Professional Documents
Culture Documents
კაზუსის ამოხსნის ნიმუში
კაზუსის ამოხსნის ნიმუში
გიორგი მუშაობს მედია ჰოლდინგში „გაიგე პირველმა“. კომპანია მოიცავს ბეჭდურ გაზეთს,
ინტერნეტ ტელევიზიას და ვებ-გვერდს. გიორგიმ მედია ჰოლდინგში მუშაობა სტაჟიორად 5
წლის წინ დაიწყო, როდესაც ჟურნალისტიკის ფაკულტეტის დამამთავრებელ კურსზე
სწავლობდა. ექვსთვიანი სტაჟირების წარმატებით გავლის შემდეგ, როდესაც გიორგიმ სწავლა
დაასრულა და ჟურნალისტიკის ბაკალავრი გახდა, კომპანიამ მისი დასაქმება გადაწყვიტა.
თავდაპირველად, გიორგის საქმიანობა შემოიფარგლებოდა პოლიტიკურ მოვლენებთან
დაკავშირებით ინფორმაციის მომზადებითა და მისი ვებ-გვერდზე განთავსებით. დაახლოებით
წელიწადნახევრის შემდეგ, გიორგიმ დამქირავებელს აცნობა, რომ ძირითადად, მისი ინტერესის
საგანს სწორედ ეს სფერო წარმოადგენდა. ვინიდან გიორგი ჰოლდინგის ერთ-ერთი საუკეთესო
თანამშრომელი იყო, კომპანიამ დააკმაყოფილა მისი თხოვნა, ასევე შესთავაზა, რომ ვებ-გვერდის
ნაცვლად ინტერნეტ ტელევიზიაში ემუშავა, რასაც გიორგი სიხარულით დათანხმდა. თებერვლის
დასაწყისში მთავრობამ გაავრცელა ინფორმაცია, რომ 26 მაისს, საქართველოს
დამოუკიდებლობის დღესთან დაკავშირებით, საქართველოში მოწვეული იყო ცნობილი როკ
ჯგუფი Pink Floyd. მთავრობის წარმომადგენლების განცხადებით, ამ ჯგუფის მიერ კონცერტის
გამართვა საქართველოს მსოფლიო მოვლენების ეპიცენტრში მოაქცევდა, გაიზრდებოდა ქვეყნის
მიმართ ინტერესი და ზაფხულის განმავლობაში საქართველოში ვიზიტს ბევრი ტურისტი
გადაწყვეტდა. აღნიშნული ინფორმაცია ბედნიერ გულშემატკივარს, სხვა მედია საშუალებებთან
ერთად, გიორგიმაც აცნობა. ეს მოვლენა ასევე ფართოდ გააშუქა საერთაშორისო მედიამ,
რომელიც აღნიშნავდა, რომ ჯგუფს დიდი ხნის განმავლობაში არ გაუმართავს კონცერტი, 26
მაისს კი საქართველოს დამოუკიდებლობის დღის აღსანიშნავად იმღერებდა. კონცერტის
ბილეთები, საქართველოს გარდა, 50-მდე ქვეყანაში გაიყიდა. ვინაიდან გიორგი Pink Floyd-ის
გულშემატკივარი იყო და მისთვის ჯგუფის საქართველოში ვიზიტი უმნიშვნელოვანეს
მოვლენას წარმოადგენდა, აღნიშნულის შესახებ პერიოდულად აკეთებდა სიუჟეტს და
მაყურებელს სხვადასხვა ინფორმაციას აწვდიდა. 16 მაისს, როდესაც კონცერტამდე 10 დღე
რჩებოდა, მორიგი სიუჟეტისთვის, რომელიც კონცერტის საორგანიზაციო საკითხებს შეეხებოდა,
ინფორმაციის მოძიებისას, გიორგისთვის ცნობილი გახდა, რომ 26 მაისს საქართველოში არა Pink
Floyd-ის ვოკალისტი დევიდ გილმორი, არამედ მისი ორეული ჩამოვიდოდა. თავზარდაცემულმა
გიორგიმ აღნიშნული ინფორმაციის შესახებ დაუყოვნებლივ გააკეთა სიუჟეტი, ეს სიუჟეტი,
ხელმძღვანელებთან შეთანხმებით, ინტერნეტტელევიზიით გავიდა. სიუჟეტის გასვლიდან 20
წუთის შემდეგ მედია ჰოლდინგში მივიდა ორი მამაკაცი, რომლებიც დამხვდურებს სახელმწიფო
უსაფრთხოების სამსახურის წარმომადგენლებად გაეცნენ. მათ ხელმძღვანელს მშვიდად უთხრეს,
რომ გიორგის სიუჟეტში ასახული ინფორმაცია შელახავდა ქვეყნის საერთაშორისო იმიჯს,
გამოიწვევდა ხელისუფლების მიმართ მოქალაქეების აგრესიას, ასევე, შემცირდებოდა
ტურისტების რაოდენობა, რაც ქვეყნის ეკონომიკას მნიშვნელოვან ზიანს მიაყენებდა. მამაკაცებმა
ასევე აღნიშნეს, რომ სიუჟეტი უკვე აღარ იყო ინტერნეტით ხელმისაწვდომი, რადგან მათ
დაბლოკეს და იმედი გამოთქვეს, რომ ჰოლდინგი „მცდარი ინფორმაციის“ გავრცელებისთვის
ბოდიშს მოიხდიდა. მათი განცხადებით, ინფორმაცია დაიბლოკა „ეროვნული უსაფრთხოების
პოლიტიკის დაგეგმვისა და კოორდინაციის წესის შესახებ“ საქართველოს კანონის მე-2 და მე-3
მუხლის საფუძველზე, რომლის თანახმად, ეროვნული უსაფრთხოების პოლიტიკა არის
საქართველოს სახელმწიფო ინტერესების უზრუნველსაყოფად განხორციელებული საქმიანობა,
რომელიც გულისხმობს ქვეყნის შიგნით და მისი ფარგლების გარეთ არსებული საფრთხეების,
რისკებისა და გამოწვევების გამოვლენას, იდენტიფიცირებას, შეფასებას, თავიდან აცილებასა და
აღკვეთას, ეროვნული პოლიტიკის ერთ-ერთ სფეროს კი ინფორმაციული უსაფრთხოება
წარმოადგენს. მედია ჰოლდინგი „გაიგე პირველმა“ და გიორგი დავობენ, რომ მათ წინააღმდეგ
დაირღვა საქართველოს კონსტიტუციის მე-19 და 24-ე მუხლები.
1. დაცული სფერო
მას შემდეგ, რაც დადგინდება, რომ არსებობს კონსტიტუციის რომელიმე მუხლით დაცული
სფერო, უფლების შესაძლო დარღვევის დასადგენად უნდა გაირკვეს, მოხდა თუ არა ამ
უფლებაში ჩარევას, ანუ შეიზღუდა თუ არა უფლება. უფლებაში ჩარევა გულისხმობს ქმედებას,
რომელიც განხორციელებულია საჯარო ხელისუფლების რომელიმე ორგანოს ან ორგანოს
წარმომადგენლის მიერ და რომელიც ზღუდავს უფლებით სარგებლობას ან კერძო პირის
ქმედება, რომელიც ლახავს პირის უფლებას და რის შესახებაც საჯარო ხელისუფლება
ინფორმირებულია, თუმცა, უფლების შეზღუდვის თავიდან ასაცილებლად ზომებს არ იღებს.
განსახილველ კაზუსში, ინტერნეტ ტელევიზიით გასული სიუჟეტი ინტერნეტიდან აიღეს
სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურის, ანუ სახელმწიფო უწყების, წარმომადგენლებმა.
აღნიშნული ქმედების შედეგად კი მედია ჰოლდინგს შეეზღუდა შესაძლებლობა,
საზოგადოებისთვის მიეწოდებინა სიუჟეტში ასახული ინფორმაცია, ვინაიდან მისი შინაარსი
მიუღებელი აღმოჩნდა სახელმწიფოსთვის. ეს წარმოადგენს მედიის გამოხატვის
თავისუფლებაში, კერძოდ კი ინფორმაციის გავრცელების უფლებაში, ჩარევას.
3. არის თუ არა უფლების შეზღუდვა კანონით გათვალისწინებული
სახელმწიფოს მიერ უფლებაში ჩარევა, ანუ მისი შეზღუდვა, თავისთავად არ გულისხმობს, რომ
უფლება დარღვეულია, რაც ნიშნავს, რომ ჩარევა შესაძლოა გამართლებული იყოს. ამისათვის
სახელმწიფოს მიერ განხორციელებული ქმედება რამდენიმე კრიტერიუმს უნდა
აკმაყოფილებდეს. პირველ რიგში, უნდა არსებობდეს ჩარევის ფორმალური შესაბამისობა
კონსტიტუციასთან, რაც გულისხმობს კანონის არსებობას, რომლითაც ასეთი ჩარევა
დაშვებულია. შესაბამისად, სახელმწიფო ორგანოს წარმომადგენელი კანონის საფუძველზე უნდა
მოქმედებდეს. როგორც განსახილველ კაზუსშია მითითებული, ასეთ კანონს წარმოადგენს
„ეროვნული უსაფრთხოების პოლიტიკის დაგეგმვისა და კოორდინაციის შესახებ“ საქართველოს
კანონი, რომლის საფუძველზეც სახელმწიფო უსაფრთხოების სამსახურმა სიუჟეტი წაშალა.
შესაბამისად, არსებობს კანონი, რომელიც გამოხატვის თავისუფლებაში მსგავს ჩარევას
ითვალისწინებს.
4. კანონის ხელმისაწვდომობა
თავის მხრივ, კანონი, რომლის საფუძველზეც განხორცილედა ჩარევა, უნდა იყოს ყველასთვის
ხელმისაწვდომი. უფლებაში ჩარევა მხოლოდ იმ შემთხვევაში შეიძლება გამართლდეს, თუ
ყველას შეუძლია გაეცნოს კანონს, რომელიც კონსტიტუციურ უფლებაში ჩარევის, მისი
შეზღუდვის შესაძლებლობას ითვალისწინებს. აღნიშნული გულისხმობს, რომ კანონი
საქართველოს საკანონმდებლო მაცნეში უნდა იყოს გამოქვეყნებული, რათა კანონის გაცნობის
შესაძლებლობა ჰქონდეს ყველას და არა მხოლოდ საზოგადოების ცალკეულ ჯგუფს.
განსახილველ კაზუსში ივარაუდება, რომ „ეროვნული უსაფრთხოების პოლიტიკის დაგეგმვისა
და კოორდინაციის შესახებ“ საქართველოს კანონი გამოქვეყნებულია საქართველოს
საკანონმდებლო მაცნეში და, შესაბამისად, ყველასთვის ხელმისაწვდომია.
5. კანონის განჭვრეტადობა/განსაზღვრულობა
7. გამოსადეგობა
8. აუცილებლობა
იმისათვის, რომ უფლებაში ჩარევა ლეგიტიმური იყოს, არ არის საკმარისი, რომ სახელმწიფოს
მიერ უფლების შეზღუდვის მიზნით განხორციელებული ქმედება ლეგიტიმურ მიზანთან
ლოგიკურ კავშირში იყოს. სახელმწიფომ ასევე უნდა მოახდინოს იმის დემონსტრირება, რომ
ჩარევა გარდაუვალია კონსტიტუციით განსაზღვრული ლეგიტიმური მიზნის მისაღწევად.
სახელმწიფომ მიზნის მიღწევის ნაკლებად მზღუდავ, ყველაზე მსუბუქ საშუალებას უნდა
მიმართოს. გამოყენებული ღონისძიება, რომელმაც უფლების შეზღუდვა გამოიწვია უნდა იყოს
კონსტიტუციით აღიარებული სიკეთის დაცვის აუცილებელი საშუალება. მოცემული კაზუსის
მიხედვით, სახელმწიფოს მიზანს სახელმწიფო უშიშროების და საზოგადოებრივი
უსაფრთხოების უზრუნველყოფა წარმოადგენს, რომლის მიღწევის ყველაზე მსუბუქ საშუალებას
სიუჟეტის წაშლა წარმოადგენს, ვინაიდან იმ შემთხვევაში, თუ ინფორმაცია არ გავრცელდება, არც
აღნიშნულ ფასეულობებს შეექმნება საფრთხე. შესაბამისად, სიუჟეტის წაშლა ლეგიტიმური
მიზნის მიღწევის აუცილებელ საშუალებას წარმოადგენს.