisparaldlogriimie Dilftdc3nt:tti
bis funtfld numerandi. tf rtoaqcromb^^quadrtfafcr^Yin
fiuUBlatcrib^oeccnf pedature (iimmaconrcrtpt''. oiago
niaiit boc ert anaularis linc? oircaio bis fcna numerc^
quatitatc^cui^^.vi.rt
p fc ausumcnr-ibif.xttvi. eiturgJr.
quosrt erbafts terniiRopTc miilriflicato fubtravcris.
Uiui.HlcHianct.BDo^ijretragonalcl^atus.i.viti.bui^^ro
bitatbctum prtttuit.E^iagon^aiTt pcr catbcrii cucf^cm •

badaUe fnmc fpattum oncndit. H?ic aiit ab cutlidt cqua


babens latera: ^^ed non anguloe cquos ncc icttos ocli'
nuur.fit Tcro oe bot bui'fo:mf pjocciTio.

vit|'*

C^dem Yero fl per (mparcm num?? ffcfrisrattentcob


ftaculo eadem ro conrtab ir .qnoi mafretragon^^ab eucUde
{QUilarcr^atqjrectiansur^nominatura.^^icbomaciJoau
icm 111 aritbmcricie ftmtUtcr appcUatur.

CJD(parteaUeralongio:i,mb:ica.

tragon'autcm partc sltera longio: ab cucU
C dc (luidcm rccttansutum.£>ed noncquilate-' C3Dcromboiirub:fta.
rum oclinitur a nicbomacbo autem eteromeres DcUdes vei 0 ncc anjulos ?quo0:nccB lafa f q
Cutus qutdem longimdo latitudtn^
cicitur . c bcne romboidce oetc niiinacto.ppofutt: Que
wultipUcans cmbadarfummc pcdaturamtfiue flnt pare» no0 quoq5^atcntio:i adtm fo:mandonumc^
feu imparcetcrmini:o(monrtrat.fltmodopartcaUcra 15 rofcB afcnbcdo rc^abim'.{£rto agc romboidef
gio: rarai3onu6:cuiua longirudopcdee.vni. latitudo COi^vnnUit^.viij.pedcercSmaiJtqfuo^.TcrtiBvero.vj
autcm.un. vei longitudo.ijc.Utitndo autcm. vi. vel. v. quattovero.ii.barovero fummarii marimos tcrminoa
TCl.iiD.colUsar. longimdinem optinemes fi piungae.iiiii.elfificf.quo »

xiii. rum mcdietaf em feptenari^conrtituit. av^tno^es autent


fomulf in vnnrcdattf fenariam auanrttatcpficiiltrtCui'
mcdin termtri^^adlplct.que ridelicctmcdietatcs.vii, ct
iii.npfemuUtpUcabuntur:t.t;ri. ccifurgent idcrtpcdctf
arcalcetctrasoni buiue: vt infra apparct. .

rui.

ITfl&oItiplicctcraoIatifudoIonsitudincmideft.iiir.
viu.u^ii. nafce. tur. bocertarcapartc aUera longio:i0
tcti-a^onip:oucnicnt quchc figurarum oefo:mationc«
numero iitcD impiiri mfi&im.
uocr II

CK){STmfm adifcfendam ro:ctMpf3ium oubogoni^


um non incongruum oucimne ouplat fcfqunlrerA ntv
in(ro:unip:opo:ttonclatcraliccrconltgn«tuni . afchbaC
vnttci iQma Qndinjria.catbcroaat tricenfiria ouplo etii
tranrccndcne.-bfld Y^cro ad banc fefiiualrcriim reru.l0 bt
bitudincs trrmtn^conrnidatur.p bas crgo fumma* «rc«
bui%apc5i) criironcconilitucnda cil.adiungaf ^over
tej: bafi.i.nr.rlv.-z-lv.rcrmin^eicubcrat. <Cur ge Dimi'
diaft pcatbctu muIriplicabttur:4FC(paDditp:ocenrioni
vr in mrdio fcripta p5 figuni.

d.cccc.

C©eejKisonoTftab:ic!. ^
ieagonus auccmo:dtnet'n fubfequenti biteit
( dU8 infcraf .oefcribaf f enim e]cagon^t>ii) .ki
tcraiicer inlf gnic^: dncm videlicct octonartus
per fe muItiplican0.l):iii).ef¥iciam bcc fummsi
^5.l)ciiii.quatcr(tocta in.ccl vi.redundat.bia vid^ Ucct.
ClOe oiasono adinuenicndc nib:tGi. cclvi.rt laccrts vnius nuancitas idcii viii.bis oucta adi'i
€peautcucnire folct:vc 2 bui^artts fpeaiUtio ciatur.c(l]c]ci| .apparcnt. auozum mcdium S>i fumpR
0 nc:quoc anf;ularisltnecp20Ccnnobo:u;.r.ce rts (ireambutu^o^iigoniti:^ liciDis.
cragono:n pcdC0obticac:'d\caraf .c)6 ne igno
rcf :fa<tllimn aeciirimacB l)Uiufcc ronis oabim^cjc^plac
T(&onaf cc paralcllogramMic o:tbogoni'' in iongitud::.
.

lr)C]c.8t ialticudincbabcns pcdfs.lr.longicudo vcro


g
l^auspm^cata.ri.cccc.c^rplicatlatimdo auc p fc muUipu TUI.
cata.iif.b .c.cffixic.quc vidclicet.vi.cccc.^t.iii.dc.i vnu;
fumm(rcd9Ctc.ir.rcftimunr.bo:i].f.);.cccragonaIclacu9
fi fumpfcro.c.pnocabo.boc cn oiagonum buiueparalcf
lo gnimmt,o:tbogoni|:.Tt.infrafaipca pcrfpici potcft
fozma.

Titl.

C X>e'iiiulttanguK0 ftgurts rub:ica.


6d q: fufficicntcr b:cuirerc^ be tctragonoi? of CJDecptagono tvubzifli.
0 pm'f6nib';TRellacvcDepencagoni8.'ic)»' ;0i1bcc vtc)cpediamusoeeptasoNifubfcc|it
Sonis:)C(terifcpbi(fcram^ 0is icac^ pcnta^ p tis rone opo:tct. 0ui vidcliccc cptagonus ler
gonudfas babtcis laccrib^^laccrisvni^tn fc fu tio bic infcriiur loco fcpicnari*'qucmadmodU5
maeiccrefcenccaccer ouc(a:iiaurfufcB cadSfubducta: me in imparium numero:um terti^^naturalitcr o:
dictatec^ bui^famg fumpca embaidatie fpatif pandic fu dincapparet.coUoccfur.'; cnimcptagonus fcnjna Quan
pcrficicm.tEfto mo pcncagonTmguliab^ns uccrib' pe tiratc tircttlcriptus: cui fi latcris vniiis fummam per fe
dcs fcnos: Quo8vidclicct.vi.fi p fcouFcro.frtvi. TRclli multiplicaucris. irjrjcvi. pcrnotabis. querciUcct quaiiri''
tuam.boatcroufcoa in.cviii.numerotn pcrftringam tas boc ert .t)cie VI qmnqiucs oucta.clio:):. ad cfTc condu'
.

cDiflabdulcroiatcris vm^fummamidcl^fcnarium.c.ii. cic> leiuib''^ fcnariequ jtitaris fummamkr ouctam fub


cicplicabo quo:um Dimidium fl 4cccpc[0:aream ifra dujccris.tljcii.^BlcUnquuwr.bo? medicras ftiptiMj^u
wvti pcntasoni adimpUbo. pedccmbiidumbui^eptagombflbcrecondticit.
,

CiOc ottogono. iRubufli. C2)coe(90ono *l^ub:tca.


^HatTt or dccasoni embadilt oicaiTms po^
lCrogon^verein natoraliparium numerorS r dirmo.ocfcnbaturiracB oecagonus ocnario
0 o:dinequart'^conl1ituro0tn boc oitTerendus numcrolatcraUtcr limuatus. Cuius ft iatcris
loco njturaltcaquarroe aiTnmatur.tEiloage vntus quantitas fccundnm iain fcpcoictam
orto^onus. t>ii.pcr ftngula latera pedib%cn noftrc p:eccptionts inihtutionem i'e multiplitando cjc/
fnrat^^.ftJanc litntirum naturalcm qujtitatcjidcft.viii. acucrit. Ccfficict.llDi) vcro caics ouct .d.ccc. adducOt
in f^fi ourerie.ljuij.cftKsffl.quosnpcr.Ti.multipUta JE)o:um vcro mcdtum fl fumpfcris: arcam buius occa'
ri0.ctclccriii).c):plica&i0.f tbisfiquaterlatcrisvni' Soni.caljr;. pcdtbudcontineri abfc^ onbto pernotiibis
fumiiu ocdu]ccrie;non ampli^quam.ac.lii.t^cfldni fat
^uo:n mcdiet48i\e]C(ipin}r:arcabutua oaogonii per^
notsitur.

fiii Vllf

C 2De cnnagono TRubtUa.


'^nagon^ autem flngula per lateni. vi. drcu^ Cr5<l«n vero oeendecagono Cfterifc^ plurilfltcrisfigtt
c rcrtbatur:quem vidciuct fefiatium fi fccndu^ raruin oe eriprionibus fl ficcri?:nulliu0 crro:is obitacu
fupcrt^Diccam nolUc inilitutioms rcgulam p lolababis:bocpactovtin naturalic:dincin multipitci
fc multiplicauciie.rt^tvi.eHicieetqui tc^ tics da vnius latcris fumma:-: in bacquaBtitatc: qurepbac
bucti.c.Tiiii.fumniam pzoduccnt. HDis fi latcris vni' latcrali multlpltcatione narntur:naturaltter augumen'
Quantiratcmquiuquics fuurrapjrie.l^rcvtiif . "tfleddcs tflnda:^^adeinci3 latfrali natnralitcr.fubducenda ^ccdflff
bo:um mcdict sc.cepra fi fucruibui^^cnnasoni cmbadu cmoadum.t$ tali rationc ej: mcdictaabus fciiuct adiuc
):};):vti|.i(unifpcdibUd(oncineii inaiiifciliit. ,
nias.
CiOccimitolRubrica. aeepipcdantin p^difmanonibutjfigura
€d quta^:an3uUrib'figurt9 nuiiiofolccro' b rumadp:cfcM0 DicrarniTinanr.rcflar vf oc
0 n furticicntcroifpurauitnus.iixertat vtbifiii monriiofa liioinruio aliquid ronctracrcmue.
tcr DCiircudiKriocfpcrc vclcircuticvpliccm'. uifaibariir ctiam moiisiii vciricie ctrcuini
1l>onatur£irculus itacis.vliiii.pcilibuai cir^ ccc.jvdibuepodifniarus.a pedraurcin vfq; in fiimmi^
«duffiotieocTi^natUG.iDiainctrueaurcni.niii.pcduni tarrm.d.cccpcdibusp:orciiitij».pct' vcromonris ciuf-
p:oteiinonibus ocfcribatur. iCuius fumma rt pcr fe cjccrc dcni in circuim pcdibue millcms conngnctur.
i^:op5a
uerit.trcvi.nafccntur.bosper.ti.muiriplicjne.iMlvi. tur modo inquirttum:quot iugcia in l>cc moric bibcan
tfficics.qu.^aim quartadecimapara.idcft.clitii .aream tur.Qiiod tiltcum rfltoncordiciidiim^iungantnr-zcni
biiius (icli pandit: vtinfra potcil ccrni.^Fil aha bui^cicli pedifl icaaiminis ouoillicnoiitus idc(l.i.ccc.Qno:um
inocniendi cmbadalis fpati) rario fumatur i cnim circfi per mcdium fi afccn tio boc crt.dcct.pcr.de l.inultiplua
ductiuequititatis mcdietad.vcl.rpi.quccD medictas bitur.orr.pcdcsbabcrcmonris buiU6fpatiomcomp:o
€tptr medtetatSoiamctri idcil pcr. vi|.multipliccmr:t babifnr.bantigitur fummam fi in.ttviii. dctc. oifpcrfc
qaod er bu muUiplicattonc p:ouenerit: (mbadum pan<' ne.cviii.inboc cJmonte ccmp:obabi8,rcftantibuetA
dit. Oimmillmis-.i fcxccntt^pedibus.

ca.

.1.

C jD( emidcIo.rub:ici.
^«vero b:aiib^i'nitiamenti0 oe tircutaribus
CTBiautem monein pediecircuttu.ii.d.T mrdietarf^
liraiitionc.t.d.c.in caeuminis
autcm drcnduetione ceto
b ibco:cmatiba0 oiccndum <t cenfuimue ^ emt < in afccfu.JD.pcdcs babcas luerit: boc paao iugera fuc
cielo p:otin'oi(tnri. jConiicribatur age emiei^ Bdinuenienda. iun^antur trtum fupzadicto:um lircui
das.v^ii.tn bafl i in femidiametro.ritii. pedee babc" tnu5 ioummq ^.iiij.a.nafcuntur^quo^um tcrria parre.
se:caiaeli aree podirm'igno:etttr:tali rationead inuefli iden.i.cccc.montis afcenfionem bocert.o.muUiplicante.
smir.eX>aUipl!(eturergofummabai1e per cinediame-' o.c(.p:odeunr:quo6 pcriusera otfpartiens.rjiiiii.eflri(icf
iri fummam.i I.cceireii.pauenitur.t boc fumma in oeci noQ plufquam ouccntis pcdibus rcMuif.
C0.ilii.ari.pu>dudt:quo:um Aimpta quartadecima par
te idc[l.acjii.irGilts coropUtor rupcrfictc0:vt p:opta ifii
pant.
Geomctrtas

C<A>on9aDKm ftrab^ideilin(quaU« A fUmt in pediT


circunff rcnrij J.KCcr invcrticis oaliuo.cc. in oc)Cferc
par^afccnrione, iD.ccd.inleuilatcria aurcm rufpccru.
2r>.cc.l.pcdcc< babcns iugcralis vcro nta planitudoljoc
inodocftindajandj. ;£»umaruricni5 Duarummedic^
raacircfifcrcntiarumin vnumcollccfaruniidcth iDicc.
t afccnfuum compofirozum par s mcdta boc crt. l>. ccc.
€ t bf mcdictatcs per fc muUiplicatc.Dcicl.pzoducunt po

difmuni fciltcct moncid fup:adicti. fjcpcditura autem


iugcralcm faciic runimam fecunduin quod oictuin ^ fu^

«i.cccc

C S iufdem.Boetij oe geomctria liber.

Cometria eft oifciplina magnii udi


nis imobilt0:io:marr)q5 bfcriptio
C^uia igttur oeomntn buicartiinferendarum rpecuia g contcplatiua:pcr qu jvniuftuiufcp
tionum rationib^^bzeuuer cnodatcc^ fat oi(Tcruim^:TiRe rcrmini occlararifolcnc: oocum^ta
liquii? vtoe vncialiioigitali.mcnfura.irtDcpuntto' it vfibilc pbilofopbo^p: quod latie
rumTminoto2umcgterifci3imnuti|sficutp:omiftmus oiincfio. ^in pcr oiuo fas
oi' tcrrf

oicam^: tfOirabilcm i arti buicrcf tcrifcB matbefeis Difti fo:mas ipfi^^oifciplin? p:imil f gf
plinid necei^ariam (iguram:quam arcbita pzemonilran'' pt^ ferf futfle partita.p ncccffitatc tcrmino:u terrc: qnoa
ceoidtcimud:cdituri. nilu0 fluuius inundarionia rpc infundcbat. Cui^oifci^
plinemagiflri mefo:cs aii oiccbanf .i55 varropitnTim''
C"£>e minutifs rub:ica. latino)? bui^noi0Ca5(icc):tittflccom£ino:atoiccn0 p:i^
jEtcres igitur scometritear^indagaro^es fub* quide oimefioncs tcrra:;: tcrmis pod^ vagutib^ac Oiico:
0 omniacer
tiliflrimi'maitimccB pY^lJ^Sozici^cij dantib^popurpacis vtilia p:cflifilTc.lDcindctoti'annl
tis inefura? oiuidentea ronibus ad ca: q na' circulum mcfuali numero fuiflfc partitum.Xunc t ipft
turarcnncrctoiuidi'? fctari:vffBEuenirct: in mcfes quod aniiu mctiunf :oci funt.Xiic t oimefionej
geniopflsnantceaqnalitererantindiuiftbilia pofi^ no^ o:bis fcrrf p:obabili icfcrt ronecollcctaiii: io facrujfvt
noib^que oatis oifparticre.Cui^-^o agrospcractus: oifciplina ipa gcometrie nomc aeciget: quod per fctula
ppcrticje.i.pcr radios:pcrpafru0.pcrgrad^: pcr cubi longaconflarct.
ros:perpedC8:perfcmipcdes:'z pcr palmos oifpcrfilTcnt C 2)e vtilitate geomctrielRub:ica
non babcntcs palmum pcr qtiod oiuidcrcnt: id qi? pal' Xilicas geomctrictriploceft ad fa!cntatcm:ad
mo cet min^oigitoautmai^:Uncia votarcmaluerunr. u fanitatf^indaiam.ad falcnrat?: vtmoecbani
3n fccundo vcro loco oigitufti fubfcripf unt.in tcrtio Ik (i^arcbittcti.ad fanttatem:vtmedici. ad ani
rcrem.idcrt fcmiuncia.in quarto quadratc m. in quinto ma:vt'pbilofopbi.0uaartc rtarcrcroiligeticura atc^
o:asma.in fc):toftrupulum.in feptimoobolum.iocta' moderatametcpquirim^^^boequodpdictloiuifionib^^ma
uo fcmiobolum: qiicm grfci ceratem nuncupant.in no / nifcrtii c:fcnfu0 nofiro^ magna clariratc oilucidar: -r illjj

no filiquam.in.):.punctum.in.ti,minutum.in.t;ii.mo fup:a: ^Jualc c Cf lu aio fubire:fora(B illa macbina fupna


mentn nominando pofucrunt.iDidcrgo minutiis adin indagabilironcafDifcutere.iEtifpectiua metis fublimi
iientis:noib^ceedi|multifo:me0ci0 notasindidcrc.q racccvaliqp9rtecolIigerc7agnofceremadifa£to:c:gtaii
q: partim grec(:partim crant barbare^nobis non vidcb§ ta T ralia arcana vclauit. Tt^ a miidus ipfc fpbcrica fcrtur
rur latinc o:ationi adiungende. ^ua^ptcr nos rem ob rofudititccoilfct^vt oiucrfas rc^? fo^mas ainbit^fui tir
fcuram obfcurie ignorifce notarSfignis involucrc nolcn (uitoeconcludcret.vtidc lib:u fenccapfcntanca pbilofo
re0:loco carndcm norarnIatino:umclcmcnto:um nora^ pbis birputatione fb:m8«it:(ui ti ulu0 e oc fo:ma mun
o^dineponim^^.itavf.fl.vncifrefpondeat.b.oigito.c.ila di.lHamingcomctiia vtiqjpartefarcmurciTcvtil^tcnc
tcrc.s:>.quadranti.e.2Dragme./.fcrapulo.g. obolo. b. ri? aaib'agicariioib^p:odciTcca eviilimam^.lflfcfineci
femioboIo.i.;Siltque.b.puncto;l. CDinuto. iD.mo^ fumivirictiamipcnfambuicfcicnticopcram ocderunt:
racntoafcribatur.ADcfcribaf itaq^bi0lfi0:quam!oi]ci^ cum fit gcoineiria oiuifa i numcroa atqp fo^mas numcro
mus fisurflm vn(iarum:bo( modo. rum.nota non tiuo:ato:i: fcdcuicg pjimis faltem if i«
. .

Zibcr m
crodito mct(fmi rflrqaodad rubtfltfatati pftat tmuifTi fa milia pedtimtoncurmnrr nin in alpcs finiant^Diui^
ma.-^aj kUm
vnliirima:7adcrmi:flriojKm valdcio(3 duntagros orjctra lcuaq? rcctamm linorum intcr fc to
dilfima.'!.! aufis rtro ficqucnfilTime iiumrurrq: pmil tinenrium.
o:docil scomcmc nccciraruiet.itlonnc t cloqucric.ci; po iTDmncmmcnfuram bui^cultiirc mcdij lon
rib^gcomcfria p:obat iii icquc nna r (crri-j in f crrapprcr 0
gio:cm fiucIatio:c5 fnccrc ticbcs: r quod lari'
quod plurc^ inucnia^Hj bialcriri fi militcr t rcrbozici in fudinc IongiTuerir:f(anum cil:qtiod vcroin
grcclianturbancartcm.C^ialcrico nici5rtlIogifinofl rc» longitudincm longi^fucrit flriga.
pofat vnrur-r qut runrpotcnnirimi 5r.imat:ci:quiapo/ ^lnt fundi pcnc mcrrojum:'? p:o cflimo vbcr
diri8«[rffcoiriirur:idcmp:obantTcarccnrbiincmatc:g[ 0 tat( anguilio:c0 alTignati funr.
rc;o:icut» ctl filiojilm^^^quod Urinc inrci p:craf mcn r; cb idcn macra t arida amplic :i tcrmino conclufa
ccptio. k5ucm tnrpcrffcrum folcnr arngraft nucuparc . ct 1 (lint.iountlocafunficaua qufadiusordina
ipc Pcnict5p:obar:cuiuer:tfo:mcciroiit'': quorbncis rium nonpcrrincnt:S5 fi pucncrit intcrpof-
ra5*connn f.Sk"5uib'modio fiiiirunqucillaarcucurres fc(To:c0:poiTtdcant. ft non conucncrit: rcntjet
linca n clfitiat o:bcm:quc fo:ma cil planis maj pcrlccta
i potcnari.
laiia tot fpanatoinplcctif .5£r fil quadratu panb^^bo^is Xia loca pcrfc(no:3 ad ui ? publicuni pcrtinc/
cfficiat rurfu0 quadrata n-iansur'triansula ipa pl^ca* «t.totidcm II polTclTc^ib^conucnit poiTidcnt.
latcrib^quam incqualib^TaliafoTfitaobfcurioza: quod L Ctnt aut Io(a publca bcc:iiuf fcribuntur filua
5topcri5 fca opo:r:tC)cpimcntH:ltDcc in plani9:n.i i mo 8 t pafcua publica augulhno:u5: qu? r llo md
tib''i colltb'' ct impito p.;»q: r«r fotcurfum v inb:aruni alicnari ncqucijt: t p"biTidcnt turrI5 aur rciu'"
inot3tomp:fbcnditur:t"pcr oiucrgia aquar fcgrcgaf plo:um pubIt(o:um;flut balncarum:qu{ lo(a
"Wiicad cpiilolam3"lu«l"3ri0 rcniam^^^quodadbui' colliuflappcllant.
arriso:isinc;n pcrrina:rt ncc ipfl"'3ucto:ie slo:ia pcrt- jQst eym dufue ?:qui intra finirima lineaj
fltrvtnobiepIcniiTimcrci vcriraead uotiriam vcniat. a c centurias intcriacct.io citra clufus: q: vltra
quifasinc tamcn i>anccpirtolan-i ftudiofc targc voluc-' finitimos limitcs clauditur.
ritquiburdam (opcndijs innodutt^UMidt^maiozuin oi CT £>£ (ontroucrfii 0 ru b :ica
cta tn b:cui pcrcipict. JE>nrroucrfiarumafcrif funt oucfinisclot'.
C"iDiu'iutiu& (' f^r HvUb^ita. c barum alrcra continctur:ouicQd ti agro oifco»
y accmm^ t multarum genrium cominato: ucnit. O5 qtii bis quoqj pairib^^fignatf ptro
a trcqucnria billi militcm cjrcrcuir amplio:u5 ucrfif oiucrfa«b3titnt conditionce: vtpotui
l)cIIo:um cpcrib^auHcndcrct ca illurtrium vi C50(op;cbcndcrc:p:op:if funtnominandc.
ro:um v:t!C8 ingrclfue cil:ou:nrium populoa iFnerafunt controucrfiarum.tiiii. OcpofUioc
rogantCB rccf pit tfrlnoe gladio inrr fcmit.Jf t poit qui S tcrmino:a. aDc rcgionc. oc finc. oc lo:o. iDe
boftilcm tcrram obrinuit^o^clcfis boftium cimtarib*' oe oomo p:op:icta8./De pofTclTionr . JDe alluuio
nuonouae v^bcscoailituit.oatoitcrttjcolomc nominc ne.JDeiurctcrrito^iuiDc fubnccmisagna.i^
ciuee ampliauit. lotispublias.oclocis rclic^ t crtnKlul 0. loas fa^ ^c
CcDilitcscoIonos fccitalioein italia:alios in-p:oui cri8a(rcIig!ofi8 . jTcaquf pluuic accclTu: ? be irincri'
ciis quibufdam.llDfC quf oiu^igutVad fignat^ v:t)ce tU0.
p?5Uinflarum crcrcimiiutTirp:oprcrfaJita0 bello:^ »' ^ntroucrfiac intcrouos plurcsqi vicinos.i
cicanon folum casciuitatcs ocmum cinscrc muris : ve C tcrouosaninrigo:e fircetcro:uftucr6ni8.ifi
ru5 cria loca afpcra t confragofa fa^ alligarir vr ilfmart rcr plurcs rrifi niu facit altgb^^Iocis t qdrifini

tnc p:opugnacuI o clU ifta lo(i narura:-! ab agro? noua um Pm p:o>;imas pofleiTioncs:oij boc nef(iilt:n5 ci8 ?ue
t>cdi(3rionc (ulnjrc colonias appcllauit:quf (olon jf 1« s nit:-:oiucrfas pn-oucrfiafipfi polTciTo^cs inrer fc faciunt.
viao:ib^:qui tcmpo:i6(3 arma (cpcrc: alTignate funt. 2lIi)oe loco:9lii vo dc fine lincf Iirfgiit:alii dfundisarc
dunt.^3 anido mo qucrcndo c p:po:igo caufc. "tt^S pcr
T^gc ncad nos p:ctcrilTc vtdcamur. ©5 bereditatcs opinionis bui^^gciieri f ptroucrflc fior. quare
C gis co:umcreinpUi fcqu3mur:ffpccrit ad toz itirc o:dinario lirigaf .iP^iTil in tudicio fup poiT flionc

mmrLfpicicndum:i ci: monrium alttmdicf qo finiaf :•; tuc agrimcfo: ad loca irc pcipiaf : vr parcfacta
p:cclTco:ariomon(Trabarpcrarccnfum p:c(el vcfitatebuiurmodi lirigium to-minctur.
flcaajminiaacicm labo^iofcngnacrlap.dib^conrtrutta €
ncra ptrou rfta?; crflumincbft funt:n5qj>
rcUgm^*^ ert munita oiftrctac^ loco:um quatitas : qug S 0(cupa^ agris agif:f5 q6 vie tiquf abflulcrit
permanet fcparimpcraquaru Dtucrgiaivn^acBptcval' rcpctitioncnob^bit.qucres nccfflitatc npc
denotaparritio:alia locariparumrfue fuaf p:oindeft inunicdc futfinealtcri^^Daiioqfquis illc'faciatqui ripa^
ftboftie nos infeftare voluilTct:co0 er p:orim3 ripa po^ fu3 munict.^fi fluminis fo::c0aliqii ta vioicnf^ jjcur'
ccram^pugn ado rupcre.T^a (irca rcgionc maririmam rcrir.vtalueo mutct fuu.multo? agros tr5f ripam otcu
limitcs rcttos ccnfuim^^cj: ladidib-copacttotam limito pat:fepe ctinlbla0cffi(ic?::£35;caffiU8 16gif.^p:udcrilli
recturaturfum ocmonllrabim'':^: (olonic omce qof ad mus turis aucto: f id er boc flarmt: vr gcqd aq labcndo
mare ponunf : lito:c maris tcrminanf iJlgros (duallia
.

iureo:din»rio oifpofuim^^quos intcrafiuos notauim',


abflulcrir:pofleiTo: admrttat.qifi.f.ripa
©anotucn bcbet:
M fme altcriuf
©i vSsmaio: via oecurrcrit-r in fincs
3n planitie vcro limitcs recrc cultcUauim''. fllteri^fllueomutatfuu:': fiatinfula:fn quopcun-eritvn"
lcmc^ funr sgri qua mulrialTignati:quo:u5 ofcp modfi fluminis maio:i0 agnofccrc ocbct: t cam in'
p m2furalimitulic5 c>iucrfanr:tn ct oirtatafc lulam ipefibi vindicabif^mi^tcrramrcpcflatiuc ptcoc"
flli^db alio i pcdcs.c.ipcdes.t.l.i pcdcs.((tl. cupauit:qin non pofTciTo:i8 negUgenna:4Dcd tcmpcfla
tn pcdcs.ccc.in pedc«.((d)cl.i pcdcs.cccccr.in tie violcntia apparct arrcptum.
|iede0.(C((lricr>in pcdce.d.c.in pcdcs.dcc.i pcdcs.d.ccc C-icr fubfiaiu'^f^m fuasoctcrmtnatioceaftri'
Fl.i rcdcs.d.tccdrti.i pedc8.i.n:.»pede6.i.((.in pcdes.i fl pf e in finib'' fuie tabulario Cf faris infcrim'
ccccjl.i pedcs.t.dc.in pedcs.l.d((.i pedcs.i.dccc.i pcdcs t q6 bnficio pceiTa aur afl^gnara coioif fucrint
ii«a.in(onfpectu m longo:quo fignisUmitemagim^. l!ue in p:otimo fiuc intcr alias ciuirare0:lib:o0 bnficio:??
'Jfuerit tcrmin^cralTus anguilaT 1 ab alia pte flfcribim^'; afquidaiiud ad ftrumcfU5mcnfo:H prinrbit
8 longa (rafTus geminat^.bi ouo limitee ntayi' ad folficolonic: o^adtabulartumccfariemanuconclito
ini oecimiiii^ % (ardo nomian funt. -pn tnul ria fHbfffiptuin baberc Dcbcbit.
:

Gecmerrl«

1OCU0 tocus

/[5ac fimilie fubficduua pditois ejtraclurua tamen tollcre pot.p:udenti5 tfi bt menfozcs ba'- crc 8b?t
a ^ n fliTusnatue.ci fi rci publi(c populo romao qui iudicaturifuntT quosaduocant^utpzeftarozcfii^in iu
autipfiuecolontc: cuiudHne circunclflf: aut dtcando at mcfo:c bonu5 ui^: t iuftu; agcrc ut nuUa am
ad populum romanum perti nct oatus no cfl bitioneautfo:dibusmoucatnr:rcruai'copinioncmctrie
in eiue:g9(Tignarc potucrit:rcman£t potcftatc. 1 mo:ibus O5:oi.n.arnftci ucrirascuftodi^daf ctcluft .

^gna limitu? ftnaluj i oiucrfis rcgioncs fluc funtilliqui fairapucrisopponunt.gdii pimpudcriatn


s Yocabula vicos ucl polTclTiocs bcc funt inter gda pcr impcrida pcccat.-ODutans crgoin pfefl^ioequ?
arrofq5 ponciTo:cstcftioniaagrali9 oiuidC'd{i gnalitcrp ucris9di)ctunturpcr?troucrfia argumcnrali'
i motibu9 loca^arrida i pfragofa pctraf figna tcr % piccmralitcr cr fupcrfluc mctiri arttfites cogunf . fj
tasinucnim''. tutum boc iudicandi bomincm artificcm oportcbit.
'Umma mdtiu; f mios agoftcos.f. rotundos CiRoimnaagrimcnfo:um rub:ica.
9 i cfTigie columnc aliquos liii fignaros arcbaf 3gini £Oard ^CffarisneronistulTtt
finalcs in partibus grumoe.i pgcric pctra:?:
. 3uli| 3uni) ^laudicffarioiuiTu
flrbotesanmiiTasitactafafcrropgcricmaccrie.i.ubifsj;» /ronrini
toIIccraabvtrifcBPartibus limitc raciunt.itcpctrasfa"
crtficalcsme-.l qbue locis arbozcsitactc ftarcvidcnf .in Sml i^YPil 3i^inieu(Udt« iCam.
quolotovctcrcscrriitcs facrificium facicbant . Sllioloco 2lgeni 3BaIbi Xiberit Qfaris iuffu
vi? militarcs fine faciunt:t; tcrmino muniunf . 'illiave'' •^rbid COcnfo:iai longini
ro DCTtcra mc>tium.i.p:oIatc motis ripf currcnrcs fincj C3mperato:i8. S^cuerini:? Slntonini iulTu
faciut.aliqn fepukbra finc faciiit.id fepulcbra fcqnda fut fmperato:is vefpafiani iulTu
q eictrcis finib'^pcurr5ttbu8 plurcs pcurfus agro? e^rpC' imperato:tsadriani iuiTu
oat.;@ta.n.monumcnt9 oominos tcftantur. impcrato:istrfliani iuftu
Dnt tcrmini curfo:tiin cffigic tituU pftituti imperatc»:i6 auguftini ({fari» tuftii
s certalocariui finalfscunabul? uclnoucrcf impcrato:is T^cronis iuflu
q6rc5Ul?J"lruif.rco:pioncsvbifinesouocu' imperato:isvaIenrini9ni toftii
neatifeiunsunr.Sjfoitcicjpcrtrialocafvbiagri ipla impcrato:i8 Xbcodofij iuITu
nitie funtpftimti iiugeribus aiTtgnata tiiucniuntur.itcj impcrato:i6 inrdjadii fuftu
iteruo:atos rupis 9rbo:ibus an milTts in tactis ut.s Di tmpcrato:isbono:ii iulTu
Xi famficalcstumoz terre in cftlgi? limi^ pftitutos. pe/ imperato:isConftanrint iuflu
tras molarcs foueas ucl mctas lacus t lcgonatus:-: fabzi Clflomina lapidu^ finalium:': artba!? pofitots rub:ica
tijs pftructo6(9lauiones.2IIiquotics.n. pctrasqdra' •tfviogoniusrcctufl rcctumangulum mirtit
tas f(ripta8:vi idicatrcuius agri gs Onu6:quot fpaciuj 3fopleuro8rc(tu0 fub(onftitutus.
tueanf .TRo.n.ois titulue i fcriptoibus 5 i oucme: qtn ifoftelcs Zcrmin^Iineat?
flligbus locis no funt lapides fcripti:^53 in cfrigicm tcr d(ulcnu6 fiuc crasineus Spatula curfo:ta
minoi: pofiti funt:qno6 curfonos vocamus. IRa? i ipH Cwultelatus latcribus Xcrmin? \ inuerfti; pofit?
motc6 oino loca octcrminat.tcrmi vero no vna m^furaj ;6umbus fiuc trapidcud itcm fpatula curforia
interrcprinentiubcntcauguftocefarfbalbo mefo:e: qui ifofccles quadrtfintus
oium p:ouincia:? mcnfuras oiftinicit ac occlarauit perc^ ^Vae trigonufalia iactat' item qdrtfiniud
teftimonia fupzafcriptjfincs loco:ptcrmincntur. •ig)aralel!o gram' p^tagon'. Xermin9 gamat?
nnt.n.tcrmini gbus fidcs no e adbibcnda. Cjragineus frain? linear^.i. qdrifini?
6 «fti onr itincrari . 0C8. n.limires itincn pu" ^ptagcnuf itcqdrifini'
blico Puirc ocbcbunt:gbcrtra ac finiftra fincs .Sinagonuf l^oucrca
pnuatos t»iuiduntT in medio itcr publiaim.bi talcs n5 Xcrmin^srcca Uttera fcript' Simmatus
funtoibus lods, vticg f«b oes tcrminos fignum inuc- "Srcrminusi fummo acutuo ^Centuftatp
niri op^.quod crgo inuentum p:o loco tcrmini obPncC jCirculat^eam^itc acuto fitif x:riuo:tin9
t cuftodiri ocbcatrut ab uno ad unom oirigatur:-? fi no-' it? pcr ram'uitc \\\ft flmir 2Imidrcul9
(tefiuean3t99d notam. lCopIet^^romb^ anvpligine9 naroberin?
3c. n.fiint (crtc legis pfuetndince i obfuatio Sltnicirculusquadraiua Xrudeus
s nc3.fcpcrfignu!noibU0tcrminis pofltum? Xcrminus aguftcufi f min9 auguftc?! fuo aciit^
flutaliquosttneree autcarbocs.aurtcfta: aut •Xermin9curfo:ius Zapiemolaris
eftaautvit:? 9utmaiTasferri:autacs:aiitcalcc:autgipfu Icrmin9trifini9 jnoonumcntum
autva6fictilcinucnimus:qt5ct quibufda faror fragmi ^epultur3cu5ofl"tb9finfllc UDaufpIc^
nibuspailcabantarqjitaoiligcntimra pfirmabant: vt Xermin9inl9tcrcuT jarcafinal'
firmius ftarct: talcs ergo fignuj t nr Dnos inf quos fines Xcrmincquadrifiniu» jCippuf
terminabanf facicbant:tmtniucron funtoibus locis.f^ Tcrmin9rorundu8 IRalaflonee
inftnita funt multa alia teftimonia Icgc fclittur i intelli 2rcrmin9 cui fubiatctangulj
scre airabis.qui ttelUsctqJ? vicJctasraginietoes ^ ter Xcrmin9(iuadrifini9
'

tt quiui'6 pfccme <? gromitriaie Ifge fflfl oisi i€ majrime rSnc ptinffll. f^Dagnuc Qppc i i^ac fcla frurt*
t qu^npiralara funt fubrcriue/l^la tn p:imt0 ?:flQ6n6nefciar:qDbonira0biffmttai fub fcta (adens
farcops arirbmcaca artcm: quf cojihnct nu' BiocBfpimirabiT7pceptibifp:ima naturac:i fuf fubllJ
mcro^ddacoiuifioncs.i.qualie e([ oiffinitio.acciuino lif bccozc ppctuaiifintrOvrromaliti? pcdcc^nulli6p:o
oeparibae iparibus numcrte. p:ii)3 pncipiie nirfufj nj rpcrransab oi Dcfinirocp^ino
:0uili«f(lc6porit^nBmcru9: i^HeinfSpofims. pij taniti aliquo ngno optiinc fi^iurc ip:f f^a c oponitiint
^^ualiseftpcrfccf^numcrus! i qualieipcrftctufl er ii(ocrro:i6 fiuau rctinef .THa3 nimiai cnpiclitar? irfc^
^alis frt oiuifibili» numcr'':i qoalis induiiflbit* imodicajctfrcnarionccifi qd«3rccto:aiu6 pura intclligc
^ualiflertEtiailarienumcr'':^ quarfnpia particnB. tiaroboiafailringir.lWostn q oc numcris a nidjoma'
;@ual' cft lupfl u^numcr*: t qualie oimitiuriu^ 10 oifliifluo oifpiifara funt vcl a varronc uc mcfuria ofi
:0ualic ef! mulripln; numtr':t quaUe fub multiplc)C fa fiit modcrara b:cuirare ccllcgim'. tFt qiif rranfcurti
Slualts f n folitrmimcrus: « quatfpbcricue. veloci^^anguflio^cinfclig^tif pllabantadita:medtoai
^Juomd inufnta eft geomctria. adicctce rcf^auim": vt alt qfi ad cutdcntias rc:?: nf is ctiam
^uid(U$;eometria. ^ualisfHrfCtueangulue fo:murac ocfcriptionib^vtcrcmur. q6 nobis risvigi'
:0ocvtilitas!. ^QHaliecftaait^angul' liis ac fudo:e ?fIitcrit:faciIe.fob:i^lccro: agnofor. t5 1 ba«
J0oi o:do pjefaiptionis. quali« parrita mcfuni (It. quodanimo ff^litaris fo;ma6 rcpara boniratc labo^aU''
^of (tf ro pzfpofi tionis quantnm trabit (ladi^ do coUcgim^:ipfe lcct :|>babtt:qi!f nog ex grf cav opul^
jdufoifpofitionis quidntacue tia If a V in romaml o^atdis tbcfaurii ptrabim^: j£>i q cr
;@uf oiftriburionis qnid fint climatr fapif bcctrinie cmiciierijt fapicntifTimi iudiao p no6c5
!&ac Drfalprionis quid cf ntua p:obcnf .Hidcs igtf vt taj m3o;ni labo:i8 ctTca^tuij ttii
:

:S)aeofmonnntfioni9 quidleuua lfao:frpeaeteramen.f!eci9urc6 p^odircpiiblicas ni(i


:0uecon(Iuftoni9 quidan-ap^is ooctf fnif ad flipulatoc nitaf .qi5 nibil mtrij videri ^bet
0uaffftreaalinfa quidiug^rum <S id op^quod fapif inucta pfegf :n5 aucro:is. io^ « iJ^o
;0uarefl fupflcice line^ qoid cenntria inalbatarbirrio.ert.n.SapIanumcrov (aei oiuinonef
;0tMre(loiuitri(alin^a cintdpunaum car{j:quf vcra c f05ni»io t inrcgrac6p:cbcfio. q(5 bfc Q
f^aai funt ftrremitattt sni( quid cil Diamctrus fpnit.i.fcmita? fapic:et ocnijtior.oicfrepbilofopbandu.
;0uot ge nera fHmtranim quid paraleUo gramutn IIDccafite aritbmff ica.bfc.n.cfiais p:io: c:nd m5 quod
;0uorgencraangaIo:um quidiigura banc illcbin"mundanf molte pdiio: oe"p:in:a5 fuf ba'
Sivali9 e([ planus angul' quid drcotus btiit'rocinatoi6 crcplar :-: ad banc (ilcta pllituit:quf oici5
;9ualid efl obtufue anguC quot i partes (It tiuitio fabricatarationcp numc:e afTignariordinis invcn ercco
;@uaU0eflbcbc0 angulus co:dia5.f5bo£quoq5p:io;aiiti>ineTi(a oeclaraf :qi3 quf
fc 10 ifia oia ad plcmmdin^mofti loco? fegrr CiJCBnap^io^afut^bisfubla^lmulpoflfrtorarolluntur
• garionf .1^3 q igno:ltreguI5 bui'arri8:mut fj portcrio:apercanr nibil oe flatu p:io:is fubrtanrif
ta oppouar falfa.p vcris. gmurar: vt aial p;ius c boie.tla^ fl tollao afal (lati quo'-
ID :0uomotrentacflgeometria. <^bots namra oelcta fir.fi bomihc fuf^ulcris : aial non
JOb ^nocnrS cc gcomccria te^wti) wat p necelTitate pibit:.pp:icnjipfa numcro:5iiatura cucta p:ecelTit. ota
tfrmino:pr'rc:qiioe niI^iundatoi«tpe infundebat. fluf (ocB a p:imcua rcr natura confiructa fijt:vid£nf nu'
JD nndcrocatafitgeomftria. inero:Sr6nc fo:mara. K>oc. n. fuitprinapalc in animo
iCO «5eomcrrifl nominata c adim^fionf eerrt:^ quavnl pdito;ise?:cplar.l{:?ic.n.qftio:elem?to^: mulritudo tna
ufaiiufq; tcirg rmnini bedatari foU nt. tuara ?.BDtnc tpo:?: vices, binc mot^^ailro^ij: ccliq^ woer
jD ^uidfirgcomctria. llo. •^:opyctn ipfa niimeroru natura omcs adrotH cur

jCO ^omcrrti e oifcipiina magnitudini» t fignrfta fu«.otrcpaflronomicar6connituta a. SJtc.n.oK^^occa^


(tn magnimdincm contemplator. fuf<B(olligim'.f?crarditatesvelocitatcfq5 erranriu fidf:p
30 0;Uf(itintentio. <uflodim'.(?(J?fea'-r mulriplices Innf variarocB agnofri
jCO ^ntcntio cuclidie buplctc ad oifripulS refpiacBe mus.qf qin po::vtclaraitaritbmcficc icfus c.biiic oifpu
1 ad naturae rcru ad otfcipulil refpicics: q: op^eii tatois fum«m'epD:diij.boc iicin gcomcrria vtl tn arirb
abbie vri ifagogicia icipejn facilitaTep b:cuifate:t tncticavfincurrere.:Si.n,numcroarolla6:vndctriaH
eo q6 in qSnib^^ob iwc nulla fit oiffc ultae. p re? SHlo vclqu«dratiJ<c»p:cb?dercpoiTum' Vflqcquidin
naturaeo q^ pbifttc kictiiix timei flue platSts oo^ jgcometriaverifaf :qoi9 numcrov ocnominariua ftit.boc
ctrinaplunmageomctricf oemoflrare nofointur. «ik crir pfpKua fi intdltgam^ocs inf qlirarcs af uuTe p:i
JD ^Jufvrilitas .itio:dijs:vtipfa quodammofQtas marris -: radinsob
jDD Drilitaa(vt§ ^facri rum')geometrietripIc]ce.ad tin^s vim ipfaocs iijfqliraris fpcso:dincfq5 p:0funda
faailiatS:ad faniratc ad aia;.ad facultat^: vt m«b(B lur. :Sint.n.nobi8 tres bini vcl aes terni vcl rres qua
nict adTanitar? vt media ad atam vi pbilofbpbi. tanivdquantos vltra libetponcre.quod.n.in bie tri"
JD s3uio:do?geometricinoifaplini0. b^termiscn^itidcpringitincf is.cjcbis igif f^mpcc<'
£0 Slli^ten^pofl arirbmaica 9as caliqren^tn-ri*. f»n nortri o:dinc vidcas pm» nairi mulriplicce n oueita
litnliinfaiprioquomoinrclligarar. tur.iin IMs ouplitce p:i':i5 binctriplos indeqdruplof
iCO ^ fnl titoli pfoiprio elcmfto:^: q figurf Hmplieio 5 ad eade o:din2 pfc^ntcs.lRurfiie uiulripliccfl fi pncr
res fntttf^biealifcopoiiunf :q inbieetrefoluaf. 4anf:ci:biefupparticu(9re9o:ienf.iF)couplicibnsqde5
2D ;Sip:op:iU0COde)C. fefquaUeri.!5Ftri£liob^lefgftilf)c^drupli6 fcfqquarri ?
mO iCodfic iftf f 5 oifpones fHtUdise? of : ftn bemoftra <f tcri in bwc modu.jEr fiipparria]larib'^vcio
piic rHs fup
tione Vf l tnt^onE alio:^ plernc^ ee oicitur. parrictcsnafrincccfTcfiravrerfefqltcro iia'caf fupbipaf
JD ^nqootpamgoiuidinjr. lies fupmpartict^ fcfqterti^gignat vter fcfqqrto fupcr
jfX) JDioidif (odf r iflf i qmo: gtee I epipe did: in aritb ijtlripartiens.tlec^aitpofl^ necBPucrfis p:io;tb'fup
nuri(i0:tn rdnaUb^c irrattdalib^lincis:? inlfolidif parriajlarib^mulfiplifesfuppartiojlares o:junf . if^c^
T> O.uffnntinofmoftratdegeometrica. «tisvero rupparnftib^muIripUcce fupparrienree cfficiut
gO •piopcMo oifpd:oiftrib«tio oefoiprio ocmoflra lp):eceptB ai1r tria bc c fiint: vt pmu nume^: pmo Qr iaa
tio.-r conclui^o, i parc . ©OJo VCTO pmus t Po tcrriu5:pmo buob"' ffcudia
€ftat ant nobi epfundiiTiml quada; tradere T terrio.ai5.n.cS in f minis f qualibus fac ris ci* bis qui
t oif(ipfina5:4iid.oin5iMtRrc;t&rc¥tnte9riM' ii9(i;mf:Dupli(e0(runt: /Degf)M bupUabus nidetn
.

Gcomcrh»

ftccrfsm-fpliccs pwcrfsiimr . Ctwbfa qiiadruplkc* ro9f5ci5 iii o:dinf paritcr pariff mimcro:Jrrem«ri*i«f>
»qy \n infinitiimocB fo:mJ9 niimcri miiltiplicfe[fipli mcru9muUiplicauir: quicuci5CVcap:ocrcari funtpm»
cabio/jl.i Qclcm qiio:6 parrcs vlrra qua fm& f kiCQtxe funt vcrfu otfpofiti iRurfus g codcm mulriplicjtc qui
,

rinr^dipftiii nominantiir: vt funr.rii. vcl.vviiii. 115i cni nario nari funt^fccudo locofunrcoftituti.ipoft vo qtios
fnifl pribuecopaMtimaio:cmparti«fnma5 rofoco:po fcpfcnariue cf rfro9 muUiplscang.pcrcautricofdcm rcr/
rc foniunrur.? cnij ouodcnaromcdictae.vi.Detcrtia. tiopi1ituiHm6lo(o:.ifci5 idcinreliqua ocfcripttotepte
iiii.g6quarta.iii,par>jfc)cta.ii.par6Duodccima.i.iDif Kfinmu0:fupcri^i5if ot^cftc ocfcriprionie bfcrocft: ft
qibiccumulus rcdrldat in.rri.; totius coifjio fui mul Rd Iatttudincmrcfpiaa0:vbieftouo:ii ffrmino:u5 vna
tirudincm vincut.iivurfua.viciiif.nHmcri incdictas e\\ mcdicra6:ipfofq3 termtno6 iungae: ouplo6 cos pp:ia
jrii.terria.viii.quarr3.vi.£>cm.iin'. 0aaua.ii>. IDuo mcdicrarc rcpcrirgtT.vwvi.T.vv.fflciunr.I vi.quog me-'
dccima.if . visefimaquarfa.i. t.^ui oce.tfc vi. rcpnidiTt dietaecft.ttviii.T .vii.ft iungae fariunt-ri. quo:um.vr.
iu qua rc manirefium c quod fuma parrii: maio: c:t fii' mcdiftaumcdi^eo^umtcrmin^inuenif.^cvcrovbi ou
p:a.pp:iu co:pu9 crundat.Slfqs bic quidc cui^^compoli 80 mcdictatc6 1:«abct:vtrcqj cvritmitatcs luiicte vtrifc^
fcprce rori^fcrmini mulrifudlncfupantur:vt.vii|. vcl medictfltib^equ3!c6fiunt:vt.vii.i.vvvvi.oijconiunve''
]ciiii.b5 cni octonariug pte mcd;.T idcft.iiii.b5 1 quartaj ri9 fiunt.rlviii.ho^ n mcdii titc6 fibim t app[t(aucri9.
quod cft.ij^bj ocrauam.i. Qiiccunrc in vnu5 rcducte
-r
idcft .vr.T.vvviii.idc ciit. '^tq^m alia partc larirudinia
fcprccoUigutmino^c.f.fiima^ fotoco:po:e ?cludcntC9, codco:dincqui fiunrnumcri notarifu nt: ncqj viuire
*iRurfu9qu3tuo:dccim bab'; mcdictatcidcft.viibabct ra'io vtnufct', latirudinieoilcrcpauir. '3dcciuodcmoj
fcptima idcft.il. b;qii3rt3mdfcimaidcft.i.€}ucnivnu5 dine i c? terie numcrie p notabi9.^f boc fcom fo:ma pa
collccTf finr ocnarii numcri fiima fuccrcrcit:toto.f,tcrmt' ritcr ipari9 numcri fit:i quo !>9nc,pp:icrarcin cc fup:a il
no mino:.at.ii qui boc modo
, funt vt pno: lUc quc5 fug oiftum cft.lf\urfu9 ft 3d lonsitudinfrefpit iae:vbi ouo
gtc9ru2ant:talc0 vidcanturtant^fiasmultie fup na> tcimini vnamcdictarcbabcnt:quodfirfvinulriplicatif
tura manib^natus: aut oupliciccniunctus co:po:c vcl cttrcmitatib':boc fitfi mediu6 rcrmin^^fuf capiccplura
quid vnqua monftruofum natur? in partiQ mnltiplica lUati0augumct9.111.iouodccie6.vlviii,faaunf.d.l)lvvi
ti-ncfubripuit. c\)edi^vero eo:u rermin^idcit.itiiii .ft inuUtpItccf cof'
cr3llcvcromino:cs:vtfinaturalirfr quadS ncccftaria de5rurfu6.d.Itvvi.pcrcabit.€frurfuen.rvtiti.i.Ivlvi.
gre c>ctra(f3:aut min^oculonafccrcf :vcl alio currat^mf mtiUipliccrur f?ciut ii.ccaiii. ^uo^ mcdi^rcrmin^idcft,
b:o:naturalc toti'^fuq plcnitudini9 Difpcndium fo:tirc irlviii.ft in ffmctipfff Durflrur:idc.ii,ccciiii.p:ocrcanrar.
tur.intcrb09autvclutintcrfqual£9 int^pantiag mc" vbi aut buo tcrmmi ouae mcdietatee indudunr^quod
dit rempamcriilimitig fo:rif^c illcnumcr^apcrfcct''^? flt inuUipl!cari9crtrcmitanb^-boctdcrcdditur inaltC'
eeYirtufie.f.emulato:,^uinccfupuacuap:of!rciTionc rutra; fiimn mcdictarib^^oucti^.iDuedciiCL^n.lvIvi.ml'
oir{s;itur.ncc ptracta rurfu6 oiminurione rcmirtif . S>5 tiplicari6.i.c.lt(,p20£rcanf .buf Vfro co:ff mcdicrarc0.i.
mcdicrari 6'obrincr:g fuis f quie partib^^ncc graiTat aba jnciiii.T.vl viii.fi in fcmcripfa6mulripliccntur:cofdcm.
d3nris:ncc'c5crin opiarvt.vi.vcliccviii.lRSq^ fena' f.(Ui.rcftiruenc.9tq;boc!idimirationc(ognarionc'q3nu
riU8 b5 ptcm mcdiam idcft.iii.-z rcrri.i idcft.ii.i fcrtani meri paritcr pari6:a quo partict^parionc rracta bccci reco
ideft.i.Ji2uein vna fumS fircd9ctc,nnridcft.iii,ii.i,par ^
gnofcirur ingcncrata.pp^ictae, t i alio vero latcrc lon /
totu numcri co:pu0 fuis ptib^i nucnif .ijcviii.vcro l?a'' gitudinie eadcm ro ocfcripriocp notata ?. @ua l rc ma'
bct mcdictatc.viii .-r qu5t3. vii.-z fcptimS.iiij.T.miii,. nifcftn eft totff numerti.et fuaio:ib^ouob^ccp(rcaf u: q6
ii.vijcnmaoctauam.i.^ucin vnnrcdaaatorffpribua co:nretiner.pp:ictare9 . ^ti"i affr naturalircr 1 Pm.pp:ia
corpu6 fquabunt.in vno.n.iunctcptcg.vvviii.cfficint o:dini6 pfcquettam mulriplice tfqualttati6 fpcm mn'
Cft afft in bi9 quocB magna fimilitudo virrurig:^ ritii tti^p^cpofuim^^^p^imSq? fpcm ce monrtrautm':liC5 boc
pcrfccfos.n .numcroe rare inucnic6:cofci5 facilc numcra nobi8poftcrio:i6 opi0o:dincclarcfcaf. IDicqucq^per/'
bilc6: quippc qui pauci funr:? nimi9 conftantio:dine ftrigcntC5 id quod.ppofuim^^planiffimc b:cuitcrq5 x^o"
p:ocrc9ti. 2lt vcro (uperfluoe infinitos rcppiC9 necvl / ccatiiu6:nr,n.rali8 ocfcriptioiquaponatur in o:dincni
Ii9o:dimbu6 palTi5 io:dinatccB cifpofitos:c a nuUoccr vfcBfldbcnariff numcrumcotinui numcrio:donarurfl'
to finc gcncratog. ;Sunt aut ^^fecti numcri itra dcnariuj lie:i recffdo vcrfu Duplus o:dotcramr.tcrtio vcro tripl"
riumcrum.vi.inrra ccntcnariuin.ictviii. 'Jnri-a mille" :@U3rto9utqu3dmplu6 1 boc vfq? ad occuplff. S^ic cni
narium.cccctvi.^ntra oeccm milia.diii.T.cvtviii.tEt cognofcciim0 qncadmodu fupcrparriculari 1 fuperparti
fcinpbi numcri ouob^^paribus tcrminantur. vi.T.vii?. cnti:? cffrti6 aiife p:inccp6erir fp?6 muUipIios:': quc
gf ftmpcr flltemarim i bo9 numcro9 fummaru finc6,p dam alia fimul ifpiciemu^:-? ad fubrilitatcm fcnuiiTima
ucniVnr.lRam-rpnmum.vi.tndc.vyviii.poftbog.cccc 1 fld fciemiam vtiliiTima:'? ad evacitatione valdc iocun'
vcvi Jdetn fenariug qui p^im^^^poft qultdiii.cvxviii. diftimfl.
3dem oaonarius qui fccundua. 3'ic!if ouo pma laterfl p:? pofitf fo:mulf .q fn"
Sliojis vcro in? qualitaris numcri qirticp fiit 0 ciff r vno ad occc occe.pced^rifl rc''
angulff ab
m partes.cft.n. vna quc vocatur mulripicv:9lia bi0fubrerio:c6o:dic6coparenf: q
fpicianf,':
faperparftcuIari^.Xntia fa^partien6. quar^ .f.fl.liii.angulffiapicrc^ inviccno^rcrminff poniit.JDH
ta multiplcv fuppartioilaris.^uinta muUi^ plcr.i.pma fp^amuUipliatari^oftcdit irsvt p:im'p:i
pIerTaperpam'en9.l^i9'(gitar gncg m«io:i9 partibu» mff fola fupercrvnitatci.ouo vnum:fc(ffdu6 fc6m bina
oppofitc funt alif quinqs part<6:quf mino:i9 figillatim rioTupcr vadat vtquaternari''binarii3. Tcrti^tcrttfinv
fpcbus bifdem noibU9nunaipanturfolattn p:epofiti ba0: vt fcnan^tcrnariffquartu^ quarta qtcrnarii.nBme
cne oiiTanres.EDr.n.fub muUiplcv.fub fuepartitulari» roft tatc rran fccdat v t octo qternariS f pcr candc cnncti fe

fub fupparric9.fub mulriplev fupparticulari6:fub mul quentia fe fc mino:i9 pluralitfltep:?fereant.


tiplcc fupparricn9.in p:imapte fi mulnplicatur numc 3vero tcrtiue angulus infpiciatunqui ab no
me mulripler oiric.^n^ parte fupparticularie t>i({f. B ucm incboan^Iongitudinelatttudinccptrf
3n rertia fuppartic^.t quartamulriplcv fupparricularis teni6altrinfccu8 numcriscvtendit: ? bic cum
3n quira muUipIcv fupparticng mino:c9f0 nunuri alt p:ima larirudine 1 longiriidtnecopareriir: trf
qua ptc vn'fabfcn9 atq? ide g parte6 P5 maio:a no:m3 pIevfpede9mHlripIicitari0occurrititfl vt iftatompflra
tnuUitudincq? p:otcndif fe numeri fupabot P5 pa
tio per oecim.i littcra fiat:bi qg
CJDe p3ribu9 1 iparibn9'ntimeris.*iRub:ica. rilitfl^faaa nSrr pnerione:lP:imu6.n.p:imff cuob^^fu
0 6fi;riptioatHqu(fuppoficaebo(mofiiaac:qu« perat: vtvnutr(8:feco(JUd quaternario: vt binarium
2ibcr m t!0

ftniri^: Zati^ttrtium (e%: vt frniarius noiifnari^T gd ca ?t iflti^c]irpli(flbi'tur:qufm ouo cqualte numrri tnuitipli
dc modilpgrcirtonis jccrefcunr. ^ua rc nobie fcs
Cfteri cat: vtibacquoQj ocrcripiionccfl.vn''.n.fcmtlvn"ffl:
7ipii naruraliaob iccit irfgritaip.-nibil nobiocvtrama' icpotcrtaie tttrason^.Oficbisouo.iiij.frit.tcitrce. ir.
cbinaniib^:rr in ipfo modiilo ocfcriptionis apparct. quos in ftmcripfos multiplicaroes p:inio:diie pficcriit
•jasautiirrian^iilitcrminiimrflffdcci numc jiircuipfosvcroQfitt vclcrtciiciiansularcelongiliitm
0 ri Qditatc norat^^T longirudinc: c]uc iii qm numtri funt.losilarcrosailt vcfo:quo6 vno fc lupgrc
drascnoetcrnvnat^vclitfupio^iv^comparfl' dictcs numcri iiuilciplicant. irciKiiti.lflDUoiuntt fcjc:
rcp.r.Utctrc fo:mai.uio:tioiiccoU3t3
cjdi upli f5 ^uo nafcunf cv vno t ouob^^^cfivnfj bie multiplicauc
crmultitadincpnorabit:bifii5Co:ditiabilis fuptc pzo- ris.£)5 vnirasa binario vnitarc p2f ccdif vi. vcro ev.

greiTio:vtp:i!n'Vnniiirrib'fupcf:vtCituo: vnitatc. fe-' ^Hwb^trib^.bis.n.trcsfenartorcddunt.Ulouenarium


tiidae fc6m fcnario vincat:vt octo binariunt^rcrti^^tcrti vero fcr 1 Duodcci cIaudunt:Q oucdeci cirrlb^iiafciJtur t
nm noucnariotranftat vt Duoctcnariuetcriiariii •.ife" liii. ler. n.itii .fiunt.rii. fcnari'^ vi ro c>: ouob' 7 nibus.

qu^tcs famulctriii fcfcmp adicaaquitiratetranfiliaiit. bis.n.tcr fifit. vi. sSui 0 cs vno niato^tb^^larcrib^.pcrcd
€trifl9fubteri02e9afpiciatflngulrt6:3dcni pocs multi ti funt.lHi CU5 vi.cv binario rernarioq} nalcunf .ii|. bi'
pltdtfltte fp^s vfct id oecDplum bifpofitiirima o:dinati nariil numcrfi vno fug4t:ci5ftici3 fllij ciufdc modi fiit: vt
«nrp»)ueniet. p2imo T fftf 0 o:dtne aci altcrucrfi mulriplicatis tcminis
iQsvcroibat oefcriptione fupparticularea iicrccnf ita:vt qi> nafcif cx ouob^poftrts longi latcr-sal
• rcgr3t:talim5rcppier.£>i.n.fcDm0ngulum crifct' bis mcdio tctragono tctragon^fit. €
t rurfus qb

notet^cui^^cft initiii quatertian'' : cicp fiip lacct tx ouob^^altrifccus tc trascnis t vho incdio Idgilato bis
binariue atc^ad buc fcciucntc^ qs accomodct tactonafcitunipfequoi^tctrasonTit 1 vtansulo:i7ro
02dinc:rcfquaItcra.ppo:rio Dcdaraf . Ma terti^fccundi ti^ocfcriprionis ad ansularcs tctragcnos pofiror vni
verfue ftfqualter c-vttrcsad C»uo:veI fccad.iiii. vcl no iisanguIi:fitp:iinavnita6.?lItcri'vcroQptraf:tcrtia
Dcm ad fejr.vcl .lif.ad. viii.^r? 1 1 fftcrie qni funt ic4/ bini veroaltrifcc^anguli fecudasbcnr vnitatcs:': cuo
dc feric numcri» talie coniugatio mtfceatunnulla vane flngulariii terragono:ii jngulifquu rafiuut:q«? fubipHs
tarisoiirimilitudo fubripict.cadcm tamS famaro fupcr princf:iIltq&fttabvnoillo2u:QeaItrinfccus;aiisulo:o.
Srcfrto c in boc quoc^:quf in DupIicibTuit^iibzimus.n. -»lX)ulta.H.fut alia quf i bac oefcriptioc vtilta porTint acl
p:imu idcfl tcrnarius binarin vno fupat.fccundusvcro inirflbiliaq3ppedi:quf itcrim.pptcrcanisara^irrodufcii
ft&m ouob^^.tcrt^^tcrriu tribus:T oriufcps. S>i vo qrt^ di b^euitatc ignota ecpmittimus.THunf vtroad fcquc
o:dotcrtiotoparcf:vt.iiii.ad.iii.': codcjtftcros o:difle tia pjopofitum (onuertamue.
pfcttcris: fcfQrcrria tSparatio colligif : vt.iii j.ad.iii . vtl
'Viii.ad.vi.vd.rii.ad.viiij.^^idcsnevtioib^isfcfg"
mri9foparatiocftructur.iib:ctcrcaeosQfub ipfie filr: C^eitttiis 3ttipze(fum Boerij opusp "Joancj 1 ^Grc
fiidetacieno fcquctcs vafusaltcri^^coparaueris. S02iij oe grc go:ijs frarrcs ff lici cjitu ad finS vftp pduftti
flneviio ipeditncnto fpcs fupparticularigasnofces.hot atf uratiiTitnccB emcdatu anno bumane rcfiaurationis.
aatibflcc oifponeoiuinii:quodocs angularcs numeri i492.oic.i8.augul!i.2lugurtino'i8arbadifo^cmflri
tttnigoniiat.Xetrason'at)tof:vtb:euintmeoica:quocJ tno Denaiarumpjincipc 'd\cm pu.rcnctc.

(TiRcsirtrum
21 0 UUtt riusrcrnflrin
2Initiim31i|' cflIo2is arq^ flutipfl cadat finguntur totumplul$ ouob^ lineis
pcrge qucfo qm aiitcm rto^naiufto ficniin mctica noucrccte
Nomcdiom inucniri non banir.fic tasvifus (( pcr oamm
7& uuuu nflturflliter II
Jiootcnim CiufdfjaSoc dcrcritatcm quafipp:»© dumcH rupcri'Tcro
atfllia crant id quoc0 flliudvero trabibus_ illudigttur IRcautcni
tionabilitflte b polTentclTc quada; nae dd £)Cdquia
fl cnautem V po:rionfm •Ccoaogo
ilniti? milii afftr.vlis fcconftnct ce ^^iufdem 3Boeti) oc
que quonio quoniam fllteriiQ' idco ciUucet jetvnus
oiffercntic i dcmquod ^ftcnim ee
?t tpfum suntnr.nam r domusel! oifltontfum
b i^ucxira becctl r tracotdis
t oc indiui igiturtertio i\iniri6f jSiufdcm oe fpcculflrioi«
mo2tflU6.b(( p2opoiiriona 0 tatem:nibu6 fr
tit:$ fllt k cinrdcm oe ipfc connaia dfliurtfit
matcfi(t nullus.fcrc oppolitioS T rum cll
iccidcnecd funtigitur fucrit:illa Tcltcrte quitertiflm
c vtocrocrate t oeatiquo SS
Hnitii tniltf l eiufdemboc. enim il!a quinqstoni
HomcN quod nomtna^m Iirmfltioncs femitonium
gramflticfl in nacB Oifcrc vcritas TrtlUTfusiSo critigitur
vidua: qu^ inquii non tt cffcpolfmt bb
d m 2Initifmalii quoc^ tflli nctcoic5fug.
tio^ib^oifcns numcrum oe rio nuquidl quoniflm bo 1D«'XY
Iflmquffic Utir.cpbic P20bflbil(9 afl

(unturqu^ Pflrritulflrib^ uu :3lritbmct{(a ii


mo argumcn n malcft' pzobcmium modi:pcr
c nam quod ucnientki pariterpar cft.b.U
mbilcnim verum^ do.9( oe bb po:tioncm
mas funt iKcnonertc
inpiiribili!
(g
1 — —
%
JOANNES AND GREGORIUS DE GREGORIIS,
DE FORTLIVIO
BOETHIUS, Ancius Manlius Torquatus Severinus. Arith-
metica Geometrica et Musica Boe^tii. 18 August, 1492.

Hain 3351.
Q ^
Printed with gothic type, in two the lastleaf is for the whole volume.
columns, 70 lines to a column. It has The size of a leaf is 282 X
I93 mm., and
67 leaves, nunibered as ff. 155-220. This the text in a column measures 220 72 X
is the latter portion of Vol. I of the mm. There are numerous musical and
works of Boethius; the "regristrum" on geometrical diagrams.

Boethius, a descendant of the famous family of the Anicii, was born in Rome
in 480, and was executed in a prison at Pavia in 524. A Christian by faith, he
was a pagan in culture — one of the last Romans who w^as still steeped in
Greek and philosophy. Boethius's most famous work is "The Con-
literature
solation of Philosophy," which was translated into Anglo-Saxon by King
Alfred, and into English by Queen Elizabeth. His mathematical writings,
though they represent only a tiny fragment of Greek mathematics, were the
chief source of mathematical learning in the early Middle Ages.
The arithmetic of Boethius was based upon the Greek work of Nicho-
machus, a Greek philosopher, who flourished about 100 A.D. It relates, how-
ever, only to the theory of numbers, leaving out entirely practical calcu-
lations. As the author remarks in the preface, he abridged Nichomachus's
work when he thought it necessary, and occasionally introduced new formulae
and diagrams to bring out clearer the meaning. The first edition of the
"Arithmetic" was published at Augsburg in 1488 by Erhard Ratdolt the ;

Library has a copy.


Boethius's treatise on music, in five books, is the only extant Latin work
on the subject. Like Pythagoras, Boethius believed that music cannot be
trusted to the ear alone, but must be supported by physical experiments.
The geometry of Boethius is an extract from Euclid's "Elements." It
contains the definitions, postulates, axioms, and theorems of the first three

books, without giving the proofs.


Received in September, 1859.

You might also like