T.C.

SAMSUN ONDOKUZ MAYIS ÜNİVERSİTESİ

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ

MAKİNA MÜHENDİSLİĞİ LABORATUVARI II

BURKULMA DENEYİ RAPORU

Emirhan GÜRSOY
17060361

Kasım 2020
İSTENENLER

1-) Mesnet durumlarına göre burkulma çubuklarını tanıtınız.

Şekilde görüldüğü gibi her mesnetleme durumunda farklı serbest burkulma

boyu ( Lk ) ve burkulma öncesinde çubuk boyunun ( L ) belirli bir oranı vardır .

- a tipi bağlantı şeklinde Lk = L

- b tipi bağlantı şeklinde Lk = 0.7L
- c tipi bağlantı şeklinde Lk = L/2
- d tipi bağlantı şeklinde Lk = 2L

Şekil (a) ‘da çubuk alt ve üst ucundan mafsallı mesnetleme ile oluşturulmuştur.
Şekil (b) ‘de bir ucu sabit diğer ucu mafsallı bir şekilde burkulmaya çalışan
çubuğun eksenel yükleme durumunu göstermektedir.
Şekil (c) ‘de iki ucu sabit burkulmaya çalışan cubuğun mesnetleme durumunu
göstermektedir.
Şekil (d) ‘de bir ucu sabit diğer ucu serbest şekilde gösterilen çubuğa eksenel
yükleme durumundaki burkulma durumunu göstermiştir.
2-) Her bir çubuk için eksenel yükleme yapıp burkulmaları izleyip yük
değerlerini kaydediniz.

Mesnetleme Deneysel Teorik Kritik Yük Kritik Burkulma Basma

Durumları Yük (N) (N) Gerilmesi(MPa) Gerilmesi(MPa)

(F) (Fkr) F kr F
kr= b =
A A
İki Ucundan 8 20.99 1.74 0.66
Mafsallı
Çubuk(Şekil a)

Bir Ucu Sabit 11 42.83 3.57 0.92

Diğer Ucu Mafsallı
Çubuk (Şekil b)
İki Ucu Sabit 24 83.95 7 2
Çubuk (Şekil c)
Bir Ucu Sabit 10 5.25 0.43 0.833
Diğer Serbest
Çubuk(Şekil d)

3-) Genel burkulma teorisini özetleyip Lk, k,  ,0 değerleri belirlenip Euler
formülünün geçerli olduğunu gösteriniz.

Kendi ekseni doğrultusunda eksenel bir basma kuvvetinin etkisi altında kalan
çubuk eğer yeterli rijitliğe sahip değilse deformasyona uğrar ve biz bu
deformasyona Burkulma diyoruz. Burkulma kuvvetinin veya mesnetleme
sisteminin yer değiştirmesi burkulmayı arttıran faktörlerdir. Yani genel olarak
eksenel yönde basma kuvveti uyguladığımız elemanın yer değiştirmesidir.
Şekil d için işlemler ;

N b h3 12⋅13 4
68.9 Gpa = 68900 I y= = =1 mm A=b⋅h=12⋅1=12 mm2
mm2 12 12

Iy 1 2E 2.68900
k=
√ √
A
=
12
=0.289 mm 0=
√ AK
=
√276
=70.19 Sınır Narinlik Katsayısı

2 . E . I y 2 .68900. 1
F kr= = =5.25 N Kritik Kuvvet
( 2 L)2 (2.180)2

F kr 5.25
b = = =0.43 Mpa Kritik Burulma Gerilmesi
A 12

Mesnetleme İki Ucundan Bir Ucu Sabit İki Ucu Sabit Çubuk Bir Ucu Sabit Diğer
Durumları Mafsallı Diğer Ucu (Şekil c) Serbest Çubuk(Şekil d)
Çubuk(Şekil a) Mafsallı Çubuk
(Şekil b) Lk  L/2 Lk  2L
Lk  L Lk  0,7L
Narinlik Katsayısı
180 126 90 360
= =1250 = =875 = =625 = =1245.7
LK 0.144 0.144 0.144 0.289
=
k

Burkulma halleri için narinlik katsayısının sınır narinlik katsayısından büyük

olduğu görülmektedir. Bu durumda Euler formülü uygulanacaktır.

AK 250
Emniyet katsayısı(S) için S=1,5 alınarak em = = =166.66 Mpa ve Şekil (d)
S 1.5
AK 276
için em = = =184 Mpa görüldüğü gibi tüm mesnetleme durumları için
S 1.5
b <em şeklindedir.
4-) Kritik burkulma yüklerini hesaplayarak deneysel yükleri mesnetleme
durumlarına göre hesaplayarak elde edilen sonuçları irdeleyiniz.

Mesnetleme Kritik Yük Deneysel

Durumları (N) Yük (N)

(Fkr) F kr
( F= )
S
İki Ucundan Mafsallı 20.99 20.99
F= =7
Çubuk(Şekil a) 3

Bir Ucu Sabit Diğer Ucu Mafsallı 42.83 42.83

F= =14.27
Çubuk (Şekil b) 3
İki Ucu Sabit Çubuk (Şekil c) 83.95 83.95
F= =27.98
3
Bir Ucu Sabit Diğer Serbest 5.25 5.25
F= =1.75
Çubuk(Şekil d) 3