ადმინისტრაციული სამართლის ზოგადი ნაწილი

1.საჯარო მმართველობა
სახელმწიფო ხელისუფლება იყოფა სამ შტოდ.ესენია : საკანონმდებლო
ხელისუფლება,აღმასრულებები ხელისუფლება და სასამართლო ხელისუფლება.თავის
მხრივ,აღმასრულებელი ხელისუფლება შედგება ორი ნაწილისაგან : მთავრობა და საჯაო
მმართველობა.

საჯარო მმართველობის სრულყოფილი დეფინიცია შეუძებელია,იურიდიულ

ლიტერატურაში გვხვდება მისი აღწერა მისთვის დამახასიათებელი კრიტერიუმების და
მახასიათებლების გამოყენებით.პირველ რიგში,ერთმანეთისაგან მიჯნავენ
მმართველობას საჯარო და კერძო სექტორში.მმართველობა ვლინდება ადამიანის
საქმიანობის ყველა სფეროში.საჯარო მმართველობა გულისხმობს სახელმწიფო
აპარატის მიერ განხორციელებულ მართვას.,,სახელმწიფო აპარატი’’ ფართო გაგებით
გულისხმობს ცენტრალურ,რეგიონალურ და ადგილობრივ ხელისუფლებას,საჯარო
სამართლის იურიდიულ პირებს.ხელისუფლების დანაწილების პრინციპის
თანახმად,საჯარო მმართველობა აღმასრულებელი ხელისუფლების ნაწილი.ეს
უკანასნელი შედგება მთავრობისა და მმართველობისაგან(ადმინისტრაციისგან).ხშირად
ძნელია მთავრობის და მმართველობითი საქმიანობის გამიჯვნა,რამდენადაც
კონსტიტუციური ორგანოები მმართველობით ფუნქციებს ახორციელებენ.მაგ:
საქართველოს პრეზიდენტის უფლებამოსილებები შეიძლება გავყოთ პოლიტიკურ და
მმართველობით საქმიანობად.

1.საქართველოს პრეზიდენტის პოლიტიკური გადაწყვეტილებებია :

- საერთაშორისო ხეშეკრულებებისა და შეთანხმებების დადება,მოლაპარაკების წარმოება

უცხოეთის სახელმწიფოებთან.

-საქართველოს ელჩებისა და სხვა დიპლომატიური წარმომადგენლების დანიშვნა.

-საქართველოს სახელმწიფოს სახელით კონსტიტუციური შეთანხმების დადება

საქართველოს სამოციქულო ავტოკეფალურ მართლმადიდებელ ეკლესიასთან.

-პრემიერ-მინისტრის დანიშვნა,თანხმობა პრემიერ-მინისტრის მიერ მთავრობის წევრის

-მინისტრის დანიშვნაზე.

-უფლებამოსილება მთავრობას,მთავრობის წევრს დააკისროს მოვალეობათა შესრულება

მთავრობის ახალი შემადგენლობის ან მთავრობის ახალი წევრის დანიშვნამდე.
-საქართველოს შეიარაღებული თავდასხმის შემთხვევაში საომარი მდგომარეობის
გამოცხადება,სათანადო პირობების არსებობისას ზავის დადება და არა უგვიანეს 48
საათისა ამ გადაწყვეტილების პარლამენტში დასამტკიცებლად შეტანა

-მსჯავრდებულთა შეწყალება

-კანონებზე კონსტიტუციით განსაზღვრული წესით ხელმოწერა და გამოქვეყნება

2.საქართველოს პრეზიდენტის მმართველობითი(ადმინისტრაციული)

გადაწყვეტილებებია :

-პარლამენტს წარუდგენს,ნიშნავს და ათავისუფლებს თანამდებობის პირებს და

კონსტიტუციითა და კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით.

-წყვეტს მოქალაქეობის,თავშესაფრის მიცემის საკითხებს.

-პრეზიდენტი ნიშნავს პარლამენტისა და წარმომადგენლობითი ორგანოების არჩევნებს

კანონით დადგენილი წესით.

3.მოწესრიგების საგნის მიხედვით უნდა გავმიჯნოთ პრეზიდენტის შემდეგი

უფლებამოსილებები :

-ანიჭებს სახელმწიფო ჯილდოებს,უმაღლეს სამხედრო,სპეციალურ და საპატიო

წოდებებს,უმაღლეს დიპლომატიურ რანგებს.

-პრეზიდენტი ახორციელებს კონსტიტუციითა და კანონით განსაზღვრულ სხვა

უფლებამოსილებებს.

-კონსტიტუციისა და კანონის საფუძველზე გამოსცემს ბრძანებულებებს და

განკარგულებებს.

-პარლამენტს წარუდგენს,ნიშნავს და ათავისუფლებს თანამდებობის პირებს

კონსტიტუციითა და კანონით განსაზღვრულ შემთხვევებში და დადგენილი წესით.

საჯარო მმართველობის (მატერიალური გაგებით) ცნების განსაზღვრისას საყურადღებოა

ე.წ სუბსტრაქციის (გამოკლების გზით შედეგის მიღების) მეთოდი,რომელსაც გერმანელი
მეცნიერი ოტო მაიერი იყენებდა.ამ თეორიის თანახმად : ,, მმართველობა არის
სახელმწიფო საქმიანობა თავისი მიზნების განსახორციელებლად,რაც არ
კანონშემოქმედებაა და არც მართლმსაჯულება’’

საჯარო მმართველობის ცნების ლეგალური დეფინიცია არ მოგვეპოვება არც ერთ

საკანონდებლო აქტში.განასხვავებენ საჯარო მმართველობას მატერიალური და
ორგანიზაციული გაგებით:
-ე.წ ახალი სუბტრაქციის ფორმულის თანახმად,საჯარო მმართველობა მატერიალური
გაგებით გულისხმობს სახელმწიფოს ისეთ საქმიანობას,რომელიც არც
კანონშემოქმედებასა და მართლმსაჯულებას და არც მთავრობასა და შეიარაღებულ
ძალებს მიეკუთვნება.

-საჯარო მმართველობა ორგანიზაციული გაგებით გულისხმობს სახელმწიფო

მმართველობის ცენტრალურ და ადგილობრივ ორგანოთა და დაწესებულებათა
ერთობლიობას,რაც ადამიანებისა და ნივთების სახით ვლინდება და რისი
საშუალებითაც ხორციელდება საჯარო მმართველობა.

2.საჯარო მმართველობის ორგანიზაციული მოწყობის და

საქმიანობის სამართლებრივი ფორმები
საჯარო მმართველობას აქვს ორგანიზაციული მოწყობის და საქმიანობის
სამართლებრივი ფორმების არჩევანის თავისუფლება.ორგანიზაციული მოწყობის და
საქმიანობის ფორმების მიხედვით შესაძლებელია ოთხი შემთხვევის გამოყოფა :

 საჯარო-სამართლებრივი ორგანიზაციული ფორმით მოწყობილი

ადმინისტრაციული ორგანო მოქმედებს საჯარო-სამართლებრივი საქმიანობის
ფორმის გამოყენებით
ეს არის ტიპობრივი შემთხვევები მმართველობითი საქმიანობის
სფეროში,როდესაც უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანო-მერიის
შესაბამისი სამსახური-გასცემს მშენებლობის ნებართვას ადმინისტრაციულ-
სამართლებრივი ნორმის საფუძველზე,ან როდესაც შესაბამისი ორგანო საჯარო-
სამართლებრივი ნორმის საფუძველზე იღებს გადაწყვეტილებას პენსიის
დანიშვნის შესახებ და ამ მიზინთ გამოსცემს ინდივიდუალურ
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს.
 საჯარო-სამართლებრივი ორგანიზაციული ფორმით მოწყობილი
ადმინისტრაციული ორგანო მოქმედებს კერძო სამართლებრივი ფორმით
ადმინისტრაციული ორგანო საკუთარი უფლებამოსილების განხორციელების
მიზნით,საქმიანობის საჯარო-სამართლებრივ ფორმებთან ერთად,იყენებს კერძო
სამართლებრივ ფორმებს.სამართლის სისტემის დაყოფა კერძო და საჯარო
სამართლად და ადმინისტრაციული სამართლის ადმინისტრაციიის სპეციალურ
სამართლად მიჩნევა არ გულისხმობს ადმინისტრაციული ორგანოს მხრიდან
კერძო სამართლის ინსტრუმენტების გამოყენების აკრძალვას.ადმინისტრაციული
ორგანოს კერძო-სამართლებრივი საქმიანობა იძლევა სამ კატეგორიად დაყოფის
შესაძლებლობას :
 საჯარო ამოცანების უშუალო განხორციელება კერძო-სამართლებრივი ფორმით
წარმოადგენს ე.წ ,,ადმინისტრაციულ კერძო სამართალს’’.ეს უცნაური
სახელწოდება განპირობებულია იმ სპეციფიკით,რომელიც ახასიათებს
საქმიანობის ამ სფეროს.საჯარო უფლებამოსილების განხორციელების მიზანი
მოითხოვს საჯარო-სამართლებრივად მოწყობილ სისტემას,კერძოდ,საჯარო
მმართველობის სპეციფიკურ კერძო სამართალს.ადმინისტრაციული კერძო
სამართლის აუცილებლობა გამოწვეულია სახელმწიფოს მზარდი როლით,შექმნას
არსებობის მინიმალური პირობები.თანამედროვე ინდუსტრიალიზაციის
კვალდაკვალ სულ უფრო მზარდი ხდება მოქალაქეების დამოკიდებულება
სახელმწიფოზე.ამის გათვალისწინებით,სახელმწიფო კერძო-სამართლებრივ
ურთიერთობებში ვერ გამოვა კერძო ეკონომიკისა და კერძო ავტონომიის
პრინციპებიდან,არამედ ის რჩება კონსტიტუციურ-სამართლებრივი ნორმებისა და
ღირებულებების გავლენის ქვეშ.სახელმწიფოს დახმარება გამოიხატება
მოსახლეობის წყლით,ბუნებრივი აირით
მომარაგებაში,დასუფთავების,კულტურული ,საგანმანათლებლო და სპორტული
დაწესებულებების,სასაფლაო ქსელის შექმნაში,რომელიც ხორციელდება კერძო
სამართლის ფორმების გამოყენებით.მომსახურების ეს ფორმა იმდენად
წარმოადგენს თავისებურებას,რამდენადაც ადმინისტრაციულ ორგანოს შეუძლია
ყოველივე ეს განახორციელოს საჯარო-სამართლებრივი ფორმით.
საჯარო ამოცანების კერძო-სამართლებრივი ფორმით განხორციელების
დანარჩენი ორი კატეგორია იმით განსხვავდება პირველისაგან,რომ
ისინი,როგორც წესი,ყოველთვის მხოლოდ კერძო-სამართლებრივი ფორმით
ხორციელდება.(1) ფისკალური დამხმარე საშუალებების შეძენა(საკანცელარიო
ნივთები,ოფისი,რემონტი და ა.შ) (2) სამეწარმეო საქმიანობის განხორციელება
შესაძლებელია მხოლოდ კერძო სამართლებრივი ფორმების გამოყენებით
 კერძო-სამართლებრივი ფორმით მოწყობილი საჯარო მმართველობა მოქმედებს
კერძო-სამართლებრივი ფორმის გამოყენებით
მესამე ჯგუფი აერთიანებს იმ შემთხვევებს,როდესაც საჯარო მმართველობა
იყენებს როგორც ორგანიზაციული მოწყობის,ასევე საქმიანობის კერძო-
სამართლებრივ ფორმებს.ეს შესაძლებელია განხორციელდეს ორი ძირითადი
ფორმით : სახელმწიფო მონაწილეობს კერძო-სამართლებრივი ფორმით შექმნილ
სუბიექტში.ეს შეიძლება გამოიხატოს,როგორც ფინანსურ,ასევე პერსონალურ
მონაწილეობაში.მეორე შემთხვევაში სახელმწიფო საჯარო-სამართლებრივი
უფლებამოსილებების განხორციელების მიზნით იყენებს ფორმალურ-
ინსტიტუციურად დამოუკიდებელ კერძო სამართლის იურიდიულ
პირებს,რომლებიც ფორმალურად ინარჩუნებენ დამოუკიდებლობას,რამდენადაც
 პერსონალის შერჩევის,ამოცანათა განსაზღვრისა და ფინანსური თვალსაზრისით
დამოკიდებულნი არიან სახელმწიფოზე.
 კერძო-სამართლებრივი ფორმით მოწყობილი საჯარო მმართველობა მოქმედებს
საჯარო-სამართლებრივი ფორმით
კერძო სამართლის იურიდიული პირები არ არიან უფლებამოსილნი,გამოიყენონ
საქმიანობის საჯარო-სამართლებრივი ფორმები.მიუხედავად ამ ზოგადი
პრინციპისა,სახელმწიფოს შეუძლია,შექმნას კერძო სამართლის იურიდიული
პირი და აღჭურვოს ის საჯარო-სამართლებრივი უფლებამოსილებებით.ეს არის
საჯარო უფლებამოსილების განხორციელების ერთ-ერთი ფორმა,რომელიც
ხორციელდება კანონის შესაბამისად ან საფუძველზე,ზუსტად განსაზღვრულ
შემთხვევებში.ეს დაშვება გამომდინარეობს მმართველობის ეკონომიურობის
პრინციპიდან.მმართველობითი უფლებამოსილებებით კერძო პირების აღჭურვა
ხდება იმ შემთხვევაში,როდესაც რაიმე საქმიანობის განხორციელება მოითხოვს
სპეციალურ ცოდნას და ამ მიზნით შესაბამისი ორგანოების შექმნა დიდ ფინანსურ
დანახარჯებთან იქნებოდა დაკავშირებული მაშინ,როდესაც კერძო პირებს მისი
შესრულება იმავე ხარისხითა და ამასთან,ნაკლები დანახარჯებით შეუძლიათ.
საჯარო მმართველობის ორგანიზაციული მოწყობის საჯარო სამართლებრივი
ფორმები - საჯარო მმართველობის ორგანიზაციული მოწყობის საჯარო
სამართლებრივი ფორმა გვხვდება სამ შემთხვევაში ; სახელმწიფო მმართველობის
ორგანოები,ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებისა და საჯარო
სამართლის იურიდიული პირების ორგანიზაციული მოწყონის სახით.
1.სახელმწიფო მმართველობის ორგანიზაციული მოწყობის სამართლებრივ
საფუძველს ქმნის საქართველოს კანონი ,,საქართველოს მთავრობის
სტრუქტურის,უფლებამოსილებისა და საქმიანობის შესახებ.აღმასრულებელი
ხელისუფლების განხორციელებას უზრუნველყოფს მთვარობა.მთავრობა შედგება
პრემიერ-მინისტრისა და მინისტრებისაგან,მათ შორის სახელმწიფო
მინისტრებისგან.მთავრობას ხელმძღვანელობს პრემიერ-მინისტრი.მთავრობა
მმართველობით ფუნქციებს ახორციელებს :
- სამინისტროების და
-მათი მმართველობის სფეროში შემავალი სახელმწიფო საქვეუწყებო
დაწესებულებების მეშვეობით.
სამინისტრო,როგორც აღმასრულებელი ხელისუფლების ორგანო იქმნება
კანონის საფუძველზე,სახელმწიფოებრივი და საზოგადოებრივი ცხოვრების
განსაზღვრულ სფეროში სახელმწიფო მმართველობის უზრუნველსაყოფად.
სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება წარმოადგენს სამინისტროს
გამგებლობაში არსებულ აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულებას.ის
იქმნება,გარდაიქმნება და საქმიანობას წყვეტს კანონით ან მთავრობის
დადგენით.სახელმწიფო საქვეუწყებო დაწესებულება იქმნება სოციალურ-
ეკონომიკურ,კულტურულ ან სხვა სფეროებში სახელმწიფოებრივი ამოცანებისა
და საჯარო ფუნქციების განსახორციელებლად.აღმასრულებელი ხელისუფლების
სისტემაში მმართველობითი ფუნქციის განმახორციელებელი სტრუქტურული
ერთეულია სახელმწიფო რწმუნებულის ინსტიტუტი.სახელმწიფო რწმუნებული-
გუბერნატორი არის საქართველოს კანონმდებლობით განსაზღვრულ
ადმინისტრაციულ-ტერიტორიულ ერთეულებში საქართველოს პრეზიდენტისა
და საქართველოს მთავრობის წარმომადგენელი,რომელსაც პრემიერ-მინისტრთან
კონსულტაციის შემდეგ თანამდებობაზე ნიშნავს და თანამდებობიდან
ათავისუფლებს პრეზიდენტი.სახელმწიფო რწმუნებული თავისი
უფლებამოსილების ფარგლებში გამოსცემს ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-
სამართლებრივ აქტებს.საქართველოს აღმასრულებელი ხელისუფლების
ორგანოთა სისტემაში შედის აფხაზეთისა და აჭარის ავტონომიური
რესპუბლიკების აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულებები.
2.თვითმმართველი ერთეული არის დამოუკიდებელი იურიდიული
პირი,რომელსაც ჰყავს თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი და
აღმასრულებელი ორგანოები,აქვს კანონით დადგენილი
უფლებამოსილებანი,საკუთარი ქონება და ბიუჯეტი.თვითმმართველი ერთეული
საკუთარ უფლებამოსილებებს ახორციელებს საქართველოს კანონმდებლობით
დადგენილი წესით,დამოუკიდებლად და საკუთარი
პასუხისმგებლობით.თვითმმართველი ერთეულის უფლებამოსილებათა
სახეებია:
ა)საკუთარი უფლებამოსილებები
ბ)დელეგირებული უფლებამოსილებები
ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობითი ორგანოა
საკრებულო.მისი გადაწყვეტილებების შესრულებას უზრუნველყოფს
გამგეობა(მერია).
3.საჯარო სამართლის იურიდიული პირი (სსიპ) შექმნის,საქმიანობისა და
ორგანიზაციის წესს ადგენს საქართველოს კანონი ,,საჯარო სამართლის
იურიდიული პირების შესახებ“.სსიპ შეიძლება შეიქმნას :
ა) კანონით
ბ) საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულებით
გ)სახელმწიფო მმართველობის ორგანოს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი
აქტით კანონით პირდაპირ გათვალისწინებულ შემთხვევაში.
დ)ავტონომიური რესპუბლიკის უმაღლესი აღმასრულებელი ორგანოს
ნორმატიული აქტით,ავტონომიური რესპუბლიკის კომპეტენციას
მიკუთვნებული საკითხების გადასაწყვეტად.
ე)ქალაქ თბილისის მთავრობის ნორმატიული აქტით,კანონით
გათვალისწინებულ შემთხვევაში ადგილობრივი თვითმმართველობის
ორგანოების კომპეტენციისთვის მიკუთვნებული საკითხების გადასაწყვეტად.
სსიპ შეიძლება შეიქმნას მხოლოდ ისეთი საჯარო მიზნებისა და ფუნქციების
შესასრულებლად,რომელთა განხორციელება უშუალოდ არ შედის სახელმწიფო
მმართველობის ორგანოების კომპეტენციაში.სსიპ არის საკანონმდებლო და
სახელმწიფო მმართველობის ორგანოებისგან განცალკევებული
ორგანიზაცია,რომლიც სახელმწიფოს კონტროლით დამოუკიდებლად
ახორციელებს პოლიტიკურ,სახელმწიფოებრივ,სოციალურ,კულტურულ თუ სხვა
საჯარო საქმიანობას.
საჯარო სამართლის იურიდიული პირი შეიძლება დაფუძნებული იყოს
წევრობაზე,ანდა შეიქმნას საჯარო და სახელმწიფოებრივი მიზნების
განსახორციელებლად გარკვეული სახელმწიფო ქონების განკერძოების
მიზნით.დაწესებულებას არ ჰყავს წევრები,
საჯარო მმართველობის ორგანიზაციული მოწყობის კერძო სამართლებრივი
ფორმები-ადმინისტრაციული სამართალი არ შეისწავლის ორგანიზაციული
მოწყობის კერძოსამართლებრივ ფორმებს.ორგანიზაციული მოწყობის
კერძოსამართლებრივ ფორმებს ადგენს კერძო სამართალი.სახელმწიფო საჯარო
უფლებამოსილების გამოყენების მიზნით იყენებს სამოქალაქო სამართლის მიერ
შემოთავაზებულ სამეწარმეო საქმიანობის სუბიექტთა ორგანიზაციული
მოწყობის ფორმებს.აღნიიშნული არ გულისხმობს იმას,რომ სახელმწიფო ერთვება
სამეწარმეო საქმიანობაში მოგების მიღების მიზნით,არამედ ის საჯარო
სამართლებრივი ფუნქციების განხორციელების მიზნით იყენებს
ორგანიზაციული მოწყობის მოქნილ ფორმას,რომელიც შესაძლებლობას იძლევა
საჯარო მმართველობა განხორციელდეს ეკონომიურობისა და ეფექტიანობის
პრინციპის გათვალისწინებით.

3.ზოგადი ადმინისტრაციული სამართლის

სისტემა,წყაროები,ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის
მიზანი და მისი მოქმედების სფერო
ადმინისტრაციული სამართალი იყოფა ზოგად ამინისტრაციულ სამართლად და
ადმინისტრაციული სამართლის განსაკუთრებულ ნაწილად.
ადმინისტრაციული სამართალი არის საჯარო სამართლის ერთ-ერთი
დარგი.ის,როგორც საჯარო მმართველობის სპეციალური სამართალი,აერთიანებს
სამართლის იმ ნორმებს,რომლებიც აწესრიგებს მმართველობის ორგანოების
ორგანიზაციული მოწყობის საკითხებს,მათ მიერ მმართველობითი ფუნქციების
განხორციელებას და ადმინისტაციული წარმოების ჩატარების წესს.
-ზოგადი ადმინისტრაციული სამართალი მოიცავს იმ პრინციპებს,ცნებებს და
სამართლის ინსტიტუტებს ,რომლებიც საერთოა მმართველობითი საქმიანობის
ყველა სფეროსთვის.
-ადმინისტრაციული სამართლის განსაკუთრებული ნაწილი აერთიანებს
მმართველობითი საქმიანობის ცალკეულ სფეროებს.შესაბამისად,შეგვიძლია
გამოვყოთ მუნიციპალური სამართალი,სამშენებლო სამართალი,სოციალური
სამართალი,საგადასახადო სამართალი და სხვა.

ზოგადი ადმინისტრაციული სამართლის წყარო გულისხმობს იმ

ფორმას,რომელშიც პოულობს გამოვლენას ადმინისტრაციული სამართალის
ნორმა.სამართლის წყაროთა განსაზღვრა ემსახურება დარგის შიგნით სამართლის
ნორმების სისტემატიზაციას და იერარქიულობის განსაზღვრას.მათი იერარქია
დამოკიდებულია მისი მიმღები ორგანოს ავტორიტეტზე.ადმინისტრაციული
სამართლის წყაროები უნდა გავყოთ ორ ნაწილად პოზიტიურ სამართლად და
ჩვეულებით სამართლად.პოზიტიურ ანუ დაწერილ სამართლის წყაროთა
სისტემაში გვაქვს შემდეგი იერარქია :
საქართველოს კონსტიტუცია. კონსტიტუცია,როგორც ქვეყნის ძირითადი
კანონი,ქმნის საფუძველს და მასშტაბებს საჯარო მმართველობისა და
ადმინისტრაციული სამართლისთვის,კონსტიტუცია შეიცავს საჯარო
მმართველობაზე პირდაპირ და ირიბად მიმართულ მრავალ მოწესრიგებას.
კანონი. კანონი ფორმალური გაგებით გულისხმობს იმ სამართლის ნორმათა
ერთობლიობას,რომელიც კონსტიტუციით განსაზღვრული საკანონმდებლო
ორგანოს მიერ სპეციალურად განსაზღვრული პროცედურების დაცვით არის
მიღებული(პარლამენტის მიერ მიღებული ნორმატიული აქტი)
კანონი მატერიალური გაგებით მოიცავს აღმასრულებელი ხელისუფლების
მიერ გამოცემულ (კანონქვემდებარე) ნორმატიულ აქტებს.ნორმატიული
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტები არ განსხვავდება კანონისგან მისი
შინაარსით და შესასრულებლად სავალდებულო ძალით,არამედ მისი გამომცემი
ორგანოთი.კანონქვემდებარე ნორმატიული აქტები ისეთივე სავალდებულოა
შესასრულებლად,როგორც პარლამენტის მიერ მიღებული კანონები.
ჩვეულებითი სამართალი. ჩვეულებითი სამართალი წარმოიშობა ხანგრძლივი და
საყოველთაო გამოყენების შედეგად.ჩვეულებითი სამართლის ბევრი ნორმა აისახა
კანონებში,რაც ამცირებს ჩვეულებითი სამართლის პრაქტიკულ
მნიშვნელობას.კანონმდებელი იმდენად დაწვრილებით და ამომწურავად
აწესრიგებს სამართლებრივ ურთიერთობებს,რომ ცოტა ადგილს უტოვებს
ჩვეულებით სამართალს.ჩვეულებითი სამართლის პრაქტიკულ გამოყენებაშიი
გამადაწყვეტი როლი ეკისრება სასამართლოს.
სამოსამართლო სამართალი. მოსამართლე ახდენს ნორმის შეფარდებას და არა
ნორმათშემოქმედებას.მოსამართლე,რომელმაც კონკრეტულ საქმესთან
დაკავშირებით უნდა მიიღოს გადაწყვეტილება ხშირად აღმოაჩენს, რომ
საკანონმდებლო მოწესრიგება არის ბუნდოვანი,ხარვეზიანი ან
ურთიერთსაწინააღმდეგო.ამ შემთხვევაში ნორმის შეფარდება არ შეიძლება
უბრალო სუბსუმციით შემოიფარგლოს,არამედ მოითხოვს,რომ მოსამართლე
თავად შეიმუშავებს სამართლებრივ მასშტაბებს და ერთგვარ
სამართალშემოქმედებას განახორციელებს.ასეთ შემთხვევაში ჩნდება
სასამართლოს მიერ შემუშავებული თეზები,რომლებიც მრავალჯერადი
გამოყენების და ანგარიშგასაწევი ხდება.სწორედ ეს დებულებები იწოდება
სამოსამართლო ნორმებად.ტერმინმა ,,სამოსამართლო სამართალი’’ არ უნდა
შეგვიყვანოს შეცდომაშო : მაშინ,როდესაც მოსამართლე საკუთარი
შეხედულებისამებრ ეწევა შემოქმედებით საქმიანობას,რამდენადაც ფაქტობრივი
და კონსტიტუციურ-სამართლებრივი საფუძვლები იძლევა ამის
საშუალებას,მოსამართლისთვის ამოსავალი წერტილია მოქმედი ნორმები და ის
ახდენს მის სრულყოფას და კონკრეტიზაციას,რამდენადაც ეს ნორმები არის
ბუნდოვანი და ხარვეზიანი.ამდენად,სამოსამართლო სამართალი წარმოიშობა
კანონის და მოქმედი სამართლის ფარგლებში.ის შეიძლება იყოს მხოლოდ
კანონის სრულმყოფი და შემვსები და არა მისი კონკურენტი.აღნიშნულ
ფარგლებში ის არის არა მარტო ლეგიტიმური,არამედ აუცილებელი.
სამართლის ყველა დარგის მომწესრიგებელ ნორმათა კრებული-კოდექსები
პირველსავე ნოველებში აცხადებს მოწესრიგების მიზანს,როგორც ძირითად
იდეას,რომლის მიღწევაც სურს კანონმდებელს ამა თუ იმ სახის
სამართალურთიერთობებში,რა ტიპის წესრიგი მიაჩნია საუკეთესოდ და
ამავდროულად,შესაძლებლად კონკრეტული საზოგადოებისთვის.კოდექსების
ყველა ნორმატიული დანაწესი ემსახურება (უნდა ემსახურებოდეს )
დეკლარირებული მიზნის აღსრულებას.საქართველოს ადმინისტრაციული
კოდექსის პირველ მუხლში დასახულია მისი დანიშნულება,უზრუნველყოს
ადმინისტრაციული ორგანოების მიერ :
ა) ადამიანის უფლებებისა და თავისუფლებების
ბ)საჯარო ინტერესების
გ)კანონის უზენაესონის დაცვა.
ა) ადამიანის ძირითადი უფლებები და თავისუფლებები ხელშეუვალი და
წარუვალი ღირებულებებია,რომლითაც შებოჭილია ყველა ცივილიზებული
სახელმწიფო და რომლის პატივისცემის ხარისხითაც განისაზღვრება მისი
ადგილი საერთაშორისო თანამეგობრობაში.ადამიანის უფლებები გადმოცემულია
საქართველოს კონსტიტუციის II თავში,რომელიც თავის მხრივ,შესაბამისობაშია
ადამიანის უფლებათა და თავისუფლებათა ევროპული კონვენციით აღიარებულ
და გარანტირებულ ადამიანის უფლებებთან და რომელთა დაცვა და პატივისცემა
ევროპული ოჯახის სახელმწიფოთა ზრუნვის ძირითად საგანს წარმოადგენს.
ბ)საჯარო ინტერესი არის საზოგადოებრივი ინტერესი,ანუ თუ კერძო ინტერესი
მხოლოდ ინდივიდის უფლებაა,საჯარო ინტერესი ეს ინდივიდთა ერთობის-
საზოგადოების კოლექტიური ინტერესია,ანუ როცა პირის რომელიმე ინტერესი
ამავდროულად სხვა ინდივიდების კერძო ინტერესიც არის,იგი ბევრი პირის, ე.ი
საზოგადოების საერთო ინტერესის სტატუსს იძენს,რომლის
სოლიდარულად,საერთო ძალისხმევით დაკმაყოფილების მიზნით ერთიანდება
საზოგადოების გარკვეული ინსტიტუტების შექმნის და ერთობლივი
დაფინანსების/გადასახადების გადახდა/ უზრუნველყოფით.
ადმინისტრაციული ორგანოები მმართველობის განხორციელებისას საჯარო
ინტერესების რეალიზაციას ახდენენ როგორც მოქალაქეთა
მიმართვის,ასევე,თავისი ინიციატივით, ხოლო კერძო ინტერესების -მხოლოდ
დაინტერესებული პირების მიმართვის საფუძველზე.
არის ხოლმე შემთხვევბი,როდესაც საჯარო ინტერესის განხორციელება
კონფლიქტში მოდის პირის კერძო ინტერესთან.საქართველოს კონსტიტუცია
იცავს საკუთრების უფლებას,თუმცა,იგი შეუზღუდავ უფლებათა ჯგუფს არ
განეკუთვნება.მმართველობის განხორციელების უმნიშვნელოვანეს პრინციპს
წარმოადგენს თანაზომიერების პრინციპი - კერძო და საჯარო ინტერესების
პროპორციულობის პრინციპი.
ადამიანის უფლებებისა და თავისულებების და საჯარო ინტერესების დაცვა
შეუძლებელია კანონის უზენაესობის დაცვის გარეშე.
3.კანონის უზენაესობა
კანონი არის ნორმატიულ დანაწესთა ერთობლიობა ამა თუ იმ სამართლებრივ
ურთიერთობათა სფეროში,რომლით განსაზღვრული სამართლებრივი წესრიგი
სავალდებულოა ყველასათვის და რომლის აღსრულების მექანიზმი სახელმწიფოს
უზრუნველყოფილი აქვს.სამართლებრივი სახელმწიფოს არსი იმაში
მდგომარეობს,რომ პირის ყოველი უფლება და მისი რეალიზაციის
ინსტრუმენტები გათვალისწინებულია კანონით,ისევე,როგორც
მოვალეობები.ამდენად,პირს გააჩნია კანონიერი მოლოდინი მის მიმართ
მხოლოდ კანონით გათვალისწინებული ზომების მიღების თაობაზე.
კანონის უზენაესობის დაცვის ვალდებულება ადმინისტრაციული ორგანოების
მხრიდან განაპირობებს სამართლებრივი წესრიგის კულტურის დონეს
სახელმწიფოში და განსაზღვრავს მის მოქალაქეთა კანონმორჩილების
ხარისხს.სამართლიანი კანონები და მათი უზენაესობის განუხრელი დაცვა არის
სახელმწიფო მმართველობის მაღალი ავტორიტეტის და ნდობის ტენდენციის
შექმნის საფუძველი.
კოდექსის მოქმედების სფერო
ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მოქმედების სფერო ვრცელდება
სახელმწიფო,ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებია და
საწესებულებების,აგრეთვე იმ პირების საქმიანობაზე,რომლებიც ამ კოდექსის
შესაბამისად ითვლებიან ადმინისტრაციულ ორგანოებად.კოდექსის
მოქმედება,გარდა მესამე თავისა,არ ვრცელდება შემდეგ სახელმწიფო ორგანოების
საქმიანობაზე :
ა)საქართველოს პრეზიდენტი,აფხაზეთისა და აჭარის ავტონომიური
რესპუბლიკების უმაღლესი წარმომადგენლობითი ორგანოები.
ბ)საქართველოს პრეზიდენტის და საქართველოს მთავრობის სათათბირო
ორგანოები
გ)საქართველოს სახალხო დამცველი
დ)საქართველოს სასამართლო ხელისუფლების ორგანოები
ე)საქართველოს იუსტიციის უმაღლესი საბჭო
ვ)პერსონალურ მონაცემთა დაცვის ინსპექტორი
ზ)საზღვარგარეთ საქართველოს დიპლომატიური წარმომადგენლობები და
საკონსულო დაწასებულებები.
კოდექსის მოქმედება ვრცელდება ზემოთ ჩამოთვლილი ორგანოების და ამ
ორგანოთა თანამდებობის პირების საქმიანობაზე,რომელიც დაკავშირებულია
ადმინისტრაციული ფუნქციების განხორციელებასთან.
ამ კოდექსის მოქმედება არ ვრცელდება აღმასრულებელი ხელისუფლების
ორგანოთა იმ საქმიანობაზე რომელიც დაკავშირებულია :
ა)დანაშაულის ჩადების გამო პირის სისხლისსამართლებრივ დევნასტან და
სისხლის სამართლის საქმის წარმოებასთან.
ბ)ოპერატიულ-სამძებრო საქმიანობასთან
გ)სასამართლოს მიერ გამოტანილი და კანონიერ ძალაში შესული
გადაწყვეტილების აღსრულებასთან.
გ’),,სააღსრულებოწარმოებათა შესახებ’’საქართველოს კანონით
გათვალისწინებული აქტების აღსრულებასთანნ.
დ)სამხედრო საკითხებზე გადაწყვეტილების მიღებასთან,აგრეთვე სამხედრო
დისციპლინისს საკითხებთან,თუ ეს არ ეხება პირის საქართველოს
კონსტიტუციით მინიჭებულ უფლებებსა და თავისუფლებებს.
ე)საქართველოს პრეზიდენტის მიერ პირთა საქართველოს კონსტიტუციით
გათვალისწინებულ თანამდებობებზე დანიშვნის და გათავისუფლების,აგრეთვე
კონსტიტუციის 73-ე მუხლის ,,ა’’-,,ი’’ და ,,პ’’ ქვეპუნქტებითა და მე-2 მე-4
პუნქტებით განსაზღვრულ უფლებამოსილებათა განხორციელებასთან.
ვ)საერთაშორისო ხელშეკრულებების და შეთანხმებების შესრულებასა და
საგარეო პოლიტიკის განხორციელებასთან.
კოდექსის მესამე თავის მოქმედება არ ვრცელდება აღმასრულებელი
ხელისუფლების ორგანოთა იმ საქმიანობაზე,რომელიც დაკავშირებულია
საერთაშორისო საარბიტრაჟო,უცხო ქვეყნის ან საერთაშორისო სასამართლოებში
მათ მიერ საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე მიმდინარე
სამართალწარმოებასა და საქმეთა განხილვაში საქართველოს სახელწიფოს
მონაწილეობასთან.სასამართლოს მიერ საბოლოო გადაწყვეტილების მიღებამდე
ინფორმაცია გაიცემა საქართველოს საერთაშორისო ხელშეკრულებისა და
შეთანხმების ან/და ამ ნაწილით გათვალისწინებული სასამართლოების წესების
შესაბამისად.

4.საჯარო და კერძო სამართლის გამიჯვნა

ქართული სამართალი,რომელიც არის კონტინენტური ევროპის სამართლის
ოჯახის წევრი,იყოფა საჯარო და კერძო სამართლად.კერძო სამართალი ემყარება
კერძო პირთა კერძო ავტონომიის პრინციპს და ადგენს მათ შორის
თანასწორუფლებიანობის საფუძველზე წარმოშობილი სამართლებრივი
ურთიერთობების მომწესრიგებელ ნორმებს და არსებული ან პოტენციური
ინტერესთა კონფლიქტის აღმოფხვრის სამართლებრივ საშუალებებს.
საჯარო სამართლის მოწესრიგების საგანია სახელმწიფო უფლებამოსილებათა
დადგენა და მისი სამართლებრივ ჩარჩოებში მოქცევა.
საჯარო და კერძო სამართლის გამიჯვნის პრაქტიკული მნიშვნელობის
საილუსტრაციოდ საკმარისია მისი საპროცესო სამართლებრივი მნიშვნელობის
გამოყოფა.უფლების დაცვის საპროცესო სამართლებრივი საშუალების,ანუ
სარჩელის სწორი სახის დადგენა დაკავშირებულია იმაზე,თუ სამართლის
რომელი დარგის ნორმა უდევს საფუძვლად კონკრეტულ სამართლებრივ
ურთიერთობას.
სამართლის ნორმის სამართლებრივი ბუნების დადგენას ემსახურება შემდეგი
თეორიები :
1.ინტერესთა თეორია
ამ თეორიის ამოსავალი წერტილია ინტერესი,რომლის დაცვასაც ემსახურება
კონკრეტული ნორმა.სამართლის ნორმა,რომელიც მხოლოდ ან დიდწილად
საჯარო ინტერესების დაცვას ემსახურება,მიეკუთვნება საჯარო სამართალს,ხოლო
ის ნორმა,რომელიც ცალკეულ პირთა კერძო ინტერესებს იცავს,კერძო-
სამართლებრივი ნორმაა.
ინტერესთა თეორიის პრობლემა მდგომარეობს იმაში,რომ მთელი რიგი
ნორმები,როგორც საჯარო,ისე კერძო ინტერესების დაცვას ემსახურება და ხშირად
შეუძლებელია ნორმის მიზნის ცალსახად დადგენა.
2.სუბორდინაციის თეორია
ამ თეორიის განმსაზღვრელი კრიტერიუმებია მონაწილე სუბიექტებს შორის
არსებული სამართალურთიერთობის ბუნება.საჯარო სამართალი არის
მაშინ,როდესაც სამართალურთიერთობას აქვს ურთიერთდაქვემდებარებული
ხასიათი.კერძო-სამართლებრივი ურთიერთობა კი ხასიათდება როგორც
თანასწორუფლებიან სუბიექტებს შორის დამყარებული ურთიერთობა.
აღნიშნული თეორიის პრობლემა მდგომარეობს იმაში,რომ საჯარო
სამართალშიც გვაქვს თანასწორუფლებიანი ურთიერთობა(ადმინისტრაციული
ხელშეკრულება) და პირიქით,კერძო სამართალშიც გვაქვს
ურთიერთდაქვემდებარებული(მაგ : მშობლებსა და შვილებს შორის)
3.სპეციალური სამართლის თეორია (მოდიფიცირებული სუბიექტების თეორია )
მითითებული თეორია საჯარო სამართალს მიიჩნევს საჯარო მმართველობის
სპეციალურ სამართლად,რამდენადაც აქცენტს აკეთებს მის გამომყენებელ
სუბიექტზე.აღნიშნულიდან გამომდინარე, ნორმა არის საჯარო-
სამართლებრივი,თუ იგი მიმართულია მხოლოდ საჯარო ხელისუფლების
მატარებელი სუბიექტისკენ,ხოლო კერძო სამართლის ნორმა განსაზღვრავს
ყველას უფლებებსა და მოვალეობებს.სპეციალური სამართლის თეორია
მოითხოვს ორი საკითხის გააზრებას : პირველ რიგში უნდა გაირკვეს,თუ დავა
რომელი ნორმების საფუძველზე უნდა გადაწყდეს.მხოლოდ ამის შემდეგ უნდა
დადგინდეს,ეს ნორმა საჯარო-სამართლებრივია თუ -არა.

5.თანაზომიერების პრინციპი
თითოეული შემზღუდველი ხასიათის ღონისძიება უნდა იყოს
თანაზომიერი.თანაზომიერების პრინციპი კრძალავს მმართველობითი
ღონისძიების ადრესატის შეუსაბამო შეზღუდვას.თანაზომიერების პრინციპის
შემოწმებისას მოწმდება ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ გამოყენებულ
საშუალებასა და მისაღწევ მიზანს შორის არსებული
დამოკიდებულება.საშუალებასა და მიზანს შორის თანაზომიერების შემოწმება
ხდება შემდეგი ნაბიჯების გავლით ;
1.მიზნის დადგენა - უნდა დადგინდეს სახელმწიფოს მისაღწევი
მიზანი.რამდენადაც მმართველობა გულისხმობს კანონის აღსრულებას,ის
კანონი,რომლის აღსრულებასაც ემსახურება მმართველობითი
ღონისძიება,გვაძლევს ინფორმაციას მისაღწევ მიზანზე.
2.შესაფერისობის დადგენა-უნდა შემოწმდეს მიზნისა და საშუალების
შესაფერისობა.შერჩეული საშუალება არის შესაფერისი,როდესაც
ის,ზოგადად,მისაღწევ მიზანს ემსახურება, ე.ი როდესაც ის შესაძლებელს ხდის
მიზნის მიღწევას.
3.აუცილებლობის დადგენა-უნდა შემოწმდეს შესაფერისი ღონისძიების
აუცილებლობა.ღონისძიება არის აუცილებელი,როდესაც ადმინისტრაციულ
ორგანოს არა აქვს სხვა საშუალება,რომელიც მიზნის მიღწევისას უფრო ნაკლებ
ზიანს მიაყენებდა როგორც საზოგადოებას,ისე-ღონისძიების ადრესატს.
4.პროპორციულობის დადგენა-აუცილებელი ღონისძიება არის
პროპორციული,როდესაც ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი
აქტის გამოცემით გამოწვეული უფლების შეზღუდვა პროპორციულ
დამოკიდებულებაშია შეზღუდვის მიზანთან.

6.კანონის წინაშე თანასწორობა

საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსით აღიარებული კანონის
წინაშე თანასწორობის პრინციპი გამომდინარეობს საქართველოს კონსტიტუციის
მე-14 მუხლით აღიარებული ყველა ადამიანის დაბადებით თავისუფლებისა და
კანონის წინაშე თანასწორობის პრინციპიდან.კანონის წინაშე თანასწორობის ეს
ზოგადი დებულება გულისხმობს სახელმწიფო აპარატის მხრიდან თვითნებობის
აკრძალვას.დაუშვებელია არსებითად იდენტური საქმის გარემოებების
თვითნებურად არათანაბრად შეფასება და პირიქით,არსებითად არათანაბარი
საქმის გარემოებების თვითნებურად თანაბარი შეფასება და აქედან
გამომდინარე,უკანონო გადაწყვეტილების მიღება.ამ კონსტიტუციური პრინციპის
ზოგად ადმინისტრაციულ კოდექსში ასახვა ემსახურება ადმინისტრაციულ-
სამართლებრივი ურთიერთობის მონაწილეთა უფლებების დაცვას,რამდენადაც
ის გულისხმობს,რომ დაუშვებელია ამ ურთიერთობის რომელიმე მხარის
კანონიერი უფლებებისა და თავისუფლების,კანონიერი ინტერესის შეზღუდვა ან
მათი განხორციელებისთვის ხელის შეშლა,აგრეთვე მათთვის კანონმდებლობით
გაუთვალისწინებელი რაიმე უპირატესობის მინიჭება,ან რომელიმე მხარის
მიმართ რაიმე დისკრიმინაციული ზომების მიღება.ამ მოთხოვნის დარღვევა
გვაქვს სახეზე მაშინ,როდესაც არ ირკვევა ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი
ურთიერთთობის ერთ-ერთი მხარის შეზღუდვის ან მისთვის უპირატესობის
მინიჭების გონიერი,საქმის არსიდან გამომდინარე საფუძელი,არამედ აშკარაა
შეუსაბამობა განხორციელებულ ღონისძიებასა და საქმის ფაქტობრივ
გარემოებებს შორის.თანასწორობის პრინციპი არ შეიძლება გავიგოთ,როგორც
ფაქტებისადმი დიფერენციული მიდგომის აკრძალვა.ის არ მოითხოვს,რომ
ყველაფერი თანაბრად შევაფასოთ,რამდენადაც ყოველდღიური ცხოვრების
ფაქტობრივი გარემოებები იმდენად მრავალფეროვანია,რომ შეუძლებელია
მათი ,,ერთი საზომით’’ გაზომვა.არ არსებობს სრულიად იდენტური
ფაქტები.თითოეული კონკრეტული შემთხვევა მოითხოვს მისი თავისებურებების
გათვალისწინებით შეფასებას.კანონის წინაშე თანასწორობის პრინციპის არსი
მდგომარეობს იმაში,რომ არსებითად ერთნაირი საქმის გარემოებების
შემთხვევაში მიღებულ იქნეს ერთნაირი გადაწყვეტილება.

7.უფლებამოსილების განხორციელება კანონის საფუძველზე

საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის მე-5 მუხლი აყალიბებს
ადმინისტრაციული ორგანოების საქმიანობის კანონიერების პრინციპს,რაც გულისხმობს
ადმინისტრაციული ორგანოების კანონმდებლობის საფუძველზე შებოჭვას.
სზაკ-ის მე-5 მუხლის პირველი ნაწილის თანახმად,ადმინისტრაციულ ორგანოს უფლება
არ აქვს,კანონმდებლობის მოთხოვნების საწინააღმდეგოდ განახორციელოს რაიმე
ქმედება.კანონის უზენაესობის პრინციპი,რომელიც ჩადებულია ნორმის ამ
ნაწილში,ადმინისტრაციულ ორგანოებს უკრძალავს კანონისგან გადახვევას.ამასთან,იგი
მათ ავალდებულებს კანონის გამოყენებას.ადმინისტრაციულ ორგანოებს არა აქვთ
უფლება,მიმართონ ისეთ ღონისძიებას,რომელიც კანონსაწინააღმდეგო იქნება.კანონის
უზენაესობის პრინციპის უგულებელყოფა იწვევს მმართველობითი ღონისძიების
მართლწინააღმდეგობას.სზაკ-ის მე-5 მუხლის მეორე ნაწილის
თანახმად,ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის
გამოცემა ან სხვა სახის ქმედება,რომელიც იწვევს ადამიანის საქართველოს
კონსტიტუციით მინიჭებული უფლებების ან თავისუფლებების შეზღუდვას,დაიშვება
მხოლოდ საქართველოს კონსტიტუციის მეორე თავის შესაბამისად,კანონით ან მის
საფუძველზე გამოცემული კანონქვემდებარე აქტით მინიჭებული უფლებამოსილების
საფუძველზე.ნორმის ეს დებულება გამომდინარეობს კანონისმიერი დათქმის
პრინციპიდან,რომლის თანახმადაც ,ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობა მხოლოდ
კანონით მინიჭებული უფლებამოსილებით განისაზღვრება.კანონმდებელი ყურადღებას
ამახვილებს შემზღუდველი ხასიათის მმართველობით საქმიანობაზე და მოითხოვს,რომ
ადამიანის თავისუფლების შეზღუდვა უნდა ემყარებოდეს ნორმატიულ
საფუძველს.შემზღუდველი ხასიათის მმართველობითი საქმიანობის უფლებამოსილება
კანონში ან მის საფუძველზე გამოცემულ კანონქვემდებარე აქტში დეტალურად უნდა
იყოს მოწესრიგებული,კერძოდ,მკაცრად უნდა განისაზღვროს შეზღუდვის
ობიექტი,მიზანი და მოცულობა.
კანონისმიერი დათქმის პრინციპი კონსტიტუციაში განმტკიცებული
დემოკრატიის,სამართლებრივი სახელმწიფოსა და ძირითადი უფლებების აღიარების
პრინციპიდან გამომდინარეობს.
-დემოკრატიის პრინციპის ერთ-ერთი მოთხოვნაა,ქვეყნისათვის უმნიშვნელოვანესი
გადაწყვეტილებები ხალხისგან უშუალოდ არჩეულმა პარლამენტმა მიიღოს.
-სამართლებრივი სახელმწიფოს ერთ-ერთი მოთხოვნაა პიროვნებასა და სახელმწიფოს
შორის სამართლებრივი ურთიერთობის კანონით მოწესრიგება.ამ კანონმა
ადმინისტრაციული ორგანოების საქმიანობა უნდა განსაზღვროს და ,ამასთან, ეს
საქმიანობა მოქალაქეებისთვის გასაგები და გამჭვირვალე უნდა გახადოს.
-ადამიანის ძირითადი უფლებების აღიარების პრინციპის ერთ-ერთი
მოთხოვნაა,მაქსიმალურად იყოს დაცული მოქალაქის უფლებები და თავისუფლებები და
მათი შეზღუდვა მხოლოდ კანონის საფუძველზე ან კანონის მეშვეობით მოხდეს.
სზაკ-ის მე-5 მუხლის მესამე ნაწილი ადგენს კანონიერების პრინციპის დარღვევის
სამართლებრივ შედეგებს.ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ უფლებამოსილების
გადამეტებით განხორციელებულ მმართველობით ღონისძიებას არა აქვს იურიდიული
ძალა.თუმცა უფლებამოსილების გადამეტება ყოველთვის არ გვაძლევს იმის
საფუძველს,რომ ღონისძიება მივიჩნიოთ იურიდიული ძალის არმქონედ.

8.საქმის მიუკერძოებლად გადაწყვეტა

საქმის მიუკერძოებლად გადაწყვეტის პრინციპი ადმინისტრაციული სამართლის
ერთ-ერთი ძირითადი პრინციპია.ფაქტობრივად,მასში ასახული
ადმინისტრაციული წარმოების არსი.ადმინისტრაციული წარმოება და მის
შედეგად მიღებული გადაწყვეტილება კარგავს აზრს,თუკი გადაწყვეტილების
ადრესატს არ ექნება იმის გარანტია და რწმენა,რომ ადმინისტრაციულმა ორგანომ
თავისი უფლებამოსილება განახორციელა მიუკერძოებლად.სზაკ-ის მე-8 მუხლის
მეორე ნაწილის თანახმად,ადმინისტრაციულ წარმოებაში არ შეიძლება
მონაწილეობდეს თანამდებობის პირი,რომელსაც აქვს პირადი ინტერესი,ანდა
არსებობს სხვა გარემოება,რომელიც ზეგავლენას მოახდენს საქმის
გადაწყვეტაზე.საქმის მიუკერძოებლად გადაწყვტის პრინციპის შინაარსის
გასარკვევად უნდა დადგინდეს,თუ რას გულისხმობს ,, პირადი ინტერესი’’ და რას
წარმოადგენს ,,სხვა გარემოება,რომელიც ზეგავლენას მოახდენს საქმის
გადაწყვეტაზე’’.საქმის მიუკერძოებლად გადაწყვეტის პრინციპის
კონკრეტიზაციასა და რეალიზაციას ემსახურება სზაკ-ის 92ე მუხლი,რომელიც
განსაზღვრავს იმ თანამდებობის პირთა წრეს,რომელსაც ეკრძალება საქმესთან
დაკავშირებით ადმინისტრაციულ წარმოებაში მონაწილეობის
მიღება.აუცილებელია,მე-8 და 92-ე მუხლების ერთობლივად შეფასება.საქმის
მიუკერძოებლად გადაწყვეტა გულისხმობს იმას,რომ საქმეზე გადაწყვეტილების
მიღებაზე უფლებამოსილ პირს,ან იმ პირს,რომელსაც შეუძლია ზეგავლენა
მოახდინოს გადაწყვეტილების მიღებაზე ,არ უნდა გააჩნდეს პირადი
ინტერესი,ანუ გადაწყვეტილება არ უნდა იყოს სარგებლის მომტანი მისთვის,ან
მისი ოჯახის წევრებისა და ახლო ნათესავებისთვის.საქმის მიუკერძოებლად
გადაწყვეტაზე ზეგავლენის მქონე ,,სხვა გარემოებაში’’ მოიაზრება ის
შემთხვევა,როდესაც აშკარაა გადაწყვეტილების მიმღები პირის დაინტერესებული
მხარისადმი დადებითი ან უარყოფითი დამოკიდებულება და,აქედან
გამომდინარე ,ტენდენციური გადაწყვეტილების მიღების შესაძლებლობა.

9.საქვეყნოობა და საიდუმლოობა
საქვეყნოობის პრინციპი ზოგადი ადმინისტრაციული სამართლისა და
ადმინისტრაციული წარმოების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი
პრინციპია.ადმინისტრაციული ორგანოების საქმიანობის გამჭვირვალობის
მოთხოვნიდან გამომდინარე,დაინტერესებულ პირებს ეძლევათ შესაძლებლობა,გაეცვნენ
ადმინისტრაციული წარმოების მასალებს.საქვეყნოობის პრინციპი განსაკუთრებით
ვრცელდება უკვე მიღებულ გადაწყვეტილებებზე.ნებისმიერ პირს აქვს
შესაძლებლობა,გაეცნოს ადმინისტრაციულ არსებულ საჯარო ინფორმაციას.საჯარო
ინფორმაციის თავისუფლების პრინციპის რეალიზაციას ემსახურება სზაკ-ის III თავი.
სზაკის მე-10 მუხლის თანახმად,ყველას აქვს უფლება,გაეცნოს ადმინისტრაციულ
ორგანოში არსებულ საჯარო ინფორმაციას,აგრეთვე მიიღოს მისი ასლები,თუ ისინი არ
შეიცავენ სახელმწიფო,პროფესიულ ან კომერციულ საიდუმლოებას ან პერსონალურ
მონაცემებს.ადმინისტრაციული ორგანო ვალდებულია უზრუნველყოს საკითხის
საჯაროდ განხილვა,თუ ამას ითვალისწინებს კანონი.
საიდუმლოობის პრინციპის მიზანი არ არის საქვეყნოობის პრინციპის შეზღუდვა,იგი
ითვალისწინებს ადმინისტრაციული წარმოების დროს მიღებული ან შექმნილი
საიდუმლო ინფორმაციის გამღჟავნებისა და არასამსახურებრივი მიზნით გამოყენებისგან
დაცვის აუცილებლობას.სზაკ-ის მე-11 მუხლის თანახმად,ადმინისტრაციულ წარმოებაში
მონაწილე საჯარო მოსამსახურეს უფლება არა აქვს გაამჟღავნოს ან არასამსახურებრივი
მიზნით გამოიყენოს ადმინისტრაციული წარმოების დროს მიღებული ან შექმნილი
საიდუმლო ინფორმაცია.პასუხისმგებლობა ასეთი სახის ინფორმაციის გამჟღავნების ან
გამოყენებისათვის დგება კანონით განსაზღვრული წესით.

10.კეთილსინდისიერებისა და კანონიერი ნდობის პრინციპი

სამოქალაქო სამართლიდან ცნობილი კეთილსინდისიერების პრინციპი
გამოიყენება საჯარო სმართალშიც.ამ შემთხვევაშიც ამოსავალი წერტილია
სამართლებრივი სახელმწიფოს პრინციპი.კეთილსინდისიერების პრინციპი
ვრცელდება არა მარტო ადმინისტრაციულ ორგანოებზე,არამედ-
მოქალაქეებზე.მაგ : როდესაც მეზობლისთვის ოფიციალურად არ გაუცვნიათ
მშენებლობის ნებართვა,რომელიც,მისი აზრით,ეწინააღმდეგება მის
უფლებებს,მასზე არ ვრცელდება გასაჩივრების ერთთვიანი ვადა.ამ ზოგადი
პრინციპისგან განსხვავებით,როდესაც არ მომხდარა აქტის ოფიციალური
გაცნობა,შესაძლებელია,კეთილსინდისიერების პრინციპის
გათვალისწინებით,შეიზღუდოს მისი უფლება საჩვარსა და
სარჩელზე,რამდენადაც აშკარაა,რომ მისთვის ცნობილი იყყო ან უნდა ყოფილიყო
ცნობილი ამის შესახებ.
კანონიერი ნდობის პრინციპი გამომდინარეობს სამართლებრივი სახელმწიფოს
პრინციპიდან,რომელიც კრძალავს ისეთ მმართველობით საქმიანობას,რომელიც
თავის მხრივ კანონიერია,მაგრამ იწვევს მისი ადრესატის კანონიერი ნდობის
გაცრუებას.აქვე დგას მოთხოვნა,რომ მოქალაქის ნდობა მმართველობის ორგანოს
ქმედებაზე უფრო მეტად მნიშვნელოვნად უნდა შეფასდეს,ვიდრე ის
ინტერესი,რომელსაც იცავს ადმინისტრაციული ორგანო.ადმინისტრაციულ
სამართალში კანონიერი ნდობის პრინციპი უკავშირდება ადმინისტრაციული
ორგანოს ინიციატივით ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გაუქმების
ინსტიტუტს და ადმინისტრაციული ორგანოს დაპირებას.
-დაუშვებელია აღმჭურველი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის
ბათილად ცნობა,თუ დაინტერესებულ მხარე აქვს კანონიერი ნდობა
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მიმართ.დაინტერესებული მხარის
კანონიერი ნდობა არსებობს იმ შემთხვევაში,თუ მან ადმინისტრაციულ-
სამართლებრივი აქტის საფუძველზე განახორციელა იურიდიული მნიშვნელობის
მოქმედება და უკანონო ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ბათილად
ცნობით მას მიადა ზიანი.
დაინტერესებული პირის კანონიერი ნდობა ადმინისტრაციული ორგანოს
დაპირებაზე,რომ მოცემული ქმედება განხორციელდება ,ისევე არის
გარანტირებული,როგორც უკვე განხორციელებულ ქმედებაზე.
საყურადღებოა სხვაობა კანონიერი ნდობის დაცვის ხარისხში უკვე
განხორციელებული ქმედებისა და დაპირების შემთხვევაში,რომელიც ვლინდება
კანონიერი ნდობის გამომრიცხველ გარემოებებში.უკანონო ადმინისტრაციულ-
სამართლებრივი აქტის მიმართ კანონიერი ნდობის გამომრიცხველი გარემოებაა
დაინტერესებული მხარის უკანონო მოქმედება.ამის საპირისპიროდ,დაპირების
შემთხვევაში,ეს გარემოებებია :
ა) მას საფუძლად უდევს ადმინისტრაციული ორგანოს კანონსაწინააღმდეგო
დაპირება.
ბ)შესაბამისი ნორმატიული აქტის შეცვლის გამო პირი ვეღარ აკმაყოფილებს
დაწესებულ მოთხოვნებს.
გ)მას საფუძვლად უდევს დაინტერესებული მხარის უკანონო მოქმედება.
როგორც ვხედავთ,კანონიერი ნდობის დაცვის გარანტია უფრო მაღალია უკვე
გამოცემული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შემთხვევაში,ვიდრე
დაპირების მიმართ.
11.დისკრეციული უფლებამოსილება
აღმასრულებელი ხელისუფლების ძირითადი ფუნქცია არის
სამართალგამოყენებითი,ნორმათშემოქმედებითი საქმიანობა.მმართველობის
ორგანოების კანონიერების პრინციპიდან გამომდინარე,ადმინისტრაციული
ორგანოს ქმედების ფარგლებს ქმნის ის ნორმატიული აქტი,რომლის
აღსრულებასაც ეს ქმედება ისახავს მიზნად.სამართლის ნორმის სტრუქტურაც ამ
პრინციპით არის აგებული.სამართლის ნორმა შედგება ორი ნაწილისგან : ნორმის
ამოქმედების წინაპირობები და სამართლებრივი შედეგები.
-სამართლის შეფარდება მოიცავს შემდეგ სტადიებს :
-ფაქტის დადგენა : რა მოხდა ფაქტობრივად,რა შემთხვევასთან გვაქვს საქმე?
-სამართლის სათანადო ნორმის მოძიება; ფაქტობრივი შემადგენლობის
გარკვევა,რაც გულისხმობს სინამდვილის მოვლენის ნორმატიულ
აღწერას,რომელსაც უკკავშირდება იურიდიული შედეგის დადგომა :
-იმის დადგენა შეესაბამება თუ არა ფაქტი ნორმის ფაქტობრივ შემადგენლობას.
-სამართლებრივი შედეგების განსაზღვრა.
ადმინისტრაციული ორგანოს დისკრეციული უფლებამოსილება მაშინ გვაქვს
სახეზე,როდესაც სამართლის ნორმის ფაქტობრივი შემადგენლობისა და ფაქტის
შესაბამისობის დადგენის შემთხვევაში მას რჩება შესაძლებლობა,აირჩიოს
მისაღები ღონისძიება.ასეთ შემთხვევაში,კანონი ერთ კონკრეტულ სამართლებრივ
შედეგს კი არ განსაზღვრავს,არამედ ადმინისტრაციულ ორგანოს აღჭურავს
უფლებამოსილებით,თვითონ განსაზღვროს სამართლებრივი შედეგები
იმდენად,რამდენადაც ორ ან რამდენიმე შესაძლო სამართლებრივ შედეგებს
ადგენს და აძლევს შესაძლებლობას,აირჩოს ყველაზე მისაღები
საშუალება.ადმინისტრაციული ორგანოს დისკრეციულმა უფლებამოსილებამ
შეიძლება მოიცვას ადმინისტრაციული ორგანოს არჩევანის
შესაძლებლობა,კონკრეტულ შემთხვევაში განახორციელოს თუ არა რაიმე
ღონისძიება,ან კიდევ მისაღები ღონისძიებებიდან რომელი ღონისძიება
გამოიყენოს.
ადმინისტრაციული ორგანოს დისკრეციულ უფლებამოსილებას ადგენს
კანონმდებელი.ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში აუცილებელია სამართლის
ნორმის შინაარსის გარკვევა.კანონის ტექსტში უშუალოდ არ არის გამოყენებული
ტერმინი ,,დისკრეციული უფლებამოსილება’’, იგი გამოიხატება სიტყვებით-
ადმინისტრაციულ ორგანოს ,,შეუძლია’’ , ,, უფლება აქვს’’ , ან
,,უფლებამოსილია’’.ამის საპირისპიროდ,როდესაც კანონმდებელი უთითებს,რომ
ადმინისტრაციული ორგანო ,,ვალდებული’’, ,,უნდა განახორციელოს’’ , ,,უფლება
არ აქვს’’ და ა.შ ასეთ შემთხვევებშ აშკარაა კანონმდებლის ნება :
ადმმინისტრაციულ ორგანოს არ აქვს მინიჭებული დისკრეციული
უფლებამოსილება.
დისკრეციული უფლებამოსილება ადმინისტრაციულ ორგანოს აძლევს
შესაძლებლობას,მიიღოს გადაწყვეტილება საკუთარი პასუხისმგებლობით.ის
ემსახურება,ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაშ სამართლიანი გადაწყვეტილების
მიღების მიზანს.დიკრეციული უფლებამოსილების განხორციელების პროცესში
აუცილებელია,ყურადღება მიექცეს საჯარო და კერძო ინტერესების
პროპორციულობის პრინციპს. შეუძლებელია ცალკე აღებული,რომელიმე საჯარო
ან კერძო ინტერესისთვის უპირატესობის მინიჭება.ყოველ კონკრეტულ
შემთხვევაში უნდა მოხდეს მათი შეპირისპირება.საჯარო ინტერესების
გათვალისწინებით გამოცემული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით
პირის კანონით დაცული უფლებებისა და ინტერესებისთვის მიყენებული ზიანი
არსებითად არ უნდა აღემატებოდეს საჯარო ინტერესებისთვის მიყენებულ
სიკეთეს.ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ დისკრეციული უფლებამოსილების
საფუძველზე შერჩეულმა და ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით
გათვალისწინებულმა ღონისძიებამ არ შეიძლება გამოიწვიოს პირის კანონიერი
უფლებებისა და ინტერესების დაუსაბუთებელი შეზღუდვა,ანუ მიზნის მიღწევის
საშუალება უნდა შეესაბამებოდეს მიზანს.ეს ის შემთხვევაა,როდესაც
ადმინისტრაციული ორგანო მის ხელთ არსებული რამდენიმე საშუალებიდან
იყენებს იმას,რომელიც ყველაზე ნაკლები ზიანის მომტანია პირის კანონიერი
ინტერესებისა და უფლებებისთვის.
შესაძლებელია შეცდომა დისკრეციული უფლებამოსილების განხორციელაში და
სამი შეცდომაა,როდესაც აღნიშნული გვაქვს სახეზე.ესენია :
1.როდესაც ადმინისტრაციული ორგანო არ იყენებს მისთვის მინიჭებულ
დისკრეციულ უფლებამოსილებას,ის უშვებს შეცდომას და მის მიერ
განხორციელებული ღონისძიება ხდება უკანონო.
2.როდესაც ადმინისტრაციული ორგანო სცილდება მისი დისკრეციული
უფლებამოსილების ფარგლებს და ახორციელებს ისეთ ღონისძიებას,რომელიც
კანონით არ არის გათვალისწინებული,ასეთ შემთხვევაში სახეზეა შეცდომა
დისკრეციული უფლებამოსილების განხორციელებაში
და,შესაბამისად,უკანონომმართველობითი ღონისძიება.
3.როდესაც ადმინისტაციული ორგანო ანგარიშს არ უწევს კანონის ნორმის
მიზნებს და არ იყენებს მისთვის მინიჭებულ დისკრეციულ უფლებამოსილებას იმ
მიზნისთვის,რაც კანონმდებელმა მასში ჩადო,ასეთ შემთხვევაში ასევე სახეზეა
შეცდომა დისკრეციული უფლებამოსილების განხორციელებაში
და,შესაბამისად,უკანონო მმართველობითი ღონისძიება.
12.ინდ.აქტის ცნება და ელემენტები
ინდივიდუალურ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი (შემდგომში-
ინდ.აქტი) არის ადმინისტრაციული ორგანის მიერ ადმინისტრაციული
კანონმდებლობის საფუძველზე გამოცემული ინდივიდუალური სამართლებრივი
აქტი,რომელიც აწესებს,ცვლის,წყვეტს ან ადასტურებს პირის ან პირთა
შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს.ინდივიდუალურ
ადმინისტრაციულ სამართლებრივ აქტად ჩაითვლება აგრეთვე
ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ მიღებული გადაწყვეტილება მის
უფლებამოსილებას მიკუთვნებული საკითხის დაკმაყოფილებაზე
განმცხადებლისთვის უარის თქმის შესახებ,ასევე ადმინისტრაციული ორგანოს
მიერ გამოცემული ან დადასტურებული დოკუმენტი,რომელსაც შეიძლება
მოჰყვეს სამართლებრივი შედეგები.ინდ.აქტის ეს ლეგალური დეფინიცია იძლევა
მის ოთხ შემადგენელ ნაწილად დაყოფის შესაძლებლობას.ცნების ელემენტების :
1.ადმინისტრაციული ორგანო
2.ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე
3.ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი
4.აწესებს,ცვლის,წყვეტს ან ადასტურებს
ადმინისტრაციული ორგანო - ყველა სახელმწიფო ამ ადგილობრივი
თვითმმართველობის ორგანო ან დაწესებულება,საჯარო სამართლის
იურიდიული პირი(გარდა რელიგიური და პოლიტიკური
გაერთიანებებისა),აგრეთვე ნებისმიერი სხვა პირი,რომელიც საქართველოს
კანონმდებლობის საფუძველზე ასრულებს საჯარო სამართლებრივ
უფლებამოსილებებს.განასხვავებენ ადმინისტრაციული ორგანოს
ორგანიზაციულ-სამართლებრივ და ფუნქციონალურ გაგებას.ადმინისტრაციული
ორგანო ორგანიზაციულ-სამართლებრივი გაგებით მოიცავს ყველა სახელმწიფო
ან ადგილობრივი თვითმმართველობის ორგანოებსა და
საწესებულებებს.ადმინისტრაციული ორგანოს ფუნქციონალური
გაგება,რომელიც დეფინიციის მეორე ნაწილშია მოცემული,აერთიანებს იმ
ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს,რომლებიც არ არიან სახელმწიფო
მმართველობის ორგანოთა სისტების სუბიექტები,მაგრამ კანონმდებლობის
საფუძველზე ახორციელებენ საჯარო-სამართლებრივ უფლებებს და გამოსცემენ
ინდ.აქტებს.
ადმინისტრაციული კანონმდებლობის საფუძველზე -მმართველობითი
ღონისძიება,რომელსაც ადმინისტრაციული ორგანო კონკრეტული
სამართლებრივი ურთიერთობის მოსაწესრიგებლად
ახორცციელებს,ადმინისტრაციული კანონმდებლობიდან უნდა
გამომდინაეობდეს.თუმცა ცნების ეს ელემენტი არ არის არსებითი ქმედების
ინდ.აქტად მიჩნევისთვის,რამდენადაც სწორედ ასეთი საკანონმდებლო
საფუძვლის არასებობის დროს ხდება გამოცემული აქტების,ანუ უკანონო
ინდ.აქტების ლეგალური დეფინიციის ფარგლებში მოქცევა.არსებობს თუ არა
ინდ.აქტის გამოცემისთვის საჭირო საკანონმდებლო საფუძვლები ან არის თუ არა
ის სწორად გამოყენებული ქმედების ინდ.აქტად მიჩნევისთვის,ამას არსებითი
მნიშვნელობა არ აქვს.უკანონო ინდ.აქტიც შესასრულებლად სავალდებულო
ძალის მატარებელია,თუ ის კანონით განსაზღვრულ ვადებში არ
გასაჩივრდება.აქედან გამომდინარე,ცნების ეს ელემენტი,არ შეიძლება მივიჩნიოთ
ერთადერთ განმსაზღვრელ კრიტერიუმად ადმინისტრაციული ქმედების
ინდ.აქტად მიჩვენისთვის.
ინდივიდუალური სამართლებრივი აქტი- ინდ.აქტი სახეზეა,როდესაც
ადმინისტრაციული ორგანოს ღონისძიება მიმართულია პირის ან პირთა
შეზღუდული წრისკენ.კონკრეტულია პირთა წრე მაშინ,როდესაც
გადაწყვეტილების მიღების დროს გარკვეულია,თუ ვის ეხება ის.ინდ.აქტი
ინდივიდუალურად განსაზღვრული პირებისკენ უნდა იყოს მიმართული ან უნდა
შეეხებოდეს ცალკეულ,კონკრეტულ შემთხვევებს.ადმინისტრაციულ-
სამართლებრივი აქტის ინდივიდუალური ხასიათის განმსაზღვრელი
კრიტერიუმებია : კონკრეტული შემთხვევა და ინდივიდუალურ პირთა
წრე.სამართლებრივი აქტების ინდივიდუალურად და ნორმატიულად დაყოფა
მხოლოდ იმ კრიტერიუმებით,თუ პირთა როგორ წრეზე ვრცელდება იგი,ვერ
მოგვცემს სასურველ შედეგს.ინდ.აქტისა და სამართლის ნორმის
ურთიერთდამოკიდებულებისთვის არსებითი მნიშვნელობა აქვს
<<მოწესრიგების>> ორ სტრუქტურულ ელემენტს,ესენია : ადრესატთა წრე და
კონკრეტული შემთხვევა.მოწესრიგების ადრესატთა წრე ინდივიდუალურად ან
გენერალურად უნდა განისაზღვროს მაშინ,როდესაც შესაძლებელია შემთხვევის
კონკრეტულად ან აბსტრაქტულად აღწერა.
სამართლებრივი აქტი ინდივიდუალური ხასიათისაა,როდესაც მიმართულია
კონკრეტული პირისკენ,რომელსაც აქტი სახელობით აღწერს ან უშუალოდ
მიმართავს.ამის მაგალითია პირისთვის კერძო სახლის მშენებლობის ნებართვის
გაცემა.აქტი ინდივიდუალურია მაშინაც,როდესაც ის არა ერთ პირს,არამედ მიდი
გამოცემის დროს ობიექტურად განსაზღვრულ ან განსაზღვრებად პირთა ჯგუფს
მოიცავს.
გენერალური მოწესრიგების დროს სამართლებრივვი აქტი პირთა განუსაზღვრელ
წრეს შეეხება.მისთვის დამახასიათებელია,რომ იგი ,,ყველასკენაა“ მიმართული და
მისი გამოცემის დროს ჯერ კიდევ არ არის განსაზღვრული იმ სუბიექტთა
წრე,ვისზეც ეს აქტი გავრცელდება.
კონკრეტულია სამართლებრივი აქტი,რომელიც კონკრეტული საქმის ვითარებას
ასახავს და თავისი ბუნებით ,,ერთჯერადია“.
აბსტრაქტული სამართლებრივი აქტი ასახავს საქმის გარემოებებს ზოგადად და
მის საფუძველზე შესაძლებელია,კონკრეტული შემთხვევის განუსაზღვრელი
რაოდენობა წარმოიშვას.
აწესებს,ცვლის,წყვეტს ან ადასტურებს- ეს ელემენტი აღწერს ინდ.აქტის
ბუნებას,როგორც ღონისძიებას,რომელიც მიმართულია ურთიერთობის
სამართლებრივი მოწესრიგებისკენ,ე.ი აწესებს,ცვლის,წყვეტს ან ადასტურებს
პირის სამართლებრივ მდგომარეობას.
სამართლებრივი მოწესრიგების არსი იმაში მდგომარეობს,რომ ინდ.აქტის
გამოცემით განხორციელებული ღონისძიება,ადმინისტრაციული ორგანოს ნების
შესაბამისად,იქითკენ არის მიმართული,რომ ცალმხრივად და შესასრულებლად
სავალდებულო ძალით უშუალო სამართლებრივი შედეგი წარმოშვას.

13.ინდ.აქტის სახეები
შესაძლებელის ინდ.აქტის კლასიფიკაცია სხვადასხვა ნიშნის
მიხედვით.გამოვყოთ შემდეგი კრიტერიუმები :
გამოცემის ფორმის მიხედვით-წერილობითი და ზეპირი.
სზაკი უშვებს ადმინისტრაციული აქტის გამოცემას წერილობითი და ზეპირი
ფორმით.გარდა წერილობითი და ზეპირი ადმინისტრაციული აქტისა
მმართველობის პრაქტიკაში ის გვხვდება უმოქმედობის,დუმილის,სხეულის
მოძრაობის,შუქნიშნის ან სხვა სახით.
ურთიერთობის შინაარსის მიხედვით-კონკრეტული სამართლებრივი
ურთიერთობის დამდგენი ხასიათის და პირის უფლების ან საგნის
სამართლებრივად მნიშვნელოვანი თვისების დამდგენი
კონკრეტული სამართლებრივი ურთიერთობის დამდგენი ხასიათის
სამართლებრივი აქტი აწერებს,ცვლის ან წყვეტს კონკრეტულ სამართლებრივ
ურთიერთობას,მაგალითად,მშენებლობის ნებართვა,უკანონო მშენებლობის
აკრძალვა,ფულადი დახმარების გამოყოფა და ა.შ
უფლების ან სამართლებრივი ურთიერთობის არსებობა-არარსებობის დამდგენი
ადმ.აქტი ადგენს პირის უფლებებს ან პირის ან საგნის სამართლებრივად
მნიშვნელოვან თვისებბებს.მაგალითად,არჩევნებში მონაწილეობის უფლების
დადგენა.
ადრესატთა ზემოქმედების ხასიათის მიხედვით - აღმჭურველი და
შემზღუდველი(ამკრძალავი)
აღმჭურველია ინდ.აქტი,რომელიც დაინტერესებულ მხარეს ანიჭებს რაიმე
უფლებას ან სარგებელს.
შემზღუდველია ინდ.აქტი,რომელიც ამძიმებს პირის სამართლებრივ
მდგომარეობას,რაც შეიძლება კონკრეტული ქმედების აკრძალვით(ამკრძალავი
ინდ.აქტი) ან კონკრეტული ქმედების განხორციელების ვალდებულებაში
გამოიხატოს(მავალებელი ინდ.აქტი).

14.ინდ.აქტის ოფიციალური გაცნობა

ინდ.აქტის ოფიციალური გაცნობის სახეებია :
-დაინტერესებული მხარისთვის გადაცემა
-ფოსტის მეშვეობით გაგზავნა
-გამოქვეყნება ბეჭდვით ორგანოში
-საჯაროდ გამოცხადება
ინდ.აქტის მხარისთვის ოფიციალური გაცნობის მოთხოვნა არის სზაკის
იმპერატიული ნორმა.კოდექსის ეს მოთხოვნა გამომდინარეობს იქედან,რომ
ინდ.აქტის გამოქვეყნება,მისი ადრესატისთვის გაცნობა არის ადმინისტრაციული
წარმოების ფონალი და მისი პროდუქტი-ინდ,აქტი-ძალაში შედის მხარისთვის
ოფიციალური გაცნობით.ასევე ინდ.აქტის ძალაში შესვლის სხვა ვადები შეიძლება
იყოს დადგენილი კანონმდებლობით.ინდ.აქტის ძალაში შესვლლის ზუსტი
დროის განსაზღვრა მნიშვნელოვანია აქტის მიმართ საჩივრისა და სარჩელის
შეტანისთვის კანონით დადგენილი ვადების დასაცავად.სწორედ ინდ.აქტის
ძალაში შესვლის,ანუ მხარისთვის კანონით დადგენილი წესით გაცნობისთანავე
იწყება მისი გასაჩივრების(სარჩელის) შეტანის ვადების ათვლა,ინდ.აქტის
ოფიციალური გაცნობა არის არა მარტო აქტის კანონიერების კრიტერიუმი,არამედ
მისი არსებობის წინაპირობა.თუ ინდ.აქტი გამოცემულია რამდენიმე
ადრესატისთვის,აუცილებელია თითოეული მათგანისთვის მისი ოფიციალური
გაცნობა.აქედან გამომდინარე,შესაძლებელია თითოეული პირის მიმართ ძალაში
შესვლის სხვადასხვა დრო გვქონდეს სახეზე.ამან შეიძლება კონკრეტულ
შემთხვევაში გარკვეული პრობლემები წარმოშვას,მაგრამ მიუხედავად
ამისა,შეუძლებელია პირს მოეთხოვოს მისთვის ჯერ კიდევ უცნობი ინდ.აქტით
განსაზღვრული ვალდებულების შესრულება.ინდ.აქტის მხარისთვის გადაცემის
კანონით განსაზღვრული ფორმის დაუცველობა ყოველთვის არ აბრკოლებს მის
ძალაში შესვლას,არამედ აქტს ხდის უკანონოს.
მაგალითად : თუ წერილობითი ინდ.აქტის მხარისთვის ზეპირი ფორმით გაცნობა
მოხდა,ასეთი აქტი მისი მხარისთვის გაცნობის კანონით დადგენილი წესის
დარღვევის გამო არის უკანონო,მაგრამ ის შეიძენს შესასრულებლად
სავალდებულო ძალას.მაგრამ თუ კანონით გათვალისწინებული აქტის
მხარისთვის ინდივიდუალური გადაცემის მიუხედავად მოხდება მისი საჯაროდ
გამოცხადების გზით გაცნობა,ამ შემთხვევაში თვითონ ინდ.აქტის ოფიციალური
გაცნობის ფორმა არის უკანონო და ამდენად,ინდ.აქტი არ შედის ძალაში,ანუ
მხარისთვის შესასრულებლად სავალდებულო ძალის მატარებელი არ არის.
ინდ.აქტის მხარისთვის გაცნობის პროცესში ყურადღება უნდა მიექცეს შემდეგ
გარემოებებს :
-მხარისთვის ინდ.აქტის გაცნობა უნდა მოხდეს უფლებამოსილი
ადმინისტრაციული ორგანოს მითითების შედეგად განხორციელებული
მოქმედებით.ე.ი ოფიციალურად.ოფიციალურობა აძლევს აქტს შესასრულებლად
სავალდებულო ძალას და შესაძლებელს ხდის მის იძულებით
აღსრულებას.სხვაგვარად მასზე ინფორმაციის მიღება,როგორიცაა კერძო
საუბრებში ან არაუფლებამოსილი ორგანოს საშუალებით ან შემთხვევით , არ
ითვლება ადრესატისთვის აქტის ოფიციალურ გაცნობად.
-გაცნობა უნდა ატარებდეს ინდ.ხასიათს და ადრესატი კონკრეტულად უნდა
იყოს მითითებული,რამდენადაც ინდ.აქტის გაცნობა არის ადმინისტრაციული
ორგანოს მხრიდან ისეთი ცალმხრივი ნების გამოვლენა,რომელიც საჭიროებს
მეორე მხარის მიერ მის მიღებას.დაინტერესებული მხარისთვის ფოსტის
მეშვეობით გაგზავნილი ინდ.აქტი მიღებულად ითვლება მას შემდეგ,რაც ის
მოხვდება ადრესატის საფოსტო ყუთში(გარდა დაზღვეული წერილისა) და
არარის არსებითი გაეცნო თუ არრა ადრესატი მის შინაარსს.ფორტის მეშვეობით
გაგზავნის შემთხვევაში ინდ.აქტი ძალაში შედის გაგზავნიდან არაუგვიანეს მე-7
დღისა.კანონმდებელი ინდ.აქტის ადრესატის მიერ მიღებასთან დაკავშირებულ
დავის შემთხვევაში მტკიცების ტვირთს აკისრებს ადმ.ორგანოს და არა-აქტისნ
ადრესატს.
-ინდ.აქტის განსაკუთრებული გაცნობის ფორმაა მისი გადაცემა.ის ატარებს
ფორმალურ ხასიათს და მასზე დგება სპეციალური ოქმი,რომელშიც შეიტანება
მონაცემები აქტის ოფიციალური გადაცემის ადგილისა და დროის შესახებ და
დასტურდება გადამცემი და მიმღები მხარეების ხელმოწერით.გადაცემა შეიძლება
მოხდეს ადმინისტრაციული ორგანოს წარმომადგენლის ან სპეციალურად
საამისოდ უფლებამოსილი ორგანოს წარმომადგენლის ან ფოსტალიონის
მეშვეობით.ყველა შემთხვევაში დგება სპეციალური აქტი გადაცემის შესახებ და
ბარდება აქტის გამომცემ ორგანოს.ინდ.აქტის გადაცემის ეს ფორმა
უზრუნველყოფს აქტის მხარისთვის გადაცემის ზუსტი დროის დადგენას და
აქტის გამომცემ ადმინისტრაციულ ორგანოს თავიდან ააცილებს მის
გადაცემასთან და შესაბამისად,ძალაში შესვლასთან დაკავშირებით წარმოშობილ
პრობლემებს.
-ინდ.აქტის ოფიციალური გაცნობის ერთ-ერთი ფორმაა მისი საჯაროდ
გამოცხადება.საჯაროდ გამოცხადება ხდება ადმინისტრაციულ ბეჭდვით
ორგანოში ან მის სამოქმედო ტერიტორიაზე გავრცელებულ ყოველდღიურ ან
ყოველკვირეულ ბეჭდვით ორგანოში ან ადმ.ორგანოში ყველასთვის
ხელმისაწვდომ ადგილზე ღიად მოთავსებით.ეს ფორმა გამოიყენება იმ
აქტებისთვის,რომელიც გამოიცემა ფორმალური ადმ.წარმოების წესით და
მიმართულია 50ზე მეტი პირის მიმართ.ეს არის ის შემთხვევა,როდესაც აქტის
ადრესატებისთვის ინდ.გაცნობა ფაქტობრივად შეუძლებელია ან დიდ ფინანსულ
დანახარჯებთანაა დაკავშირებული.გარდა ამისა,ეს გამომდინარეობს ინდ.აქტის
გამოცემისთვის გათვალისწინებული ადმ.წარმოების ფორმისგან.ფორმალური
ადმ.წარმოების ჩატარების დროს ისედაც უზრუნველყოფილია დაინტერესებული
მხარის მონაწილეობა წარმოების პროცესში.ის ღიაა ყველასთვის და თუ პროცესში
ჩართულია 50 პირზე მეტი,მაშინ განმცხადებელი ან განცხადებაზე პირველი
ხელმომწერი ვალდებულია უზრუნველყოს სხვა პირებისთვის ინდ.აქტის
შინაარსის გაცნობა.
როგორც კანონი მისი ოფიციალური გამოქვეყნებით შედის ძალაში,ასევე
ინდ.აქტიც იძენს შესასრულებლად სავალდებულო ძალას მისი ადრესატისთვის
ოფიციალური გაცნობით.

15.ინდ.აქტის ფორმალური კანონიერება

ინდ.აქტის კანონიერების განსაზღვრის კრიტერიუმებია :
-ინდ.აქტის,როგორც საქმიანობის სამართლებრივი ფორმის დასაშვებობა
-ინდ.აქტის ფორმალური კანონიერრება
-ინდ.აქტის მატერიალური კანონიერება
ინდ.აქტის ფორმალური კანონიერება დაკავშირებულია ადმინისტრაციული
აქტის გამოცემის პროცესთან და მოითხოვს,რომ ის (ა) უფლებამოსილი ორგანოს
მიერ (ბ) მისი გამოცემისთვის კანონით გათვალისწინებული ადმინისტრაციული
წარმოების სახის დაცვით და (გ) შესაბამისი ფორმით იქნეს გამოცემული.
ა) უფლებამოსილება-ინდ.აქტი უნდა გამოიცეს საგნობრივად და
ტერიტორიულად უფლებამოსილი ადმ.ორგანოს მიერ.საგნობრივი
უფლებამოსილება უკავშირდება მოწესრიგების საგანს(ობიექტს) ანუ იმას,არის
თუ არა ადმ.ორგანო უფლებამოსილი მოაწესრიგოს კონკრეტული
სამართლებრივი ურთიერთობა.ტერიტორიული უფლებამოსილება
გულისხმობს,საგნობრივად უფლებამოსილი ორგანოს სამოქმედო ტერიტორიას.
ბ) ადმინისტრაციული წარმოების სათანადო სახე- ადმინისტრაციული წარმოება
ეს არის ადმინისტრაციული ორგანოს საქმიანობა,რომელიც მიმართულია
ინდ.აქტის მომზადების,გამოცემისა და აღსრულებისაკენ.ადმინისტრაციული
კოდექსი ჩამოთვლის ადმინისტრაციული წარმოების სახეებს და ამკვიდრებს
პრინციპს,რომელიც ადმ.ორგანოს ავალდებულებს გამოსცეს ინდ.აქტი მარტივი
ადმ.წარმოების წესი,თუ კანონი კონკრეტულ შემთხვევაში არ ითვალისწინებს
სხვა ადმ.წარმოების გამოყენების აუცილებლობას.
გ) ინდ.აქტის ფორმა-სზაკ-ის 51-ე მუხლის თანახმად,ინდ.აქტი შეიძლება
გამოიცეს წერილობითი ან ზეპირი ფორმით.წერილობითი ფორმით გამოცემა
არის გავრცელებული და ძირითადი ფორმა.სამართლებრივი ურთიერთობის
გამჭვირვალობის,მტკიცებულების პროცესსის გამარტივებისა და
მმართველობითი აქტების ადმინისტრირების უზრუნველსაყოფად,უპირატესობა
ენიჭება წერილობით ფორმას.თანამედროვე მმართველობის პრაქტიკაში
ინდ.აქტის გამოცემა ხდება წერილობითი,ზეპირი ან სხვა ფორმით.მაგ :
შუქნიშნით მოწესრიგებული სამართლებრივი ურთიერთობა.
დ)ინდ.აქტის ფორმალური კანონიერების განსაზღვრის პროცესში აუცილებელია
ყურადღება მიექცეს მის დასაბუთებას.ყოველი წერილობითი ფორმით
გამოცემული ინდ აქტი უნდა შეიცავდეს წერილობით დასაბუთებას.მასში
მოცემული უნდა იყოს ის სამართლებრივი და ფაქტობრივი
წამაძღვრები,რომელთა საფუძველზეც გამოიცა ინდ.აქტი.თუ ადმინისტრაციული
ორგანო მოქმედებდა დისკრეციული უფლებამოსილების საფუძველზე,იგი
ვალდებულია აქტის დასაბუთებაში მიუთითოს იმ გარემოებაზე,რომლებიც
საფუძვლად დაუდო თავის გადაწყვეტილებას.დასაბუთების მოთხოვნა
ემსახურება ადმ.ორგანოების თვითკონტროლს,რამდენადაც ის იძულებული
ხდება დასაბუთების პროცესში ჩამოაყალიბოს თავისი გადაწყვეტილება,ზუსტად
მოიაზროს და გაამაგროს ის.მეორე მხრივ,აადვილებს ადრესატის მხრიდან მისი
კანონიერებისა და გასაჩივრების შესაძლო შედეგების შეფასებას და ბოლოს,ხელს
უწყობს საჩივრის ან სარჩელის განმხილველი ორგანოების მიერ მისი
კანონიერების და მიზანშეწონილობის გადამოწმების პროცესს.
წერილობითი ფორმით გამოცემული ინდ.აქტი არ საჭიროებს დასაბუთებას,თუ :
ა) ის გამოცემულია დაინტერესებული მხარის მოთხოვნის საფუძველზე და არ
ზღუდავს მესამე პირების კანონიერ უფლებებსა და ინტერესებს.
ბ)დაინტერესებული მხარისთვის ცნობილია ის ფაქტობრივი და სამართლებრივი
წინაპირობები,რომელთა საფუძველზედაც გამოიცა ეს ინდ.აქტი
გ)კანონი ითვალისწინებს მისი დასაბუთების გარეშე გამოცემის შესაძლებლობას.
კანონიერ ინდ.აქტში უნდა მიეთითოს ის ორგანო და მისამართი,სადაც შეიძლება
ამ აქტის გასაჩივრება,ასევე აუცილებელია მითითება საჩივრის ან სარჩელის
შეტანის ვადაზე.თუ მხარეს არ განემარტა გასაჩივრების
შესაძლებლობა,გასაჩივრების ვადა და წესი მაშინ გასაჩივრება შეიძლება
სასამართლო აქტის გამოტანიდან 1 წლის განმავლობაში.ამდენად,ამ მოთხოვნის
დაუცველობა არ იწვევს ინდ.აქტის კანონწინააღმდეგობას ან ბათილობას,არამედ
ზემოქმედებას ახდენს გასაჩივრების ვადის ათვლაზე.ამდენად,აფერხებს მის
კანონიერ ძალაშ შესვლას,რამდენადაც ის სავალდებულო ძალას სწორედ ვადის
გასვლის შემდეგ იძენს.

16.ინდ.აქტის მატერიალური კანონიერება

ინდ.აქტის მატერიალური კანონიერება დაკავშირებულია აქტის შინაარსთან და
მოითხოვს,რომ ადმ.აქტში ასახული კონკრეტული ურთიერთობის მოწესრიგება
შეესაბამებოდეს მისი გამოცემის სამართლებრივ საფუძვლებს და არ
ეწინააღმდეგებოდეს ქვეყანაში მოქმედ საკანონმდებლო აქტებს.
ა) მოქმედ კანონებთან და სამართლის პრინციპებთან შესაბამისობა
ინდ.აქტი, როგორც სამართლის ნორმის კონკრეტიზაციისა და
ინდივიდუალიზაციის აქტი,უნდა შეესაბამებოდეს სამართლის
ნორმებს,რომელთა აღსრულებასაც ის ახდებს.ზოგადად,ის არ უნდა
ეწინააღმდეგებოდეს ქვეყანაში მოქმედ სამართლის ნორმებს და კონსტიტუციის
ძირითად პრინციპებს.
ბ) უფლებამოსილების სამართლებრივი საფუძველი
ინდ.აქტის გამოცემის უფლებამოსილება,რამდენადაც ის საკანონმდებლო აქტის
საფუძველზე და მის შესასრულებლად გამოიცემა,გამომდინარეობს თვით ამ
სამართლებრივი აქტიდან.ასეთი სამართლებრივი საფუძვლები არ გვაქვს
სახეზე,როდესაც თავად ის სამართლებრივი ნორმა,რომლის საფუძველზეც
გამოიცა ეს ინდივიდუალური აქტი,ეწინააღმდეგება იერარქიით ზემდგომ
სამართლებრივ ნორმას და ამდენად არის ბათილი.
გ)დისკრეციული უფლებამოსილების გამოყენების მართლზომიერება
თუ ადმინისტრაციულ ორგანოს ინდ.აქტის გამოსაცემად გააჩნია მოქმედებისა და
გადაწყვეტის თავისუფალი სივრცე,იგი ვალდებულია გამოიყენოს იგი შესაბამისი
მიზნის მისაღწევად და შეარჩიოს ერთ-ერთი ის გადაწყვეტილება,რომლის
მიღების უფლებაც მას კანონით აქვს მინიჭებული.დისკრეციული
უფლებამოსილების გამოყენების მოთხოვნის უგულებელყოფა შედეგად იწვევს
ადმ.აქტის უკანონობას.
დ)თანაზომიერების პრინციპი
ინდ.აქტის გამოცემის პროცესში მნიშვნელოვანი ყურადღება უნდა დაეთმოს
მიზნისა და მის მისაღწევად გამოყენებული საშუალების თანაზომიერების
დაცვას.
ე)კონკრეტულობის პრინციპი
ინდ.აქტის შინაარსი უნდა იყოს კონკრეტული,ანუ ისე ნათლად
ჩამოყალიბებული,რომ მის ადრესატს ცალსახად შეეძლოს იმის გაგება,თუ რას
მოითხოვს მისგან ამ აქტის გამომცემი ორგანო.

17.უკანონო ინდ.აქტი
უკანონოა ინდ.აქტი,რომელიც მიიღება სამართლის მოქმედი ნორმების
არასწორის გამოყენების გზით.ინდ.აქტის კანონიერების კრიტერიუმებიდან :
დასაშვებობა,ფორმალური და მატერიალური კანონიერება - ერთ-ერთის არდაცვა
შესაძლოა იქცეს მისი უკანონობის საფუძვლად.ერთმანეთისგან უნდა გავმიჯნოთ
უკანონო და არარა ინდ.აქტები,ასევე უნდა მოხდეს უკანონო და
მიზანშეუწონელი ინდ.აქტების ერთმანებისგან გამიჯვნა.მიზანშეწონილობას
ამოწმებს მხოლოდ ადმინისტრაციული ორგანო,საჩივარზე ადმინისტრაციული
წარმოების გზით.სასამართლო კი იფარგლება აქტის კანონიერების
შემოწმებით.აუცილებელია უკანონო და შეცდომიანი ინდ.აქტების
ერთმანეთისგან გამიჯვნა: შეცდომა გულისხმობს აქცის გამოცემის დროს
დაშვებულ ტექნიკურ შეცდომას.ადმინისტრაციულ ორგანოს ნებისმიერ დროს
შეუძლია ასეთი შეცდომის გამოსწორება.ბუნებრივია,ასეთ კორექტურას აქვს
უკუქცევითი ძალა და მოქმედებს აქტის გამოცემის დღიდან.ასევე უნდა მოხდეს
კანონიერი და კანონიერ ძალაში შესული ინდ.აქტის ცნებების
გამიჯვნა.კანონიერება პირველ შემთხვევაში გულისხმობს აქტის შინაარსის
სამართლის ნორმებთან შესაბამისობას,ბოლო მეორე შემთხვევაში,ამ აქტის
სამართლებრივ შედეგებს.ინდ.აქტის სამართლებრივი შედეგები დგება მისი
კანონიერ ძალაში შესვლის შემდეგ.მისი ძალაში შესვლა არ არის დამოკიდებული
ამ აქტის შინაარსზე,ანუ მის კანონიერებასა და უკანონობაზე ,არამედ ძალაში
შედის მხარისთვის კანონით დადგენილი წესით გაცნობისთანავე ან
გამოქვეყნების დღეს ან კიდევ სზაკ-ის 54-ე მუხლით დადგენილ სხვა
შემთხვევებში.
არარა ინდ.აქტი
ინდ.აქტის გამოცემა კანონის მოთხოვნათა დარღვევით ყოველთვის არ
წარმოშობს მის არარა აქტად ცნობის საფუძველს.ეს დამოკიდებულია
სამართალდარღვევის ხასიათზე.უკანონი ინდ.აქტისგან განსხვავებით,არარა
ინდ.აქტს გამოცემის მომეტიდან არ აქვს შესასრულებლად სავალდებულო ძალა
და არ საჭიროებს არავის მხრიდან ანგარიშის გაწევას.როგორც კანონიერი,ისე
უკანონო ინდ.აქტი განსხვავებით არარა აქტისაგან,მისი გამოცემის მომენტიდან
იძენს შესასრულებლად სავალდებულო ძალას და საჩივრისა და სარჩელის
შეტანის ვადის გასვლის შემდეგ ხდება შესასრულებლად სავალდებულო ძალის
მქონე.სზაკ-ის მე-60 მუხლში განსაზღვრულია ინდ.აქტის არარად ცნობის
საფუძვლები.
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოცემისთანავე ითვლება
არარად,თუ :
ა)შეუძლებელია მისი გამომცემი ორგანოს დადგენა
ბ)გამოცემულია არაუფლებამოსილი ორგანოს ან არაუფლებამოსილი პირის მიერ
გ)მისი შესრულება შეუძლებელია ფაქტობრივი მიზეზების გამო
დ)მისი შესრულება გამოიწვევს სისხლისსამართლებრივ ან ადმინისტრაციულ
სამართალდარღვევას.არარა აქტების მიმართ არ ვრცელდება ადმინისტრაციულ-
სამართლებრივი აქტების გასაჩივრებისთვის ამ კოდექსით დადგენილი
ვადები.ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამომცემი ორგანო
ვალდებულია საკუთარი ინიციატივით ან დაინტერესებული მხარის მოთხოვნით
არარად აღიაროს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი.

18.ბათილად და ძალადაკარგულად გამოცხადების

ინსტიტუტების სამართლებრივი ბუნება
ბათილად და ძალადაკარგულად ცხადდება ინდ.აქტი.ამასთან ერთად ბათილად
და ძალადაკარგულად გამოცხადება წარმოადგენს ინდ.აქტს და მის გამოცემაზე
ვრცელდება სზაკ-ით ინდ.აქტის გამოცემისთვის გათვალისწინებული წესები და
პირობები.თვით უკანონო ბათილად და ძალადაკარგულად გამოცხადება,თუ ის
არ საჩივრდება კანონით ინდ.აქტის გასაჩივრებისთვის გათვალისწინებულ
ვადაში შედის კანონიერ ძალაში და იწვევს ინდ.აქტის გაუქმებას.ინდ.აქტის
ბათილად გამოცხადების ინსტიტუტი გამოიყენება,როგორც გასაჩივრების
ვადებში,ისე-ამ ვადის გასვლის შემდეგ.პირველ შემთხვევაში ეს შეიძლება მოხდეს
როგორც მხარის მოთხოვნის,ისე ადმინისტრაციული ორგანოს
ინიციატივით.ხოლო საჩივრის ან სარჩელის შეტანის ვადების გასვლის შემდეგ ის
შეიძლება მხოლოდ ადმ.ორგანოს ნების გამოხატვის შედეგად განხორციელდეს.
გასაჩივრების ვადებში აღმჭურველი ინდ.აქტის ბათილად გამოცხადების
შემთხვევაში მის ადრესატს არ შეუძლია ამ აქტის მიმართ კანონიერი ნდობის
პრინციპის მოშველიება მაშინ,როდესაც გასაჩივრების ვადის გასვლის შემდეგ ეს
პრინციპი მისი ინტერესების დაცვის მნიშვნელოვან არგუმენს წარმოადგენს.

19.ინდ.აქტის გაუქმება
კანონიერ ძალაში შესული ინდ.აქტი შესასრულებლად სავალდებულო ძალის
მატარებელია თვით მისი გამომცემი ადმ.ორგანოს მიმართ,სასამართლო
გადაწყვეტილებებისგან განსხვავებით,ეს კანონიერი ძალა არ არის აბსოლუტური
ხასიათის და კანონმდებლობა უშვებს ადმ.ორგანოს მხრიდან ასეთი აქტების
საკუთარი ინიციატივით და ,მთელ რიგ შემთხვევბში,ვალდებულების სახით
გაუქმების შესაძლებლობას.ინდ.აქტის გაუქმება ზოგადი ტერმინია და მოიცავს
როგორც აქტის ბათილად,ისე ძალადაკარგულად გამოცხადებას.ორივე
შემთხვევაში აქტი წყვეტს მოქმედებას,მაგრამ მათ შორის განსხვავება
მდგომარეობს ძალადაკარგულად გამოცხადებული აქტის სამართლებრივ
ბუნებაში.ბათილად ცნობის ობიექტია უკანონო ინდ.აქტი,ხოლო
ძალადაკარგულად ცხადდება კანონიერი ინდ.აქტი.ბათილად ცნობა
ავტომატურად არ იწვევს აქტის ძალაშ შესვლიდან წარმოშობილი
სამართლებრივი შედეგების გაუქმებას.ადმ.ორგანო ან სასამართლო ინდ.აქტის
ბათილად ცნობასთან ერთად განსაზღვრავს მისი მოქმედების შეწყვეტის
სამართლებრივ შედეგებს.შესაძლებელია,განისაზღვროს ადმინისტრაციულ-
სამართლებრივი აქტის მოქმედების შეწყვეტა
ა) ძალაში შესვლის დღიდან
ბ) მისი ბათილად ცნობის დღიდან
გ)მომავალში კონკრეტული თარიღის მითითებით.
ინდ.აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადება იწვევს მისი მოქმედების შეწყვეტას
ძალადაკარგულად გამოცხადების დღიდან.ინდ.აქტს ბათილად ან
ძალადაკარგულად აცხადებს მისი გამომცემი ადმინისტრაციული ორგანო,ხოლო
საჩივრის ან სარჩელის წარდგენის შემთხვევაში ზემდგომ ადმინისტრაციულ
ორგანოს ან სასამართლოს შეუძლია ინდ.აქტის ბათილად ცნობა.

აღმჭურველი ინდ.აქტის ბათილად გამოცხადება

აღმჭურველი ინდ.აქტის ბათილად გამოცხადების საფუძველია მმართველობის
კანონიერების პრინციპი,რომელიც მოითხოვს კანონიერების აღდგენის მიზნით
უკანონო ინდ.აქტის გაუქმებას.ამას უპირისპირდება ინდ.აქტის მიმართ
დაინტერესებული მხარის კანონიერი ნდობის პრინციპი.ამდენაც,შეუძლებელია
ცალსაცად პრობლების გადაწყვეტა.საჭიროა,კონკრეტული პრობლების
გადაწყვეტისას მოხდეს ამ ორი პრინციპის შეპირისპირება და თანაზომიერი
გადაწყვეტილების მიღება.
-დაუშვებელია კანონსაწინააღმდეგო აღმჭურველი ინდ.აქტის ბათილად
ცნობა,თუ დაინტერესებულ მხარეს კანონიერი ნდობა აქვს ინდ.აქტის
მიმართ,გარდა იმ შემთხვევებისა,როდესაც ინდ.აქტი არსებითად არღვევს
სახელმწიფო,საზოგადოებრივ ან სხვა პირის კანონიერ უფლებებს ან ინტერესებს.
-დაინტერესებული მხარის კანონიერი ნდობა არსებობს იმ შემთხვევაში,თუ მან
ინდ.აქტის საფუძველზე განახორციელა იურიდიული მნნიშვნელობის მოქმედება
და უკანონო ინდ.აქტის ბათილად ცნობით მას მიადგებ ზიანი.კანონნიერი ნდობა
 არ არსებობს,თუ მას საფუძვლად უდევს დაინტერესებული მხარის უკანონო
ქმედება.(მე-5 ნაწილი)
-თუ აღმჭურველი ინდ.აქტი,რომელიც არღვევს სახელმწიფო,საზოგადოებრივ ან
სხვა პირის კანონიერ უფლებებს ან კანონიერ ინტერესებს,ბათილად იქნება
ცნობილი,ამ მუხლის მე-5 ნაწილით გათვალისწინებული
გარემოებებისას,დაინტერესებულ მხარეს კერძო და საჯარო ინტერესების
ურთიერთგაწონასწორების საფუძველზე უნდა აუნაზღაურდეს ინდ.აქტის
ბათილად ცნობით მიყენებული ქონებრივი ზიანი.
-ადმინისტრაციული ორგანო და სასამრთლო ინდ.აქტის ბათილად ცნობასთან
ერთან განსაზღვრავს ინდ.აქტის მოქმედების შეწყვეტის სამართლებრივ
შედეგებს.შესაძლებელია განისაზღროს ინდ.აქტის მოქმედების შეწყვეტა :
ა) ძალაში შესვლის დღიდან
ბ) მისი ბათილად ცნობის დღიდან
გ)მომავალში კონკრეტული თარიღის მითითებით.
-ინდ.აქტის ბათილად ცნობა ხდება ინდ.აქტის მიღებისათვის დადგენილი
წესებით.
ასევე,ადმინისტრაციული აქტის ბათილად გამოცხადება,მისი მოქმედების
მომავალში კონკრეტული თარიღის მითითებით.

აღმჭურველი ინდ.აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადება

კანონის შესაბამისად გამოცემული აღმჭურველი ინდ.აქტის ძალადაკარგულად
გამოცხადების შემთხვევაში ამ აქტის მიმართ მხარის კანონიერი ნდობის პრინციპი
უფრო მეტად მნიშვნელოვანი ხდება,ვიდრე უკანონო აღმჭუურველი ინდ.აქტის
ბათილად გამოცხადების შემთხვევაში.აღმჭურველი აქტის ძალადაკარგულად
გამოცხადების შემთხვევაში არ აქვს ადგილი მმართველობის კანონიერების პრინციპს და
ამ აქტის მიმართ მხარის კანონიერი ნდობის პრინციპს შორის
ურთიერთდაპირისპირებას.ამ დროს ორივე პრინციპი ერთმანების გვერდით დგას და
ურთიერთგამყარებას ახდენს.თუმცა ეს ურთიერთდაპირისპირებულობა ისევე
სახეზეა,როდესაც ინდ.აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადების საფუძველია მისი
გამოცემის ფაქტობრივი ან სამართლებრივი საფუძვლების შეცვლა.ეს ის
შემთხვევაა,როდესაც ინდ.აქტი მისი გამოცემის დროს არის კანონიერი,მაგრამ
გამოცემის ფაქტობრივი და სამართლებრივი საფუძვლების შემდგომი შეცვლა მას ხდის
უკანონოს.

ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადების უფლება

აქვს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამომცემ ადმინისტრაციულ ორგანოს.
-ადმინისტრაციული ორგანო უფლებამოსილი არ არის ძალადაკარგულად გამოაცხადოს
კანონის შესაბამისად გამოცემული აღმჭურველი ინდ.აქტი გარდა იმ შემთხვევისა,თუ:

ა)ეს პირდაპირ არის მითითებული კანონში ან მის საფუძველზე გამოცემული

ზემდგომი ორგანოს კანონქვემდებარე აქტში.

ბ)კანონმდებლობის შესაბამისად ეს პირდაპირ არის მითითებული ადმინისტრაციულ-

სამართლებრივ აქტში

გ)დაინტერესებულმა მხარემ არ შეასრულა ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტით

დადგენილი ვალდებულება,რომლის შეუსრულებლობაც კანონმდებლობის შესაბამისად
შეიძლება გახდეს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად
გამოცხადების საფუძველი.

დ)გაუქმდა ან შეიცვალა შესაბამისი ნორმატიული აქტი,რაც ადმინისტრაციულ ორგანოს

ართმევს შესაძლებლობას გამოსცეს ასეთი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი და
ადმინისტრაციული აქტის მოქმედებამ შეიძლება მნიშვნელოვანი ზიანი მიაყენოს
სახელმწიფო ან საზოგადოებრივ ინტერესებს.

ე)არსებობს ახლად აღმოჩენილი ან ახლად გამოვლენილი გარემოება,აგრეთვე

შესაბამისი სამეცნიერო-ტექნიკური აღმოჩენა არ გამოგონება,რააც ადმინისტრაციულ
ორგანოს ართმევს შესაძლებლობას გამოსცეს ასეთი ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი
აქტი და ადმინისტრაციული აქტის მოქმედებამ შეიძლება მნიშვნელოვანი ზიანი
მიაყენოს სახელმწიფო ან საზოგადოებრივ ინტერესებს.

ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ძალადაკარგულად ცხადდება

ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემისთვის დადგენილი წესით.

ზიანის ანაზღაურების ოდენობას (რომელიც დაინტერესებულ მხარეს შეუძლია

მოითხოვოს) საჯარო და კერძო ინტერესების ურთიერთგაწონასწორების საფუძველზე
ადგენს ის ადმინისტრაციული ორგანო,რომელმაც ძალადაკარგულად გამოაცხადა
ადმინისტრაციულ სამართლებრივი აქტი.

ძალადაკარგულად გამოცხადება ნიშნავს ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის

მოქმედების შეწყვეტას მისი ძალადაკარგულად გამოცხადების დღიდან.

ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადება არ იწვევს

ძალადაკარგულად გამოცხადებამდე წარმოშობილი სამართლებრივი შედეგების
გაუქმებას.

ამკრძალავი ინდ.აქტის გაუქმება

ამკრძალავი(მავალებელი) ინდ.აქტის ბათილად გამოცხადება-აკრძალავი(მავალებელი)
ინდ.აქტის ბათილად გამოცხადების შემთხვევაში ,ძირითადად გვხვდება იგივე
პრობლემა,რაც აღმჭურველი ინდ.აქტის ბათილად გამოცხადებისას.მმართველობის
კანონიერების პრინციპი მოითხოვს უკანონო ინდ.აქტის აღმოფხვრას ,ბოლო
სამართლებრივი სტაბილურობის პრინციპი კი გამოცემული და კანონიერ ძალაში
შესული ინდ.აქტის შენარჩუნებას.რაც შეეხება სამართლებრივი ურთიერთობის
მხაარეების ინტერესთა ფაქტორს,თვით ეს ადრესატია დაინტერესებული ეს ამკრძალავი
აქტი ბათილად გამოცხადდეს და მმართველობის კანონიერების პრინციპი უკვე მის
სასარგებლოდ მოქმედებს.ადმინისტრაციულ ორგანოს ასევე არ შეუძია მოიშველიოს
ინდ.აქტის მიმართ მხარის კანონიერი ნდობის პრინციპი,ერთადერთი არგუმენტი,რისი
მოშველიებითაც შესაძლებელია ადმ.ორგანომ დაასაბუთოს ამ აქტის მოქმედების
შენარჩუნება,ესაა სამართლებრივი ურთიერთობის სტაბილურობა.

ამკრძალავი ინდ.აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადება

ძალადაკარგულად გამოცხადების ობიექტია კანონის მოთხოვნათა დაცვით

გამოცემული ან გამოცემის დროს კანონიერი და მისი გამოცემის სამართლებრივი
საფუძვლების შეცვლის შედეგად უკანონოდ ქცეული ინდ.აქტი.ისევე,როგორც
აღმჭურველი ინდ.აქტის შემთხვევაში,ამკრძალავი ინდ.აქტი ძალადაკარგულად
ცხადდება,როდესაც განგრძობადი ადმ.აქტების შემთხვევაში იცვლება ამ აქტის
გამოცემის ფაქტობრივი ან სამართლებრივი საფუძველი.სზაკ-ის 61ე მუხლი არ
განსაზღვრავს იმ შემთხვევებს,როდესაც შესაძლებელია კანონის შესაბამისად
გამოცემული ამკრძალავი ინდ.აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადება.ამკრძალავი
ინდ.აქტის ძალადაკარგულად გამოცხადება არის ადმ.ორგანოს უფლება და არა-
ვალდებულება.ამკრძალავი ინდ.აქტი შეიძლება მაშინ გამოცხადდეს
ძალადაკარგულად,როდესაც მისი გამოცემის ფაქტობრივი ან სამართლებრივი
საფუძვლები შეიცვლება ,რაც ადმ.ორგანოს ართმევს შესაძლებლობას გამოსცეს აასეთი
ინდ.აქტი.ეს პრინციპი გამოიყენება განსაკუთრებით მაშინ,როდესაც ინდ.აქტი ზღუდავს
პირის ძირითად უფლებებს და თავისუფლებებს და სამართლებრივი ან ფაქტობრივი
საფუძვლების შეცვლით ასეთი შეზღუდვის საფუძვლები აღარ არსებობს.კანონიერების
პრინციპი მოითხოვს ასეთი უკანონოდ ქცეული ინდ.აქტის გაუქმებას.

20.ნორმატიული აქტის ცნება და ელემენტები

ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი - უფლებამოსილი
ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ საკანონმდებლო აქტის საფუძველზე გამოცემული
სამართლებრივი აქტი,რომელიც შეიცავს მის მუდმივ ან დროებით და მრავალჯერად
გამოყენების ქცევის ზოგად წესს.
ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ცნების ელემენტებია :

-უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანო

-საკანონმდებლო აქტის საფუძველზე

-ქცევის ზოგადი წესი

ა)უფლებამოსილი ადმინისტრაციული ორგანო

კანონშემოქმედება ეს არის ქვეყნის საკანონმდებლო ხელისუფლების

ფუნქცია,რამდენადაც საკანონმდებლო ხელისუფლებას ძალა არ შესწევს
უზრუნველჰყოს ქვეყნის საზოგადოებრივი ცხოვრბის ყველა საკითხის ნორმატიული
მოწესრიგება, ნორმათშემოქმედება მოითხოვს სამუშაოს გაყოფას საკანონმდებლო და
აღმასრულებელ ხელისუფლებას შორის. ნორმატიუნ ადმინისტრაციული
სამართლებრივი აქტის გამოცემის უფლებამოსილებით მართველობის ორგანოების
აღჭურვის მიზანია ხელი შეუწყოს საკანონმდებლო ორგანოს
ეფექტურობას.სპეეციფიკური და წვრილმანი საკითხების მოწესრიგებისგან
კანონმდებლის გამოთავისუფლება მას შესაძლებლობას აძლევს სრულყოფილად
მოაწესრიგოს ქვეყნის საშინაო ცხოვრებისა და საგარეო ურთიერთოებების
უმნიშვნელოვანესი საკითხები.ადმინისტრაციული ორგანოსთვის მოქმედი
კანონმდებლობის თანახმას მინიჭებული ადმინისტრაციული ნორმათშემოქმედების
უფლება მისი კომპეტენციის უმნიშვნელოვანესი ელემენტიც არის,ვინაიდან
აღმასრულებელი ხელისუფლების ძირითადი ფუნქციაა
სამართალგამოყენებითი,ნორმათშემოქმედებითი
საქმიანობა.ამდენად,ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ ნორმებს ორგვარი :
სამართალგამოყენებითი და სამართალდამდგენი იურიდიული დატვირთვა აქვს.ეს
ნორმები ემსახურება სამართალგამოყენების,ანუ აღსრულების მიზანს,რის გამოც
მოქმედი კანონმდებლობის მიხედვით,აღმასრულებელი ორგანოს ნორმატიული აქტები
გამოიცემა კანონის აღსრულების მიზნით,ანუ ისინი კანონქვემდებარე აქტებია.

ბ)ნორმატიულ ადმინისტრაციულ -სამართლებრივი აქტის გამოცემის საკანონმდებლო

საფუძვლები

ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის უფლებამოსილების

ზოგადი სამართლებრივი საფუძვლები ჩადებულია საქართველოს
კონსტიტუციაში,საქართველოს კანონში ,,ნორმატიული აქტების შესახებ“ და
სზაკში.ასევე ცალკეული კანონები შეიცავს სპეციალურ მითითებებს.საკანონმდებლო
აქტის საფუძველზე ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის
შემთხვევაში მნიშვნელოვანია,რომ თვით ამ კანონში განისაზღვროს ნორმატიულ
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივიი აქტის გამოცემის უფლებამოსილების შინაარსი და
მოცულობა.

გ)ქცევის ზოგადი წესი

ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ცნების ეს ელემენტი მიჯნავს

მას ინდ.აქტისგან.ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ადგენს ქცევის
ზოგად წესს,რომელიც გამიზნულია მისი გამოცემის დროს განუსაზღვრელად მრავალი
ურთიერთობის განუსაზღვრელი რაოდენობის მონაწილეებისთვის.

21.ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის

ფორმალური და მატერიალური კანონიერება
ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ფორმალური
კანონიერების კრიტერიუმებია:

ა)უფლებამოსილება

ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს გამოსცემს უფლებამოსილი

ადმინისტრაციული ორგანო.უფლებამოსილი ადმ.ორგანო განისაზღვრება იმ
კანონით,რომელიც საფუძვლად უდევს კონკრეტულ ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-
სამართლებრივ აქტს.კანონი განსაზღვრავს აქტის გამოცემის უფლებამოსილების
შინაარსს,მიზანს და მოცულობას ,ასევე ამ უფლებამოსილების განმახორციელებელ
კონკრეტულ ადმ.ორგანოს.

ბ)ადმინისტრაციული წარმოების სახე

ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოიცემა საჯარო

ადმინისტრაციული წარმოების განხორციელების გზით.აღსანიშნავია,რომ
ადმ.წარმოების ზოგადი დებულებები,რომლებიც მოცემულია კოდექსის მე6
თავში,გამოიყენება ყველა სახის ადმ.წარმოების დროს და მათ შორის ნორმატიულ
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის პროცესში.

გ)ფორმა

ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი გამოიცემა წერილობითი

ფორმით და ის უნდა აკმაყოფილებდეს სზაკის 52-ე,53-ე მუხლის მოთხოვნებს.

52-ე მუხლის თანახმად,ნორმატიულ აქტს უნდა ჰქონდეს შემდეგი რეკვიზიტები:

ნორმატიული აქტის სახე,ნორმატიული აქტის სათაური,ნორმატიული აქტის მიღების
ადგილი და თარიღი,ნორმატიული აქტის ძალაში შესვლის თარიღი და აქტის
მოქმედების ვადა,უფლებამოსილი თანამდებობის პირის ხელმოწერა,ნორმატიული
აქტის მიმღები ორგანოს მიერ მინიჭებული სარეგისტრაციო ნომერი,ხოლო
ნორმატიული აქტების სახელმწიფო რეესტრში შეტანის შემდეგ,აგრეთვე,სახელმწიფო
სარეგისტრაციო კოდი.

დ)გამოქვეყნება

ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის ოფიციალური გაცნობის სახეა

მისი საჯაროდ გამოქვეყნება.ის უნდა გამოქვეყნდეს ოფიციალურ ბეჭდვით
ორგანოში.აქტის საჯაროდ გამოქვეყნება არის მისი ძალაში შესვლის აუცილებელი
წინაპირობა.

ე)რეგისტრაცია

ნორმატიული აქტის გამომცემი ყველა სახელმწიფო და ადგილობრივი

თვითმმართველობის ორგანო ვალდებულია უფლებამოსილი თანამდებობის პირის
მიერ ნორმატიული აქტის ხელმოწერიდან 10 დღის ვადაში გადასცემს იგი საქართველოს
იუსტიციის სამინისტროს,იუსტიციის სამინისტოს,ნორმატიული აქტის მიღებიდან 2
დღის ვადაში შეაქვს სახელმწიფო რეესტრში და ანიჭებს სახელმწიფო სარეგისტრაციო
კოდს.

ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის

მატერიალური კანონიერება
ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ აქტს გამოსცემს უფლებამოსილი
ადმ.ორგანო კანონიტ განსაზღვრული უფლებამოსილების ფარგლებში.გარდა იმ
სპეციალური ნორმებისა,ის ისევე არ უნდა ეწინააღმდეგებოდეს კონსტიტუციის
ნორმებს და ქვეყანაში მოქმედ სხვა საკანონმდებლო აქტებს.აქედან
გამომდინარე,როდესაც მოწმდება ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი
აქტის მატერიალური კანონიერება მოწმდება მისი არამარტო საკანონმდებლო
საფუძვლის არსებობა,არამედ ამ სამართლებრივი საფუძვლების
კონსტიტუციასთან,განსაკუთრებით ადამიანის ძირითადი უფლებებისა და
თავისუფლებების განმსაზღვრელ ნორმებთან შესაბამისობა.უკანონო ნორმატიულ
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ბათილია და არ აქვს შესასრულებლად
სავალდებულო ძალა.ადმ.ორგანო,რომელიც ზემდგომი ადმ.ორგანოს მიერ გამოცემული
ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის საფუძველზე გამოსცემს
ინდ.აქტს,არ არის უფლებამოსილი თავის გადაწყვეტილებას საფუძვლად დაუდოს
კანონსაწინააღმდეგო ნორმატიული აქტი.ადმ.ორგანო/საჯარო მოხელე პერსონალურად
არის პასუხისმგებელი თავის მიერ განხორციელებულ ღონისძიებაზე.ე.ი უკანონო
ინდ.აქტის გამოცემაზე ის პირადად არის პასუხისმგებელი.აქედან გამომდინარე,ის
ვალდებულია ზემდგომ ადმ.ორგანოს აცნობოს ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-
სამართლებრიივი აქტის უკანონობაზე.ზემდგომი ადმ.ორგანოს მიერ ნორმატიულ
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის შესრულების მოთხოვნის შემთხვევაში მის
კანონიერებას ადგენს საქართველოს საკონსტიტუციო სასამართლო.

ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი არ არის მიმართული პირის ან

პირთა შეზღუდული წრის უფლებებისა და მოვალეობის წარმოშობის შეცვლის ან
შეწყვეტისაკენ.მიუხედავად ამისა,მთელ რიგ შემთხვევებში ის იძენს ინდ.აქტის ბუნებას
და პირდაპირ და უშუალო ზიანს აყენებს პირს ან უკანონოდ ზღუდავს მას.ასეთ
შემთხვევაში მას აქვს სარჩელის შეტანის უფლება აქტის არარად ცნობის ან ბათილად
გამოცხადების მოთხოვნით.

ნორმატიულ ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის კანონიერების კრიტერიუმები:

-არსებობს თუ არა მისი გამოცემის საკანონმდებლო საფუძველი

-დაცულია თუ არა მისი გამოცემისთვის კანონით განსაზღვრული ფორმალური

მოთხოვნები

-შეესაბამება თუ არა მის საკანონმდებლო საფუძვლებს შინაარსობრივად

-ხომ არ ეწინააღმდეგება იერარქიულად მის ზემდგომ სამართლებრივ ნორმას

-დაცულია თუ არაა დისკრეციული უფლებამოსილების პრინციპი

ადმინისტრაციული წარმოება ნორმატიული ადმინისტრაციულ-

სამართლებრივი აქტის გამოცემასთან დაკავშირებით

ადმინისტრაციული წარმოება ნორმატიული აქტის გამოსაცემად დაიწყება მხოლოდ

კანონით გათვალისწინებულ შემთხვევებში,რომელიც ადმ.ორგანოს აღჭურავს
ნორმატიულის ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის
უფლებამოსილებით.ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის
გამოცემის უფლებამოსილების დამდგენი კანონი შეიძლება გახდეს დაინტერესებული
ფიზიკური ან იურიდიული პირის ან ადმ.ორგანოს მხრიდან ნორმატიული
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოცემის მოთხოვნის
საფუძველი.უფლებამოსილი ადმ.ორგანო გადაწყვეტილებას ნორმატიული
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოსაცემად ადმ.წარმოების შესახებ იღებს
წერილობით და იგი წარმოადგენს ინდ.აქტს.
ადმინისტრაციული წარმოება,ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის
გამოცემის მიზნით,შესაძლებელია დაიყოს შემდეგ სტადიებად :

 გადაწყვეტილება ნორმატიული ადმ-სამართლებრივი აქტის გამოსაცემად

ადმ.წარმოების დაწყების შესახებ
 ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის პროექტის მომზადება
 ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის პროექტის გამოქვეყნება
 ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის პროექტთან
დაკავშირებული მოსაზრებების განხილვა
 ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის მიღება
 ნორმატიული ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტის გამოქვეყნება

22.რეალაქტი
ეს არის ადმ.ორგანოს ისეთი საჯარო-სამართლებრივი ღონისძება,რომელიც
მიმართულია არა სამართლებრივი ურთიერთობის წარმოშობის,შეცვლის ან
შეწყვეტისკენ,არამედ-ფაქტობრივი შედეგების დადგომისკენ.(მაგალითად,ქუჩების
შეკეთება და დასუფთავება,პენსიების დარიგება)

რეალაქტი სზაკში ცალკე არ არის გამოყოფილი.კოდექსი ითვალისწინებს ადმ.ორგანოს

ქმედების გასაჩივრების შესაძლებლობას,ასეევე ადმ.საპროცესო კოდექსი
ითვალისწინებს რეალური მოქმედებისგან პირის უფლებისა და კანონიერი ინტერესის
დაცვის სამართლებრივ საშუალებებს.რეალაქტის გამოვლენის ფორმები :
შიდაორგანიზაციული და გარე.შიდაორგანიზაციული რეალაქტი მაშნ გვაქვს
სახეზე,როდესაც მისი ფაქტობრივი შედეგენი არ სცილდება ამ ორგანიზაციის
ფარგლებს.ასეთ შემთხვევასთან გვაქვს საქმე,როდესაც ადმ.ორგანოს მუშაკი :

1.ადგენს დოკუმენტებს 2.მზადყოფნაში მოჰყავს მუშაობისთვის საჭირო საშუალებები

3.ახდენს დოკუმენტების და სხვა საქმიანი ქაღალდების სისტემატიზაციას.

ადმ.ორგანოს მიერ განხორციელებული რეალაქტების დიდი ნაწილი მიმართულია

ორგანიზაციის გარეთ ფაქტობრივი შედეგების დადგომისკენ.ორგანიზაციის გარეთ
გამოვლენილი რეალაქტების ორ ჯგუფად სისტემატიზაცია ხდება : საინფორმაციო
ხასიათის რეალაქტები და ფაქტობრივი ქმედებები.

ადმინისტრაციული რეალაქტების გამოვლენის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფორმაა

საჯარო გაფრთხილება.ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ განხორციელებული საჯარო
გაფრთხილების კანონიერების დასადგენად უნდა შემოწმდეს ამ ღონისძიების :
-დასაშვებობა

-სამართლებრივი საფუძვლები

-კონსტიტუციასთან(განსაკუთრებით უფლებებთან და თავისუფლებებთან)

შესაბამისობა.

რეალაქტის განხორციელების სამართლებრივი საფუძვლებია : კანონი,ნორმატიულ

ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი აქტი ან ინდ.აქტი

აღმჭურველი ხასიათის რეალაქტი შესაძლებელია განხორციელდეს კონკრეტული

ნორმატიული საფუძვლის გარეშეც.

ადმინისტრაციული რეალაქტი ისე,როგორც ადმ.აქტი,არის

კანონსაწინააღმდეგო,როდესაც მას ახორციელებს ტეროტორიულად ან საგნობრივად
არაუფლებამოსილი ადმ.ორგანო ან როდესაც ის უკანონოდ ზღუდავს პირის ძირითად
კონსტიტუციურ უფლებებსა და თავისუფლებებს.

ადმ.ორგანოს მიერ რეალაქტის განხორციელებით ან განუხორციელებლობით პირის

სუბიექტური უფლებების ხელყოფის შემთხვევაში იგი უფლებამოსილია საჩივრით
მიმართოს ადმ.ორგანოს ან შეიტანოს სარჩელი სასამართლოში და მოითხოვოს
მოქმედების განხორციელება ან მოქმედებისგან თავის შეკავება.სარჩელი ქმედების
განხორციელების თაობაზე დასაშვებია,თუ სარჩელის მიზანია ისეთი ქმედების
განხორციელება ან ისეთი ქმედებისგან თავის შეკავება,რომელიც არ გულისხმობს
ადმ.სამართლებრივი აქტის გამოცემას.ადმ.ორგანოს მიერ რაიმე მოქმედების
განხორციელება ან უარი რაიმე მოქმედების განხორციელებაზე პირდაპირ და უშუალო
ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.სარჩელი ქმედების
განხორციელებაზე დასაბუთებულია,თუ ადმ.ორგანოს მიერ რაიმე მოქმედების
განხორციელება ან უარი რაიმე მოქმედების განხორციელებაზე უკანონოა და ის
პირდაპირ და უშუალო ზიანს აყენებს მოსარჩელის კანონიერ უფლებას ან ინტერესს.

23.ადმინისტრაციული ხელშეკრულების ცნება

საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული კოდექსის თანახმად,ადმინისტრაციული
ხელშეკრულება არის ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ საჯარო უფლებამოსილების
განხორციელების მიზნით ფიზიკურ ან იურიდიულ პირთან,აგრეთვე სხვა
ადმინისტრაციულ ორგანოსთან დადებული სამოქალაქო-სამართლებრივი
ხელშეკრულება.
ხელშეკრულება,როგორც სამოქალაქო სამართლის ინსტიტუტი,არის ორმხრივი (ან
მრავალმხრივი) ნების გამოვლენა,რომელიც მიმართულია სამართლებრივი
ურთიერთობის წარმოშობის,შეცვლის ან შეწყვეტისკენ.ხელშეკრულება იდება
ხელშეკრულებიის მხარეების ურთიერთთანმხვედრი,საერთო მიზნისკენ მიმართული
ნების გამოხატვის შედეგად.თუ არ არის ორმხრივი ნება,შესაბამისად,არ არის
ადმინისტრაციული ხელშეკრულება.როგორც ადმ.ხელშეკრულების ცნების ლეგალური
დეფინიციიდან ირკვევა,მისი ერთ-ერთი სავალდებულო მხარეა ადმინისტრაციული
ორგანო.

ადმინისტრაციული ორგანოს ცნება,როგორც ინდ.აქტის ცნების ელემენტი და

ადმ.ხელშეკრულების ცნების ელემენტი,თავისი არსით იდენტურია.ადმ.ორგანოს
ფუნქციონალური გაგება(,,ნებისმიერი პირი,რომელიც კანონმდებლობის საფუძველზე
ახორციელებს საჯარო სამართლებრივ უფლებამოსილებებს’’), რომელსაც აღიარებს
სზაკი,აერთიანებს როგორც ადმ.ორგანოებს ორგანიზაციულ-სამართლებრივი
გაგებით,ასევე იმ ფიზიკურ და იურიდიულ პირებს,რომლებიც არ არის სახელმწიფო
ორგანოთა სისტემის სუბიექტები,მაგრამ კანონმდებლობის საფუძველზე ახორციელებენ
საჯარო სამართლებრივ უფლებამოსილებებს და მის ჩარჩოებში დებენ
ადმ.ხელშეკრულებას.

ადმინისტრაციული ორგანო ადმ.ხელშეკრულების დადებისას ვერ იმოქმედებს კერძო

პირებისთვის დამახასიათებელი კერძო ავტონომიის თავისუფლებით,რამდენადაც მისი
საქმიანობა მიმართულია საჯარო უფლებამოსილებებების განსახორციელებლად და
მოქმედებს მხოლოდ კანონით მისთვის მინიჭებული უფლებამოსილებების
ფარგლებში.ადმინისტრაციული და სამოქალაქო-სამართლებრივი ხელშეკრულების
ერთმანეთისგან გამიჯვნას ემსახურება ადმ.ხელშეკრულების ცნების ლეგალურ
დეფინიციაში მოცემული ელემენტი: ,,საჯარო უფლებამოსილების განხორციელების
მიზნით’’.

ადმინისტრაციული ხელშეკრულება სხვა სახის ხელშეკრულებებისაგან მიჯნავს

ხელშეკრულების საგანს.

24.ადმინისტრაციული ხელშეკრულების გამიჯვნა სამოქალაქო-

სამართლებრივი ხელშეკრულებისაგან
ადმ.ორგანო უფლებამოსილია გამოიყენოს საქმიანობის როგორც საჯარო-
სამართლებრივი,ასევე კერძო-სამართლებრივი ფორმები.გამომდინარე აქედან,იბადება
კითხვა,თუ რა შემთხვევაში იძენს ადმ.ორგანოს მიერ დადებული ხელშეკრულება
ადმინისტრაციულ-სამართლებრივ ხასიათს.ამ შეკითხვაზე პასუხის გაცემას აქვს
საპროცესო-სამართლებრივი მნიშვნელობა: ადმ.ხელშეკრულების დადებასთან
,შეცვლასთან ად შეწყვეტასთან დაკავშირებით წარმოშობილ დავებს განიხილავენ და
წყვეტენ საერთო სასამართლოები ადმინისტრაციული სამართალწარმოების წესით.

ხელშეკრულების ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი თუ სხვა სამოქალაქო-

სამართლებრივი ბუნება უნდა განისაზღვროს ობიექტურად.არ არის არსებითი
ხელშეკრულების მხარეების სუბიექტური
შეხედულება.ამასთანავე,გასათვალისწინებელია ის გარემოება,რომ ადმ.ორგანოს
უმეტეს შემთხვევაში კანონმდებლობით განსაზღვრული აქვს როგორც
კომპეტენცია,ასევე მისი განხორციელების სამართლებრივი საშუალება.ასეთ
შემთხვევებში ის ნორმატიული აქტი,რომელიც ადმ.ორგანოს აღჭურავს ქმედების
უფლებამოსილებით,გვაძლევს ინფორმაციაას მისი საქმიანობის სამართლებრივ
ბუნებაზე,ხოლო იმ შემთხვევაში,როდესაც ადმ.ორგანოს მინიჭებული აქვს
დისკრეციული უფლებამოსილება,შეარჩოს ყველაზე მისაღები საქმიანობის ფორმა,მისი
ნება განსაზღვრავს საქმიანობის ფორმის (ხელშეკრულების) სამართლებრივ
ბუნებას(საქმიანობის სამართლებრივი ფორმის არჩევანის თავისუფლება).

ხელშეკრულების დადებისას არ არის არსებითი ხელშეკრულების მხარეების

სამართლებრივი სტატუსი.ის ფაქტი,რომ ხელშეკრულების ერთ-ერთი ან ორივე მხარე
არის ადმ.ორგანო,არ გვაძლევს იმის შესაძლებლობას,რომ ის მივიჩნიოთ
ადმ.ხელშეკრულებად.შესაძლებელია,ორ ადმ.ორგანოს შორის დაიდოს სამოქალაქო-
სამართლებრივი ხელშეკრულება.

ხელშეკრულების მიზანი უნდა განვსაზღვროთ მისი შინაარსიდან

გამომდინარე.არსებითია იმის დადგენა,თუ როგორია საქმის ფაქტობრივი
გარემოებების,განსაკუთრებით,ხელშეკრულებით ნაკისრი ვალდებულებების ან
დადგენილი მოთხოვნების სამართლებრივი ბუნება.ადმინისტრაციულ
ხელშეკრულებასთან გვაქვს საქმე :

ა.როდესაც ის ადმინისტრაციული სამართლის ნორმების შესრულებას ემსახურება.

ბ.როდესაც ის ადმინისტრაციული აქტის გამოცემის ან სხვა მმართველობითი

ღონისძიების განხორციელების ვალდებულებას შეიცავს.

გ.როდესაც ის მოქალაქის საჯარო-სამართლებრივ უფლებამოსილებებს ან

ვალდებულებებს ადგენს.
ადმინისტრაციული ხელშეკრულება და
ინდივიდუალური ადმინისტრაციულ-სამართლებრივი
აქტი
ადმინისტრაციული ხელშეკრულება,ისევე როგორც ინდ.აქტი,აწესებს,ცვლის ან წყვეტს
პირის ან პირთა შეზღუდული წრის უფლებებსა და მოვალეობებს.მათი საერთო
მახასიათებელია ის,რომ ორივე ადმინისტრაციული წარმოების პროდუქტს
წარმოადგენს.ინდ.აქტისა და ადმ.ხელშეკრულების განმასხვავებელი ნიშანია შემდეგი :
ინდ.აქტი ადმინისტრაციული ორგანოს ცალმხრივი ნების გამოხატვის შედეგია,ხოლო
ადმინისტრაციული ხელშეკრულება კი ორმხრივი ნების გამოვლენის აქტია.ამ
განსხვავებას უკავშირდება ის თავისებურებები,რომლებიც ახასიათებს ამ ორ
ინსტიტუტს,მათ ამოქმედებასთან,კანონიერებასთან,ცვლილებების
შეტანასთან,ბათილობასთან თუ აღსრულებასთან დაკავშირებით.

აუცილებელია ზღვრის გავლება ადმ.ხელშეკრულებასა და იმ ინდ.აქტს შორის,რომლის

გამოცემაც დაინტერესებული პირის თანხმობას საჭიროებს.ადმინისტრაციული
ორგანოს საქმიანობის ამ ორ სამართლებრივ ფორმას ერთმანეთისგან მიჯნავს ის
გარემოება,რომ ასეთი სახის ინდ.აქტიც ადმინისტრაციული ორგანოს ცალმხრივი ნების
გამოვლენის შედეგია.პირის თანხმობის მოთხოვნის მიზანი არ არის,ჩართოს ადრესატი
გადაწყვეტილების მიღების პროცესში,იგი მიზნად ისახავს,ადრესატს ააცილოს ისეთი
აღმჭურველი ხასიათის ღონისძიება,რომელიც მის სურვილს არ შეესაბამება.ადრესატის
მხრიდან ნების გამოხატვა ადმ.ხელშეკრულების არსებობის წინაპირობაა,ხოლო
ინდ.აქტის შემთხვევაში კი მიისიი კანონიერების განმსაზღვრელი
კრიტერიუმია.ადრესატის ნების გარეშე არ გვაქვს ადმ.ხელშეკრულება , ხოლო
ინდ.აქტი,რომლის გამოცემაც საჭიროებს დაინტერესებული მხარის
თანხმობას,შეიძლება გამოიცეს მისი ნების გაუთვალისწინებლად.ასეთი აღმჭურველი
ინდ.აქტი არის უკანონო და შესაძლებელია მისი გასაჩივრება და გაუქმება.

ცალკეულ შემთხვევებში,ძნელია იმის ცალსახად გარკვევა,სახეზეა ადმ.ხელშეკრულება

თუ ინდ.აქტი,რომელიც საჭიროებს დაინტერესებული მხარის თანხმობას.არსებითია
სამართლებრივი ურთიერთობის მონაწილეთა ნება,განსაკუთრებით-
ადმინისტრაციული ორგანოს ნება,რომელიც უნდა დადგინდეს ნების გამოხატვის
ფორმით და ურთიერთობის ზოგადი შეფასებით.თუ ადრესატს შესაძლებლობა აქვს
,ზეგავლება მოახდინოს სამართლებრივი ურთიერთობის შინაარსის განსაზღვრაზე,ეს
მეტყველებს მმართველობის ორგანოს მხრიდან ღონისძების ადმ.ხელშეკრულების
სახით განხორციელების ნებაზე,ხოლო,როდესაც ღონისძიების ადრესატს
შესაძლებლობა ეძლევა,მხოლოდ თანხმობაზე უარის თქმით წინააღმდეგობა გაუწიოს
ღონისძიების სამართლებრივ შედეგებს,უნდა ვივარაუდოთ ინდ.აქტის გამოცემის ნება.

შესაძლებელია,ადმინისტრაციული ორგანოს და მოქალაქის ნება არ ემთხვეოდეს

ერთმანეთს.როდესაც ადმ.ორგანოს მიზანია დადოს ადმ.ხელშეკრულება,ხოლო
მოქალაქეს მისი ნეტა ისე ესმის,როგორც აღმჭურველი აქტის გამოცემაზე მიმართული
განცხადება,ასეთ შემთხვევაში სახეზეა არა გვაქვს არც -ადმ.ხელშეკრულება და არც
ინდ.აქტი.მის საპირისპიროდ,როდესაც ადმ.ორგანოს მიზანია გამოსცეს ინდ.აქტი,ხოლო
მოქალაქის მიერ გაცემულ თანხმობას აფასებს,როგორც ადმინისტრაციული
ხელშეკრულების დადებაზე თანხმობას,ასეთ შემთხვევაში არა გვაქვს
ადმ.ხელშეკრულება,მაგრამ გვაქვს (უკანონო) აღმჭურველი ინდ.აქტი.

25.ადმინისტრაციული ხელშეკრულების ფორმალური და

მატერიალური კანონიერება
ადმინისტრაციული ხელშეკრულების ფორმალური კანონიერება:

ა)ორმხრივი ნება(ოფერტი და აქცეპტი)

ბ)წერილობითი ფორმა

გ)მესამე პირის და სხვა ადმინისტრაციული ორგანოს თანხმობა

ა.ორმხრივი ნება-ადმინისტრაციული ხელშეკრულება იდება

ორმხრივი,შინაარსობრივად თანმხვედრი ნების გამოვლების შედეგად.ხელშეკრულების
ერთი მხარის მიერ გაკეთებული შეთავაზება (ოფერტი) და მეორე მხარის მიერ
გამოხატული თანხმობა (აქცეპტი) წარმოადგენს ადმინისტრაციული ხელშეკრულების
დადების აუცილებელ წინაპირობას.

ბ.ფორმა-ადმინისტრაციული ხელშეკრულება შეიძლება დაიდოს მხოლოდ

წერილობითი ფორმით,თუ კანონით სხვა რამ არ არის დადგენილი.კანონით
დადგენილი ფორმის დაუცველობა შეიძლება გახდეს ადმ.ხელშეკრულების ბათილობის
საფუძველი.

გ)მესამე პირის და სხვა ადმინისტრაციული ორგანოს თანხმობა-ადმ.ხელშეკრულების

ფორმალური კანონიერების ერთ-ერთი კრიტერიუმის მესამე პირის მონაწილეობა
ადმინისტრაციული გარიგების დადებაში.ადმინისტრაციული გარიგება,რომელიც
ზღუდავს მესამე პირის უფლებას ან აკისრებს რაიმე ვალდებულებას,ძალაში შეიძლება
შევიდეს მხოლოდ მესამე პირის მიერ წერილობითი თანხმობის წარდგენის შემდეგ.

სზაკის თანახმად,ადმ.ორგანო უფლებამოსილია,კონკრეტული სამართლებრივი

ურთიერთობა ,რომლის ინდ.აქტის გამოცემის გზით მოწესრიგების უფლებამოსილებაც
მას გააჩნია,მოაწესრიგოს ადმ.ხელშეკრულების დადების გზით.თუ ინდ.აქტი,რომლის
მაგივრადაც ადმ.ხელშეკრულება დაიდო,საჭიროებდა რომელიმე სხვა ადმ.ორგანოს
წერილობით თანხმობას,ეს თანხმობა ასევე აუცილებელია ადმ.ხელშეკრულების ძალაში
შესასვლელად.კანონის ამ მოთხოვნის დაუცველობა შეიძლება გახდეს
ადმ.ხელშეკრულების ბათილობის საფუძველი.

ადმინისტრაციული ხელშეკრულების მატერიალური კანონიერება

ადმინისტრაციული ხელშეკრულების მატერიალური კანონიერება გულისხმობს მის

შესაბამისობას საქართველოს ზოგადი ადმინისტრაციული და სამოქალაქო კოდექსების
შესაბამის ნორმებთან.ადმინისტრაციული ორგანოს მიერ დადებული
ადმ.ხელშეკრულება ასევე არ უნდა ეწინააღმდეგებოდეს საქართველოს კონსტიტუციას
და კანონმდებლობას.

26.ადმინისტრაციული ხელშეკრულების ბათილობა

სზაკი ითვალისწინებს მოთხოვნებს,რომელთა დაუცველობაც შეიძლება გახდესს
ადმ.ხელშეკრულების ბათილობის საფუძველი.ადმ.ხელშეკრულების ბათილად
გამოცხადებას ასევე აწესრიგებს საქართველოს სამოქალაქო კოდექსი,რომლის
თანახმადაც ,ადმ.ხელშეკრულება ბათილია,თუ :

 ხელშეკრულების ერთ-ერთი მხარე ქმედუუნარო პირია ან ის დადებულია

ფსიქიკური მოშლილობის დროს ან სულით ავადმყოფის მიერ(სსკ 58-ე მუხლი)
 ის დადებულია მხოლოდ მოსაჩვენებლად,იმ განზრახვის გარეშე,რომ მას
შესაბამისი იურიდიული შედეგი მოჰყვეს(სსკ 56-ე მუხლი)
 ნება გამოვლენილია არასერიოზულად(ხუმრობით) იმ ვარაუდით,რომ ამ
არასერიოზულობას გამოიცნობდნენ(სსკ 57-ე მუხლი)
 ის დადებულია კანონით გათვალისწინებული ფორმის
დაუცველად(წერილობითი ფორმა ან სანოტარო დამოწმების კანონით
დადგენილი ვალდებულებ
 ა)
 იმ ადმინისტრაციული აქტის ბათილად გამოცხადების შემთხვევაში,რომლის
საფუძველზეც დაიდო ეს ადმინისტრაციული ხელშეკრულება.